EKOLOGIA W GOSPODARSTWIE DOMOWYM

Żyjąc w ciągłym biegu nie chcemy lub nie mamy czasu by zauważyć co jest ważne w naszym życiu. Mieszkamy na dużych osiedlach i tak naprawdę przestajemy wiedzieć czym jest i do czego służy środowisko. Nie zdajemy sobie sprawy z faktu, że codziennie oddziaływujemy na przyrodę, a ona na nas. Nie chce nam się zatrzymać na chwile i spojrzeć za siebie. A przecież przyroda ma ograniczone zasoby, a jej odnowa trwa długi czas. Jesteśmy konsumentami tego świata. Większość naszego życia spędzamy w domu nie wiedząc w jaki sposób przyczyniamy się do zagłady świata. Kiedy przepali się żarówka po prostu wkręcamy nowa, kiedy zepsuje się nam sprzęt bez skrupułów kupujemy nowy.

Sądzę, że proekologiczny styl życia wynika przede wszystkim z uwagi i współodczuwania. Współodczuwanie oznacza wrażliwość na potrzeby innych ludzi i wszystkich żyjących istot

"Oikos" znaczy po grecku "dom"; stąd wypływa naturalny związek ekologii z gospodarstwem domowym. Dom służy człowiekowi jako schronienie przed niekorzystnymi warunkami pogodowymi oraz zapewnia poczucie bezpieczeństwa. Tam spędzamy większość naszego czasu, tam przebywa najbliższa rodzina, tam śpimy, spożywany posiłki, dbamy o czystość i higienę.

Warto więc pomyśleć jak zmniejszyć ilość i toksyczność odpadów domowych.

Świadomy konsument już przy zakupie wie, czy dany produkt jest naprawdę potrzebny, wybiera produkty wielorazowego użytku, stara się wybierać artykuły, których skład i pochodzenie są mu znane, jest świadomy, co stanie się z towarem po jego zużyciu, segreguje śmieci, a surowce wtórne odnosi do punktów skupu lub przeznaczonych do tego celu pojemników. Stara się zastępować produkty toksyczne nietoksycznymi. Pozostałości po odpadach niebezpiecznych: przeterminowane lekarstwa, zużyte baterie, pojemniki po paście do zębów, resztki farb i lakierów - traktuje szczególnie. Nie należy dopuścić, by ich składniki (metale ciężkie, kwasy, rozpuszczalniki) dostały się ot-tak do ziemi.

Myśl globalnie - działaj lokalnie

W Polsce mamy 12 milionów gospodarstw domowych. Stwarza to ogromne możliwości poprawy stanu środowiska naturalnego. W proekologicznym domu powinniśmy oszczędzać, gdzie tylko się da, w imię jednego celu - ochrony świata, w którym żyjemy. Troska o jego zasoby naturalne, energetyczne i warunki zdrowotne umożliwi nam harmonijne współistnienie z przyrodą. Małe inicjatywy dają czasem znaczniejsze rezultaty niż wielkie kampanie.

WODA

Przeciętny mieszkaniec miasta zużywa przeciętnie 200 litrów H2O dziennie. Większość na mycie zmywanie naczyń, kąpiel i spłukiwanie muszli ustępowej. Do marnotrawstwa dochodzi w wyniku przecieków lub złej regulacji urządzeń transportujących.

Z własnego doświadczenia wiem, że najbardziej mobilizująco na domowników, którzy myją zęby przy otwartym zaworze, zmywają naczynia pod bieżącą wodą i zostawiają nie dokręcone krany, działa instalacja wodomierza. Inwestycja w licznik zwraca się bardzo szybko. Czasami kupuje je sama spółdzielnia mieszkaniowa.

Oszczędzanie wody w gospodarstwie domowym

Istnieją różnorodne sposoby oszczędzania wody w gospodarstwie domowym. Różnią się one dość znacznie dla gospodarstw miejskich i rolnych. Do podstawowych należą:

• dbałość o jakość sieci wodnej, w szczególności:

• likwidacja przecieków

• montaż sprzętów ograniczających zużycie wody, jak np. podwójne spłuczki

• montaż perlatorów

• racjonalne używanie wody

• w trakcie mycia się

• podczas zmywania naczyń i sprzątania

• do podlewania

Czynność	Potencjalne oszczędności na wodzie	Potencjalne oszczędności miesięczne	Potencjalne oszczędności roczne
Zakręcanie kranów przy myciu zębów	10-12 l. 4 osoby, 3 razy dziennie	900 l. ~ 9PLN na osobe, 3,6 m^3 gospodarstwo	43 m³ ~ 480 PLN
Uszczelnienie zaworów	1 kropla wody/s. 16,8l. na dobę.	504 l. na kran ~ 5 PLN	6,1 m^3 ~ 61 PLN na kran
Instalacja perlatorów	Do 15% oszczędności 20 l/osobe	2400 l. ~24 PLN	28,8 m^3 ~288 PLN
Wymiana wanny na prysznic	ok. 150 l. na kąpiel ~54 kąpiele miesięcznie	8.1 m^3 ~ 81 PLN	9,7 m^3 ~ 972 PLN

Wykorzystanie deszczówki


W świetle prawa woda deszczowa jest ściekiem i powinna być zagospodarowana. Jednakże tradycją jest wykorzystywanie deszczówki w gospodarstwie domowym. Można połączyć te dwa fakty - odpowiednie wykorzystanie wody deszczowej jest
(z punktu widzenia prawa) jej zagospodarowaniem.

Po co odzyskiwać deszczówkę
Warto zbierać wodę deszczową. Z jednej strony pomaga to rozwiązać problem odprowadzenia wo-
dy z powierzchni, z drugiej zaś pozwala na oszczędzanie wody w gospodarstwie domowym. Wodą deszczową można bowiem zastąpić wodę czystą w urządzeniach, które zużywają jej najwięcej.

Tabela przedstawia zużycie wody (jednorazowe i dzienne) oraz możliwość oszczędzania wody pop-
rzez stosowanie wody deszczowej. Z zestawienia widać, że można oszczędzić ok. 80 l wody dziennie - prawie połowę dziennego zużycia, które wynosi ok. 200 l.
W skali roku oszczędza się ok. 29 m3 wody.

Tabela. Oszczędność dzięki wykorzystaniu deszczówki 

czynność	zużycie jednorazowe	śr. zużycie dzienne bez deszczówki	śr. zużycie dzienne z deszczówką
spłukiwanie toalet	6 - 10 l	do 70 l	0 - 8 l
pranie w pralce	40 - 60 l	do 25 l	0 - 8 l
mycie samochodu, podlewanie ogrodu	30 - 80 l	do 10 l	0 l


Cechy wody deszczowej
Woda deszczowa nie nadaje się do picia ani na potrzeby higieniczne, jednakże ma lepszą jakość niż woda w zbiornikach naturalnych (takich, w których dozwolona jest kąpiel).
Woda deszczowa jest miękka, tzn. nie ma w niej związków magnezu i wapnia. Sprawia to, że znako-
micie nadaje się do prania (oszczędność środków piorących - lepsze pienienie) oraz do mycia samo-
chodu (nie pozostawia białych "zacieków).
Woda deszczowa zawiera roztwory słabych kwasów (przede wszystkim węglowego) - jest to natu-
ralne i powodowane składem atmosfery. Nadaje to jednak wodzie własności korozyjne - oznacza to, że nie można zastosować w instalacji zbierającej wodę materiałów, które są podatne na korozję. Nie będzie więc polecana miedź ani stal - najlepiej sprawdzą się tworzywa sztuczne.

ZNAKI UMIESZCZANE NA PRODUKTACH MÓWIĄCE O EKOLOGII:

ZNAKI EKOLOGICZNEJ ŻYWNOŚCI:




Znak rolnictwa ekologicznego Unii Europejskiej.
Wszystkie polskie certyfikowane gospodarstwa ekologiczne mogą oznaczać swoje produkty tym znakiem. Użycie tego znaku jest dobrowolne.

Jesli wybierzemy produkt z takim znakiem możemy być pewni, że:
>> Przynajmniej 95% składników tego produktu zostało wyprodukowane metodami ekologicznymi.
>> Produkt spełnia wymogi oficjalnego nadzoru.
>> Produkt pochodzi bezbośrednio od producenta lub przygotowany w zamkniętym opakowaniu.
>> Na produkcie znajduje się nazwa producenta, firmy przygotowującej produkt lub sprzedawcy oraz nazwa lub kod nadany przez inspekcję.

Znak certyfikowanego rolnictwa ekologicznego nadawany przez: Polskie Centrum Badań i Certyfikacji.

Znak ten oznacza:
Prowadzenie produkcji rolnej i przetwórstwa rolno-spożywczego metodami ekologicznymi.

Znak Stowarzyszenia Producentów Żywności Metodami Ekologicznymi - EKOLAND. Znak taki może umieścić na swoim produkcie certyfikowane gospodartwo ekologiczne będące członkiem Stowarzyszenia.

Znak ten oznacza żywność najwyższej jakości. Żywność taka pochodzi z gospodarstwa o nieskażonym środowisku, w którym nie używa się środków chemicznych.

	Bio-Siegel Niemiecki certyfikat ekologicznego rolnictwa.		Demeter Certyfikat rolnictwa biodynamicznego w Holandii.
	Soil Association Certyfikat rolnictwa ekologicznego w Wielkiej Brytanii.		SKAL Certyfikat żywności ekologicznej w Holandii.
	Rainforest Alliance Certified Certyfikacja promuje żywność uprawianą w sposób przyjazny dla środowiska i ludzi.		Ecocert Certyfikat żywności ekologicznej między innymi we Francji.
	Znak KRAV to szwedzkie oznaczenie żywności pochodzącej z upraw ekologicznych.		USDA - The U.S. Department of Agriculture Znak rolnictwa ekologicznego przyznawany przez Ministerstwo Rolnictwa w Stanach Zjednoczonych.
	Bio Suisse Certyfikat rolnictwa ekologicznego w Szwajcarii.		The Demeter "Biodynamic" Certyfikat rolnictwa biodynamicznego w USA.

ZNAKI DOTYUCZĄCE OPAKOWAŃ:




Znak ten oznacza przydatność opakowania do jego wielokrotnego użytku.





Znak taki oznacza przydatność opakowania do recyklingu.




Oznacza, że opakowanie zostało wyprodukowane z surowców pochodzących z recyklingu (na przykład z papieru z makulatury). W tym przypadku udział surowców z recyklingu to 65%.

Opakowania biodegradowalne są to takie opakowania, które rozkładają się podczas kompostowania (ulegają degradacji biologicznej). Plastiki biodegradowalne możemy rozpoznać po oznaczeniach:
	Produkt który otrzyma ten znak jest w pełni biodegradowalny i podczas kompostowania nie uwalnia żadnych szkodliwych substancji. (tzn. moze być kompostowany ze zwykłymi odpadkami organicznymi w miejskich kompostowniach). Znak przyznawany jest przez DIN CERTCO (Niemiecki Instutut Standaryzacji)  a opracowany został przez IBAW (International Biodegradable Polymers Association & Working Groups)
	Znak ten przyznawany jest opakowaniom plastikowym, papierowym pokrytym plastikiem i kartonowym. Opakowania tak oznakowane rozkładają się (w warunkach typowych dla miejskich kompostowni) w takim samym tempie jak zwykłe domowe odpadki organiczne. Przyznawany przez Biodegradable Products Institute i ASTM American Society for Testing and Materials.
	OK Compost - oznacza że dane opakowanie ulegnie biodegradacji zarówno w miejskiej kompostowni jak i przydomowym ogródku. certyfikat przyznaje AIB-Vinçotte International (Belgia)
	OK Biodegradable - znaczy że dany produkt jest biodegradowalny w ściśle okreslonych warunkach (np. w ziemi, wodzie słodkiej, wodzie słonej). certyfikat przyznaje AIB-Vinçotte International (Belgia)

RÓŻNE INNE ZNAKI ROZPOZANWALNE I MÓWIĄCE O EKOLOGII:

Rada Dobrej Gospodarki Leśnej
Znak ten informuje o tym, że nasz produkt zrobiony jest z drewna, które pochodzi z lasu zarządzanego ekologicznymi zasadami. Oznacza to ochronę kluczowych siedlisk zwierząt, lasów terenów podmokłych i lasów pierwotnych. W lesie zarządzanym takimi zasadami rośnie powierzchnia lasów liściastych, nie stosuje się chemicznych środków ochrony roślin, a martwe drzewa pozostawia się w lesie.

SmartWood, ustanowiony przez Rainforest Alliance w 1989 roku, to pierwszy na świecie program certyfikujący zrównoważone leśnictwo i jego produkty takie jak surowiec drzewny, papier, meble, podłogi, instrumenty muzyczne, czy syrop klonowy i brazylijskie orzechy.

PRODUKTY ENERGOOSZCZĘDNE TEŻ MAJĄ SWOJE ZNAKI
Możemy je znaleźć na przykład na monitorach komputerowych, pralkach, zmywarkach, lodówkach, video, etc.


Produkty z tym znakiem oznaczają, że są one przyjazne środowisku gdyż zużywają tylko niezbędną ilość energii potrzebną do pracy. Im mniej energii zużywamy tym mniej energii muszą produkować elektrownie, co powoduje zredukowanie emisji gazów cieplarnianych i poprawia jakość powietrza.
Używając produkty z tym znakiem możemy obniżyć także nasze wydatki o 20 do 30%.

Ponad 40 kategorii produktów jest oznaczonych tym znakiem. Zaliczyć do nich możemy min.: pralki, zmywarki, lodówki, różnego rodzaju grzejniki jak i wentylatory, sprzęt RTV i AGD, sprzęt biurowy itp.





Tego typu etykietę znajdziemy na komputerach, monitorach i klawiaturach. Jest ona unikalna jako że obejmuje nie tylko wpływ na środowisko ale również na człowieka. Tak więc produkty z taką etykietą są bezpieczne dla środowiska i dla nas




Znak "Umweltbaum"
Niemieckie oznaczenie produktu
energo- i wodooszczędnego

ZNAKI KAWY:







"Shade-grown coffee" oznacza, że kawa rosła w cieniu innych drzew. Jest to naturalne środowisko kawy. W praktyce oznacza to, że plantator nie wycina lasu, a wręcz przeciwnie - dba o niego. Dzięki temu zachowany jest las tropikalny i jego bioróżnorodność. Załóżenie zwykłej plantacji kawy (uprawa w słońcu) wymaga wycięcia tysiecy drzew. Są to zazwyczaj cenne lasy tropikalne. Jest to równoznaczne ze zniszczeniem wielu siedlisk zwierząt, a w szczególności siedlisk ptaków (również tych, które zimują w ciepłych krajach). Szacuje sie, że na tzw. "sun coffe plantations" jest o 97% mniej gatunków ptaków niż na shade-grown plantations. Ponadto, plantacje takie nie mają naturalnej ochrony przed chorobami, dlatego zużywane są ogromne ilosci pestycydów i herbicydów

ZNAKI DOTYCZĄCE EKOLOGII OCEANÓW:




Znak ten oznacza że przy połowie tuńczyków nie giną delfiny i wieloryby i nie odnoszą żadnych ran ani że nie użyto sieci dryfujących.

Znak ten oznacza, że przy połowie tuńczyków śmiertelność delfinów nie przekracza 1 %.


Znak ten oznacza, że przy połowie krewetek śmiertelność żółwi została ograniczona do minimum.


CO TO JEST CODEX ALIMENTARIUS?

Codex Alimentarius, czyli Kodeks Żywnościowy (dosłowne tłumaczenie z języka łacińskiego - kod żywienia) oznacza szereg zarówno ogólnych jak i szczegółowych standardów zapewniania bezpieczeństwa żywności. Jego celem jest ochrona zdrowia konsumenta oraz gwarancja stosowania uczciwej praktyki w branży żywnościowej. Żywność wprowadzana na rynek lokalny, czy też wysyłana na eksport musi być bezpieczna i dobrej jakości.

Codex Alimentarius został utworzony w 1960 roku wspólnie przez dwie agendy Organizacji Narodów Zjednoczonych: Organizację do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa (Food and Agriculture Organization - FAO) i Światową Organizację Zdrowia (World Health Organisation - WHO). Jego celem było wprowadzenie oraz propagowanie definicji oraz wymagań dla żywności ułatwiających harmonizację międzynarodowego obrotu żywnością. W pracach nad Kodeksem Żywnościowym bierze udział 166 państw, które skupiają większość ludności świata. Ustalenia międzynarodowe są następnie wprowadzane w życie również na szczeblu krajowym i regionalnym

Ogólne i szczegółowe standardy Kodeksu

W Kodeksie Żywnościowym znajdują się tysiące zapisów obejmujących ogólne i szczegółowe standardy, stosowane do całej żywności oraz poszczególnych produktów. Do ogólnych możemy zaliczyć standardy dotyczące np.: higieny żywności, etykietowania produktów, zawartości pestycydów, pozostałości leków weterynaryjnych, zasady przeprowadzania inspekcji i wydawania zaświadczeń potrzebnych do importu i eksportu, metody analiz, pobierania próbek, dozwolonych i zabronionych dodatków do żywności, zanieczyszczeń żywności i tzw. żywności funkcjonalnej.

Ponadto w Kodeksie znajdują się szczegółowe zapisy dotyczące wszystkich grup środków spożywczych i poszczególnych produktów, obejmujące standardy w zakresie np.: świeżości produktów, zasad ich mrożenia, przetwarzania owoców i warzyw, soków owocowych, płatków zbożowych, nasion roślin strączkowych, tłuszczów i oleju, ryb, mięsa, cukru, kakao i czekolady oraz mleka i produktów mlecznych.

KOREFERAT:

Warto byłoby wspomnieć jeszcze o kompostowaniu, które jest biotermicznym procesem przerobu odpadów biologicznych w którym do rozkładu substancji organicznych wykorzystuje się pracę drobnoustrojów.

Około 50% odpadów pochodzących z gospodarstwa domowego stanowią odpadki kuchenne i śmieci ogrodowe (liście, skoszona trawa, gałęzie, itp.). Większość materiałów pochodzenia organicznego nadaje się do kompostowania. Kompostowanie jest najstarszą formą recyklingu. Kompost jest stosowany jako nawóz już od ponad 4000 lat. Dopiero po wprowadzeniu nawozów sztucznych użyźnianie gleby przy pomocy kompostu stało się mniej popularne. Obecnie jednak powraca się do kompostu jako do wartościowego nawozu organicznego . Kompostowanie nie tylko pozwala zredukować ilość odpadów, które trzeba wywozić i składować, czy inaczej się ich pozbywać, ale również dostarcza naturalnego i wydajnego nawozu, bogatego w składniki odżywcze i wzmacniające odporność roślin na choroby. Kompost polepsza jakość gleby. W przypadku gleby piaszczystej kompost zatrzymuje wodę, zaś glebę gliniastą spulchnia i umożliwia przesiąkanie wody. Gleba nawożona kompostem będzie zachowywała niższą temperaturę latem, a wyższą zimą. Ten naturalny nawóz zarówno wspomaga wzrost roślin, jak i zapobiega erozji gleby na skutek spływu powierzchniowego na terenach zurbanizowanych.

Pryzma kompostowa może zawierać takie składniki, jak np.:

· obierki owoców i warzyw,
· świeże liście,
· ściętą trawę,
· słomę,
· chwasty,
· suche liście i kwiaty,
· trociny i popiół drzewny.

Niektórych materiałów nie należy składować w pryzmie ze względu na wydzielane przykre zapachy, przyciąganie szkodników (np. myszy), lub też dlatego, że hamują proces rozpadu składników pryzmy i tworzenia się nawozu.


Takimi materiałami są:

· mięso i ryby,
· nasiona,
· papier wybielany chlorem,
· chore rośliny,
· rośliny spryskiwane pestycydami,
· oleje,
· zasolona woda.

Na terenach nieskanalizowanych coraz powszechniej stosowane są małe oczyszczalnie ścieków, zwane przydomowymi - rozwiązanie, które sprawdza się w naszych warunkach od ponad 15 lat; rozwiązanie estetyczne oraz łatwe i tanie w eksploatacji.


Termin "małe (przydomowe) oczyszczalnie ście-
ków" dotyczy kompletnych instalacji odbierają-
cych ścieki od 4 - 200 osób. Mała oczyszczalnia
jest dobrym rozwiązaniem dla domu jednorodzinnego, pensjonatu, szkoły.
Odciek z oczyszczalni ma skład odpowiadający wymogom prawa polskiego i unijnego. 
Na rynku polskim jest wiele solidnych firm speł-
niających surowe wymogi technicze i proponujących kompletne rozwiązania. Istnieją oczywiście różne technologie, ale zasada działania pozostaje stała.

Ogrzewanie domu biomasą


Biomasa stanowi doskonałą alternatywę dla węgla i innych paliw tradycyjnych. Za ich wykorzystaniem przemawia nie tylko aspekt ekologiczny, ale przede wszystkim ekonomiczny. Zaletą ogrzewania gospodarstw domowych biomasą jest niski koszt eksploatacji.


Biomasa jest organicznym produktem fotosyn-
tezy. Nie jest jednak tak przetworzona jak ropa naftowa czy węgiel. Najważniejszą jej cechą jest to, że nie powoduje ona dużej emisji dwutlenku siarki. Bilans dwutlenku węgla powstającego
w wyniku spalania biomasy jest równy zeru. Biomasa jest magazynem energii promieniowania słonecznego, którą stanową drewno i jego odpady, słoma, pelety, specjalnie uprawiane rośliny energetyczne. Wykorzystując biomasę jako materiał opałowy do atmosfery emitowane są mniejsze ilości dwutlenku węgla i siarki.

ZAKOŃCZENIE I PODSUMOWANIE:

Tylko pozornie jesteśmy skazani na takie czy inne powietrze. Jego jakość zależy w dużej mierze od nas. Korzystne dla zdrowia jony ujemne tworzą się łatwiej przy niskiej temperaturze i większej wilgotności. Sprzyja im roślinność zielona i wietrzenie, przeszkadzają urządzenia elektryczne, w szczególności telewizor, monitor komputera, kuchenka mikrofalowa. Jako konsumenci możemy wybierać takie produkty, które nie powodowały emisji szkodliwych substancji do atmosfery. Na szczęście coraz rzadziej widuje się w sklepach aerozole wypełnione freonami powodującymi dziurę ozonową.

Oszczędzanie energii. Gospodarstwa domowe mają tu ogromne pole od popisu. Ciągle daleko nam do Szwedów, którzy mają mieszkania wymagające aż 3-krotnie mniej energii do ogrzania tej samej powierzchni. Oszczędzając energię warto wiedzieć, że:

- większość prądu w Polsce jest wytwarzana w oparciu o węgiel kamienny i brunatny, produkty spalania niszczą lasy, wywołują kwaśne deszcze i powiększają efekt cieplarniany;

- obniżenie temperatury powietrza o 1 st. C poprzez ograniczenie dopływu ciepła to 5% oszczędności;

- regularne odmrażanie elementów chłodzących w lodówce zmniejsza zużycie prądu aż o 1/4;

- piorąc w temperaturze 60 st. zamiast 90 st. oszczędza się 40 % energii;

- do wyprodukowania baterii zużyto 50 razy więcej energii niż można później wykorzystać.

Można podać setki sposobów oszczędzania energii w mieszkaniach np.: gotowanie pod przykryciem, wyłączanie nieużywanych urządzeń, uszczelnienie okien, energooszczędne żarówki, właściwe usytuowanie lodówki...

Rzecz jednak w tym, by je stosować a nie tylko wymieniać.

Poniżej znajduje się ustawa o znakach towarowych. Dzięki znakom towarowym możemy wybrać jakie produkty chcemy zakupić-pozwala nam to dokonać świadomego wyboru. Znaki towarowe mówią o tym że jest to produkt opatentowany a więc taki który został zrobiony zgodnie z pewnymi normami i nie zagraża naszemu życiu i zdrowiu. To też jest ekologia.




---