6 - Strelau, Doliński -Współdeterminowanie zachowania przez emocje i poznanie
Dylematy:
czy emocje są pierwotne i niezależne od poznania - czy wtórne i uzależnione
czy emocje i poznanie należy rozpatrywać jako zjawiska odrębne, które mogą na siebie jedynie wpływać - czy to systemy współzależne w ramach ogólniejszego systemu procesów regulacji stosunków człowieka z otoczeniem
Koncepcja Lazarusa (1991)
ocena poznawcza (czyli rozpoznanie przez podmiot określonego zdarzenia jako znaczącego z punktu widzenia jego celów i interesów) przesądza nie tylko o tym czy emocja się pojawi i jaka to będzie emocja, ale także jest warunkiem koniecznym i wystarczającym do wystąpienia emocji.
ocena pierwotna - gdy podmiot orientuje się, czy zdarzenie ma związek z jego celami i interesami, czy nie - DECYDUJE O TYM, CZY EMOCJA SIĘ POJAWI
ocena wtórna - następuje tylko przy pozytywnym wyniku oceny pierwotnej; rozważenie przez człowieka, w jaki sposób może on uporać się z problemem i z wynikającymi z niego emocjami - DECYDUJE O TYM, JAKA TO BĘDZIE EMOCJA
choć rozróżnienie 2 rodzajów oceny poznawczej jest dogodne, w rzeczywistości jest to jeden złożony i spójny proces myślowy.
zaleta koncepcji Lazarusa - zgodność z powszechnym doświadczeniem ludzi.
Różne oceny sytuacji wiążą się z doświadczaniem odmiennych emocji.
Badania Bernarda Weinera - człowiek dowiadujący się o kłopotach innej osoby dokonuje atrybucji przyczyn tych kłopotów. Posługuje się przy tym 3 wymiarami:
umiejscowienia - czy przyczyna tkwi w tej osobie, czy poza nią
kontrolowalności - czy na zdarzenie miał wpływ ktoś konkretny, czy też miało ono charakter niekontrolowany
stabilności - czy przyczyna miała charakter incydentalny, czy trwały
kluczowe znaczenie - interakcja 2 pierwszych wymiarów
gdy przyczyna kłopotów innej osoby leży poza nią, oraz wtedy, gdy ma charakter wewnętrzny, ale niekontrolowany - najbardziej prawdopodobną emocją, którą odczuwa człowiek dowiadujący się o tych kłopotach, jest WSPÓŁCZUCIE
jeżeli przyczyna ma charakter wewnętrzny lub kontrolowany („upił się”) - GNIEW, ZŁOŚĆ.
wymiar stabilności decyduje, zdaniem Weinera, nie tyle o rodzaju danej emocji, co o jej SILE. Im bardziej stabilna przyczyna, tym emocja silniejsza.
Związek między różnymi specyficznymi ocenami sytuacji a odmiennymi emocjami przeżywanymi w takich warunkach
badania Smith i Ellsworth - w przypominanych sobie przez studentów zdarzeniach życiowych, w których doświadczyli różnych emocji, np. złość wiązała się z sytuacjami wywołanymi przez innych ludzi (nieprzyjemne) a poczucie winy (również nieprzyjemne) - wywoływane przez podmiot.
Krytyka teorii mówiącej o pierwotności poznania wobec afektu - Brian Parkinson
opisane eksperymenty wcale nie świadczą, że procesy poznawcze leżą u podstaw rodzących się emocji
mechanizm oceny poznawczej jest jedynie obecny w doświadczaniu emocji, nie jest potwierdzone bowiem, że dokonanie oceny poznawczej wyprzedza w czasie pojawienie się emocji
możliwe, że ocena poznawcza następuje nie tyle przed doświadczeniem emocji, co w czasie jej przeżywania (jest 1 z elem. procesu)
być może ocena poznawcza jest skutkiem przeżywania emocji (złość wzbudzona wyobrażeniem sobie, że zostało się skrzywdzonym na egzaminie, powodowała, że zmianie uległa percepcja innych zdarzeń)
ludzie mają ukryte teorie warunków, w jakich pojawiają się poszczególne emocje
wyniki badań świadczą wyłącznie o tym, że aktywacja reprezentacji konkretnego wzorca oceny poznawczej w umysłach ludzi prowadzi do aktywacji odpowiadającej temu wzorcowi emocji
Argumenty dodatkowe do krytyki:
Izard (1993) - skłanianie osób badanych do mówienia o emocjach powoduje, że zarówno dokonywanie oceny jak i doświadczanie emocji ma charakter werbalny. Werbalizowanie emocji bez jej rzeczywistego doświadczania jest sztuczne.
Zajonc ( 1984) - ocenianie to proces racjonalny, „zimny”. „Emocje” są „gorące” - mogą się pojawić wbrew naszej chęci, niezależnie od niej, są często nieoczekiwane. Zatem jak „zimne” procesy poznawcze mogą wpływać na „gorące” procesy emocjonalne.
Niezależność poznania i emocji
Początek lat 70 XX w. - Izard zakwestionował tezę o pierwotności poznania względem emocji (organizmy, aby przeżyć muszą dysponować bardzo szybko działającym aparatem emocjonalnym, natychmiast uruchamiającym odpowiednie programy działania. Ludzi, którzy traciliby czas na generację przez mech. poznawcze odpowiedniej emocji, byliby eliminowani przez drapieżniki. Jeśli więc istniejemy = emocje mogą się pojawić niezależnie od poznania.
Inne dowody niezależności afektu od poznania:
emocje, które nie mają swojego przedmiotu
emocje wywoływane przez muzykę
fakt, że poszczególne kolory budzą w nas przyjemne bądź nieprzyjemne uczucia
Plutchik - emocje, które w ontogenezie rozwijają się bardzo wcześnie, nie mają swoich podstaw w procesach poznawczych; ich działanie opiera się na sygnalizowaniu otoczeniu dyskomfortu (np. zimno, ból, głód); subiektywne odczucia tych potrzeb mają charakter wrodzony i typowy dla wszystkich ludzi.
efekt ekspozycji - zmiana oceny obiektu wskutek wzrostu częstości kontaktów z nim (dowolny bodziec nieawersyjny eksponowany podmiotowi od czasu do czasu zaczyna być przezeń lepiej oceniany => reklama)
Robert Zajonc - rozwinął myśl Izarda, sugerując że emocja wyprzedza poznanie zarówno w sensie filogenetycznym, jak i ontogenetycznym. Niektóre doznania afektywne są tez charakterystyczne dla innych gatunków. Silnych emocji nie możemy zablokować ani w rozumieniu ich odczuwania, ani ich skutków dla ekspresji. Czasem nie potrafimy też powstrzymać uruchamianych przez emocje zachowań. Z procesami poznawczymi jest inaczej. Niektóre stany emocjonalne mogą być też całkowicie pozbawione treści poznawczych.
Zajonc odrzuca tezę Lazarusa, że poznanie poprzedza emocję.
Przeciwnie - w wielu wypadkach to emocja poprzedza poznanie. (np. widzimy skądś znaną nam osobę, nie możemy sobie przypomnieć kto to, ale wiemy czy ją „lubimy” czy nie).
Cechy afektywne bodźców mogą być przetwarzane szybciej i łatwiej niż cechy obiektywne, nienaznaczone afektem.
Badania Murphy i Zajonc, 1994 - seria eksperymentów, w których wykorzystano procedurę torowania. Badani mieli za dokonać wielokrotnej oceny osobistych preferencji chińskich ideogramów. Uprzednio pokazywano im bodźce afektywne (twarze) i nieafektywne (wielokąty). \
- twarz wyrażająca emocję pozytywną wyświetlana przez 4 milisekundy - wyższa ocena ideogramów
- twarz wyrażająca emocję negatywną wyświetlana przez 4 milisekundy - niższa ocena ideogramów
- wielokąty - brak wpływu
- twarz wyrażająca emocję pozytywną wyświetlana przez 1 sekundę - brak wpływu
- twarz wyrażająca emocję negatywną wyświetlana przez 1 sekundę- brak wpływu
Reakcje emocjonalne mogą występować przy minimalnej stymulacji.
Badania te zainspirowały sporą grupę polskich ekspertów.
procesy automatycznej wymiany informacji mimicznej, która przebiega poza udziałem świadomości - automatyczne wnioskowanie na podstawie nieuświadomionych sygnałów mimicznych, które bezwiednie zostały wprowadzone do mózgu (np. rozmowa z kimś, kto cię denerwuje i nieuzasadnione poczucie, że wkurza cię coraz bardziej)
Badania nad mikroekspresjami:
Ekman - twarz często przekazuje 2 komunikaty - to co nadawca chce ujawnić (świadome, intencjonalne) oraz to, co nadawca chce ukryć (bezwiedne, spontaniczne)
Mikroekspresje - spontaniczne i krótkotrwałe komunikaty emocjonalne. Szczególnie prawdopodobne w syt. doświadczania emocji negatywnych.
odkrycie zjawiska mikroekspresji - Ekman i Friesen - badania nad oznakami kłamstwa. Dokładna obserwacja 2 mięśni - marszczącego brwi i okrężnego oka, dostarcza informacji o doznawanych emocjach nawet wtedy, gdy nadawca tego nie chce i stara się/ kontrolować swoją mimikę/
badania Ohme i in. - świadomość nie musi być warunkiem koniecznym, aby wydarzenie bodźcowe - nawet o wysokim poziomie złożoności - zostało przetworzone.
Za prymatem afektu przemawiają także rezultaty nowszych badań neuroanatomicznych.
wykazano istnienie bezpośredniego połączenia nerwowego między siatkówką oka a podwzgórzem (możliwość bezpośredniego przekazywania informacji obrazowych do podwzgórza, bez pośrednictwa kory, a zarazem procesów poznawczych.
wykryto bezpośrednie połączenie wzgórza i ciała migdałowatego, długości 1 synapsy - pozwala to CM reagować szybciej niż hipokamp.
Spór Lazarusa i Zajonca ma w dużej mierze charakter definicyjny - co się rozumie pod pojęciem poznania i emocji.
Lazarus - ocena ma charakter czysto poznawczy (choć nie zawsze świadomy). Parrot i Sabini (1989) - nie ma podstaw, by tak sądzić. Ocena niemal zawsze nasycona jest elementami ewaluatywnymi.
Zajonc - można mieć wątpliwości, czy jego hipoteza, zakładająca wtórność poznania, odnosi się do złożonych emocji, czy też jedynie do prostych stanów afektywnych. W wypadku bardziej zróżnicowanych emocji konieczne może być pojawienie się jakichś elementów oceny poznawczej.
Wyłączając emocje, które nie mają swojego przedmiotu - jakieś mechanizmy oceny poznawczej muszą być obecne. Np. królik uciekając przed wężem, musi rozważyć, czy wąż jest jadowity czy nie.
Dziś polemika pierwszeństwa emocji i poznania dotyczy raczej istoty współzależności pomiędzy nimi.
Wpływ emocji na przebieg wybranych procesów poznawczych.
Platon - emocje prymitywnym podsystemem ludzkiej psychiki
Pascal - „serce ma powody, których samo nie rozumie”
Kartezjusz - rozum vs. bezrozumne emocje
Koestler - jeśli ludzkość nie nauczy się kontrolować swoich emocji, to zacznie popełniać tak poważne błędy decyzyjne, iż doprowadzi to do zagłady naszego gatunku
ostatnie 25-lecie XXw - zwrot w myśleniu o relacjach między afektem a poznaniem
emocje mogą pomagać w zapamiętywaniu pewnych faktów
emocje jako filtr decyzyjny - bez nich właściwie niemożliwe by było podejmowanie jakichkolwiek decyzji
Alice Isen - większość ludzi zdaje sobie sprawę z tego, że emocje mogą wpływać na formułowane przez nich sądy, dokonywane wybory i podejmowane decyzje. Jednak nie tylko stany silnego wzburzenia emocj. mogą powodować taki efekt, ale też stany emocj. o niewielkim nasileniu.
heurystyczne wykorzystywanie informacji wynikającej z odczuwanego nastroju
badania Isen - klienci hipermarketu - ci, którym zaindukowano pozytywny nastrój przypominali sobie mniej napraw swoich samochodów i sprzętu RTV; oceniali swój sprzęt jako lepszy
badania Forgas i Moylan - obejrzenie wesołego filmu - przychylniejsze oceny polityków, przyszłość świata w jaśniejszych barwach, niskie zagrożenie przestępczością i większe zadowolenie z życia.
badanie Chebata i in.
ludzie wprowadzeni w pozytywny nastrój lepiej oceniali sprawność obsługi bankowej niż ludzie wprowadzeni w nastrój negatywny.
ludzie wprowadzeni w pozytywny nastrój uważali że 4 minuty oczekiwania na obsługę to w banku rzecz normalna a ci którym zaidnukowano nastrój negatywny, uważali, że to oburzające i że to nie powinno mieć miejsca.
badania Hornika - pozytywny nastrój skracał subiektywnie odczuwany czas wydarzeń przeszłych (wykład w obu eksperymentach), tych, podczas których nastrój był indukowany ( film w eksperymencie drugim), a także takich, które nastąpiły wkrótce po zaindukowaniu odpowiedniego nastroju (czytanie tekstu w eksp. pierwszym). Nastrój negatywny nie wydłużał subiektywnie odczuwanego upływu czasu.
Badania nad podejmowaniem decyzji (Isen, Patrick, Geva):
kluczem jest charakter zadania oraz waga samej decyzji
kiedy syt. miała charakter realistyczny i wiązała się z możliwościami poniesienia realnej, poważnej straty, pozytywny stan emocjonalny indukował niechęć do ryzyka
jeśli zadanie miało charakter czysto hipotetyczny , osoby w pozytywnym stanie emocjonalnym chętniej podejmowały ryzyko inwestycyjne.
przyczyny - pozytywny stan emocjonalny stanowi dla ludzi istotną wartość; usiłują oni ten stan osiągnąć, a jeśli już istnieje - podtrzymać. Niechęć do utraty pozytywnych emocji jest silniejsza niż mechanizmy wynikające z percepcji zwiększonych szans na odniesienie sukcesu
Nastrój a radzenie innym ludziom - badania Magnan i Hinsz
nie wykazano wyraźnych związków pomiędzy nastrojem osób badanych, a tym, co poradziłyby one innym ludziom - relacje między nastrojem a preferencją ryzyka były słabe
nastrój podpowiada pozytywny lub negatywny scenariusz przyszłego rozwoju wypadków dla podmiotu, ale niekoniecznie dla innej osoby
ryzyko bez konsekwencji dla podmiotu nie wiąże się z ryzykiem obniżenia własnego nastroju w syt. ewentualnej porażki.
Nastrój a zachowania altruistyczne (Isen, Levin)
można oczekiwać, że pozytywny nastrój będzie indukować skłonność do zachowań altruistycznych tylko wtedy, gdy zachowania takie nie wiążą się z poważnym ryzykiem pogorszenia nastroju
jeśli altruizm miałby pogarszać nastrój - efekt przeciwny
MODEL BOWERA (1981) - model teoretyczny opisujący wpływ emocji na procesy poznawcze
założył, że stany emocjonalne są powiązane z jednostkami poznawczymi w obrębie jednej wspólnej sieci asocjacyjnej
ponieważ uaktywnienie jakiegokolwiek punktu w sieci uaktywnia pozostałe skojarzone z nim elementy, określony stan emocjonalny aktywuje pewne elementy poznawcze i odwrotnie.
ludzie łatwiej przypominają sobie zapamiętane sytuacje, jeśli podczas zapamiętywania i przypominania sobie byli w takim samym nastroju
zasada ta odnosi się także do percepcji, wyobraźni i podejmowania decyzji
osoby, które wprowadzono uprzednio w pozytywny nastrój, szybciej rozpoznawały słowa związane z radością niż osoby w nastroju negatywnym. Te zaś szybciej rozpoznawały słowa związane ze smutkiem niż badani w pozytywnym nastroju.
ZNAK EMOCJI A GŁĘBOKOŚĆ PRZETWARZANIA
Można założyć, że pozytywny nastrój zaburza systematyczne przetwarzanie (wszystko jest okej, - nie trzeba się zbytnio angażować w przetwarzanie informacji.)
Nastrój negatywny (coś jest nie tak)- wymaga interwencji, wnikliwego przetwarzania.
Bless i Fiedler - procesy przetwarzania informacji pozostające pod wpływem czynników afektywnych można lepiej zrozumieć odwołując się do Piagetowskich pojęć asymilacji i akomodacji.
Akomodacja:
wymaga koncentracji na informacjach uzyskanych z otoczenia i wiąże się z dostosowaniem posiadanej wiedzy do tych informacji
ma charakter indukcyjny - przetwarzanie „dół - góra” - aktywuje go afekt negatywny
Asymilacja:
proces odbioru informacji ze środowiska zewnętrznego przez pryzmat posiadanej przez podmiot wiedzy; wiąże się z dostosowaniem tych informacji do istniejących już struktur
charakter dedukcyjny - przetwarzanie „góra - dół” - aktywuje go afekt pozytywny
Większość procesów umysłowych wymaga łącznego wykorzystywania asymilacji i akomodacji, ale jedno z tych może też mieć charakter dominujący.
Badania Worth i Mackie (1987)
badani będący w nastroju neutralnym kierowali się gł. jakością samego eseju i zmieniali postawy bardziej, gdy składał się z poważnych argumentów niż gdy składał się z trywialnych; informacja, kto napisał esej nie miała znaczenia
jeżeli badani mieli nastrój podwyższony - info. o tym, kto napisał esej była kluczowa; jakość argumentacji przestała odgrywać istotną rolę
nastrój neutralny sprzyja systematycznemu trybowi przetwarzania informacji - ludzie zwracają baczną uwagę na ważność i rzetelność używanej argumentacji
nastrój pozytywny sprzyja skróconemu, uproszczonemu trybowi przetwarzania informacji - słaba koncentracja na treści docierających informacji istotna jest forma prezentacji i autorytet nadawcy komunikatu.
MODEL DWUTOROWOŚCI PERSWAZJI PETTY'EGO I CACIOPPO (1986)
perswazja może się dokonywać albo torem centralnym, w którym podmiot bierze pod uwagę przede wszystkim jakość argumentacji, albo torem peryferyjnym, w którym jakość argumentacji przestaje mieć znaczenie, liczą się wskazówki heurystyczne, podpowiadające podmiotowi, że nadawca komunikatu ma rację - jak np:
info. o autorytecie nadawcy
sposób, w jaki nadawca mówi
jego atrakcyjność fizyczna
w wielu badaniach wykazano, że pozytywny nastrój w jakim znajduje się odbiorca, przesuwa jego funkcjonowanie poznawcze na tor peryferyjny.
Choć zwykle u ludzi znajdujących się w pozytywnym nastroju rosła skłonność do posługiwania się uproszczonym obrazem innych grup społecznych, to czasem było wręcz odwrotnie.
Pozytywne stany emocjonalne sprzyjają zauważaniu tego, co jest wspólne dla dwóch różnych grup społecznych.
W rzeczywistości pozytywny stan nastroju może umożliwiać zarówno przetwarzanie uproszczone jak i systematyczne, co czyni człowieka znacznie bardziej elastycznym i optymalizuje jego funkcjonowanie (Isen).
Związane z pozytywnym afektem stężenie dopaminy pobudza m.in. poszerzenie zakresu uwagi, pamięć operacyjną, czy też konsolidację śladu pamięciowego.
Pamięć tunelowa - zjawisko zapamiętywania jedynie pewnego aspektu sytuacji i całkowitej niepamięci innych parametrów zdarzenia (zazwyczaj - w warunkach przeżywania silnych emocji). Pamięć tunelowa dotyczy tego, co podmiot w danym momencie pamięta ze zdarzenia, a nie tego co widział, czy też tego, co jest obiektywnie zapisane w jego strukturach pamieciowych.
Zjawisko to wiązano z hipotezą Esterbrooka
HIPOTEZA ESTERBROOKA - pobudzenie fizjologiczne prowadzi do zwężenia pola uwagi, co skutkuje dobrym pamiętaniem tego, co jest w centrum pola widzenia, ale słabym tego, co jest na peryferiach.
Emocja strachu prowadzi do tych samych efektów, a hipotezę E. można zgeneralizować na mechanizmy pamięciowe.
Safer i in. - stykając się z traumatycznym zdarzeniem, podmiot bezwiednie i automatycznie koncentruje swą uwagę na krytycznych szczegółach tego zdarzenia, a w rezultacie nie obejmuje uwagą elementów niemających takiego charakteru.
Pamięć tunelowa = zwężenie pola uwagi + bardzo intensywne przetwarzanie informacji krytycznych (jak. np wygląd pistoletu)
Badania Safera - osoby oglądające traumatyczną scenę częściej twierdziły, że widziały obraz w większym zbliżeniu niż to było rzeczywiście, a niemal wszyscy badani, którzy widzieli scenę neutralną uważali, e pokazano im ją w większym oddaleniu.
MODEL INFUZJI AFEKTU.
Joseph Forgas - różnorodność strategii przetwarzania informacji przez ludzi, wyznaczana ich potrzebami i okolicznościami zewnętrznymi, stanowi klucz do zrozumienia, dlaczego czasem obserwuje się efekt zgodności z nastrojem, a czasem nie.
Model ten zakłada też, że nastrój może wywoływać zarówno:
efekt informacyjny - stan afektyw. podmiotu wpływa na treści poznawcze(o czym ludzie rozmyślają)
efekt związany z przetwarzaniem - wpływa na sposób procesowania informacji - jak ludzie myślą
INFUZJA AFEKTU - proces, w którym informacja niosąca ładunek emocjonalny wywiera wpływ na procesy poznawcze oraz oceniające i zostaje przez nie wchłonięta, ingerując w przemyślenia danej osoby i modyfikując ich wynik końcowy.
Tak rozumiana infuzja jest najbardziej prawdop. w warunkach:
- sprzyjających szczegółowemu, uważnemu przetwarzaniu informacji
- uproszczonego przetwarzania heurystycznego
Infuzja słaba następuje:
- w warunkach sprzyjających bezpośredniemu wyszukiwaniu istniejących informacji, bez dodatkowej obróbki, czy przetwarzania
- w warunkach przetwarzania ukierunkowanego na cel
Infuzja jest tym silniejsza, im bardziej szczegółowy i analityczny jest tryb przetwarzania informacji.
Cztery odrębne strategie przetwarzania wg Forgasa:
1. STRATEGIA BEZPOŚREDNIEGO DOSTĘPU - najprostszy sposób dokonywania oceny/decyzji. Bezpośrednie wyszukanie juz istniejącej odpowiedzi. Np. użycie swojej ugruntowanej opinii nt jakiejś partii politycznej. Niemożliwa jest infuzja afektu, nie ma tu okazji do torowania afektywnego
2. STRATEGIA PRZETWARZANIA ZMOTYWOWANEGO - używana gł wtedy, gdy podmiot ma silną motywację do uzyskania określonego stanu. Np. - obrona poczucia własnej wartości. Motywacja podmiotu jest dobrze określona = infuzja afektu mało prawdopodobna.
3. STRATEGIA HEURYSTYCZNA - wykorzystywana w niejasno zdefiniowanych sytuacjach - podmiot pragnie uzyskać jakiś stan rzeczy wkładając w to minimum wysiłku - myślenie na skróty. Przedmiot oceny jest prosty , osobiste zaangażowanie podmiotu małe. Osoby tak funkcjonujące mogą błędnie uznać nastrój za wiarygodne źródło infromacji o własnych reakcjach ewaluacyjnych - możliwy efekt infuzji afektu.
4. STRATEGIA PRZETWARZANIA ANALITYCZNEGO - wymaga zrozumienia i zinterpretowania nowej sytuacji i uważnego powiązania jej z dotychczasowymi strukturami wiedzy. - gdy przedmiot oceny jest skomplikowany/nietypowy a jednocześnie nie jesteśmy zorientowani na uzyskanie jakiegoś celu. Sprzyja infuzji.
Badania Forgasa (1993) - siła wpływu zaindukowanego nastroju na opinię jaką badani formułowali o klientach kawiarni, była większa, gdy pary były niedopasowane, niż wtedy, gdy obie osoby z diady pasowały do siebie.
1999 - badani przeżywający nastrój negatywny preferowali grzeczniejsze komunikaty niż badani w nastroju pozytywnym.
1994 - smutny nastrój wywoływał u badanych więcej atrybucji wewnętrznych w wypadku konfliktów i więcej atrybucji zewnętrznych w wypadku zdarzeń o przebiegu pozytywnym. Nastrój pozytywny przynosił odwrotne efekty. Efekty te były silniejsze w warunkach zdarzeń o złożonym charakterze, kóre wymagały bardziej analitycznego przetwarzania.
Model infuzji afektu dostarcza też narzędzi przewidywania, kiedy i w jaki sposób stany emocjonalne wpływają na inne obszary poznawczego funkcjonowania człowieka jak np. procesy podejmowania decyzji czy posługiwanie się stereotypami.
1
Wyszukiwarka