9.45-11.15., zmiana. Chodzę na 11.30
Agata Krencik

Polityka społeczna jest częścią polityki gospodarczej. Są powiązane ze sobą mocną więzią. Rozpatrujemy zagadnienia szczegółowe i patrzymy jak to wygląda w praktyce. Czasem zaliczana jest do makroekonomii jako funkcjonalna makroekonomia. Polityka gospodarcza jako funkcjonowanie państwa.
Warto pamiętać o tym, że polityka gospodarcza to nie jest kwestia podejmowania i obserwowania skutków pewnych działań. Skutki działań są widoczne dopiero w czasie.

Strajki górników
Kiedyś górnicy byli bardzo ważną grupą, mieli bardzo dużo przywilejów. Polska eksportowała węgiel, bardzo duże ilości nie patrząc na rachunek ekonomiczny. Przyciągano ludzi do pracy w górnictwie. Po jakimś czasie przywileje górników zostały przeniesione na inne grupy zawodowe. Jak nastąpiła prywatyzacja kopalni to warunki funkcjonowania się zmieniły. Zapisy przywilejów pozostały. Powoduje to że koszty funkcjonowania przedsiębiorstw są bardzo duże. To prowadzi do obecnych problemów. Nie należy do najniższej półki zarobków, ale też bardzo dużo straciła w porównaniu z innymi grupami przez co jest problem.

8.10.2014
Polityka gospodarcza to sposób oddziaływania państwa na procesy gospodarcze.
Celem państwa jako podmiotu gospodarczego jest maksymalne zaspokojenie potrzeb całego społeczeństwa, przy czym są to potrzeby których nie jesteśmy w stanie zapewnić indywidualnie. Są to: potrzeba bezpieczeństwa zewnętrznego, później wewnętrznego, a potem wszystkie cele społeczne (bezpieczeństwo społeczne). Wszystkie działania państwa powinny być nakierowane na maksymalne zaspokajanie potrzeb wszystkich obywateli. Będzie to się różnie objawiać. Dlatego państwo oddziaływuje na gospodarkę.

3 główne mierniki w państwie:
- PKB - mierzona w wartości danej produkcji.
- inflacja - wpływa na wartość wytworzonej produkcji.
- poziom bezrobocia - świadczy czy mamy wykorzystane zasoby.

Jakie znamy zasoby:
- ziemia - wszystkie zasoby naturalne
- kapitał
- praca - ludzie wraz z ich możliwościami.

Państwo pełni 3 zasadnicze funkcje:
- stabilizacyjną - polega na wpływie na przebieg cyklu koniunkturalnego, oraz inflacji i poziomie bezrobocia.
Cykl koniunkturalny są to cykliczne zmiany w poziomie rozwoju gospodarczego kraju. Cykl może być różny, ale po okresie szybkiego wzrostu następuje czas stabilizacji, a potem opada. Państwo coraz mocniej wpływa na przebieg tego cyklu.
- alokacyjną - rozmieszczanie zasobów, na innych zasadach niż na rynku. Poprzez działania państwa można zachęcić do zainwestowania w te dziedziny które na razie nie przynoszą zysku, ale z czasem mogą stać się dla nas korzystne.
- redystrybucyjną - dotyczy podziału dochodów. Wtórny podział dochodów z zapewnieniem minimum zabezpieczenia dla wszystkich obywateli, oraz zapewnienie w miarę zrównoważonego rozwoju dla całego kraju.

To jak będzie prowadzona gospodarka zależy od wielu czynników.
Mamy 3 grupy uwarunkowań mających wpływ na prowadzoną politykę gospodarczą:
- uwarunkowania ustrojowo-systemowe - ustrój i system wpływają na to jak jest prowadzona gospodarka w danym kraju. Struktury państwowe i administracyjne; rozwiązania systemowe w gospodarce.
- uwarunkowania zewnętrzne - w ostatnim czasie widać wyraźnie że sposób prowadzenia polityki gospodarczej jest uzależniony od sytuacji międzynarodowej, politycznej. Chodzi tu o przynależność kraju do organizacji międzynarodowych o charakterze militarnym, gospodarczym. W pierwszej kolejności wynikają cele organizacji międzynarodowych, dopiero potem cele gospodarcze państwa. Organizacja EWPG - ważne, choć już nie funkcjonuje. Ważna jest też międzynarodowa sytuacja gospodarcza. Kryzy z 2008 roku dużo zmienił, między innymi wejście Polski do strefy Euro. Warto pamiętać że sytuacja gospodarcza naszych największych partnerów będzie miała bardzo duży wpływ na naszą gospodarkę.
- uwarunkowania wewnętrzne - ważne tu są wszelkiego rodzaju zasoby, sytuacja polityczna, stan i struktura zasobów ludzkich, spadek osób w wieku produkcyjnym i możliwość szybkiego rozwoju. Wszelkiego rodzaju zawirowania polityczne wymuszają pewne zmiany założeń w polityce gospodarczej (np. zmiany partii rządzącej). Istotne jest też zagospodarowanie przestrzenne kraju i regionu - na ile mamy równomierny rozwój, a na ile mamy różną sytuację w różnych regionach.

Stan i struktura kapitału - startowaliśmy w 89r. z niedoborem kapitału co uniemożliwiało szybki rozwój. Pierwszy napływ kapitału zagranicznego do polski miał miejsce w latach 70.
Kolejny napływ kapitału był na początku lat 80, pojawiły się firmy polonijne, czyli pierwsze firmy z kapitałem zagranicznym na czele z właścicielem polskim. Od 93 nareszcie nastąpił duży przypływ kapitału. Mają też duży wpływ stosunki narodowościowe, oraz stosunek społeczeństwa do władz.

Rodzaje celów polityki gospodarczej:
- cele generalne - zachowanie suwerenności narodowej, szeroko rozumiana sprawiedliwość, postęp społeczny, uwarunkowania praw człowieka.
- cele ustrojowo-systemowe - celem może być utrzymanie dotychczasowego ustroju czy dotychczasowego systemu gospodarczego.
- cele ekonomiczne - doprowadzenie do zrównoważonego rozwoju, zapobieganie nadmiernemu bezrobociu (żaden kraj nie będzie zapobiegać całkowitemu bezrobociu), rozwój przedsiębiorczości, racjonalne wykorzystanie wszelkiego rodzaju zasobów, zapewnienie równowagi gospodarki.
- cele społeczne - sprawiedliwy podział dochodów, zapewnienie dostępu do istotnych dóbr i usług (edukacyjnych, ochrony zdrowia, zabezpieczenia społecznego), likwidowanie różnic między obywatelami, zapobieganie ubóstwu.
- cele obronno-militarne - ich znaczenie zmieniało się w historii. Wzrost podatków. Są kołem napędowym systemu gospodarczego, bo większość innowacji potem trafia dla ludności cywilnej i produkcji cywilnej. Rozmieszczenie przedsiębiorstw przemysłowych związanych z obronnością kraju (ważne w okresie lat 50, okresie zimnej wojny).
- cele ekologiczne - zapewnienie ochrony środowiska i możliwości dalszego funkcjonowania w środowisku w latach następnych. Teraz rośnie ich znaczenie.

Narzędzia oddziaływania na gospodarkę:
- bezpośrednie narzędzia prawno-administracyjne - odgrywały dużą rolę w gospodarce centralno-planowanej. Normy, nakazy, zakazy. Były ustalane ceny, płace w zależności od różnych ważnych szczegółów jak stanowisko.
- narzędzia o charakterze ekonomicznym - bardziej pośrednie. Ustalamy podatki, stopy procentowe. Mniej używane dzisiaj, ale możemy do nich wrócić: cła. Ulgi podatkowe, dotacje, subwencje.

15.10.2014r.
System ekonomiczny - specyficzne podejście do polityki gospodarczej dla grupy krajów. Każdy kraj będzie prowadził własną politykę gospodarczą, ale pewne cechy będą wspólne.

Szukamy wzorców działania, które są charakterystyczna dla pewnej grupy gospodarek, najczęściej działające w podobnych warunkach.

1. Gospodarka socjalistyczna: dominacja własności publicznej, decyzje mają charakter scentralizowany, narzędzia przeważające nakazowo-administracyjne. Najbardziej socjalistycznym krajem było NRD, gdzie 98% przepływów, dochodów przechodziło przez państwo. Powodowało to, że w okresie łączenia Niemiec było bardzo kłopotliwe, bo nie było tam działalności rynkowej.

W Polsce szacuje się że w okresie lat 70-80 szacuje się że 70% przepływów przechodziło przez państwo, ale był ten margines działalności nie zdominowany - było to przede wszystkim rolnictwo oraz drobna odtwórczość. Wiązały się z tym kwestie niewielkiego zaplecza zasobów kapitałowych.

Innym krajem podobnym do Polski były Węgry. Znacjonalizowano tam rolnictwo, ale w rękach prywatnych pozostał handel. Przełożyło się to na tempo przemian systemowych, ponieważ był to kraj który najszybciej wszedł na drogę gospodarkę rynkową (razem z w polską)

2. Gospodarka kapitalistyczna: dominująca forma własności prywatne, decyzje podejmowane decentralizowane, główny nacisk na narzędzia o charakterze ekonomicznym. W ramach tego systemu też próbuje się stworzyć systemy, pokazać gospodarki które działają na podobnych działaniach.

3. Gospodarka USA porównywana z gospodarką Wielkiej Brytanii, stąd mówi się o systemie anglosaskim.

4. Gospodarka Niemiecka jest przedstawicielem społecznej gospodarki rynkowej. Pobodnie działa gospodarka Francuska.

5. System nordycki - kraje skandynawskie, przedstawicielem jest Szwecja.

USA
Model anglosaski. Opiera się na rynkach finansowych, które są głównym źródłem zdobywania pieniędzy. Przeznaczane są na dalszy rozwój. Bardzo duże znaczenie mają banki inwestycyjne.
Roczny dochód USA przekroczył 19 bilionów. Stany są potęgą gospodarczą świata.
Przed I wojną w latach 20 dochód wynosił 30%, ale w wyniku wojny poziom ten gwałtownie wzrósł. Później wynosił 50%, a po wojnie spadł (w latach 70) do 26% na świecie.
Wybuch wojny w Europie wpłynął dobrze na gospodarkę USA, wzrósł popyt na wiele towarów.
Keyns zaproponował sposób, aby w przypadku dużego deficytu budżetowego państwo inwestowało mocno w rozwój kraju. Dzięki temu, rozwój inwestycji dawał więcej pieniędzy i więcej ich wpływało do budżetu.
Zadaniem państwa jest pilnowaniem pieniądza na rynku.
USA miały okresy silnej interwencji państwa w gospodarkę.
Po II wojnie dolar amerykański był silną walutą, ponieważ miał oparcie w złocie (był w pełni wymienialny na złoto). Wynikało to z dużych zasobów złota, ponieważ za wszystkie transakcje z Europą, kraje te płaciły USA złotem. Dlatego po wojnie złoto dalej było stabilne i pożądane.
W latach 70 wartość złota spadła, dolar przestał mieć pokrycie. W 71 roku podjęto decyzję zakończenia znaczenia złota. Większe znaczenie zaczęły mieć marki francuskie, niemieckie, yen japoński a dolar tracił znaczenie.
Napływ wykwalifikowanej siły roboczej i silny rozwój technologii było także ważnym elementem wzrostu gospodarczego kraju.

Szwecja
W przeciągu 2 pokoleń Szwecja stanęła na pierwszym miejscu najbogatszych państw świata.
Charakteryzuje się niskim bezrobociem oraz kompromisem pomiędzy socjalizmem a kapitalizmem. Panuje duży udział państwa w gospodarce. Własność jest w rękach prywatnych, ale i tak jest duży udział państwa w gospodarce.
System podatkowy szwedzki był jednym z najbardziej dotkliwych jeżeli chodzi o wysokość podatków. Najważniejszy był podatkiem dochodowym, który w pewnym momencie najwyższy próg podatkowy wynosił 90% i Szwedzi nie protestowali. Płacono je, ponieważ szły olbrzymie wydatki na pomoc socjalną, medyczną, bezpłatne nauczanie. Drugim powodem było to, że duża część podatków była do budżetów lokalnych, przez co mieli duży wpływ na co te pieniądze dokładnie szły. Funkcjonowały one do lat 90, do momentu gdy kryzys dorwał gospodarkę szwedzką.
Ważna jest polityka pełnego zatrudnienia. Wcześniej bezrobocie było max do 3%. Działo się to że względu na tworzenie socjalnych miejsc pracy, czyli tworzenia takich miejsc w których pracowali bezrobotni, które były opłacane przez państwo. Nie ma tam pojęcia takiego jak bezrobotny absolwent. Osoba kończąca szkołę w pierwszej kolejności dostaje pracę, a nie dochody z pomocy społecznej.

22.10.2014r. Niemcy i Japonia
Niemcy
Zabezpieczenia Bismarcka są bardzo ważne. Zasady pomocy socjalnej były bardzo silnymi pozycjami programu gospodarczego również po II wojnie światowej.
Związki Zawodowe - działają poza zakładami pracy. Problemy rozwiązywane są na wyższym poziomie niż przedsiębiorstwa. To ułatwia działanie przedsiębiorstwa.
Po 2 wojnie światowej Niemcy nie mogły inwestować w przemysł zbrojny.
Była to gospodarka, która kładła nacisk na zrównoważenie budżetu. Zwiększali wydatki okresowe, ale kiedy był szybszy rozwój zmniejszali wydatki i próbowali zrównoważyć budżet.
Siła gospodarki wzrosła po kryzysie lat 70, kiedy osłabiła się pozycja dolara amerykańskiego. Wtedy najsilniejsze waluty były te które było mocno związane z krajami wysoko rozwiniętymi.
System kształcenia to specyficzna cecha niemieckiego. Kształcenie jest stosunkowo wysokie i stało się to problemem Niemiec, bo cała grupa byli pracownikami wykształconymi i nie chcieli wykonywać stosunkowo prostych prac. Import siły roboczej - Turków przede wszystkim. Byli niewykwalifikowani, wykonywali prace proste, objął ich cały program pomocy społecznej. Nie asymilowali się z obywatelami niemieckimi. Efektywność pracy była niewielka. Całymi rodzinami byli ubezpieczani.
- Kwestia zjednoczenia Niemiec - nie sądzono że poprawa efektywności na tamtym terenie będzie trwała tak długo. Doszła znowu duża grupa objęta pomocą społeczną co jeszcze zwiększyło wydatki z budżetów.
- coraz więcej starych ludzi i coraz mniej wydajny system ubezpieczeń społecznych. Składki dzisiejszego pokolenia tworzą emerytury dla tych którzy już teraz nie pracują. Niemcy nie zdecydowali się zmiany systemu emerytalnego, mimo jego niewydajności. Tłumaczono że jeżeli działa stary system to są w stanie przewidzieć koszty dochodzenia nowych grup. Jeśli zmienią system to nie będą wiedzieli jak to będzie wyglądać w przyszłości.
Cechą gospodarki niemieckiej - podejmuje pewne interwencje w gospodarkę w perspektywie lat przyszłych. Wprowadzali programy i myśleli o konieczności wprowadzenia zmian w strukturze z powodu starzejącego się społeczeństwa. Obecnie ta grupa jest najbardziej aktywna.
Gospodarka Niemiecka to gospodarka gdzie poszczególne przedsiębiorstwa działają na zasadach rynkowych. Polityka gospodarcza skupia się na równoważeniu i silnym pieniądzu. Bank pilnuje wartości pieniądza. Starano się pilnować ażeby tego pieniądza nie było w gospodarce zbyt wiele.
Ostatnie lata były trudne dla gospodarki, bo były zwiększone wydatki i z drugiej strony kryzys z 2008r. dotknął gospodarkę niemiecką ze względu na silne powiązania z rynkiem amerykańskim. Wtedy to Niemcy nie zanotowali wzrostu gospodarczego.
Partycypacja społeczna i dyscyplina podporządkowania się zaleceniom polityki gospodarczej ułatwia poradzenie sobie z gospodarką w trudnych okresach. Nastawienie na podnoszenie pozioma życia ludności jest cechą charakterystyczną. Opieka ze strony państwa, oparcie o ubezpieczenia i dodatkowa pomóc - część tych funkcji przejmowały firmy. Z tradycji firm rodzinnych można powiedzieć, obywatele Niemiec w momencie kiedy pracują są zobowiązani do dość dużej ofiary na rzecz państwa, ale te systemy ubezpieczeniowe dają pewność że w momencie gdy nie będą mogli pracować to dalej będą zabezpieczeni społecznie. Oparcie o mniejsze przedsiębiorstwa.

Japonia
Z kultury Japonii wynikająca dominacja firm o charakterze rodzinnym. Do lat 70 dominowały duże firmy o charakterze rodzinnym. Japończycy jeżeli powoływali kogoś na prezesa był ustanawiany przez rodzinę. Bardzo duża precyzja i nastawienie na jakość produkcji. Za to były cenione produkty w świecie.
Szybki rozwój gospodarczej bo nie mogli inwestować w przemysł wojenny. Amerykanie podpowiedzieli Japończykom kwestię specjalizacji. Pierwszy etap rozwoju to budowa radio-przekaźników, w oparciu o pomysły krajów światowych. Do tego doszły wysokie klasyfikacji. Powodowało to że te innowacje wysoko się rozwijały, koszty produkcji były stosunkowo niskie i z powodu ich jakości one były konkurencyjne na rynku światowym.
Japończycy znani są ze świetnej dyscypliny pracy, co powodowało obniżać koszty produkcji. Wszystko dostarczane było im na czas. Nie mieli miejsca na tworzenie dużych magazynów więc doprowadzili do rozwinięcia dostarczania produktów.
Pracownik długo pracuje, ale jest bardzo oddany firmie. Podporządkowana jest jego praca działalności koncernu. Miejsce zamieszkania, kształcenie dzieci, udogodnienia socjalne związane są z zatrudnieniem.
Ta produkcja proeksportowa powodowało że siła Japonii na rynkach światowych rosła. To wzmocniło się po 70 roku gdy słabł dolar amerykański. Bank trzymał dosyć mocno rękę na pulsie jeżeli chodzi o wartość jena. Ze względu na programy państwa rosło zadłużenie. Zwiększano wydatki na rozwój, badania, kształcenie, na nowe technologie i to powodowało że wydatki państwa gwałtownie rosły. Spowodowało to że początki lat 90 był trudny dla Japonii. Ostatnie kryzysy pogorszyły sytuację i zajmuje 2-któres miejsce, nie 3.
To co pomogło Japonii to, że japońska gospodarka zaczyna się odradzać było ostatnie tsunami w 2010. był to impuls do konieczności inwestowania, zwiększyło rozwój gospodarczy.
W dużej mierze Japonia zaczęła w latach 90 tworzyła koncerny międzynarodowe które rozpoczynały działalność poza granicami kraju. Nie było przez to kontroli finansowej.
Co przyczyniło się do pogorszenia sytuacji, to to że weszły na światowe rynki które były zdominowane przez Japonie, weszły inne kraje które odebrały monopol obniżając ceny i zapewniając wysoką jakość produkcji.
Były to gospodarki kapitalistyczne - czyli przewaga działalności rynkowej. W każdym kraju udział rynku jest zasadniczo inny. Najbardziej rynkowy jest rynek Amerykański. Umiarkowany jest system niemiecki rynek.
Dużą rolę odgrywa w tym sytuacja społeczna, oraz uwarunkowania kulturowe. Niektóre rozwiązania nie zgadzają się.
Wybór polityki gospodarczej, przyjęcie pewnych celów i założeń jest dosyć istotnym pytaniem.

29.10.2014r.
Stworzyć obraz polskiej gospodarki - analiza strategiczna polskiej gospodarki.

Mocne strony	Słabe strony	Możliwości	Zagrożenia
kapitał ludzki, produkty rolne, inwestycje zagraniczne, brak euro (na razie), małe/średnie przedsiębiorstwa.	inwestycje zagraniczne, bezrobocie, zadłużenie, rozwarstwienie dochodowe, zależność od dostawców energetycznych, słaby system edukacji, niewłaściwa prywatyzacja, podatki, biurokracja, brak innowacyjności, wysoki poziom migracji, nierównomierny rozwój regionów, niski poziom uzwiązkowienia, niski poziom kapitału społecznego.	Fundusze unijne, Gaz łupkowy, Polskie inwestycje zagraniczne, Wejście do strefy euro, Rozwój infrastruktury, Niekonwencjonalne źródła energii.	Starzejące się społeczeństwo, Niestabilna sytuacja gospodarcza, Wejście do strefy euro, System społeczny, Niegospodarność, Ślepe przekładanie wzorców zachodnich, Wyjeżdżające kadry, Polityka UE, Wysokie koszty pracy (w porównaniu z innymi krajami).

5.11.2014
Temat: systemy ekonomiczne
Z założenia powinniśmy być podobni do niemieckiego systemu ekonomicznego, ale jest różnica w systemie opiekuńczym, który jest lepiej rozwinięty niż nasz.
Myśmy wybrali społeczną gospodarkę rynkową, ale nasze procesy opierały się na pomysłach doradców z USA. Przyjmowaliśmy bardziej liberalne systemy gospodarce, zakładając że jednostka ma być odpowiedzialna za siebie (ograniczamy opiekuńczość) i propagujemy wszelkiego rodzaju rozwiązania rynkowe.
Mimo że różne były pomysły, wiedzieliśmy że musi reformować, ale dlaczego zastosowaliśmy się do rozwiązań propagowanych przez USA? Z jednej strony z powodu spłat zobowiązań, oraz dlatego że było to warunkiem przyznania dodatkowych funduszy w okresie transformacji. Dlatego wybraliśmy rozwiązania propagowane przez USA. Dlatego elementy gospodarki liberalnej są tak mocno widoczne w polskiej gospodarce. A działo się to poprzez:
- szybką prywatyzację;
- stosunkowo szybkie urynkowienie działań w sferze społecznej (nadrzędna rola rynku).

Założenie że jeżeli wprowadzimy rynek, to mechanizmy rynkowe same doprowadzą do rozwiązania większości problemów.
Zbytnia liberalizacja gospodarki doprowadziła do powstania bardzo dużych nierówności z powodu wielkich kosztów. Ucierpieli najbardziej robotnicy, którzy najwięcej stracili, ponieważ zmienili im przyzwyczajenia. Nagle samodzielnie musieli podejmować decyzje, stać się przedsiębiorczy. Bardzo szybkie liberalizowanie gospodarki było podyktowane dostosowaniem się do wymogów stawianym przez bank.

Problem prywatyzacji
Był silny nacisk aby prywatyzacja przebiegała bardzo szybko. Było kilka pomysłów na to jak powinna przebiegać:
- najpierw prywatyzować te przedsiębiorstwa które są w gorszej sytuacji - ale nie było chętnych na to, aby w nie inwestować.
- prywatyzować te duże, dobre prosperujące przedsiębiorstwa
- nie prywatyzować całych wielkich przedsiębiorstw, a wydzielać strategiczne części z przedsiębiorstw i je prywatyzować. Powodowałoby to że zyski z dobrze działających przedsiębiorstw trafiały by do budżetu.

Etapy prywatyzacji dużych, dobrze działających przedsiębiorstw:
- prywatyzacja spółki ze skarbem państwa. Zmienia się układ (forma) własnościowy, ale nic innego się nie zmieniało, bo na czele tego przedsiębiorstwa stała ta sama władza. Powodowało to, że efektywność działania nie koniecznie się zmieniała.
Po 2 latach wyszło że przedsiębiorstwa które miały problemy dostawały dotację z budżetu państwa.
Przemiany nastąpiły gdy zaczął wchodzić kapitał zagraniczny.
Z tym wiązała się jeszcze 1 rzecz. Po to aby uzyskać pomoc z Banku Światowego powinniśmy udowodnić że procesy transformacyjne u nas zachodzą. Duża redukcja zatrudnienia i bezrobocie. Było nadmierne zatrudnienie w przedsiębiorstwach - powodem była chęć wykonania konkretnego planu.

2 rzecz to wprowadzone zmiany systemowe - zmiany w wynagrodzeniach, nałożenie podatku od zbyt wysokich zysków. Zatrudniano więc więcej ludzi o niskich zarobkach.
3 rzecz to związki zawodowe, ochrona pracowników. Niektórych pracowników nie dało się zwolnić z powodów społecznych, zwalniano raczej dobrych pracowników bo ich można było.

Ta szybka liberalizacja, prywatyzacja miała jeszcze inny skutek. Prywatyzowano te dobre przedsiębiorstwa. Te mniejsze przedsiębiorstwa miały gorzej, bo na innych zasadach były prywatyzowane. Dla takiego przedsiębiorstwa najlepiej więc było po prostu zamknąć działalność.
Zwiększona efektywność była w drugim okresie dopiero, gdy rosła liczba średnich przedsiębiorstw.

To podejście do transformacji i zrozumienie procesów rynkowych przez społeczeństwo był bardzo poważnym problemem, którego nie dostrzegali liberałowie, bo ich społeczeństwo zupełnie inaczej funkcjonowało.
Panowało u nas przekonanie że rynek jest panaceum na wszystko, nawet jeśli pewne problemy były bardzo widoczne. Odeszliśmy w ogóle od planowania.
Od 85 r. były prognozy że zabraknie inżynierów, ale w okresie transformacji uważano że to rynek ureguluje to. Pomylili się.
To przekonanie że rynek załatwi wszystkie sprawy było silnie propagowane przez doradców.

Reforma Balcerowicza
Pozwoliła dosyć szybko wyjść z kryzysu, ale ona była podyktowana liberalnemu myśleniu. Bardzo spójna koncepcja gospodarowania na czas wysokiej inflacji i to na pewno pomogło przy procesach transformacyjnych.

Ta strefa społeczna, rozwiązywanie problemów zostało przesunięte na czas dalszy.

Zasady dobrego państwa wg. Prof. Wiklina:
Zasada symbiozy państwa i rynku - nie powinniśmy zakładać, że z gospodarki w której dominuje państwo przechodzimy do gospodarki w którym państwo w ogóle nie ingeruje.
Zasada komplementarności rynku i demokracji - działanie rynku przyniesie dobre efekty gdy będziemy mówić również o demokratycznym podejmowaniu rynku.
Zasada dominacji mechanizmu rynkowego w gospodarowaniu - powinniśmy przejść na narzędzia bardziej ekonomiczne takie jak dominowanie mechanizmu rynkowego w gospodarowaniu, ale tylko i wyłącznie dominacja (nie przechodzenie na całkowite urynkowienie).
Zasada „surowego paternalizmu” państwowego - państwo powinno być takim dobrym ojcem, który pokazuje możliwość rozwiązania pewnych problemów, pokazuje wizje ale nie mówi jak dokładnie postępować. W momencie popełniania błędów pomaga i pokazując że te rozwiązania nie były najlepsze. Pomaga w tych momentach gdy ta pomoc jest niezbędna. Silna kontrola państwa w gospodarce w tworzeniu strategii rozwoju, ale z możliwością podejmowania decyzji przez samych obywateli.
Zasada ekonomizacji sfery publicznej - nawet jeśli mamy strefę publiczną i jest z niej finansowanie, to nie oznacza że nie powinniśmy myśleć o racjonalnym gospodarowaniu. Powinniśmy liczyć koszty, patrzeć jakie są wyniki. Dbać o efektywność sektora publicznego.
Zasada samorządności i decentralizacji
Zasada stabilności, która nie demobilizuje - kwestia bezpieczeństwa socjalnego, zapewnienia go przez państwo z założeniem że ma to być coś co ma skłaniać ludzi do działania. Mamy zapewnić warunki które skłonią ludzi do działalności, ale nie prowadzą do bierności.
Zasada przejrzystości i dezalienacji państwa

Bliżej jesteśmy gospodarki rynkowej ale z dużą dawką liberalizacji.

12.11.2014r.
Co to jest struktura gospodarki? Jaka jest struktura gospodarki? Polityka strukturalna?

Struktura gospodarki - to układ elementów gospodarki oraz zespół relacji między nimi.
Polityka strukturalna - całokształt środków i instrumentów ekonomicznych, prawnych i organizacyjnych, wyrażających określone preferencje podmiotu gospodarczego i stosowanych w procesie kształtowania pożądanej przez niego struktury gospodarki.

Podmiotem gospodarki będzie państwo. Istotną rolę odgrywają instytucje ponadnarodowe, a UE bardzo mocno wpływa na struktury gospodarki. Są specjalne fundusze które mają wpływać na zmiany w ramach struktury całej Unii Europejskiej.
Istotne jest to, że powinien być określony cel działania danego podmiotu gospodarczego, czyli gdzieś powinno się dążyć aby zmiana struktury podążała w jakimś określonym kierunku.

Plan 5 letni - suma roczny planów przez 5 lat.
Dzisiejsze planowanie występujące w gospodarkach rynkowych to planowanie długo terminowe, 10 i 20 letnie. Określony w nich jest sposób rozwoju i wizja.
W latach 80 były plany 5 letnie kroczące. Była to perspektywa 5 lat, ale co roku była przekazywana nowa wizja 5 letnia.
Czyli powinna być określona wizja i do jej realizacji plan ma dążyć, zmiany w strukturze.

Cele polityki strukturalnej:
- Dążenie do poprawy efektywności ekonomicznej gospodarki poprzez przemieszczenie zasobów z dziedzin o niskiej rentowności do tych o rentowności wyższej;
- Przyśpieszenie wzrostu gospodarczego i zmniejszanie bezrobocia;
- Dążenie do modernizacji gospodarki przez szybszy rozwój tych dziedzin, które pełnią rolę nośników postępu technicznego i technologicznego istotna kwestia. Z reguły rozwój tych dziedzin wymaga większych nakładów, istnieje większe ryzyko inwestowania w taki rodzaj działalności gospodarczej. W związku z tym działając na zasadach rynkowych nie koniecznie może się tam pojawić duży kapitał. Rolą państwa jest uaktywnienie tych dziedzin gospodarki;
- Zwiększenie konkurencyjności naszych wyrobów na rynkach światowych;
- Wykorzystanie zmian strukturalnych do ograniczania działania barier surowcowych, energetycznych, demograficznych i innych.

Formy polityki strukturalnej:
Polityka dostosowawcza - nacisk na rozwój nowych, dynamicznie rozwijających się dziedzin gospodarki (lub które powinny się tak zachowywać), lub hamowanie upadku niektórych dziedzin lub ograniczanie swobodnej wymiany międzynarodowej. Coś co zmienia to co się dzisiaj dzieje w gospodarce.
Polityka zapobiegawcza - usuwanie ograniczeń hamujących sprawne funkcjonowanie rynku jako regulatora gospodarki. Spojrzenie na gospodarkę w krótkim odstępie czasowym i umożliwianie funkcjonowania poszczególnym podmiotom gospodarczym.
Polityka antycypacyjna - ułatwianie dostosowania się do nowych warunków gospodarowania w przyszłości. Spojrzenie w dalsza przyszłość, myślenie o rozwiązaniach długofalowych podejmowanych przez państwo.

Narzędzia polityki strukturalnej:
۩ Bezpośrednie (prawno-administracyjne)
- nakazy, zakazy, normy itp., dotacje, subwencje
۩ Pośrednie (ekonomiczne)
- narzędzia polityki pieniężnej i fiskalnej: kredyty, stopy procentowe, systemy preferencji fiskalnych (mechanizmy wspierające inwestorów inwestujących w działalności gospodarcze, konkretne dziedziny).

W zależności od poziomu i stopniu agregacji wyróżniamy 3 rodzaje struktur gospodarczych:

• makrostruktura: wskazuje na relacje między różnymi składowymi gospodarki w skali gospodarki narodowej, w sferze produkcji, wymiany i podziału

• mezostruktura: relacje gałęziowo-branżowe lub regionalne, występujące między makro i mikrostrukturą

• mikrostruktura: relacje wewnętrzne elementów gospodarczych.

Rodzaje struktury gospodarki
- demograficzna
- rzeczowa (rodzaju działalności)
- sektory gospodarki - przepływ z przemysłowej do dominującego sektora usług.
- działy
- gałęzie
- branże itp.
- przestrzenna - istotny rodzaj polityki strukturalnej. Związane z długofalowym planowaniem i strategiami rozwoju gospodarczego. Przestrzenne planowanie w kraju.
- własności - zmienił się u nas bardzo widocznie po 89r.
- zatrudnienia
- społeczna

Polityka przemysłowa - działalność interwencyjna państwa w stosunku do przemysłu, polegająca na modyfikacji alokacji zasobów dokonywanej przez mechanizm rynkowy.
- Oddziaływanie na decyzje inwestycyjne przedsiębiorstw.
- Dążenie do zwiększenia chłonności zasobów pracy.
- Zwiększenie ogólnej efektywności produkcji przemysłowej dziś i jutro.
Zmusza to do inwestowania w sektory które dziś może i nie są zbyt dochodowe ale potem mogą przynosić dochód. Pozwala to na podnoszenie poziomu życia mieszkańców.

Tradycyjna polityka przemysłowa
Polega na bezpośredniej interwencji organów centralnych w rynek poprzez wybieranie tzw. zwycięzców i wspieranie rozwoju poszczególnych sektorów. Obecnie ma zastosowanie głównie w przypadku branż o strategicznym znaczeniu dla rozwoju i bezpieczeństwa państwa. Subsydia dla schyłkowych gałęzi przemysłu (żeby zrealizować inne cele niż cel czysto gospodarczy), wspieranie liderów krajowych, ochrona początkujących branż przemysłowych.
Wspieranie branży ze względów społecznych. W Polsce było to górnictwo.

Horyzontalna polityka przemysłowa - tworzenie warunków do prowadzenia działalności gosp.
Celem jest oddziaływanie na przemysł poprzez stałe podnoszenie jakości warunków ramowych prowadzenia działalności gospodarczej. Podejmowane inicjatywy są wspólne dla wszystkich sektorów i powinny prowadzić do podnoszenia innowacyjności i poziomu zastosowanych technologii, poprawy jakości kapitału ludzkiego i dostosowania jego struktury do potrzeb rynkowych. Obejmują one także usuwanie barier prawnych i administracyjnych, które utrudniają rozwój przedsiębiorstw.

Wpływ mają fundusze europejskie, jak np. kapitał ludzki. Organizacją, która najlepiej to odzwierciedla jest Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, która prowadzi własne badania i zbiera wiele informacje Dot. możliwości inwestowania, działania firm na rynku; prowadzi działalność szkoleniową; pomaga w zdobywaniu środków na prowadzenie działalności gospodarczej ale dostosowując je do warunków rynkowych (które działania są pożądane). Występuje w imieniu przedsiębiorców jako strona w dyskusjach jeżeli chodzi o sprawny prawne, administracyjne i w sferze polityki pieniężnej, fiskalnej.

Nowa polityka przemysłowa ma służyć:
- zapewnieniu sprawiedliwych reguł
- rozwoju nowych pomysłów (opartych na wiedzy)
- innowacjom poprzez tworzenie i akumulację wiedzy
- złożonym interakcjom, sieci.

4 stanowiska wobec polityki przemysłowej
1) Polityka przemysłowa jest niepotrzebna i nieefektywna - było to w Polsce, ale nie było to dla nas dobre rozwiązanie.
2) Polityka przemysłowa może być uzasadniona w branżach, które już stanowią przewagę konkurencyjną danej gospodarki. Państwo nie powinno jednak działać dopóki nie pojawią się problemy, z którymi nie może poradzić sobie rynek. tam gdzie mamy przewagę konkurencyjną. Powinniśmy pilnować tej konkurencyjności i państwo powinno reagować gdy są problemy w tej dziedzinie.
3) Polityka przemysłowa jest potrzebna w branżach tworzących dużą wartość dodaną, na które jest wysoka bariera wejścia. Interwencja państwa w postaci własnych inwestycji lub zamawiania rozwiązań w firmach prywatnych służy tworzeniu nowych rynków. polityka przemysłowa jest potrzebna w tych branżach które mają się rozwijać, które mogą tworzyć dużą wartość wydaną ale gdzie trzeba ponosić duże koszty. Jeżeli będzie popyt to będzie podaż.
4) Dyskusje na temat polityki przemysłowej, jakkolwiek interesujące, są pozbawione znaczenia, ponieważ regulacje międzynarodowe (np. WTO) de facto uniemożliwiają jej prowadzenie. powinniśmy dyskutować, ale w sumie nie wiele możemy zrobić bo przy dzisiejszej skali międzynarodowej nie mamy jak kierować taką polityką.

One mocno się zmieniły po roku 2008. Kryzys w tym roku, gdy te branże przemysłu odczuły skutki kryzysu, pokazało to że wsparcie jest potrzebne. Sam rynek nie chciał inwestować w napędzające gospodarkę dziedziny.

Najważniejszy argument za polityką przemysłową mówi, że sam rynek jest w stanie finansować innowacje, których przewidywany okres zwrotu jest krótki od 3 do 5 lat. Żeby wdrożyć innowacje przełomowe trzeba czasami ponosić wydatki przez 10, 15 a nawet 20 lat. Udźwignięcie inwestycji w tak długotrwałym cyklu jest ponad możliwości podmiotów prywatnych i stanowi przestrzeń do interwencji państwa. Państwo ma inwestować tam gdzie inwestycje będą trwać długo.

Przykłady złej polityki przemysłowej:
Indie, Nowa Zelandia, Wielka Brytania, południowe Włochy, Ameryka Łacińska.
Państwo przez długie lato trzymało pod kloszem pewne branże gospodarki.
Państwa nie stawiały firmom żadnych warunków, chodziło o to żeby komuś pomóc.
Sektory którym pomagano to sektory nie z perspektywami, ale z dobrymi dojściami do rządu.
Przykład Polski w latach 70, gdzie było wspieranie całej branży górnictwa. Teraz niektóre przejęli Czesi i radzą sobie.

Przykłady dobrej polityki przemysłowej:
Japonia, Korea Południowa, Tajwan, Singapur, Izrael, USA
Zwiększenie konkurencyjności wybranych branż, wybranych form przedsiębiorstw, wybranych lokacji w kraju.
Pomoc państwa jest uzależniona od spełnienia pewnych warunków np. subsydium lub cło ochronne zostanie zdjęte, jeśli produkty w przewidywanym czasie nie osiągną zakładanych paramentów.
Warunki te były określone z góry i nie podlegały negocjacji. znane były reguły gry.

Polska - w jakich dziedzinach jest wspierana?
- Rolnictwo wspierane poprzez fundusze strukturalne.
- Odnawialne źródła energii.
- przemysł oparty o biotechnologie
- wspieranie rozwoju w niektórych dziedzinach, np. badania kosmiczne. Nie mamy własnych rakiet, ale mimo to osiągamy coś.

19.11.2014r.Temat: Polityka pieniężna
Banki centralne interesują się pieniądzem. Główne założenie polityki pieniężnej - utrzymanie cen.

Polityka pieniężna polega na takim kształtowaniu (regulowaniu i kontrolowaniu) podaży pieniądza - poprzez ustalenie jego kosztu i dostępności, które zmierza do osiągnięcia określonych celów gospodarczych. Realizatorem polityki pieniężnej jest Bank Centralny.

Ilość pieniądza na rynku jest powiązaną z polityką gospodarczą. Jest bardzo ważna.

Prawo obiegu pieniądza - wartość wszystkich wyprodukowanych (ilość dóbr * ceny) powinna być równa (ilości pieniądza na rynku * prędkość obrotu pieniądza).
Q * P = M * V

Prędkość obrotu pieniądza - mówi ile razy dany pieniądz wraca do systemu bankowego.
Ilość pieniądza na rynku to nie tylko te pieniądze które są w danym momencie w obiegu (nie tylko gotówka która jest w obiegu na terenie danego kraju), ale również są to wszelkiego rodzaju zapisy na kontach. Wartość zgromadzonych pieniędzy na lokatach krótko i długookresowych. Im więcej tych pieniędzy jest zebranych jako oszczędności, tym lepiej kreować funkcjonowanie pieniądza.

Celem polityki pieniężnej jest utrzymanie stabilnego poziomu cen niezbędnego do zbudowania trwałych fundamentów długotrwałego wzrostu gospodarczego.
Od 1999 r. realizacja strategii bezpośredniego celu inflacyjnego. Od 2004 r. cel inflacyjny to 2,5 +/_ 1 punkt procentowy.

Instrumenty kontrolowania podaży pieniądza
I. Rezerwy obowiązkowe
Wskaźniki rezerw obowiązkowych to relacja między obowiązkowymi rezerwami banków komercyjnych, a przyjmowanymi od klientów depozytami.
- wysoka skuteczność
- instrument o charakterze długofalowym - częste zmiany mogłyby zdestabilizować rynek finansowy.
- instrument ten działa jednakowo na wszystkie banki; dla wszystkich stosuje się taki sam wskaźnik.
- oddziałuje na płynność banku bez natychmiastowego wpływu na rynkowe stopy procentowe.

Aby być bankiem:
- trzeba mieć zabezpieczenie, depozyt w Banku Centralnym,
- instytucje te podlegają prawu bankowego, stosują się wytycznych Banku Centralnego.
Aby bank działał musi utrzymać rezerwy ustalone na poziomie Centralnym. W tym momencie ta stopa wynosi 3,5%. Taka część depozytu cały czas musi być w Banku i z tego nie wolno udzielać kredytu.
Jeżeli jednak nie mamy takiej gotówki w tym momencie, to jesteśmy zobowiązani zaciągnąć kredy aby je uzupełnić.

II. Kredyty refinansowe
1. Kredy redyskontowy
Bank Centralny określa stopę procentową kredytu jaką trzeba będzie zaciągnąć w banku aby uzupełnić te zabezpieczenie. Info dla nas jaki będzie koszt zaciągnięcia kredytu przy prowadzeniu polityki banku, gdy nie trzeba będzie mieć tych zobowiązań. Wysokość tego kredytu będzie się przekładać na wysokość stóp procentowych w bankach komercyjnych (może).
Weksle + wachlarz krótkoterminowych papierów wartości o zasadach działania zbliżonych do weksla, oraz kredyty zaciągane przez banki komercyjne w banku centralnym.
- wysokość stopy redyskontowej ma wpływ na wysokość kredytów zaciąganych przez banki komercyjne.
- wzrost stopy redyskontowej pogarsza płynność finansową banków, kurczy się wartość udzielanych przez nie kredytów i odwrotnie.
2. Bezpośrednie kredytowanie przez bank centralny banków komercyjnych - gdy bank komercyjny ma wysoką możliwość upadku Bank Centralny może udzielić mu kredytu na utrzymanie działalności. Finansowany z tych rezerw.
3. Kredyt lombardowy (rodzaj kredytu refinansowego). Udzielany pod zastaw bonów skarbowych.

Kredyt refinansowy - ograniczona skuteczność oddziaływania na podaż pieniądza z powodu:
- dużej niezależności finansowej banków komercyjnych;
- ograniczonej elastyczności cenowej popytu na kredyt (o wysokości zaciąganych kredytów w sektorze przedsiębiorstw decydują przede wszystkim nastroje inwestorów a nie wysokość stopy procentowej);
- międzynarodowy ruch kapitałów - (zwyżka stopy = napływ kapitału spekulacyjnego z zagranicy, zwiększy to płynność finansową banków i w rezultacie rozmiary akcji kredytowej mogą się zwiększyć a nie zmniejszyć).

Zaleta instrumentu:
- gwarancja banku centralnego udzielenia pomocy kredytowej bankom komercyjnym przeżywającym chwilowe kłopoty z płynnością w celu utrzymania stabilności całego systemu bankowego.
- polityka oprocentowania kredytów refinansowych pełni współcześnie rolę psychologiczną, jej zmiany są miaro oceny bieżącej sytuacji gospodarczej i sygnałem interwencji…?

III. Operacje otwartego rynku
(skup i sprzedaż bonów skarbowych, weksli skarbowych, obligacji skarbowych)
- stopa procentowa oferowana przez bank centralny bankom komercyjnym w ramach operacji otwartego rynku to stopa referencyjna,
- operacje otwartego rynku bezpośrednio kształtują ilość pieniądza na rynku;
- operacje otwartego rynku inicjuje bank centralny; precyzyjny instrument kształtowania podaży pieniądza;
- oddziałują na gospodarkę łagodnie i płynnie;
- nie wymagają czasochłonnej procedury prawnej;
- najskuteczniejszy instrument polityki pieniężnej.

Popyt na pieniądz
My decydujemy - wiemy ile chcemy mieć tego pieniądza. 3 rodzaje:
- popyt transakcyjny - pieniądze potrzebne do dokonywana transakcji na rynku. Dla konsumentów - nabywanie nowych dóbr; dla producentów - do inwestowania.
- popyt przezornościowy - chcemy mieć pieniądz po to aby mieć zabezpieczenie działalności bądź funkcjonowania. „Mieć pieniądze na wszelki wypadek”. Związane jest to z oszczędnościami.
- popyt spekulacyjny - wynika z tego, że chcemy mieć pieniądz którym będziemy mogli obracać i zarabiać na nim. Jeśli coś się dzieje, gwałtownie zmieniają się stopy procentowe, zmiany kursu walutowego wtedy rośnie popyt spekulacyjny, bo można to wykorzystać na obrocie pieniądza.

Zasady polityki kursowej:
KURS WALUTOWY: cena jednej waluty wyrażona w innej walucie. Zależy od siły gospodarki jak i od popytu i podaży tej waluty na rynku. Popyt transakcyjny, ale przezornościowy też. Potrzebowanie pieniądza do transakcji na rynkach międzynarodowych.
- kursy sztywne (utrzymywany na stałym poziomie przez bank centralny),
- kursy regulowane (zakładamy, że w pewnych granicach kursowych może się zmieniać samodzielnie, ale poniżej lub po wyżej tych granic jest już regulowany przez bank centralny).
- od 2000 r. kurs wolny (płynny) - na zasadach czysto rynkowych, czyli polegający na prawach popytu i podaży. Wada jest taka, że może się szybko zmieniać, co jest ważne przy transakcjach długookresowych.
W okresie poprzedzającym przyjęcie Euro kurs będzie co najmniej na 2 lata usztywniony.

Politykę prowadzi rada polityki pieniężnej, która ukształtowała się 17 lutego 1998r.
W jej skład wchodzą: Przewodniczący Rady, którym jest Prezes NBP oraz 9 członków powoływanych w równej liczbie przez Prezydenta RP (3), Sejm (3) i Senat (3).
Członkowie Rady Polityki Pieniężnej powoływani są na 6 lat.

2 rodzaje polityki pieniężnej:
1) Ekspansywna polityka pieniężna - dążenie do zwiększania podaży pieniądza na rynku.
Działania Banku Centralnego zmierzające do zwiększania podaży pieniądza
- wzrost popytu globalnego
- wzrost produkcji
- wzrost konsumpcji
- wzrost popytu na pieniądz
POLITYKA PROWADZONA W OKRESIE RECESJI SŁUŻY STABILIZOWANIU GOSPODARKI.
Nie będzie prowadzona gdy jest wysoka inflacja, bo zwiększenie ilości pieniędzy na rynku będzie powodowało że ceny będą jeszcze szybciej rosły.

2) Restrykcyjna (twarda) polityka pieniężna - Działania Banku Centralnego do zmniejszenia ilości pieniądza na rynku. Przyczynia się do tego że może nastąpić spadek wzrostu gospodarczego, albo cyklu koniunkturalnego. Polityka „twarda”, „drogiego pieniądza”
- drogi pieniądz
- zmniejszanie popytu na pieniądz
- zapobieganie inflacji
- chwilowy spadek tempa wzrostu gospodarczego
- wzrost bezrobocia
POLITYKA PROWADZONA W OKRESIE WYSOKIEJ INFLACJI. Służy obniżeniu inflacji.

System bankowy
Obejmuje całokształt instytucji bankowych oraz normy określające wzajemne powiązania i stosunki z otoczeniem. Elementami są banki komercyjne i banki centralne, a także instytucje pomocnicze, w skład których wchodzą:
- Komisja Nadzoru Finansowego - sprawdza działanie banków komercyjnych, podpowiada ich zachowanie.
- Bankowy Fundusz Gwarancyjny
- Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych
- Krajowa Izba Rozliczeniowa

Rodzaje Banków
۩ Banki komercyjne
- brak ograniczeń w zakresie działalności
- rozbudowana sieć dystrybucji
- łączenie i wzajemne przenikanie się rodzajów bankowości w ramach 1 banku
۩ Banki specjalistyczne
- działalność skupiona wokół wąskiego zakresu usług
- zmodyfikowana i ograniczona sieć dystrybucji
۩ Banki inwestycyjne
- działalność skupiona wokół rynku kapitałowego
- brak sieci dystrybucji

Banki a instytucje finansowe
Jeżeli w nazwie nie ma słowa „bank” to nie jest to instytucja bezpieczna, bo nie ma zabezpieczenia w Banku Centralnym.
- BKO Baksika
- Amber Gold
- Provident
- SKOK

26.11.2014r.
Wartość wewnętrzna pieniądza jest niższa niż pisze na samym pieniądzu.
Pieniądz nad wartościowy - gdy wartość wewnętrzna jest większa niż na jaki opiewa. Przykład 1 grosza który sam jest warty 2 grosze.

Bitcoin
Pieniądz wirtualny, waluta absolutnie wirtualna. Powstała w 2009 r. przez osobą (lub grupę osób) o pseudonimie Satoshi Nakamoto.
To była odpowiedz na spadające zaufanie do banków i trzymania oszczędności w Bankach. Jak banki padały to nie było możliwości trzymania tam oszczędności. Poszukiwania innych oszczędności.
Opiera się to wszystko na bardzo zaawansowanych programach informatycznych. Pieniądz jest emitowany co jakiś czas, poprzez sieć wszystko jest dostępne. Zapisane jest to w formie pliku do którego mamy dostęp. Może być przesłany do osoby posiadającej Internet, ale i także osoby która także posiada kontro bitcointowe.
Zalety
- innowacyjna waluta Internetu
- waluta zdecentralizowana czyli bez centralnej instytucji emisyjnej, niezależna od banków, rządów i instytucji
- to waluta nie znająca granic, dostępna wszędzie tam gdzie dostępny jest Internet (lub telefonia komórkowa).
- można wysłać do dowolnego miejsca na świecie.
Bitcon jest walutą działającą w sieci, nikt jej nie kontroluje ani nie sprawuje nad nią władzy, nie ma zarządcy czy właściciela, nikt też bezpośrednio nie czerpie z niej zysków. Od ludzi dla ludzi.
Wszelkie zmiany dokonywane w protokole bitcoina muszą zostać zatwierdzone demokratycznie przez odpowiednią ilość użytkowników.

Kredyty
Stała stopa oprocentowania - czyli taka stopa procentowa będzie taka sama jak w dniu podpisania umowy o kredyt. Nie zmieni się. Jest jeszcze zmienna stopa oprocentowania, która się zmienia z dnia na dzień.
Kredyt z odraczaną spłatę kredytu - przez jakiś czas płacimy odsetki, ale wartość kredytu nie zmieni się.
Kredyty hipoteczne - w razie problemów mieszkanie na które jest brany kredyt może być zabrane.

Polityka budżetowa:
Budżet - to plan uwzględniający dochody i rozchody państwa.
Więc polityka budżetowa - ma służyć takiemu zaplanowaniu i zrealizowani budżetu aby zrealizować cele polityki.
- Element polityki finansowej państwa, realizowanej poprzez system finansów publicznych.
- Operowanie wydatkami i przychodami państwa, czyli regulowanie ich wysokości struktury, wzajemnych proporcji oraz salda, dla osiągnięcia różnych celów ekonomicznych, społecznych i politycznych.

Funkcje polityki budżetowej:
1. F. Alokacyjna
Podział dostępnych zasobów i dóbr materialnych między:
- sektor prywatny a sektor publiczny;
- wewnątrz sektora publicznego pomiędzy jego działy;
- w ramach działów, decydując o zakresie i sposobie zaspokajania potrzeb publicznych.
Sektor publiczny - wielkość środków przeznaczonych na finansowanie danych dziedzin.
Sektor prywatny - alokacja pośrednia, poprzez korektę cen za pomocą narzędzi fiskalnych i pieniężnych.
2. F. Redystrybucyjna
Korygowanie ukształtowanego przez mechanizm rynkowy podziału dochodu.
- redystrybucja bezpośrednia - podatki i transfery socjalne;
[wydatki rządowe przyczyniają się do tworzenia nowej wartości]
[wydatki transferowe pozwalają na przesuwanie pieniędzy w budżecie przez tworzenia nowej wartości-renty, emerytury].
- redystrybucja pośrednia - bezpłatne lub częściowo odpłatne zaspokajanie potrzeb społecznych.
3. F. Stabilizacyjna
Oddziaływanie za pomocą narzędzi budżetowych na przebieg procesów gospodarczych tak, aby:
- przeciwdziałać cyklicznym wahaniom koniunktury;
- zapewnić stabilny poziom cen.

Rodzaje polityki budżetowej:
I. Pasywna - oparta na działaniu automatycznych stabilizatorach koniunktury (podatki od dochodów indywidualnych, od zysków, od sprzedaży, zasiłki z tytułu bezrobocia i inne świadczenia społeczne)
- szybkość reagowania gospodarki na cykliczne wahania
II. Aktywna - stosowanie przez rząd wybranych środków w celu przeciwdziałania wahaniom koniunktury, bezrobociu, nadmiernej inflacji
- wprowadzenie zmian legislacyjnych w programach budżetowych: zmiany stawek podatkowych i struktury podatków, zmiany struktury wydatków.

Rodzaje deficytów:
- rzeczywiste - faktyczna różnica wydatków nad dochodami
- strukturalne - strukturalne porównanie wydatków i dochodów
- cykliczne - deficyt a faza cyklu koniunkturalnego

Źródła finansowania deficytu:
­- dary przesyłane z zagranicy;
- zaciąganie przez skarb państwa pożyczek w kraju;
- zaciąganie pożyczek za granicą;
- sprzedaż rezerw dewizowych za walutę krajową, która następnie powiększa wydatki budżetu.
- drukowanie pustego pieniądza, który trafia do budżetu państwa. Przyjęły takie rozwiązanie USA. Ryzykowne działanie gdy mamy już jakiś poziom inflacji, bo dodatkowe pieniądze spowoduje szybsze przemiany inflacyjne.
- wzrost obciążeń podatkowych i ograniczanie wydatków;
- zaciąganie kredytu publicznego.

3.12.2014r.
Pamiętać 3 wartości:
- dochody: 297 miliardów zł
- wydatki 343 miliardy zł
- deficyt 46 miliardy zł

Ten deficyt planowany na 2015 jest mniejszy niż planowany deficyt na 2014r. jest szansa że jednak ten deficyt w 2015r. ten deficyt będzie się zmniejszać. Nasza polityka budżetowa jest nakierowana na redukcje deficytu. To są miliardy nie miliony!

Jakie założenia mają być w budżecie?
- założenie dotyczące tego jaki będzie wzrost gospodarczy w następnym roku. Od czerwca to września powinny być pierwsze przymiarki przy tworzenia budżetu. Założenie na 2015r. że wzrost gospodarczy będzie na poziomie 3,8% w ciągu roku.
- poziom inflacji - ma być to wzrost cen, 2,3%.
- zakładany wzrost konsumpcji indywidualnej - według Założeń ma być to wzrost konsumpcji do ok. 3% przy założeniu że wzrost wynagrodzeń ma być 2,3% a wzrost zatrudnienia na poziomie 0,7%. Pokazuje to, że prawdopodobnie wzrost puli wynagrodzeń będzie większy niż te 3%, co zastanawia dlaczego ten wzrost konsumpcji się pojawił. Istnieje ryzyko więc że będzie on niższy.
- W 2015r. nie rosną wynagrodzenia w sferze budżetowej, wiec nie wzrosną wydatki budżetu państwa.
- w 2015r. nastąpi wzrost eksportu o prawie 5% i wzrost importu o 5,1%. więc czy na pewno eksport tak mocno się podniesie, skoro nie możemy eksportować na wschód.
Budżet nie jest nastawiony na duży wzrost inwestycji. Budżet na rok wyborów. Został skonstruowany jako budżet na potrzeby kraju, a nie na wybory. Nie jest takim budżetem pod plany polityczne, a pod plany gospodarcze.

Od 2013r. wprowadzono nowy podatek - on wydobywania niektórych kopalin.
W 2015r. najpoważniejszym wydatkiem są obowiązkowe ubezpieczenia społeczne - 24,12, czyli ¼ wydatków z budżetu państwa. Druga pozycja istotna to obsługa długu publicznego - 9,39. W 2015r. zmienił się element wydatków na obronę narodową. Wydatki na szkolnictwo wyższe rośnie.
Te wydatki które idą z budżetu centralnego to są przeznaczone na inwestycje.
Oprócz budżetu centralnego mamy jeszcze budżety terenowe. Mamy zadłużenie budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Większość wynika to z konieczności dokończenia inwestycji współfinansowanych z projektów Unii Europejskich. Trzeba było się zadłużyć aby inwestycje dokończyć.
Kwestia zwiększonych obowiązków narzucanych przez prawo. Samorządom narzucone są pewne kwestie, np. nie można regulować płac nauczycieli, ponieważ tak jest regulowane centralnie.
Wcześniej, przy tworzeniu inwestycji aby mieć środki, wiele samorządów decydowało się na emisje własnych obligacji. Były podejmowane złe decyzje inwestycyjne - czyli na co te środki emisyjne były przeznaczane. Zwrot z tych inwestycji nie był wystarczający aby spłacić to. W 2013r. 2 samorządy zbankrutowały, wiele samorządów nie miało pieniędzy na wypłaty pracowników.
Podejmowanie wspólnych działań w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego, czyli większą część środków na inwestycje wykłada prywatny inwestor, który potem czerpie z tego zyski przez jakiś czas. Ta inwestycja po jakimś czasie przechodzi w ręce jednostek samorządu terytorialnego.

Dochody bieżące - uzależnione od koniunktury gospodarcze, bo pochodzą z podatków.
Spaść mają dochody majątkowe - na pokrycie wszystkich długów jednostek samorządu terytorialnego, wyprzedawanie swojego majątki.

Największa część dochodów jst. Są dochody własne, czyli z różnego rodzaju podatków. Wskazuje to jak bardzo zróżnicowana będzie sytuacja w gminach i powiatach, ze względu na ich położenie, stopień zagospodarowania. Gminy bogate będą bogate, a gminy biedne pozostaną biedne.

Dotacja - są celowe, na konkretną inwestycje.
Subwencja - jest podmiotowa, ktoś ją otrzymuje i może je przeznaczyć na co zechce.

10.12.2014r. Temat: Polityka regionalna
Są 2 rodzaje prowadzonej Polityki Regionalnej:
- interegionalna - prowadząca do wspólnych działań, na poziomie kraju oraz na poziomie organizacji międzynarodowych. Prowadzi UE.
- intraregionalna - prowadzona na poziomie danego regionu.
Region to nie koniecznie jest to co jest związane z naszym podziałem administracyjnym, choć tak najczęściej jest prowadzona.

Celem polityki gospodarczej ma być wyrównywanie poziomu rozwoju gospodarczego regionu, poziomu życia w poszczególnych regionach; ale też efektywne wykorzystanie zasobów. Kierowanie tak działań aby te zasoby zgodnie z celami całej gospodarki były racjonalnie wykorzystywane.

Jeżeli mówimy o regionach to mamy 2 rodzaje:
- r. węzłowe - część centralną i część peryferyjną. Część centralna to głównie silne ośrodki przemysłowe, ośrodki administracyjne, duże aglomeracje miejsce. Peryferia to ta część, która zaspokaja potrzeby w zakresie zasobów potrzebnych do realizacji tych zadań części centralnych. Więc będą to duże miasta, albo ośrodki przemysłowe. Może być to też region który nie koniecznie będzie związany z czystym podziałem administracyjnym. Są to np. Warszawa, Radom.
- r. strefowe - mamy podobną wewnętrzną strukturę, podobny rodzaj główny rodzaj działalności gospodarczej, czymś się różnią od innych regionów, może być związany z kulturą lub religią. Bardzo często mają charakter nie związany z podziałem administracyjnym. Są to np. Śląsk, Kaszuby, Warmińsko-mazurskie.

Jak przyciągać inwestorów na nasze tereny?
- ulgi podatkowe;
- dostępność pracowników o określonych kwalifikacjach;
- wspieranie edukacji;
- preferencyjne kredyty dla osób prowadzących działalność na danym terenie.

Z regionami strefowymi spotykamy się w UE. Tam tworzone są regiony strefowe.

Cele polityki regionalnej:
- wyrównywanie szans
- efektywniejsze wykorzystanie zasobów
- zmiana struktury osadnictwa miejskiego i wiejskiego. Aby duże środki aglomeracji miejskiej się nie rozwijały. Z drugiej strony kwestia wyludniających się miast - np. w Polsce Bydgoszcz, gdzie duża osób wyprowadza się z samej Bydgoszczy do miejsc pod miastem.

Działanie polityki regionalnej jest pożądane w okresie gorszej koniunktury. Wtedy gdy mamy wzrost gospodarczy to na zasadach rynkowych działamy. Natomiast w okresie zastoju gospodarczego potrzebny jest impuls, który pobudzi dany region do pobudzenia rynku w tworzeniu głównej działalności.
To co jest silnie związane z polityką regionalną to jest cały proces przestrzennego zagospodarowania kraju. Planowanie przestrzenne to jedno z głównych narzędzi polityki regionalnej. Potrzebna jest wizja rozwoju kraju, to się ma przedłożyć na rozwój poszczególnych regionów i dopiero wtedy realizacja tych planów. Jeżeli w regionie w którym uznajemy że prowadzimy działalność turystyczną pojawią się działalności które „zaśmiecają” miasta, to ta działalność turystyczna może upaść. Wobec tego te plany zagospodarowania terenu są bardzo ważne.

Działania o charakterze inwestycyjnym. Dużą rolę odgrywają fundusze UE. To jak będzie prowadzona ta polityka regionalna będzie uzależnione od uwarunkowań: przede wszystkim uwarunkowania gospodarcze. Sytuacja polityczna też niewątpliwie będzie wpływała. Olbrzymi wpływ mają uwarunkowania historyczne, ukształtowania sieci dróg, powiązań kulturowych pomiędzy poszczególnymi regionami ma istotny wpływ na prowadzenie polityki gospodarczej.

Przestrzenne zagospodarowanie kraju - mamy wizje zagospodarowania Polski do 2030r. Jest niezwykle optymistyczna, bo nie będzie różnic regionalnych, równych dostęp do wszystkiego. Nie ma żadnych przeszkód.

Ważnym elementem są Euro regiony. Na początku były to przygraniczne regiony, sztucznie tworzone. Taka współpraca transgraniczna widoczna była od bardzo dawna, dopiero później uznano to za specyficzne euro regiony. B. często jest to współpraca miejscowości leżących przy granicy związana ze wspólną kulturą, rodziną, wspólnie prowadzoną działalnością.

Polityka regionalna UE przyczyniła się do wyrównania poziomu w niektórych zakresach w naszym kraju. Jednocześnie widać że te bogatsze regiony stać na większe współfinansowanie z UE.
Po wejściu do UE polityka regionalna zyskała na znaczeniu.

Problemy:
- brak wspólnej wizji zagospodarowania wspólnego dla tych terenów.
Fundusze strukturalne zmieniły obraz i proporcje rozwoju naszej gospodarki.

17.12.2014r. Temat: Usługi społeczne
Usługi społeczne - grupa usług skierowanych, czy też związanych z jednostką ludzką, z bezpośrednim zaspokajaniem potrzeb człowieka, których celem jest pozytywne oddziaływanie na osoby z nich korzystające.

Inne definicje:
- społeczne użyteczne czynności człowieka (zespołu ludzi) skierowane na innego człowieka, których efekt jest „niematerialny”
- pozytywne oddziaływanie

Kapitał ludzki - wiedza, umiejętności, motywacje, postawy, możliwości wchodzące w zakres kapitału ludzkiego. To także jakieś umiejętności, które mogą objawić się w jakiś warunkach (nie widoczne na pierwszy rzut oka).

Dzielimy usługi społeczne na:
- edukacja
- usługi opiekuńcze (wszystko co się łączy z pomocą społeczną)
- ochrona zdrowia
Te trzy są najważniejsze, ale są jeszcze takie jak:
- kształtowanie kultury (również fizycznej)
- (turystyka) wypoczynek
- mieszkalnictwo (zwłaszcza te z pomocy społecznej)
- ochrona środowiska

Inne spotykane określenia na usługi społeczne:
- usługi socjalne
- usługi niematerialne
- usługi adresowane
- usługi publiczne
- inwestycje w człowieka

Usługi publiczne są dostępne dla wszystkich; trudno jest kogokolwiek wykluczyć z tej grupy; mogą zaspokajać potrzeby jednostki jak i całej grupy; finansowane z budżetu państwa.

Rodzaje usług publicznych:
- usługi uniwersalne (typowe usługi społeczne, dla wszystkich bez różnicy)
- usługi „na życzenie” (usługi doradcze, związane z dostarczeniem informacji)
- usługi dla uprawnionych (usługi socjalne, warunki które nadają prawo do korzystania z nich)
- usługi racjonalne bazujące na dostępnych zasobach (korzystanie z usług --> ustalanie kryteriów np. przedszkola --> czy płatne, jakie warunki spełnić żeby z niego skorzystać).
- usługi przymusowe (ich celem jest wzbogacenie lub ochrona jednostek, ogółu) --> np. obowiązek szkolny, pomoc medyczna dla dzieci
- usługi prewencyjne (zapewnienie bezpieczeństwa publicznego, badania kontrolne, profilaktyczne)
- usługi dostępne przez świadomy wybór (dla wszystkich członków społeczności --> sposób spędzania wolnego czasu, dostęp do kultury i kultury fizycznej, wypoczynek)

Mogą być usługi:

• odpłatne
  - obowiązek szkolny
  - opieka medyczna

• nieodpłatne
  - turystyka

• częściowa odpłatność
  - transport publiczny

Dostarczyciele usług publicznych:
- podmiot publiczny
- podmioty prywatne (duże przedsiębiorstwa o ugruntowanej pozycji na rynku)
- trzeci sektor
- pracodawcy (inwestują społecznie w pracownika np. szkolenia, zdobycie różnych klasyfikacji np. żłobki, przedszkola lub takie opłacane przez pracodawców, ubezpieczenie, pakiet medyczny itp.).

Komercjalizacja usług społecznych:
- edukacja (oświata) + szkolnictwo wyższe
- ochrona zdrowia
Pojawił się popyt na inne usługi, niż te które były dostępne. Inwestowanie w przyszłość np. edukacja.
- kultura - np. prywatne teatry, ośrodki sportowe, usługi opiekuńcze (podmioty skomercjalizowane nastawione są na zysk).

Jakość - najważniejsze kryterium w dostarczaniu usług społecznych.
Efekty udzielanej usługi ocenia się po jej ukończeniu (a nie w trakcie tworzenia usługi) --> ocena świadczonych usług. Najczęściej mamy dane niemierzalne.

Czy usługi społeczne powinny być płatne z budżetu państwa czy samorządów?
Budżet państwa: efekty porównuje się z kosztami, większy budżet
<-- mniej pieniędzy mają; nastawione na obniżenie kosztów, nie patrzenie na efekty w ciągu lat
Samorządy: lepiej znają problem/ zapotrzebowanie na usługi. lepsza kontrola na poziomie lokalnym, lepsza ocena.

7.01.2015r.
Temat: Finansowanie usług społecznych
Egzamin: pytania otwarte z krótkimi odpowiedziami i jedna dłuższa wypowiedź.

Oświata
Skrajny model - 90% wydatków publicznych związane są ze starszymi. Zajmują się nimi jednostki lokalne. Oświatowa Subwencja Ogólna daje subwencje, podział na jednostki samorządu terytorialnego.
Mamy pieniądze które są przyznawane na 1 ucznia i bierzemy pod uwagę dodatkową sytuację: niepełnosprawność, tereny miejskie/wiejskie itp.
Samorząd otrzymując pieniądze samodzielnie decydują ile przyznać na jaką szkołę. Według własnego rozeznania kształtują wielkość klas, ilość uczni w szkołach.
Przedszkola nie są finansowane z subwencji, tylko na uczni niepełnosprawnych.
Szkoły dla dorosłych otrzymują mniej pieniędzy, niż dla.

Subwencja jest podstawą finansowania oświaty. Istotne jest to, że te zadania poszczególnych samorządów są w dużej mierze regulowane przez państwo, ale nie koniecznie wraz ze zmianą zadań j.s.t. zmieniają się kwoty im przypadające. To jest subwencje, które mogą być przekazywane na oświatę, ale nie koniecznie. Kiedyś subwencje wystarczały na prowadzenie szkół, ale teraz już nie. Był czas kiedy subwencje były przeznaczane na inne cele. Dzisiaj samorządy do prowadzonych szkół muszą dopłacać z własnych dochodów.
Kwestia konieczności przestrzegania karty nauczyciela - gmina nie może zatrudniać nauczyciela na warunkach, jakich mogłaby go zatrudniać, bo jest ograniczona przez przepisy karty nauczyciela.
Szkoły niepubliczne też mogą dostawać pieniądze z Subwencji, ale gminy wtedy nie muszą im dopłacać. Nie muszą też przestrzegać przepisów karty nauczyciela.

Szkolnictwo wyższe
Studiowanie na II kierunku jest bezpłatne według Trybunału Konstytucyjnego.
Finansowanie szkolnictwa wyższego jest zadaniem państwa.
Ustawa o szkolnictwie wyższym. Uczelnie związane są z podatków, użytkowania wieczystego itp. Finansowana jest na konkretne dotacje, które mogą być związane z kształceniem studentów, przystosowaniem uczelni dla niepełnosprawnych, remontów.
Uczelnia może też utrzymywać się z własnych dochodów - wynajmowanie terenów, publikacji, oraz opłaty związane ze studiami niestacjonarnymi, studiami podyplomowymi, studiami w innych językach.
W Polsce jest kilkanaście uczelni wyższych publicznych i 300 szkół niepublicznych. 14 miliardów zł kosztowało szkolnictwo wyższe w 2014r.

Problemem - pieniądze mają iść za studentem. Środki są przeznaczane na bardzo konkretne cele. Zmienia się grupa demograficzna studentów. Szkoły niepubliczne pojawiły się dlatego, że była duża podaż na szkolnictwo wyższe, a mało było szkół wyższych publicznych.
Dzisiaj studentów mamy zdecydowanie mniej. Częściowo wycofujemy się z prowadzenia studiów niestacjonarnych, bo dotacje z państwa idą na studia stacjonarne.
Kierunki zamawiane - pojawiły się ostatnio, ale problem z nimi jest taki, iż jeżeli kierunek jest kierunkiem zamawianym uczelnia otrzymuje środki na sale, sprzęt, zatrudnianie nauczycieli akademickich na tych kierunkach, stypendia; ale problem jest gdy kierunek jest zamawiany przez kilka lat, a potem uczelnia pozostaje z tym a nie idą środki na ich funkcjonowanie. Aktualny system sprawdzał się kiedy była nadwyżka chętnych do studiowania.

Kultura
Ustawa o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. Reguluje działania związane z finansowaniem. Podmiotami które przekazują pieniądze są j.s.t. oraz minister do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. Podmioty prowadzące działalność kulturalną które mogą otrzymywać dotacje celowe.
3 rodzaje dotacji: podmiotowe, celowe (koszty realizacji inwestycji) i ..?

14.01.2015r.
Piątek o 9.45 w Sali 335 będzie egzamin. Na tym kolokwium będą pytania z tematów przerobionych na ćwiczeniach. Krótkie odpowiedzi na pytania otwarte (~ 10) plus jedno opisowe.

Przywileje górników:
- 14 i 15, bardurkowe czyli finanse
- wcześniejsza emeryturę po 20 latach pracy w kopalni.
- silne związki zawodowe nie pozwalały zmniejszyć siły robotników (zwolnienia).

Do 2010 r. poprawiał się stan kopalń węglowych bo rosły ceny węgla. Poprawiała się rentowność, choć koszty się nie zmieniały. Od 2013 r. mamy odwrotną tendencję - spadają ceny ropy naftowej i ceny węgla, co przy zostawieniu kosztów na tym samym poziomie powoduje że rentowności nie mamy.

Problemem jest odebranie przywilejów górnikom, bo nie chcą. W kompani węglowej mamy 4 związki zawodowe, które mają swoje wizje jak się powinno dziać. Tylko 3 kopalnie miały wynik dodatni, reszta miała zdecydowane strata. Dlatego coś w kopalni należy zrobić.
Problemem jest ta grupa górników, która jest w wieku emerytalnym i dalej pracują, a zwolnić ich nie można bo są działaczami związków zawodowych.

Co zaproponował rząd górnikom?
- dwu letnie wynagrodzenie
- dodatkowe wynagrodzenie
Średnia pensja miesięczna górników to 8 tyś.

Kolejną spółką która musi przejść przez restrukturyzacji jest poczta polska. Okazuje się że musi się coś zmienić, bo pojawiła się konkurencja która rośnie w siłę (najsilniejszy konkurent to InPost). Już zaczęła się restrukturyzacja - spadło zatrudnienie w Poczcie Polskiej. Tam są tylko 2 związki zawodowe więc łatwiej będzie negocjować.

Temat: Konkurencyjność
Konkurencyjność to zdolność gospodarki do rywalizacji na rynkach światowych.

• Międzynarodowa pozycja konkurencyjna - osiągnięty przez dany kraj poziom rozwoju gospodarczego, uchwycony w konkretnym momencie (to co jest dzisiaj)

• Międzynarodowa zdolność konkurencyjna - długofalowa zdolność gospodarki do sprostania konkurencji międzynarodowej (co zrobić aby mieć przewagi konkurencyjne w przyszłości).

Analiza zdolności konkurencyjnej musi zatem uwzględniać takie czynniki rozwojowe, jak:

• Wielkość i strukturę zasobów produkcyjnych będących w posiadaniu danego kraju;

• Efektywność wykorzystania zasobów wytwórczego (czego odzwierciedleniem może być np. wydajność pracy). W Polsce jest bardzo mała wydajność pracy. Należy podejmować jakieś działania zmierzające do poprawy.

• System społeczno-gospodarczy (regulacje i jakość instytucji);

• Politykę ekonomiczną rządu;

• Otoczenie międzynarodowe

Wyznaczniki:

• Zdolność do eksportu (mierzoną np. udziałami rynkowymi)

• Zdolność do przyciągania działalności i inwestycji z zagranicy (mierzoną wartością rocznych przepływów bezpośrednich inwestycji zagranicznych i zmianami udziału sektora zagranicznego w gospodarce)

• Zdolność dostosowawcza [zmiany strukturalne] (mierzona prędkością zmian strukturalnych w kierunku produktów o większej wartości dodanej oraz produktów wysokiej techniki);

• Zdolność do zwiększania przychodów (mierzoną poziomem PKB na mieszkańca i stopą wzrostu PKB).

Rola instrumentów publicznych we wspieraniu konkurencyjności przedsiębiorstw zależy od:

1. przeznaczenia pomocy

2. możliwości jej wykorzystania przez beneficjenta

Pomoc publiczna jest możliwa, możemy tworzyć działania zwiększające konkurencyjność pewnych firm i branż.

Kryteria w klasyfikacji instrumentów pomocy:

1. kryterium kierunku przepływów pieniężnych (zwiększenie zasobów firmy [przez np. dotacje] lub obniżenie kosztów [nie pobieranie pewnych opłat]).

2. Kryterium przejrzystości, które dokonuje klasyfikacji instrumentów na:

1. Czynne - stosowane ex ante (na samym początku działalności), które wyprzedając działania przedsiębiorcy mogą być łatwo kontrolowane.
   Zalicza się do nich: dotacje, dopłaty do oprocentowania kredytów, wzniesienie kapitału spółki, pożyczki preferencyjne, poręczenia i gwarancje kredytowe oraz udzielone „z góry” ulgi podatkowe).

2. Bierne - stosowane ex post (jak zaczyna się coś złego dziać), korygujące skutki działań przedsiębiorcy, które już nie mogą być monitorowane. Instrumenty te uwalniają przedsiębiorcę od zobowiązań finansowych.
   Zalicza się do nich: zaniechanie ustalania i poboru podatków, umorzenie zadłużenia wobec budżetu i funduszy, konwersję zadłużenia na kapitał spółki, odroczenie lub rozłożenie na raty zaległości podatkowych lub płatności wobec funduszy.

3. Dofinansowanie - Kryterium efektywności, które prowadzi do bardzo niesymetrycznego ich podziału na dotacje oraz pozostałe narzędzia.

Największa część naszego eksportu trafia na rynek niemiecki i eksport żywności do Wielkiej Brytanii. Najwięcej eksportujemy sprzęt AGD.

KGHM
KGHM posiada kopalnie nie tylko w Polsce, ale też:
- Victorię i Ajax Exploration w Kanadzie
- Robinson w USA
- KGHM International Ltd. - Sierra Gorda w Chile - to jedna z największych kopalni miedzy i molibdeny na świecie. Obecnie trwa jej rozruch, a po jego zakończeniu kopalnia Sierra Gorda produkować będzie 120 tyś ton miedzy, 50 mln funtów molibdenu i 60 tyś. Uncji złota rocznie.
KGHM bardzo mocno inwestuje w rozwój, w swoich pracowników i tych przyszłych. Prowadzi intensywne badania naukowe i wspomaga badania naukowe związane z technologii wydobywczej.
TO nastawienie na zyski muszą iść na rozwój i poszukiwanie nowych technologii poszło już na samym początku.

Dr Irena Eris
Działalność marki Dr Irena Eris skupia się na 4 filarach:
- kosmetykach ekskluzywnych Dr Irena Eris,
- Hotelach SPA Dr Irena Eris,
- Kosmetycznych Instytucjach Dr Irena Eris,
- oraz Centrum Naukowo-Badawczych Dr Irena Eris.

Ingot Cosmetics
Specjalizuje się głównie w wysokiej jakości specyfikach do makijażu, poza tym sprzedaje cenione lakiery do paznokci.
Ingot dysponuje obecnie 333 salonami w 46 krajach na 6 kontytnentach. Wielką reklamę Inglota mogą oglądać m.in. mieszkańcy Nowego Jorku spacerujący po Times Square i Londyńczycy w prestiżowej galerii Westfield.

Polskie sieci odzieżowe: Reserved, Cropp, Mouse, Tatuuj, Atlantic, Big Star, Solar, Wojas, Cocodrillo. choć nie przyjmują nazw kojarzących się z polską.

Black Hawk
Produkowany I sprzedawany u nas.

Najprostszy telefon na świecie Wisty
Jest mały (musiał się zmieścić na dziecięcym nadgarstku), prosty w obsłudze i konfiguracji, wytrzymały i działa na baterii przez tydzień. Ma być produkowany w Azji.
Produkt, który powstał jako praca dyplomowa w ramach studiów MBA i pierwsza siedzibą firmy jest Szkoła Biznesu Politechniki Warszawskiej.

Przewagę konkurencyjną mogą zdobywać firmy które dopiero powstają. Wiedza, pomysł bardzo często odgrywa większą rolę niż kapitał i dofinansowanie.

str. 18

Polityka gospodarcza - ćwiczenia

Instytucje pomocnicze systemu bankowego

Banki komercyjne

Bank centralny

System bankowy

Banki państwowe

Banki w formie spółki akcyjnej

Banki spółdzielcze

Komisja Nadzoru Finansowego

Bankowy Fundusz Gwarancyjny

Krajowa Izba Rozliczeniowa

Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych

---