1. OGÓLNA UPRAWA ROLI i ROŚLIN

Rola- powierzchniowa warstwa gleby, na którą działają bezpośrednio narzędzia i maszyny uprawne

Uprawa roli-wszystkie czynności wykonane narzędziami i maszymnami uprawowymi

Beczka Lebiega- gleba agregatowa; agregaty zbud. z organicznych i minralnych cząst. gleby sklejonych lepiszczem.

Od struktury gleby zależą:

• Stosunki wodno-powietrzne

• Przewodnictwo cieplne

• Porowatość

• Ciężar objętowości gleby

→Dla roślin najlepsza jest struktura gruzełkowata.

Powstawanie agregatów zależy od:

• jakości i ilości koloidów glebowych

• kationów Ca²⁺ i Mg²⁺ (wapnowanie)

• mrozów

• korzeni (gł.drobnych)

• właściwej uprawy mechanicznej

Czynniki powod. rozpad agregatów:

• Opady deszczu

• Kationy jednowartościowe (K⁺, Na⁺)

• Zabiegi uprawne przy nieodpowiednim uwilgotnieniu

• Wiatry wysuszające i rozbijające agregaty glebowe

Tekstura- przestrzenny sposób rozmieszczenia agregatów, która może być zbita lub luźna. Właściwa struktura i tekstura warunkuje porowatość gleb, a w konsekwencji warunki powietrzno-wodne gleb. Przy zbyt dużym zagęszczeniu gleby brak jest powietrza (wartość graniczna dla życia roślin- co najmniej 15% objętości gleby musi zajmować powietrze). Może być zbita lub luźna.

Wpływ uprawy na wł. termiczne gleby:

• W okresie wczesnowiosennym przez spulchnienie powierzchniowej warstwy gleby przyspiesza się jej ogrzewanie, w lecie chroni warstwę gleby przed zbyt wysoką temp., natomiast jesienią zapobiega szybkiemu wychłodzeniu gleby

• Zagęszczając glebę przez wałowanie zwiększa się jej pojemność cieplną i przewodnictwo ciepła

Zwięzłość roli-opór stawiany narzędziom podczas uprawy.

Zależy od:

• Składu mech. gleby

• Ilości i jakości koloidów glebowych

• Zagęszczenia gleby

• Wilgotności gleby

Uprawa narzędziami spulchniającymi zmniejsza zwięzłość roli, dzięki czemu zapewnia się roślinom zaopatrzenie w wodę, związki pokarmowe, zmniejsza skłonność do wylegania, itp.

Wpływ zwięzłości na system korzeniowy żyta:

	Zasięg korzeni w cm
Gleba	luźna	zwięzła
Piaszczysta	25	18
Gliniasto-piaszczysta	25	15
Gliniasta spiaszczona	33	18
Czarnoziem	30	15

Podeszwa płużna-poziom gleby, do którego poziomu uprawia się ziemię; punkt poniżej linii orki.

Unika się jej dzięki pogłębionej orce, która wydobywa na wierzch warstwę zbyt zbitą-efekt dość trwały i zastosowanie przy orce pogłębiacza. Zwalczanie polega również na usuwaniu wody przez meliorację.

Czasami warstwa orna jest zbyt luźna, zbyt szybko przesycha, ponieważ brak jest kapilar umożliwiających podsiąkanie lub zatrzymanie wody po opadach (przeważają duże przestwory). W takich przypadkach stosuje się zagęszczanie roli przez wałowanie wałami gładkimi i wgłębnymi.

Wpływ uprawy roli na właściwości chemiczne i biologiczne roli

Uprawa roli nie ma wpływu na wymienione właściwości gleby!!! (D O C Z Y T A Ć)

Cel uprawy:

• Stworzenie możliwie najlepszych warunków wzrostu i rozwoju roślin przez zapewnienie im optymalnego układu elementów składowych roli. Osiąga się to przez:

• Regulowanie wł.fizycznych gleby

• Regulowanie wł.chemicznych i biologicznych roli

• Zwalczanie roślinności konkurencyjnej

• Wprowadzenie i wymieszanie z glebą resztek pożniwnych i nawozów

SPRAWNOŚĆ ROLI, KULTURA GLEBY

Sprawność roli-stan roli, w którym warunki życia uprawianej rośliny są optymalne/ do nich zbliżone.

Cechy roli sprawnej:

• Struktura gruzełkowata

• Umiarkowana zwięzłość

• Plastyczność

• Umiarkowana lepkość, czyli zdolność do przylegania gleby wilgotnej do narzędzi uprawowych

Znikanie sprawności:

• Silne/ długotrwałe deszcze

• Susze

• Osiadanie roli

• Ugniatanie roli

• Niszczenie przez niewłaściwą uprawę

• Nawozy potasowe

Wydobrzenie roli-naturalny proces dochodzenia do właściwego stanu roli, np: po orce potrzeba czasu na rozkruszenie grubszych, większych agregatów, brył. Gleba musi nieco osiąść. W przypadku gleby ciężkiej proces ten wymaga 3-6 tygodni, lekkiej: 1-3.

Kultura gleby-cecha, która pozwala szybko i stosunkowo łatwo doprowadzić rolę do stanu sprawności utrzymującej się przez dłuższy czas. Kultura gleby nie jest cechą naturalną, lecz jest nadana przez człowieka na drodze wieloletniej, celowej działalności.

Na kulturę wpływają:

• Uprawa nadając glebie teksturę

• Czynniki decydujące o strukturze

Żyzność- naturalna zdolność gleby do zaspokajania potrzeb roślin. Wypadkowa naturalnej zasobności i wł.fiz.gleby.

Urodzajność-zmodyfikowana, przez świadome oddziaływanie człowieka, zdolność gleby do zaspokajania potrzeb rośliny. Wypadkowa naturalnej żyzności i całokształtu agrotechniki.

Produktywność- zdolność gleby do zapewnienia określonego poziomu plonowania roślin, czyli do wyprodukowania określonej biomasy z jednostki powierzchni.

Optymalna wilgotność uprawowa-zakres wilgotności, w którym opory gleby podczas uprawy są najmniejsze. Na glebach ciężkich mieści się w wąskich granicach, na lżejszych- w szerszych.

Wpływ wilgotności na opory wynikające z przylepności i zwięzłości.

<wykres1>

Następstwo roślin- kolejne rośliny uprawiane po sobie na danym polu

Zmianowanie- następstwo roślin, tak dobrane, że uwzględnia się ich wymagania i występujące tam warunki przyrodnicze

Płodozmian- zmianowanie zaplanowanie dla określ.kompleksu pól, zagonów, na określoną liczbę lat, np.4 pola przez 4 lata

Plon główny-najważniejsza roślina, dla której przygotowuje się pole, zajmuje dane stanowisko na kilka miesięcy.

Przedplon-roślina rosnąca na tym samym polu przed plonem gł. Może być letni (wysiany w lipcu, zbierany jesienią), lub ozimy= międzyplon, wysiewany w lipcu i zbierany wiosną.

Roślina współrzędna-roślina o krótkim okresie wegetacji uprawiana na danym stanowisku między aktualnie uprawianymi roślinami o dłuższym okresie wegetacji (np.między kapustą uprawia się szpinak)

Ogólne zasady układania płodozmianu:

• Nie uprawiać roślin na stanowiskach odbiegających znacznie od optymalnych dla danego gat., np.na glebach zasadowych nie sadzić rododendronów czy wrzosowatych

• Nie uprawiać zbyt długo w tym samym miejscy tego samego gat./gatunków spokrewnionych ze sobą, ze wzgl.na możliwość porażenia przez drobne choroby i szkodniki oraz ze względu na toksyczne wydzieliny korzeniowe

• W razie wystąpienia dużego nasilenia chorób, gatunki pokrewne uprawiać dopiero po kilku latach przerwy

• Monokultury powodują jednostronne wyczerpywanie gleby

• Po roślinach głęboko korzeniących się uprawiać płytko korzeniące i odwrotnie

• Uwzględnić wrażliwość roślin na świeżą materię organiczną / potrzebę uprawy na stanowisku wzbogaconym w materię org.

• Po uprawie roślin sprzyjających zachwaszczeniu uprawiać rośliny nie sprzyjające zachwaszczeniu

• Np. ogórek - po 2-3latach papryka

Ściółkowanie-okrywanie gleby różnymi materiałami w celu:

• Ograniczenia wzrostu chwastów

• Zmniejszenia parowania

• Ograniczenia wahania temp.gleby

• Zabezpieczenia roślin przed chłodem

• Nadania rabatom schludnego wyglądu

Rodzaje ściółek:

• Materiały syntetyczne (trwałe): folia, włóknina

• Materiały naturalne: słoma, kora (przekompostowana), torf, resztki roślin

Żywe ściółki-uprawa współrzędna rośli okrywowych i roślin zasadniczych dla danego miejsca. Rośliny okrywowe tłumią chwasty, zapobiegają erozji, zaskorupieniu gleby, wypłukiwaniu skł.nawozowych w głąb profilu glebowego, np.:koniczyna biała z papryką/porem. Czasami wysiew żywych ściółek opóźnić w stosunku do terminu sadzeniu/ siewu roślin zasadniczych o kilka tygodni

Monokultura-uprawa tego samego gat. na tym samym polu przez kilka lat

Przyczyna zmęczenia gleb:

• Jednostronne wyczerpanie skł. pokarmowych

• Nagromadzenie chorób i szkodników

• Zwiększone zachwaszczenie (kompresja, uodpornienie się chwastów)

• Zbyt duże nagromadzenie zw.biologicznie czynnych w glebie, np.wydzielin korzeniowych

TECHNIKA UPRAWY ROLI

Uprawka-pojedyncze zabiegi uprawne

Zespoły uprawek-szereg wykonywanych kolejno po sobie upraw

Rodzaje uprawek:

• Zabiegi odwracające skiby (orka) lub „kęsa” (glebogryzarka) gleby

• Spulchniające i wyrównujące pow. gleby za pomocą bron

• Ugniatające (wał)

• Pielęgnujące między rzędami i zagonami

ORKA-podcinanie skiby, obcinanie powodujące………………………

Jakość orki zależy od:

• Kształtu odkładnicy

• Kąta ustawienia lemieszy

• Składu mechanicznego

• Szybkości jadącego pojazdu

Podział orki:

• Płytka-do 15cm

• Średnio głęboka 20-25cm

• Głęboka 25-30cm

• Pogłębiona- powyżej 30cm

Rodzaje orek:

• Orka zasadnicza- Podorywka- orka płytka. Wymieszanie resztek roślin z glebą, zahamowanie strat wody (przerwanie kapilar), zapoczątkowanie zwalczania chwastów (przysypanie ich nasion, młode chwasty zwalczy się później-mechanicznie).

• Orka siewna- w końcu lata do 20cm, na 3-4tyg. przed siewem. Zwykle orkę łączy się z bronowaniem, co umożliwia wyrównanie roli. Czasami zamiast bron używa się wały.

• O.wiosenna-średnio głęboka, w celu przykrycia obornika o tak nietypowej porze lub na glebach ciężkich po deszczach, które zasklepił pow.gleby.

• O.przedzimowa=ziębła- stos. późną jesienią do 25cm.

• O.uzupełniająca- w celu przykrycia obornika;

• odwrotka, wczesną jesienią po podorywce na glebach ciężkich

• orka wiosenna, średnio głęboka, aby rozluźnić glebę.

• Orka specjalna-orka terenów zadarnionych-średnia lub głęboka, specjalnymi typami pługów (np.łąkowy)

• O.pomelioracyjna (pług łąkowy)

Uprawki zastępujące orkę:

• Gryzowanie-zabieg odwracająco-spulchniający, wykonywany glebogryzarką (dotychczas zalecano glebogryzarkę do poprawiania gleby zaoranej, obecnie traktuje się ją jako podst. narzędzie do spulchniania gleby).

• Uprawa pługofrezarką-połączenie pługa i obrotowych frezów (odcięta i odkładana przez pług skiba jest rozdrabniana przez frez)

• Uprawa pługiem talerzowym- sprawdza się na glebach ciężkich i przesuszonych.

• Brony talerzowe-stos.do podorywki na glebach bez perzu.

• Głęboszowanie.

Najbardziej skuteczny jest pług z broną zębatą, bo na samej górze znajdują się drobne części, a niżej większe, między którymi jest powietrze.

Po innych uprawach w celu spulchnienia i wyrównania roli, stosuje się następujące uprawki:

Kultywatorowanie-polega na spulchnianiu, kruszeniu i miesaniu roli bez odwracania.

Zadania:

• Przyspieszanie osiadania roli przez pokruszenie skib i tym samym zasypanie nierówności i zbyt dużych przestworów.

• Spulchnienie roli zbyt zagęszczonej po dawno wykonanej orce (zwykle wiosną, po orce jesiennej)

• Przygotowanie roli do siewu bez orki, gdy gleba jest dostatecznie spulchniona

• Przy pomocy kultywatorów o zębach sprężynowych wyciąganie rozłogów perzu na powierzchnię

• Wymieszanie z rolą nawozów mineralnych

Głębokość kultywatorowania:

• Płytko (do 10cm) do zwalczania skorupy glebowej i niszczenie chwastów nierozłogowych

• Głęboko (10-15cm) do zwalczania chwastów rozłogowych i przygotowania roli pod siew

Bronowanie-płytkie, powierzchniowe spulchnienie roli; stosowane po orkach i kultywatorowaniu w celu pokruszenia brył, skib i wyrównania roli. Uprawkę tą stosuje się także do przykrycia nasion zbyt płytko wysianych.

Skuteczność bronowania zależy od:

• Prędkości- im szybciej tym skuteczniej, ale gdy zbyt szybko gleba ulega rozpyleniu

• Kierunku pracy- uprawkę wykonuje się skośnie do kierunku skib

• Właściwości gleby- im cięższa, tym cięższe muszą być brony

• Terminu- zaraz po orce brony cięższe, później-lżejsze

• Celu- np.do walki z wschodzącymi chwastami

Włóknowanie-najpłytsza uprawka spulchniająca i wyrównująca zaoraną rolę

Zadania:

• Wyrównanie powierzchni roli

• Kruszenie cienkiej skorupy glebowej

Wałowanie-uprawki ugniatające i kruszące rolę w celu zagęszczenia określonych warstw gleby, aby zwiększyć ilość kapilar, a przez to polepszyć stosunki wodno-powietrzne. Zmniejsza straty wody, (bronowanie zwiększa).

Przykłady stosowania wału:

• Przed siewem nasion, które muszą być płytko umieszczone

• Po siewie nasion, gdy wierzchnia warstwa jest przesuszona

Po wałowaniu można stosować płytką bronę.

Agregatownie-łączenie maszyn- kilka uprawek za jednym razem. Zabiegi spulchniające w łanie/ rzędzie, zabiegi pielęgnujące między rzędami.

UPRAWA RÓŻNYCH GLEB

Gleb lekkich i b.lekkich: (zwykle gleby klasy bonitacyjnej V, VI, rzadko IVb)

• Wapnowanie co 3-4 lata

• Możliwie często stosować obornik (nie rzadziej niż co 4 lata) pod orkę zimową 25-30t/ha (głęboko zaorać-będzie się wolniej rozkładał)

• Przeorywać słomę po jej rozdrobnieniu plus azot w dawce do 15kg N

• Nie stosować gnojowicy, to w przeciwnym wypadku większość N znajdzie się w wodach gruntowych

• Zwaczanie chwastów

• Mechaniczne (płytkie bronowanie tylko jesienią)

• chemiczne

• agromelioracja

• zaorać materię organiczną na głębokość 60cm

• po 3 latach zaorać materię organiczną na gł.45cm lub wymieszać glebę lekką z iłami

Uprawa gleb ciężkich i b.ciężkich: (klasy bonitacyjne I i II, oraz V)

• Zwiększyć ich przewiewność i pulchność i to w jak najszerszej warstwie

• Melioracje, aby odprowadzić nadmiar wody

• Wapnowanie, by utrzymać glebę w strukturze

• Przedzimowa orka zawsze powinna być płytka

• Uprawa mechaniczna tylko wtedy, gdy gleby są odpowiednio wilgotne

• Płytkie przyoranie słomy

• Agromelioracja poprzez głębokie spulchnianie

• Pługiem o zwężonej odkładnicy- gleba rozluźniona (do 45cm)

• Dłutowanie=głęboszowanie (50-60cm)

Uprawa gleb torfowych i murszowych:

• Uregulować stosunki wodno-powietrzne

• Stosować nawozy mineralne

• Niezbyt często rozluźniać agregaty

• Chwasty zwalczać herbicydami

Urawa w trudnych warunkach terenowych:

• Powstrzymanie/ osłabienie spływu i zmywania powierzchni

• Wzmożona retencja gruntowa

• Ochrona przed rozmywaniem

Co robić:

• Orka jednostronna wzdłuż zbocza

• Energicznie spulchniać glebe przy ograniczonym wzruszaniu powierzchni

GDY ROK JEST ZBYT SUCHY LUB MOKRY: jak jest za mokro trzeba zrobić dobra melioracje pola; jak jest za sucho- pole trzeba nawadniać; ustawic np deszczownie, albo kropalkowe

UPRAWA KONSERWUJĄCA

Ograniczenia plonowania:

• Susza

• Nadmierne zagęszczenia gleby

• Erozja

• Orka

Wady orki:

• Zniszczenie naturalnej warstwy- ugniatanie gleby (uniknąć tego można, kiedy uprawia się ziemię, gdy jest sucho, ograniczyć liczbę przejazdów, zmniejszyć ciężar maszyny, odpowiednie ciśnienie w oponach, szerokie opony, stosować poplony)

• Wysokie koszty

• Wzmożona erozja gleby (56%- H₂O, 28%-wiatr, 12%-chemia, 4%-fizyczne)

Uproszczenie uprawy:

• Oszczędność:

• uproszczenie w poszczególnych zespołach uprawek

• agregatownie narzędzi

• uprawa bezorkowa

• Uprawa konserwująca (powierzchniowa)

• Uprawa zerowa- bez żadnych uprawek, z siewem bezpośrednim.

Chwasty: konkurują z roślinami o wodę i światło, mogą być pół-/pasożytami, obniżają jakość produktu, mogą być trujące, podnoszą koszty uprawy, roznoszą choroby i szkodniki

Źródła zachwaszczenia:

• Gleba

• Mat.siewny

• Niewłaściwy płodozmian/ zmianowanie

• Powierzchnie nie uprawiane

• Obornik i komposty

Pozytywne oddziaływanie chwastów:

• Niektóre-właściwości lecznicze

• Chronią przed erozją

• Zatrzymują skł.pokarmowe

• Stwarzają korzystne warunki dla rozwoju innych organizmów

• Uczestniczą w tworzeniu mikroklimatu

Sposoby rozsiewania: wiatr, człowiek, zwierzęta, woda

Zachwaszczenie pierwotne- stan i stopień zachwaszczenia w początkowym okresie wegetacji, do pierwszego lub drugiego ręcznego opielania, mechanicznego odchwaszczania lub powschodowego stosowania herbicydów.

Zachwaszczenie wtórne- zachwaszczenie w drugiej połowie wegetacji, po zakryciu międzyrzędzi przez rośliny a nawet tuż przed zbiorem.

chwasty segetalne- chwasty występujące na polach uprawnych, ich cykle życiowe są dostosowane do cykli życiowych rosliny którą zachwaszczają, np. chwasty ozime zachwaszczają roślinę uprawną ozimą.

chwasty ruderalne- występują na terenach nieuprawianych, takich jak rowy przydrożne, miedze. Same jako takie nie są szkodliwe. Lecz mogą z tych "ruderalnych" miejsc rozprzestrzeniać się na plantacje, mogą pośredniczyć w rozprzestrzenianiu się chorób i szkodników.

herbicydy kontaktowe- uszkadzają roślinę w miejscu, w którym się z nią zetkną, a więc aby osiągnąć oczekiwane efekty trzeba chwasty pokrywać bardzo dokładnie; środki nieselektywne, czyli niszczą wszelką roślinność z którą się zetkną. Niestety usuwają tylko część naziemną, co wiąże się z tym, że w przyszłym roku znowu ujrzymy chwasty w tym samym miejscu.

Herbicydy systemiczne- mające zdolność przenikania do tkanek roślinnych, gdzie rozprzestrzeniają się za pomocą wiązek naczyniowo-sitowych; jako środki chwastobójcze szczególnie zalecane do likwidacji chwastów o rozbudowanym systemie korzeniowym; stosowane także jako środki owadobójcze (mszyce, przędziorki) i grzybobójcze.

Metody zwalczania:

Agrotechniczne

Mechaniczne

Chemiczne (herbicydy)

2.ŻYWIENIE ROŚLIN I NAWOŻENIE GLEB (prof. dr hab. A Komosa)

Teoria mineralnego odżywiania roślin:

Roślina pobiera nie subst. org., ale mineralne

Pobiera N, C, H, O z powietrza i P, K, Ca, Mg, Si, Fe z gleby.

Prawo minimum:

C H O z wody

N P S K Ca Mg → makroelementy

↓

kationy

Fe, n, Zn, Cu B, Mo, Cl → mikroelementy

↓ ↓

metale-kationy niemetale-aniony

• Bez danego składnika nie ma fazy wegetatywnej

• Bez któregokolwiek skł. nie ma fazy generatywnej

• Żaden ze skł. nie może być zastąpiony przez inny pierwiastek

ZNACZENIE SORPCJI

Żyzność- (Ż) jest funkcją wł. Fizycznych (wf), chemicznych (wch) i biologicznych (wb)

Ż=f(wf)+f(wch)+f(wb)

Zdolność gleby do zaopatrywania roślin w wodę i zw.mineralne

wb - ilość mikroorganizmów w glebie wiązanie azotu z powietrza, nitryfikacja, denitryfikacja

wch - sorpcja wymienna, odczyn, potencjał oksydoredukcyjny (wzajemne relacje między procesami redukcji i utlenienia: Mn⁴⁺Mn²⁺, Fe³⁺Fe²⁺)

Sorpcja zachodzi na pow. kryształów minerałó ilastych. S.wymienna zależy od ilości min.ilastych o strukturze płytkowej. Płytka jest ujemna, więc przyczepiają się do niej kationy- dużo Ca, Mg duża energia wejścia do KS. Nawet na glebach kwaśnych jest dużo Ca, ale dominują jony H⁺.

Mechanizm sorpcji wynika z budowy minerałów ilastych.

1. Krystaliczny pakiet kaolinitu Si:Al. = 1:1

Wolny Si i Al są zbędne, a wręcz szkodliwe dla roślin. Związane Si i Al są korzystne. Im niższe pH tym więcej toksycznego Al³⁺, który powoduje zmęczenie gleby. KS ma ładunek ujemny: miedzy Al a Si jest mostek tlenowy, gdzieniegdzie OH (zawsze na zewnątrz minerału), które nadaje ładunek ujemny płytce. Przyczyną ujemnego naładowania KS jest oddysocjowanie H⁺. Pojemność sorpcyjna kaolinitu jest mniejsza, 15-30me/ 100g minerału, bo ma mniej grup OH (tylko przy Al). Kaolinit ma dość sztywną strukturę.

2. Krystaliczne minerały montmorylonitu Si:Al = 2:1

Jeden pakiet- 2 warstwy zewn.Si, jedna-wewn. Al. Tu prawie nie ma grup OH- odsłaniają się dopiero jak minerał pęknie. Na zewnątrz i w środku mamy tlen ((2 at tlenu łączą się z Si) O=Si=O. Zamiast Si dajemy pierwiastek o watościowości <4 [O=Al-O]- ujemnie naładowany minerał.

Przyczyną takiego naładowania jest zastąpienie Si w warstwie krzemowej pierwiastkiem o wart. <4.

-[O-Mg-O]- dodatkowe ujemne naładowanie

Pojemność sorpcyjna montmorylonitu jest b.duża: 100-150 me/100g minerału; gleba PL posiada 20me/100 g gleby. Gleby zbud. z montmorylonitu są lepsze.

3. Illit 2:1

Minerały ilaste stanowią 10% fazy stałej. To co się nie zmieści jest zanieczyszczeniem- spływa do wód gruntowych.

Tensometr-miersz wilgotność podłoża

Zad.1.

Ile gleba o sorpcji 20me/100g gleby zabsorbuje mg K?

K=39mg wart.I me=39:1= 39mg

1 me K = 39 mg K

20 me K*39 mg K=780 mg K/ 100g gleby

Zad.2.

Ile Ca?

1 me Ca=40/2=20 mg Ca

20 me Ca*20 mg Ca= 400mg Ca/ 100g gleby

Zad.3. (EGZAM)

Ile H?

1 me= 1mg/1= 1 mg H

20 me*1mg H= 20 mg H/ 100g gleby

Na wymienną pojemność sorpcyjną montmorylonitu i próchnicy ma wpływ pH. Im wyższe pH, tym wyższa pojemność sorpcyjna. Możliwa jest również sorpcja kationów przez koloidy próchniczne.

Próchnica-polimer kwasu o-chinonokarbonowego oraz przejściowych form kwasóe polifenolowych powst.w procesie syntezy. Jeśli łańcuch polifenolowy zostaje przerwany, wolne fenole stają się groźne dla roślin-efekt zmęczonej gleby.

Synteza próchnicy-próchnica jest polimerem kwasu orto-chinono-karbonowego, oraz przejściowych form kwasów polifelowych, powstałych w procesie humifikacji.

Stosunek C:N w roślinach - zalezny od gatunku i fazy rozwojowej; optymalny- C:N=12:1

Zad.4.

Ile ta gleba zabsorbuje potasu:

1milirównoważnik = masa atomowa K (39,1 mg)

podzielona przez wartościowość potasu, tj:

20 me/100g gleby * 39,1 mg K= 782mgK/ 100g gleby

na 1 kg gleby = 782 mg K/ 100g gleby * 10 = 7820mg K/kg gleby, tj. 7820g K/kg gleby

na 1 ha = 3000000 kg * 7,80g K= 23460000g = 23 460 kg K

20 me * 20 mg Ca = 400 mg Ca/100 g gleby

20 mw * 1 mg H=20 mg H/100g gleby

Pojemność sorpcyjna w stosunku do wodoru jest mała. Wodory, które się nie zmieszczą, dają nam sorpcję wymienną.

Wpływ pH na wymienną pojemność sorpcyjną montmorylonitu i próchnicy

? Czy jeśli dodamy Ca (CaHCO₃) do gleby, to czy sorpcja się zmieni ?

Teoretycznie nie, ale przy glebach mineralnych nie zwiększymy pojemności sorpcyjnej.

<wykres2>

Gleba bogata w koloidy próchniczne- sorpcja b.szybko rośnie pH 4 = 90 (sorpcja), przy pH 8 = 200.

Gleby z koloidami organicznymi-ich sorpcja zależna od pH-im wyższe pH tym wyższa sorpcja.

Gleba mineralna- sorpcja niezależna od pH

Sorpcja kationów przez koloidy próchniczne- próchnica też wysycona na zewn.ładunkami ujemnymi- zachodzi sorpcja wymienna. Próchnica adsorbuje na swojej pow.kationy; Gdy pH jest wyższe to lepsza jest dysocjacja jonów H⁺.

• Podstawowa jednostka koloidu próchnicznego gł. C i H; im wyższe pH, tym lepsza dysocjacja grup H i OH.

Stosunek C organicznego i N organicznego:

• Optymalny C:N = (10:15):1,
  
  
  

• Jest on zależny od gat.rośliny i fazy rozwojowej

Znaczenie ………….. i innych rodzajów sorpcji:

Mechaniczna-zatrzymywanie przez glebę zawiesin w sposób czysto mechaniczny- filtrowanie wody z np.drobnoustrojów

Fizyczna- zagęszczenie jonów i subst. gazowych na pow. sorbenta; powstają sfery o różnych stężeniach

Chemiczna- formy łatwo rozpuszczalne formy trudno rozpuszczalne

Biologiczna

Wymienna- fizykochemiczna, ma największe znaczenie. Im bliżej włośnika, tym niższe stężenie (dyfuzja).

<wykres3>

W glebach PL:

Stosunek ten jest stały,

U roślin motylkowatych stosunek C:N jest niższy, ponieważ zawierają one więcej N, który asymilują z powietrza. W miarę starzenia się roślin, stosunek C:N rośnie. Każda roślina ma inne optimum pobierania składników w poszczególnych fazach rozwojowych.

Jak się kształtują potrzeby azotu (w gramach na roślinę):

Zawartość maleje, sucha masa rośnie

100g - 4g N

50 g - x

x=2 g

Pobieranie przebiega podobnie:

100 g - 2 g N

450 g - x

x=9g N na roślinę

Nawożenie w późniejszym stadium (faza końcowa) jest bez sensu- roślina już nie pobiera nawozu.

• Przy określaniu potrzeb nawozowych należy wziąć pod uwagę np.wypłukiwanie. Potrzeby nawozowe są większe niż potrzeby pokarmowe.

• W układach zamkniętych (brak wypłukiwania i uwsteczniania) potrzeby nawozowe = pokarmowe

• Zawartość C jest constans=40% C niezależnie od rozwoju rośliny, np.:

Stosunek C:N wynika z dynamiki zawartości składnika.

Temperatura wpływa na zawartość skł., ale nie musi oznaczać, że zwiększa się pobieranie.

Przebieg zawartości jest podobny prawie dla wszystkich składników, z wyjątkiem Ca (rośnie z wiekiem)

Potrzeby nawozowe = potrzeby pokarmowe + straty składnika

PN PP SS

PN > PP

PN = PK

Wpływ stosunku C i N na zawartość azotanów w glebie:

• Wpływ klimatu - im niższa temp.na danym terenie, tym wyższy stosunek C i N. Gromadzenie subst.org. w glebie powoduje zwiększenie ilości C i wolniejszy rozkład. Im gleba bardziej wilgotna, tym wyższy stosunek C:N.

• Skład granulometryczny- im gleba cięższa, tym więcej subst.org. Czyli stos C:N wzrasta. Im mniej powietrza, im głębiej, mniej fosforu, a więcej potasu.

Rodzaj gleby	Liczba prób	% subst. organicznej
				Warstwa orna	Warstwa podorna
Piaski	15	0,8	0,5
Gliny	10	1,32	0,56
iły	27	1,46	0,64

% C na subst organiczne * 1,72

1% C * 1,72 = 1,72% subst.organ.

Warstwa Gary'a-Champana- wchodzi w skład sorpcji wymiennej.

Roztwór glebowy to faza płynna poza warstwą Gary'a-Champana.

Energia wejścia kationów do kompleksu sorpcyjnego zależy od wartościowości kationu, czyli szereg Hofmeistera:

Li⁺ < Na⁺ < K⁺ = NH₄⁺ < Mg²⁺ < Ca²⁺ < Al ³⁺ < Fe³⁺ < H⁺

Różnice te pochodzą z różnych średnic kationów uwodnionych i nieuwodnionych.

Energia wejścia kationu do kompleksu zależy od:

• Wartościowości kationu

• Średnicy kationu uwodnionego

• Stężenia kationu

<wykresy4>

Sorpcja wymienna anionów

<wykres5>

Poniżej punktu izoelektrycznego występuje sorpcja wymienna anionów, natomiast powyżej sorpcja wymienna kationów.

Sorpcji wymiennej anionów ulegają:

• Al(OH)₃ - Al³⁺

• Fe(OH)₃ - Fe³⁺

• SiO₂ - Si⁴⁺

Punkt izoelektryczny dla glinu wynosi pH 7,5.

Energia wyjścia anionów do kompleksu sorpcyjnego zależy od wartościowości anionu (podobnie jak kaionów).

NO₃^- < Cl^- < SO₄^2- < PO₄^3-

Degradacja gleby:

Obniżanie % subst.org.

Zakwaszanie gleb

Pojawienie się met.ciężkich

ODCZYN I ZAKWASZENIE GLEB

Przyczyny zakwaszania gleb

ATMOSFERA NO₂ SO₂

↓ ↓

↓ ↓ POWIERZCHNIA GLEBY

↓ ↓

↓ SO₂+H₂O+ ½O₂ 2H⁺ + SO₄^2-

2NO₂ + H₂O + ½O₂ 2H⁺ + 2NO₃^-

Substancje organiczne gleby:

C CO₂ + H₂O ↔ H⁺ + HCO₃^- ↔ 2H⁺ + SO₄^2-

N NH₃ + 2O₂ → H⁺ + H₂O + NO₃^-

S H₂S + 2O₂ → 2H⁺ +SO₄^2-

pH- ujemny logarytm dziesiętny aktywności jonów hydroniowych wyrażonych w molach na dm³.

Ilościowa skala kwasowości i zasadowości roztworów wodnych związków chemicznych. Skala ta jest oparta na aktywności jonów hydroniowych [H3O+] w roztworach wodnych.

Dokładnie jest to:

pH = -log¹⁰[H₃O⁺]

Wpływ pH na rozwój grzybów i bakterii oraz przyswajalność makro- i mikroelementów. Dla bakterii optymalne pH jest powyżej 6, więc jest ich mało na glebach kwaśnych i spada tam żyzność gleby.

Efekt orgraniczonej dostępności azotu: przy pH<6 (azot tworzy kwas).

<wykres6>-optymalne pH dla NO₃^- i NH₄⁺

Optymalne przyswajanie dla makroskładników jest pH≥6, a dla mikroelementów pH<6. Dlatego należy ustalić pH w przedziale 5,5-6,0. Wyjątkiem jest molibden- choć jest mikroelementem ma swoje optimum przy pH 7.

Dla anturium i asparagus - optymalne pH 5 -5,5.

Dla azalii i begonii - kwaśne.

POENCJAŁ OKSYDOREDUKCYJNY

Potencjał oksydoredukcyjny jest zależny od zawartości tlenu w glebie lub podłożu. Gleba powinna wykazywać ładunek dodatni. Pobieranie fosforu i potasu zależy od zawartości tlenu w podłożu. Fosfor jest b. wrażliwy na zmiany zawartości powietrza.

Zależność pobierania P i K od ilości tlenu w podłożu:

	Pobieranie względne
Ciśnienie cząsteczkowe i (%) O2	P	K
Kontrola: 0,21 (21%)	100	100
0,05 (5%)	56	75
0,005 (0,5%)	30	37

Reakcje potencjału	Potencjał oksydoredukcyjny
I. Zanik O2	+0,6 do +0,5
Redukcja azotanów	+0,6 do +0,5
Powstawanie Mn^2+	+0,6 do +0,5
Powstawanie Fe^2+	+0,6 do +0,3
II. Redukcja siarczanów do siarczków	0 do - 0,19
Powstawanie H^+	-0,15 do -0,22
Powstawanie CH4	-0,15 do -0,19

Gleba powinna wykazywać ładunek dodatni; ujemny-negatywne działanie.

NAZWZY ORGANICZNE

Nawozy organiczne to materiały pochodzenia organicznego, uzyskiwane głównie w gospodarstwie i stosowane do użyźniania gleby, np.: obornik, gnojówka, gnojowica, słoma, pomiot ptasi, osad kanalizacyjny, komposty, nawozy zielone.

Gnojowica - mocz z dodatkiem wody

Gnojówka - przefermentowany mocz

Obornik - kał(azot i fosfor), mocz (azot i potas), słoma ( N, P₂O₅, K₂O+H₂O)

kura- suchy ostry, krowa- wilgotny, koń- do ogrzewania

W kale jest dużo azotu, a mało potasu i fosforu. Mocz to saletra potasowa KNO₃.

Przeciętny skład obornika:

• N - 0,5%

• P₂O₅ - 0,3%

• K₂O - 0,7%

• CaO - 0,5%

• MgO - 0,2%

Przechowywanie obornika w celu przeprowadzenia fermentacji:

• W oborach głębokich (pod zwierzętami)

• Na gnojowni

• Na polu

• W zbiornikach zalewanych gnojówką

• W zbiornikach fermentacyjnych - wytwarzanie biogazu (gł.metan)

• Z dodatkiem nawozów mineralnych

Fermentacja obornika:

• Gorąca (powyżej 60*C)

• Zimna (bez podwyższania temp)

W czasie fermentacji ulegają przemianie zw.organiczne, gł:

• Węglowodany (w słomie i kale)

• Białka i AA

Przemiany obornika:

C₆H₁₀O₅ + 6O₂ →CO₂↑+ 6H₂O,

Rozkład beztlenowy:

C₆H₁₀O₅ + H₂O → 3CO₂↑ + 3CH₄

przed fermentacją C:N = (30:60):1

po fermentacji C:N = 10:1

Rozkład białek i AA

azot w moczu-mocznik, kw. moczowy i kw. hipurowy

CO(NH₂)₂ + 2H₂O → (NH₃)₂CO₃

(NH₄)₂CO₃ + 2H₂O → NH₄OH + H₂CO₃ → 2NH₃↑+ CO₂+ 3H₂O

Zachodzi proces amonifikacji

C₆H₅CONHCH₂COOH+H₂O → C₆H₅COOH+CH₂NH₂COOH

AZOT

Źródło azotu:

• Nawozy mineralne

• Obornik, gnojowica

• Wiązanie azotu i opady atmosferyczne

Ubytki azotu:

• Z Polnem

• Denitryfikacja

• Ulatnianie

• Spływ powierzchniowy

→Grzyby nie wiążą azotu, natomiast sinice tak

Formy azotu glebowego:

• Organiczna

• Resztki roślinne

• Mikroorganizmy

• Wolne AA

• Stanowi nawet 95-99% całego azotu

• Mineralna

• N - NH₄, N - NO₃

• 0,4% w glebie N

Omówienie źródeł azotu:

• Nawozy mineralne, organiczne - co roku zmniejsza się ich ilość

• Resztki pożniwne - po ścięciu zboża, azot ulega mineralizacji

• Wiązanie N przez bakterie - rośliny motylkowe, w kom. bakterioidalnych - brodawki

BAKTERIOID

Cykl TCA

↓

Ketokwasy Ferodyksyna

↓

aminokwasy

• Bakterie wolnożyjące:

• Tlenowce

• Heterotrofy- Azotobacter, Azospirillum

• Beztlenowce- Clostridium pasteuranum

• Żyjące w symbiozie z roślinami

• Bradyryzobium japonicum

• Rhizobium melloti

• Sinorhizobium fredi

• Opady atmosferyczne- azot z wyładowań atmosferycznych:

N₂+O₂ → 2NO

2NO + O₂ → 2NO₂

2NO₂ + H₂O → HNO₂ + HNO₃

• NH₃- z dymów i gazów spalinowych

Przemiany azotu:

• Proteoliza - uwalnianie N z subst. org.

• Amonifikacja - redukcja N aminowego do N-NH₄

N_org → R-NH₂ + CO₂ + inne produkty + energia

R-NH₂ + H₂O →NH₃ + ROH + energia

uwolniony amoniak ulega łatwo utlenieniu do NO₂ i NO₃

• nitryfikacja - biologiczne utlenianie NH₃ do NO₃

2NH₄+3O₂→ 2HNO₂+2H₂O+ 2H⁺ - nitrosomam, nitrococcus

2HNO₂+O₂→2H⁺ +2NO₃

• Unieruchomienie N w glebie

• Sorpcja biologiczna (drobnoustroje, rośliny)

• Sorpcja niewymienna NH₄

• Unieruchomienie NH₃ przez subst. org.

Straty azotu z gleby:

• Utlenianie się NH₃ - do atmosfery; po zastosowaniu mocznika w glebie węglan amonu może być pobrany przez rośliny

• Chemiczny rozpad zw. N na NO, NO₂, N₂- przy nagromadzeniu się NO₂ w procesie nitryfikacji - rozpad na tlenki utleniające się z gleby; reakcja NO₂ z amoniakiem (lub mocznikiem) uwalnia N₂:

HNO₂+NH₄→ N₂↑+ 2H₂O+ H⁺

R-NH₂ + HNO₂ → R-OH+ H₂O+ N₂↑

2HNO₂+CO(NH₂)₂→CO₂+3H₂O+N₂↑

• Wymywanie- azotu azotanowego (anion,a KS ma ład.ujemny więc sorbowane są tylko kationy)

• Erozja wodna (obszary pagórkowate, spływ po opadach

• Odprowadzanie z plonami

• Denitryfikacja- ulatnianie się N₂, N₂O, NO₃, NH₃

• Bacterium denitryficans, Pseudomonas denitryfocas, Micrococcus euruginosa

Przemiany zw. azotowych w roślinach:

• Redukcja NO₃ do NH₄

HNO₃+ 8H→NH₃+3H₂O

HNO₃ -^(H)→HNO₂-^(H)→NH₃

• Reduktaza azotanowa

• Reduktaza azotynowa

• Rozkład mocznika do amoniaku i CO₂ pod wpływem ureazy

• Synteza AA i białek

amoniak→aminokwas→białko

• synteza nukleotydów, kwasów nukleinowych, chlorofilu

AZOTANY

Forma mineralna, ta którą gromadzą rośliny, ale pod wpływem przenawożenia, azotany nas trują.

Czynniki wpływające na zawartość azotanów w roślinie:

• Morfologiczne i genetyczne

• Różnice między gatunkami i odmianami

• Czynniki środowiskowe i agrotechniczne




• Dawka azotu

• Forma

• Termin nawożenia

• Termeratura

• Światło termin zbioru

• Część rośliny

• Warunki wodne

• Stężenie CO₂ w powietrzu

• Herbicydy

• Warunki glebowe

• Pora roku

• pH podłoża

Związki azotowe w roślinach:

• Białka

• Proteidy - fosfoproteidy, glikoproteidy, nukleoproteidy, chromoproteidy

• Białka zapasowe (nasiona): albuminy, globuliny, prolaminy, gluteiny

• AA egzogenne

• Lizyna, metionina, tryptofan, walina, treonina

• AA niebiałkowe

• Kw.nukleinowe

• Chlorofil

• Amidy

• Alkaloidy

• N-amonowy

• N-azotawy

FOSFOR

0,03-0,3% P₂O₅

Rozmieszczanie fosforu odbywa się b.powoli i to tylko śladowe ilości.

Związki mineralne fosforu w glebie:

Rozpuszczalne w H₂O

Trudno rozpuszczalne

Bardzo trudno rozpuszczalne

Formy fosforu glebowego:

• P aktywny- w roztworze glebowym jony fosforanowe i rozpuszcz.organiczne związki fosfou, np.estry kwasów fosforanowych

• P ruchomy:

• Fosforany zabsorbowane na powierzchni uwolnionych tlenków Al i Fe

• Fosforany zabsorbowane na minerałach ilastych, subst.organicznej, na cząst.CaCO₃

• Świeżo strącone fosforany w postaci niekrystalicznej tj.bezpostaciowe fosforany Ca, Fe, Al

• Ca₃H₂(PO₄)₆*5H₂O- fosforan ośmiowapniowy

• P zapasowy- strącone fosforany w miarę

Stosunek jonów H₂PO₄^- i HPO₄^- w zależności od pH gleby:

Wpływ pH na przyswajalność fosforu- pH optymalne między 6-7, a powyżej i poniżej tych wartości przyswajalność fosforu w glebie spada.

Rośliny mogą pobierać fosfor z niektórych związków organ., np.fityny, ale tu odłączana jest tylko grupa fosforanowa

Wydzielanie jonów H⁺ przez rośliny w miejsce pobranych kationów

Tam, gdzie nie docierają włośniki- tam drobnoustroje działają-odłączają gr.fosforanowe.

symbol	Funkcje	Objawy niedoboru
Fe	reduktaza azotanowa, ferrodokryna	chloroza całych liści młodych, b.mała reutylizacja
Mn	dysmutaza ponadtlenkowa, dekarboksylaza	mozaikowa chloroza, nekroza międzyżyłkowa, smugowate plamy (zboża), zahamowanie wzrostu, opadanie liści, mała reutylizacja
B	uczestniczy w tworzeniu struktury ścian kom. i we wzroście (podziały kom, wzrost łagiewki pyłkowej); pośrednio-metabolizm cukrowców	Nekroza wierzchołków wzrostu pędu i korzeni; zamieranie kwiatów, brak zawiązywania, owoce spękane, nierozwinięte, brązowienie korzeni
Cu	reduktaza azotynowa, oksydazy cytochromowe	nekrotyczne plamy, niebieskozielone liście, czasem brak turgoru; zaburzenia w tworz.org. generatywnych
Zn	polimeraza RNA, aktywator enzymów, metabolizm cukrowców i białek, regulacja ekspresji genów	zahamowanie wydłużania międzywęźli u drzew, redukcja pow.liści, jasnozielone przebarwienia starszych liści
Ni	składnik ureazy i hydrogenaz	nekroza wierzchołkowa liści, akumulacja mocznika
Cl	udział w wydzielaniu O2 w procesie fotolizy H2O; ruchy aparatów szpark.	chloroza i nekroza, redukcja wzrostu liści; łatwa reutylizacja
K	regulacja pobierania wody i transpiracji	jasnozielony kolor liści i łodyg; wątły pokrój roślin; słabo wykształcone owoce przedwcześnie dojrzewają; zahamowanie wzrostu; łatwo reutylizowany
Mo	udział w przemianach azotu (zmniejszenie szkodliwości azotanów); koenzym w reduktazie azotanowej; wpływ na mrozoodporność, odporność na choroby bakteryjne	Rośliny słabe i blade, blaszki liściowe pofałdowane, zniekształcone i zwinięte w kształt łyżeczki; Najmłodsze liście mają silnie zredukowaną blaszkę; nagromadzenie azotanów;
P	prawidłowy przebieg fotosyntezy, oddychania, przemian materii, syntezy białek, subst.zapas.;	fioletowe przebarwiena łodyg i ogonków liściowych, slaby system korzeniowy
Ca	wpływ na odczyn gleby-regulacja pobierania innych skł.pokarm; odporność na choroby; skł.ściany kom.	zółknięcie i deformacja najmłodszych liści; choroby fizjologiczne roślin; załamywanie się wierzchołków łodyg, osłabia kwitnienie, przyspiesza opadanie kwiatów,
Mg	składnik chlorofilu-wpływ na fotosyntezę	żółte i rdzawe nieregularne plamy na blaszce liściowej; zamieranie tkanki pomiędzy nerwami

POTAS

Potas jest makroelementem, który związany jest jedynie z mineralną częścią gleby. Oznacza to, ze brak go jest w częściach organicznych.

Zawartość: 0,02 do 4% K₂O

Źródła:

Minerały (wietrzenie): skalenie alkaliczne, muskowit, biotyt, illit.

Najwięcej K jest we frakcjach najdrobniejszych, czarnoziemach, madach, glebach ilastych i gliniastych; (najmniej-piaskowe)

Formy K w glebie:

W siatce minerałów

Roztwór glebowy

Związany w przestrzeniach międzywarstwowych minerałów ilastych

W KS 1-6% całkowitej pojemności KS (wysycanego w 100%)

W PL- duże wymywanie potasu (56% gleb ma niską zawartość)

Wiązanie niewymienne-retrodegradacja K - sorpcja niewymienna K

Miejsce sorpcji:

• p - miejsce na zewnątrz powierzchni

• e- na krawędziach jednostek strukturalnych

• i - w przestrzeniach międzywarstwowych

Na glebach ubogich w K, nawet przy nawożeniu, 30% K jest wiązane niewymiennie-niedostępne dla roślin.

Na glebach organicznych- brak min,ilastych - brak uwsteczniania K

Ubytek K przez:

• Pobieranie przez rośliny (w postaci jonu K⁺):

• Z roztworu glebowego

• z KS

• Wypłukiwanie (chwilowe

• Uwstecznianie przez wiązanie K zablokowanie K)

Ilość K pobranego z ha: 40-250kg K₂O/ha (rolnicze), a okopowe nawet do 400kg/ha (szczególnie dużo K: burak, kapusta, marchew)

Kationy obniżające pobieranie K: Ca²⁺, Mg²⁺, Na⁺, NH₄⁺ (tzw.antagonistyczne kationy).

Jeżeli stężenie K jest odp, to Ca nie wpływa na jego pobieranie. Jeśli natomiast jest dużo Ca- trzeba nawieźć K.

Aniony sprzyjające (synergiczne) K: OH^-, Cl^-, NO₃^-

Pobieranie K zależy od:

• Ilości, rodzaju i budowy koloidów glebowych

• Stopnia wysycenia KS potasem

• Składu innych kationów i anionów

• Procesów asymilacji i dysymilacji

• Przejścia K z niewymiennego na wymienny

Straty K glebowego zależą od:

• Ilości cz. spławianych, a szczeg.od zawart. koloidów w glebie- im więcej tym mniejsze wypłukiwanie (w torfach-większe)

• Odczynu (kwaśna gleba- koloidy są w stanie żelu i łatwo się wypłukują)

• Wielkości opadów atmosfer. (30-120kg K₂O jest wymywane niezależnie od odczynu; im większe opady tym większe straty K)

• Sposobu użytkowania gleby (tam gdzie murawa-ubytek mniejszy; gdzie ugór herbicydowy-większy; im więcej roślin tym mniejsze wymywanie)

• Wielkości dawki, rodzaju oraz terminu zastosowania nawozu potasowego i innych nawozów (im wyższa dawka tym mniejszy ubytek; jesienią większe wymywanie)

Wpływ pH na wymywanie K: najwięcej w niższych przedziałach pH (np.:4,5); najniższe przy pH około 6,5

Wpłw K na wysokość i jakość plonu:

• działanie K występuje wyraźniej w latach niekorzystnych warunkach atmosferycznych;

• w pewnym stopniu rekompensuje deficyt światła;

• wzrost pod wpływem K jest tym większy im niższe było nasłonecznienie

Wpływ na plon:

• Regulacja transpiracji- lepsze wykorzystanie H₂O

• Większa odporność na mróz (powodowane większym ciśnieniem osmotyczne soku kom.)

• Większa zawartość cukrów w tkankach (buraki)

• Odpornosć na wyleganie

• Odporność na choroby grzybowe i bakteryjne

• Korzystnie na wielkość owoców, polepszenie smaku

• Obniża zawartość azotu niebiałkowego

• Zwiększa zawart.: metioniny, węglowodanów, witamin (C), karotenów,

MOLIBDEN

Całkowita zawartość: 0,2-5ppm; średnio 2mg/kg.

Gromadzi się w najdrobniejszych frakcjach

Występowanie:

• Minerały (molibolenit MoS₂; wulfenit PbMoO₄)

• Popioły, pyły z atmosfery

• Nawozy org. i min. (obornik do 3ppm)

Straty: wynoszony z plonami (od kilku do kilkunastu g)

Formy:

• Nierozpuszczalna, w minerałach

• Związany z materią org.

• Wymienny w KS - MoO₄

• Rozpuszczalny w H₂O

Oznaczanie w wyciągu Griega:

• Szczawian amonu

• Kw.szczawiowy

• Funkcjonuje liczba molibdenowa: L-Mo = pH + (ppmMo*10)

Pobieranie przez rośliny:

• W formie schelatowanej

• Forma MoO₄

• Większe ilości pobierają rośliny motylkowe

Wpływ na przyswajanie Mo:

Ze wzrostem pH gleby, zwiększa się ilość przyswajalnego Mo (wyjątek!!!)

Korzystny wpływ wapnowania.

Ujemny wpływ na pobieranie Mo ma: Fe, Al, siarczany

Nawożenie doglebowo i dolistnie (0,02% molibdenianu sodu; 100g/ha)

Mo w roślinie: 0,1-2ppm (do 3)

---