Prawo gospodarcze i handlowe

Wykład nr 1 05-10-2007

Podręczniki:

Mirosław Stec, Teresa Mróz- Prawo gosp. prywatne

Wojciech Katner- Prawo cywilne i handlowe w zarysie

Egzamin: pisemny opisowy i ustny

Kodeks spółek handlowych

Ustawa o swobodzie działalności gosp.

Definicja prawa gosp. i handlowego

Termin źródłowy prawo handlowe-

Rozwój cywilizacyjny i gosp. spowodował że normy regulacyjne czynności kupieckie nie wyczerpują tego prawa gosp.

Prawo handlowe- odnosi się do regulacji przedsiębiorców

Prawo gosp. prywatne- ta dziedzina zajmuje się sferą prywatną obrotu gosp.

Prawo gosp.- są to normy prawne regulujące ustrój przedsiębiorców oraz stosunki zobowiązaniowe między tymi podmiotami oraz między nimi, a innymi uczestnikami obrotu gosp. krajowego i międzynarodowego za pomocą metody cywilno- prawnej.

Co to jest ta metoda cywilno- prawna- zakłada prawną równość i autonomiczność podmiotów (to odróżnia prawo gosp. prywatne od prawa gosp. publicznego- dot. stosunków publiczno- prawnych dla których jest charakterystyczne władcze podporządkowanie organom władzy publ.)

Prawo gosp. dotyczy tych norm prawnych które funkcjonują w sferze prawa gosp. prywatnego, które zakładają równość prawną uczestników tego stosunku.

Obrót prywatno- cywilno prawny- dzielimy na dwie sfery

1. Obrót powszechny który dotyczy stosunków między podmiotami działającymi poza ewentualnie prowadzoną działalnością gosp.

2. Obrót gosp. w którym możemy wyróżnić dwie płaszczyzny

a) obrót profesjonalny- między przedsiębiorcami

b) obrót konsumencki który dotyczy stosunków między przedsiębiorcami a konsumentami czyli osobami fizycznymi działającymi nie w związku z ewentualnie prowadzoną działalnością gosp.

Podstawą funkcjonowania prawa gosp. jest zasada jedności prawa cywilnego. Według której całokształt przepisów normujących obrót profesjonalny nie stanowi odrębnej gałęzi prawa lecz wyspecjalizowany dział prawa cywilnego.

Jeśli dane stosunki nie są regulowane przepisami wprost adresowanymi do przedsiębiorców to zastosowanie mają przepisy kodeksu cywilnego w szczególności i innych ustaw regulujących obrót cywilno- prawny powszechny.

Źródło tej zasady sięga do lat 60.

Zakres prawa gosp.

1. Zagadnienia o charakterze podmiotowym- które koncentrują się wokół kwestii kto podlega regułą prawa gosp. (regulacje dotyczące ustroju przedsiębiorców, a szczególności powstawania lub funkcjonowania i ustania bytu przedsiębiorcy)

2. Zagadnienia o charakterze przedmiotowym- dotyczą czynności handlowych (związanych z czynnościami podejmowanymi w ramach działalności gosp. np. zawieranie umów handlowych oraz typów tych umów)

Źródła prawa gosp.

Konstytucja wskazuje ustawy, umowy międzynarodowe i rozporządzenia jako akty wykonawcze. Poza tym w obrocie gosp. istotną rolę odgrywają zwyczaje handlowe oraz zasady słuszności (zasady dobrej wiary, dobrych obyczajów, współżycia społecznego) oraz orzecznictwo i poglądy doktryny.

Podstawowe akty prawne

• Kodeks cywilny,

• kodeks spółek handlowych (ustawa z 15 września 2000 r.),

• ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gosp.,

• ustawa z 20 sierpnia 1997 o krajowym rejestrze sądowym,

• ustawa z 28 lutego 2003 r. prawo upadłościowe i naprawcze

akty międzynarodowe

• rozporządzenia wspólnotowe

- rozporządzenie o europejskim zgrupowaniu interesów gosp. z 1985 r.

- o statucie spółki europejskiej z 2001 r.

- o statucie spółdzielni europejskiej 2003 r.

• dyrektywy

- 13 dyrektyw dot. prawa spółek (dot. one przede wszystkim aspektu publiczno prawnego, dyrektywy są implementowane do kodeksu prawa spółek handlowych)

• umowy międzynarodowe- szereg tych umów

- konwencja ONZ o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów z 1980 r. w Polsce obowiązuje od 1996 r. (konwencja wiedeńska)

- TRIPS- konwencja o znakach towarowych

- szereg aktów dot. prawa wekslowego, czynności bankowych itd.

• Prawo zwyczajowe o charakterze międz.

- międz. Formuły klauzul umownych określane jako- Inco Terms- są to pewne reguły wykładni klauzul umownych stosowanych w obrocie międz. które są wydawane przez międz. Izbę handlową w Paryżu ostatnia edycja z roku 2000

Prawo gosp. jest w różnych systemach w różny sposób kształtowane. Dwie metody kształtowania tej dziedziny

Po pierwsze metoda która skupia się wokół czynności handlowej. Np. we Francji

Drugi model w którym punktem wyjścia, pojęciem wokół prawo gosp. jest budowane przez pojęcie przedsiębiorcy. Model podmiotowy np. w Niemczech

Modele mieszane- model anglosaski

Prawo polskie pod wpływem prawa niemieckiego. U nas metoda podmiotowa.

• Wcześniej było pojęcie kupca (kodeks handlowy z 1930 r.)- kupiec zwykły (we własnym imieniu prowadził przedsiębiorstwo zarobkowe) i rejestrowy (we własnym imieniu prowadził przedsiębiorstwo zarobkowe ale o większym rozmiarze)

• 1961 r.- wyeliminowanie pojęcia kupca, natomiast funkcjonowało pojęcie jednostki gosp. i jednostki gosp. uspołecznionej

• Ustawa z 23 XII 1988 r. o działalności gosp.- ustawa ta zdefiniowała pojęcie podmiotu gosp.

• Ustawa o krajowym rejestrze sądowym- zastąpiono pojęcie podm. gosp. terminem przedsiębiorca.

• 19 listopdada 1999 r. - ustawa prawo działalności gosp.

• 2 lipca 2004 r. ustawa o swobodzie działalności gosp.

• Nowelizacja KC z 2003 r. wprowadzono do KC art. 43¹ def. się pojęcie przedsiębiorcy

KC- def. Przedsiębiorcy- przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna jednostka organizacyjna o której jest mowa w art.33¹ paragraf 1 (ułomne osoby prawne) prowadząca we własnym imieniu działalność gosp. lub zawodową.

Mamy dwie przesłanki przesłankę podmiotową i funkcjonalno- przedmiotową

Od strony podmiotowej- ustawodawca wskazuje nam jakie podmioty należy uważać za przedsiębiorcę.

Czy przedsiębiorca musi mieć pełną zdolność do czynności prawnej- na gruncie def. kupca- nie było wątpliwości że kupcem może być osoba fizyczna która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnej. Kiedy ten problem się pojawia w przypadku spadkobrania lub przedsiębiorca w trakcie swojej działalności zostaje ubezwłasnowolniony. Obecnie dominuje pogląd że nie ma podstaw prawnych aby wyłączyć taką możliwość. Przedsiębiorcą może być osoba która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, co prawda będzie to utrudniać funkcjonowanie jednak przepisy KC- przepisy o przedstawicielstwie ustawowym.

Osoby prawne- jej status przedsiębiorcy wiąże się z powstaniem tej osoby.

Ułomne osoby prawne- mają zdolność prawną nie mają zdolności do czynności prawnej- spółka jawna, komandytowa, partnerska, spółka kapitałowa w organizacji, a także wspólnoty mieszkaniowe

Z tego wszystkiego wynika że przedsiębiorcą może być jedynie jednostka która ma co najmniej zdolność prawną. Jednostki które nie mają zdolności prawnej nie mogą być przedsiębiorcami.

Od strony funkcjonalnej- jest to zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie pozyskiwanie i rozpoznawaniu, wydobywanie kopalni ze złóż a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły

Rozporządzenie z 18 marca 1997 r. w sprawie polskiej klasyfikacji wyrobów i usług.

Definicja danej działalności gosp. rozporządzenie RM z 7 października….

Dlaczego ważne jest określenie rodzaju tej działalności?

Przy podejmowaniu działalności gosp. wskazanie tej działalności jest niezbędne przy rejestracji tej działalności gosp.

Co nie jest działalnością gosp.?

Lokowanie własnych środków finansowych na rachunkach bankowych, nabywanie akcji lub udziałów w spółkach, budownictwo komunalne org. samorządowych, wykonywanie pracy lub czynności wynikających z udzielonego pełnomocnitwa ma to związek z podstawową cechą działalności gosp. że ma być wykonywana we własnym imieniu.

Działalność gosp. ma być wykonywana w sposób zorganizowany- została wybrana odpowiednia forma organizacyjno- prawna działalności i polskie prawo dopuszcza w obecnym stanie następujące formy org.

• Indywidualną działalność gosp. osoby fizycznej

• Formę osobowej spółki handlowej- spółka jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo- akcyjna

• Spółki handlowe- kapitałowe- spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjna

• Spółdzielnie

• Przedsiębiorstwa państwowe

• A także w granicach przewidzianych przez prawo tymi formami mogą też być działalność gosp. fundacji, stowarzyszeń i samorządu terytorialnego.

Wszystkie te fermy org. od spółek kapitałowych są to osoby prawne. Jeśli pytamy o osoby prawne które prowadzą działalność gosp. to poza spółkami z ograniczoną odpowiedzialnością mogą to być spółdzielnie czy przedsiębiorstwa państwowe itd.

Ta odpowiednio wykształcona struktura będzie powodowała że działalnością gosp. nie będą czynności jakieś w ramach pomocy sąsiedzkiej nawet jeśli będzie odpłatna.

Drugi warunek działalności gosp.- ciągłość- chodzi o to żeby działalność nie była prowadzona w sposób dorywczy, wyjątkowy, czyli aby charakteryzowała się pewną stabilnością nie oznacza to że musi być prowadzona w sposób stały. Czyli jeśli ktoś okazyjnie od czasu do czasu naprawia coś sąsiadce to nie prowadzi działalności gosp.

Trzeci warunek to zarobkowy charakter- działalność gosp. zakłada w sobie cel zarobkowy czyli nastawiony na osiągnięcie dochodu. Ogólnie można powiedzieć że ten cel zarobkowy nie jest związany warunkiem sine qwa non z zyskiem. Czyli działalność która nie przynosi zysku nie wyklucza tego że jest w celu zarobkowym. Działalność non for profit- która oznacza zarobienie na koszty działalności i realizację celów statutowych np. na potrzeby jakiś fundacji. Działalność ta nie jest skierowana na zysk ale na zarobek. Natomiast takiego charakteru nie będzie miała działalność non profit która oznacza pokrywanie wyłącznie niezbędnych kosztów jakiegoś przedsięwzięcia. Np. organizowanie środków na jakąś akcje charytatywną.

Nie jest też działalnością gosp. zaspokajanie własnych potrzeb.

Profesjonalizm (zawodowy charakter działalności)- każda działalność gosp. musi mieć charakter profesjonalny- czyli być wykonywana w sposób adekwatny do wymaganych kwalifikacji.

Art. 355 paragraf 2 KC- który mówi o należytej staranności określanej przy uwzględnieniu zawodowego charakteru działalności.

Art. 43¹ KC (def. Przedsiębiorcy)-

Ustawa o swobodzie działalności gosp.- ustawa ta tworzona pod wpływem lobby, zawiera w sobie wyłącznie podmiotowe w art. 3 wskazuje że przepisów ustawy nie stosuje do działalności gosp. w zakresie rolnictwa.

Działalność ta ma być podejmowana i wykonywana we własnym imieniu- nie jest działalnością gosp. działalność, która jest wykonywana za kogoś innego.

Wykład nr 2 17-10-2007 r.

Ustawa o swobodzie działalności gosp. wskazuje zasady i warunki podejmowania działalności gosp.

Z pierwszych rozdziałów możemy wyprowadzić dwie podstawowe zasady na których opiera się dział. gosp. w Polsce

1. Zasada wolności gosp. podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gosp. jest wolne, jest ona wyrażona w art. 6 ustawy ustęp 1

Art. 20 i 22 konst. stanowią o zasadzie wolności gosp.

Art. 22 stanowi że wolność gosp. może być ograniczona wyłącznie ustawą i tylko ze względu na ważny interes publiczny.

2. Zasada równości przedsiębiorców (prawna równość)- wynika ona z art. 6 ale także jej źródła możemy szukać w art. 7 ustawy o swobodzie dział gosp., art. 13 też nawiązuje do tej zasady.- przyznaje on także podmiotom zagranicznym na równych zasadach podejmowanie dział. gosp.

3. Zasada poszanowania uzasadnionych interesów przedsiębiorców art. 9, 10, 11- org. adm. publicznej powinny załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki

4. Zasada uczciwej konkurencji i ochrony słusznych praw konsumentów art. 17- przedsiębiorca wykonuje dział. Gosp. na zasadach uczciwej konkurencji…

5. Zasada przestrzegania dobrych obyczajów w obrocie gosp.

Zasada wolności nie oznacza że przedsiębiorca może podejmować dział. Gosp. jak chce, musi spełnić określone warunki

Ustawodawca wskazuje warunki na jakich można tą działalność prowadzić art. 14 to wskazuje.

Podstawowym warunkiem jest uzyskanie wpisu do odpowiedniego rejestru (art. 14)- przedsiębiorca może podjąć działalność gosp. po uzyskaniu wpisu do Krajowego rejestru przedsiębiorców (znajduje się w Krajowym rejestrze sądowym) albo w ewidencji (wyj. Spółki kapitałowe) Wpis do odpowiedniego rejestru czy ewidencji obejmuje wszystkich przedsiębiorców poza tym jednym wyjątkiem.

Te wpisy nie są alternatywne

Krajowy rejestr przedsiębiorców- regulowany jest ustawą krajowy rejestr sądowy z 1997 r.

Ustawa reguluje funkcjonowanie krajowego rejestru sądowego na który składają się trzy rejestry:

1. Rejestr przedsiębiorców

2. Rejestr stowarzyszeń i innych org. społ. i zawodowych, fundacji oraz publ. ZOZ- ów

3. Rejestr dłużników niewypłacalnych

Rejestr przedsiębiorców- obejmuje wszystkie podmioty prowadzące działalność gosp. za wyjątkiem osób fizycznych. Każda zatem osoba prawna oraz ułomna osoba prawna musi uzyskać ten wpis w KRS. Wpis ten najczęściej będzie konstytutywny. W szczególności dotyczy to podmiotów w którym podstawowym celem jest prowadzenie działalności gosp.

Jednak w rejestrze mogą się znaleźć podmioty które prowadzą działalność gosp. w celu realizacji innych celów (pozyskiwanie środków na działalność statutową)

Druga kat. podmiotów- spółki kapitałowe utworzone w innym prawnie dozwolonym celu niż prowadzenie działalności gosp.

Wpis do KRS- u następuje na wniosek zainteresowanego wraz ze złożonymi dokumentami. Powinien być złożony w ciągu 7 dniu od powstania zdarzenia ujawnionego w rejestrze. Ten termin dotyczy tych wpisów które są konieczne po powstaniu już działalności gosp.

Rejestr przedsiębiorców prowadzi sąd gosp. rejonowy (sąd rejestrowy) właściwy ze względu na siedzibę przedsiębiorcy. Rejestr prowadzony jest w systemie informatycznym ale poza systemem dla podmiotów wpisanych do rejestru prowadzi się także odrębne akta rejestrowe w których są prowadzone odrębne dokumenty stanowiące podstawę wpisu. Sąd przed dokonaniem wpisu bada czy wniosek oraz dokumenty do niego załączone są zgodne z przepisami prawa pod względem treści i formy. Natomiast ich prawdziwość bada wyłącznie gdy ma w tym względzie uzasadnione wątpliwości.

Rejestr przedsiębiorców jest księga publiczną.

Ma dwie istotne cechy. Jest jawny pod względem formalnym i materialnym.

Pod względem formalnym ta jawność oznacza to że każdy ma prawo dostępu do danych zawartych w rejestrze. Odbywa się do za pośrednictwem tak zwanej centralnej informacji. Jest to ogólnopolski zbiór informatyczny.

Dotyczy ta jawność także prawa przeglądania akt rejestrowych ale musi się to odbywać w siedzibie danego sądu. Art. 8 ustawy o KRS

Z punktu widzenia jawności pod względem materialnym art. 15, 16 ustawy. Nikt nie może zasłaniać się nieznajomością treści wpisu w rejestrze.

Te przepisy precyzują tę jawność materialną uzależniając od tego czy dane wpisane do rejestru przedsiębiorców podlegają upublicznieniu. (niektóre dane podlegające wpisowi muszą być także ogłoszone w monitorze sądowym i gosp.)

Poza tą cechą jawności ustawodawca w art. 16 przyznaje także danym wpisanym do rejestru domniemanie prawdziwości treści danych wpisanych do rejestru.

Oznacza to że podmiot zobowiązany do zgłoszenia danych nie może powoływać się wobec osób trzecich działających w dobrej wierze na zarzut że dane wpisane nie są prawdziwe, jeżeli zaniedbał wystąpić niezwłocznie z wnioskiem o sprostowanie, uzupełnienie lub wykreślenie wpisu. Więc ten podmiot który jest wpisany do rejestru nie może zasłaniać się wobec osób trzecich działających w dobrej wierze że dane są wprawdzie wpisane do rejestru ale są one nieprawdziwe, niepełne.

W założeniu rejestr ten miał obejmować wszystkich przedsiębiorców. Jednak nie doszło do tego. Najpierw mówiono że jest to odkładane w czasie na pewne niemożliwości finansowe, ostatecznie ustawodawca zrezygnował z tego systemu. Nie jest to łatwe, oraz drogie w utrzymaniu.

Ustawa o swobodzie dział gosp. podtrzymała dotychczasowe rozwiązanie iż osoby fizyczne które pragną podjąć działalność gosp. muszą uzyskać wpis w ewidencji gosp. Ewidencja ta też ma jawność materialną i formalną, jest także przewidziana centralna informacja.

Przepisy wprowadzające o swobodzie działalności gosp. na mocy których odłożono w czasie wejście tych przepisów art. 23 i następne o ewidencji do 1 stycznia 2007 r. jednak nie weszły one bo ustawodawca znów odsunął ich wejście do 1 października 2008. Jednocześnie utrzymano obecne przepisy w chwili obecnej ewidencja osób fizycznych prowadzona jest na podstawie utrzymanych przepisów art. od 7 do 7i.

Ewidencja działalności gosp. prowadzona jest przez organy gminy. Wpis dokonywany jest w następstwie zgłoszenia które powinno być złożone w urzędzie gminy właściwym ze względu na miejsce zamieszkania przedsiębiorcy. Wpis który dokonał organ gminy nie ma charakteru decyzji administracyjnej, jest czynnością techniczną. Charakter decyzji adm. ma odmowa wpisu. Wpis jest odpłatny- pierwszy wpis 100 zł, zmiany 50 zł. Sama ewidencja jest jawna i każdy może mieć dostęp do danych w niej zawartych. Jednak z tego żadnych skutków prawnych wywodzić nie można.

Przepisy mówią też o tym co powinno zawierać zgłoszenie.

Przesłanki uzasadniające odmowę wpisu.

1. Odmowa nastąpi gdy zgłoszenie dział gosp. nie jest regulowane przepisami ustawy o swobodzie dział gosp.

2. Gdy zgłoszenie ma braki formalne które mimo wezwania nie zostały usunięte w wyznaczonym terminie

3. Wyrok karny- zakaz wykonywania przez osobę działalności gosp. zgłoszonej do ewidencji

Organ wydaje zaświadczenie o wpisie do ewidencji w ciągu 14 dni od zgłoszenia.

Wpis do ewidencji

Taki wpis muszą uzyskać przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową dział gosp.

Każda z osób fizycznych będąca wspólnikiem spółki cywilnej (przedsiębiorcą nie jest spółka cywilna ale są nimi wspólnicy)

Wpisowi do ewidencji podlegają także każdy z małżonków jeśli prowadzą oni wspólną działalność gosp.

Art. 15 ustawy o swobodzie dział. Gosp. podejmowanie dział. Gosp. na zasadach określonych w ustawie ….

Sam obowiązek rejestrowy jest podstawą podjęcia działalności gosp. w każdej dziedzinie. Jednak ustawodawca wprowadza w niektórych przypadkach dodatkową reglamentacje. (dodatkowe warunki) jakie trzeba spełnić żeby prowadzić dział gosp.

Trzy formy prawnej reglamentacji

1. Obowiązek uzyskania koncesji

2. Obowiązek uzyskania zezwolenia

3. Obowiązek wpisu do rejestru działalności regulowanej

Ad. 1 koncesja

Uregulowana jest w art. 46- 63

Koncesja oznacza wyrażenie zgody przez właściwy organ państwa na podjęcie i prowadzenie działalności gosp. zastrzeżonej prawnie na rzecz państwa lub mającej podstawowe znaczenie dla bezpieczeństwa państwa i obywateli.

Dziedziny w których istnieje obowiązek uzyskania koncesji wymienione są w art. 46 ustęp 1- jest to lista zamknięta. Obecnie mamy 6 takich dziedzin działalności

1. Poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż kopalin…

2. Wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi…

3. Wytwarzanie…

4. Ochrona osób i mienia

5. Rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych

6. Przewóz lotniczy

Ponieważ państwo dzieli się swoim monopolem z zainteresowanymi podmiotami wobec tego jest mu przyznana duża swoboda w udzielaniu tych koncesji.

Koncesja wydawana jest na wniosek zainteresowanego podmiotu. Organem koncesyjnym jest co do zasady minister właściwy ze względu na przedmiot działalności wymagający koncesji (do pkt. E organem jest krajowa rada a nie minister). Organ koncesyjny rozstrzyga ten wniosek w drodze decyzji adm. i orzeka o udzieleniu, odmowie udzielenia, udzieleniu tylko w pewnym zakresie.

Po udzieleniu koncesji organowi przysługują także uprawnienia kontrolne. Może cofnąć koncesje lub jakoś ją zmienić.

Zgodnie z art. 47 ustęp 3 koncesje udziela się na czas oznaczony min. 5 lat maksimum 50. Na krócej niż 5 lat można udzielić koncesji jeśli wnioskuje o to przedsiębiorca.

Szczegółowy zakres i warunki prowadzenia działalności gosp. podlegającej koncesjonowaniu określają odrębne ustawy.

Czasami ilość koncesji jest ograniczona. Tzn. większa ilość chętnych spełniających warunki spełnienia koncesji niż liczba koncesji.

Art. 52 przewiduje że w takim wypadku organ koncesyjny zarządza przetarg którego przedmiotem jest udzielenie koncesji. Jedynym kryterium wyboru ofert w tym przetargu jest oferowana wysokość opłaty za udzielenie koncesji.( Na zasadzie kto da więcej) koncesja jest udzielana tym których oferty zostały wybrane.

Ad 2. Obowiązek uzyskania zezwolenia

Regulacja dot. uzyskania zezwolenia znajduje się w art. 75 ustawy o swobodzie działalności gosp.

Zezwolenie jest to dopuszczenie przedsiębiorcy do wykonywania określonej działalności gosp. po uprzednim stwierdzeniu że przedsiębiorca spełnia wszystkie warunki wykonywania tej działalności wymagane przez ustawę.

Obowiązek uzyskania zezwolenia musi wynikać z ustawy. Ustawy które taki obowiązek przewidują wymienia art. 75. Takich ustaw jest 30.

Np. ustawa o wychowanie w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi, prawo telekomunikacyjne, prawo pocztowe, fundusze inwestycyjne, prawo atomowe itd.

ustawa transport drogowy i kolejowy mowa jest o licencji.

Ustawa mówi też o uzyskaniu zgody prowadzenia działalności z zakresu płatności rozrachunku papierów wartościowych.

Organy udzielające zezwolenia wskazane są we wspomnianych ustawach. Obowiązek uzyskania tego zezwolenia wprowadzany jest w takich dziedzinach kiedy z działalnością może wiązać się jakieś zagrożenie w obrocie różnego rodzaju. Każdy kto spełnia warunki ma prawo utrzymać zezwolenie.

Ad. 3 obowiązek uzyskania wpisu w rejestrze działalności regulowanej

Działalność regulowana to działalność gosp. której wykonywanie wymaga spełnienia szczególnych warunków określonych w ustawie.

Art. 64-74

Art. 64 przedstawia nam sytuacje na czym polega ten proces. Jeśli przepis odrębnej ustawy przewiduje że dany rodzaj działalności jest tą działalnością regulowaną, określa ją tak że do jej podjęcia przedsiębiorca musi spełniać określone tą ustawą warunki, wskazuje organ prowadzący rejestr takiej działalności i wymaga wpisu w takim rejestrze. Przedsiębiorca musi złożyć wniosek o wpisanie do rejestru oraz oświadczenie o spełnieniu warunków wymaganych do jej prowadzenia.

Taki wniosek podlega opłacie skarbowej a organ ten prowadzący rejestr na podstawie tego wniosku i oświadczenia dokonuje wpisu do rejestru i wydaje zaświadczenie o dokonaniu takiego wpisu.

Przyjmuje się domniemanie że to oświadczenie jest prawdziwe pod rygorem nałożenia zakazu prowadzenia tej działalności jeśli to oświadczenie jest niezgodne ze stanem faktycznym. Rejestr dział regulowanej jest jawny. Organ ma 14 dni na dokonanie wpisu jeśli tego nie uczyni to 15 dnia przedsiębiorca może rozpocząć działalność po uprzednim pisemnym zawiadomieniu organu że podejmuje tę działalność np. prowadzenie szkoleń dla lekarzy.

Ustawa wymienia także szereg innych warunków o charakterze porządkowym, niekiedy adm. które trzeba spełnić aby prowadzić działalność gosp. np. warunki wymienione w art. 18- warunki dot. ochrony życia, zdrowia ludzkiego, ochrony środowiska. Ponadto warunkami na jakich przedsiębiorca powinien działać jest Obowiązek posługiwania się jęz. Polskim na etykietach, instrukcjach towarów, obowiązek posługiwania się rachunkiem bankowym przy prowadzeniu działalności gosp.

Art. 13 problem prowadzenia działalności gosp. przez osoby zagraniczne- ustawodawca przede wszystkim definiuje nam pojęcie samej osoby zagranicznej

Art. 5 pkt. 2 przez osobę zagraniczną rozumiemy osobę fizyczną mające miejsce zamieszkania zagranicą nie mające obywatelstwa polskiego osobę prawną z siedzibą zagranicą i ułomną osobę prawną z siedziba zagranicą.

Przedsiębiorca zagraniczny- jest to osoba zagraniczna wykonująca działalność zagranicą

Art. 13 wskazuje warunki na jakich osoby zagraniczne mogą podejmować działalność gosp. w Polsce. Jednocześnie jednak reguluje problem…

Wykład nr 3 26-10-2007 r.

Ustawodawca wskazuje 3 kat. podmiotów które są określane jako osoby zagraniczne

1. Osoba mieszkająca za granicą i nie posiadająca obywatelstwa polskiego

2. Osoba prawna z siedziba zagranicą

3. Jednostka

Art. 13 ustawy

Na tym tle wyróżniamy 2 grupy podmiotów do których w innym zakresie będą stosowane przepisy dot. działalności gosp.

Każdy za tych podmiotów który już podejmie działalność gosp. jest traktowany jak przedsiębiorca polski. Przysługują mu te same prawa i warunki wykonywania działalności gosp.

Problem natomiast polega na tym na jakich warunkach te podmioty mogą podjąć tę działalność w Polsce.

1. osoby zagraniczne pochodzące z UE oraz krajów EFTA (europejskie porozumienie o wolnym handlu np. Szwajcaria), a także obywatele innych państw którzy otrzymali zezwolenie na osiedlenie się na teryt. RP, zgodę na pobyt tolerowany statut uchodźcy korzystają z czasowej ochrony na teryt. RP.

Te wszystkie podmioty mogą podejmować dział. Gosp. w Polsce na takich samych zasadach jak przedsiębiorcy Polscy.

2. Wszystkie pozostałe osoby zagraniczne- mogą podejmować dział. Gosp. w Polsce tylko w kilku formach spółek:

• Komandytowej

• Komandytowo- akcyjnej

• Spółka zoo

• Spółka akcyjna

Ponadto mogą przystępować do takich spółek lub obejmować w nich udziały bądź akcje.

Osoby zagraniczne z innych krajów nie będące osobami fizycznymi mogą w Polsce albo tworzyć takie spółki albo mogą nabywać akcje bądź udziały.

Nieco wyodrębnioną kategorią w tym zakresie jest kategoria przedsiębiorców zagranicznych

Art. 5 punkt 3- przedsiębiorca zagraniczny jest to osoba zagraniczna wykonująca działalność gosp. zagranicą.

Art. 85-102 o swobodzie działalności gosp.

Dwie formy prowadzenia działalności gosp. przez podmioty zagraniczne:

Prowadzenie oddziału i przedstawicielstwa

Oddział- jest to forma wykonywania dział. Gosp. przez przedsiębiorcę zagranicznego na teryt. RP. Przedsiębiorcy mogą tworzyć oddziały na zasadzie wzajemności o ile ratyfikowane umowy nie stanowią inaczej. Oddział przedsiębiorcy zagranicznego może wykonywać dział. Gosp. wyłącznie w zakresie przedmiotu dział. W jakim przedsiębiorca prowadzi tę działalność w kraju macierzystym.

Rozpocząć tę działalność może po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców.

Przedsiębiorca który tworzy oddział musi ustanowić osobę upoważnioną w oddziale do reprezentowania go. Przepisy wskazują jakie dane muszą być wpisane do KRS-u.

Przedstawicielstwo- nie ma za przedmiot wykonywania działalności gosp. zakres działania przedstawicielstwa może bowiem obejmować wyłącznie prowadzenie działalności w zakresie reklamy i promocji przedsiębiorcy zagranicznego.

Utworzenie przedstawicielstwa wymaga wpisu do tak zwanego rejestru przedstawicielstw prowadzonego przez ministra gosp. wydaje z urzędu zaświadczenie o dokonaniu wpisu rejestr jest jawny. Min. Gosp. może odmówić w pewnych warunkach dokonanie wpisu np. utworzenie przedstawicielstwa zagrażałoby obronności państwa, lub wniosek dotyczy sfer w których przedstawicielstwo nie może działać.

Mikro przedsiębiorcy, mali przedsiębiorcy, średni przedsiębiorcy

Kryteria podziału będą ocenianie w okresie jednego roku z ostatnich 2 lat obrotowych.

Dwa kryteria które będą oceniane:

Średnioroczne zatrudnienie

Roczne obroty netto ze sprzedaży towarów, usług, wyrobów oraz operacji finansowych

Mikro przedsiębiorcy- muszą zatrudniać mniej niż 10 pracowników i mniej niż 2 mln euro obrotów

Mali przedsiębiorcy- zatrudnia mniej niż 50 pracowników, ten obrót netto nie przekracza 10 mln euro

Średni przedsiębiorcy- zatrudnia mniej niż 250 pracowników, ten obrót netto nie przekracza mln 50 euro

Za małego i średniego przedsiębiorcę nie uważa się przedsiębiorcy w którym inni przedsiębiorcy, albo skarb państwa albo jednostki sam. teryt. posiadają:

1. 25 % i więcej wkładów, udziałów, lub akcji

2. Prawa do 25 % i więcej udziału w zysku

3. 25 % i więcej głosów w zgromadzeniu wspólników

Przedsiębiorstwo- 3 znaczenia tego pojęcia

1. W znaczeniu podmiotowym- kiedy to pod terminem przedsiębiorstwo rozumiemy podmiot prowadzący działalność gosp.- przedsiębiorcę i w tym znaczeniu słowo to używane jest kiedy mówimy o przedsiębiorstwie państwowym.

2. W znaczeniu funkcjonalnym- prowadzenie działalności gosp. przepisy KC art. 435 o odpowiedzialności prowadzącego na własny rachunek.

3. Znaczenie przedmiotowe które zdefiniowane jest w art. 51 KC- przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników materialnych i nie materialnych…

Określamy niejako przedmiot obrotu. Jest to pewien wewnętrznie zorganizowany w celu prowadzenia określonej działalności gosp. konglomerat praw (majątkowych i nie majątkowych) i stanów faktycznych (np. księgi handlowe), dóbr o charakterze materialnym i niematerialnym to wewnętrzne zorganizowanie i połączenie powoduje powstanie nowej jakości które nie jest sumą tych elementów, one mają większą wartość niż suma tych elementów bo pozwalają na osiągnięcie celów gosp.

Jaki jest charakter tego dobra?

Traktuje to przedsiębiorca w sposób inny niż rzecz. Np. regulacja dotycząca zbycia przedsiębiorstwa gdyż dopuszcza się możliwość zbycia jednym aktem ten zbiór tych czynników materialnych i niematerialnych. Dokonujemy sprzedaży całego przedsiębiorstwa jednym aktem (tych wszystkich zbiorów). Zakres odpowiedzialności za zobowiązania przedsiębiorstwa- ustawowy kumulatywne przystąpienie do długu przez nabywcę przedsiębiorstwa, bowiem nabywca odpowiedzialny jest solidarnie ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa jednak w sposób ograniczony do wartości nabytego przedsiębiorstwa według stanu z chwili nabycia i wartości cen z chwili zaspokojenia wierzyciela. Ta solidarność jest wyłączona gdy nabywca nie dowiedział się o tych zobowiązaniach nie z własnej winy.

Przedsiębiorstwo jest sumą aktywów, natomiast składnikami przedsiębiorstwa nie są jego zobowiązania. Wobec tego jeśli sprzedajemy przedsiębiorstwo to sprzedajemy składniki czynne a zobowiązania po prostu obciążają te aktywa, natomiast nie są składnikiem przedsiębiorstwa.

Jeśli zatem (art. 55²)- sprzedajemy aktywa za tymi aktywami podążają zobowiązania.

Art. 55 ⁴ Nie można skutecznie wyłączyć odpowiedzialności zbywcy czy nabywcy za zobowiązania tego przedsiębiorstwa. Konieczna do tego jest zgoda wierzyciela

Prowadzenie przedsiębiorstwa (def. z art. 55¹) i prowadzenie działalności gosp. nie są tożsame. Można prowadzić działalność gosp. nie prowadząc przedsiębiorstwa.

Typy przedsiębiorców- to będzie na ćwiczeniach

Prawo spółek-

Spółka to jest prawna forma współdziałania osób fizycznych czy osób prawnych

Ale nie jest to jakaś forma własnościowa.

Mamy wiele typów spółek

Wspólne cechy wszystkich spółek

1. Zawsze mamy do czynienia ze stosunkiem cywilno- prawnym

2. Podstawą powstania każdej spółki jest czynność prawna (zazwyczaj dwu stronna czyli umowa, ale może to być też czynność jednostronna spółka jednoosobowa akt jej powołania)

3. Cechą charakterystyczną dla spółek jest wspólny cel który ma być realizowany w ramach tej spółki. (czasami jest on wskazany przez ustawodawcę- chodzi tu o cel gosp. który dotyczy spółki gosp. czy spółek handlowych, niekiedy dowolny cel byleby był zgodny z prawem dotyczy to spółek handlowych- kapitałowych)

4. Daje możliwość osiągania dodatkowych korzyści poprzez współdziałanie ale także ryzyko strat

5. Mamy dwie sfery jej funkcjonowania

1. Stosunki wewnętrzne między wspólnikami- które będą dotyczyć spraw spółki- podejmowanie decyzji, zarządzanie spółka

2. Stosunki zewnętrzne między spółką a osobami trzecimi. Zagadnienia związane z reprezentacją czyli dokonywaniem w imieniu spółki czynności prawnych.

6. Co do zasady przyjmuje się że istnieje zamknięty katalog spółek. Inaczej mówiąc ilość i rodzaje spółek są określone przez przepisy prawa. W obrocie mogą funkcjonować tylko takie spółki które są wskazane przez ustawodawcę. W pewnym zakresie jest to dyskusyjne dlatego, że w Polsce możliwe było tworzenie spółek cichych- jest to konstrukcja która była regulowana w KH jednak przepisy te zostały uchylone w 64 r. jedna osoba na zewnątrz ale w stosunkach wewnętrznych funkcjonowało kilku wspólników. Obecnie taka konstrukcja z punktu widzenia cywilistycznego jest dopuszczalna byłaby to umowa nie nazwana zawierana na zasadzie wolności umów. Jednocześnie niektórzy zwracają uwagę że ta zasada uniemożliwia tworzenie takich spółek skoro przepisy tego nie przewidują. Inny aspekt podatkowy- prowadzenie działalności na tak zwanego „słupa”- zabronione jest to przez przepisy karno- skarbowe

Jakie spółki w prawie polskim są dopuszczalne?

Mamy różne podziały tych spółek według różnych kryterium

1. Kryterium źródła regulacji mamy:

1. Spółki cywilne (regulowana w KC)- jest stosunkiem zobowiązaniowym łączącym wspólników

2. Spółki handlowe - (regulowane w KSH)- stanowią odrębne podmioty prawa które mają zdolność prawną, a niektóre osobowość prawną. To nie znaczy że spółki handlowe nie mają cywilistycznego charakteru. (Art. 2 KSH odsyła do przepisów KC jeśli coś nie jest uregulowane).

Do tych spółek handlowych zaliczymy: spółkę jawną, komandytowa, partnerska, komandytowo- akcyjna, spółka zoo, spółka akcyjna

2. Podział spółek na substrat:

1. Spółki osobowe- zaliczymy do nich cywilna, partnerska, komandytową, komandytową- akcyjną. Opierają się na osobach wspólników na ich cechach, pewnych kwalifikacjach

2. Spółki kapitałowe- akcyjna, zoo. Tu substratem jest kapitał wnoszony przez wspólników do spółki.

Spółki osobowe od kapitałowych różni to że spółki osobowe nie mają osobowości prawnej a spółki kapitałowe taką osobowość mają. Kolejna kwestia różnicująca te spółki to kwestia występowania organów tych spółek w oborce. W spółkach osobowych nie występują organy, działają natomiast wspólnicy natomiast działanie spółek kapitałowych opiera się na działaniu organów.

Spółki osobowe i kapitałowe odróżnia też kwestia składu osobowego. W spółkach osobowych mamy zamknięty skład osobowy, ograniczona ilość wspólników, natomiast w spółkach kapitałowych zasadą jest jej otwarty charakter i wielość wspólników. Wiąże się to z problematyką zmian w członkostwie spółki. W spółkach osobowych mamy do czynienia z zasadą niezbywalności udziałów, członkostwa chyba że umowa spółki to dopuszcza natomiast w spółkach kapitałowych zasadą jest zbywalność udziałów lub akcji i swobodne udziały osobowe w spółce. Problem kontroli nad działalnością spółki: spółki osobowe jest to domena wspólników, a w spółkach kapitałowych nadzór prowadzony jest przez odpowiednie organy nadzoru, przede wszystkim przez radę nadzorczą. Kolejna kwestia to kwestia odpowiedzialności za zobowiązania spółki osobowe- odpowiedzialność ponosi spółka wraz ze wspólnikami których odpowiedzialność ma charakter subsydiarny (czyli posiłkowy- uaktywnia się gdy egzekucja z majątki spółki okaże się bezskuteczna), spółka kapitałowa- zasadą jest wyłączna odpowiedzialność spółki jako odrębnej osoby prawnej za swoje zobowiązania. Odpowiedzialność wspólników czy akcjonariuszy jest wyłączona, w ogóle nie występuje. Natomiast na zasadzie wyjątku w spółce zoo za jej zobowiązania subsydiarnie za zobowiązania spółki odpowiedzialność ponoszą też jej członkowie zarządu.

Podstawą utworzenia spółki jest czynność prawna.

Jeśli chodzi o samą spółkę to tutaj wysuwane są trzy teorie co do koncepcji konstrukcji spółki:

1. Teoria umowy (kontraktowa)- spółka to jest umowa zarówno w stosunkach wewnętrznych jak i zewnętrznych i jest to umowa pomiędzy wspólnikami

2. Teoria instytucji według której definiując konstrukcje spółki nie powinniśmy odwoływać się do jej genezy ale w funkcjonowaniu spółki. Spółka jest to pewna całość funkcjonalna. Ale zarzut tej teorii jest taki stawiany że pomijamy w niej źródła cywilistyczne. Zaciemnia relacje wewnętrzne w spółce. (dobra teoria dla jednoosobowej spółki)

3. Teoria majątku celowego- spółka to powiązanie majątków dla osiągnięcia określonego celu gospodarczego.

Wykład nr 16-11-2007 r.

Odstępstwo od ogólnej zasady że reprezentacja spółki jest prawem każdego wspólnika inne rozwiązanie w spółce partnerskiej- możliwość ustanowienia zarządu który wyłącza ten tradycyjny model i wówczas spółka według zasad określonych przepisów z ograniczoną odpowiedzialnością…

Spółka komandytowa- prawa reprezentacji spółki nie mają komendatyriusze chyba że zostanie im udzielone pełnomocnictwo. I w spółce komandytowa- akcyjnej takiego prawa nie mają akcjonariusze chyba że otrzymają pełnomocnictwo.

Odpowiedzialność osobista, subsydiarna wspólników.

Ma charakter solidarny ze spółką i innymi wspólnikami, charakter osobisty- własnym majątkiem, nieograniczony, ale również charakter subsydiarny w stosunku do odpowiedzialności spółki

Za zobowiązania spółki w pierwszej kolejności odpowiada sama spółka, a gdy egzekucja z majątku spółki jest bezskuteczna to dopiero wówczas za te zobowiązania odpowiadają wspólnicy. Odpowiedzialność wspólnika obejmuje wszystkie zobowiązania. Wobec wierzycieli będzie odpowiadał za zobowiązania które zastał w momencie przystąpienia do spółki i za zobowiązania które powstały w trakcie gdy był wspólnikiem decyduje tu chwila ich powstania.

Natomiast subsydiarność odpowiedzialności wspólnika nie istnieje w stosunku do zobowiązań które powstały przed wpisem do rejestru. Za te zobowiązania z godnie z art. 31 paragraf 3 wspólnicy będą odpowiadali w sposób pierwszorzędny.

Art. 31 paragraf 2 dopuszcza żeby wierzyciel pozwał zarówno spółkę jak i wspólników jeszcze zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Egzekucję jednak będzie mógł podjąć dopiero wtedy gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Tym nie mniej jeśli będzie miał wyrok przeciwko wspólnikom to może uzyskać zabezpieczenie tego majątku wspólników.

Pozwanie samej spółki, uzyskanie przeciwko jej wyroku i następnie po ustaleniu bezskuteczności egzekucji skorzystanie z art. 778¹ kpc który dopuszcza nadanie klauzuli wykonalności przeciwko wspólnikom spółki osobowej wyrokowi czy tytułowi egzekucyjnemu przeciwko samej spółce.

Wierzyciel musi uzyskać najpierw wyrok przeciwko spółce, temu wyrokowi nadaje się klauzule wykonalności przeciwko spółce, na podstawie takiego wyroku można wnieść do komornika wniosek o wszczęcie egzekucji i jeśli komornik stwierdzi bezskuteczność egzekucji to umorzy postępowanie wydając takie postanowienie o umorzeniu ze względu na jej bezskuteczność i to postanowienie komornika jest dla nas dowodem na tę bezskuteczność i na jej podstawie można wystąpić na wydanie klauzuli wykonalności przeciwko wspólnikom.

Zasady odpowiedzialności za zobowiązania spółki są jednak modyfikowane w różnych spółkach. W klasycznej spółce jawnej model jest jak powyżej.

W spółce partnerskiej występuje rozróżnienie dwóch rodzajów zobowiązań tych związanych z bieżącą działalnością spółki za które partnerzy odpowiadają jak w spółce jawnej. I druga kategoria zobowiązań to zobowiązania związane z wykonywaniem wolnego zawodu przez partnera. Za te zobowiązania odpowiada subsydiarnie (ze spółką) dany partner.

W spółce komandytowej różnica polega na tym że mamy dwie kategorie wspólników komplementariusze odpowiadają jak w spółce jawnej, a komandytariusze odpowiadają subsydiarnie do sumy komandytowej. Ich odpowiedzialność ograniczona jest kwotowo

W spółce komandytowo- akcyjnej- komplementariusze który odpowiadają jak wspólnicy jawni. Akcjonariusze którzy w ogóle nie odpowiadają za zobowiązania spółki.

Nieobligatoryjność postępowania likwidacyjnego.

Postępowanie likwidacyjne ma na celu doprowadzić do zakończenia działalności spółki i wchodzi w grę tylko wówczas gdy zaistnieją przyczyny rozwiązania spółki. Wówczas ono ma na celu doprowadzić do zaspokojenia wierzycieli zanim spółka zniknie. Jest to bardziej złożona operacja. Można powołać likwidatorów.

Likwidatorzy dokonują 4 grupy czynności

1. zakończyć bieżące interesy spółki

2. ściągnąć jej wierzytelności

3. wypełnić zobowiązania spółki, spłacić wierzycieli

4. jeśli coś zostanie to podzielić majątek między wspólników podział tego majątku stosownie do umowy spółki.

Jeśli majątek jest niewystarczający i jest strata to wspólnicy muszą wypełnić ją według zasad w jakich uczestniczą w ponoszeniu tej straty.

Likwidatorzy mają sporządzić bilans likwidacji

Wystąpić z wnioskiem o wykreślenie spółki z rejestru

Reguły jeśli w umowie nie przewidziano innego sposobu zakończenia działalności spółki. Np. jeden Spólnik przejmie przedsiębiorstwo i spłaci pozostałych. Drugim takim sposobem może być zbycie przedsiębiorstwa osobie trzeciej- zgodnie z art. 55⁴ nabywca będzie odpowiadał solidarnie ze zbywcą. Wniesienie przedsiębiorstwa tej likwidowanej spółki do innej spółki. Można też dokonać podziału w naturze. W każdym przypadku gdy nie są spełnione zobowiązania za te zobowiązania będą dalej odpowiadali wspólnicy nawet jak przedsiębiorstwo zostanie zlikwidowany.

Mimo prowadzenia postępowania likwidacyjnego możliwe jest coś w rodzaju reaktywowania spółki uchwałą wspólników złożoną do KRS- u jeszcze przed wykreśleniem spółki z rejestru. Taka możliwość istnieje jeśli to rozwiązanie spółki nie jest obligatoryjne. Ta uchwała powinna być jednomyślna.( Jest ona odwróceniem uchwały o rozwiązaniu spółki)

Ta procedura reaktywacji spółki nie jest dopuszczalna w 2 przypadkach.

1. W razie ogłoszenia upadłości spółki

2. W razie orzeczenia o rozwiązaniu spółki przez sąd

Spółka jawna

Spółka jawna uregulowana jest w art. od 22 do 85 KSH

Zgodnie z art. 22 spółką jawną jest spółka osobowa która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą i …

Jej powstanie może nastąpić w 3 trybach

1. Na podstawie umowy

2. W trybie przekształcenia jej ze spółki cywilnej na podstawie art. 26 paragraf 4 KSH

3. Poprzez przekształcenie innej spółki handlowej w inną spółkę jawną na podstawie art. 551 KSH

Ad. 1 powstanie spółki na podstawie umowy

Pierwszy etap to jest zawarcie umowy spółki w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Jest to jedyny typ umowy spółki handlowej która nie wymaga aktu notarialnego (wszystkie pozostałe tego wymagają). Z tym że jeżeli umowa spółki będzie obejmowała wniesienie nieruchomości przez jednego ze wspólników to będzie musiała mieć formę aktu notarialnego.

Minimalna treść tej umowy wskazana jest w art. 25:

Powinna zawierać firmę (firma spółki jawnej składa się z korpusu którym musi być nazwisko co najmniej jednego wspólnika i dodatek obligatoryjny w postaci oznaczenia spółki) i siedzibę spółki (jest to wskazanie miejscowości, nie adresu). Po drugie w umowie spółki należy określić wkłady wnoszone przez każdego ze wspólników i tutaj można wskazać 5 rodzajów wkładów:

1. Przeniesienie własności rzeczy ruchomej lub nieruchomej (na spółkę)

2. Wniesienie rzeczy lub prawa do używania przez spółkę

3. Wniesienie określonej sumy pieniędzy

4. Przeniesienie na spółkę zbywalnych praw na dobrach niematerialnych np. majątkowe prawa autorskie, prawa do znaku towarowego, praw z patentu

5. Świadczenie pracy bądź usług- ta postać wkładu jest charakterystyczna dla spółek osobowych (w spółkach kapitałowych jest to niedopuszczalne), na koncie wspólnika początkowo mamy zero, dopiero wartość pojawia się wtedy gdy wspólnik wykona jakąś pracę na rzecz spółki.

Z jednej strony określenie wysokiej wartości wkładów powoduje że są wyższe koszty utworzenia spółki, ale z drugiej strony gdy wspólnicy chcą wystąpić ze spółki to wartość ich wkładu jest większa, otrzymają większą sumę.

Wskazanie przedmiotu działalności gosp. oraz czas trwania jeśli jest ustanowiony.

Ponadto można wskazać inne postanowienia które mają znaczenie dla danej spółki ale ustawodawca ich nie rozstrzyga. Mogą one przyjąć różną postać.

Postanowienia kodeksowe mają w większości charakter dyspozytywny i jeśli umowa je inaczej unormuje to umowa ta wyłącza te kodeksowe postanowienia

Drugim etapem utworzenia spółki jest postępowanie rejestrowe- każdy wspólnik ma prawo i obowiązek zgłoszenia spółki do rejestru. Dokonuje się tego na odpowiednim formularzu. (Art. 26) do wniosku należy dołączyć umowę spółki oraz wzory podpisów notarialnie poświadczone osób uprawnionych do reprezentacji spółki. Zamiast tego notarialnego poświadczenia można dokonać złożenia tego podpisu przed sekretarzem sądowym w sądzie.

Po zbadaniu tego wniosku z punktu widzenia zgodności jego z przepisami prawa dokonuje się wpisu do rejestru.

Spółka jawna powstaje z chwilą wpisu do rejestru. Ten wpis ma charakter konstytutywny.

Ad 2. Drugą drogą powstania spółki jawnej jest jej powstanie na skutek przekształcenia ze spółki cywilnej na podstawie art. 26 paragraf 4 KSH

Spółka ta powstaje z chwilą wpisania jej do rejestru na podstawie zgłoszenia o dokonanym przekształceniu spółki. Wymaga to dostosowania spółki do przepisów o spółce jawnej i podjęcie stosownej uchwały przez wspólników.

Takie przekształcenie może być dokonane w każdym czasie. Tym nie mniej ustawodawca przewiduje okoliczności w których przekształcenie staje się obligatoryjne. Spółka cywilna musi dokonać przekształcenia jeżeli przychody netto spółki cywilnej w każdym z ostatnich dwóch lat obrotowych osiągnęły wartość powodującą zgodnie z przepisami o rachunkowości obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych to wówczas spółka cywilna nie może pozostać dalej spółką cywilną i musi się przekształcić. Ta wartość to obecnie 800 tyś. Euro. W takim przypadku to zgłoszenie spółki do rejestru powinno nastąpić w ciągu 3 miesięcy od zakończenia drugiego roku obrotowego. Z chwilą wpisu spółki cywilnej do rejestru ta spółka przekształca się w spółkę jawną. Od tego momentu wszystkie prawa i obowiązki wspólników które były majątkiem wspólnym wspólników stają się prawami i obowiązkami spółki jawnej.

To przekształcenie jest obowiązkowe jednak niekoniecznie musi polegać na przekształceniu spółki cywilnej w spółkę jawną

Zgodnie z art. 551 paragraf 2 spółkę cywilną można przekształcić w każdą inną spółkę handlową.

Ad. 3 utworzenie spółki jawnej w skutek przekształcenia innej spółki handlowej na podst. Art. 551 paragraf 1

W tym trybie można tworzyć każdą spółkę handlową.

Cechy charakterystyczne

Stosunki wewnętrzne i stosunki zewnętrzne

Stosunki wewnętrzne w spółce jawnej prowadzenie spraw, zarządzanie tymi sprawami. To prawo może zostać ograniczone do kilku wspólników bądź jednego wspólnika. Z tym że nie może wyłączyć wszystkich wspólników i przekazać tylko osobom trzecim to prowadzenie spółki. Z ważnych powodów np. choroba psychiczna na mocy wyroku sądowego może zostać to odebrane.

Mamy trzy rodzaje spraw

1. Sprawy zwykłe

2. Sprawy przekraczające zakres spraw zwykłych

3. Czynności nagłe

Rozróżnienie między tymi dwiema pierwszymi kategorii. Będzie trzeba to oceniać indywidualnie do każdej spółki ze względu na jej potencjał finansowy itd. generalnie mówi się że sprawy zwykłe związane są z bieżącą działalnością spółki i nie powodujące nadszarpnięcia majątku spółki. Również w umowie można wprost określić zasady ustalania czynności zwykłych czy przekraczających zakres spraw zwykłych.

Jeśli chodzi o czynności nagłe są to sprawy których zaniechanie mogłoby wyrządzić spółce poważną szkodę.

Czynności zwykłe dokonywać może każdy wspólnik indywidualnie.

Zgoda wszystkich dotyczy takich sytuacji gdy mamy do czynienia z czynnością zwykłą ale gdy któryś ze wspólników na nią się nie zgadza przed zakończeniem tej czynności.

Sprawy przekraczające zakres zwykłych spraw wymagają jednomyślności czyli zgody wszystkich wspólników mających prawo prowadzenia praw spółki. Jednomyślna zgoda jest w postaci uchwały.

Co do czynności nagłych może dokonać jej każdy ze wspólników indywidualnie.

Problem udziału kapitałowego i odsetek od tego udziału do których ma prawo wspólnik.

Zgodnie z art. 50 udział kapitałowy wspólnika odpowiada wartości rzeczywiście wniesionego wkładu. Sam ten udział kapitałowy nie jest zdefiniowany- natomiast chodzi tutaj o pewną wartość księgową która wyraża się w zł. I od niej uzależniony jest udział w zyskach. Niezależnie od tego ustawodawca przewiduje art. 53 wspólnik corocznie ma prawo żądać wypłacenia mu odsetek w wysokości 5% jego udziału kapitałowego nawet gdy spółka poniosła stratę. Jest to dodatkowe źródło dochodu wspólnika, niezależnie od zysku. Prawo do zysku uzależnione jest od powstania tego zysku. W umowie można ograniczyć tę wysokość. Jeżeli umowa milczy na ten temat to każdy ze wspólników ma takie prawo.

Nie można w spółce wyłączyć nikogo od zysku. Jeśli umowa inaczej nie stanowi to każdy ma prawo do udziału równego w zyskach tej spółki. Wypłaty można żądać na koniec każdego roku obrotowego. Przy założeniu że ten zysk został wypracowany.

Jeśli spółka ma straty to każdy ze wspólników ma obowiązek pokrycia tych strat. Jest to analogicznie jak do uczestnictwa w stratach spółki. Z tym że tutaj wspólnika można umownie zwolnić z udziału w stratach.

Kolejną kwestią jest obowiązek lojalności wspólników względem spółki. Ma on dwoistą naturę. Bo obejmuje powinności o charakterze bezwzględnym i w tym zakresie można powiedzieć że wspólnik musi powstrzymywać się od jakiejkolwiek działalności sprzecznej z interesami spółki.

Po drugie obowiązek ten obejmuje także powinność o charakterze względnym. Obejmuje on zakaz działalności konkurencyjnej. Jeśli chodzi o bycie wspólnikiem spółki konkurencyjnej dotyczy on uczestnictwa w spółce osobowej. Za zgodą spółki można stać się wspólnikiem jakiejś innej spółki jawnej, chociażby miała ona charakter konkurencyjny art. 56 KSH

Stosunki zewnętrzne w spółce jawnej

Art. 28 KSH z punktu widzenia osób trzecich istotny jest majątek spółki.

Podmiotem praw do tego majątku jest sama spółka. Na ten majątek składają się wkłady wniesione przez wspólników oraz mienie które było nabyte przez spółkę w trakcie jej trwania (istnienia). Ten majątek jest też podstawą odpowiedzialności spółki za zobowiązania. Spółka odpowiada całym swoim majątkiem w sposób pierwotny, bez ograniczeń. (o tym już było)

Problem reprezentacji spółki reprezentacja jest prawem każdego wspólnika chyba że to prawo zostało mu odjęte w umowie albo na mocy prawomocnego wyroku sądowego. Skoro jest to prawo to żadnego wspólnika nie można przymusić do reprezentowania spółki. Reprezentacja spółki obejmuje wszystkie czynności sądowe i poza sądowe związane z samą spółką.

W pewnych sytuacjach może wchodzić reprezentacja łączna

W spółce jawnej nigdy nie występują żadne organy które mogłyby spółkę reprezentować. Przepisy nie dają podstawy do powołania takich organów.

Zmiany składu osobowego spółki- możliwość opuszczenia spółki przez konkretnego wspólnika. Przepisy to dopuszczają. Z tym że musi być spełnione kilka warunków.

1. Spółka musi być zawarta na czas nieoznaczony

2. Wypowiedzenie musi być dokonane na piśmie

3. Musi być dokonane na co najmniej 6 miesięcy przed końcem roku obrotowego chyba że umowa przewiduje inny termin.

Utrata statusu wspólnika przez wspólnika na podobnych zasadach może mieć także źródło w wypowiedzeniu udziału wspólnika w spółce przez jego wierzyciela osobistego. Ma on takie prawo jeśli w ciągu ostatnich 6 miesięcy wierzyciel prowadził bezskuteczną egzekucję z ruchomości majątku wspólnika oraz jednocześnie uzyskał na podstawie tytułu egzekucyjnego zajęcie roszczeń wspólnika służących mu na wypadek wystąpienia lub rozwiązani spółki.

Wykład nr 23-11-2007 r.

19 grudnia- ustny egzamin godz. 9

9 stycznia zerówka pisemna godz. 18

Ustne egzaminy 18 I po wykładzie, 24 stycznia po 15

Egzamin normalny 4 luty- pisemny opisowy godz.

W ciągu sesji terminy ustne też będą

Spółka partnerska- art. 86- 101 KSH

Jest to najmłodszy typ spółki osobowej. Wywodzi się ze świadczenia usług które wymagają od osób je świadczących pewne umiejętności zaangażowania osobistego, z drugiej strony chodzi o umożliwienie świadczenia tych usług w zorganizowanej konstrukcji prawnej z rozłożeniem ryzyka na osoby które powodują to ryzyko.

Lata 60- te próby rozwiązania tego problemu

W 1997 r. ogólne uregulowanie spółki partnerskiej, równolegle ten problem był dyskutowany w innych systemach prawnych.

Od 1994 r. występuje ta spółka w prawie niemieckim.

Trzy cechy główne i wspólne:

1. Główne za zobowiązania w spółce ponosi sama spółka

2. Odpowiedzialność za błędy partnera idzie w kierunku jego majątku

3. Wszyscy partnerzy jednakowo uczestniczą w ryzyku spółki przez to, że wnoszą wkłady

Konstrukcja polska spółki partnerskiej zbliżona jest do prawa niemieckiego. (pojawiła się wraz z KSH w Polsce)

Definicja spółki

Spółką partnerską jest spółka osobowa utworzona przez wspólników, partnerów w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą

Spółki partnerskiej nie można traktować jako modyfikacji spółki jawnej, jest to odrębny typ spółki osobowej.

Art. 89 KSH nakazuje odpowiednie stosowanie przepisów o spółce jawnej w sprawach nie uregulowanych o spółce partnerskiej. Z zastrzeżeniem że ustawa stanowi inaczej.

Cechy charakterystyczne spółki partnerskiej:

1. Status partnera

2. Zróżnicowanie odpowiedzialności partnerów ze względu na rodzaj zobowiązania

3. Dopuszczalność przyjęcia odmiennych reguł dotyczących prowadzenia spraw i reprezentacji niż w spółce jawnej

Cechy te pozwalają przyjąć że mamy do czynienia z odrębnym typem spółki.

Ad 1. Status partnera

W stosunku do spółki jawnej mamy tą różnicę że w spółce partnerskiej występuje szczególna kwalifikacja podmiotowa wspólników. Mogą być to osoby fizyczne uprawnione do wykonywania wolnych zawodów określonych w art. 88 lub odrębnej ustawie.

Definicja spółki partnerskiej wskazuje szczególny cel spółki partnerskiej. Przepisy o spółce jawnej tego nie wyszczególniają- prowadzenie działalności gosp.. W spółce partnerskiej przedsiębiorstwo prowadzone przez spółkę ma mieć za swój przedmiot wykonywanie wolnego zawodu.
szczególna kwalifikacja osobowa- musi zawierać co najmniej nazwisko jednego partnera, nie mniej jednak z art. 90 paragraf 1 w firmie spółki partnerskiej występują dwa dodatki obligatoryjne w postaci wskazania spółki czyli spółka partnerska. Drugi dodatek obligatoryjny to jest określenie wolnego zawodu który jest wykonywany w spółce.

Spółka partnerska jest odrębnym podmiotem prawa od swoich wspólników. Jest ułomną osobą prawną, powstaje z chwilą wpisu do rejestru. To spółka jest przedsiębiorca a nie wspólnicy wykonujący w jej ramach wolny zawód.

Powstanie spółki partnerskiej odbywa się w formie umowy aktu notarialnego pod rygorem nieważności.

Art. 91 KSH nakazuje żeby w umowie spółki wskazać wolny zawód wykonywany w ramach spółki, nazwiska i imiona partnerów

Art. 91. Umowa spółki partnerskiej powinna zawierać:

  1)   określenie wolnego zawodu wykonywanego przez partnerów w ramach spółki,

  2)   przedmiot działalności spółki,

  3)   nazwiska i imiona partnerów, którzy ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, w przypadku przewidzianym w art. 95 § 2,

  4)   w przypadku gdy spółkę reprezentują tylko niektórzy partnerzy, nazwiska i imiona tych partnerów,

  5)   firmę i siedzibę spółki,

  6)   czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,

  7)   określenie wkładów wnoszonych przez każdego partnera i ich wartość.

zgłoszenie spółki do rejestru wymaga wniosku (wypełnienie formularza i dołączenie dokumentów zawierających uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu przez partnerów)

ustawa nie definiuje wolnego zawodu, tylko wymienia te zawody:

Art. 88. Partnerami w spółce mogą być osoby uprawnione do wykonywania następujących zawodów: adwokata, aptekarza, architekta, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, doradcy podatkowego, księgowego, lekarza, lekarza stomatologa, lekarza weterynarii, notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego i tłumacza przysięgłego.

Co jest cechą wspólną tych wolnych zawodów?

1. Charakterystyczne jest to że te zawody wymagają szczególnych kwalifikacji których nabycie nie następuje tylko przez uzyskania dyplomu szkoły wyższej ale wymaga jeszcze zdobycia odpowiednich kwalifikacji.

2. Stosunek zaufania między wykonawcą tego wolnego zawodu a jego klientem (związane jest z tajemnicą zawodową)

3. Brak podporządkowania. Osoba wykonująca wolny zawód sama wybiera metodę pracy, organizuje sobie czas, nie podlega kierownictwu innej osoby

4. Istnienie jakiejś szczególnej dla danej grupy zawodowej deontologii zawodowej, istnienie kodeksów, samorządów zawodowych, często nie cena ale honorarium

Cechy te w różnym nasileniu występują w różnych zawodach. W związku z tym są tylko orientacyjnym opisem.

Każdy partner musi posiadać uprawnienia do wykonywania zawodu w chwili gdy podpisuje umowę spółki, te uprawnienia muszą trwać przez cały czas trwania spółki.

Art. 100. § 1. W przypadku utraty przez partnera uprawnień do wykonywania wolnego zawodu, powinien on wystąpić ze spółki najpóźniej z końcem roku obrotowego, w którym utracił prawo wykonywania wolnego zawodu.

§ 2. Wystąpienie następuje przez pisemne oświadczenie skierowane do zarządu albo do partnera uprawnionego do reprezentowania spółki.

§ 3. Po bezskutecznym upływie terminu określonego w § 1 uważa się, że partner wystąpił ze spółki w ostatnim dniu tego terminu. (pozostali wspólnicy mogą nie wiedzieć że partner stracił te uprawnienia)

Nie chodzi w tym przepisie o zawieszenie tych uprawnień, utrata uprawnień musi być definitywna.

W związku z tym że partner musi mieć uprawnienia przez cały okres trwania w spółce pojawia się problem co jeśli dwóch partnerów jest w spółce i jeden traci uprawnienia?

W przypadku gdy w spółce pozostaje jeden partner spółka ulega rozwiązaniu dopiero z upływem roku od dnia zaistnienia tej okoliczności. Pozostały partner ma cały rok aby sobie dobrać jakąś osobę, albo żeby zamknąć wszystkie sprawy np. sprawy sądowej nie można z dnia na dzień zostawić bo zlikwidowaliśmy spółkę.

W razie przeniesienia ogółu praw i obowiązków na inną osobę- jest to dopuszczalne wyłącznie wtedy gdy nabywca posiada takie same uprawnienia co zbywca.

Art. 101. Spadkobierca partnera nie wstępuje do spółki w miejsce zmarłego partnera, chyba że umowa spółki stanowi inaczej, z uwzględnieniem art. 87.

Jakie czynności wchodzą w zakres wykonywania wolnego zawodu?

Wynika to z ustaw ustrojowych dla tych zawodów np. adwokat ustawa o adwokaturze

Ad 2. Zróżnicowanie odpowiedzialności partnerów

Zasada pierwszorzędnej odpowiedzialności spółki i zasada subsydiarności odpowiedzialności partnerów. Za zobowiązania spółki partnerskiej w pierwszej kolejności całym swoim majątkiem odpowiada spółka.

Określony jest zakres odpowiedzialności partnerów.

Mamy na tym tle dwa rodzaje zobowiązań zobowiązania wynikające ze zwykłej działalności spółki i zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem wolnego zawodu przez partnera w spółce.

Jeśli chodzi o pierwsza kategorię zobowiązań to solidarnie odpowiadają za nie wszyscy partnerzy

Jeśli chodzi o drugą kategorię zobowiązań to ustawodawca przewiduje odpowiedzialność subsydiarną wyłącznie tego partnera z którego błędem w sztuce wiąże się to zobowiązanie. Partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem wolnego zawodu w spółce przez pozostałych partnerów.

Ponadto ustawa rozszerza tę odpowiedzialność konkretnego partnera na czynności: działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę które podlegały kierownictwu tego partnera

Art. 95 dopuszcza aby w umowie spółki przewidzieć że jeden albo większa liczba partnerów godzą się na ponoszenie odpowiedzialności jak wspólnik jawny. Będą odpowiadali nie tylko za swoje błędy w sztuce ale też za błędy swoich partnerów.

Czy wszyscy w spółce mogą się na to zgodzić?

Kłócą się w doktrynie.

Ad 3. Możliwość przyjęcia odmiennych reguł prowadzenia spraw i reprezentacji

Dwa modele.

1. Taki jak w spółce jawnej

Art. 96. § 1. Każdy partner ma prawo reprezentować spółkę samodzielnie, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

§ 2. Pozbawienie partnera prawa reprezentowania spółki może nastąpić tylko z ważnych powodów uchwałą powziętą większością trzech czwartych głosów w obecności co najmniej dwóch trzecich ogólnej liczby partnerów. Umowa spółki może przewidywać surowsze wymogi powzięcia uchwały.

§ 3. Pozbawienie partnera prawa reprezentowania spółki na podstawie § 2 staje się skuteczne z chwilą wpisu do rejestru.

Art. 29. § 1. Każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę. (spółka jawna)

§ 2. Prawo wspólnika do reprezentowania spółki dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki.

§ 3. Prawa reprezentowania spółki nie można ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich.

2. Powołanie zarządu w spółce partnerskiej. Zarząd musi być powołany umową spółki. Przewiduje że ten zarząd reprezentuje spółkę. Ten model wyłącza model pierwszy, partnerzy nie mają prawa reprezentacji. Do zarządu stosuje się przepisy do zarządu w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Z jednej strony mamy przepisy o spółce jawnej której nie można powierzyć spraw spółki wyłącznie osobie trzeciej z pominięciem wszystkich wspólników, natomiast przepisy o spółce z ograniczoną odp. art. 201 § 3. Do zarządu mogą być powołane osoby spośród wspólników lub spoza ich grona.

Zarząd może być jednoosobowy lub kolegialny

Spółka komandytowa art. 102- 124 KSH

Cechą charakterystyczną w tej spółce jest dokonanie rozróżnienia statusu partnerów według quasi zaangażowania tych partnerów w spółce.

Spółka komandytowa definicja

Art. 102. Spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona.

Mamy tu dwie kategorie wspólników

Pierwszy komplementariusz- ponosi nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem. Musi przynajmniej jeden komplementariusz występować

I mamy komandytariusza którego odpowiedzialność za zobowiązania spółki jest ograniczona, też musi być co najmniej jedne w spółce.

Nie można dwóch tych funkcji łączyć

Powstanie tej spółki- zawarcie umowy w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności. Art. 105 wskazuje co umowa powinna zawierać

Art. 105. Umowa spółki komandytowej powinna zawierać:

  1)   firmę i siedzibę spółki,

  2)   przedmiot działalności spółki- nie jest on reglamentowany,

  3)   czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony- jak w spółce jawnej,

  4)   oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość- jak w spółce jawnej,

  5)   oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli (sumę komandytową).

(firma musi zawierać nazwisko co najmniej jednego komplementariusza jeśli znajdzie się tu komandytariusz to będzie on odpowiadał jak ten pierwszy)

Ad 5. Oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności…- wskazać należy sumę kwotową która wyznacza zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli spółki majątkiem osobistym

Drugim etapem powstawania spółki jest postępowanie rejestrowe. Wniosek składamy na odpowiednim formularzu. Obligatoryjne dokumenty- lista komplementariuszy i komandytariuszy.

Sąd dokonuje wpisu do rejestru jeśli warunki są spełnione. Z chwilą dokonania tego wpisu powstaje spółka komandytowa. Ma status ułomnej osoby prawnej (zdolność do czynności prawnych i zdolność sądową)

Pierwszą charakterystyczną cechą spółki komandytowej jest podziała ról jeśli chodzi o prowadzenie spraw spółki.

Prowadzenie spraw spółki należy do komplementariuszy. Natomiast komandytariusz nie ma ani praw ani obowiązku prowadzenia spraw spółki chyba że umowa stanowi inaczej. Tym nie mniej w sprawach przekraczających zwykły zarząd konieczna jest zgoda komandytariusza chyba że umowa stanowi inaczej.

Problem reprezentacji spółki

Spółka komandytowa może być reprezentowana tylko prze komplementariuszy. Komandytariusz może reprezentować spółkę jako pełnomocnik lub prokurent.

Komandytariusz nie jest pozbawiony kontroli nad tym co dzieje się w spółce

Art. 120 przyznaje prawo kontroli dokumentów czy sprawozdań finansowych

Art. 120. § 1. Komandytariusz ma prawo żądać odpisu sprawozdania finansowego za rok obrotowy oraz przeglądać księgi i dokumenty celem sprawdzenia jego rzetelności.

§ 2. Na wniosek komandytariusza sąd rejestrowy może, z ważnych powodów, zarządzić w każdym czasie udostępnienie mu sprawozdania finansowego lub złożenie innych wyjaśnień, jak również dopuścić komandytariusza do przejrzenia ksiąg i dokumentów.

§ 3. Umowa spółki nie może wyłączyć ani ograniczyć uprawnień komandytariusza, o których mowa w § 1 i § 2.

Cechą charakterystyczną dla spółki komandytowej jest też problematyka wkładów wnoszonych do spółki komandytowej.

Wkładami wspólników mogą być poza prawami majątkowymi, własność rzeczy ruchomych i nieruchomych, świadczenie pracy lub usług

W stosunku komandytariuszów ustawodawca wprowadza ograniczenie- może być wkład pieniężny zastąpiony przez wkład niepieniężny np. praca na rzecz spółki. Jednak tylko wtedy gdy wartość jego wkładu jest niższa od sumy komandytowej

Suma komandytowa- jest to określona w pieniądzu granica odpowiedzialności komandytariusza z majątku osobistego za zobowiązania spółki komandytowej. Suma komandytowa musi być oznaczona w umowie i określona w pieniądzu. Każdy z komandytariuszy może mieć inną sumę wskazaną. Suma ta musi być ujawniona w rejestrze. Wierzyciel może ustalić jaki jest zakres odpowiedzialności komandytariuszy w spółce komandytowej.

Odpowiedzialność tych dwóch rodzajów wspólników jest zróżnicowana. Komandytariusz ponosi odpowiedzialność do wysokości sumy komandytowej.

Art. wkład musi być wniesiony realnie, musi mieć formę pieniężna, może być wyższy lub niż suma komandytowa

Sumy komandytowej nie wnosi się do spółki, ale jest związana z pojęciem wkładu. Dopiero porównanie wartości rzeczywiście wniesionego wkładu i sumy komandytowej daje nam obraz faktycznej do jakiej wysokości majątku komandytariusz odpowiada

Art. 112. § 1. Komandytariusz jest wolny od odpowiedzialności w granicach wartości wkładu wniesionego do spółki.

§ 2. W przypadku zwrotu wkładu w całości albo w części odpowiedzialność zostaje przywrócona w wysokości równej wartości dokonanego zwrotu.

§ 3. W przypadku uszczuplenia majątku spółki przez stratę, uważa się za zwrot wkładu w stosunku do wierzycieli każdą wypłatę dokonaną przez spółkę na rzecz komandytariusza przed uzupełnieniem wkładu do pierwotnej wartości określonej w umowie spółki. Dokonanie takich wypłat nie wymaga wpisu do rejestru.

§ 4. Komandytariusz nie jest obowiązany do zwrotu tego, co pobrał tytułem zysku na podstawie sprawozdania finansowego, chyba że działał w złej wierze.

Jeśli wkład wniesiony do spółki jest wyższy lub równy sumie komandytowej to komandytariusz jest zwolniony od odpowiedzialności osobistej. Jeśli wkład wniesiony wniesiony do spółki jest niższy niż suma komandytowa to komandytariusz odpowiada z majątku osobistego do wysokości różnicy między sumą komandytową i wartością wniesionego wkładu.

Wykład nr 30-11-2007 r.

Regulacja spółki komandytowej ma cechę charakterystyczną że uzupełniamy ją przepisami o spółce jawnej. W zakresie w jakim ustawodawca się nie wypowiada w przepisach o spółce komandytowej to wypełniamy tą konstrukcję z przepisów o spółce jawnej (wyprowadzamy z tych przepisów)

Art. 120. § 1. Komandytariusz ma prawo żądać odpisu sprawozdania finansowego za rok obrotowy oraz przeglądać księgi i dokumenty celem sprawdzenia jego rzetelności.

§ 2. Na wniosek komandytariusza sąd rejestrowy może, z ważnych powodów, zarządzić w każdym czasie udostępnienie mu sprawozdania finansowego lub złożenie innych wyjaśnień, jak również dopuścić komandytariusza do przejrzenia ksiąg i dokumentów.

§ 3. Umowa spółki nie może wyłączyć ani ograniczyć uprawnień komandytariusza, o których mowa w § 1 i § 2.

Spółka komandytowo- akcyjna

Art. 125. Spółką komandytowo-akcyjną jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem.

Do tego wrócimy.

Spółki kapitałowe

Do spółek kapitałowych zaliczamy:

1. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

2. Spółka akcyjna.

Pierwotnym modelem spółki kapitałowej jest spółka akcyjna. Długa historia tej spółki. Model ten opiera się na założeniu że mamy do czynienia z osobą prawną, akcjonariusze wnoszą wkład, odpowiada spółka akcyjna.

Substytutem jest kapitał tworzony z wkładów wspólników. Swoboda zbywalności akcji

Cechy charakterystyczne spółki kapitałowej:

1. Posiadanie osobowości prawnej

2. Brak odp. wspólnika za zobowiązania

3. Powierzenie funkcji prowadzenia spraw i reprezentacji organom spółki

4. Konieczność zebrania i utrzymania kapitału zakładowego w określonej wartości

5. Swobodny obrót udziałami, akcjami

6. Dopuszczalność tworzenia i funkcjonowania spółek z jednym tylko wspólnikiem tzw. spółek jednoosobowych.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest tworem teoretyków prawa. Jest to pewna hybryda polegająca na tym że na bazie tej modelowej spółki kapitałowej stworzono pewną konstrukcje w której występują pewne elementy osobowe. (wymyślili to niemieccy teoretycy). Obecnie jest to najpowszechniejszy typ spółki kapitałowej.

Elementy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością:

1. Istnienie więzi osobowej między niewielką liczbą wspólników

2. Fakultatywność powoływania organów nadzoru

3. Dopuszczalność podejmowania uchwał wspólników bez odbycia zgromadzenia wspólników

4. Uproszczony sposób zwoływania i odbywania zgromadzeń wspólników

5. Indywidualna kontrola ze strony wspólników art. 212 paragraf 1 KSH

6. Możliwość wniesienia powództwa o rozwiązanie spółki art. 271 KSH

7. Możliwość wyłączenia wspólnika ze spółki na podstawie orzeczenia sądowego

8. Możliwość wprowadzenia dodatkowych opłat

Poza tymi dwoma podstawowymi typami spółek kapitałowych można też mówić o pewnych hybrydalnych spółkach kapitałowych które są regulowane poza KSH. Tworzą one pewien podtyp spółki kapitałowej (np. fundusz inwestycyjny, spółka akcyjna która jest bankiem, albo giełda papierów wartościowych).

Spółka kapitałowa jest osobą prawną która dla swojego powstania wymaga pewnego wyjściowego kapitału.

Relacja majątku spółki do kapitału zakładowego.

Majątek spółki kapitałowej jest pojęciem szerszym- są to wszystkie prawa mające wartość majątkową należącą do tej spółki lub obejmuje wszystkie te składniki które można wycenić i spieniężyć. Majątek jest własnością samej spółki a nie akcjonariuszy.

Kapitał zakładowy- występuje ono tylko w spółkach kapitałowych (wyjątek spółka komandytowo- akcyjna- jest jej elementem konstrukcyjnym)- jest to cyfrowo oznaczona kwota pieniężna która stanowi sumę wartości nominalnej udziałów. Udziały w spółce są pokrywane przez samych wspólników ich wkładami. Kapitał zakładowy jest tworzony przez wkłady wspólników. Jest sumą udziałów. Jest to swego rodzaju kredyt jaki udzielają wspólnicy spółce. Dlatego w bilansie spółki ujęty jest po stronie pasywów, jako pewne zobowiązanie.

Natomiast składniki majątku powstałe z tych wkładów które zostały wniesione ujmowane są po stronie aktywów.

W spółce kapitałowej poza kapitałem zakładowym mogą być też tworzone inne kapitały własne, tzw. kapitał rezerwowy i zapasowy. One też są ujmowane po stronie pasywów.

Majątek spółki to jest całość aktywów, a kapitał zakładowy to jest jego wycinek, kapitał początkowy niezbędny do tego żeby spółka powstała

Kapitałą zakładowy- to liczbowo ujęta wartość ekonomiczna wynikająca z zadeklarowanych przez wspólników czy założycieli w umowie, bądź akcje założycielskim czy statucie wkładów na pokrycie objętych udziałów bądź akcji odpowiadająca liczbowo sumie wartości nominalnej tych udziałów.

Ten kapitał zakładowy nie jest zamrożonym depozytem. Są to składniki majątkowe do wykorzystania w celu tworzenia dalszego majątku spółki.

Funkcje kapitału zakładowego

1. Kapitał zakładowy pełni funkcję prawną- która polega na tym że zgromadzenia kapitału zakładowego jest warunkiem prawnym powstania spółki. Objęcie udziałów w tym kapitale poprzez wniesienie wkładów jest warunkiem uczestnictwa wspólników w spółce.

2. Funkcja gospodarcza- polega ona na możliwości gospodarczego wykorzystania wkładów wniesionych na pokrycie kapitału zakładowego.

3. Funkcja gwarancyjna- kapitał zakładowy ponieważ jest nienaruszalny i stały to jest taką minimalną i podstawową gwarancją zabezpieczenia dla wierzycieli.

Poza tym wskazuje się na pewne zasady jakie rządzą kapitałem zakładowym

1. Zasada wyrażenia kapitału zakładowego w skonkretyzowanej kwocie pieniężnej w walucie polskiej. Ta zasada wynika z art. 157 paragraf 1 punkt 3 i art. 304 paragraf 3 punkt 4 KSH. Art. KC 358- mówi o tym że mamy posługiwać się walutą polską. Pojawia się konieczność wyceny wkładów które są wniesione w postaci niepieniężnej. Minimalna wysokość kapitału zakładowego w spółce z o.o. wynosi 50 tyś złotych, natomiast dla spółki akcyjnej art. 308 paragraf 1 minimum wynosi 500 tyś złotych. Jest to minimalna wartość jaką można w umowie przyjąć można przyjąć że dana spółka będzie miała wyższy kapitał zakładowy. Te dwa progi są to progi uniwersalne. W niektórych ustawach szczególnych ustawodawca przewiduje wyższy kapitał. Np. prawo bankowe- utworzenie banku (spółki akcyjnej) wymaga kapitału 5 mln euro wyrażonych w złotówkach, fundusze emerytalne 4mln euro (równowartość w złotówkach), spółki giełdowe kapitał zakładowy w wysokości co najmniej 40 mln złotych.

2. Zasada stałości kapitału zakładowego- tę zasadę realizuje zamieszczenie kapitału w pasywach i przyjęcie limitu kwoty zysku do podziału w zależności od tego czy spółka nie ma strat które uszczupliły kapitał zakładowy. Do podziału może być przeznaczony tylko czysty zysk po wcześniejszym pokryciu ewentualnej straty.

3. Zasada jednolitości kapitału zakładowego. Spółka kapitałowa może mieć tylko jeden kapitał zakładowy. Zatem wszystkie wkłady powinny być zaliczane na jeden kapitał zakładowy. Z tym że tylko do wysokości wartości nominalnej wkładów. Jeśli więc wkłady wspólników mają wyższą wartość niż wartość nominalna udziałów które obejmują to nadwyżka zwana agio nad wartością nominalną jest zaliczana na kapitał zapasowy

4. Zasada jednolitości łączy się z zasadą pełnego pokrycia kapitału przed rejestracją. Polega na tym że w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością kapitał zakładowy musi być w całości pokryty przed zgłoszeniem spółki do rejestru.

5. Zasada sukcesywności występuje w spółce akcyjnej. Zasadą jest iż kapitał zakładowy powinien być pokryty przed zgłoszeniem spółki do rejestru co najmniej w ¼ jego wysokości, natomiast co do reszty- wkłady pieniężne powinny być wniesione w ciągu roku od zarejestrowania spółki, a wkłady niepieniężne w terminie określonym w statucie spółki

Spółka akcyjna we wszystkich swoich pismach powinna wskazywać stopień pokrycia kapitału zakładowego i jaki jest kapitał zakładowy. Służy to ochronie osób trzecich.

Art. 3. Przez umowę spółki handlowej wspólnicy albo akcjonariusze zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu przez wniesienie wkładów oraz, jeżeli umowa albo statut spółki tak stanowi, przez współdziałanie w inny określony sposób.

Podstawowym obowiązkiem wspólnika jest wniesienie wkładów.

KSH nie definiuje pojęcia wkładu. Zawiera jedynie definicję negatywną.

Co to jest wkład?

Jest to określony w umowie spółki, statucie przedmiot świadczenia do którego zobowiązany jest konkretny wspólnik i w zamian za który otrzymuje on udziały bądź udział.

Wkłady dzieli się tradycyjnie na:

1. Pieniężne- może nim być pieniądz gotówkowy, bankowy. Nie są to weksle czy czeki.

2. Niepieniężne- określane jako aporty. Zdolność aportowa- określa się aport przez jego odniesienie do zdolności aportowej. Tą zdolność określa się według kilku kryteriów:

• Możliwość wyceny w pieniądzu

• Zdolność bilansowa czyli możliwość oznaczenia, wycenienia, określenia w bilansie po stronie aktywów.

• Zbywalność prawa

• Przydatność i dostępność wkładu dla spółki

Zdolność aportową mają:

• prawo własności rzeczy ruchomych i nieruchomych.

• Inne prawa niż własność prawa rzeczowe

• Prawa z papierów wartościowych (obligacje, akcje, listy przewoźne, dowód składowy)

• Prawa majątkowe na dobrach nie materialnych (prawa z patentu, prawo do znaku towarowego, autorskie prawa majątkowe)

• Przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ KC

• Know haw- musi ono spełniać pewne warunki wskazane przez sąd najwyższy. Know haw jest to wiedza umiejętności o charakterze technicznym, technologicznym która spełnia łącznie warunki:

- musi być możliwa do ujęcia we wzór projekt, rysunek, opis, model. Musi przybrać jakąś postać materialną

- możliwa do wykorzystania bezpośrednio w toku produkcji

- wiedza ta musi być możliwa do oszacowania.

• Wierzytelności- nie może to być dług. Nie każda wierzytelność jest zbywalna. Tylko takie wierzytelności które są zbywalne.

Negatywne ujęcie aportu

Art. 14. § 1. Przedmiotem wkładu do spółki kapitałowej nie może być prawo niezbywalne lub świadczenie pracy bądź usług.

Aportem nie może być:

1. prawo niezbywalne

2. świadczenie pracy lub usług

3. wierzytelność za usługi świadczone przy powstaniu spółki

4. zgodnie z orzecznictwem SN (2 marca 1993 r.)- zobowiązanie wspólnika do świadczenia pieniężnego w przyszłości

5. good- will jest to prawo do klienteli, renoma. Jest to najczęściej składnik przedsiębiorstwa.

Problem wnoszenia aportu i jego wycena.

Każdy aport podlega wycenie po to żeby móc ustalić czy te aporty pokrywają kapitał zakładowy. Wartość aportu musi być określona w umowie spółki. Na tym etapie to sami wspólnicy dokonywają oszacowania. W spółce zoo nie ma żadnej zewnętrznej weryfikacji tego oszacowania. Natomiast w spółce akcyjnej w przypadku gdy wnoszone są aporty prawidłowość oszacowania jest jeszcze przez biegłych rewidentów powołanych przez sąd rejestrowy.
mogą się zdarzyć wadliwości tych procedur oszacowania. Może być tak że wkład jest niedoszacowany albo jest przeszacowany. Niedoszacowany niższa wartość rynkowa- w to się nie ingeruje. Powstaje problem jeśli wkład jest przeszacowany.

Jeśli wkład jest przeszacowany to mamy pewne reguły naprawienia takiej sytuacji.

Art. 14 paragraf 2 przewiduje że jeśli wkład ma niższą wartość gdyż ma wady, wspólnik musi wyrównać tę wartość.

Z art. 175 ustawodawca przewiduje tu solidarną odpowiedzialność wspólnika który wniósł wkład o zaniżonej wartości oraz członków zarządu którzy o tym wiedzieli a jednak zgłosili spółkę do rejestru. Mają oni solidarnie wyrównać spółce brakującą wartość.

Wykład nr 07-12-2007 r.

Spółka kapitałowa w organizacji

Jej tworzenie jest złożonym procesem. Początkowa faza- przygotowawcza- to szereg czynności faktycznych (przed spółka)- nie jest to regulowane w KSH. Gdyby nie ta spółka byłoby trudność z określeniem podmiotu np. na którego konto przelewa się wkłady.

Spółka w organizacji- powstaje z chwilą zawarcia spółki.

Dla spółki zoo- moment zawarcia spółki w formie aktu notarialnego. Dla spółki akcyjnej

Wykład nr 14-12-2007 r.

Etapy tworzenia spółki zoo

(uzupełnij)

Umowie spółki trzeba wskazać że z umowy spółki może wynikać tyle że w spółce jest zarząd nie ma rady nadzorczej.

Umowa spółki może wskazywać kto powołuje organy wybieralne ale nie wskazuje osób.

Uchwały przez uprawnione podmioty w celu ustanowienia organów spółki.

Zarząd powoływany jest uchwałą rady wspólników. Jeśli z umowy nie wynika pierwszy skład zarządu. To wtedy zgromadzenie wspólników musi podjąć tę uchwałę w tym przedmiocie.

Z umowy spółki wynika że to innym podmiotom przysługuje prawo powoływania organów spółki. Takie coś trzeba zgłosić przed powstaniem spółki

Ostatni etap to postępowanie rejestrowe. Wszczyna się je na wniosek. Wniosek ten powinien być złożony w ciągu 6 miesięcy od zawarcia umowy spółki i złożyć ten wniosek muszą wszyscy członkowie zarządu. (podpisać muszą) są to oświadczenia osobiste członków zarządu nie można nikogo upoważnić do składania tych oświadczeń.

Art. 164 KSH paragraf 1 przepisz

Wniosek ten składa się do właściwego sądu…

Obecnie wniosek o wpisanie spółki do rejestru musi być złożony na odpowiednim formularzu. Formularze te oddają treść art. 166 KSH, który wskazuje co takie zgłoszenie powinno zawierać.

• Firmę, siedzibę i adres spółki

• Przedmiot działalności spółki

• Wysokość kapitału zakładowego

• Określenie czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział (resztę wklej)

Ponadto do zgłoszenie należy załączyć (art. 167):

- umowę spółki

- oświadczenie wszystkich członków zarządu że wkłady na pokrycie kapitału zakładowego zostały przez wszystkich wspólników wniesione w całości jeżeli o powołaniu członków organów spółki nie stanowi sama umowa spółki to także dowód ich ustanowienia z wyszczególnienie składu osobowego tych organów

- listę wspólników z podaniem ich imion, nazwisk czy firm oraz liczba i wartością nominalną udziałów objętą przez każdego

- wzory podpisów członków zarządu notarialnie poświadczone lub poświadczone w sądzie

- oświadczenie którego treść wynika z art. 18 paragraf 1 i 2- oświadczenie każdego członka organów spółki że ma pełną zdolność do czynności prawnych i że nie został skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwa przeciwko obrotowi gosp. i przestępstwa wskazane w KSH w art. 585, 587, 590, 591 są to przepisy związane z działaniem na szkodę spółki.

Postępowanie rejestrowe odbywa się według reguł wspomnianych przy rejestrze przedsiębiorców (zobacz wcześniejsze wykłady).

Sąd bada jego wniosek pod kątem zgodności jego formy i treści z prawem. Jeśli wniosek ma pewne braki to wzywa do ich uzupełnienia, jeśli nie jest opłacony to zwraca wniosek (do zgłoszenia do wniosku należy dołączyć dowód opłaty za wpis do KRS- u oraz opłaty za ogłoszenie o wpisaniu spółki do rejestru w monitorze sądowym i gosp.) opłata za wpisane spółki do rejestru wynosi 1000 zł, a za ogłoszenie 500 zł. Wpłacamy do sądu i załączamy dowód do wniosku.

Jeśli sąd wyda postanowienie o wpisaniu spółki do rejestru to wpis ma charakter konstytutywny z tą chwilą powstaje spółki zoo i nabywa osobowość prawną. Ustaje spółka zoo w organizacji. Spółka zoo przejmuje wszystkie prawa i obowiązki przysługujące dotychczas spółce w organizacji.

Udział- jest to pojęcie analizowane na dwóch płaszczyznach.

Po pierwsze udział w relacji do kapitału zakładowego.

Po drugie udział w rozumieniu jego treści. Udział jako wyznacznik pozycji prawnej wspólnika w spółce.

Udział w relacji do kapitału zakładowego.

Kapitał zakładowy dzieli się udziały o równej lub nierównej wartości nominalnej. Wartość nominalna jednego udziału nie może być niższa niż 50 zł. Można powiedzieć że na etapie założycielskim suma wartości udziałów daje nam wartość kapitału zakładowego. Udział poza wartością nominalną może mieć też wartość emisyjną. Wartość emisyjna jest to wartość po jakiej wspólnicy obejmują udziały. Wartość emisyjna może być wyższa niż wartość nominalna ale nie może być niższa.

Wkłady które pokryją wartość nominalną zostaną zaliczone jako kapitał zakładowy, a nadwyżka środków zostanie przekazana na inny fundusz niż kapitał zakładowy.

Poza wartością emisyjną mówimy też o wartości rynkowej udziałów. Jest ona niezależna od innych wartości. Cena po jakiej można zbyć.

KSH przewiduje dwa systemu udziałów:

Wielo udziałowy i jedno udziałowy

W systemie wielo udziałowym wspólnik może mieć większą liczbę udziałów wówczas udziały muszą mieć równą wartość nominalną są niepodzielne i nie mogą być zbywane częściowo.

System jedno udziałowy w którym każdy wspólnik może mieć po jednym udziale. Z tym że każdy udział może mieć różną wartość nominalną. Są one podzielne i można je częściowo zbywać.

W każdym z obu systemów wartość nominalna udziału nie może być niższa niż 50 złotych.

Bardziej rozpowszechniony jest system wielo udziałowy. System jedno udziałowy sprzyja zamknięciu spółki. Kiedy wspólnikom zależy żeby konkretne osoby były wspólnikami.

W tym znaczeniu udział jako cząstka kapitału zakładowego.

Udział nie jest nigdy tytułem do odsetek. Takim tytułem nie mogą być też wkłady wniesione prze wspólnika. Poza tym wkładów nie można zwracać wspólnikom w czasie trwania spółki. Udział nie jest też papierem wartościowym. Nie wydaje się jakiś dokumentów. Zarząd jest zobowiązany prowadzić księgę udziałów w której wpisywani są wspólnicy i aktualni właściciele udziałów, a także zaznacza się tam ewentualne oznaczenie zastawu na udziałach lub użytkowania tego udziału.

Udział w znaczeniu wyznacznika pozycji prawnej wspólnika w spółce zoo

Otóż udział jest prawem majątkowym o złożonej strukturze. Stanowi pewną wiązkę zróżnicowanych uprawnień. I jeżeli umowa tak stanowi to pewnych obowiązków. Te uprawnienia które składają się na to prawo majątkowe jakim jest udział dzielimy na dwie kategorie:

1. Uprawnienia o charakterze korporacyjnym

2. Uprawnienia o charakterze majątkowym

Ad. 1

Prawo do udziału w zgromadzeniu wspólników, prawo głosu na tym zgromadzeniu, prawo zaskarżania uchwał zgromadzenia wspólników

Ad. 2

Prawo do zbycia udziału, prawo do dywidendy, prawo do tak zwanej kwoty likwidacyjnej czyli do udziału w majątku spółki pozostałym po jej likwidacji i spłacie wierzycieli.

Udział jako prawo o charakterze majątkowym co do zasady jest zbywalny i zawiera w sobie co do zasady tę samą wiązkę uprawnień dla każdego ze wspólników. Nie oznacza to że pozycja prawna wspólnika w spółce będzie taka sama.

Art. 174 KSH mówi jeżeli ustawa i umowa nie stanowi inaczej to wspólnicy mają równe prawa i obowiązki w spółce

Art. 20 KSH wspólnicy spółki kapitałowej powinni być traktowani jednakowo w takich samych okolicznościach.

Z przepisów tych (powyżej) należy wysnuć taki wniosek, że każdy ze wspólników z tytułu posiadanych udziałów powinien być traktowany na tych samych zasadach jak pozostali, tym nie mniej nie oznacza to równych praw w tym sensie że każdy ma tyle samo uprawnień w danej spółce. Przede wszystkim ta odmienność praw wynika z ilości udziałów objętych przez wspólnika.

Poza tym te równe prawa i obowiązki mogą być wyłączone przez umowę spółki. Umowa spółki może różnicować treść tych praw wspólników w dwojaki sposób

Po pierwsze postanowienia umowy mogą przyznawać wspólnikowi szczególne korzyści, te korzyści są przyznawane danemu wspólnikowi są związane ze wspólnikiem. Jeśli wspólnik przestaje być wspólnikiem zbywa swoje udziały to wygasają też te szczególne korzyści np. prawo do wyznaczania przewodniczącego do rady nadzorczej, albo wskazywanie członka do rady nadzorczej.

Drugi sposób zróżnicowania tej pozycji wspólnika w spółce to tak zwane uprzywilejowanie udziałów. Czyli związanie szczególnych uprawnień z udziałami. Mówimy wówczas o udziałach uprzywilejowanych. Zbycie udziałów powoduje że te uprawnienia szczególne przechodzą na nowego wspólnika.

Uprzywilejowanie udziału może mieć różnorodną postać KSH przykładowo wymienia. (art. 174 KSH) np. uprzywilejowanie co do głosu które polega na tym że o ile co do zasady na każdy udział przypada jeden głos. To uprzywilejowanie polega na tym że na każdy udział może przypadać więcej głosów maksymalnie 3.

Drugi rodzaj to uprzywilejowanie co do dywidendy. Prawo do dywidendy jest to prawo do zysku spółki jaki został przeznaczony do podziału. Musi być zysk który został przeznaczony do podziału. Uchwałę w tej mierze podejmuje zgromadzenie wspólników. Dywidenda jest dzielona na udziały i na każdy udział w danym roku może przypadać dana dywidenda. Oczywiście należy wspomnieć że zgromadzenie podejmie uchwałę że przeznaczamy zysk na coś innego niż do podziału. Na każdy udział przypada równa część tej dywidendy. Można zastrzec w umowie że udział zostanie uprzywilejowany do dywidendy zgodnie z art. 196 KSH maksymalna dywidenda uprzywilejowana nie może przewyższać więcej niż o połowę dywidendy nie uprzywilejowanej. Osoba która ma udział uprzywilejowany do dywidendy może uzyskać łącznie 1,5 dywidendy. Uprzywilejowanie to może też polegać na tym iż z danego udziału wynika iż wypłacana jest dywidenda zaległa. Jeśli w danym roku nie została wypłacona dywidenda w ogóle to w następnym roku wypłaca się najpierw tą zaległą dywidendę a potem z tego roku.

Uprzywilejowanie co do kwoty likwidacyjnej- pierwszeństwo wypłacenia tej kwoty lub jej wysokości.

Zróżnicowanie pozycji wspólnika może przybrać też postać zróżnicowanie jego obowiązków. KSH przewiduje iż wspólnika obciąża tylko jeden obowiązek wniesienia wkładu. Następuje to jeszcze przed powołaniem spółki. W spółce zoo klasycznej wynika że wspólnik nie ma żadnych innych obowiązków wobec spółki. Umowa spółki może przewidywać jakieś dodatkowe obowiązki innych wspólników

Przede wszystkim obowiązek dopłat. Dopłaty są to świadczenia pieniężne wspólnika na rzecz spółki. Które co do zasady podlegają zwrotowi. Obowiązek dopłat musi wynikać z umowy spółki bez odpowiedniego postanowienia umowy, nie można wspólnika zobowiązać do wnoszenia tych opłat. Ten obowiązek obciąża wszystkich wspólników stosunkowo do udziału.

Dopłata nie jest pożyczką jest innego rodzaju świadczeniem ale nieco zbliżonym w swojej idei. Wspólnik nie ma roszczenia o zwrot dopłaty dopóki spółka ma straty. Dopiero kiedy sprawozdanie finansowe nie wykazuje straty to te dopłaty mogą być zwrócone. Zwracane są równomierne. Ale zanim dojdzie do zwrotu dopłat to o zamiarze zwrotu należy zgłosić w piśmie przeznaczonym do ogłoszeń spółki co najmniej na 3 miesiące przed datą zwrotu. Dopłata nie zwiększa kapitału zakładowego jest pewnym zasileniem majątku spółki w przypadku potrzeby tej spółki. Kiedy spółka nie chce zwiększać kapitału zakładowego, a potrzebuje tymczasowo gotówki. Może zdarzyć się że przez jakiś czas spółka będzie miała stratę to tych dopłat nie można zwrócić. Jeśli spółka ogłosi upadłość to dopłaty razem z majątkiem spółki są zamrożone.

Innym obowiązkiem którym umowa może nałożyć na wspólnika jest obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych. Np. dany wspólnik może być zobowiązany że będzie pełnił usługi księgowe dla spółki. Zbycie udziału powoduje wygaśnięcie tych obowiązków. Art. 176 paragraf 3 jeżeli wspólnik ma takie obowiązki to zbycie udziałów może nastąpić za zgodą… (dopisz sobie)

Umorzenie udziału- jest to instytucja uregulowana w art. 199 KSH jest to postępowanie wewnątrz spółkowe którego skutkiem jest unicestwienie udziału. KSH przewiduje iż umorzenie udziału w spółce jest dopuszczalne jeżeli umowa spółki je przewiduje. Jeśli zatem chcemy dokonać umorzenia a umowa nie dopuszcza takiej możliwości to razem z tym umorzeniem musimy dokonać uprzednio zmianę umowy spółki.

KSH przewiduje 3 rodzaje umorzenia:

1. Umorzenie dobrowolne

2. Przymusowe (sankcyjne)

3. Automatyczne

Ad. 1 umorzenie dobrowolne

Umorzenie udziału za zgodą wspólnika, przy jego akceptacji. Art. 199 paragraf 1 zdanie drugie udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę. Umorzenie udziału w takim przypadku wymaga uchwały podjętej przez zgromadzenie wspólników. Powinna ona określać na jakiej podstawie dokonywane jest uprawnienie, wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi którego udział jest umarzany. Spółka może umorzyć udział wtedy gdy udział przejdzie na spółkę, sama będzie dysponentem udziału. Wspólnik musi przenieść udział na samą spółkę. W tej czynności spółkę reprezentuje zarząd który realizuje tą uchwałę podjętą przez wspólników. Nabywcą jest sama spółka, ale to nie jest sprzedaż, kupno.

Art. 200 KSH stanowi że spółka nie może obejmować, nabywać lub przyjmować w zastaw własnych udziałów.

Przejmuje ich własność tylko po to aby ich umorzyć

Od reguły z art. 200 mamy dwa wyjątki. Nabycie w celu umorzenie oraz nabycie udziałów własnych w drodze egzekucji.

Po zawarciu umowy o zbyciu udziałów spółka ma jedne rok na ich umorzenie. Wcześniej musi uiścić wspólnikowi wynagrodzenie za umorzenie. Umorzenie dobrowolne może być bezpłatne czyli bez wynagrodzenia tylko wówczas gdy wyrazi na to zgodę zainteresowany wspólnik.

Z czego wypłaca się to wynagrodzenie?

KSH przewiduje dwa źródła finansowania umorzenie. Po pierwsze spółka może mieć wyodrębniony z zysku fundusz celowy na umorzenie. Umorzenie wtedy jest finansowane z czystego zysku. Jeśli nie ma takiego funduszu albo wspólnicy nie chcą z tego korzystać to drugim sposobem jest obniżenie kapitału zakładowego. Jest to czynność polegająca na zmianie umowy spółki, która jest czynnością wielo etapową. To po obniżeniu tego kapitału uwalniana jest w spółce jakaś część majątku z której można sfinansować to umorzenie.

Wracając do finansowania z czystego zysku to jest to jedyny przypadek kiedy wartość udziałów w spółce po umorzenie nie będzie odpowiadać wysokości kapitału zakładowego. Bo kapitał zakładowy pozostaje w tej samej wartości jaki był poprzednio. KSH nie wymaga obniżenia tego kapitału zakładowego. Może być spółka w którym suma kapitału zakładowego będzie wyższa niż wartość nominalna.

Ad. 2 umorzenie przymusowe

Nie można utożsamiać umorzenia przymusowego tylko z sankcją.

Jakie są przesłanki tego umorzenia?

Art. 199 paragraf 1 przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki. Czyli umowa musi to przewidzieć i wskazać na jakich warunkach i w jakich okolicznościach można dokonać umorzenia udziału bez zgody wspólnika. KSH wprost stwierdza że za umorzenie przymusowe wspólnikowi należy wypłacić wynagrodzenie za te udziały. Wskazuje się minimalną wartość tego wynagrodzenia- nie niższa niż aktywa netto za ostatni rok obrotowy, ale pomniejszone o kwoty dywidend na dany rok. Wartość aktywów netto minus dywidenda przeznaczona do wypłaty wspólnikom. Podobna procedura. Umorzenie to następuje na podstawie umowy zgromadzenia wspólników. Umowa wskazuje jaka większość jest potrzebna, jeśli umowa tego nie przewiduje to zwykła większość jest potrzebna. Musi także zawierać ta uchwałą uzasadnienie dlaczego pozbyto udziału wspólnika. Odbywa się to w podobny sposób. Spółka reprezentowana przez zarząd nabywa te udziały, należy wypłacić to wynagrodzenie następnie udziały są umarzane.

Przymusowe umorzenie ma charakter sankcji gdy umowa przewiduje że umorzenie następuje:

• w razie naruszenie przez wspólnika zakazu konkurencji wobec spółki.

• gdy okaże się że wkład wspólnika na wniesienie kapitału zakładowego się zamortyzował.

42

---