POLITECHNIKA POZAŃSKA Instytut Technologi Mechanicznej LAORATORIUM ZAKŁAD METROLOGII I SYSTEMÓW POMIAROWYCH |
Imie i nazwisko: Marcin Pińkowski ; Michał Osses |
||
|
Wydział: MRiT Kierunek: Transport Grupa:T4 |
||
|
Rok studiów: 2 Semestr: 3 Rok akadm.:2007/2008 |
||
Prowadzący: dr inz. Leszek Różański |
Ocena: |
Podpis: |
Uwagi: |
Sprawozdanie z ćwiczenia Nr.2 TEMAT: Pomiary wymiarów zewnętrznych, wewnętrznych i mieszanych |
Cel ćwiczenia:
Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z określaniem wymiarów wewnętrznych i zewnętrznych wałków i otworów, jaki i również określanie dopuszczalnych odchyłek w celu dobrego skojarzenia wałka i otworu.
Opis stanowiska pomiarowego:
Suwmiarka - jest narzędziem mierniczym zaopatrzonym w noniusz. Służy do mierzenia wymiarów zewnętrznych, wewnętrznych i mieszanych.
Transametr - przyrząd ten jest sprawdzianem czujnikowym zaliczanym do przyrządów mikrometrycznych. Służy do pomiaru średnic zewnętrznych dzięki metodzie porównawczej w odniesieniu do wielkości wzorca.
Średnicówka - rodzaj mikrometru o konstrukcji umożliwiającej włożenie do otworu. Dokładność wskazań pomiaru wynosi 0,01mm. Występują w dwu podstawowych grupach: średnicówki mikrometryczne stałe o zakresie pomiarów (czyli długości całkowitej) od 50 do 200 mm ze stopniowaniem co 25 mm oraz średnicówki mikrometryczne składane, w których poprzez dołączanie segmentów wydłużających można dokonywać pomiaru do 1000 mm.
Pomiary wstępne:
|
Wałek |
Otwór |
|
Średnica |
Suwmiarka [mm] |
Suwmiarka [mm] |
Wymiar nominalny [mm] |
d - wałka D - otworu |
19,98 |
19,94 |
20
|
|
19,97 |
19,94 |
|
|
19,97 |
19,93 |
|
|
19,96 |
20 |
|
|
19,97 |
19,94 |
|
|
19,97 |
19,93 |
|
|
19,97 |
19,93 |
|
|
19,96 |
20 |
|
|
19,98 |
|
|
|
19,97 |
|
|
|
19,97 |
|
|
|
19,96 |
|
|
|
19,98 |
|
|
|
19,97 |
|
|
|
19,97 |
|
|
|
19,96 |
|
|
Tolerancja walka: Tolerancja otworu:
Odchyłki graniczne: Odchyłki graniczne:
- maksymalna es= - 0,02 mm - maksymalna ES= 0
- minimalna ei= - 0,04 mm - minimalna EI= -0,07 mm
T = B - A T = B - A
= 19,98 - 19,96 = 0,02 mm = 20 - 19,93 = 0,07 mm
Przykładowe punkty pomiarowe:
Pomiar odchyłek wałka:
Narzędzie pomiarowe |
Wymiar nominalny d = 20 [mm] |
||||
|
Kierunek pomiaru |
Płaszczyzna pomiaru |
|||
|
|
1 - 1 |
2 - 2 |
3 - 3 |
4 - 4 |
Transametr |
I - I |
19,984 |
19,970 |
19,980 |
19,980 |
|
II - II |
19,972 |
19,970 |
19,976 |
19,978 |
|
III - III |
19,974 |
19,978 |
19,978 |
19,974 |
|
IV - IV |
19,962 |
19,960 |
19,968 |
19,958 |
Odchyłka górna:
es = Bw - D = 19,984 - 20 = -0,016 mm
Odchyłka dolna:
ei = Aw - D = 19,958 - 20 = -0,042 mm
Pole tolerancji:
Tw = es - ei = - 0,016 - (-0,042) = 0,026 mm
Pomiar odchyłek otworu:
Narzędzie pomiarowe |
Wymiar nominalny d = 20 [mm] |
||||
|
Kierunek pomiaru |
Płaszczyzna pomiaru |
|||
|
|
1 - 1 |
2 - 2 |
3 - 3 |
4 - 4 |
Średnicówka |
I - I |
19,940 |
19,930 |
19,930 |
19,945 |
|
II - II |
19,936 |
19,935 |
19,920 |
19,925 |
|
III - III |
19,935 |
19,945 |
19,927 |
19,923 |
|
IV - IV |
20,010 |
19,912 |
20,008 |
20,013 |
Odchyłka górna:
ES = Bo - D = 20,013 - 20 = 0,013 mm
Odchyłka dolna:
EI = Ao - D = 19,912 - 20 = -0,088 mm
Pole tolerancji:
To = ES - EI = 0,013 - (-0,088) = 0,101 mm
Rozłożenie pól tolerancji: Ø20 J10/f7
Pasowanie: Ø20 J10/f7
Pasowanie zostało wykonane według zasady stałego otworu.
Odchyłki wymiarów tolerowanych:
dla Ø 20 J10
odchyłka dolna EI = -0,088 mm
odchyłka górna ES = 0,013 mm
dla Ø 20 f7
odchyłka dolna ei = -0,042 mm
odchyłka górna es = -0,016 mm
Luzy graniczne pasowania:
Smin = EI - es = (-0,088) - (-0,016) = -0,072 mm
Smax = ES - ei = 0,013 - (-0,042) = 0,055 mm
Pasowanie dla zasady stałego otworu (H) ma te sama klasw dokładności wykonania i będzie następujące: Ø20H10 (Ø20
)
es = EI - Smin = 0 + 0,072 = 0,072
ei = ES - Smax = 0,101 - 0,055 = 0,046
Wymiar wałka wynosi Ø20
. Wymiarowi wałka odpowiada w przybliżeniu wymiar tolerowany symbolowo Ø20v7 (Ø20
)
Ostateczne pasowanie ma symbol Ø20H10/v7
Wnioski:
Przeprowadzane cwiczenie zostało wykonane poprawnie. Błędy jakie mogły wystąpić podczas pomiarów to bledy związane ze złym odczytem danych z podziałek narzedzi. Wykonane pasowanie jest pasowaniem mieszanym.
Przyrząd pomiarowy
20 mm
-0,016 mm
-0,042 mm
-0,088 mm
0,013 mm
Wałek
Otwór
Otwór
Wałek
0,101 mm
0,047 mm
0,073 mm
20 mm
0 mm