PRACA ZALICZENIOWA Z FARMAKOGNOZJI 1 F

WIKTOR SZMYTKOWSKI

1)DZIURAWIEC ZWYCZAJNY-DZIAŁANIE I PREPARATY

owoce kwiat liść

Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum L.) Wymieniany też pod nazwami: dziurawiec pospolity, świętojańskie ziele, ruta polna, ziele św. Jana, krzyżowe ziele, arlika. Ze względu na swoje właściwości uczulające dziurawiec zwyczajny jest w Rosji nazywany: zwieroboj, co dosłownie oznacza zwierzobójca. Gatunek byliny należący do rodziny dziurawcowatych. Występuje naturalnie w Europie, zachodniej Azji, północnej Afryce. Zawleczony został do Ameryki Północnej i Południowej, południowej Afryki, Australii i Nowej Zelandii, Japonii[1]. W Polsce pospolity. Ziele dziurawca zawiera olejki lotne, garbniki, flawonoidy i hiperycynę (hyperycynynę) - czerwony barwnik, najważniejszy , leczniczy składnik ziela, działający uspokajająco. Działanie lecznicze dziurawca:
działa antyseptycznie, antybakteryjnie ( hamuje wzrost gronkowca złocistego i innych drobnoustrojów Gram-dodatnich), ściągająco (garbniki), antynadkwaśnie, przeciwskurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, dróg żółciowych (ma działanie żółciopędne, żółciotwórcze) i naczynia krwionośne oraz w mniejszym stopniu na drogi moczowe ( powoduje powolny, stopniowy spadek napięcia ścian w tych narządach wywołany przez flawonoidy i hiperycynę),moczopędnie, garbniki działają na drobne naczynia krwionośne, zwłaszcza na włośniczki i tętniczki przedkapilarne. Dziurawiec pobudza łaknienie, poprawia trawienie, działa balsamicznie, przeciwgorączkowo, robakobójczo, przeciwdepresyjnie (hamuje rozkład neurotransmiterów w mózgu, hamuje również monoaminooksydazę (MAO) i działa jako inhibitor zwrotnego wychwytu serotoniny), flawonoidy skutecznie działają przy nadciśnieniu tętniczym. Stosowany zewnętrznie ułatwia leczenie ropni, zakażonych ran, oparzeń II i III stopnia, wrzodów, ropnych zapaleń, zakażeń skóry, zapaleń sutka, ostrego nieżytu nosa i zapaleń gardła, owrzodzenia żylakowego. Bywa stosowany na miejsca pozbawione pigmentu przy bielactwie nabytym. Działa przeciwzapalnie i ściągająco.

LEKI I PREPARATY Z DZIURAWCA

Gastrobonisol - Preparat złożony

Tradycyjny środek pomocniczy stosowany w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, w stanach zapalnych żołądka i jelit. Poprawiają trawienie.

Krople żołądkowe - Preparat złożony

Preparat stosowany w niestrawności, wzdęciach, stanach skurczowych i bólu żołądka. Pomocniczo w kolce wątrobowej.

Krople żołądkowe forte - Preparat złożony

Preparat w postaci kropli stosowany w zaburzeniach trawienia, stanach skurczowych i bólach żołądka, braku łaknienia, niestrawności. Pobudza apetyt, zwiększa wydzielanie śliny, soku żołądkowego, żółci i soku trzustkowego ułatwiając trawienie i przyswajanie pokarmu. Krople wykazują także właściwości spazmolityczne, przeciwwymiotne, moczopędne i wiatropędne.

Perfocrat - Crataegus sp., Hypericum perforatum, Melissa officinalis

Pomocniczo w stanach napięcia i niepokoju związanych z okresem przekwitania, w neurasteniach.

Perhip - Hypericum perforatum Stany obniżonego nastroju (stany depresyjne o niewielkim natężeniu, okres klimakterium). Preparaty podobne: Apatinac, tabletki powlekane, 184 mg, 30 szt Depresplant, kapsułki (AF), 425 mg, 30 szt Depribon, kapsułki, 30 szt Depribon, kapsułki, 60 szt Deprim Forte, kapsułki twarde, 425 mg, 20 szt Deprim, tabletki powlekane, 30 szt Deprim, tabletki powlekane, 90 szt Dziurawiec, tabletki powlekane, 100 szt Dziurawiec, tabletki powlekane, 30 szt Dziurawiec, tabletki powlekane, 30 szt x 7 opakowań Happy Plus, tabl., 60 szt Hyperherba, tabletki, 330 mg, 20 szt Hyperherba, tabletki, 330 mg, 60 szt Hyperosedat, kapsułki elastyczne, 80 mg, 60 szt Intractum Hyperici, wyciąg z dziurawca, 100 ml Melissed, syrop (Hasco), 125 g Nervomix, kapsułki mieszanka ziołowa, 20 szt. Nervomix, kapsułki mieszanka ziołowa, 60 szt. Silenil, tabletki powlekane, 300 mg, 30 szt. Tinct. Hyperici, nalew.dziuraw.,(H.Kr),100 ml DEPREspheres, kapsułki, 30 szt Psychotonisol, płyn doustny, 100 g

Zioła do zaparzania, nalewka z ziela dziurawca, tabletki. Dziurawiec wchodzi w skład licznych mieszanek ziołowych i preparatów złożonych.

Remotiv
Deprim

Nalewka z ziela dziurawca - 100 g ziela dziurawca zalać 500 g spirytusu i odstawić na 7 dni. Po tym okresie przecedzić i wycisnąć przez gazę. Wewnętrznie stosować 2 razy dziennie po 1 łyżeczce na pół szklanki wody w chorobach wątroby, przewodu pokarmowego i układu żółciowego. Zewnętrznie stosuje się do nacierania w bólach stawowych Olej z dziurawca nazwa tego preparatu: oleum rubrum - dosłownie: 'olej czerwony'.
Olej z dziurawca stosowany jest zewnętrznie w chorobach reumatycznych, oparzeniach słonecznych, a także jako środek łagodzący ból przy skręceniach i zwichnięciach stawów jak również siniakach i opryszczce.
3 garście świeżych kwiatów dziurawca ucieramy w moździerzu. Papkę przekładamy do słoika, zalewamy 2 szklankami oleju słonecznikowego i odstawiamy na 6 tygodni w nasłonecznione miejsce, od czasu do czasu wstrząsając. Następnie przesączamy olej przez gazę, dokładnie wyciskając zioła. W przemyśle kosmetycznym używany w olejkach do ciała, emulsjach przy suchej, wrażliwej, swędzącej skórze, także uszkodzonej przez słońce, przy poparzeniach, reumatyzmie i cellulicie. W medycynie naturalnej olej ten polecany jest jako łagodzący ból kręgosłupa, pleców, lumbago oraz rwę kulszową. Olej z dziurawca działa napinająco, leczniczo, ożywiająco, ukrwiająco, rozluźniająco, wyciszająco, hamuje zapalenia skóry. Uwagi: Olej ten podnosi wrażliwość skóry na światło (reakcje fotouczulające), po zaaplikowaniu nie należy wystawiać skóry na słońce (dotyczy również solarium). Herbatka z dziurawca przeciw nadciśnieniu
Składniki:
1 łyżeczka melisy
1 łyżeczka kwiatu arniki
1 łyżeczka nasion ostropestu plamistego
1 łyżeczka ziela przetacznika
2 łyżeczki ziela dziurawca
Zioła mieszamy, zalewamy 2 filiżankami wrzątku i parzymy pod przykryciem 15 minut. Napar można osłodzić 1 łyżeczką miodu.
Dawkowanie: 2 - 3 filiżanki dziennie. Herbatka z dziurawca w zaburzeniach trawienia
2 łyżki suszonych ziół zalewamy filiżanką wrzątku i parzymy pod przykryciem przez 10 minut.
½ naparu z ziela dziurawca należy pić 2-3 razy dziennie przed posiłkami. Z innymi lekami Bardzo ważną cechą leku, ze względu na bezpieczeństwo stosowania, jest możliwość interakcji z innymi lekami. Wyciąg z dziurawca może zmniejszać skuteczność niektórych leków, obniżając ich stężenie terapeutyczne w osoczu. Dotyczy to indynaviru używanego w leczeniu zakażeń wirusem HIV, antykoagulantów m. in. warfaryny, cyklosporyn, steroidów antykoncepcyjnych, dextrometorfanu, teofiliny, amitriptyliny, a także digoksyny.

Możliwość wpływu wyciągu z dziurawca na działanie niektórych leków wymaga informowania pacjentów przez lekarzy i farmaceutów. Nie zmienia jednak faktu, że wyciąg z dziurawca jest lekiem skutecznym i dobrze tolerowanym, którego pozytywne efekty w leczeniu stanów depresyjnych obserwuje się po kilku tygodniach stosowania, podobnie jak w przypadku innych leków przeciwdepresyjnych.

Występowanie niepożądanych objawów ubocznych w dwóch grupach pacjentów przyjmujących leki*
Objawy niepożądane	Wyciąg z dziurawca	Maproptylina
Zmęczenie	2	11
Zaburzenia układu pokarmowego	8	8
Zawroty głowy, dezorientacja	8	8
Suchość w ustach	3	7
Dolegliwości sercowe	0	3
Wysypka	0	2
Inne objawy	4	5
Łącznie	25	44
* wg Harrer i wsp., 1994

UWAGA!

Przy stosowaniu dziurawca nie wolno korzystać z solarium i kąpieli słonecznych. Dziurawiec może zwiększać wrażliwość na promieniowanie nadfioletowe. Powoduje uczulenie na promienie słoneczne i zwiększa ryzyko oparzeń słonecznych.

Przeciwwskazania Preparaty z hiperycyną (alkoholowym wyciągiem z dziurawca) nie powinny być podawane dzieciom, chorym z uszkodzeniem wątroby i kobietom w ciąży.

Wyciąg z dziurawca może zmniejszać skuteczność terapeutyczną niektórych leków. Preparatów z hiperycyną nie należy przyjmować jednocześnie z doustnymi środkami antykoncepcyjnymi, lekami przeciwdepresyjnymi i przeciwmigrenowymi.

4

---