3. Majątek i kapitały przedsiębiorstwa. Bilans
Majątek przedsiębiorstwa i źródła jego finansowania
Składniki majątkowe jakimi dysponuje każda jednostka gospodarcza zwane są aktywami.
Aktywa to zasoby jakie jednostka kontroluje (włada, dysponuje nimi) najczęściej na podstawie prawa własności, o wiarygodnie ustalonej wartości, które przyniosą jej przypuszczalnie w przyszłości korzyści ekonomiczne, a których okres użytkowanie przekroczy 12 miesięcy.
Podstawowym kryterium grupowania zasobów jest stopień możliwości ich spieniężenia (upłynnienia); jest to tzw. zasada wzrastającej płynności.
Źródła finansowania aktywów (pasywa)
Środki gospodarcze (aktywa) jakimi dysponuje jednostka gospodarcza mają swoje źródła finansowania (pasywa), które wskazują „kto” wyposażył jednostkę w odpowiednie zasoby.
Klasyfikacja źródeł pochodzenia (źródeł finansowania) środków gospodarczych oparta jest na wymagalności tj. obowiązku spłaty i terminu zapłaty.
Kapitały (fundusze) jakimi dysponują jednostki ulegają zmianie (zwiększeniu lub zmniejszeniu), a źródła podwyższania i przyczyny zmniejszania kapitałów uzależnione są od rodzaju kapitału, którego dotyczą. Do najczęściej występujących źródeł podwyższania (zwiększania) kapitałów (funduszy) należą:
kapitały powierzone:
- wniesienie nowych udziałów lub wykup nowej emisji akcji,
- podwyższenie kapitału z osiągniętego zysku;
kapitały samofinansowania:
- podział zysku netto,
- dopłaty udziałowców,
- nadwyżka osiągniętej ceny sprzedaży akcji nad ich wartością nominalną,
- przeszacowanie (aktualizacja majątku trwałego.
fundusze specjalnego przeznaczenia:
- odpisy obciążające koszty,
- zysk netto,
- dotacje, subwencje, darowizny,
- część podatków.
Przyczyny obniżania kapitału
kapitały powierzone:
- pokrycie poniesionych strat,
- zwrot części wkładów lub udziałów właścicielom;
kapitały samofinansowania:
- pokrycie straty bilansowej,
- poniesienie wydatków na cele pokrywane z kapitału rezerwowego,
- przeznaczenie kapitału samofinansowania na zwiększenie kapitału powierzonego;
fundusze specjalnego przeznaczenia:
- świadczenia dla pracowników (bony, dopłaty do wczasów i imprez sportowo-kulturalnych i inne).
Inwentaryzacja
Inwentaryzacja jest podstawą weryfikacji majątku i źródeł jego finansowania wykazanych w bilansie.
Podstawy prawne inwentaryzacji zamieszczone zostały w ustawie o rachunkowości. Inwentaryzacja swym zakresem obejmuje wszystkie składniki majątkowe jednostki oraz obce składniki majątkowe znajdujące się w jednostce przeprowadzającej inwentaryzację. Inwentaryzacja przeprowadzana jest co najmniej na koniec roku obrachunkowego. Ustawa przewiduje, możliwość przeprowadzania inwentaryzacji rzadziej co roku dla niektórych grup aktywów, jeżeli spełnione są określone warunki (co 2 lata, co 4 lata).
Inwentaryzacja przeprowadzana jest w formie spisu z natury, potwierdzenia sald, weryfikacji. Zastosowana forma uzależniona jest od rodzaju składnika majątkowego podlegającego inwentaryzacji.
Zadania komisji inwentaryzacyjnej
przygotowanie spisu z natury
dokonanie inwentaryzacji
ustalenie różnic inwentaryzacyjnych i przyczyn ich powstania
postawienie wniosków co do sposobu rozliczenia różnic inwentaryzacyjnych (nadwyżek i niedoborów).
Pojęcie i budowa bilansu
Bilans to zestawienie majątku (środków gospodarczych) i źródeł jego finansowania (pochodzenia), sporządzone na określony dzień z podaniem wartości poszczególnych pozycji. Zwany jest fotografią dnia.
Bilans ma układ tabelaryczny, z jednej strony zawiera aktywa a z drugiej - pasywa. Ogólna suma aktywów musi równać się sumie pasywów.
W nagłówku bilans zawiera nazwę jednostki i dzień, na który został sporządzony. U dołu bilansu zamieszcza się miejsce i datę sporządzenia oraz podpisy osoby sporządzającej bilans oraz kierownika (członków zarządu) jednostki.
1
1
Wyszukiwarka