G - we wzorze :
jakość wskaźnikowa gatunku, wskazuje na wrażliwość gatunku i określa czy gatunek jest dobrym czy słabym wskaźnikiem( skala 1-5)
3 wady wykorzystania makrofauny w monitoringu:
wiele gatunków dryfuje (szczególnie nocą) w dół cieku i może być przez to odławiana w miejscach, gdzie nie mogłyby żyć,
Chironomidae (larwy Muchówek z rodziny Ochotkowatych) i Oligochaeta (Skąposzczety, jedna z gromad Pierścienic) są dosyć powszechne w zanieczyszczonych nizinnych środowiskach, oraz są trudno identyfikowalne,
dla kilku grup brakuje odpowiednich kluczy do oznaczania,
brak organizmów niektórych gatunków może świadczyć o normalnym przebiegu cyklu życiowego np. Trichoptera (larwy chruścików),
trudny jakościowy pobór prób.
3 zalety wykorzystania makrofauny w monitoringu:
łatwość oznaczania organizmów do rzędów lub rodzin, w przeciwieństwie do metody saprobów, gdzie wymagana jest identyfikacja do poziomu gatunku,
wiele makrobezkręgowców prowadzi osiadły tryb życia (w ten sposób unika się błędów związanych z przypadkowym zawleczeniem gatunku),
makrobezkręgowce umożliwiają wymierną lokalizację skutków zanieczyszczeń,
do wielu grup istnieją dobre klucze do oznaczania,
użyteczność przy określeniu kumulacji skutków zanieczyszczeń, szczególnie jeśli makrobezkręgowce posiadają długi cykl życiowy. Wskazane jest wtedy próbkowanie okresowe,
łatwość ilościowego poboru prób; do połowu i identyfikacji wymagany jest prosty sprzęt laboratoryjny,
możliwość zastosowania metod numerycznych w opracowywaniu danych (wskaźniki różnorodności gatunkowej), ze względu na szeroki wybór form i siedlisk - środowisko jako całość wydaje się być czułym wskaźnikiem.
Makrofauna,
Wyjaśnij pojęcie: widoczna gołym okiem, maktrobezkręgowce denne
Opisz siedlisko życia: osady denne zbiorników wodnych, mulaste dno,
Podaj wielkości organizmów: długość 2-4 mm i więcej, średnica ciała 0,5-1 mm
Wymień grupę dominującą w zgrupowaniu: (Chironomidae, Oligochaeta, Trichoptera)
Makrofity - zakorzenione wodne rośliny kwiatowe i duże glony
Ichtiofauna,- zespół gatunków (fauna) ryb występujących na obszarze danego środowiska wodnego bądź w określonym zbiorniku wodnym.
Fitoplankton,- roślinny składnik planktonu, którego przemieszczanie uzależnione jest od prądów wodnych.
Różnice między ANISOPTERA (ważki różnoskrzydłe) a ZYGOPTERA (ważki równoskrzydłe):
CIAŁO:
Anisoptera - ciało krępe
Zygoptera - ciało smukłe
ODWŁOK
Anisoptera - na końcu odwłoka 2 wyrostki
Zygoptera - na końcu odwłoka 3 długie listewkowate skrzlotchawki
Cechy DREISSENA POLYMORPHA które pozwalają na przystosowanie do życia w trudnych warunkach: -
- wykorzystanie bisiora, (dorosłe osobniki za jego pomocą przytwierdzają się do podłoża lub przedmiotów)
- w stadium rozwojowym larwa weliger która może być przenoszona na duże odległości
- odporność na zanieczyszczenia, eutrofizację, zasolenie wysokie temperatury
- naturalne wyrostki służące do przyczepiania się do twardego podłoża,
- produkcja dużej ilości pseudofekaliów.
Rodzina SIALIDAE :
Typ: Arthropoda Gromada: Insecta, Rząd: Megaloptera
- przykładowy gatunek : Sialis sp.
- Przeobrażenie zupełne,
- podłużne ciało,
- duża głowa ze złożonymi oczkami,
- po bokach ciała wyrostki,
- oddychaj skrzelotchawkami,
- na końcu odwłoka długie wyrostki ze szczecinkami,
- wyst najczęściej w litoralu i sublitoralu jezior, wśród roślin lub zagrzebana w dnie.
Rodzina SYRPHIDAE:
Typ: Arthropoda, Gromada: Insecta, Rząd: Diptera
- przykładowy gatunek Tubifera sp.
- Ciało o walcowatym robakowatym kształcie,
- odnóża rzekome,
- na końcu odwłoka długa rurka oddechowa,
- żyją w płytkich wodach stojących, często silnie zanieczyszczonych
Najbardziej pospolity skorupiak KIEŁŻ:
Typ: Arthropoda, Ptyp: Crustacea, Pgromada: Malacostraca,
Rząd: Amphipoda, Rodzina: Gammaridae, Gat: Gammarus sp.
- Kadłubowato wygięte ciało podzielone na 7 segmentów z każdego wychodzi 1 para odnóży,
- ciało bocznie spłaszczone, oczy po obu str głowy.
- poruszają się skokami,
- pełnią funkcję sanitarną ,
- jedzą co popadnie
Co spowoduje spuszczenie do staów NO3-:
- Namnażanie się dużej ilości beztlenowców które przeprowadzają proces denitryfikacji.
Przystosowania jętek do życia w wodach szybkopłynących:
- Płaska głowa,
- opływowy kształt ciała,
- przyssawki,
- skrzelotchawki.
Samooczyszczanie zbiornika powodują grzyby i bakterie
System saprobów służy do:
oceny stopnia zanieczyszczenia wód.
Kolejność stref oczyszczania:
alfa - polisaprobowa , beta - mezosaprobowa, gamma - oligosaprobowa,
Przystosowania Belephricidae do trybu życia:
- Przyssawki na spodniej str ciała,
- ciało spłaszczone grzbieto brzusznie,
- odwłok podzielony na 7 części
Różnice między chruścikami a muchówkami:
PRZEOBRAŻENIE
Muchówki - przeobrażenie niezupełne
Chruściki - przeobrażenie zupełne
ZAWIĄZKI SKRZYDEŁ
Muchówki - na trzecim segmencie
Chruściki - brak zawiązków
POJ CHITYNOWY PAZUREK
Muchówki - brak
Chruściki - na każdym z pary parapodiów na końcu odwłoka
Dlaczego stosuje się system biotyczny zamiast systemu saprobów:
- System biotyczny nie jest przywiązany do gatunku
-Oznaczenie wymagane tylko do rodziny
W jakiej części rzeki żyją:
- zdrapywacze - środkowy bieg rzeki ( chruściki, jętki)
- rozdrabniacze - górny bieg rzeki ( widelnice, muchówki)
- zbieracze - dolny bieg rzeki ( chruściki,jętki )
Jaka cecha związana z rozwojem jest wspólna dla Ephemenoptera, Zygoptera i Plecoptera:
- przeobrażenie niezupełne
Jaki typ podłoża zamieszkuje Simmulidae ?
Twarde
Które z Ephemenoptera zamieszkują w podłożu:
- Ephemeridae
Obieg tlenu w wodzie:
W odpowiedzi na gwałtowną dostawę materii organicznej ubywa tlenu, organizmy potrzebujące go zanikają, tlen może spadać do zera, zachodzą procesy sukcesji i rozwijają się beztlenowce, beztlenowce mineralizują materię organiczną - prowadzi do powstania siarkowodoru.
Próby ilościowe planktonu wykonuje się :
- Batometrem.
W jakiej strefie jest najwięcej gat:
- Oligosaprobowej.
Groźne dla wód powierzchniowych są :
- ścieki komunalne i wyższa temperatura co prowadzi do eutrofizacji
OŚLICZKA należy do:
Typ : Anthropoda Podtyp : Crustacea Gromada : Malacostraca Rząd : Isapoda Gatunek : Asellus aquaticus
Wspólna cecha COLOPTERA:
- aparat gębowy gryzący,
- 2 pary skrzydeł na grzbietowej stronie ciała
- ciało okryte chityną
- na tułowiu 3 pary członowanych odnóży
BEATIDAE charakteryzują się :
listkowatymi skrzelotchawkami, które występują po bokach odwłoka
Przystosowania Diptera (muchówek) do życia :
- przyssawki,
- skrzelotchawki,
- schitynizowane ciało,
- uwsteczniona, schitynizowana masywna głowa,
- rurki oddechowe.
Zachamowanie prod pierwotne powoduje fosfor.
SAPROBIONTY:
- Organizmy żyjące w środ zawierającym gnijące szczątki roslin i zwierząt.
- Organizmy wskaźnikowe na których podstawie można określić stopień zanieczyszczenia wody.
Strefa alfa- mezosaprobowa
- ma w niej miejsce dalszy rozkład zanieczyszczeń organicznych. Pełne nasycenie CO2, dostarczonego w procesie biodegradacji , biologiczne wskaźniki to bakterie , grzyb ściekowy, okrzemki, glony.
Po wlaniu zanieczyszczeń do wody:
gwałtownie spadnie poziom tlenu , zmożony proces denitryfikacji i rozwój bakterii beztlenowych.
W strefie mezosaprobowej żyje najwięcej zwierząt.
Drapacze dna stosowane są do badania bentosu.
Najbardziej wskaźnikowe gat:
- jętki, [ Ephemenoptera]
- muchówki, [Diptera]
- widelnice [Plecoptera]
Jakie cechy budowy zew Chruścików pozwalają je odróżnić od innych owadów:
- aparat gryzący,
- gąsiennicowaty kształt ciała,
- odnóża rzekome,
- budowanie domków.
Jaka jętka jest zbieraczem;
- Betidae
Ślimaki płucodyszne [Pulmonata]:
-Physidae - Physa sp.,
- Ancylidae - Ancylus fluviatilis,
- Lymneidae - Lymnea stagnalis,
- Planorbidae - Planorbis sp.
Ślimaki przodoskrzelne:
- Viviparidae - Viviparus viviparus
- Neritidae - Theodoxus fluviatilis
Chironomidae (ochotkowate):
- duża liczebność w skrajnie zanieczyszczonych środowiskach
- wiele gatunków trudnych do oznaczenia
- długość do 12 mm,
- czasami silnie zabarwione na czerwono
- wymiana tlenowa przez naskórek
BISIOR służy do :
Przytwierdzania się do twardych podłoży.
Które z Diptera są filtratorami:
Simmulidae
Tubificidae żyją w:
wodach polisaprobowych (silnie zanieczyszczonych) w dnie mulistym
Org wód czystych:
Perlidae, Thaeniopterygidae Plecoptera
Oligoneuridae, Heptagonidae Ephemenoptera
Limnephilidae, Goeridae Trichoptera
Wskaźniki wód zanieczyszczonych :
Tubifex tubifex
Chironomus thumnus
Tipulidae
Tubifera sp
Czym jest strefa beta
Strefa betamezosaprobowa - większe rzeki, jeziora stawy, widoczne są tu ślady zanieczyszczeń
Charakterystyczny skład wód polisaprobowych ;
TUbificidae (Tubifex tubifex), Chironomidae (Chironomus thumnus), Diptera (Tipulidae, Surphidae i inne)
Co łączy system saprobów i indeks biotyczny ?
Oba służą do badania stanu zanieczyszczeń wód.
Jak zmienia się obecność azotanów w wodzie?
- mogą spaść poniżej poziomu wyjściowego, jeżeli powstaną warunki beztlenowe to proces denitryfikacji jest bardzo wydajny energetycznie; kiedy warunki się poprawiają spada proces denitryfikacji co powoduje wzrost jonów NH4
Faza unoszona = dryft
Unoszenie dryftu nocą wiąże się z żerowaniem
Litoral to strefa przybrzeżna jezior = zwierzęta roślinożerne, wrotki ślimaki.
Kto nie jest drapieżcą:
- larwy jętek - larwy widelnic - chrząszcze - pijawki
Grzyb ściekowy:
-Sphaeroticus natans
Indeksy biotyczne:
- BBI
- BMWP
- ASTP
Rysunki i środowisko życia + nazwa:
Sialidae
TYP: Arthtopoda
GROMADA: Insecta
RZĄD: Megaloptera
RODZINA: Sialidae
GATUNEK: Sialis sp.
Siedlisko:
występują najczęściej w litoralu lub sublitoralu jezior, wśród roślin lub zagrzebane w dnie.
Nepidae
TYP: Arthropoda
GROMADA: Insecta
RZĄD: Heteroptera
RODZINA: Nepidae
GATUNEK: Nepa cincerea
Siedlisko:
pływają w toni wodnej lub chodzą po dnie
Perlidae
TYP: Arthropoda
GROMADA: Insecta
RZĄD: Plecoptera
RODZINA: Perlidae
Siedlisko: wody płynące lub rzadziej stojące, pomiędzy kamieniami lub patykami
Simuliidae
TYP: Arthropoda
GROMADA: Insecta
RZĄD: Diptera
RODZINA: Simuliidae
Siedlisko:
Miejsca gdzie jest dużo zawiesiny, trwałe podłoża antropogeniczne
Źródlarka karpacka należy do Mollusca.
Chruściki bezdomkowe:
-Larwy chruścików bezdomkowych są zwykle wolno żyjące, budują często nieprzenośne sieci łowne, o skomplikowanej konstrukcji
- w wodach płynących ustawione są pod prąd wody, w wodach stojących wyglądają jak małe wiszące hamaki.
- Na ogół są drapieżnikami, ale zdarzają się gatunki roślinożerne i detrytusożerne.
- Większość gatunków żyje w wodach szybko płynących. Są jednak gatunki, które żyją w strefie przybrzeżnej jeziora.
Chruściki domkowe:
- Larwy chruścików domkowych budują przenośne domki różnej konstrukcji i z różnego materiału. Szkielet jest utkany z wydzieliny gruczołu przędnego, a do niego często dolepiony jest różny budulec: ziarna piasku, kamyki, fragmenty roślin wodnych, kawałki trzciny.
- Najczęściej żywią się roślinami lub są detrytusożercami. Rzadko są drapieżne. Występują w zarośniętej strefie jezior, rzek.