W celu określenia istotności wpływu grupy genetycznej i grupy wieku I wycielenia na wartości analizowanych cech sumarycznej użytkowości życiowej zastosowano dwuczynnikową analizę wariancji wg poniższego modelu liniowego:

y_ij = μ + g_i +w_j + e_ij

gdzie:

y_ij - wartość fenotypowa analizowanej cechy;

μ - średnia populacji;

g_i - efekt stały i-tej grupy genetycznej (i=1,2,3,4);

w_j - efekt stały j-tej grupy wieku I wycielenia (j=1,2,3,4);

e_ij - losowy efekt resztkowy (błąd losowy).

W celu szczegółowego porównania średnich obiektowych zastosowano test wielokrotnego rozstępu Duncana.

opis

W tabeli 1 przedstawiono podstawowe parametry statystyczne charakteryzujące analizowaną populacje krów (n-liczba obserwacji; min -wartość minimalna cechy w populacji; max - wartość maksymalna cechy w populacji;
- średnia wartość cechy;
SD-odchylenie standardowe cechy w populacji; CV- współczynnik zmienności cechy w populacji).

W tabeli 2 przedstawiono wpływ udziału genów rasy hf (grupa genetyczna) na długość życia i użytkowania oraz wysokość życiowej użytkowości mlecznej krów.

Stwierdzono, że najniższe wartości analizowanych cech występują w populacji krów o udziale hf ponad 93,74% i w grupie krów o udziale hf do 75%. Wartości tych cech różniły się statystycznie wysoce istotnie od cech krów należących do grupy o 75-87.5 % hf (długość życia i użytkowania - P≤0.01; wydajność życiowa mleka, mleka FCM i tłuszczu - P≤0.05).

Najwyższe wartości sumarycznej produkcji stwierdzono w grupie krów wycielonych w wieku 27.1-29 miesięcy. Najdłużej żyły i były użytkowane krowy, które wycieliły się w wieku 25.1-27 miesięcy. Nie stwierdzono jednak statystycznie istotnego wpływu wieku I wycielenia (Tabela 2) na wartości analizowanych cech użytkowości życiowej.

Tabela 1

CECHY	N	Min	Max		SD	CV
Długość życia [dni]	144	828.00	3248.00	1848.08	521.72	28.23
Długość życia [lat]	144	2.27	8.89	5.06	1.43	28.23
Długość użytkowania [dni]	144	7.00	2439.00	989.76	507.78	51.30
Długość użytkowania [lat]	144	0.02	6.68	2.71	1.39	51.30
Wiek I wycielenia [dni]	144	672.00	1078.00	858.32	87.58	10.20
Wiek I wycielenia [m-ce]	144	22.03	35.34	28.14	2.87	10.20
Suma wydajności mleka [kg]	144	252.00	49390.00	18332.76	9928.18	54.16
Suma wydajności mleka FCM [kg]	144	252.28	49761.94	19099.13	10350.91	54.20
Suma wydajności tłuszczu [kg]	144	9.35	2000.40	785.42	429.28	54.66
Średnia zawartość tłuszczu [%]	144	2.78	6.81	4.30	0.61	14.24
Suma wydajności białka [kg]	143	9.05	1586.48	622.15	330.18	53.07
Średnia zawartość białka [%]	143	2.30	4.87	3.41	0.25	7.34
Średni stosunek tłuszcz/białko	143	0.82	1.90	1.26	0.17	13.38

Tabela 2

CECHY	Istotność wpływu czynnika	UDZIAŁ GENÓW RASY HF
				DO 75%			75.1 - 87.5			87.6 - 93.74			≥ 93.75
				N		SD	N		SD	N		SD	N		SD
Długość życia [dni]	**	19	1654.79 A	560.47	44	2055.86 AB	590.78	52	1865.19	426.69	29	1628.76 B	420.70
Długość życia [lat]	**	19	4.53 A	1.53	44	5.63 AB	1.62	52	5.11	1.17	29	4.46 B	1.15
Długość użytkowania [dni]	**	19	817.42 A	539.09	44	1181.82 AB	581.85	52	1002.15	410.65	29	789.03 B	427.53
Długość użytkowania [lat]	**	19	2.24 A	1.48	44	3.24 AB	1.59	52	2.74	1.12	29	2.16 B	1.17
Wiek I wycielenia [dni]	NS	19	837.37	78.34	44	874.05	79.78	52	863.04	101.31	29	839.72	75.34
Wiek I wycielenia [m-ce]	NS	19	27.45	2.57	44	28.66	2.62	52	28.30	3.32	29	27.53	2.47
Suma wydajności mleka [kg]	*	19	14463.84 a	8854.75	44	21188.95 ab	11371.22	52	19099.17	9020.41	29	15159.79 b	8469.04
Suma wydajności mleka FCM [kg]	*	19	15011.22 a	9557.57	44	21851.40 ab	11738.39	52	20156.60	9465.88	29	15705.41 b	8740.91
Suma wydajności tłuszczu [kg]	*	19	615.05 a	403.65	44	895.05 ab	482.38	52	834.46	394.92	29	642.76 b	361.77
Średnia zawartość tłuszczu [%]	NS	19	4.24	0.68	44	4.28	0.63	52	4.38	0.53	29	4.20	0.69
Suma wydajności białka [kg]	*	19	497.33 a	302.89	44	705.12 ab	381.63	52	649.21	297.97	28	526.18 b	281.81
Średnia zawartość białka [%]	NS	19	3.48	0.26	44	3.36	0.25	52	3.41	0.19	28	3.44	0.33
Średni stosunek tłuszcz/białko	NS	19	1.22	0.16	44	1.28	0.17	52	1.28	0.15	28	1.23	0.20

** - wpływ statystycznie wysoko istotny (P≤0.01); * - wpływ statystycznie istotny (P≤0.05); NS - wpływ statystycznie nieistotny

Średnie oznaczone tymi samymi literami różnią się statystycznie: A, B, C - wysoce istotnie (P≤0.01); a, b, c - istotnie (P≤0.05)

Tabela 3

CECHY	Istotność wpływu czynnika	GRUPA WIEKU i WYCIELENIA
				DO 25.0 M-CY			25.1 - 27.0 M-CY			27.1 - 29.0 M-CY			> 29.0 M-CY
				N		SD	N		SD	N		SD	N		SD
Długość życia [dni]	NS	19	1609.00	545.16	36	1768.58	526.79	38	1859.68	486.65	51	1984.61	506.54
Długość życia [lat]	NS	19	4.41	1.49	36	4.84	1.44	38	5.09	1.33	51	5.43	1.39
Długość użytkowania [dni]	NS	19	881.63	543.06	36	972.03	523.74	38	1005.05	490.01	51	1031.16	504.94
Długość użytkowania [lat]	NS	19	2.41	1.49	36	2.66	1.43	38	2.75	1.34	51	2.82	1.38
Wiek I wycielenia [dni]	NA	19	727.37	28.69	36	796.56	16.83	38	854.63	18.93	51	953.45	51.72
Wiek I wycielenia [m-ce]	NA	19	23.85	0.94	36	26.12	0.55	38	28.02	0.62	51	31.26	1.70
Suma wydajności mleka [kg]	NS	19	16972.26	11220.39	36	18951.92	9178.26	38	19072.21	10019.00	51	17851.61	10084.78
Suma wydajności mleka FCM [kg]	NS	19	17561.13	11449.23	36	19941.70	9774.43	38	20317.32	10852.29	51	18169.69	10088.89
Suma wydajności tłuszczu [kg]	NS	19	718.15	468.22	36	824.06	411.35	38	845.90	459.11	51	738.14	407.24
Średnia zawartość tłuszczu [%]	NS	19	4.22	0.63	36	4.31	0.55	38	4.38	0.57	51	4.25	0.68
Suma wydajności białka [kg]	NS	18	602.47	388.04	36	644.68	298.00	38	646.29	342.56	51	595.19	328.24
Średnia zawartość białka [%]	NS	18	3.45	0.16	36	3.44	0.21	38	3.42	0.24	51	3.37	0.30
Średni stosunek tłuszcz/białko	NS	18	1.23	0.18	36	1.26	0.14	38	1.28	0.16	51	1.26	0.19

** - wpływ statystycznie wysoko istotny (P≤0.01); * - wpływ statystycznie istotny (P≤0.05); NS - wpływ statystycznie nieistotny; NA - nie analizowano;

Średnie oznaczone tymi samymi literami różnią się statystycznie: A, B, C - wysoce istotnie (P≤0.01); a, b, c - istotnie (P≤0.05)

Współczynniki korelacji Pearsona Prawd. > |r| przy H0: Rho=0
CECHY	Suma wydajności mleka [kg]	Suma wydajności mleka FCM [kg]	Suma wydajności tłuszczu [kg]	Średnia zawartość tłuszczu [%]	Suma wydajności białka [kg]	Średnia zawartość białka [%]	Średni stosunek tłuszcz/białko
Wiek I wycielenia [dni]	-0.0074	-0.0285	-0.0385	-0.0699	-0.0419	-0.1572	0.0068
		0.9297	0.7349	0.6468	0.4050	0.6194	0.0408	0.9355

WYKRES

---