WYKŁAD 11

CHROPOWATOŚĆ I STRUKTURA WARSTWY WIERZCHNIEJ, DOKŁADNOŚĆ

1) Chropowatość

Znaczenie - mniejsza chropowatość korzystniej wpływa na:

• wytrzymałość zmęczeniową powierzchni,

• współczynnik tarcia,

• tzw. okres docierania elementów (krótszy) i czas

właściwej pracy (dłuższy) - rys.1.

Rys.1

Rys. 2

Rys. 4.

Podstawowe parametry chropowatości : R_a - średnia arytmetyczna odchylenia profilu od linii średniej, R_z - wysokość nierówności.

Chropowatości uzyskiwane w obróbce skrawaniem zależą od rodzajów obróbki (rys. 2, rys. 3), a także od jej parametrów i od geometrii ostrza skrawającego.

Przy toczeniu - od: posuwu, promienia zaokrąglenia ostrza (rys. 4), prędkości skrawania, kątów przystawienia i chłodzenia (smarowania)..

Przy szlifowaniu - od: posuwu obciągania ściernicy, prędkości skrawania, struktury i ziarnistości ściernicy i chłodzenia (smarowania)

2) Struktura warstwy wierzchniej:

3) Technologiczne właściwości warstwy wierzchniej

4) Ekonomiczna dokładność i gładkość oraz przeciętne zakresy dokładności i gładkości

	Przeciętne zakresy
		Dokładność - klasy	Gładkość -Ra
Obróbka zgrubna toczenie struganie frezowanie i wiercenie rozwiercanie szlifowanie	10 ÷ 14 10 ÷ 14 10 ÷ 14 9 ÷ 10 8 ÷9 8 ÷9	25 ÷ 12,5 50 ÷ 12,5 50 ÷ 12,5 6,4 ÷ 3,2 3,2 ÷ 1,6 3,2 ÷ 1,6
Obróbka dokładna toczenie struganie frezowanie wiercenie rozwiercanie przeciąganie szlifowanie docieranie dogładzanie	7 ÷ 10 8 ÷ 9 8 ÷ 9 9 ÷ 10 6 ÷ 8 6 ÷ 7 5 ÷ 7 4 ÷ 5 zależy od dokładności poprzedniej fazy obróbki	1,6 ÷ 0,8 3,2 ÷ 1,6 3,2 ÷ 1,6 6,4 ÷ 3,2 0,8 ÷ 0,4 0,4 ÷ 0,2 0,4 ÷ 0,1 0,1 ÷ 0,025 0,1 ÷ 0,025

• naprężenia warstwy wierzchniej - powstają w wyniku działania sił odrywających wióra od materiału, oraz sił ściskających materiał. W materiale powstają więc naprężenia rozciągające lub ściskające lub jedne i drugie. Niekorzystny wpływ na własności powierzchni posiadają naprężenia rozciągające lub naprężenia o zmiennym znaku (na grubości). Korzystne są naprężenia ściskające. W celu stwierdzenia rodzaju naprężeń wykonuje się pomiary.

• Umocnienie powierzchni - zwiększenie jej twardości w stosunku do twardości przed obróbką przy pomocy różnego rodzaju obróbek przeprowadzanych na zasadzie zgniotu powierzchni (rolowanie, przepychanie kulka powierzchni walcowych, kulowanie dynamiczne). Stosowane jest to dla materiałów plastycznych posiadających taką zdolność.

• Wady powierzchniowe - plamy, skazy, rysy, przypalenia (obróbka szlifowaniem).

Rys. 3

---