Prawo
Całokształt obowiązujących w państwie przepisów, z uwzględnieniem ich podziału na gałęzie, oraz zespół zasadniczych idei przewodnich na których opiera się ustrój państwa, a także podstawowe idee prawne.
Zasady systemu prawa - hierarchiczność, niesprzeczność ,
Gałęzie prawa
Prawo konstytucyjne - zespół norm regulujących podstawowe urządzenia ustroju państwa
Prawo administracyjne - zespół norm regulujących strukturę organów administracyjnych oraz stosunki prawne wynikające w toku władczej działalności tych organów
Prawo finansowe - zespól norm regulujących gromadzenie środków pieniężnych przez państwo oraz ich rozdział i wydatkowanie, a także określających strukturę oraz tryb działania organów i instytucji finansowych
Prawo cywilne zespół norm regulujących stosunki majątkowe i niektóre stosunki osobiste pomiędzy równorzędnymi w danej sprawie podmiotami prawa
Prawo rodzinne - zespól norm regulujących osobiste i majątkowe stosunki między małżonkami , krewnymi oraz stosunki wynikające z przysposobienia, opieki i kurateli
Prawo pracy - zespól norm regulujących stosunki między pracodawcą i pracownikiem na tle świadczonej pracy
Prawo karne - zespól norm określających jakie czyny są przestępstwami,, ustalających kary za te przestępstwa ora określających ogólne zasady odpowiedzialności karnej
Prawo procesowe - cywilne i karne
Prawo publiczne, mieszane i prywatne
Prawo publiczne:
Prawo konstytucyjne
Prawo administracyjne
Prawo finansowe
Prawo karne
Prawo postępowania cywilnego
Prawo międzynarodowe publiczne
Prawo prywatne:
Prawo cywilne materialne
Prawo rodzinne i opiekuńcze
Prawo międzynarodowe prywatne
Prawo mieszane:
- Prawo pracy
Kryterium rozróżnienia |
Prawo prywatne |
Prawo publiczne |
Służy ochronie interesu |
Jednostek (i ich organizacji) |
Państwa, zbiorowości, dobra wspólnego |
Strony stos. prawnego |
Jednostka-jednostka |
Władza publiczna - jednostka |
Typ stosunku prawnego |
Koordynacyjny |
Podległości kompetencji (subordynacyjny) |
Rola woli jednostki w kształtowaniu stosunku prawnego |
Autonomia woli |
Brak autonomii, podporządkowanie woli państwa |
Charakterystyczna metoda regulacji |
Cywilnoprawna |
Administracyjnoprawna, penalna |
Typowy sposób regulacji |
Ius dispositivum |
Ius cogens |
Typowy sposób uruchamiania ochrony prawnej |
Z inicjatywy jednostki |
Z urzędu |
Ochrona prawna |
Sąd |
Organ administracji, potem sąd |
Typowe sankcje |
Cywilnoprawne (restytucyjne, nieważności) |
Karne, administracyjnoprawne, (represyjne, egzekucyjne) |
Prawo konstytucyjne - zespół norm regulujących podstawowe urządzenia ustroju Państwa
Funkcje konstytucji: prawna, stabilizacyjna, programowa, integracyjna, organizatorska, wychowawcza.
Rodzaje konstytucji: Forma: pisana, niepisana
Treść, zakres : pełna, niepełna
Procedura: oktrojowana, uchwalana
Sposób zmiany: elastyczna, sztywna
Okres obowiązywania: trwała, czasowa
Zasady konstytucji: suwerenności narodu
niepodległości i suwerenności państwa
demokratycznego państwa prawnego
hierarchicznego systemu źródeł prawa
społeczeństwa obywatelskiego
podziału władz
społecznej gospodarki rynkowej
przyrodzonej godności człowieka
Państwo - organizacja: polityczna, suwerenna, terytorialna, niedobrowolna, organizacja społeczności uniwersalnej, normatywna, przymusowa, wyposażona w aparat realizujący określone funkcje
Funkcje państwa: zewnętrzna, wewnętrzna, socjalna, gospodarczo-organizatorska
Formy państwa: konstytucyjne, Monokratyczne, oligarchiczne, demokratyczne, Monarchie i republiki, Unitarne i federalne, Demokratyczne, autorytarne, totalitarne
Demokracja - forma państwa - konstytucyjnie określony sposób życia politycznego i społecznego, opierający się na zasadzie równości i wolności członków zbiorowego podmiotu suwerenności w którym mają oni prawnie zagwarantowany bezpośredni lub pośredni wpływ na podejmowanie decyzji państwowych , legitymują i kontrolują działalność najwyższych organów państwowych.
Rodzaje demokracji
- bezpośrednia i przedstawicielska
- parlamentarna i prezydencjalna
- pluralistyczna i centralistyczna
- antyczna i nowożytna
Prawa i wolności obywatelskie:
Zasady przewodnie statusu jednostki: godności człowieka, wolności, równości wobec prawa, równouprawnienia kobiet, obywatelstwa, poszanowania praw mniejszości, prawo do opieki w czasie pobytu za granicą, zasada korzystania z praw i wolności przez cudzoziemców
Prawa i wolności osobiste: prawo do życia, nietykalność osobista, prawo do rzetelnej procedury sądowej, prawo do ochrony prywatności, wolność poruszania się, wolność sumienia i religii,
Prawa i wolności polityczne: prawa związane z udziałem w życiu politycznym, wolność zgromadzeń, wolność zrzeszania się
Prawa i wolności ekonomiczne, socjalne i kulturalne: prawo własności, swoboda działalności gospodarczej, prawa pracownicze, prawo do zabezpieczenia społecznego, prawo do ochrony zdrowia, prawo do nauki,, prawo do informacji o stanie środowiska, wolność twórczości artystycznej, badan naukowych i korzystania z dóbr kultury
Organy ustawodawcze: Sejm, Senat; inicjatywa ustawodawcza przysługuje: posłom, Senatowi, Prezydentowi RP, Radzie Ministrów, grupie co najmniej 100 000obywateli.
Prezydent RP:
Jest najwyższym przedstawicielem RP i gwarantem ciągłości władzy państwowej
ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe
mianuje i odwołuje pełnomocnych przedstawicieli RP
przyjmuje listy uwierzytelniające i odwołujące przedst. dyplom.
jest najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych
nadaje obywatelstwo polskie i wyraża zgodę na zrzeczenie się
nadaje ordery i oznaczenia
stosuje prawo łaski
wydaje rozporządzenia i zarządzenia wykonawcze do ustaw
wydaje akty urzędowe w sprawach określonych w Konstytucji
Rada Ministrów:
Prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną RP
Zapewnia wykonanie ustaw
Wydaje rozporządzenia
Koordynuje i kieruje pracą organów administracji rządowej
Chroni interesy Skarbu Państwa
Uchwala projekt budżetu państwa i kieruje wykonaniem budżetu
Zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne i porządek publiczny
Zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne
Sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami
Zawiera umowy międzynarodowe
Sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju
Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach:
zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją
zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodow.
zgodności przepisów wydaw. przez centralne organy państwowe z Konstytucją, ratyfikow. umowami i ustawami
zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych
skargi konstytucyjnej
Trybunał Stanu - odpowiedzialność konstytucyjna
za naruszenie Konstytucji lub ustawy w związku z zajmow.stanowiskiem lub w zakresie swego urzędowania
Prezydent RP, Prezes R.Min., Prezes NBP, Prezes NIK, ministrowie, Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych, posłowie i senatorowie (za osiąganie korzyści z majątku Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego
Partie polityczne - Organizacje zrzeszające na zasadach równości i dobrowolności obywateli polskich w celu wpływania metodami demokratycznymi na kształtowanie polityki państwa
Funkcje:
artykulacyjna
wyborcza
wyłanianie elit politycznych
integracyjna
Konserwatywne
Chrześcijańsko-demokratyczne
Socjalistyczne/socjaldemokratyczne
Chłopskie
Etniczne i regionalne
Komunistyczne
Ekologiczne
Ludowe/masowe
Happeningu politycznego
Systemy partyjne: Monopartyjne, Partii hegemonicznej, Partii dominującej, Dwupartyjne, Wielopartyjne
Prawo administracyjne: Zespól norm regulujących strukturę i kompetencje administracji publicznej, oraz stosunki prawne powstające w toku władczej (wykonawczo-zarządzającej) działalności tych organów.
Podział wewnętrzny: prawo ustrojowe, materialne, procesowe.
Funkcje działania administracji: - reglamentacyjno-dystrybucyjna
-świadcząco-organizatorska
Zasady prawa administracyjnego:
praworządności
demokratyzmu
subsydiarności
udziału obywateli w administrowaniu
współżycia społecznego
jawności działań administracji
kompetencyjności
efektywności
Organy administracji:
- Naczelne organy administracji rządowej
Centralne organy administracji rządowej
Organy administracji rządowej w województwie
- Samorząd terytorialny: gminy, powiatu, województwa
przez Zakład Administracyjny należy rozumieć względnie samodzielną jednostkę organizacyjną, wyposażoną w trwale wyodrębnione środki rzeczowe i osobowe, której podstawowym celem jest ciągłe, bezpośrednie świadczenie usług socjalno-kulturalnych o szczególnym znaczeniu społecznym. (usług publicznych)
Kompetencje wojewody:
Przedstawiciel Rady Ministrów w województwie
Zwierzchnik zespolonej administracji rządowej
Organ nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego
Organ wyższego stopnia w rozumieniu przepisów o postępowaniu administracyjnym
Reprezentant Skarbu Państwa w zakresie określonym w ustawach
Zasady funkcjonowania samorządu terytorialnego:
Zasada domniemania właściwości sam.teryt.
Zasada domniemania właściwości gminy
Zasada samodzielności samorządu terytorialnego
kształtowanie ustroju wewnętrznego
samodzielność finansowa
prawo do ustalania podatków i opłat lokalnych
samodzielność majątkowa
samodzielność wykonywania zadań publicznych
Brak hierarchicznego podporządkowania
Zasada subsydiarności
Samorząd gminy:
Organy: - rada i wójt (prezydent miasta)
- jedn.pomocnicze sołectwa i dzielnice
Zadania własne gminy:
infrastruktura techniczna
infrastruktura społeczna
porządek i bezpieczeństwo publiczne
ład przestrzenny i ekologiczny
Zadania zlecone z zakresu admin.rządowej
Związki międzygminne
Samorząd powiatowy:
Organy: rada i zarząd (starosta)
Zadania własne:
ponadgminna infrastruktura społeczna
ponadgminna infrastruktura techniczna (transport i drogi)
porządek publiczny, bezpieczeństwo, ochrona przeciwpożarowa i przeciwpowodziowa
nadzór budowlany, zagospodarowanie przestrzenne, gospodarka nieruchomościami
ochrona środowiska, rolnictwo, leśnictwo, rybactwo
Zadania zlecone
Związki, stowarzyszenia i porozumienia powiatów
Samorząd województwa:
Organy: sejmik wojew. i zarząd (Marszałek)
Nadzór: Prezes Rady Ministrów, wojewoda, RIO
Wyłączna właściwość sejmiku :
Prawo miejscowe
Strategie i programy wojewódzkie
Budżet województwa
Priorytety współpracy zagranicznej województwa
Wybór i odwoływanie zarządu województwa
Powoływanie i odwoływanie skarbnika województwa
Podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych
Zasady postępowania administracyjnego:
- praworządności
uwzględniania z urzędu interesu społecznego i słusznego interesu obywateli
prawdy obiektywnej
pogłębiania zaufania obywateli do państwa
informowania stron o ich prawach i obowiązkach
czynnego udziału stron w postępowaniu
przekonywania stron
szybkości, wnikliwości i prostoty postępowania
ugodowego załatwiania spraw
pisemności
dwuinstancyjności, trwałości decyzji administracyjnej
sądowej kontroli legalności decyzji administracyjnych
Akt administracyjny - wydawany w postępowaniu administracyjnym jednostronny władczy akt woli organu administracji publicznej , rozstrzygający w całości lub w części konkretną sprawę co do jej istoty, skierowany do oznaczonego adresata. Powinien zawierać: Oznaczenie organu, Treść decyzji, Powołanie podstawy prawnej, Uzasadnienie faktyczne i prawne, Datę, Pouczenie o prawie wniesienia odwołania lub skargi, Podpis i stanowisko służbowe urzędnika.
Prawo gospodarcze publiczne - prawo interwencji państwa i jego organów, oraz aparatu w sferę gospodarczą. Jest wyrazem władztwa państwa w gospodarce , określa jego zakres i formy.
Zasady Good Governance : Otwartość, Uczestnictwo, Odpowiedzialność, Efektywność, Spójność
Zarządzanie publiczne: Dyscyplina szczegółowa nauki o zarządzaniu której głównym obiektem badań jest zarządzanie poszczególnymi organizacjami sfery publicznej, oraz makrosystemami, jak gospodarka narodowa, państwo i mezosystemami jak regiony i sfery życia publicznego. Zajmuje się ona badaniem sposobów i zakresu harmonizowania działań zapewniających prawidłowe wyznaczanie celów organizacji tworzących sferę publiczną oraz optymalnego wykorzystania możliwości zorganizowanego działania ludzi, nakierowanego na kreowanie publicznych wartości i na realizację interesu publicznego
ADMINISTROWANIE
-działanie w imieniu państwa
-powiązanie z polityką
-na podstawie i w granicach prawa
-w interesie publicznym
-w ramach kompetencji
-bezosobowy charakter działań
-władczy charakter działań
-hierarchia
-zawodowi urzędnicy
-ciągłość i stabilność działań
ZARZĄDZANIE PUBLICZNE
-aktywność służb publicznych
-zestaw działań zarządczych odnoszących się do publicznych struktur władz
-zarządzanie organizacjami publicznymi
-subdyscyplina nauki o zarządzaniu
Prawo finansowe- ogół norm regulujących działalność finansową (finanse publiczne i prywatne)
Cechy polskiego prawa finansowego:
Brak kodyfikacji lub części ogólnej, kodyfikacje częściowe
Rozbudowana i rozproszona regulacja
Częste zmiany aktów prawnych
Szeroki zakres odesłań do aktów niższego rzędu, delegacji dla R.Min.i Min.Finansów
Zmienny zakres przedmiotowy , rozszerzanie zakresu regulacji europejskiego prawa finansowego, prywatnego prawa finansowego
Dążenie do ujednolicania regulacji prawnych dla różnych podmiotów własności o odmiennym statusie prawnym
Prawo budżetowe - ogół norm prawno finansowych dotyczących:
struktury gospodarki budżetowej,
ogólnych zasad budżetowych,
form organizacyjnych gospodarki budżetowej,
klasyfikacji budżetowej,
procedury budżetowej,
odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny budżetowej,
problematyki zarządzania długiem publicznym
Gospodarka budżetowa - Działalność finansowa polegająca na gromadzeniu i wydatkowaniu środków finansowych na cele publiczne, dokonywana na podstawie ustaw i uchwał budżetowych
Budżet jest jednocześnie:
aktem decyzji politycznej
zasobem środków pieniężnych
planem
formą organizacji publicznej gospodarki budżetowej
aktem prawnym
Zasady budżetowe: Jedności
Zupełności
Równowagi
Szczegółowości
Inne
Środki publiczne:
1)Dochody publiczne
2) Środki pochodzące z budżetu z UE , oraz niepodlegające zwrotowi środki z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie EFTA
3)Środki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi
4)Przychody budżetu państwa i budżetów j.s.t. oraz innych jednostek sektora finansów publicznych pochodzące:
- ze sprzedaży papierów wartościowych oraz innych operacji finansowych
- z prywatyzacji majątku SP i j.s.t.
- ze spłat pożyczek udzielonych ze środków publicznych
- z otrzymanych pożyczek i kredytów
- z innych operacji finansowych
5)Przychody jednostek sektora finansów publicznych z prowadzonej przez nie działalności oraz z innych źródeł
Zasady gospodarowania środkami publicznymi:
Wydatki powinny być dokonywane w sposób celowy i oszczędny, zgodnie z zasadami:
- uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów
- optymalnego doboru metod i środków
- w sposób umożliwiający terminową realizację zadań
- w wysokościach i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań
2. nie można tworzyć fundacji
3. . nie mogą posiadać, obejmować lub nabywać udziałów lub akcji w spółkach
Dochody publiczne:
1)Daniny publiczne(podatki, składki, opłaty, wpłaty z zysku pp i jsSP i i nne świadczenia
2) Inne dochody budżetu państwa, j.s.t. oraz innych jednostek sekt.fin.publ. należne na podstawie odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych
3) Wpływy ze sprzedaży wyrobów i usług świadczonych przez jedn.sekt.fin.publ.
4) Dochody z mienia jedn. sekt. fin. publ.
5)Spadki, zapisy , darowizny w postaci pieniężnej na rzecz jedn.sekt. fin.publ.
6) Odszkodowania należne jedn.sekt. fin. publ.
7) Kwoty uzyskane przez jedn.sekt.fin.publ. z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji
8) Dochody ze sprzedaży majątku, rzeczy i praw
Wydatki budżetu państwa:
Obsługa długu Skarbu Państwa
Dotacje i subwencje, w tym dla j.s.t.
Świadczenia na rzecz osób fizycznych
Wydatki bieżące jednostek budżetowych
Wydatki majątkowe
Rozliczenia z bankami
Wpłaty środków własnych do budżetu UE
Dochody jednostek samorządu terytorialnego:
-dochody własne
-subwencja ogólna z budżetu (Subwencja: forma transferu środków finansowych z budżetu państwa do budżetów j.s.t)
-dotacje celowe
Klasyfikacje podatków:
Wg. podstawy opodatkowania i momentu poboru:
- od dochodu, od kapitału, od obrotu i konsumpcji, inne
Wg. kryterium przerzucalności:
- bezpośrednie i pośrednie
Wg. przeznaczenia wpływów podatkowych:
- ogólne, celowe
Wg. rodzaju zasilanego budżetu:
- centralne, lokalne
Wg. cech przedmiotu/podmiotu opodatkowania : osobiste, rzeczowe
Ordynacja podatkowa:
Zasada samoopodatkowania.
Podatnik, płatnik, inkasent.
Organy podatkowe I i II instancji
Wiążąca informacja podatkowa/celna
Porozumienia w sprawie cen transakcyjnych (transferowych)
Możliwość zaniechania poboru podatków (Min.Fin.)
Możliwość przyznania podatnikom ulg w spłacie podatków (organ.finans)
Zabezpieczenie wykonania zobowiązań podatkowych
Podatki obrotowe:
Podatek od towarów i usług, akcyza
Przedmiot : sprzedaż towarów, odpłatne świadczenie usług, export i import towarów i usług
Podatnicy: osoby uczestniczące w „obrocie”, wykonujące we własnym imieniu i na własny rachunek czynności j.w. w okolicznościach wskazujących na zamiar ich wykonywania w sposób częstotliwy, nawet jeżeli zostały wykonane jednorazowo, a także wówczas, gdy czynności polegają na jednorazowej sprzedaży rzeczy w tym celu nabytej
Podstawą opodatkowania jest obrót:
- kwota należna pomniejszona o podatek
- prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług
Stawki 22%, 7%, 0%,
Zróżnicowane stawki akcyzy od obrotu towarami akcyzowymi
Podatek od czynności cywilno prawnych:
Przedmiot opodatkowania: umowy cywilnoprawne:
sprzedaży, zamiany, poręczenia, dział spadku i zniesienie współwłasności, majątkowe małżeńskie, ustanowienia hipoteki, odpłatnego użytkowania, służebności, depozytu, spółki (akty założycielskie), inne
zmiany umów jeżeli powodują podwyższenia podstawy
opodatkowania PCC
orzeczenia sądów, również polubownych, oraz ugody
Stawki procentowe i kwotowe
Prawo ubezpieczeniowe:
Ubezpieczenia społeczne -
- emerytalne,
-rentowe, (rodzinna, z tytułu niezdolności do pracy, dodatek pielęgnacyjny, zasiłek pogrzebowy)
- chorobowe, ( zasiłki: chorobowe, świadczenie rehabilitacyjne, wyrównawczy, porodowy, macierzyński , opiekuńczy)
- zdrowotne ( koszt badania, leczenia , świadczenia pielęgniarskie, opieka paliatywno-hospicyjna, profilaktyczna, przedmioty ortopedyczne itp.)
- wypadkowe,
Ubezpieczenia gospodarcze -
- działalność ubezpieczeniowa bezpośrednia i reasekuracja
- ubezpieczenia osobowe i majątkowe
- ubezpieczenia obowiązkowe i dobrowolne
Umowy cywilnoprawne
Konsensualne i realne
Zobowiązujące, rozporządzające
Jednostronnie i dwustronnie zobowiązujące, wzajemne
Kauzalne i abstrakcyjne
Swobodnie negocjowane, i adhezyjne
Sprzedaż - Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
Sprzedażą na raty jest dokonana w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedaż rzeczy ruchomej osobie fizycznej, za cenę płatną w określonych ratach, jeżeli według umowy rzecz ma być kupującemu wydana przed całkowitym zapłaceniem ceny.
Prawo odkupu może być zastrzeżone na czas nie przenoszący lat pięciu; termin dłuższy ulega skróceniu do lat pięciu.
Sprzedaż konsumencka - Ustawę stosuje się do dokonywanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedaży rzeczy ruchomej osobie fizycznej, która nabywa tę rzecz w celu niezwiązanym z działalnością zawodową lub gospodarczą (towar konsumpcyjny)
Nie stosuje się do sprzedaży energii elektrycznej, gazu , wody, chyba że są sprzedawane w ograniczonej ilości lub w określonej objętości. Sprzedawca odpowiada wobec kupującego jeżeli towar konsumpcyjny w chwili jego wydania jest niezgodny z umową.
Kontraktacja - Przez umowę kontraktacji producent rolny zobowiązuje się wytworzyć i dostarczyć kontraktującemu oznaczoną ilość produktów rolnych określonego rodzaju, a kontraktujący zobowiązuje się te produkty odebrać w terminie umówionym , zapłacić umówiona cenę, oraz spełnić określone świadczenia dodatkowe.
umowa dzierżawy - wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz.
umowa agencyjna - przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia za wynagrodzeniem przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu .
umowa komisu przyjmujący zlecenie (komisant) zobowiązuje się za wynagrodzeniem (prowizja) w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa , do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek dającego zlecenie (komitenta) , lecz w imieniu własnym
przewóz - przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy.
Spedycja - spedytor zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do wysyłania lub odbioru przesyłki albo dokonania innych usług związanych z jej przewozem .
Leasing - finansujący zobowiązuje się , w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa , nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenia pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.
Faktoring - Umowa zawarta pomiędzy dostawcą a faktorem zgodnie z którą dostawca zleca lub przyjmuje na siebie zobowiązanie zlecenia faktorowi pobrania wierzytelności wynikającej z umowy sprzedaży towarów, zawartej pomiędzy dostawca a jego klientem.Faktor powinien spełnić co najmniej 2 z niżej wymienionych usług:
-finansowanie dostawcy w postaci pożyczki lub przedpłaty,
-prowadzenie rozliczeń związanych z otrzymaniem należności
-pobranie zadłużenia
-zabezpieczenie przed niezapłaceniem sumy zadłużenia
Dłużnik powinien otrzymywać pisemne potwierdzenie powiadomienia o przelewie wierzytelności
Forfaiting - Zakup przez instytucję forfaitingową należności terminowych jej klientów, które powstały w następstwie realizacji kontraktu eksportowego, bez regresu w stosunku do sprzedawcy tych wierzytelności , pod warunkiem jednak, że wierzytelności te przyjmą postać akceptowanego z punktu widzenia instytucji forfaitingowej instrumentu finansowego
Franchising - dawca franchisingu zobowiązuje się do udostępnienia korzystającemu (biorcy franchisingu) możliwości korzystania z oznaczenia jego firmy, godła, symboli, patentów, zaś biorca franchisingu zobowiązuje się do prowadzenia wskazanej działalności gospodarczej z wykorzystaniem udostępnionych mu praw pozyskiwania nowych odbiorców.
Know-how - Umowa o przekazanie wiadomości praktycznych i umiejętności techniczno-produkcyjnych zwykle związanych z realizacją umów licencyjnych na korzystanie z praw własności przemysłowej lub też odnoszących się do nieopatentowanych wynalazków i wzorów przemysłowych.
Kontrakt menadżerski - Umowa zawarta między samodzielnym podmiotem (zarządcą, menadżerem) a przedsiębiorcą, na mocy której menadżer zobowiązuje się do prowadzenia przedsiębiorstwa drugiej strony na jej rachunek i ryzyko, we własnym bądź cudzym imieniu, za wynagrodzeniem
Dustrybucyjne i dealerskie - Umowy w obrocie handlowym między przedsiębiorcą a dystrybutorem (dealerem), o stałe prowadzenie sprzedaży jego dóbr lub usług na określonym obszarze, oraz świadczenie innych dodatkowych usług związanych ze sprzedażą.
Just - In - time - Umowa o niezawodne świadczenie dostaw bezpośrednio na taśmę montażową lub innych miejsc ich niezwłocznego użycia, w dokładnie oznaczonym czasie.
Timescharing - Długoterminowa umowa okresowego korzystania z rzeczy ( głównie udostępniania obiektów turystycznych).
Merchandising - Umowa o wykorzystanie dla celów promocji handlowej produktów, cudzych dóbr niematerialnych ( na produktach umieszczane są nazwy firm, nazwiska osób, słowne znaki, hasła reklamowe, wizerunki rzeczywistych lub fikcyjnych postaci)
Sponsoring - Umowa o (współ-)finansowanie programów i przedstawień medialnych w zamian za reklamę firmy.
Umowa o przegląd przedsiębiorstwa - Umowa o zbadanie stanu przedsiębiorstwa i jego wycenę, w związku z jego zbyciem, oddaniem do czasowego korzystania, kontraktami menadżerskimi lub sprzedażą udziałów .
Prawo rzeczowe - Zespół przepisów prawa cywilnego, które normują powstanie, treść, zmianę i ustanie prawa własności, oraz innych form korzystania z rzeczy.
Prawa rzeczowe:
bezwzględne, skuteczne erga omnes,
zasada zamkniętej listy praw rzeczowych
przedmiotem są rzeczy
Prawa obligacyjne:
względne, skuteczne tylko między stronami,
swoboda kształtowania treści umów
przedmiotem mogą być rzeczy, usługi, wartości niematerialne i prawne
Częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości , albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.
Część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych.
Części składowe gruntu
Przynależności - rzeczy ruchome, potrzebne do korzystania z innej rzeczy (rz.głównej) zgodnie z jej przeznaczeniem, jeżeli pozostają z nią w faktycznym związku odpowiadającym temu celowi.
Nie może być przynależnością rzecz nie należąca do właściciela rzeczy głównej Pożytki rzeczy
naturalne (płody i inne odłączone cz. składowe o ile wg. zasad prawidłowej gospodarki stanowią normalny dochód z rzeczy)
cywilne (dochody które rzecz przynosi na podstawo stosunku prawnego)
Pożytki prawa dochody które prawo przynosi zgodnie ze swym społeczno-gospodarczym przeznaczeniem
Prawa rzeczowe:
Własność
Użytkowanie wieczyste
Użytkowanie
Służebności
Hipoteka
Zastaw
Własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej
- Posiadanie,
Użytkowanie wieczyste - Grunty stanowiące własność Skarbu Państwa a położone w granicach administracyjnych miast, oraz grunty SP położone poza tymi granicami , lecz włączone do planu zagospodarowania przestrzennego miasta i przekazane do realizacji zadań jego gospodarki, a także grunty stanowiące własność jedn. samorządu terytorialnego lub ich związków, mogą być oddawane w użytkowanie wieczyste osobom fizycznym i osobom prawnym.
Służebność - Nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (n. władnąca) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel n. władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź te na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują… (służebność gruntowa)
Hipoteka - W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można nieruchomość obciążyć prawem na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości.
Księgi wieczyste - W razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w KW a rzeczywistym stanem prawnym , treść księgi rozstrzyga na korzyść tego, to przez czynność prawna z osoba uprawnioną wg. treści księgi nabył własność lub inne prawo rzeczowe. Nie chroni rozporządzeń nieodpłatnych, ani na rzecz nabywcy w złej wierze
Zastaw - W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można rzecz ruchomą obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia z rzeczy bez względu na to, czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy, wyjąwszy tych którym z mocy ustawy przysługuje pierwszeństwo szczególne
Posiadanie - Posiadaczem rzeczy jest zarówno ten , kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten kto nią faktycznie włada jak użytkownik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo z którym łączy się określone władztwo nad rzeczą (posiadacz zależny)
Dożywocie- w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązuje się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie.
Prawo cywilne - pr. Materialne - Zespół norm regulujących stosunki majątkowe i niektóre stosunki osobiste pomiędzy równorzędnymi - w danej sprawie - podmiotami
Pr. Procesowe cywilne - Zespół norm regulujących tryb rozstrzygania spraw cywilnych przez sądy i niektóre inne organy
Działy: Część ogólna
Prawo rzeczowe
Prawo zobowiązań
Prawo spadkowe
Prawo handlowe
Prawo własności intelektualnej
Prawo spółdzielcze
(Prawo rodzinne i opiekuńcze)
Rodzaje postępowania: procesowe, nieprocesowe, zabezpieczające, egzekucyjne, upadłościowe, naprawcze, przed sądem polubownym, w sprawie zaginięcia lub zniszczenia akt, o uznanie orzeczeń sądów zagranicznych.
Zasady postępowania cywilnego, prawdy materialnej
Dyspozycyjnośc, kontradyktoryjności
równości stron (uczestników post.)bezpośredniości
koncentracji materiału procesowego
ustności jawności
formalizmu postępowania
inicjatywy procesowej organów procesowych i egzekucyjnych
SPÓŁKI OSOBOWE |
SPÓŁKI KAPITAŁOWE |
jawna , partnerska, komandytowa, komandytowo akcyjna , |
z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjna, |
ułomne osoby prawne |
osoby prawne |
odpowiedzialność osobista |
odpowiedzialność spółki/osoby prawnej |
umowy regulujące stosunki między wspólnikami |
umowy regulujące stosunki wspólników/akcjonariuszy ze spółką |
wkłady pieniężne , niepieniężne, świadczenia pracy lub usług |
wkłady pieniężne i niepieniężne |
zarząd wspólników |
zarząd profesjonalny |
niemożliwa spółka jednoosobowa |
możliwa spółka jednoosobowa |
obowiązek lojalności |
obowiązek lojalności dotyczy członków zarządu |
opodatkowanie wspólników (pod.dochod.) |
opodatkowanie spółki |
Spółka cywilna |
Spółka jawna |
k.c. art.860-875 |
k.h. art. 22-85 |
Przedsiębiorcami są wspólnicy, Typ umowy nazwanej |
Jest przedsiębiorcą |
Wpis wspólników do EDG |
Wpis do KRS |
Brak osobowości prawnej |
Ułomna osoba prawna |
Brak bezwzględnego wymogu formy pisemnej dla umowy spółki |
Forma pisemna ad solemnitatem |
Nie ma firmy |
Firma |
Odpowiedzialność solidarna |
Odpowiedzialność solidarna i subsydiarna |
Współwłasność łączna wspólników |
Majątek spółki |
Spółka partnerska - Osoby fizyczne, wolne zawody
Partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki.
Umowa spółki może przewidzieć, że jeden albo większa liczba partnerów godzi się na ponoszenie odpowiedzialności tak jak wspólnik spółki jawnej
Spółka komandytowo akcyjna- Spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz) a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem
Do spółki stosuje się
W zakresie stosunku prawnego komplementariuszy zarówno między sobą, jak i wobec osób trzecich, a także do wkładów tychże wspólników do spółki , z wyłączeniem wkładów na kapitał zakładowy - przepisy dotyczące spółki jawnej.
W pozostałych sprawach odpowiednio przepisy dotyczące spółki akcyjnej, a w szczególności dotyczące kapitału zakładowego, wkładów akcjonariuszy, akcji, rady nadzorczej i walnego zgromadzenia.
Spółka kapitałowa w organizacji- Może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.
Za zobowiązania odpowiadają solidarnie spółka i osoby które działały w jej imieniu
Wspólnik albo akcjonariusz odpowiada solidarnie z podmiotami o których mowa wyżej za zobowiązanie spółki do wartości niewniesionego wkładu na pokrycie udziałów lub akcji.
Spółka akcyjna - Sformalizowany i ustrukturalizowany związek akcjonariuszy połączonych wspólnym celem. Jej korporacyjny charakter ułatwia tworzenie wielkich przedsiębiorstw i działanie i koncentrację kapitału. Centralne miejsce zajmuje w niej kapitał akcyjny (zakładowy) Brak w niej elementów osobowych. Posiada osobowość prawną od momentu zarejestrowania w KRS. Jej konstrukcja oparta na akcji - która jest instytucją wyjątkową. Ryzyko akcjonariuszy jest ograniczone do wysokości nominału objętych akcji.
Spółki kapitałowe: Każdy cel prawnie dopuszczalny
Połączenie kapitałów (a nie osób)
kapitał zakładowy
brak odpowiedzialności wspólników /akcjonariuszy za zobowiązania spółek
osobowość prawna,
wpis do KRS
udziały/akcje zwykłe i uprzywilejowane
organy, rozdział zarządu i kontroli
sytuacja straty bilansowej
SP. Z O.O. |
SP. AKCYJNA |
Kapitałowa z elementami osobowymi |
Czysto kapitałowa |
Umowa |
Statut oraz oświadczenia notarialne wyrażające zgodę na zawiązanie spółki, brzmienie statutu i objęcie akcji |
Kapitał zakładowy minimalny 5 tys. zł. |
Kapitał zakładowy minimalny 100 tys. zł. |
Udziały min. 50 zł |
Akcje min. 1 grosz |
Udziały o równej albo nierównej wartości nominalnej (podzielne) |
Akcje o równej wartości (niepodzielne) |
Na udziały nie wolno wystawiać dokumentów na okaziciela, imiennych i na zlecenie |
Papiery wartościowe (dematerializacja w obrocie giełdowym) |
Zarząd , Zgromadzenie wspólników Organy nadzoru co do zasady fakultatywne (tylko w spółkach rozwiniętych obligatoryjny) |
Zarząd, Rada nadzorcza , Walne zgromadzenie |
|
Subskrypcja |
dopłaty |
Kapitał zapasowy |
Łączenie się spółek:
Przez przejęcie lub zawiązanie nowej spółki
Bez postępowania likwidacyjnego
Sukcesja uniwersalna - Sp. przejmująca lub nowo zawiązana wstępuje z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki sp. przejmowanej lub spółek łączących się
Kapitałowe : między sobą lub z osobowymi, ale sp. osobowe nie mogą być spółkami przejmującymi lub nowo zawiązanymi
Sp. Osobowe : tylko przez zawiązanie spółki kapitałowej.
Sukcesja uniwersalna:
Następstwo prawne obejmujące cały kompleks praw i obowiązków. Sukcesja ta jest :
- ustawowa, wstąpienie następcy prawnego w sytuację prawną poprzednika wynika wprost z regulacji normatywnej
- przymusowa, następuje nie tylko zgaśnięcie bytu prawnego poprzednika, lecz także wyłączenie jego wpływu na charakter prawny następstwa
- obejmuje aktywa i pasywa w sposób niepodzielny
Majątek przejmowany w ramach łączenia nie jest traktowany jako aport
Oddzielny zarząd majątkami podmiotów łączących się :
- wprowadzenie elementów post. likwidacyjnego dla wzmocnienia pozycji wierzycieli
- przyznanie wierzycielom których wierzytelności powstały przed połączeniem prawa priorytetu w zaspokajaniu się z majątku ich dotychczasowej dłużniczki, przed wierzycielami drugiej spółki
- pomimo odrębnego zarządu majątku, wierzyciele poprzednika mogą domagać się zaspokojenia z całego majątku podmiotu przejmującego lub nowo utworzonego
Powiązania spółek:
Konsorcja
Joint ventures
Holdingi
Koncerny
Kartele
Syndykaty
Trusty
Kartele- porozumienia, decyzje zrzeszeń, oraz uzgodnione praktyki przedsiębiorstw, które mogą wpłynąć na handel między państwami członkowskimi , a zarazem ich celem lub skutkiem jest wyłączenie, ograniczenie lub zakłócenie konkurencji”
Podmioty gospodarcze działające na prawie UE:
Europejskie Zgrupowanie Interesów Gospodarczych
Societas Europea
Stowarzyszenie europejskie
Spółdzielnia europejska
Europejska spółka wzajemna
EZIG Cel: ułatwianie i rozwijanie działalności gospodarczej uczestników
Działalność pomocnicza do działalności uczestników i nie może być nastawiona na zysk, zyski EZIG są zyskami uczestników i są dzielone wg. Zasad określonych w umowie
Uczestnikami mogą być spółki, os.fizyczne i inne podmioty prowadzące dział.gosp. na terenie UE i EFTA
Umowa, rejestracja podlegają prawu kraju siedziby, za wyjątkiem zagadnień zdolności prawnej i organizacji wewnętrznej EZIG
Zakaz zatrudniania więcej niż 500 pracowników
EZIG nie może być uczestnikiem innego EZIG i nie może posiadać akcji i udziałów w innym przedsiębiorstwie
Uczestnicy odpowiadają solidarnie i bez ograniczeń za wszystkie zobowiązania EZIG
Umowa: nazwa (z dodatkiem EEIG), siedziba, cele, nazwy, firmy, siedziby, adresy uczestników,, czas trwania
Zarząd: przynajmniej 2 jednostki - uczestnicy działający łącznie i osoba sprawująca zarząd
Każdy uczestnik ma 1 głos, umowa może przyznać więcej głosów pod warunkiem, że żaden uczestnik nie dysponuje większością głosów, niektóre decyzje wymagają jednomyślności
Przeniesienie udziałów za zgoda innych
Wystąpienie na zasadach określonych w umowie
Uzupełniające i odpowiednie stosowanie przepisów o spółce jawnej
Zgłaszają do rejestru zarządcy lub likwidatorzy EZIG
Ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym
Osoba prawna może być zarządcą, jeśli wyznaczy jako swego przedstawiciela co najmniej jedną osobę fizyczną której dane podlegają ujawnieniu w rejestrze
SE - Dla przedsiębiorstw działających w skali europejskiej
Osobowość prawna
Prawo europejskie i prawo państwa zarejestrowanej siedziby
Sposoby powstania:
- fuzja
- holding SE
- utworzenie spółki filialnej SE
- przekształcenie spółki krajowej w SE
Kapitał minimalny 120 000 euro
Organy: - walne zebranie oraz organ zarządu i nadzoru (two tier system)
- walne zebranie oraz organ administrujący (one tier system)
Odrębna regulacja zasad partycypacji pracowniczej
Przedsiębiorstwo użyteczności publicznej:
Cel: bieżące i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb ludności a w szczególności produkcja dóbr lub usług w zakresie:
- inżynierii sanitarnej
- komunikacji miejskiej
- zaopatrzenia ludności w energię, elektryczna, gazową, cieplną
- zarządu państwowymi zasobami lokalowymi
- zarządu państwowymi terenami zielonymi
- zarządu uzdrowiskami
- usług pogrzebowych i utrzymania urządzeń cmentarnych
- usług kulturalnych
Komunalizacja
Sprzedaż przedsiębiorstwa:
Podstawy prawne:
- przepisy k.c. o sprzedaży,
szczególne przypadki: prywatyzacja, upadłość
przedmiotem sprzedaży jest przedsiębiorstwo jako zorganizowana całość
Umowa na piśmie z podpisami notarialnie poświadczonymi (ad solemnitatem), ew. skutek zobowiązujący w zakresie przeniesienia własności nieruchomości
Ocena wad fizycznych i prawnych przedsiębiorstwa wg. przepisów o rękojmi i gwarancji
Due dilligence - dokonanie przeglądu i sprawdzenie wartości - nie wyłącza odpowiedzialności z tytułu rękojmi lub gwarancji
Zbycie przedsiębiorstwa należącego do osoby prawnej wpisanej do KRS powinno być wpisane do rejestru (wpis deklaratoryjny)
Prywatyzacja pośrednia: 2 etapowa
- komercjalizacja (przekształcenie w j.s.s.p., ew. z konwersją wierzytelności, przedstawiciele pracowników w radzie nadzorczej, dyrektor pracy w zarządzie)
- sprzedaż akcji/udziałów
Zbywanie należących do SP akcji/udziałów spółek powstałych w wyniku komercjalizacji
Przedsiębiorstwa duże
Analiza prawna , wycena spółek i dostosowania w zakresie ochrony środowiska
Tryby sprzedaży:
- oferta publiczna
- przetarg publiczny
- rokowania na podst. publicznego zaproszenia
- ew. inny tryb za zgoda R.Min.
Strategie sprzedaży ;pakiety, transze, inwestor strategiczny, możliwość zapłaty na raty
Elementy umowy: wielkość sprzedawanego pakietu , zobow. inwestycyjne, zobow. socjalne, zobow. w zakresie ochr. środowiska
Uprawnienia pracowników: do 15% akcji (2 letni zakaz obrotu)
Prywatyzacja bezpośrednia : jednoetapowa,
- sprzedaż majątku przedsiębiorstwa (zorganizowana całość)
Przedsiębiorstwa małe i średnie
Rozporządzenie wszystkimi składnikami materialnymi i niematerialnymi majątku przedsiębiorstwa państwowego.
Analiza prawna i ekonomiczna, wycena
Tryby:
- sprzedaż (przetarg lub rokowania)
- wniesienie do spółki
- oddanie do czasowego odpłatnego korzystania
Elementy umowy: pakiety inwestycyjny, socjalny, ekologiczny,
Możliwa zapłata w ratach , 15% na fundusz socjalny,
Poręczenia rządowe:
Gwarancje i poręczenia rządowe dla spółek pracowniczych i spółek aktywności obywatelskiej (sp.z oo lub SA z udziałem pracowników, jedn.samorzadu terytorialnego)
dla upowszechniania własności pracowniczej i aktywności gospodarczej obywateli w trakcie prywatyzacji
Zobowiązania : finansujące leasing pracowniczy , pozostałe formy prywatyzacji , nabycie od syndyka przedsiębiorstwa upadłego lub jego części w ramach post. upadłościowego, wzmocnienie kapitałowe spółek aktywności obywatelskiej
- Gwarancje na warunkach rynkowych a kredyty udzielane przez banki komercyjne
Gospodarka komunalna- wykonywanie przez jednostki samorządu terytorialnego zadań własnych, w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej
2. - w szczególności zadania o charakterze użyteczności publicznej , których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych.
Prawo karne -
Prawo karne materialne
Zespół norm określających jakie czyny są przestępstwami, ustalających kary za te przestępstwa oraz określających ogólne zasady odpowiedzialności karnej
Prawo karne procesowe
Zespól norm regulujących tryb prowadzenia i rozstrzygania spraw karnych przez organy wymiaru sprawiedliwości
Prawo karne wykonawcze
Zespól norm regulujących wykonywanie prawomocnych orzeczeń sądów i innych organów
Prawo karne powszechne i szczególne
wojskowe, post. z nieletnimi, skarbowe, wykroczenia
Zasady prawa karnego:
Nullum crimen sine lege-nie ma przestępstwa bez ustawy
Nullum crimen sine periculo sociali - nie ma przestępstwa bez szkodliwości społecznej
Nullum crimen sine culpa - nie ma przestępstwa bez winy
Nulla poena sine lege - nie ma kary bez ustawy
Lex retro not agit - ustawa nie działa wstecz
Zasada humanitaryzmu - uwzględnienie zasad humanitaryzmu, godności człowieka
Kara kryminalna - Def. - przewidziana w ustawie, stosowana przez sądy, ujemna reakcja na popełnione przestępstwo, polegająca na zadaniu sprawcy osobistej dolegliwości mającej na celu zadośćuczynienie społecznemu poczuciu sprawiedliwości oraz wypełniające cele prewencyjne.
Cele kary: sprawiedliwościowy, prewencja szczególna, prewencja ogólna, kompensacja.
Wymiar kary - Sąd wymierz karę według swojego uznania , w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu, oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Wymierzając karę sąd uwzględnia w szczególności motywację i sposób zachowania się sprawcy, popełnienie przestępstwa wspólnie z nieletnim, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na sprawcy obowiązków, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu, a zwłaszcza staranie o naprawienie szkody, lub zadośćuczynienie w innej formie społecznemu poczuciu sprawiedliwości, a także zachowanie się pokrzywdzonego.
Prawo pracy- Zespół norm regulujących stosunki między pracodawcą i pracownikiem na tle świadczonej pracy.
Zasady prawa pracy:
Ochrony pracy
Wolności pracy
Prawo do godziwego wynagrodzenia za pracę
Poszanowania godności i dóbr osobistych pracownika
Równości praw i równego traktowania pracowników
Prawo do wypoczynku
Obowiązek zapewnienia bezpiecznej i higienicznej pracy
Ułatwiania podnoszenia kwalifikacji
Obowiązek zaspokajania stosownie do możliwości, bytowych, socjalnych i kulturalnych potrzeb pracowników
Wolność zrzeszania się
Uczestnictwo pracowników w zarządzaniu zakładem pracy
Zasada uprzywilejowania pracownika
Zasada automatyzmu prawnego
stosunek zachodzący między dwoma podmiotami, z których jeden zwany pracownikiem obowiązany jest
-świadczyć osobiście,
-w sposób ciągły i powtarzający się i
-pod kierownictwem drugiego podmiotu, zwanego pracodawcą,
-prace określonego rodzaju oraz
-w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę,
a pracodawca obowiązany jest zatrudniać pracownika za wynagrodzeniem.