Polityka spoleczna - zaliczenie, Ekonomia, 1ROK, Polityka społeczna


I Część ogólno - teoretyczna.

1. Początki powstania polityki społecznej.

Polityka społeczna w pełnym tego słowa znaczeniu rozwinęła się w XIX w. w warunkach ustroju kapitalistycznego. Początki sięgają końca XIX w. w Niemczech (tzw. social politic Bismark) oraz w Wielkiej Brytanii.

W pierwszych fazach rozwoju kapitalizmu miało miejsce zjawisko upośledzenia robotników: przedłużanie czasu pracy, głodowy poziom płac, masowe zatrudnianie dzieci, nierespektowanie zasad higieny pracy.

Motywem podjęcia działalności w sferze polityki społecznej przez państwo było przede wszystkim dążenie do zahamowania procesów zagrażających interesom państwa, łagodzenie skutków rewolucji przemysłowej.

Początki polityki społecznej sięgają czasów rozwoju przemysłu fabrycznego (duże bezrobocie, bieda, kryzysy). Wszyscy szukali polepszenia sytuacji w miastach.

Zaczęły się rozwijać nauki społeczne: ekonomia, psychologia, filozofia. Zaczęto dostrzegać problemy społeczne, uświadamiano klasie pracującej, że może być lepiej.

Kierunek reformatorski i rewolucyjny:

* reformizm utopijny + pragmatyczny - realny do spełnienia

Polityka społeczna opowiedziała się za ustrojem kapitalistycznym w zreformowanej formie (zakaz pracy dzieciom).

2. Polityka społeczna w Polsce w okresie międzywojennym.

Polska odzyskała niepodległość w 1918 roku, rozwinęła się działalność w zakresie polityki społecznej. Szybki rozwój polityki społecznej możliwy był dzięki naukowcom, którzy dążyli do poprawy warunków bytu.

W 1920 roku uruchomiono Instytut Gospodarstwa Społecznego w Warszawie, gdzie pracował Ludwik Krzywicki.

Nurty badawcze w Instytucie:

Skutki => emigracja do miast.

W 1931 roku powstał Instytut Spraw Społecznych - Konstanty Krzeczkowski, Ludwik Krzywicki.

Zaczęto mówić o ubezpieczeniach społecznych i rozwinięciu pomocy społecznej. E. Strzelecki uważał, że problemy społeczne można rozwijać dzięki poprawie ubezpieczenia społecznego i pomocy społecznej.

W 1923 roku była ustawa o pomocy społecznej, mocą tej ustawy zobowiązane zostały samorządy terytorialne do opieki nad ludnością ubogą zamieszkałą na danym terenie. Ustawa przetrwała blisko 70 lat.

W 1933 roku uchwalono ustawę scaleniową ubezpieczeń społecznych, która ujednoliciła system prawny na terenie całego kraju (na Pomorzu i Śląsku obowiązywała ustawa niemiecka, na terenach zaboru rosyjskiego nie było ubezpieczeń społecznych).

Za główne kwestie społeczne Polski międzywojennej uznawano bezrobocie i przeludnienie agrarne, ubóstwo, niedobór i stan mieszkań, brak dostatecznej ochrony pracy i zewnętrzne migracje zarobkowe.

3. Polityka społeczna w okresie PRL (1945 - 1989).

Do 1950 roku obowiązywała ustawa o pomocy społecznej, chociaż jej nie odwołano, jednak zlikwidowano Samorządy Terytorialne, więc nie było podmiotów, które miały realizować zadania polityki.

Po 1945 roku szczególnie w latach 1950 - 1955 uznano w Polsce Ludowej za niepotrzebne badania z zakresu polityki społecznej. Zlikwidowano placówki badawcze w tej dziedzinie, gdyż uznawano, że państwo troszczy się o wszystko. Po 1956 roku wprowadzono badania w tym zakresie, powołano nowe instytuty zajmujące się tą problematyką, badania były prowadzone w wyższych uczelniach.

W 1970 roku polityka społeczna ponownie odbudowała swoje struktury.

Przede wszystkim zorganizowano złożony proces repatriacji i zasiedlania ziem północnych i zachodnich. Proces industrializacji wpłynął na rozładowanie przeludnienia agrarnego i bezrobocia w miastach. Nastąpił znaczny rozwój budownictwa mieszkaniowego, szkolnictwa i świadczeń socjalnych.

4. Polityka społeczna po okresie po 1989 roku.

Weszła w życie gospodarka rynkowa.

Nierównomierny rozwój - najpierw postęp w rozwój ekonomiczny, a następnie rozwój społeczny. Część społeczeństwa była niezadowolona. Społeczeństwo było przyzwyczajone do odbioru korzyści (kultura, oświata, wypoczynek). Dla nich przejście do gospodarki rynkowej było bardzo ciężkie.

Doktryny polityki społecznej:

Społeczeństwo zaakceptowało ustrój i gospodarkę rynkową, natomiast brak jest określonych celów i preferencji społecznych.

Państwo zmierza do ożywienia samopomocy, dobroczynności i organizacje poza rządowe.

Zjawisko (Księżopolski) - zmiana ustroju PRL, rozwiąże wszystkie problemy, nie zrealizowano ich jednak. Gospodarka rynkowa również nie odniosła sukcesu.

Polityka społeczna powinna przyjąć model ciągłego postępu społecznego - to gwarantuje.

Trzeba zaangażować wszystkie siły, wszystkie podmioty, aby był ciągły postęp społeczny i dążyć do utrzymania zabezpieczenia. Państwo dąży tylko do rozwoju ekonomicznego.

Rządy postkomunistyczne - nie dopracowały się skutecznego modelu postępu społecznego (mamy bezrobocie, nie ma bezpieczeństwa socjalnego). Brak na to środków.

Lata 1990 - polityka społeczna domagała się od rządu rozwiązania problemów społecznych (Longin Komołowski - ówczesny minister). Ustalono, że trzeba zrobić badania o stanie polskich rodzin (przeprowadzono je 2 razy).

ONZ ogłosiło -1996 rok - walki z ubóstwem

1994 rok - rok rodziny.

Polityka społeczna dąży, aby prowadzono badania w zakresie polityki społecznej.

Zadania stojące przed Polską, aby dołączyć do krajów zachodnich.

Polityka społeczna chce się włączyć do budowy postępu społecznego.

Uwarunkowania rozwoju polityki społecznej.

Czynniki mające wpływ na politykę społeczną:

5. Pojęcie polityki społecznej.

Polityka społeczna jest to działalność państwa, samorządów i organizacji pozarządowych, której celem jest poprawa położenia materialnego, asekuracja przed ryzykami żywiołowymi i życiowymi i wyrównywanie szans życiowych grup społeczeństwa ekonomicznie i socjologicznie najsłabszych.

Wspólnym elementem wszystkich definicji polityki społecznej jest podkreślenie celowych działań podmiotów polityki społecznej. Celem polityki społecznej jest przyczynianie się do postępu społecznego.

Przedmiot polityki społecznej St. Czajka przedstawia w trzech sferach:

Do podstawowych dziedzin polityki społecznej jako nauki i jako działalności praktycznej można zaliczyć politykę:

6. Podmioty polityki społecznej.

Podmioty polityki społecznej to wszystkie organy, instytucje i organizacje, których zadaniem jest kształtowanie zasad polityki społecznej i realizacja ich celów. Aktualnie w warunkach rozwojowych świata trzeba wyróżnić następujące typy podmiotów:

Organizacja Pracy

* państwo i jego instytucje (rząd, Sejm i Senat, Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Pracy i Polityki

Socjalnej, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ministerstwo Kultury i Sztuki, Ministerstwo

Sprawiedliwości, ZUS w zakresie emerytur i rent, instytucje ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne)

* pozapaństwowe (Kościół, fundacje, np. edukacyjna im. S. Batorego, organizacje społeczne, np. PCK)

* lokalne, przede wszystkim samorządy terytorialne, województwo, gmina, powiat

* fundacje (np. edukacyjna im. S. Batorego)

* zakłady pracy (zakładowe świadczenia socjalne).

7. Uwarunkowania rozwoju polityki społecznej.

a) demograficzne.

Sytuacja demograficzna współczesnego świata jest złożona. Rośnie bardzo szybko globalna liczba ludności, choć ten wzrost nie jest równomiernie rozłożony na poszczególne kontynenty. W państwach wysokorozwiniętych obserwujemy proces starzenia się społeczeństw, a duży przyrost ludności w krajach biednych, rozwijających się. Istotnym problemem są ruchy emigracyjne z powodów ekonomicznych, które wywołują silne przemieszczania się ludności oraz rodzą określone skutki społeczne i gospodarcze. Procesy te muszą znajdować odzwierciedlenie w polityce społecznej.

Demografia i polityka ludnościowa.

Demografia - grec. Słowo demos - lud, opisywanie zjawisk, badania ilościowe i jakościowe ludności.

Rozwój demografii nastąpił w połowie XIX wieku (pierwszy opis). Opiera się na statystyce ludności, na której obliczane są:

Wskaźnik - ilości urodzeń w stosunku do ilości kobiet w wieku rozrodczym.

Badania demograficzne obejmują zjawiska przeszłe, teraźniejsze, przyszłe - prognoza demograficzna.

Wyniki badań demograficznych mają duże znaczenie dla ekonomi, a także polityki społecznej dla opieki społecznej, planowanie wieloletnie, urbanistyczne.

Badaniem demograficznym zajmuje się ONZ w skali światowej, a w Polsce - Komitet Nauk Demograficznych, GUS, Instytut Gospodarstwa Społecznego.

Na podstawie badań wnioskuje się, że sytuacja współczesnego świata jest złożona - przyrost ludności w sposób nierównomierny (w krajach bogatych jest ich mniej).

Eksplozja demograficzna - przybywa nas 86 mln. ludności rocznie trzeba ich wyżywić.

Rozwój ludności świata.

Zaczęto opracowywać prognozy:

Przyrost w krajach mniej rozwiniętych będzie bardzo wysoki. Od 1974 roku - ONZ, organizowała konferencje ludnościowe: konferencja w Bukareszcie, Kai - problem ludności.

W rok po konferencji ludnościowej odbywa się konferencja dotycząca spraw kobiet (problem urodzeń). 1985 - Nairobi, 1995 - Pekin (D. Kępka).

Europa - demografia.

1995 rok - 727 mln ludności

2005 rok - 727 mln ludności

2050 rok - 678 mln ludności (-52 mln)

Spadek ludności/ 20 25 - 50 wynika to z ubóstwa, bezrobocia, braku mieszkań.

Polska - największy przyrost ludności w wieku produkcyjnym.

Polityka ludnościowa - wywołanie pożądanych zmian w rozwoju ludności. Stanowi element polityki ogólnej państwa.

Cel polityki ludnościowej wynika z danych demograficznych.

Działania polityki ludnościowej:

1980 lata stabilizacja urodzeń, 1990 polityka pronatalistyczna.

Realizacja polityki ludnościowej wymaga stosowania instrumentów:

Polityka ludnościowa obejmuje problemy migracyjne (wyjazdy z powodów ekonomicznych, kobiety zawierające małżeństwa z obcokrajowcem).

Polityka ludnościowa powinna mieć charakter ciągły i długookresowy.

Polityka ludnościowa obejmuje także swym zasięgiem procesy migracyjne.

Nadmiar lub deficyt siły roboczej powoduje konieczność porozumień międzypaństwowych, dotyczących wykorzystywania zasobów jednego kraju i łagodzenia dysproporcji w drugim kraju.

W Polsce w polityce ludnościowej można wyróżnić 5 nstp. okresów:

Ruch naturalny w Polsce - demograficzne współczynniki:

2000 - 10 tys

2000 - 387 tys

2000 -

2000 - 211 tys

2000 - 1,3

lata 1946 - 1997 - 62% przyrost ludności w Polsce,

lata 1995 - 2050 962 tys osób przyrostu naturalnego (prognoza).

W krajach biednych mieszka 4,7 mld ludności świata, a w krajach bogatych tylko 1,2 mld.

Znaczenie procesów ludnościowych jest ważne ze względu na przygotowywanie pomocy rodzinie, ochronę macierzyństwa, rozwój oświaty i ochronę zdrowia, kształtowanie rynku pracy i systemu zabezpieczenia społecznego.

b) zależność polityki społecznej od rozwoju gospodarczego

Rozwój gospodarczy - to ilościowe zwiększanie produkcji i usług połączone ze zmianami strukturalnymi i jakościowymi w gospodarce.

Zależność rozwoju polityki od rozwoju gospodarczego. Musi być równowaga. Zaznacza się dominacja ekonomicznego czynnika.

K. Sescomski (prof.) - rozwój ekonomiczny powinien stworzyć materialne podstawy dla rozwoju świadczeń społecznych oraz rozbudowy urządzeń socjalnych, a więc do wszechstronnego rozwoju społecznego. Będzie z korzyścią dla ekonomi, jeżeli będziemy rozwijali rozwój społeczny (będziemy zdrowsi, lepiej wypoczęci to będziemy lepiej pracować i więcej zarabiać).

Jan Danecki - też zwrócił uwagę na ten program. Akceptuje tę współzależność (rozwój ekonomiczny powinien służyć do zabezpieczenia potrzeb społecznych, a polityka społeczna winna być nauką o celowym organizowaniu postępu społecznego).

Wielu autorów ostro krytykuje okres transformacji ustrojowej. Krzywdzenie gospodarki źle wpłynęło na zabezpieczenia naszych potrzeb (bezrobocie, mieszkania za drogie).

c) zależność rozwoju polityki społecznej od infrastruktury społecznej.

Infrastruktura społeczna - stanowi materialną podstawę zorganizowaną przez państwo, zakłady pracy lub inne podmioty polityki społecznej w celu zaspokojenia potrzeb.

Infrastruktura społeczna obejmuje ten rodzaj działalności zorganizowanej, które zaspakajają potrzeby niematerialne ludności. Urządzenia w zakresie oświaty, wychowania, kultury, szkoły, sportu, zdrowie.

Infrastruktura rozszerzona: bezpieczeństwo, komunikacja osobowa, administracja państwowa. Placówki państwowe, prywatne, kościoły.

Do infrastruktury społecznej zaliczamy urządzenia z zakresu:

Infrastruktura społeczna występuje w polityce społecznej w 2 układach:

Czynniki kształtujące infrastrukturę:

8. Międzynarodowe Organizacje i dokumenty w sferze polityki społecznej.

ONZ - Powszechna Deklaracja Praw Człowieka - 10.12.1948:

RADA EUROPY - Europejska Karta Społeczna 18.10.1961 (weszła w życie w 1965, ratyfikowana przez

Polskę w 1997)

- Karta Socjalna Wspólnoty Europejskiej 09.12.1989

- Deklaracja o postępie społecznym i rozwoju 1969

- Zielona i Biała Księga Europejskiej Polityki Społecznej.

MIĘDZYNARODOWA ORGANIZACJA PRACY - Światowy Program Zatrudnienia 1960

9. Pojęcie i rodzaje potrzeb.

Potrzeby wiąże się z odczuwaniem napięcia fizjologicznego lub psychologicznego wywołanego jakimś brakiem. Jednostka świadomie lub nieświadomie dąży do redukcji tego napięcia, sięgając po różnorodne środki (materialne i duchowe) i w ten sposób zaspokaja swe potrzeby.

Mamy potrzeby:

Potrzeby wg Wacława Szuberta z punktu widzenia polityki społecznej:

10. Potrzeby jako czynnik rozwoju społeczno - gospodarczego.

Wskaźnik rozwoju społecznego - to rozwój ludzi we wszystkich fazach życia, opierający się na nienaruszalnych związkach miedzy osobami, społecznością i przyrodą i zapewniający najpełniejszy rozkwit ludzkich możliwości.

11. Istota kwestii społecznych.

Kwestie społeczne - różnego rodzaju przeszkody, które utrudniają dążenie do godziwego życia i wyróżniają się szczególną dolegliwością.

Politykę społeczną interesują te kwestie społeczne, które blokują zaspokajanie podstawowych zbiorowości ludzkich, występują w skali masowej, społeczeństwo same ich nie rozwiąże bez pomocy z zewnątrz.

12. Rodzaje kwestii podmiotowych:

13. Rodzina jako podstawowa komórka społeczna.

Problematyka rodziny jest ważną częścią polityki społecznej. Rodzina to:

14. Funkcje i rodzaje rodzin.

Ze względu na strukturę można podzielić na:

Każdy związek małżeński przynależy do dwóch rodzin:

Funkcje rodziny:

15. Fazy rozwoju rodziny i problemy w każdej z tych faz.

Każda rodzina przechodzi różna fazy swego rozwoju i różne też są klasyfikacje tych faz rozwojowych:

I faza - od zawarcia związku małżeńskiego do przyjścia na świat dziecka,

II faza - okres powiększenia się rodziny; a więc urodzenie się dziecka, najstarszego do przyjścia na świat najmłodszego,

III faza - okres stabilizacji liczebnej rodziny od urodzenia dziecka najmłodszego do czasu usamodzielnienia się pierwszego z dzieci,

IV faza - odchodzenie dzieci z domu, do usamodzielnienia się ostatniego z dzieci,

V faza - okres od wyjścia ostatniego dziecka z domu do śmierci jednego ze współmałżonków.

W każdej z faz życia rodziny spotykamy się z określonymi problemami, które rodzina musi rozwiązać, oraz barierami, które musi pokonać, aby kontynuować swój rozwój. Ich rozpoznanie zawsze będzie ważną informacją dla polityki społecznej, której zadaniem powinno być zaspakajanie zmieniających się materialnych i emocjonalnych potrzeb ludzi.

16. Definicja polityki rodziny (prorodzinnej).

Polityka rodzinna - to całokształt norm prawnych, działań i środków przeznaczonych przez państwo w celu stworzenia odpowiednich warunków życia dla rodziny, jej powstania, prawidłowego funkcjonowania i spełniania przez nią wszystkich ważnych społecznie ról.

Aby zaspakajać te potrzeby trzeba je poznać, bo są one zależne od dominującej cechy w rodzinie.

Rodzina ma zabezpieczenie prawne:

Podmioty do opieki nad rodziną:

27.10.1994 roku - Sejm zobowiązał się do opracowania raportu o sytuacji polskiej rodziny. Dokument ten został 25.10 1995 roku przekazany Marszałkowi sejmu i przyjęty przez Radę Ministrów 21.07.1998 roku.

Statystyka:

Liczba rodzin 1995 - 10 mln 533 tys,

Liczba rodzin 1994 - 10 mln 861 tys,

Liczba rodzin 1988 - 10 mln 226 tys.

W latach transformacji zmniejsza się liczba nowopowstałych gospodarstw na skutek spadku zawierania małżeństw, zwiększa się liczba rodzin wielopokoleniowych, co jest przykładem trudności w zdobyciu mieszkania i zubożenia społeczeństwa. W wyniku bezrobocia 50% rodzin żyje w kręgu niskich dochodów a 25% poniżej linii ubóstwa. Zwiększa się ilość młodzieży do 24 lat na utrzymaniu rodziców.

17. Aktywność zawodowa i czynniki ją kształtujące.

Politykę społeczną wobec problemów pracy i zatrudnienia interesuje przede wszystkim aktywność zawodowa. Wysoki wskaźnik aktywności zawodowej występuje w krajach o wysokim rozwoju cywilizacyjnym i gospodarczym.

Aktywność zawodowa - to odsetek czynnych zawodowo (osoby pracujące i bezrobotni). W stosunku do ludności potencjalnie zdolnej do podjęcia pracy (15 lat i więcej) - współczynnik aktywności zawodowej (%).

Czynniki kształtujące aktywność zawodową:

Wskaźnik aktywności zawodowej w Polsce kształtuje się następująco:

1978 - 76,3% Bierni zawodowo - 13,4 mln

1988 - 65,2% osoby stare - 33%

1999 - 56,7% osoby uczące się - 25%

2000 - 56,4% chore i niepełnosprawne - 20%

obowiązki domowe - 10%

18. Pojęcie zasobów pracy i podstawowe kryteria do mierzenia.

Zasoby siły roboczej - jest to zespół osób, które aktywnie włączają się do pracy zawodowej i te osoby, którym nie udało się znaleźć miejsca pracy, (czyli zatrudnieni i bezrobotni). Jest to inaczej rozumiany zasób możliwy do zagospodarowania.

Kategorie zasobów pracy:

Jakościowa charakterystyka zasobów pracy:

19. Definicja pełnego zatrudnienia wg M. Kabaja.

Polityka zatrudnienia oznacza działalność polegającą na tworzeniu i realizacji programu rozwoju potrzebnej liczby miejsc pracy, zapewniającego wykorzystanie istniejących zasobów pracy zgodnie z zasadą racjonalności gospodarowania i zasadą wolności wyboru pracy.

Głównymi podmiotami polityki zatrudnienia są:

Pełne zatrudnienie - oznacza sytuację, gdy każdy człowiek zdolny i chętny do pracy może znaleźć pracę w stosunkowo krótkim czasie na zasadach prawa pracy.

23. Stopa bezrobocia i jej kształtowanie się w latach 1990 - 2000.

Stopa bezrobocia - to stosunek liczby bezrobotnych do liczby ludności aktywnej zawodowo (zasobów

siły roboczej) wyrażony w %, pokazuje jaką część zasobów siły roboczej stanowią bezrobotni.

Stopa bezrobocia w latach 1990 - 2000

1990

6% - 6,5%,

1995

14,9%,

1998

10%,

1999

13%,

2000

15,6%

2001

16,4%

Bezrobocie dotyczące wszystkich grup społecznych wg poziomu wykształcenia:

1995 r.

2000 r.

1,5%

2,6%

Ogółem wyższe

20,2%

20,8%

Średnie zawodowe

7,2%

6,2%

Ogólnokształcące

39%

37%

Zasadnicze zawodowe

32%

33,4

Podstawowe pełne i niepełne

25. Wspieranie bezrobotnych, wymień podstawowe ustawy.

* zasiłki dla bezrobotnych,

* stypendia dla bezrobotnych absolwentów okresie odbywania szkolenia lub stażu,

* zasiłek przedemerytalny (do końca 2001 r. 90% kwoty emerytury).

* świadczenie przedemerytalne (do końca 2001 r. 90% kwoty emerytury),

obecnie jedno świadczenie przedemerytalne w wysokości 80% kwoty emerytury.

26. Program przeciwdziałania M. Kabaja.

Programy rynku pracy:

PROGRAMY PASYWNE:

PROGRAMY AKTYWNE - np. pośrednictwo pracy, poradnictwo zawodowe, szkolenie i przekwalifikowanie

zawodowe, prace interwencyjne.

57. Wydatki na świadczenia społeczne w Polsce, podaj w dowolnym roku ich wysokość i udział % w PKB.

Wydatki na świadczenia społeczne wg Rajkiewicza:

W 1995 roku z budżetu wydano na świadczenia społeczne 1407572,2 tys (ogółem)

W 1994 roku w Polsce wydano 74,4 mld zł, co stanowiło 35,4% PKB, w tym:

54% - ubezpieczenia społeczne (emerytury, renty, zasiłki),

17,6% - edukacja,

14,5% - ochrona zdrowia,

5,8% - pomoc dla bezrobotnych,

4,3% - pomoc społeczna,

3,8% - pozostałe

30. Sposób określania minimum socjalnego, minimum egzystencji oraz ubóstwa względnego.

Koszyk dóbr i usług - uwzględnia zaspokojenie niezbędnych i podstawowych potrzeb, dóbr i usług na

podstawowym poziomie społeczno - ekonomicznym w skali kraju.

Wartość koszyka dóbr i usług jest aktualizowana co kwartał stosownie do cen.

Koszyk dóbr i usług w 03.2001:

Minimum socjalne - dochód przypadający na 1 osobę w rodzinie, które pozwala człowiekowi na godne życie,

określane na podstawie koszyka dóbr i usług, produkty przeliczane są na 1 osobę w gospodarstwie

domowym stosownie do kształtujących się cen.

Minimum egzystencji - określane jest na podstawie koszyka dóbr i usług i wynosi 45% minimum socjalnego

(ubóstwo absolutne lub bezwzględne). Nie można przejść poniżej gdyż zagraża to wyginięciem

jednostki.

Minimum relatywne - od 40-60% średnich wydatków w gospodarstwie na osobę lub 50% najniższej

emerytury.

31. W jaki sposób można pomóc w ograniczaniu i przeciwdziałaniu ubóstwa.

Regulacje prawne w kwestii ubóstwa: mają charakter światowy- międzynarodowe:

Wszystkie dotyczą godnego życia.

Podmioty działające na rzecz walki z ubóstwem:

Walka z ubóstwem 3 kierunki:

    1. Wykształcenie (kształcenie, oświata).

    2. Włączenie do systemu komunikacji i informacji społecznej ludzi żyjących w biedzie celem uczulenia społeczeństwa na biedę i wzbudzenia odpowiedzialności za ich stan, nakłonienie społeczeństwa do współdziałania w zapobieganiu powstawania takich stanów.

    3. Gwarantowanie najniższych dochodów umożliwiających godne życie np. praca dla osób poszukujących.

37. Formy działalności ochrony zdrowia.

Polityka zdrowotna funkcjonuje w 3 formach wyodrębnionych:

  1. Profilaktyka ( zapobieganie chorobom) medycyna człowieka zdrowego, warunki życia, od urodzenia do śmierci

  2. Lecznictwo- człowiek chory, rozpoznanie i leczenie choroby.

  3. Rehabilitacja- przywrócenie sprawności psychicznej człowieka.

38. Podstawowe piony opieki zdrowotnej:

Funkcjonuje też w 3 pionach tzn.

  1. Otwarte lecznictwo - przychodnie (podstawowa opieka) gabinety specjalistyczne, szkolne i zakładowa służba zdrowia.

  2. Zamknięte - kliniki, szpitale, sanatoria.

  3. Pomoc doraźna - pogotowia.

41.Ubezpieczenia społeczne jako technika zabezpieczenia społecznego ludności.

Zabezpieczenie społeczne (według A. Rajkiewicza) - to system świadczeń, do których obywatele mają prawo,

lub mają prawo do korzystania na zasadach i warunkach określonych przepisami. Chodzi tu o ochronę

ludności.

Ubezpieczenia społeczne dotyczą ludności pracowniczej i udokumentowane są dokumentem

rangi państwowej, która przymusza do uczestniczenia w niej.

42. Ubezpieczenia społeczne w okresie międzywojennym.

Polska po odzyskaniu niepodległości miała różne zasady funkcjonowania ubezpieczeń np. na Pomorzu , Śląsku były zasady oparte na ustawie niemieckiej a w zaborze rosyjskim nie doszło do ubezpieczeń społecznych.

Proces zjednoczenia tych ustaw trwał 5 lat. Dopiero w 1933r. (28 marca) uchwalono ustawę scaleniową ubezpieczeń społecznych.

Ta ustawa wprowadziła 4 rodzaje ubezpieczeń:

Ustawowo ukształtował się schemat organizacyjny był 2 członowy, gdzie:

43. Ubezpieczenia społeczne w okresie PRL.

Po II wojnie światowej organizacja ubezpieczeń społecznych odradzała się a w 1945 roku zniesiono składki opłacane przez pracowników, a całość składki zobowiązany był płacić pracodawca.

W latach 1982 - 1983 uporządkowano prawo ubezpieczeniowe tworząc jednolite teksty i nowe ustawy.

Było 10 zmian ustawy o ubezpieczeniach. Uporządkowanie jej nastąpiło w 1986 r. w ustawie o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych:

44. Na czym polega solidaryzm społeczny oraz transfer pokoleniowy (system repatycypacyjny).

Podstawową zasadą była repartycypacja (świadczenia wracają do nas po czasie).

Transfer pokoleniowy- aktualnie emerytury i renty otrzymują ci, którzy tego potrzebują z naszych środków.

Solidaryzm społeczny polega na tym, że:

45. Przyczyny krytyki ubezpieczeń społecznych po 1989 r.

W 1989 r. ten istniejący system ubezpieczeń był krytykowany i proponowano zmiany. Krytyka dotyczyła wewnętrznego funkcjonowania ZUS-u i z zewnątrz.

Przyczyny zewnętrzne dostrzegane były do wcześniejszych emerytur. Krytykowano utratę miejsc pracy w sektorze państwowym.

Czynniki wewnętrzne:

    1. Słabe działanie w kierunku przyznawania grup inwalidzkich (3 grupy).

    2. Sprawa uregulowania orzecznictwa lekarskiego, nie wprowadzono rehabilitacji przed rentowej,

    3. 50% rencistów i emerytów nie osiągnęło wieku emerytalnego.

    4. Nastąpił wzrost wydatków finansowych przez budżet państwa (na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych).

    5. W opinii społecznej krytykowany był brak osobowości społecznej ZUS-u (np. nie może zwiększać wpływów ze składek - lokaty).

    6. Solidaryzm społeczny- obawiano się, że pracujący przkazujący środki ze swego ubezpieczenia może dać problem wypłat - zmniejsza się grupa pracujących (pracujący nie zarobią, aby utrzymać emerytów i rencistów).

Emerytury i renty: ok. 8 mln. ludzi się utrzymuje z tych pieniędzy.

4 mln.- emerytury

1 mln. - renty rodzinne

3 mln. - renty inwalidzkie

46. Zmiany w systemie ubezpieczeń społecznych (ustawa z 13.10.1998 r.)

Nowa ustawa 13.10.1998 r. o systemie społecznym. Zaczęła obowiązywać od 1 stycznia 1999 r.

Zmienił się przede wszystkim model systemu ubezpieczeń emerytalnych. Utworzono odrębne fundusze dla każdego ubezpieczenia. Mamy ubezpieczenia:

Świadczenia wypłacane z funduszy:

47, Jak kształtuje się składka ubezpieczeniowa wpłacana do ZUS?

Podział środków na fundusze:

  1. Emerytalny z 45% od naszych dochodów przeznaczamy 19,52% (odp. jest zakład pracy). Odprowadzane są po połowie z zakładu pracy (19,52% pracownik i 19,52% pracodawca) - weszło ubruttowienie naszej pensji. Od 1999 r. podwyższono zarobki nasze o drugą ratę na fundusz emerytalno - rentowy.

  2. Rentowy - 13% (6,5% pracodawca i 6,5% pracownik).

  3. Chorobowe 2,45% (tylko pracownik, gdy na działalność gospodarczą - odprowadza pracodawca

  4. Wypadkowy - obciążony jest tylko pracodawca 2,03% - w 1999, a w 2000r. 1,62%- jest zmienny, bo zmniejszyła się wypadkowość i choroby zawodowe.

  5. Świadczenia zdrowotne 7,75% od naszych podatków.

Środki gromadzi Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, ale dysponuje ZUS

Rolnicy mają odrębność ubezpieczeń - KRUS - specjalny fundusz.

48. Jak przedstawia się system emerytalno - rentowy dla osób urodzonych po 01.01.1969 r.

Nie wszystkich obowiązuje nowy system.

Za około 20 lat będzie można obniżyć wielkość składek. Wszystkie osoby ubezpieczone są zabezpieczone na różne wypadki np. chorób, inwalidztwa, starości. Osoby nie ubezpieczone, które spotka ryzyko- pozostają zasiłki z pomocy społecznej.

50. Ustawy o pomocy społecznej.

terytorialne).

51. Organizacja i system pomocy społecznej.

Rodzaje form pomocy społecznej:

  1. System pomocy pieniężnej.

  2. System pomocy w naturze - powiązany ze świadczeniami pieniężnymi np. kupno obiadów itp., dostarczanie leków, udzielanie pomocy lekarskiej.

  3. System pomocy w usługach - usługi, np. pranie, sprzątanie itp.

  4. System pomocy zakładowej tj. domy rencistów, domy dla niewidomych, psychicznie chorych, dla dzieci niedorozwiniętych umysłowo w wieku 3 - 18 lat.

52. Czynniki charakteryzujące sytuację i warunki mieszkaniowe.

Uwarunkowania potrzeb mieszkaniowych - czynniki:

  1. procesy demograficzne:

  1. proces zużywania mieszkań - wymiana zasobów mieszkaniowych,

  2. wyburzenie typu urbanistycznego,

  3. wybudowanie ilości mieszkań na rezerwy (klęski, powodzie),

  4. rozwój społeczno - gospodarczy (lepsze mieszkania związane z zamożnością społeczeństwa),

  5. postęp techniczny,

  6. potrzeby mieszkaniowe z tytułu zniszczeń wojennych,

Metody określania wielkości potrzeb mieszkaniowych:

  1. potrzeby już istniejące jako punkt wyjścia (analiza statystyczna),

  2. potrzeby teraźniejsze,

  3. potrzeby przyszłe (analiza dynamiczna).

Określenie sytuacji mieszkaniowej - elementy do badań:

  1. zasoby, ich wielkość, wartość, formy zabudowy, stan techniczny, zasoby to ilość mieszkań przypadająca na 1000 ludności, czyli inaczej stopień nasycenia mieszkaniami,

  2. samodzielność użytkowania mieszkań - stosunek pomiędzy ilością zasobów mieszkaniowych a liczbą gospodarstw danych, jest tu statystyczny deficyt mieszkaniowy,

  3. przeciętna liczba osób przypadająca na izbę (poziom i struktura zaludnienia),

  4. stopień korzystania z urządzeń technicznych (korzystanie z instalacji wodnej, technicznej).

Programy rozwoju budownictwa opracowanego od lat 70 - tych do 2010 roku będzie potrzeba około 4mln mieszkań.

Polska zajmuje ostatnie miejsce wśród krajów Europy, od 1950 roku.

Deficyt mieszkaniowy - jest, dlatego, bo za mało mieszkań budujemy. 2 mieszkania na 1000 ludności - dzisiaj się buduje.

Powinniśmy budować 4 - krotnie więcej - aby zlikwidować deficyt mieszkaniowy. 8 - 10 trzeba budować dla likwidacji deficytu.

Czynniki warunkujące potrzeby mieszkaniowe:

Metody do określenia potrzeb mieszkaniowych, punkty wyjścia:

Standard mieszkań wiąże się z czynnikiem jakościowym.

Informacje dla potrzeb mieszkaniowych:

53.Jak określa się statystyczny deficyt mieszkaniowy według mikrospisu z 1995 r.?

Poziom warunków mieszkaniowych - ocena ilościowa i jakościowa - wskaźniki:

Polacy mieszkają w znacznie gorszych warunkach od innych państw. Lepsi np. Czesi, Węgry.

Potrzeby mieszkaniowe do 2010 r. to 4 mln mieszkań, z tego 1,4 mln z tytułu obecnego deficytu, a 1 mln z tytułu konieczności wymiany istniejących.

40. Czynniki wpływające na stan zdrowotności społeczeństwa.

Czynniki wpływające na zdrowie społeczeństwa można podzielić na: zewnętrzne i wewnętrzne.

Zewnętrzne to:

Czynniki wewnętrzne świadczące o jakości usług:

49. Pojęcie pomocy społecznej.

Pomoc społeczna to druga technika zabezpieczenia społecznego. Celem pomocy społecznej jest zaspakajanie niezbędnych potrzeb życiowych osób i rodzin oraz umożliwienie im bytowanie w warunkach odpowiadających godności człowieka.

Pomoc społeczna może działać w formie:

W warunkach polskich wiele zadań z zakresu pomocy społecznej spełniają gminy. Występuje wiele świadczeń społecznych m. in. Tymczasowe miejsca noclegowe, załatwianie niezbędnego ubrania dostosowanego do pory roku, gorący posiłek dziennie dla potrzebujących osób, usługi opiekuńcze dla osób samotnych, prowadzenie domów pomocy społecznej (dzienne i ośrodki opiekuńcze).

W celu realizacji zadań polityki społecznej zostały utworzone w Polsce ośrodki pomocy społecznej.

54. Dystans, jaki dzieli Polskę od krajów zachodnich w polityce mieszkaniowej.

Polska jest w gorszej sytuacji mieszkaniowej w porównaniu z innymi krajami.

Polska na 1000 mieszkańców ma 308 mieszkań (1998 rok).

Francja na 1000 mieszkańców ma 470 mieszkań.

Niemcy na 1000 mieszkańców ma 425mieszkań.

Wielka Brytania na 1000 mieszkańców ma 412 mieszkania

Węgry na 1000 mieszkańców mają 380 mieszkań.

Czech na 1000 mieszkańców mają 340 mieszkań.

Przewiduje się, że potrzeby mieszkaniowe w Polsce do 2010 roku wyniosą ok. 4 mln mieszkań.

Do określenia potrzeb mieszkaniowych wykorzystuje się analizę statystyczną.

Sytuacja mieszkaniowa w Polsce: