1. Omówić główne tezy teorii pieniądza.
a.) Ilościowa teza teorii pieniądza - w XVI w. Ekonomiści dostrzegali związek między wzrostem ilości pieniądza w obiegu i wzrostem cen. Zauważono też, że wraz ze wzrostem gospodarczym rośnie ilość pieniądza w obiegu. Amerykański ekonomista Fisher opracował teorię, że pieniądz jest w ruchu a jego wartość jest określana nie przez jego ilość, ale przez strumień pieniądza. Nie należy zwracać uwagi na ilość pieniądza gotówkowego, ale należy też uwzględnić pieniądz bezgotówkowy. Teoria ta została skrytykowana, gdyż ilość pieniądza gotówkowego może być kompensowany przez spadek szybkości obiegu. Wzrost cen będzie zależał od tego, czy gospodarka ma charakter rynkowy czy monopolistyczny. Rząd może stosować blokadę cen i towarów.
Ilościowa teoria pieniądza kładzie nacisk na transakcyjny obieg pieniądza (związany z procesami wymiany).
Główne tezy:
- pieniądz służy jako środek cyrkulacji,
- szybkość krążenia pieniądza jest stała,
- w gospodarce istnieje pełne zatrudnienie,
- popyt na towary zawsze równa się podaży.
b.) Dochodowa teoria pieniądza - koncentruje się na sferze dochodowego obiegu pieniądza, który wiąże się z procesem podziału. W obiegu tym uczestniczą pracownicy z tytułu otrzymywanych płac, państwo z tytułu opodatkowania. Dochody te są następnie wydatkowane: przez ludność na zakup środków konsumpcji, przez państwo - na finansowanie sfery niepublicznej oraz inwestycji publicznych.
- stan pełnego zatrudnienia nie jest naturalnym stanem równowagi,
- istnieje niska elastyczność cen i płac w dół (ceny i płace trudno obniżyć),
- szybkość krążenia pieniądza nie jest stała,
- podaż pieniądza nie jest zdeterminowana przez popyt.
c.) Teoria monetarna - przyjmuje, że :
- podaż pieniądza jest determinowana przez władze monetarne,
- inflacja jest zawsze zjawiskiem pieniężnym,
- w każdej gospodarce istnieje pewna naturalna stopa bezrobocia, a próby jej obniżenia skazane są na niepowodzenie.
2. Wymień i omów funkcje pieniądza w gospodarce rynkowej.
To jego właściwości wynikające z istoty pieniądza jako powszechnego ekwiwalentu :
- miernik wartości - wyrażający w formie cen wartość wszystkich towarów i usług w jednoimiennych, idealnie podzielnych jednostkach, jednakowych jakościowo i porównywalnych ilościowo,
- środek wymiany - stanowi niezbędny warunek dokonywania wszystkich transakcji gospodarczych,
- środek płatniczy -służący do spłaty kredytowych transakcji towarowych, kredytów pieniężnych i wszelkiego rodzaju zobowiązań ; rozwojowi tej funkcji sprzyja rozpowszechnienie się kredytowych narzędzi cyrkulacji pieniądza, takich jak weksle, czeki, karty kredytowe, rozliczenia bezgotówkowe.
- środek tezauryzacji - gromadzenie pieniądza bezgotówkowego z wyłączeniem go z obrotu gospodarczego,
- pieniądz światowy - jest to pieniądz pełniący wszystkie wymienione wyżej funkcje , tyle że w wymiarze międzynarodowym,
- funkcja rozrachunkowa - możemy zapisać księgowo.
3. Agregaty pieniężne - jakie są?.
Agregat M0 - baza monetarna - rezerwy obowiązkowe banków komercyjnych,
rezerwy nadwyżkowe banków komercyjnych, obieg pieniądza
gotówkowego.
M1 - depozyty a vista w komercyjnych + baza monetarna
M2 - M1 + depozyty krótkoterminowe w bankach komercyjnych
M3 - M2 + depozyty średnio i długo terminowe w bankach
komercyjnych.
M4 (L) - M3 + papiery wartościowe i dokumenty handlowe
4. Jaka jest różnica między nominalną a realną stopą procentową?.
Realna stopa % to stopa %, która w danym okresie nie uwzględnia poziomu inflacji. Jest to stopa która istniałaby w warunkach idealnych, bez inflacji, ryzyka, niepewności. Wówczas o koszcie pieniądza decydowałaby realna stopa %, równoważąca podaż środków pieniężnych ze zgłaszanym przez inwestorów popytem. Natomiast nominalna stopa %, jest to stopa , która uwzględnia wpływ inflacji w danym okresie czasu.
5.Co to jest:
INFLACJA - to długotrwały wzrost ogólnego poziomu cen, wynikający z nadmiernej podaży pieniądza w stosunku do wzrostu produkcji, powodujący DEPRECJACJĘ PIENIĄDZA - czyli spadek siły nabywczej pieniądza, wywołany przez wzrost ogólnego poziomu cen. Deprecjacja towarzyszy zwykle DEWALUACJI PIENIĄDZA krajowego, czyli spadek wartości danego pieniądza w stosunku do innych walut.
APRECJACJA - wzrost siły nabywczej pieniądza, wywołany przez spadek cen na rynkach towarowych lub przez politykę banku centralnego. Aprecjacja oznacza zwiększenie wartości danego pieniądza krajowego w stosunku do towarów na rynku krajowym oraz/lub innych walut.
REWALUACJA -odwrotność dewaluacji, polegająca na podwyższeniu ceny waluty danego kraju w stosunku do złota, lub innych walut.
6.Omów prawo Kopernika - Greshama.
7.Omówić cele działania Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.
Powołując do życia Bankowy Fundusz Gwarancyjny ograniczono odpowiedzialność Skarbu Państwa za zobowiązania banków z tytułu wkładów oszczędnościowych do 3 banków: PKO BP, Banku PeKaO S.A. oraz BGŻ S.A. Tym samym wprowadzono powszechny system obowiązkowego i powszechnego gwarantowania wkładów zgromadzonych na rachunkach bankowych. Zwiększono w ten sposób bezpieczeństwo depozytów, zapoczątkowano proces równouprawnienia banków bez względu na formę własności, a także przybliżono zasady funkcjonowania bankowości do standardów obowiązujących w Unii Europejskiej.
Celem obowiązkowego systemu gwarantowania środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych jest zapewnienie deponentom wypłaty środków pieniężnych zgromadzonych na tych rachunkach , do wysokości określonej ustawą tj:
- od 01.01.1998 r. do 1000 ECU w 100%, a 1001 - 5000 ECU w 90%,
w przypadku utraty przez podmiot objęty systemem gwarantowania możliwości ich zwrotu.
8. Wymień funkcje Komisji Nadzoru Bankowego.
Za stabilność, wiarygodność, bezpieczeństwo i zaufanie do systemu bankowego i wchodzących w jego skład banków, a więc za wszystkie sfery i aspekty działania, rozwoju i podnoszenia sprawności całego systemu bankowego, ustawowy obowiązek spoczywa na Narodowym Banku Polskim - Komisji Nadzoru Bankowego. Wynika to z usytuowania i roli NBP, jako podstawowego członu systemu bankowego, pełniącego funkcję banku - banków, co należy rozumieć jako funkcję usługową i kontrolną wobec banków operacyjnych/ komercyjnych. W ramach tej ostatniej na NBP spoczywa obowiązek kontroli przestrzegania prawa bankowego oraz formułowania tzw. norm ostrożnościowych - tworzenia regulacji związanych z bezpieczeństwem banków, zapewnienia ich płynności i wypłacalności, zaangażowania kapitałowego, bezpieczeństwa zgromadzonych w nich wkładów pieniężnych, tworzenie rezerw. Zadania nadzorcze wykonuje i koordynuje wydzielony organizacyjnie w strukturze NBP Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego podległy wspomnianej już Komisji Nadzoru Bankowego.
Zadania Komisji Nadzoru Bankowego:
- określania zasad działania banków zapewniających bezpieczeństwo środków pieniężnych zgromadzonych przez klientów,
- nadzorowanie banków w zakresie przestrzegania ustaw, statutu i innych przepisów prawa oraz obowiązujących je norm finansowych,
- dokonywanie okresowych ocen stanu ekonomicznego banków i przedstawianie ich Radzie Polityki Pieniężnej oraz wpływu polityki pieniężnej, podatkowej i nadzorczej na ich rozwój,
- postępowanie naprawcze w razie niebezpieczeństwa niewypłacalności konkretnego banku i wszczęcia postępowania naprawczego, ustanowienia kuratora nadzorującego wykonywanie programu naprawczego przez bank, ustanowienie zarządu komisarycznego na czas realizacji programu naprawczego, podjęcia decyzji o: przejęciu banku przez inny bank za zgodą banku przejmującego, likwidacji banku i ogłoszenia upadłości banku.
Do kompetencji Komisji Nadzoru Bankowego należą też sprawy związane z tworzeniem banków.
9.Jakie są zadania Banku Centralnego?.
Bank Centralny realizuje z reguły trzy podstawowe zadania:
1.zachowanie wartości pieniądza krajowego,
2.ochrona stabilności systemu finansowego,
3.podnoszenie efektywności polityki pieniężnej.
Zadania te bank realizuje pełniąc trzy funkcje;
- centralnego banku państwa i gospodarki narodowej,
- banku emisyjnego,
- banku banków.
Ad.1) Wśród zadań NBP nadrzędne miejsce zajęło umocnienie pieniądza polskiego oraz wspieranie gospodarki państwa. Te generalne dyrektywy przeniknęły system oddziaływania NBP na funkcjonowanie innych banków oraz określiły jego stanowisko w procesie współdziałania w kształtowaniu i realizacji planów, a zwłaszcza polityki pieniężno - kredytowej.
Bank Centralny jest regulatorem całego obiegu pieniężnego wewnątrz kraju oraz równowagi bilansu płatniczego z jednej strony, a z drugiej - bankierem państwa w zakresie udzielania kredytów dla rządu, obsługi długu państwowego oraz kasowej obsługi budżetu. Obowiązkiem banku centralnego jest dbanie o stabilność waluty narodowej, a także oddziaływanie na gospodarkę narodową, żeby następował jej stały rozwój, wzrost dochodu narodowego oraz spadek bezrobocia.
Bank centralny:
- reguluje cyrkulację emitowanego pieniądza (gotówkowego i żyrowego),
- reguluje wielkość pieniądza bankowego tworzonego przez banki operacyjne,
- reguluje płynność całego systemu bankowego,
- kształtuje potencjał kredytowy banków operacyjnych poprzez odpowiednie instrumenty.
( Polityka pieniężna NBP jest określana przez założenia polityki pieniężnej uchwalane corocznie przez Sejm wraz z ustawą budżetową. Projekt tych założeń jest przedstawiany Radzie Ministrów, która zgłasza wobec niego swoje stanowisko, następnie jest on prezentowany Sejmowi. Prezes NBP przedkłada także Sejmowi raport o stanie pieniądza. )
Ad.2) Bank centralny ma również za zadanie ochronę stabilności systemu finansowego, który składa się z infrastruktury prawnej oraz instytucji finansowych. Aktywność i kompetencje banku centralnego powinny przejawiać się w:
- kształtowaniu norm ostrożnościowych oraz przepisów regulujących organizację zadań przewidzianych przez prawo,
- realizowaniu uprawnień do wydawania koncesji na otwieranie nowych banków oraz podejmowaniu decyzji o ich cofnięciu jeśli funkcjonowanie banku jest niezgodne z obowiązującymi przepisami lub też wyniki ekonomiczne banku zagrażają bezpieczeństwu danego banku i stanowią zagrożenie dla jego klientów.
Prawo bankowe i ustawa o NBP przewidziały usytuowanie nadzoru bankowego w banku centralnym (Główny Inspektorat Nadzoru Bankowego). NBP realizuje stały nadzór nad instytucjami bankowymi na podstawie rocznych bilansów, miesięcznych sprawozdań i bieżących meldunków. Podstawowym celem tego nadzoru jest zapewnienie bezpieczeństwa środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych oraz zagwarantowanie zgodności działalności banków z przepisami prawnymi.
W ramach sprawowania nadzoru bankowego bank centralny może przekazać bankowi określone zalecenia, a w przypadku krańcowym - nawet cofnąć decyzję o wydaniu zgody na prowadzenie działalności.
Do zadań nadzoru bankowego należy niedopuszczenie do:
- naruszenia prawa bankowego oraz innych przepisów prawnych obowiązujących banki,
- utraty płynności przez bank,
- takiego pogorszenia się rentowności banku, które groziłoby jegi likwidacją.
Ad.3) Podnoszenie efektywności polityki pieniężnej dokonywane jest przez odpowiedni dobór i konstrukcję instrumentów finansowych, za pomocą których realizowana jest polityka pieniężna. Obecnie NBP wykorzystuje cztery narzędzia:
- obowiązkowe minimalne rezerwy,
- kredyt redyskontowy,
- operacje otwartego rynku,
- kredyt lombardowy.
10.Omów instrumenty polityki pieniężnej Banku Centralnego.
Bank centralny w swej polityce pieniężnej wykorzystuje przede wszystkim cztery narzędzia:
1.obowiązkowe minimalne rezerwy płynności - mają na celu ograniczenie podaży pieniądza, a także przeciwdziałanie występowania niewypłacalności banków handlowych i braku ich płynności.
Rezerwy te banki muszą utrzymywać w postaci depozytów na ich rachunkach w banku centralnym lub jako pieniądz gotówkowy w kasie. Wysokość tych rezerw określają banki centralne w formie procentu od nagromadzonych w bankach handlowych depozytów. Bank centralny może ustalić jedną stawkę procentową od sumy wszystkich rodzajów depozytów lub też zróżnicować stawki % dla poszczególnych rodzajów depozytów. (w Polsce mamy do czynienia z tą drugą formą)
System obowiązkowych minimalnych rezerw płynności pozwala na zwiększyć bądź ograniczyć możliwość kreacji zdecentralizowanego pieniądza wkładowego. Skuteczność tego wskaźnika jest duża, jednak bank centralny nie może zmieniać wskaźnika zbyt często, gdyż powodowałoby to brak stabilności monetarnej i ekonomicznej w kraju.
Polityka ta może więc mieć charakter długofalowy.
Nie jest to instrument szybkiego działania.
Wadą jest to, że zmiany podawane są bankom z góry, gdyż bankom nie jest łatwo dostosować się di nich.
Polityka zmian wskaźnika rezerw obowiązkowych działa w jednakowym stopniu na wszystkie banki - w tym także ślepo oddziałuje jednocześnie na banki o nadmiarze jak i niedoborze rezerw.
2. kredyt redyskontowy - polega na odkupywaniu od banków handlowych weksli, które poprzednio banki te dyskontowały swoim klientom. Dyskonto polega na zakupie weksli za kwotę niższą od nominalnej, przy czym różnica ta jest wyznaczona przez stopę dyskontową.
Bank handlowy, pragnący zwiększyć nagle swoją płynność w celu zwiększenia akcji kredytowej lub sprostania zwiększonym nagle przekazom do innych banków czy wypłatom gotówkowym, może przedstawić ten weksel/le do redyskonta w banku centralnym. Bank centralny obniżając lub podwyższając swoją stopę redyskontową może zachęcać lub zniechęcać banki handlowe do operacji redyskontowych weksli, wpływając przez to na ich zdolność do udzielania kredytów.
Polityce kształtowania stopy redyskontowej banku centralnego towarzyszy często stosowanie limitów kwotowych i jakościowych w odniesieniu do przedstawianych do redyskonta weksli.
Stosowanie polityki redyskontowej w niewielkim stopniu umożliwia kontrolę banków, bo:
- banki cechuje duża niezależność finansowa od banku centralnego,
- w operacjach redyskontowych stroną inicjującą są banki handlowe, to one decydują czy weksle będą sprzedawane, czy nie,
- banki handlowe mogą korzystać z innych możliwości, np. lokat międzybankowych,
- nawet gdy banki rozliczeniowe są znacznie zadłużone w banku centralnym, to polityka tej drugiej strony może nie mieć wpływu na ogólne rozmiary kredytowania w gospodarce (np.banki mogą wkalkulować zwyżkę stopy redyskontowej w koszt kredytów udzielanych swoim klientom,
- przyczyną braku skuteczności polityki redyskontowej są międzynarodowe ruchy kapitałów krótkoterminowych. Zwyżka stopy redyskontowej wywołuje wzrost rynkowych stóp procentowych. Z zagranicy napływają kapitały do banków krajowych, ich rezerwy wzrastają, tak że nie muszą uciekać się do pomocy banku centralnego.
Potrzeba przywrócenia równowagi bilansu płatniczego kraju może stać w sprzeczności z celem utrzymania wewnętrznej stabilności finansowej. Np.: celowość ograniczenia napływu kapitału z zagranicy może wymagać obniżenia stopy redyskontowej, podczas gdy interes gospodarki wewnętrznej może wymagać aby stopę tę podwyższać w celu ostudzenia koniunktury gospodarczej. Na ogół zmiany stopy redyskontowej odgrywają rolę psychologiczną, są miarą oceny bieżącej sytuacji gospodarczej kraju i sygnałem intencji władz. Ów efekt informacyjny może mieć wpływ na postępowanie banków. W wysoko rozwiniętych krajach polityka stopy redyskontowej odgrywa rolę pomocniczą w stosunku do innych instrumentów polityki monetarnej. Ze stopą redyskontową są powiązane inne stopy procentowe - np.: skarb państwa jest zmuszony dostosować stopę procentową sprzedawanych weksli do poziomu stopy banku centralnego. W zasadzie stopa redyskontowa stanowi pułap stopy rynku międzybankowych nadwyżek gotówkowych.
3. Operacje otwartego rynku - polegają na sprzedaży i zakupie przez bank centralny publicznych papierów wartościowych (np.: bonów skarbowych, obligacji państwowych, weksli skarbowych) oraz prywatnych papierów wartościowych (np.: obligacji przedsiębiorstw). Skupując od banków handlowych papiery wartościowe, bank centralny umożliwia im zwiększenie wolumenu udzielonych kredytów. Sprzedając papiery wartościowe bankom handlowym, bank centralny wpływa na ograniczenie akcji kredytowej (zmniejsza obieg pieniężny). W praktyce występują dwie podstawowe grupy operacji otwartego rynku:
a) warunkowe - transakcje warunkowego zakupu, zwanego repo - bank centralny zawiera z bankami handlowymi umowę o kupnie na krótki okres (1-14 dni) papierów wartościowych z jednoczesnym obowiązkiem ich odsprzedaży po ustalonym kursie. W istocie zatem operacje te stanowią krótkookresowe pożyczki udzielane bankom komercyjnym, w celu zwiększenia ich płynności. Transakcje warunkowej sprzedaży, zwanej reverse repo - bank centralny sprzedaje bankom komercyjnym papiery wartościowe, które zobowiązuje się odkupić po krótkim okresie (1-14 dni). Operacje te stanowią krótkookresowe pożyczki banku centralnego od banków komercyjnych i maja na celu ograniczenie płynności bankow komercyjnych.
b) Bezwarunkowe - operacje bezwarunkowego zakupu lub bezwarunkowej sprzedaży - w których bank centralnych nie zobowiązuje się do odsprzedazy czy odkupienia papierów wartościowych po upływie określonego terminu. Operacje bezwarunkowego zakupu i bezwarunkowej sprzedaży służą także do regulowania płynności banków komercyjnych. Efekty ich działania występują jednak w dłuższym okresie czasu, co wiąże się z terminem wykupu papierów wartościowych dopiero przez ich emitentów. Zalety operacji otwartego rynku:
Inicjuje je bank centralny - sprzedaje bądź kupuje tyle papierów wartościowych, ile uznaje za pożądane z punktu widzenia polityki monetarnej,
Operacje te mogą być dokonywane w dowolnej skali - zależy to od woli banku centralnego, zmiany następują w sposób ciagły - instrument ten jest więc elastyczny i oddziaływuje na gospodarkę łagodnie i płynnie,
Służą bieżącemu kompensowaniu niekorzystnych tendencji na rynku monetarnym w zakresie podaży pieniądza centralnego.
Instrument ten ma bezpośredni, łatwo przewidywalny wpływ na płynność sektora bankowego. Wadą tego instrumentu jest to, że tak jak stopa redyskontowa weksli kształtuje międzynarodowe ruchy kapitałów (może wystąpić sprzeczność z polityką wewnętrzną). Polityka otwartego rynku uważana jest za najskuteczniejszy instrument polityki monetarnej. Jej stosowanie możliwe jest w tych krajach, gdzie funkcjonuje rozwinięty rynek papierów wartościowych, zwłaszcza rynek weksli skarbowych.
Zawsze papiery wartościowe są kupowane od banku centralnego, gdy są tanie i na odwrót, sprzedawane są, gdy ich cena jest wysoka.
4. Kredyt lombardowy - jest udzielany przez bank centralny bankom
handlowym na bardzo krótkie kilkudniowe terminy pod zastaw papierów wartościowych, zwykle do wysokości 75% ich wartości nominalnej.
5.Niekiedy mechanizm rynkowy nie zapewnia racjonalnego przepływu strumieni finansowych w gospodarce. Niezbędne jest wykorzystanie środków administracyjnych, oddziałujących na zjawiska finansowe bezpośrednio, zgodnie z preferencjami centralnej władzy monetarnej, np.:
Kontrola rozmiarów udzielonych pożyczek,
Kontrola stóp procentowych,
Polityka selektywnych wskaźników rezerwowych,
Perswazja moralna.
Perswazja moralna polega na formułowaniu przez bank centralny nieformalnych sugestii i nacisków kierowanych do banków na rzecz zaniechania bądź podjęcia odpowiednich działań.
Środki administracyjne są skuteczne jedynie w krótkich okresach czasu, na dłuższą metę omija się je różnymi sposobami. Znaczenie wytycznych i sugestii jako metody sterowania zjawiskami pieniężnymi zależy od tego, jak dużo banków działa w danym kraju. Jeżeli jest ich niewiele, tak jak ma to miejsce w Wielkiej Brytanii czy Francji, to skuteczność perswazji jest większa. Inaczej rzecz się ma w kraju o wielkiej liczbie banków, np.: USA, gdzie działa kilkanaście tysięcy banków i metoda perswazji ma ograniczoną skuteczność, zawsze bowiem jakaś część banków nie zastosuje się do sugestii banku centralnego.
11. Kto i w jakim trybie powołuje prezesa NBP?.
Prezes NBP powoływany jest przez Sejm na wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na okres 6 lat..
12. Co to są transakcje REPO i REVERSE REPO (m.in. operacje otwartego rynku)?.
W praktyce występują dwie podstawowe grupy operacji otwartego rynku:
warunkowe - transakcje warunkowego zakupu, zwanego repo - bank centralny zawiera z bankami handlowymi umowę o kupnie na krótki okres (1-14 dni) papierów wartościowych z jednoczesnym obowiązkiem ich odsprzedaży po ustalonym kursie. W istocie zatem operacje te stanowią krótkookresowe pożyczki udzielane bankom komercyjnym, w celu zwiększenia ich płynności. Transakcje warunkowej sprzedaży, zwanej reverse repo - bank centralny sprzedaje bankom komercyjnym papiery wartościowe, które zobowiązuje się odkupić po krótkim okresie (1-14 dni). Operacje te stanowią krótkookresowe pożyczki banku centralnego od banków komercyjnych i maja na celu ograniczenie płynności banków komercyjnych.
13.Co to są operacje otwartego rynku?.
Operacje otwartego rynku - polegają na sprzedaży i zakupie przez bank centralny publicznych papierów wartościowych (np.: bonów skarbowych, obligacji państwowych, weksli skarbowych) oraz prywatnych papierów wartościowych (np.: obligacji przedsiębiorstw). Skupując od banków handlowych papiery wartościowe, bank centralny umożliwia im zwiększenie wolumenu udzielonych kredytów. Sprzedając papiery wartościowe bankom handlowym, bank centralny wpływa na ograniczenie akcji kredytowej (zmniejsza obieg pieniężny). W praktyce występują dwie podstawowe grupy operacji otwartego rynku:
warunkowe - transakcje warunkowego zakupu, zwanego repo - bank centralny zawiera z bankami handlowymi umowę o kupnie na krótki okres (1-14 dni) papierów wartościowych z jednoczesnym obowiązkiem ich odsprzedaży po ustalonym kursie. W istocie zatem operacje te stanowią krótkookresowe pożyczki udzielane bankom komercyjnym, w celu zwiększenia ich płynności. Transakcje warunkowej sprzedaży, zwanej reverse repo - bank centralny sprzedaje bankom komercyjnym papiery wartościowe, które zobowiązuje się odkupić po krótkim okresie (1-14 dni). Operacje te stanowią krótkookresowe pożyczki banku centralnego od banków komercyjnych i maja na celu ograniczenie płynności bankow komercyjnych.
bezwarunkowe - operacje bezwarunkowego zakupu lub bezwarunkowej sprzedaży - w których bank centralnych nie zobowiązuje się do odsprzedazy czy odkupienia papierów wartościowych po upływie określonego terminu. Operacje bezwarunkowego zakupu i bezwarunkowej sprzedaży służą także do regulowania płynności banków komercyjnych. Efekty ich działania występują jednak w dłuższym okresie czasu, co wiąże się z terminem wykupu papierów wartościowych dopiero przez ich emitentów. Zalety operacji otwartego rynku:
Inicjuje je bank centralny - sprzedaje bądź kupuje tyle papierów wartościowych, ile uznaje za pożądane z punktu widzenia polityki monetarnej,
Operacje te mogą być dokonywane w dowolnej skali - zależy to od woli banku centralnego, zmiany następują w sposób ciagły - instrument ten jest więc elastyczny i oddziaływuje na gospodarkę łagodnie i płynnie,
Służą bieżącemu kompensowaniu niekorzystnych tendencji na rynku monetarnym w zakresie podaży pieniądza centralnego.
Instrument ten ma bezpośredni, łatwo przewidywalny wpływ na płynność sektora bankowego. Wadą tego instrumentu jest to, że tak jak stopa redyskontowa weksli kształtuje międzynarodowe ruchy kapitałów (może wystąpić sprzeczność z polityką wewnętrzną). Polityka otwartego rynku uważana jest za najskuteczniejszy instrument polityki monetarnej. Jej stosowanie możliwe jest w tych krajach, gdzie funkcjonuje rozwinięty rynek papierów wartościowych, zwłaszcza rynek weksli skarbowych.
Zawsze papiery wartościowe są kupowane od banku centralnego, gdy są tanie i na odwrót, sprzedawane są, gdy ich cena jest wysoka.
14. Wymień i omów normy ostrożnościowe.
Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego (NBP) pełni funkcje regulacyjne poprzez ustanawiania norm ostrożnościowych, do których przestrzegania zobowiązuje banki. Normy te dotyczą m.in. adekwatności kapitałowej, klasyfikacji należności i tworzenia rezerw celowych. Ich podstawowym zadaniem i celem jest ograniczenie do minimum możliwości podejmowania przez banki nadmiernego ryzyka.
Regulacje ilościowe - nakładające odgórnie na banki ograniczenia w postaci bezwzględnych wielkości liczbowych lub odpowiednich proporcji w poszczególnych elementach działalności.
Regulacje jakościowe - przekazywanie bankom zaleceń lub określonych procedur bez formułowania ich liczbowych bądź procentowych wielkości.
Rezerwy obowiązkowe - gromadzone na rachunkach rezerw w NBP, obowiązek ich prawidłowego naliczenia i utrzymywania odpowiedniego poziomu spoczywa na banku komercyjnym.
Rezerwy celowe - na należności oraz na zobowiązania z tytułu udzielonych gwarancji ustala się na podstawie indywidualnej oceny ryzyka.
Limity koncentracji (zaangażowania) - wskaźniki informacyjne, limity koncentracji kredytów i inwestycji kapitałowych, nie więcej niż np. 15% funduszy własnych banku.
Adekwatność kapitału - kapitał własny musi być dopasowany do jego potrzeb, zarządzenie Prezesa NBP nakłada na banki obowiązek comiesięcznego ustalania współczynnika wypłacalności i przekazywania go do GINB.
Normy płynności - ustala je Komisja Nadzoru Bankowego za pomocą współczynnika płynności.
Normy dopuszczalnego ryzyka walutowego - ustala je Komisja Nadzoru Bankowego, bank powinien mieć w każdej walucie obcej zbliżony poziom aktywów i pasywów.
15. Czym różnią się instytucje finansowe od przedsiębiorstw przemysłowych?.
Zasadniczą cechą różniącą instytucje finansowe od przedsiębiorstw państwowych jest charakter / struktura majątku.
Instytucje finansowe to instytucje mające dominującą część swojego majątku w postaci aktywów finansowych, a więc w formie zobowiązań majątkowych innych podmiotów.
Zadania instytucji finansowych są również specyficzne - zajmują się one:
- wyłącznie pośrednictwem w dystrybucji instrumentów finansowych, rozumianych w skrócie jako roszczenia lub zobowiązania finansowe, (np. biura maklerskie, instytucje trudniące się bankowością inwestycyjną),
- kreowaniem instrumentów finansowych - tzn. tworzeniem własnych instrumentów zwanych pośrednimi, które mają za zadanie pośredniczenie w przepływie siły nabywczej.
Wśród instytucji transformujących instrumenty finansowe można jeszcze wyodrębnić dwie grupy:
- instytucje nie depozytowe - nie kreują depozytów. Ich funkcjonowanie nie jest związane bezpośrednio z tworzeniem pieniądza. Do tej grupy zalicza się przede wszystkim: firmy ubezpieczeniowe, fundusze powiernicze otwarte i zamknięte, fundusze emerytalne i towarzystwa budowlane. Instytucje nie depozytowe, łącznie z instytucjami uczestniczącymi w dystrybucji instrumentów finansowych, zwane są nie bankowymi instytucjami finansowymi.
- instytucje depozytowe - to banki. Kreują one depozyty czyli bezgotówkowe zobowiązania wystawionych na nich samych. Depozyty te mogą być wykorzystane przez ich posiadaczy do regulowania zobowiązań. Bank tworzy depozyty bądź w wyniku wpłaty pieniędzy przez klienta na jego rachunek bankowy (pasywne tworzenie depozytu), bądź w wyniku udzielenia kredytu klientowi (aktywne tworzenie depozytu). W tym drugim przypadku mamy do czynienia z kreowaniem przez bank handlowy zdecentralizowanego pieniądza wkładowego. Szczególną instytucją depozytową jest bank centralny, którego zadaniem jest sterowanie systemem bankowym.
Instytucje finansowe, a w szczególności banki, różnią się od innych przedsiębiorstw sposobem traktowania zobowiązań :
- zobowiązania są źródłem realizacji zadań statutowych,
- okres zwrotności zobowiązań jest zróżnicowany,
- tylko niewielka część pasywów stanowi „kapitał akcyjny”. Pozostałe zobowiązania mają charakter zwrotny (określony).
16. Wymień różnicę między regulaminem bankowym a instrukcją bankową (służbową).
Art.12 ustawy Prawo bankowe - upoważnił banki do wydawania regulaminów - określających czynności usługowe banków oraz warunki świadczenia tych usług. Regulamin bankowy informuje o działalności banku, spełnia rolę oferty oraz jest aktem uzupełniającym treść umowy. Regulamin jest aktem jednej strony, toteż związanie nim drugiej strony dochodzi do skutku, jeżeli wydanie regulaminu mieści się w granicach upoważnienia ustawowego i jest on dostarczony drugiej stronie przy zawieraniu umowy, a jeżeli posługiwanie się regulaminem jest zwyczajowo przyjęte w stosunkach danego rodzaju, konieczne jest udostępnienie go w taki sposób, aby druga strona łatwo mogła się dowiedzieć o jego treści.
Natomiast instrukcja służbowa jest przeznaczona wyłącznie do użytku wewnętrznego i określa sposób postępowania, jak również sposób obiegu dokumentów wewnątrz banku przy wykonywaniu czynności bankowych.
17. Jakie funkcje pełni kapitał banku?.
Jedno z głównych zadań zarządzania bilanse, bankowym polega na zapewnieniu odpowiedniego poziomu kapitału. Kapitał banku stanowi barierę bezpieczeństwa pozwalającą na zachowanie wypłacalności i ciągłości działania pomimo nieoczekiwanych trudności ogólnogospodarczych lub wewnętrznych. Minimalna kwota kapitału założycielskiego w wysokości równowartości 5 mln ECU dla nowych banków powinna umożliwić absorbowanie ryzyka bieżącej działalności, a w szczególności ryzyka braku płynności np. na skutek zaangażowania części depozytów w aktywa niepracujące (aktywa nie przynoszące dochodów). Powiększony z odpisów z zysku lub w wyniku emisji nowych akcji umożliwia dalszy rozwój banku, zwiększenie skali operacji poprzez zdolność do udźwignięcia większego ryzyka. Kapitał banku to:
- fundusz podstawowy,
- fundusz zapasowy,
- fundusze rezerwowe,
- fundusz majątku trwałego,
- nie podzielony zysk roku ubiegłego.
Fundusz podstawowy w zależności od formy własności jest określany jako fundusz statutowy (banki państwowe), kapitał udziałowy (banki spółdzielcze), akcyjny (spółki akcyjne). Kapitał akcyjny jest określany wg wartości nominalnej i wykazywany w wysokości wpłat akcjonariuszy. Rola kapitału własnego banku rośnie w związku z uzależnieniem wielkości operacji aktywnych od wysokości tego kapitału. Kapitał własny spełnia wiele funkcji:
- funkcja założycielska - posiadanie kapitału jest warunkiem otrzymania zezwolenia na założenie banku
- funkcja hamulca - działalność kredytowa banku jest uzależniona od wielkości kapitału,
- funkcja finansowa - kapitał własny stanowi źródło finansowania środków trwałych, a także długoterminowych inwestycji,
- funkcja przejściowego wyrównywania poniesionych strat i osiągniętego zysku,
- funkcja bazy do podziału zysku,
- funkcja tworzenia zaufania do banku
Fundusze obce - środki instytucji kredytowych, środki innych wierzycieli, emitowane papiery wartościowe (obligacje, listy zastawne).
Wielkość bezwzględna kapitału warunkuje:
- maksymalny poziom kredytu u jednego klienta,
- zaangażowanie banku na rynku kapitałowym,
- źródło pokrycia strat wynikających z różnych ryzyk.
18. Wymień aktywa przychodowe (dochodowe) banku oraz aktywa niedochodowe banku.
Zestawieniem aktywów i pasywów danej jednostki sporządzonym wg stanu na określony dzień to BILANS.
Pasywa - źródła z którego pochodzą środki jakimi jednostka dysponuje
Aktywa - cele, na które środki te zostały przeznaczone.
Inna struktura bilansu banku i przedsiębiorstwa - mało środków trwałych, dużo środków pieniężnych i należności. Bilans obrazuje bank jako masę zgromadzonych rozmieszczonych środków pieniężnych.
Aktywa banku obejmują;
1. Majątek trwały
2. Kasa
3. R- k bieżący w NBP
4. R- k rezerw obowiązkowych w NBP
5. R- ki NOSTRO w bankach zagranicznych
6. Kredyty
7. Papiery wartosciowe
8. Lokaty udzielone innym bankom
9. Inne aktywa
10.Udziały w innych jednostkach
11.Udziały w innych jednostkach
12.Rachunki w innych jednostkach
13.Koszty
14.Straty nadzwyczajne
Obszary analityczne aktywów:
I. Operacje z podmiotami finansowymi, głównie z bankami:
- środki ulokowane w b. Centralnym na r-ku bieżącym i rezerw obowiązkowych,
- środki w innych bankach np. NOSTRO
- środki w papierach wartościowych Skarbu Państwa
- środki w formie gotówkowej
II. Operacje z podmiotami niefinansowymi - klientami
- udzielone kredyty wszelkiego typu
- zakupione papiery wartościowe przedsiębiorstw
III. Rozliczenia
- rozliczenia miedzyokresowe
- rozliczenia między oddziałami danego banku oraz z innego banku,
IV. Fundusze i inwestycje:
- środki trwałe
- inwestycje rozpoczęte
- wartości niematerialne
- udziały w innych przedsiębiorstwach
Z punktu widzenia banku najistotniejsze, to te zaliczone do II grupy, więc:
- kredyty
- lokaty międzybankowe
- papiery wartościowe
- udziały w podmiotach finansowych i niefinansowych
niedochodowe aktywa to np. środki na rachunku NBP.
19. Omówić pojęcie i rodzaje operacji bankowych
Operacje bankowe są specjalistyczną formą działalności usługowej realizowanej przez banki. Specyfika tych usług polega na tym, że przedmiotem działalności są pieniądze i inne wartości, a zakres działania to udział w przepływie strumieni pieniężnych.
Czynności bankowe wg ustawy: Prawo bankowe - nie wymieniono
Podział wg przedmiotu działania:
Operacje bierne:
- emisja i sprzedaż papierów wartościowych (biletów bankowych, bony i obligacje skarbowe, certyfikaty depozytowe, obligacje, listy zastawne, akceptów).
- gromadzenie środków na rachunkach bankowych (bieżących, terminowych, za wypowiedzeniem, oszczędnościowych, czekowych, innych).
- przyjmowanie funduszy innych banków (rezerw obowiązkowych - NBP, lokat, depozytów, kredytów).
Operacje czynne:
- udzielanie kredytów (krótko, średnio, długoterminowych).
- lokowanie własnych i obcych funduszy (depozytów bankowych i innych depozytów).
- inwestowanie własnych i obcych funduszy (udział w kapitale podmiotów gospodarczych, skup papierów wartościowych).
Operacje pośredniczące (komisowe):
- rozliczenia pieniężne krajowe, handel walutą i dewizami (gotówkowe za pomocą znaków pieniężnych, czeków gotówkowych, bankowych dowodów wpłaty, bezgotówkowe za pomocą poleceń przelewu, czeków rozrachunkowych, akredytyw).
- czynności powiernicze, obsługa finansowa obrotu towarowego i usługowego (administrowanie papierami wartościowymi i funduszami akredytyw, inkaso dokumentowe, przekazy).
- czynności parafinansowe, zobowiązania sygnatoryjne (konsultacje i doradztwo, realizacja przedsięwzięć gospodarczych, wynajem sejfów i skrytek).
- obsługa dewizowa ludności (o. rachunków walutowych, ruchu turystycznego).
- czynności powiernicze (administrowanie papierami wartościowymi i funduszami).
- czynności parafinansowe (konsultacje i doradztwo .......już było, realizacja przedsięwzięć gospodarczych, wynajem sejfów i skrytek........też było).
20. Wymień i omów podstawowe formy rozliczeń pieniężnych
Rozliczenia gotówkowe - realizowane za pomocą pieniądza gotówkowego.
- czek gotówkowy (kasowy) - stanowi dyspozycję wystawcy czeku (dłużnika) udzieloną trasatowi (bankowi wystawcy) do obciążenia jego rachunku kwotą, na którą czek został wystawiony oraz polecenie wypłaty tej kwoty okazicielowi czeku lub osobie wskazanej na czeku.
Prawo czekowe wprowadza instytucję indosu, polegającą na przenoszeniu praw płynących z czeków imiennych.
Rekta czek - czek imienny bez prawa przeniesienia uprawnień na inną osobę.
Trasat - bank wystawcy
Trasant - wystawca czeku
- dowód wpłaty - za jego pomocą posiadacz rachunku dokonuje wpłaty na rachunek własny
lub wierzyciela.
pozostałe formy rozliczeń gotówkowych (utargi przekazane za pomocą poczty, inkasosamochodowe, asygnaty kasowe - do , kasy walutowe, bankomaty, kantory).
Rozliczenia bezgotówkowe
- polecenie przelewu - udzielona bankowi dyspozycja dłużnika obciążenia jego rachunku określoną kwotą i uznanie tą kwotą rachunku wierzyciela - możliwa droga elektroniczna.
- czek rozrachunkowy - funkcja jak przy przelewie, technicznie - dłużnik płaci czekiem, np. po odbiorze towaru, wręczając go wierzycielowi. Ten opatruje go swoją pieczęcią i podpisem składa w banku wystawcy lub swoim, ale jego bank płaci dopiero po otrzymaniu od trasata środków. Czek potwierdzony przez bank - istnieje pewność, że bank wypłaci do kwoty zapisanej na czeku.
- akredytywa - pisemne zobowiązanie banku podjęte na zlecenie swego klienta do zapłacenia wskazanej kwoty, pod warunkiem złożenia przez beneficjenta stosownych dokumentów. Stronami są: akredytujący-odbiorca towaru, akredytowany-dostawca towaru, bank beneficjenta (dostawcy towaru).
- pozostałe formy rozliczeń bezgotówkowych: rozliczenia planowe za periodyczne dostawy, okresowe rozliczenie saldami dla kontrahentów świadczących sobie wzajemne usługi, karty płatnicze (debetowe, z opóźnionym terminem płatności, kredytowe).
21. Co to jest KIR (krajowa izba rozliczeń S.A.).
Powołana przez 15 największych banków, NBP i Związek banków Polskich w 1993 roku.
Przedmiotem działania izby jest:
- wymiana zleceń płatniczych między bankami oraz rejestrację wzajemnych wierzytelności, wynikających ze zleceń,
- prowadzenie kurierskiej poczty bankowej,
- prowadzenie usług w zakresie zabezpieczenia wymiany zleceń.
Rozliczenia prowadzone w dwóch systemach rozliczeniowych: SYBIR, ELIKSIR.
22. Różnice pomiędzy SYBIR i ELIKSIR.
Sybir - Tradycyjna Izba Rozliczeniowa
1. Zestawienia kwot uznaniowych i obciążeniowych do oddziałów banków jako zlecenia płatnicze stanowiące podstawową jednostkę informacji.
2. Zlecenia płatnicze zapisywane w odpowiednich plikach na dyskietce, dokumentacja papierowa pakowana w odpowiednie worki.
3. Fizyczny transport dyskietek i papierów do bankowych Regionalnych Izb Rozliczeniowych.
4. 2-dniowy dla uznań i 3-dniowy dla obciążeń przepływ środków z jednego banku do drugiego.
5. Dwie sesje rozliczeniowe: poranna dla uznań i wieczorna dla obciążeń.
6. W oddziałach NBP szczegółowsza obsługa przez systemy.......
Eliksir - Elektroniczna Izba Rozliczeniowa
1. Jednostkowe dokumenty źródłowe zarejestrowane z dokładnością do identyfikacji rachunków klientów, pomiędzy którymi następuje rozrachunek jako zlecenie płatnicze stanowiące podstawową jednostkę informacji.
2. Elektroniczny transfer zLeceń płatniczych z/do KIR S.A. w NBP z wykorzystaniem poczty elektronicznej X-400 zabezpieczonym podpisem cyfrowym (w awaryjnych sytuacjach dopuszcza się dyskietkę).
3. Wyeliminowany fizyczny obieg papierowych dokumentów źródłowych. Dokument źródłowy pozostaje w oddziale A, w oddziale B drukowany jest jego duplikat na podstawie elektronicznych zapisów.
4. 1-dniowy przepływ środków dla uznań. Zlecenia płatnicze w NBP realizowane są wyłącznie w systemie SYBIR.
5. Aktualnie 3 sesje rozliczeniowe KIR S.A.- DRB. Dwie łączone SYBIREM i popołudniowa tylko dla ELIKSIRU.
6. W oddziałach NBP obsługiwany będzie przez system ISO-ELIKS...........
24. Co to jest przywilej egzekucyjny banku ?.
25. Co to jest zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych.
Zdolność prawna - to zdolność do tego aby być podmiotem praw i obowiązków. Zgodnie z artykułem 8 k.c. człowiek nabywa zdolność prawną z chwilą urodzenia się. Zdolność prawna osoby fizycznej ustaje z jej śmiercią (wygasają prawa i obowiązki niemajątkowe, a majątkowe przechodzą na spadkobierców).
Zdolność do czynności prawnych - to zdolność aby za pomocą czynności nabywać prawa i zaciągać zobowiązania.
26. Jaka jest różnica między rachunkiem NOSTRO i LORO.
Rachunek naszego banku prowadzony w księgach innego banku nazywa się rachunkiem nostro, natomiast rachunek innego banku prowadzony w księgach naszego banku nazywa się rachunkiem loro.
28. Co to jest osoba fizyczna i osoba prawna.
Osoba fizyczna - każdy człowiek od chwili urodzenia do chwili śmierci; każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną. Decydujące znaczenie dla pozycji prawnej osoby fizycznej ma osiągnięcie przez nią pełnoletności.
Osoba prawna - zgodnie z artykułem 33 k.c. osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną. Powstanie, ustrój i ustanie osób prawnych określają właściwe przepisy. Osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i w opartym na niej statucie.
29. Co to jest data waluty spot.
Niezwykle istotną kwestią w obrocie z zagranicą jest tzw. data waluty. Każdy dzień, w którym wykonanie wypłaty lub otrzymanie wpływu jest fizycznie możliwe jest określany w języku bankowców na całym świecie jako data waluty.
Data waluty jest dniem uznania lub obciążenia rachunku nostro lub loro.
Data waluty spot - najczęściej stosowana, dostarczenie waluty na rachunek następuje w drugim dniu roboczym po zawarciu transakcji.
30. Co to oznacza, że bank posiada długą pozycję bankową dla danej waluty ?
Pozycja walutowa banku - różnica pomiędzy zobowiązaniami a należnościami w danej walucie w określonym czasie. Bank posiada pozycje walutowa długą dla waluty USD wówczas, gdy wartość całej należności banku w USD jest większa od wartości zobowiązań banku w USD na dany dzień.
Bank powinien sprzedać nadmiar dewiz w walucie USD, by zrównoważyć stan aktywów i pasywów w tej walucie i osiągnąć pozycję walutowa zamkniętą, aby nie stracić przy ewentualnym spadku kursu USD.
31. Rodzaje transakcji na rynku międzybankowym.
32. Co to jest WIG i WIBOR ?
WIG - Warszawski Indeks Giełdowy - syntetyczny indeks GPW w Warszawie, odzwierciedla wycenę dochodowości wszystkich rodzajów akcji znajdujących się w obrocie giełdowym.
33. Wymień elementy umowy kredytowej.
Umowa kredytowa aby w świetle ustawy Prawo Bankowe, była ważna musi w sposób jednoznaczny w szczególności określać:
- stronę umowy,
- kwotę i walutę kredytu,
- cel kredytowania,
- terminy i zasady spłaty kredytu,
- wysokość oprocentowania i warunki jego zmiany,
- wysokość prowizji i zasady ich pobierania,
- zabezpieczenie spłaty kredytu,
- uprawnienia banku w zakresie monitoringu kredytowego,
- warunki dokonywania zmian w umowie kredytowej,
- warunki rozwiązania umowy kredytowej.
34. Czym różni się kredyt od pożyczki.
Pojęcie kredytu - przez umowę kredytową bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie określoną kwotę środków pieniężnych a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie do zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w umownym terminie spłaty oraz do zapłaty prowizji od przyznanego kredytu.
Pojęcie pożyczki - przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej ilości.
Różnice między pożyczką a kredytem:
1.pożyczka - określona przez kodeks cywilny,
-na pożyczkobiorcę przenoszona jest własność określonej sumy pieniędzy,
- nie ma określonego celu i przeznaczenia środków,
- nie można wypowiedzieć jeżeli nie zostaną wydane celowo,
- może być odpłatna lub nieodpłatna,
- wypłacana jednorazowo,
- zawarta na piśmie gdy kwota pożyczki przekracza 500,-
2.kredyt - określony przez prawo bankowe,
- kredytobiorca dostaje do dyspozycji określoną sumę pieniędzy,
- ma konkretny cel i wykorzystanie środków określone w umowie,
- można wypowiedzieć jeżeli środki nie zostaną wykorzystane zgodnie z celem i z zasadami określpnymi w umowie,
- jest zawsze odpłatny / prowizja / i oprocentowanie,
- wypłacony jednorazowo lub w ratach,
- zawsze zawarty w formie pisemnej.
35. Dokonaj klasyfikacji kredytów bankowych.
Specyfika potrzeb podmiotów gospodarczych i gospodarstw domowych pozwala bankom na klasyfikację kredytów według różnych kryteriów.
Najważniejszymi kryteriami podziału kredytów jest podział według:
a. przeznaczenie kredytu:
- kredyty gospodarcze, nazywane również kredytami dla podmiotów gospodarczych i
- kredyty konsumpcyjne, nazywane również kredytami dla ludności (gospodarstwa domowe);
waluty kredytu:
- kredyty złotowe i
- kredyty dewizowe nominowane w określonej walucie (dolar, marka, funt, frank, szyling), ale z reguły wypłacane i spłacane w złotych według kursu danej waluty w dniu wpłaty i spłaty:
okresu kredytowania:
- kredyty krótkoterminowe (do 1 roku)
- kredyty średnioterminowe (od 1 do 3 lat)
- kredyty długoterminowe (powyżej 3 lat)
formy płatności:
- kredyty gotówkowe (wypłacane w całości w gotówce w grupie niektórych rodzajów kredytów dla ludności, takich np. jak: „ kredyt świąteczny”, ”kredyt wakacyjny”, „kredyt szkolny”, „kredyt lombardowy”, itd.),
- kredyty bezgotówkowe (przekaz środków na konto kredytobiorcy, dostawcy lub wykonawcy usług);
wysokości oprocentowania:
- kredyty komercyjne, których koszt wynika przede wszystkim z rachunku ekonomicznego opłacalności danej transakcji oraz konkurencji kredytowej innych banków,
- kredyty preferencyjne udzielane na warunkach korzystniejszych niż kredyty komercyjne (w każdym przypadku różnicę pomiędzy ceną kredytu komercyjnego a ceną preferencyjnego dopłaca bankowi odpowiednia instytucja np. PFRON - kredyty dla zakładów pracy chronionej; Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa - kredyty na cele rolnicze preferencyjne. Takimi instytucjami mogą również być międzynarodowe instytucje finansowe, rządy, fundacje i instytucje rządowe innych krajów.
Wśród kredytów gospodarczych (pkt. a klasyfikacji) wyodrębnia się:
- kredyty obrotowe - na finansowanie bieżących potrzeb związanych z działalnością przedsiębiorstwa. Są to kredyty krótko- i średnioterminowe.
- kredyty inwestycyjne - udzielane na finansowanie nowych, odtworzenie zużytych lub modernizację istniejących środków trwałych. Są to kredyty długoterminowe.
Ze względu na techniczną stronę procesu kredytowania wyróżnia się:
- kredyty udzielane w rachunku bieżącym - wiąże się z powstaniem debetu (ujemnego salda) na rachunku bieżącym kredytobiorcy w związku z realizacją przez bank dyspozycji płatniczych nie mających pokrycia. Przyznawany jest na podstawie zawartej umowy, w której określona jest wysokość kredytu oraz okres jego występowania (3, 6, 12 miesięcy). Obok prowizji klient płaci oprocentowanie ,naliczane jednak tylko od rzeczywistej wysokości debetu, w związku z czym jest ono stosunkowo wysokie.
- Kredyty w rachunku kredytowym - oznacza otwarcie dla kredytobiorcy wydzielonego rachunku, na którym ewidencjonowany jest tryb wykorzystywania i spłaty udzielonego kredytu. Może być udzielony jako:
- kredyt docelowy - na sfinansowanie jednej ściśle określonej transakcji,
- kredyt na wymagalne zobowiązania - zobowiązania powodujące krótkotrwałe trudności płatnicze,
- kredyt sezonowy ,
- kredyt w linii kredytowej.
Trzeba jeszcze wymienić :
- kredyt dyskontowy - (wekslowy) ułatwiający klientom banku
wcześniejsze uzyskanie gotówki w przypadku gdy sprzedający
towary lub usługi przyjął od odbiorcy zapłatę w postaci weksla,
- kredyt akceptacyjny mający formę akceptu wystawionego przez klienta weksla, którego ewentualnym płatnikiem może być bank (weksel ciągniony na bank akceptujący ).
- kredyt lombardowy mający charakter krótkoterminowego kredytu płatniczego ( do 3 m-cy), a więc zaspokajającego przejściowe trudności finansowe podmiotu gospodarczego. Udzielany jest pod zastaw papierów wartościowych (obligacje, akcje notowane na giełdzie), pierwszorzędnych weksli kupieckich, polis ubezpieczeniowych, towarów , surowców, materiałów na podstawie odpowiednich dokumentów składowych czy transportowych. Kredyt lombardowy udzielany jest zawsze nie do pełnej wysokości zastawianych przedmiotów (np. 90% przy obligacjach, 70% przy akcjach, 60% przy towarach). Kredyt lombardowy spłacany jest jednorazowo wraz z odsetkami, tzn. po zakończeniu okresu kredytowania.
kredyt hipoteczny mający charakter długoterminowego kredytu inwestycyjnego związanego z finansowaniem budowy nowych lub rozbudową istniejących przedsiębiorstw oraz szeroko rozumianym budownictwem mieszkaniowym. Kredyt udzielany jest pod zabezpieczenie hipoteczne, co daje bankowi gwarancje jego spłaty, nawet wówczas gdy przedmiot kredytu zmieni jego właściciela.
36. Co to są okresy wymagalności i zapadalności ?
Płynność oznacza stopień pokrycia przez aktywa płynne natychmiast wymagalnych zobowiązań , w tym głównie depozytów. W tym celu banki sporządzają miesięczne informacje o swoich aktywach, pasywach oraz pozycjach pozabilansowych wg okresów zapadalności i wymagalności. Okres zapadalności to przedział czasowy między datą, na którą sporządza się informację a datą realizacji przez bank zobowiązań wobec deponentów. Prawdopodobnie okres wymagalności to przedział pomiędzy datą na którą sporządza się informację a datą realizacji zobowiązań kredytobiorców wobec banku.
Przedziały czasowe są podzielone na grupy (w zależności od długości lokat a vista..) i zależności aktywów i pasywów w poszczególnych grupach stanowią o płynności banku. - opracowano na podstawie odpowiedzi na pytanie nr 52.
37.Co to jest zdolność kredytowa ?
Zdolność kredytowa klienta to zdolność do spłaty kapitału wraz z odsetkami w umownych terminach płatności.
Zdolność kredytową mają podmioty gospodarcze, których bieżące i przewidywane wyniki finansowe oraz stan majątkowy zapewniają wypłacalność. Banki udzielając kredytu muszą mieć pewność, że przedsiębiorstwo występujące o kredyt posiada zdolność kredytową, oraz że w okresie korzystania z kredytu jej nie utraci. W przypadku utraty zdolności kredytowej przedsiębiorstwo powinno dysponować takim majątkiem płynnym, który pozwoliłby na pokrycie wszystkich zobowiązań (w tym i kredytów bankowych).
38.Co to jest AWAL i INDOS.
AWAL - (poręczenie wekslowe), dowód poręczenia, wzmocnienie wiarygodności weksla przez poręczyciela zwanego awalistą. Przez złożenie podpisu na wekslu poręczyciel wekslowy odpowiada solidarnie za zobowiązania dłużnika wekslowego.
INDOS - przeniesienie uprawnień z weksla na osobę trzecią.
Indosant - osoba, na której rzecz wystawiono weksel, a która zamieści swój indos na wekslu oraz następne osoby kolejno indosujące weksel.
Prawa z weksla można przenosić na inną osobę za pomocą indosu, w drodze przelewu wierzytelności, przez dziedziczenie lub proste wręczenie weksla.
39. Co to jest gwarancja bankowa.
Gwarancja bankowa jest to zobowiązanie banku (podjęte na podstawie zlecenia klienta) do wypłacenia beneficjentowi gwarancji określonej kwoty pieniężnej w przypadku gdyby zleceniodawca gwarancji nie wypełnił świadczenia, do wykonania którego był zobowiązny.
40. Co to jest hipoteka przymusowa, kaucyjna i zwykła.
Hipoteka zwykła - powstaje na skutek zawarcia umowy pomiędzy bankiem a właścicielem nieruchomości i służy ona zabezpieczeniu oznaczonej wierzytelności.
Hipoteka kaucyjna - stosuje się jako zabezpieczenie kredytów, których wysokość w momencie ustanawiania hipoteki nie jest dokładnie znana. Jest ona ustanawiana do oznaczonej sumy pieniężnej.
Hipoteka przymusowa - polega na tym, że wierzyciel, którego wierzytelność jest stwierdzona tytułem wykonawczym określonym w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym może na podstawie tego tytułu uzyskać hipotekę na wszystkich nieruchomościach dłużnika.
Ustanowienie hipoteki wymaga wpisu do księgi wieczystej.
41.Wymień osobiste zabezpieczenia spłaty kredytu.
Wśród osobistych zabezpieczeń spłaty kredytu mamy:
- weksel własny in blanco - dokument zawierający co najmniej podpis wystawcy weksla bądź także niektóre elementy weksla.. Weksel stanowi dokument stwierdzający istnienie samodzielnego, oderwanego od przyczyny zewnętrznej zobowiązania pieniężnego,
- poręczenie wekslowe (awal) - jest to poręczenie osoby trzeciej za osobę zobowiązaną wekslowo. Poręczenie może być udzielone co całości sumy wekslowej lub co do jej części przez osobę fizyczną lub prawną, a także osobę już podpisaną na wekslu ( np. pełnomocnik może poręczyć za mocodawcę). Przed przyjęciem poręczenia wekslowego bank sprawdza, czy sytuacja finansowa poręczyciela może stanowić gwarancję spłaty kredytu. Podobnie jak wystawca weksla poręczyciel również podpisuje deklarację wekslową,
- poręczenie wg prawa cywilnego - jako zabezpieczenie kredytu jest umową przez którą poręczyciel zobowiązuje się wobec oddziału banku wykonać zobowiązanie na wypadek gdyby dłużnik (kredytobiorca) zobowiązania nie wykonał. Umowa poręczenia pod rygorem nieważności musi być zawarta na piśmie,
- gwarancja bankowa - jest pisemnym zobowiązaniem się innego banku do spłacenia kredytu wraz z odsetkami i kosztami postępowania w wypadku, gdy kredytobiorca, na rzecz którego gwarancja została wydana nie spłaci kredytu w ustalonym terminie,
- przelew (cesja) wierzytelności na zabezpieczenie - jest umową między kredytobiorcą a bankiem udzielającym kredytu, na mocy której kredytobiorca przenosi na bank swoje prawo do otrzymania konkretnej sumy za sprzedane towary lub usługi,
- przystąpienie do długu kredytowego - polega na tym, że obok dotychczasowego kredytobiorcy dłużnikiem staje się osoba trzecia (przystępujący do długu). Dotychczasowy kredytobiorca nie zostaje z długu zwolniony a przystępujący do długu solidarnie z kredytobiorcą jest odpowiedzialny za spłatę kredytu,
- pełnomocnictwo -do dysponowania rachunkiem bankowym może być udzielone przez kredytobiorcę lub osobę trzecią.
42.Wymień i omów rzeczowe zabezpieczenia spłaty kredytu.
Zabezpieczenia rzeczowe spłaty kredytu to:
- zastaw ogólny - można ustanowić na rzecz banku zastaw na rzeczach zbywalnych ruchomych kredytobiorcy. Na jego mocy bank będzie dochodzić zaspokojenia z tych rzeczy bez względu na to, czyją stały się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy, z wyjątkiem tych, którym z mocy prawa przysługuje pierwszeństwo szczególne,
- zastaw rejestrowy - jest stosowany częściej nią zastaw ogólny ponieważ jest on mniej uciążliwy dla kredytobiorcy, z tego względu, że przedmiot zastawu rejestrowego może pozostać w posiadaniu zastawcy. Jest on również bezpieczniejszy dla banku ponieważ fakt ustanowienia zastawu rejestrowego jest odnotowywany w rejestrze zastawów prowadzonym przez sąd rejonowy. Umowa o zastawie rejestrowym powinna być pod rygorem nieważności zawarta na piśmie,
- zastaw na prawach - przedmiotem zastawu mogą być wszelkie prawa - zarówno wierzytelności pieniężne jak i niepieniężne - jeżeli są zbywalne. Przedmiot zastawu mogą stanowić: prawa a zakresie wynalazczości, prawa do znaku towarowego, udziały w spółkach (o ile nie jest to sprzeczne z kodeksem spółek handlowych),zbywalne przez indos weksle własne i trasowane, obligacje, polisy ubezpieczeniowe, akcje, certyfikaty depozytowe, lokaty terminowe.
- przewłaszczenie na zabezpieczenie - jest umową, przez którą przewłaszczający przenosi na bank własność rzeczy ruchomej z zastrzeżeniem warunku rozwiązującego lub zawieszającego. Przewłaszczenie z zastrzeżeniem warunku rozwiązującego, oznacza że jeżeli kredytobiorca spłaci kredyt w terminie staje się on z powrotem właścicielem rzeczy bez konieczności zawierania umowy, w której bank przenosi z powrotem własność rzeczy na przewłaszczającego jak to ma miejsce w przypadku przewłaszczenie z warunkiem zawieszającym. Przedmiot przewłaszczenia musi być trwale oznakowany, tak aby było wiadomo, że należy do banku,
- kaucja -może ją przyjąć bank od kredytobiorcy, poręczyciela lub innej osoby (kaucjodawcy) w postaci: środków pieniężnych, bonów oszczędnościowych na okaziciela, obligacji na okaziciela,
- blokada środków na rachunku bankowym - oznacza, że można zablokować środki pieniężne zgromadzone na rachunku prowadzonym przez dany oddział,
- hipoteka -w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stało się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości. Ustanowienie hipoteki wymaga wpisu do księgi wieczystej.
43.Wymień elementy niezbędne dla ważności czeku.
Czek - jest to papier wartościowy wystawiony w ściśle przez prawo czekowe określonej formie w którym wystawca czeku poleca bankowi zapłatę określonej sumy pieniężnej okazicielowi lub oznaczonej osobie za okazaniem czeku /odpowiednio czek na okaziciela i czek imienny/.
Ustawowe elementy czeku niezbędne dla jego ważności to:
- nazwa „czek”,
- bezwarunkowe polecenie zapłaty oznaczonej na czeku sumy pieniężnej,
- oznaczenie miejsca płatności,
- oznaczenie daty i miejsca wystawienia,
- oznaczenie trasata (osoby, która ma zapłacić lub wykupić czek /ostatecznie bank wystawcy czeku/,
- podpis wystawcy czeku /trasanta /.
44. Wymień elementy niezbędne dla ważności weksla.
- nazwa „weksel” w tekście dokumentu, w języku w którym go wystawiono,
- bezwarunkowe polecenie zapłaty określonej kwoty,
- nazwisko trasata,
- oznaczenie terminu płatności,
- oznaczenie miejsca płatności,
- nazwisko remitenta na rzecz lub na którego zlecenie dokonywuje się zapłaty,
- oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla,
- podpis trasanta
45. Co to jest weksel własny, trasowany oraz in blanco.
Weksel jest dokumentem zobowiązującym wystawcę lub wskazaną przez niego osobę do bezwarunkowego zapłacenia określonej kwoty pieniężnej w oznaczonym terminie. Charakteryzuje się tym, że złożenie na nim podpisu stanowi podstawę i przyczynę zobowiązania wekslowego.
Weksel własny - (inaczej suchy, prosty) jest to papier wartościowy sporządzony w formie ściśle przez prawo wekslowe określonej, zawierający bezwarunkowe przyrzeczenie wystawcy zapłacenia określonej sumy pieniężnej we wskazanym miejscu i czasie oraz stwarzający bezwarunkową odpowiedzialność osób na nim podpisanych.
Weksel trasowany - (inaczej ciągniony, trata) jest to papier wartościowy sporządzony w formie ściśle określonej przepisami prawa wekslowego, zawierający skierowane do oznaczonej osoby bezwarunkowe polecenie zapłacenia określonej sumy pieniężnej w oznaczonym miejscu i czasie oraz stwarzający bezwarunkową odpowiedzialność osób na nim podpisanych.
Weksel in blanco -
46. Co to jest rynek finansowy, pieniężny ,kapitałowy ?
- finansowy - proces, który umożliwia przepływ kapitału od podmiotów posiadających jego nadwyżki do tych podmiotów, które go potrzebują.
W jego skład wchodzą następujące rynki:
Depozytowo - kredytowy
Pieniężny
Walutowy
Pochodnych instrumentów finansowych
Uczestnicy: bank centralny, banku komercyjne, inwestycyjne, giełdy papierów wartościowych, fundusze powiernicze, przedsiębiorstwa maklerskie, towarzystwa ubezpieczeniowe, fundusze emerytalno - rentowe.
- pieniężny - rynek pożyczek krótkoterminowych, których termin nie przekracza 1 roku, tworzą go transakcje instrumentami finansowymi, które charakteryzują się najwyższym stopniem płynności oraz największym bezpieczeństwem tj: bony skarbowe emitowane przez rząd, weksle emitowane przez znane korporacje, certyfikaty depozytowe, akcepty bankowe, bony pieniężne NBP, lokaty miedzy bankowe.
Uczestnicy: wielcy i wiarygodni klienci instytucjonalni tacy jak bank centralny, banki komercyjne, niebankowe instytucje finansowe oraz duże korporacje przemysłowe i handlowe.
r. pieniężny pozwala na osiągnięcie dwóch celów: regulowanie płynności, osiąganie zysków na wahaniach krótkoteminowych stóp procentowych.
Duży wpływ ma na niego bank centralny.
- kapitałowy - rynek na którym dokonywane są transakcje instrumentami finansowymi, których termin realizacji jest dłuższy niż 1 rok, a pozyskane kapitały przeznaczane są na na inwestycje produkcyjne oraz kapitałowe.
Instrumenty cechuje wysoka płynności i duże bezpieczeństwo. Maja one charakter wierzycielski (obligacje) lub własnościowy (akcje).
Rynek otwarty, bardziej dostępny niż rynek pieniężny. Funkcje: transfer środków pieniężnych od podmiotów mających nadwyżki do potrzebujących, mechanizm wartościowania inwestycyjnego zastosowania funduszy, mechanizm alokacji zasobów w gospodarce narodowej.
Reasumując: rynek finansowy zawiera w sobie rynek pieniężny i kapitałowy.
47. Wymień i omów rynek papierów wartościowych.
Rynek pieniężny - czeki, weksle, bony pieniężne
Rynek kapitałowy - np. udziałowe (akcje), wierzytelnościowe (obligacje, listy zastawne.
Rynek pierwotny - część rynku, na którym emitent pozyskuje kapitał. Sprzedaż emisji papierów wartościowych.
Rynek wtórny - obrót nabytymi papierami wartościowymi.
49. Co to jest akredytywa ?
Należy do tradycyjnych form rozliczeń i znajduje zastosowanie w obrotach krajowych i zagranicznych. Rozliczanie polega na zarezerwowaniu przez bank określonych środków dłużnika (odbiorcy) z przeznaczeniem ich na uregulowanie wierzytelności dostawcy, po spełnieniu przez niego warunków ustalonych przez dłużnika. Otwarcie akredytywy następuje na wniosek dłużnika, określający dokumenty jakie powinien złożyć dostawca dla dokonania wypłaty. Akredytywa wygasa po wyczerpaniu środków wydzielonych na rachunku dłużnika oraz po upływie terminu jej ważności.
50. Co to jest inkaso dokumentowe ?
Forma rozliczeń w obrotach zagranicznych i usługa świadczona przez banki. Polega na wydaniu dokumentów płatnikowi (kupującemu) przez bank, w zamian za zabezpieczenie tej zapłaty w przyszłości np. poprzez wystawienie weksla. Zasada inkasa dokumentowego jest to, że zapłata za towar następuje bez prawa uprzedniego zbadania stanu towaru przez importera. Jest stosowane gdy:
- eksporter i importer maja do siebie zaufanie oraz gotowość i możliwość do zapłaty jest niepodważalna,
- polityczne, ekonomiczne i prawne warunki importera są uregulowane,
- międzynarodowy system płatności nie jest krępowany przez ograniczenia,
- towar dostarczany nie jest wykonany na zamówienie.
51. Omów procedurę realizacji inkasa dokumentowego.
Zleceniodawca (eksporter) składa do swojego banku uprzednio uzgodnione z importerem dokumenty wraz z instrukcją przedłożenia ich importerowi,
Bank przekazujący przesyła je do banku inkasującego określając, kiedy i na jakich warunkach dokumenty winny być wydane importerowi,
Bank inkasujący informuje importera, na bazie otrzymanych instrukcji z banku zleceniodawcy, o warunkach na jakich płatnik może wejść w posiadanie dokumentów,
Jeśli importer dokonuje płatności w zamian za dokumenty, bank inkasujący przesyła należność do banku przekazującego, celem uznania rachunku zleceniodawcy,
Jeśli importer otrzymuje dokumenty w zamian za akcept traty (weksla), bank inkasujący zwraca zaakceptowaną tratę (weksel) do banku przekazującego lub przechowuje w swoich aktach, na bazie powierniczej, do terminu płatności.
Schemat nr 42 str 192 „Bankowość II”
52. Omów procedurę realizacji akredytywy.
Rozliczanie polega na zarezerwowaniu przez bank określonych środków dłużnika (odbiorcy) z przeznaczeniem ich na uregulowanie wierzytelności dostawcy, po spełnieniu przez niego warunków ustalonych przez dłużnika. Otwarcie akredytywy następuje na wniosek dłużnika, określający dokumenty jakie powinien złożyć dostawca dla dokonania wypłaty. Akredytywa wygasa po wyczerpaniu środków wydzielonych na rachunku dłużnika oraz po upływie terminu jej ważności.
53. Wymień i omów rodzaje gwarancji bankowych.
1.Według kryterium warunków gwarancje dzielimy na :
- bezwarunkowe -płatne na pierwsze żądanie beneficjenta, bez potrzeby dokumentowania istnienia roszczenia i bez badania przez bank zasadności roszczenia,
- warunkowe - określają w jakich warunkach aktualizuje się zobowiązanie banku i jakie dokumenty muszą być dołączone do żądania realizacji gwarancji ( płatne po przedstawieniu określonych dokumentów),
- nieodwołalne - nie mogą być odwołane lub zmienione bez zgody beneficjenta,
- odwołalne - są przeciwieństwem gwarancji nieodwołalnych; zawierają uprawnienia gwaranta do złożenia jednostronnego oświadczenia woli zmieniającego lub ograniczającego zakres odpowiedzialności gwarancyjnej a nawet tę odpowiedzialność wyłączającego.
2.Z uwagi na przedmiot gwarancji, a więc rodzaj zobowiązania dłużnika wyróżnia się wiele rodzajów gwarancji, wśród których liczną grupę stanowią gwarancje kontraktowe:
- gwarancje przetargowe - zobowiązanie banku do zapłaty wadium, na wypadek gdyby zleceniodawca wygrał przetarg i odmówił podpisania umowy lub naruszył inne obowiązki wynikające z przetargu,
- gwarancja zwrotu zaliczki - zobowiązanie banku do wypłacenia pobranej przez zleceniodawcę kwoty zaliczki w przypadku niewykonania przez niego określonej dostawy lub określonego dzieła,
- gwarancje należytego wykonania kontraktu - zobowiązanie banku do zapłaty kar umownych w razie niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przez zleceniodawcę,
- gwarancje zapłaty należności - powstałych z tytułu zawartych przez zleceniodawcę umów np. gwarancja zapłaty za zakupione towary, gwarancja zapłaty cła, gwarancja zapłaty akredytywy, gwarancja spłaty kredytu, gwarancja spłat rat leasingowych.
54. Co to jest faktoring, forfaiting ? Wymień różnice.
Faktoring - to usługa bankowa polegająca na skupie wierzytelności przedsiębiorstw wynikających z umów o dostawę, sprzedaż bądż świadczenie usług związanych ze stosunkowo krótkim okresem zapłaty.
Z reguły faktoring dotyczy wierzytelności przedsiębiorstw, które powinny być zaspokojone przez ich dłużników w terminie od 14 do 180 dni. W zamian za tę wierzytelność przedsiębiorstwo uzyskuje od banku kwotę pieniężną odpowiadającą jej wielkości (kwocie wierzytelności ) pomniejszonej o prowizję faktoringową.
Bank występujący w roli faktora podpisuje z przedsiębiorstwem, od którego odkupuje należności, umowę, w której podany jest termin jej obowiązywania, limit płatności ( np. 70-80 % wartości faktury) oraz wysokość oprocentowania ( np. 25 % w odniesieniu do wartości faktury) oraz wysokość oprocentowania (np. 25 % w odniesieniu do wartości faktury ) i prowizji - opłaty (np. 0,2 - 3,0 % od wartości faktury).
Zgodnie z tą umową bank przyjmując od klienta fakturę wypłaca mu znaczną część należności (70-80 %), a resztę, po potrąceniu kosztów faktoringu, wypłaca mu po wywiązaniu się ze zobowiązań przez wystawcę faktury.
W sytuacji, gdy wystąpi niewypłacalność dłużnika bank przenosi tę wierzytelność ponownie na przedsiębiorcę (faktoranta), ten zaś zobowiązany jest do zwrotu bankowi kwoty pieniężnej uzyskanej w zamian za przekazaną wierzytelność.
Niektóre banki zgadzają się przejąć na siebie ryzyko wypłacalności dłużników faktoranta, w zamian za dodatkową prowizję z reguły wysoką (w Wielkopolskim Banku Kredytowym wynosi ona do 10 % wartości faktury).
Forfaiting -to usługa bankowa polegająca na skupie wierzytelności handlowych wymagalnych w terminach o dłuższym okresie zapłaty bez prawa regresu w stosunku do poprzedniego posiadacza wierzytelności.
Usługa ta odnosi się w szczególności do wierzytelności handlowych powstałych w stosunkach wymiennych z zagranicą.
Sprzedawca tych wierzytelności odstępuje bankowi (forfaiterowi) przyszłe przychody pieniężne, który od tej pory ponosi pełne ryzyko(handlowe i polityczne) związane z daną transakcją.
55. Co to jest leasing ?
Leasing jako forma przekazywania (wynajmowania, wydzierżawiania) środków trwałych (maszyn, urządzeń, budynków, itd.) do odpłatnego ich użytkowania jest w gospodarce alternatywnym wobec kredytu źródłem finansowania działalności.
Leasingobiorca zobowiązany jest do płacenia ustalonej w umowie opłaty leasingowej rozłożonej na raty.
Jest on również usługą bankową, występująca w tzw. leasingu pośrednim, w którym między producentem a użytkownikiem danego dobra występuje pośrednik, którym może być bank. Może on występować jako właściciel przedsiębiorstwa leasingowego (zakupuje dane dobro, np. maszynę, samochód, itp. Aby przekazać je użytkownikowi) lub jako instytucja kredytująca (refinansująca) samodzielne (nie bankowe) przedsiębiorstwo leasingowe, które bierze na siebie obsługę finansową transakcji leasingowej oraz podejmuje ryzyko związane z osobą i działalnością użytkownika.
W pierwszym przypadku bank otrzymuje odsetki i zwrot zaangażowanego kapitału w ratach umownych (z reguły miesięcznych), w drugim przypadku otrzymuje zwrot kredytu w umownych, z reguły miesięcznych ratach wraz z odsetkami (przedsiębiorstwo leasingowe może scedować spłatę rat leasingowych na bank).
56. Ryzyko kredytowe aktywne i pasywne - co to jest ?
Aktywne ryzyko kredytowe - wiąże się z udzielaniem kredytów i wynika z niepewności zwrotu przez kredytobiorcę w ustalonym terminie przypadających rat kapitałowych i należnych odsetek.
Skalę występowania aktywnego ryzyka kredytowego przedstawia poziom należności nieprawidłowych (w sytuacji nieregularnej) w ogólnej kwocie kredytów bankowych.
Kredyty tzw. niespłacalne wpływają na sztuczne podwyższanie aktywów bankowych.
Pasywne ryzyko kredytowe - wiąże się z refinansowaniem, to jest pozyskiwaniem przez bank środków na prowadzenie swojej działalności.
Występuje, gdy zmieniają się warunki pozyskiwania przez bank środków, np. następuje zmiana oprocentowania środków obcych, zmiana kursu walut, wcześniejsze wycofanie depozytów niż planowano.
Źródłami finansowania mogą być depozyty klientów lub innych banków, środki otrzymane z banku centralnego, emisja papierów wartościowych.
57.Omówić różnice między rachunkowością finansową a zarządczą.
Rachunkowość finansowa:
- dla odbiorców zewnętrznych głównie NBP, Nadzór Bankowy itp.,
- obejmuje zdarzenia przeszłe według określonego czasu: miesiąc, kwartał, rok,
- na jej podstawie jest oceniany i rozliczany Zarząd,
- podlega regulacjom prawnym, podstawą jest kodeks handlowy, Prawo bankowe i zarządzenia Prezesa NBP.z
Rachunkowość zarządcza:
- dla odbiorców wewnętrznych głównie pracownicy i kierownictwo,
- skierowana jest na teraźniejszość i przyszłość,
- pomaga kierownictwu na dostosowanie się do zmiennego otoczenia w procesie podejmowania decyzji i sterowania,
- w rachunkowości zarządczej zestaw informacji zależy od preferencji kierownictwa.
58. Co to jest dodatnia i ujemna luka oprocentowania.
Zagrożenie nieosiągnięcia zaplanowanego dochodu netto z oprocentowania wynikającego ze zmiany stopy procentowej określa się jako ryzyko stopy procentowej. Celem zarządzania stopą procentową jest:
- niedopuszczenie do sytuacji, w której oprocentowanie pasywów przewyższałoby uzyskiwane oprocentowanie aktywów,
- takie wykorzystanie sytuacji rynkowej, żeby różnica oprocentowania na korzyść aktywów była jak największa, przy jak najmniejszym niedopasowaniu aktywów i pasywów wrażliwych na fluktuację stóp procentowych.
Ryzyko stopy procentowej określa się z punktu widzenia możliwości przeszacowania aktywów i pasywów w efekcie zmian stopy procentowej. Ryzyko stopy procentowej powstaje wówczas, gdy w operacjach aktywnych i pasywnych zmiany w oprocentowaniu nie są zsynchronizowane tak pod względem wysokości procentu, jak i terminu. Metoda badania i pomiaru ryzyka stopy % jest m.in. luka niedopasowania. Luka stanowi narzędzie ustalania wielkości niedopasowania (różnicy) między wyceną zapadalnych aktywów a wyceną wymagalnych pasywów wrażliwych na zmiany stopy % w określonym przedziale czasowym. Z dodatnią luką oprocentowania mamy do czynienia gdy Ap > Pp .
Ap - aktywa wrażliwe na zmiany stopy % ( to te które na skutek zmiany stóp% muszą być przeszacowane),
Pp - pasywa wrażliwe na zmiany stopy % (to te które w wyniku zmian stóp % muszą być przeszacowane).
Wpływ luki dodatniej na dochód na dochód z oprocentowania netto:
- oprocentowanie wzrasta - dochody wzrastają
- oprocentowanie spada - dochody spadają.
LUKA UJEMNA (negatywna) Ap<Pp
Ap - to te pozycje aktywów, które w wyniku zmiany stóp % muszą być przeszacowane (tzn. ich dochodowość musi być uaktualniona),
Pp - to te pozycje pasywów, które w wyniku zmian stóp% muszą być przeszacowane (tzn. koszty ich uzyskania muszą być uaktualnione).
Jeśli wrażliwość aktywów na zmiany stopy % jest mniejsza niż pasywów, to w przypadku obniżenia stopy % marża oprocentowania netto wzrośnie, gdyż wzrosty pozyskania pasywów z powodu ich częściowego przeszacowania spadną.
60. Wymień funkcje i rodzaje kontroli wewnętrznej w banku.
Istotą kontroli wewnętrznej jest stwierdzenie czy wszystkie czynności i środki zastosowane w praktycznym działaniu są zgodne z zamierzeniami i przyjętymi rozwiązaniami oraz czy wynik działania jest zgodny z tym co zamierzano osiągnąć.
Funkcje kontroli: informacyjna, profilaktyczna, korygujaca, motywacyjna, instruktażowo-doradcza.
Klasyfikacja wg kryteriów: funkcjonalna (na każdym szczeblu), instytucjonalna (wyspecjalizowane komórki organizacyjne).
Inna klasyfikacja: bieżąca, okresowa, wycinkowa, pełna.
Rodzaje kontroli wg różnych kryteriów podziału: czasu, zakresu, charakteru, miejsca, podmiotu, profilu, planowości.
Kontrolę należy rozumieć jako systematyczne, ciągłe i wnikliwe analizowanie przebiegu zdarzeń gospodarczych oraz wyników pracy poszczególnych pracowników.
61. Na czym polega planowanie strategiczne w banku ?
Plan strategiczny sporządza się na min. 5 lat, określa on jakie konkretne działania musi podjąć bank w ciągu najbliższych kolejnych lat, aby założone cele zrealizować. Działania te odnoszą się do szeroko rozumianego rynku i szeroko rozumianych finansów banku. Planowanie strategiczne składa się z 3 etapów:
- analizy strategicznej (oszacowanie możliwości i prawdopodobieństwa wystąpienia wystąpienia pewnych zdarzeń w przyszłości, ryzyka itp.)
- planu strategicznego (określenie celów oraz wyznaczenie sposobów i metod osiągnięcia założonych celów)
- wdrożenia planu strategicznego (ukierunkowanie i zintegrowanie działań oraz kontroli ich realizacji
Planowanie strategiczne dzieli się na operacyjne (plan operacyjny , plany odcinkowe: akcji marketingowej, depozytowej, kredytowej......) i na finansowe: planowany bilans, rachunek zysków i strat, plan kosztów....
62. Co to jest SWOT ?
SWOT jest metodą analizy służącą do ustalenia pozycji banku na rynku, przedstawieniu jego mocnych i słabych stron, zagrożeń ze strony otoczenia oraz szans ich przezwyciężenia.
63. Podaj definicję marketingu bankowego.
W warunkach gospodarki rynkowej, zaostrzająca się konkurencja powoduje, że banki podobnie jak pozostałe podmioty gospodarcze funkcjonujące na rynku coraz bardziej zmuszane są koncentrować się nie tyle na problemach wyprodukowania i dostarczenia produktów, lecz głównie na ich sprzedaży.
Marketing ex definicione zakłada działalność strategiczną. Bank który chce odnieść sukces na rynku w długim okresie, powinien oferować usługi odpowiadające potrzebom klientów we właściwym miejscu i czasie.
Poprzez marketing bankowy należy rozumieć całokształt zintegrowanych działań banku odpowiednimi instrumentami w celu:
-rozpoznania, pozyskania i utrzymania klienta w banku z korzyścią dla niego jak i dla banku,
-analiza i rozpoznanie sytuacji konkurentów,
-monitorowanie i planowanie pozycji rynkowej banku (udziały rynkowe, ekspansja rynkowa, specjalizacja produktowa),
-budowanie i umacnianie pozytywnego wizerunku banku w społeczeństwie.
64. Co to jest public relations.
Każdy bank działa w określonym otoczeniu, z którym utrzymuje kontakty. Te kontakty określa się jako public relations (publiczne relacje).
Jest to zestaw celowo dobranych i zorganizowanych działań zapewniających bankowi systematyczne komunikowanie się z otoczeniem.
65. Co to jest merchandising.
W dystrybucji produktowej duże znaczenie ma sposób urządzenia przestrzeni banku tak aby była ona maksymalnie funkcjonalna i atrakcyjna dla klienta. Zagadnieniami tymi zajmuje się dziedzina marketingu bankowego zwana merchandising.
66. Co to jest misja banku.
To koncepcja zdefiniowania aktualnych i przyszłych interesów banku wokół zadania podstawowego, jakim jest sprostanie oczekiwaniom i potrzebom klientów (bez klientów egzystencja banku jest niemożliwa) oraz jego roli i miejsca na rynku usług bankowych.
Misja banku wskazuje główne kierunki rozwoju działalności banku, które stanowią źródło dla sformułowania celów działalności, strategii i taktyki operacyjnej banku.
67. Co to jest pozycjonowanie.
Oferując wiele usług, nie sposób być najlepszym we wszystkim. Banki zaczęły więc badać różne możliwości, dokonywać wyboru w celu ustalenia swojej pozycji na rynku. W koncepcji marketingowej takie działania są określane jako pozycjonowanie banku w świadomości klientów. Można kreować wizerunek swojego banku jako bezpieczny, przyjacielski, opłacalny, pewny, pierwszy, itp.
Pozycjonowanie jest próbą określenia pozycji na rynku. Pomaga to klientom zauważyć różnice między bankami oraz stanowi zapewnienie, że dany bank może spełnić ich potrzeby najlepiej.