MODELE STRUKTUR RYNKOWYCH

ZADANIE 1

1. Mamy trzech konsumentów, którzy zastanawiają się nad nabyciem trzech rożnych programów komputerowych. Właściwości popytu konsumentów przedstawiono w następującej tabeli:

	Programy
Konsumenci	A	B	C
1	120	80	100
2	100	120	80
3	80	100	120

Firma sprzedająca oprogramowanie może sprzedawać swoje produkty jedynie w taki sposób, że od każdego konsumenta pobiera taką samą cenę. Jeżeli zdecyduje się ona na sprzedaż wiązaną, to jaki zysk jej to przyniesie, jeżeli koszt wytworzenia każdego z programów wynosi 50?

1. 900,

2. 450,

3. 270,

4. 0,

5. żadne z powyższych.

ZADANIE 2

2. Monopolista sprzedaje na dwóch rynkach. Funkcje popytu na tych rynkach dane są następującymi wzorami: P₁ = 137 - 2Q₁ i P₂ = 275 - 5Q₂, gdzie P to ceny, a Q to ilości sprzedawane odpowiednio na obu rynkach. Monopolista ma stały koszt krańcowy równy MC = 5 i żadnych kosztów stałych. Monopolista może wybrać różne ceny na obu rynkach. Znajdź wielkości sprzedaży maksymalizujące zysk monopolisty na obu rynkach.

1. Q₁ = 66; Q₂ = 29,

2. Q₁ = 33; Q₂ = 27,

3. Q₁ = 60; Q₂ = 33,

4. Q₁ = 43; Q₂ = 25,

5. żadne z powyższych.

ZADANIE 3

3. Różnicowanie cen trzeciego stopnia oznacza, że:

1. monopolista sprzedaje produkt różnym osobom po różnych cenach, ale każda jednostka produktu kupowana przez daną osobę kosztuje ją tyle samo,

2. monopolista żąda wyższej ceny na tym rynku, gdzie popyt jest wyższy,

3. monopolista żąda różnych cen na różnych rynkach, a na rynku gdzie cena jest wyższa, elastyczność cenowa popytu jest niższa,

4. tylko odpowiedzi a) i c) są poprawne,

5. odpowiedzi a), b) i c) są poprawne.

ZADANIE 4

4. Na rynku, na którym występuje konkurencja monopolistyczna:

1. każda firma maksymalizuje zyski przy danej krzywej popytu, która ją dotyczy,

2. w równowadze mamy do czynienia z wielkością produkcji efektywną w sensie Pareto,

3. wejście nowej firmy spycha zyski każdej firmy do zera,

4. tylko odpowiedzi a) i c) są poprawne,

5. odpowiedzi a), b) i c) są poprawne.

ZADANIE 5

5. Odwrócona funkcja popytu na wyroby przedsiębiorstwa monopolistycznego przyjmuje postać:

P = 137 - 2Q₁

Koszt krańcowy wynosi: MC = 6, niezależnie od wielkości produkcji. Oblicz:

1. wielkość produkcji, która w krótkim okresie zapewni temu przedsiębiorstwu maksymalizację zysku,

2. cenę, jaką ustali monopolista.

ZADANIE 6

6. Korzystając z niżej podanych informacji, które odzwierciedlają kształtowanie się popytu w monopolu, oblicz utarg krańcowy.

Ilość	Cena/jednost. pieniężną
100	9
150	8
200	7
250	6
300	5
350	4

ZADANIE 7

7. Wskaż różnice i podobieństwa w założeniach dotyczących wolnej konkurencji, monopolu oraz konkurencji monopolistycznej.

ZADANIE 8

8. 
   Na rysunku P jest ceną początkową, natomiast Q - początkową produkcją. Co będzie się działo, jeśli koszt krańcowy spadnie z MC do M'C'? Gdzie będzie nowa równowaga?

ROZWIĄZANIA

ROZWIĄZANIE - ZADANIE 1

Przyjęto założenie, że cena pakietu zawierającego programy A, B i C jest sumą cen granicznych, jakie konsument byłby skłonny zapłacić za te programy, gdyby kupował je osobno:

	Programy			Suma cen granicznych
Konsumenci	A	B	C
1	120	80	100	300
2	100	120	80	300
3	80	100	120	300

Zatem cena pakietu wyniesie 300. Przy tej cenie sprzedano 3 pakiety, tj. 9 programów, a zatem zysk wyniesie:

Zysk = 3x300 - 9x50 = 450 (odpowiedź b).

Jest to również maksymalny zysk jaki może osiągnąć monopolista, jeśli nie ma on możliwości sprzedaży swojego oprogramowania różnym typom konsumentów po różnych cenach. Rozważmy zatem kilka innych strategii sprzedaży:

- Jeżeli monopolista sprzedaje wszystkie programy osobno ustalając taką samą cenę za każdy program, to przy cenie 120 sprzeda tylko 3 programy (jeden program A konsumentowi typu 1, jeden program B konsumentowi typu 3 i jeden program C konsumentowi typu 2).

Wobec tego zyski wyniosą odpowiednio:

3 x 120 - 3 x 50 = 210

- Przy obniżeniu ceny do 80 sprzedaż monopolisty wzrosłaby do 9 programów (po 3 programy z każdego rodzaju), a jego zysk:

9 x 80 - 9 x 50 = 270

ROZWIĄZANIE - ZADANIE 2

Warunek maksymalizacji zysku wymaga, aby przychód krańcowy na każdym rynku był równy kosztowi krańcowemu. Aby wyznaczyć przychody krańcowe, musimy najpierw obliczyć funkcje przychodów na obu rynkach:

Rynek 1 = P₁*Q ₁ = (137 - 2Q₁)* Q₁ = 137Q₁ -

Rynek 2 = P₂*Q₂ = (275 - 5Q₂)*Q₂ = 275Q₂ -

Teraz możemy wyznaczyć funkcje utargów krańcowych na obu rynkach, obliczając pochodne funkcji przychodów:

MR₁₌
=
= 137 - 4Q₁

MR₂ =
=
= 275 - 10Q₂

Przyrównując przychody krańcowe do kosztu krańcowego, otrzymujemy równania, z których możemy wyznaczyć optymalną produkcję na obu rynkach:

MR₁ = 137 - 4Q₁ = 5 = MC(X) პ 4Q₁ = 132 პ Q₁ = 33

MR₂ = 275 - 10Q₂ = 5 = MC(X) პ 10Q₂ = 270 პ Q₂ = 27

ROZWIĄZANIE - ZADANIE 5

Przedsiębiorstwo monopolistyczne maksymalizuje zysk zgodnie z tzw. „złotą regułą”

MR=MC

Utarg całkowity jest to iloczyn ceny i wielkości produkcji i wynosi:

TR = P₁*Q ₁

TR = (137 - 2Q₁)* Q₁

TR = 137Q₁ -

Utarg krańcowy (MR₁) jest równy pochodnej utargu całkowitego względem wielkości produkcji, tj.:

MR₁₌
=
= 137 - 4Q₁

Porównując stronami utarg krańcowy z kosztem krańcowym

MR₁ = MC

137 - 4Q₁ = 5

4Q₁ = 137 - 5

4Q₁ = 132 / 4

Q₁= 33

Cena w stanie równowagi wyniesie więc:

P = 137 - 2Q₁

P = 137 - 2*33

P = 137 - 66

P = 71

ROZWIĄZANIE - ZADANIE 6

W pierwszej kolejności należy obliczyć utargi całkowite, a następnie znaleźć ich utargi krańcowe i podzielić je przez zmiany w poziomie produkcji (patrz zadanie powyżej). Rezultaty tych operacji przedstawiono poniżej.

Q	P [jedn. pieniężną]	TR	MR
100	9	900	-
150	8	1200	6
200	7	1400	4
250	6	1500	2
300	5	1500	0
350	4	1400	-2

ROZWIĄZANIE - ZADANIE 7

Teoria konkurencji monopolistycznej jest podobna do teorii wolnej konkurencji. Obie teorie zakładają:

• niewielką ilość kupujących i sprzedających na rynku,

• doskonałą informację, tzn. kupujący i sprzedający mają doskonałą wiedzę na temat cen towarów i ich ilości możliwych do nabycia,

• brak barier wejścia i wyjścia (nowe przedsiębiorstwa mogą w każdej chwili wejść na rynek, a stare w każdej chwili go opuścić).

Obie te teorie różnią się jednak tym, że:

• na rynku wolnej konkurencji występują homogeniczne lub wysoce wystandaryzowane towary,

• na rynku konkurencji monopolistycznej występują towary heterogenicznych lub lekko zróżnicowanych.

Ponadto konkurencja monopolistyczna jest podobna do monopolu w taki sam sposób, w jaki różni się od wolnej konkurencji, a zatem założeniem, że towary produkowane w strukturze rynku konkurencji monopolistycznej i monopolu są dobrymi unikatowymi (jedynymi w swoim rodzaju). Na rynku konkurencji monopolistycznej występuje wiele bliskich substytutów, ale żaden z nich nie jest dokładnym substytutem. W monopolu natomiast substytuty nie występują.

ROZWIĄZANIE - ZADANIE 8

Jeśli będziemy mieli do czynienia z sytuacją taką, jak na poniższym rysunku, to spadek kosztów krańcowych z MC do M'C' nie spowoduje żadnych zmian w poziomie produkcji maksymalizującej zysk. Na rynku oligopolu ze złamaną krzywą popytu krzywa utargu krańcowego na pewnym odcinku nie jest ciągła. Oznacza to, że wszelkie zmiany kosztów w obszarze nieciągłości nie mają żadnego wpływu na kształtowanie się nowej równowagi.

---