PATOLOGIA NEREK
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ NEREK
jest to nagle występujące, z reguły odwracalne, pogorszenie czynności nerek. To nagłe upośledzenie czynności nerek, przede wszystkim przesączania kłębuszkowego ze wzrostem kreatyniny we krwi o 25-50% wartości wyjściowej lub o 0,5mg/dl, któremu może towarzyszyć zmniejszenie objętości wydalanego moczu
Objawia się:
Oligurią (skąpomocz)- ilość moczu poniżej 500[400] ml/dobę
Anurią (bezmocz)- ilość moczu poniżej 100 ml/dobę
Ostra niewydolność nerek może przebiegać z wielomoczem
Etiologia
50% uraz lub zabieg operacyjny
40% przyczyny internistyczne
10% ciąża, poród, połóg
3 główne czynniki biorące udział w ostrej niewydolności nerek:
-niedokrwienie nerek
-niedotlenienie nerek
-czynniki toksyczne
Przyczyny :
PRZEDNERKOWE
Hipowolemia:
Utrata płynów przez przewód pokarmowy, nerki, skórę, krwotok
Biegunka, wymioty, leki moczopędne, moczówka prosta, cukrzyca, rany, wrzód krwawiący,
Utrata płynów do „III przestrzeni”
oparzenia
zapalenie trzustki
- zapalenie otrzewnej
Przyczyny sercowo - naczyniowe
Upośledzenie rzutu serca
zawał
tamponada worka osierdziowego
Ogólnoustrojowe zaburzenia naczynioruchowe
- wstrząs septyczny
- wstrząs anafilaktyczny
- leki hipotensyjne
W ostrej niewydolności nerek przednerkowej wszystkie objawy są odwracalne.
Skuteczne zapobieganie lub leczenie: gdy jest realizowane w ciągu 48 godzin od wystapienia objawów.
NERKOWE
Pierwotnie dotycząca naczyń nerkowych
- zator/zakrzep
- choroby typu vasculitis (SLC, HUS)
- nadciśnienie złośliwe
- DIC
- ostre odrzucanie przeszczepu
Pierwotnie dotycząca kłębuszków nerkowych
- Glomerulonephritis acuta
Pierwotnie dotycząca śródmiąższu oraz cewek nerkowych
Ostre nefropatie cewkowo-śródmiąższowe
- bakteryjne
- polekowe
- poszpiczakowe
- moczanowe
- hiperkalcemiczne
Ostra martwica cewek nerkowych
-niedokrwienie
-odkładanie się barwników (malaria, rabdomioliza, hiperbilirubinemia)
-toksyny
-ciąża (poronienie septyczne, EPH gestoza)
POZANERKOWE
Obustronne zamknięcie moczowodów
od zewnątrz: nowotwór macicy/prostaty, zwłóknienia zaotrzewnowe, podwiązanie/przecięcie moczowodu
od wewnątrz: kamień, skrzep, nowotwór
Zamknięcie moczowodów na wysokości szyi pęcherza
choroby prostaty
kamica
nowotwór pęcherza moczowego
Zamkniecie cewki moczowej
Wady wrodzone
Zwężenia pourazowe
OSTRA NIEZAPALNA NIEWYDOLNOŚĆ NEREK
Ostra niezapalna niewydolność nerek-najcześciej niedokrwienne lub toksyczne uszkodzenie miąższu gwałtowne zmniejszenie filtracji kłębuszka.
Martwica cewek nerkowych- przerwanie ciągłości cewek nerkowych czopy ze złuszczonych komórek w świetle cewki obrzęk miąższu
Patologia ONN
ucisk naczyń prostych oraz przekrwienie rdzenia nerki →hipoperfuzja kłębuszka →skurcz tętniczki doprowadzającej →zmniejszenie przesączania
martwica cewek nerkowych → przerwanie ciągłości cewek nerkowych →czopy ze złuszczonych komórek w świetle cewek →obrzęk śródmiąższu
Przebieg ONN
Faza wstępna
- skapoobjawowa, może przebiegać ze skąpomoczem
Faza utrwalona
- skąpomocz/bezmocz
- retencja ciał azotowych, wody
- zaburzenia elektrolitowe
- kwasica
- skaza krwotoczna
Faza powrotu do zdrowia
-trwa zazwyczaj 7 - 14 dni (całkowity powrót funkcji 6-12 m-cy)
-stopniowo zwiększa się diureza (↓ mocznik, ↓ kreatynina)
FAZA UTRWALONA
Zaburzenia neurologiczne
drżenia
drgawki
zaburzenia świadomości (wyraz zaburzeń gospodarki wodno- elektrolitowej)
Zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego
- nudności
- wymioty
- zaburzenia perystaltyki jelit ( wpływ toksyn oraz ↕K)
- krwotoki (toksyny oraz zaburzenia krzepnięcia)
Objawy hematologiczne
skaza krwotoczna - pierwotnie płytkowa (trombocytopatia mocznicowa)
niedokrwistość (↓ EPO, krwotoki, hemoliza, uszkodzenie szpiku)
Infekcje bakteryjne
- urazy wielonarządowe
- rozległe zabiegi operacyjne
Zaburzenia układu sercowo-naczyniowego
- niewydolność krążenia oraz nadciśnienie (wyraz przewodnienia)
- zaburzenia rytmu serca (hiper/hypokalemia)
- zapalenie osierdzia (toksyny mocznicowe)
Hiperazotemia
-mocznik
-kreatynina
-kwas moczowy
Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej
-obrzęki
-”wodniste płuca”
-hiperkalemia
-hipokalcemia
-hiperfosfatemia
Kwasica metaboliczna
-upośledzona czynność cewek nerkowych w zakresie amniogenezy
Objawy hematologiczne
-skaza krwotoczna
-niedokrwistość
Infekcje bakteryjne
-urazy wielonarządowe
-rozległe zabiegi operacyjne
Zaburzenia układu sercowo-naczyniowego
-niewydolność krążenia oraz nadciśnienie
- zaburzenia rytmu serca (kiper/hipokalemia)
-zapalennie osierdzia (toksyny mocznicowe)
Zaburzenia neurologiczne
-drżenia
-drgawki
-zaburzenia świadomości
Zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego
-nudności
-wymioty
-zmiany pracy perystaltycznej
Głównymi przyczynami śmiertelności w ONN są:
1.powikłania infekcyjne
2.powikłania krwotoczne
3.zaburzenia wodno-elektrolitowe
Na szybkość postępu ONN wpływa:
Nadciśnienie
Białkomocz
Zaburzenia gospodarki lipidowej
PRZEWLEKŁA NIEWYDOLNOŚĆ NEREK
Wielobjawowy zespół chorobowy uwarunkowany nieodwracalną utratą czynnych nefronów w stopniu niepozwalającym na utrzymanie homeostazy.
Przyczyny:
przewlekłe kłębuszkowe zapalenie nerek
śródmiąższowe zapalenia nerek
nefropatia cukrzycowa
wielotorbielowatość nerek
nefropatia nadciśnieniowa
Przewlekła niewydolność nerek postępuje niezależnie od tego, czy inicjujący proces chorobowy nerek istnieje jeszcze, czy też nie występuje.
Po przekroczeniu stężenia kreatyniny w surowicy 3mg% proces chorobowy w nerkach nieuchronnie prowadzi do terminalnej niewydolności nerek
Przebieg kliniczny PNN
I okres- utajona PNN - [upośledzone zagęszczanie moczu]
II okres- wyrównana PNN (25-50% czynnego miąższu)-stopniowe zmniejszanie się filtracji kłębuszkowej [charakterystyczny wielomocz]
III okres- niewyrównana PNN ( <25% czynnego miąższu)
klinicznie / biochemicznie jawna NN
stopniowy rozwój zmian narządowych
IV okres- schyłkowej niewydolności nerek (mocznica)
-kreatynina >10mg%
-zmiany narządowe oraz mobilizacja czynników adaptacyjnych
SCHYŁKOWA NIEWYDOLNOŚĆ NEREK (MOCZNICA)
Przewód pokarmowy (stosunkowo najwcześniej)
- nudności, wymioty i uporczywa czkawka
- zmiany zapalne i liczne owrzodzenia
- fetor z ust [ woń „nieświeżych ryb” ]
Hipotermia (stały objaw)
- zmniejszenie intensywności metabolizmu
Układ sercowo-naczyniowy
- nadciśnienie
- lewokomorowa niewydolność serca z przerostem mięśnia sercowego
zapalenie osierdzia (włóknikowe)
Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej
- retencja płynów -obrzęki
- hiponatremia (początkowo)
- hiperkalemia
- hipokalcemia
- hiperfosfatemia
Objawy OUN
- męczliwość
- rozdrażnienie
- odwrócenie rytmu dobowego
- neuropatia obwodowa
Układ oddechowy
- płuco mocznicowe
Układ krwiotwórczy
- niedokrwistość
- skaza krwotoczna
Objawy laboratoryjne schyłkowej niewydolności nerek
Mocznik >200mg%
Kreatynina >10mg%
pH <7,1
Hipertriglicerydemia
Ciężar właściwy moczu 1.010 (izostenuria)
Nie wszystkie objawy rozwijają się jednocześnie
Zaburzenia hormonalne
↑ PTH
↕ Insulina / Glukagon
↑ PRL
↑RAA
↑ TSH, T3
↑STH, Steroidy
↓Gonadotropiny
↓EPO
↓D3
Układ kostny
-osteodystrofia nerkowa
Narządy płciowe
- impotencja
- zaburzenia miesiączkowania
- niepłodność
Powłoki skórne
zmiany zabarwienia
zaburzenia rogowacenia
świąd skóry
mikroangiopatia
zwapnienia skóry i tkanki podskórnej
KAMICA NERKOWA
stwierdzenie złogów składających się ze składników stale występujących w moczu
Etiologia:
Wzmożone wydalanie z moczem substancji litogennych- wapnia, kwasu szczawiowego, fosforanów, moczanów, cystyny
Zmniejszone wydalanie z moczem antylitogenów- magnez, cytryniany
pH moczu ( < 5,5 i > 7,0 )
Duża gęstość moczu ( > 1,015 g/ml )
Zastój moczu
Zakażenia dróg moczowych
Unieruchomienie
Nieprawidłowe odżywianie się, pobieranie małych ilości płynów oraz odchudzanie się
Rodzaje kamieni moczowych
Sole wapnia- szczawiany i fosforany ( 75 - 85% )
Kamienie moczanowe- ( 15% )
Kamienie struwitowe (fosforan magnezowo-amonowy)- ( 5% )
Kamienie cystynowe- ( < 1% )
Obraz kliniczny :
Kolka nerkowa Ból promieniujący do uda i zewnętrznych narządów płciowych jest wiodącym objawem ataku kamicy nerkowej (z towarzyszącymi: nudnością, wymiotami, odruchową niedrożnością jelit)
Hematuria Krwinkomocz (obligatoryjnie), natomiast u 1/3 krwiomocz
KWASICA METABOLICZNA
Addycyjna
ketonowa (IDDM)
mleczanowa (wstrząs)
podaż egzogennych kwasów (zatrucie metanolem)
Retencyjna ( zmniejszone wydalanie kwasów przez nerki)
niewydolność nerek
Subtrakcyjna (utrata jonów wodorowęglanowych)
biegunki
BIAŁKOMOCZ
Zdrowy człowiek wydala z moczem do 150 mg białka na dobę.
-selektywny / nieselektywny białkomocz
Białkomocz znikomy - wydalanie białka w moczu < 0,5g/d
Białkomocz mierny - wydalanie białka w moczu 0,5 - 3,5g/d
Białkomocz znaczny - wydalanie białka w moczu > 3,5g/d
Mikroalbuminuria - wzrost wydalania albumin z moczem w ilości 30-300mg/d
Białkomocz kłębkowy
- zwiększenie przepuszczalności błony filtracyjnej (zespół nerczycowy glomerulopatie)
- zwiększone przechodzenie białka przez prawidłową błonę filtracyjną
(nadciśnienie tętnicze, niewydolność krążenia, utrudnienie odpływu żylnego)
Białkomocz cewkowy
- zmniejszona reabsorbcja cewkowa białek niskocząsteczkowych ( <69000 ) (nefropatie uszkadzajace cewki bliższe, niedokrwienie nerki, leki nefrotoksyczne)
Białkomocz z przeładowania
- niedostateczna reabsorbcja przesączonych patologicznych białek (szpiczak monogi, białaczka mielomonocytowa, rabdomioliza)
Białkomocz wydzielniczy
- wydzielanie do światła cewek białek syntezowanych w nerkach ( białko Tamma - Horsfalla)
Białkomocz z przenikania do moczu białek w drogach moczowych
Choroby inne niż układu moczowego
-mioglobinuria, hemoglobinuria, stany zapalne
Nerkopochodny
organiczny [glomerulopatie, tubulopatie, choroby śródmiąższu, choroby naczyń nerkowych]
czynnościowy [ortostatyczny, powysiłkowy, termiczny, emocjonalny]
Pozanerkowy
-stany zapalne i nowotwory dróg moczowych
ZESPÓŁ NERCZYCOWY
Jest to zespół objawów klinicznych i biochemicznych wywołanych białkomoczem (powyżej 3,5 g/dobę) przekraczającym możliwości kompensacyjne ustroju
70% przyczyna pierwotna
30% przyczyna wtórna
Białkomocz warunkowany jest uszkodzeniem mechanicznym i elektrycznym „błony filtracyjnej” kłębuszka nerkowego
Główne cechy- obrzęki , hipoproteinemia, hiperlipidemia
hipoalbuminemia
hipogammaglobulinemia
↓ transferyna
↓ TBG
↓ białko wiążące witaminę D3
↓ transkortyna
↓ białko transportujące Zn i Cu
↓ Antytrombina III
↓ czynniki krzepnięcia IX, X, XI, XII
Obraz kliniczny:
proteinuria
hipoproteinemia
dysproteinemia
hiperlipidemia
dyslipidemia
zakrzepica
obrzęki
nadciśnienie
spadek odporności
KŁEBUSZKOWE ZAPALENIA NEREK
Zmiany zapalne indukowane przez czynniki immunologiczne a dotyczące różnych struktur kłębuszków nerkowych.
Pierwotne - patologia kłębuszka ( immunopochodne )
Wtórne - powikłania chorób układowych, zapalenia naczyń
Charakterystyka KZN
- mikrohematuria + białkomocz [ objawy obligatoryjne ]
- obrzęki + nadciśnienie + bóle lędźwi [ objawy fakultatywne]
PRZEWLEKŁE POSTEPUJĄCE KZN
brak ostrego początku
zupełnie przypadkowo odkrywamy stały białkomocz i krwinkomocz
nadciśnienie
obraz kliniczny zależy od stopnia niewydolności nerek
PRZEWLEKŁE KZN Z IZOLOWANYM KRWINKOMOCZEM I / LUB BIAŁKOMOCZEM
- RR z reguły prawidłowe
- pierwotne glomerulopatie
- choroby układowe
- schorzenia wrodzone
OSTRE POINFEKCYJNE KŁĘBUSZKOWE ZAPALENIE NEREK
( POPACIORKOWCOWE)
okres zdrowienia po anginie nagle ulega przerwaniu
1-2 tygodnie po infekcji pacjent znowu ma poczucie choroby
objawy kliniczne obligatoryjne i fakultatywne
PATOLOGIA UKŁADU POKARMOWEGO
DYSFAGIA
zaburzenie połykania
Stany powodujące ból w zakresie mięśni połykowych
Zmiany degeneracyjne struktur nerwowo-mięśniowych
Porażenie nerwów obwodowych po błonicy, stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona
Zaburzenia autoimmunologiczne
Zapalenie skórno-mięśniowe, miastenia
Zaburzenia o charakterze mechanicznym
Ciała obce, zwężenie bliznowate, zmiany zapalne, polipy, nowotwory, uchyłki
ACHALAZJA [powiększenie]
zaburzenie ruchomości i koordynacji mięśni przełyku
Ograniczenie perystaltyki trzonu przełyku
Spoczynkowe ciśnienie powyżej dolnego zwieracza jest podniesione, a rozkurcz w odpowiedzi na czynność połykania niepełny
Rozszerzenie przełyku (megaoesophagus)
Objawy:
-trudności w przełykaniu, uczucie pełności za mostkiem, zwracanie pokarmu
Powikłania:
-zapalenie płuc aspiracyjne
-zmniejszenie masy ciała
-zmiana nowotworowa-rak przełyku
ATRESIA- niedrożność / zwężenie przełyku
-wrodzone
-nabyte (blizny, poparzenia)
CHOROBA REFLUKSOWA PRZEŁYKU
Niesprawność mechanizmu zamykania dolnego zwieracza przełyku
stan zapalny wynikający z zarzucania treści żołądkowej do przełyku prowadzący do nadżerek i owrzodzeń dolnego odcinka przełyku
Patogeneza niewydolność wpustu, zwiększone ciśnienie śródbrzuszne (ciąża, wodobrzusze, guzy), operacje w dolnym odcinku przełyku, sklerodermia, polineuropatie
Obraz kliniczny zgaga nasilająca się po wysiłku fizycznym (podnoszeniu ciężkich przedmiotów, pochylaniu się), bole w nadbrzuszu, zwracanie pokarmów, krwawienia z bł. Śluzowej przewodu pokarmowego, dysfagia, puste odbijanie
Powikłania: nabłonek płaski zastąpiony walcowatym, owrzodzenia, nadżerki, metaplazja nabłonka
PRZEPUKLINA ROZWORU PRZEŁYKOWEGO
Etiologia:
nieprawidłowe położenie wpustu i dna żołądka
Wyróżnia się;
przepuklina ześlizgowa ( 90%) - wpust żołądka znajduje się powyżej przepony
przepuklina przyprzełykowa (okres bezobjawowy, okres objawów, okres powikłań)
Przyczyny - podwyższone ciśnienie śródbrzuszne (guzy, długotrwałe zaparcia, otyłość, urazy mechaniczne)
Objawy kliniczne:
ucisk i uczucie pełności w nadbrzuszu
bole za mostkiem
zgaga
krwawienia z przewodu pokarmowego
RAK PRZEŁYKU
Etiologia:
-alkohol
-gorące napoje
-palenie tytoniu
-nitrozamina
Aflatoksyna
-zespół Barreta
Objawy kliniczne:
niesmak
zmiana upodobań pokarmowych
niechęć do niektórych potraw
ból zamostkowy
uporczywa czkawka
brak łaknienia
chudnięcie
zaburzenia połykania pokarmów stałych i płynnych
niedokrwistość
niedobór białek
odwodnienie
wymioty świeżą krwią
umiejscowienie: w obrębie trzech fizjologicznych zwężeń
Uchyłki przełyku:
-gardłowe (przełykowy-70%) tzw uchyłek Cenkera
-środkowej części przełyku - 20%
-nadprzeponowe - 10%
Objawy: bóle uciskowe, wsteczne zarzucanie pokarmu, odruchy kasłania w trakcie jedzenia, przykry zapach
Zapalenie przełyku:
Etiologia:
-infekcja-pleśniawki, wirus opryszczki
-czynniki chemiczne i fizyczne
-zwężenia-rak przełyku
OSTRE ZAPALENIE ŻOŁĄDKA ( krwotoczne zapalenia)
Przyczyny:
pokarmy trudno strawne
ostre przyprawy
obfite posiłki
alkohol
zatrucia
mocznica
leki
Objawy kliniczne:
ból w nadbrzuszu
nudności i wymioty
biegunka
wzdęcia
PRZEWLEKŁE ZAPALENIE ŻOŁĄDKA
Przyczyny:
spożywanie pokarmów za gorących lub zimnych
palenie tytoniu
alkohol
leki ( np.aspiryna)
mocznica
Objawy kliniczne:
osłabienie
brak łaknienia
uczucie ciężaru w nadbrzuszu
zgaga
nudności i wymioty
biegunka
pieczenie języka
chudnięcie
CHOROBA WRZODOWA
Wrzód żołądka jest to ubytek w ścianie żołądka, obejmujący błony : mięśniową i śluzową oraz tkankę podśluzową. Atakuje również dwunastnicę.
Przyczyny (czynniki agresji):
brak równowagi miedzy czynnikami agresji( uszkadzającymi bł. śluz. żołądka) a czynnikami obrony ( chroniącymi bł. śluz. żołądka)
nadmierne wydzielanie kwasu solnego
palenie papierosów
leki (np. polopiryna)
zaburzenia ukrwienia bł. śluz. żołądka
stres
Czynniki obronne( ochronne)
Śluz pokrywający ściany żołądka
Glikoproteiny (gastrony) hamujące sekrecję żołądka
Sekretyna
Ścisłe połączenia komórek nabłonka
Szybka odnowa komórek nabłonka
Prostaglandyny
Czynniki sprzyjające pojawieniu się wrzodów trawiennych:
Czynniki nerwowe, hormonalne (gastryna, insulin, glukokortykosterydy)
Niedostateczne wydzielanie sekretyny
Czynniki krążeniowe (zastoje, niedotlenienie)
Używki (kawa, alkohol)
Genetyczne - grupa krwi 0
Helicobacter pylori !
Objawy kliniczne:
ból w nadbrzuszu zależny od przyjmowania posiłków
owrzodzenie w okolicy wpustu ( ból bezpośrednio po spożyciu pokarmu)
owrzodzenie w okolicy trzonu ( ból po ok. 30 min po posiłku)
uczucie pieczenia i palenia w dołku podsercowym
zaparcia
nudności i wymioty
zmniejszona masa ciała przy normalnym łaknieniu
zła tolerancja pok. kwaśnych, rosołu, owoców, wina, kawy
dobra tolerancja pok. mlecznych i nabiału
Powikłania:
-krwawienie (krwawe wymioty i stolce)
-perforacja
-penetracja do trzustki
-bliznowate zwężenie odźwiernika
-rak żołądka
WRZÓD OSTRY
-określany czynnikiem stresogennym
-liczne urazy
-uraz i udar mózgu
-operacje
-oparzenia
-leki, sterydy
nagłe pojawienie się jako wynik ciężkich oparzeń skóry, mocznicy, nadmiernego obciążenia psychicznego
ZESPÓŁ ZOLLINGERA - ELLISONA
Gruczolak trzustki lub dwunastnicy wydzielający gastrynę - > nadprodukcja kwasu solnego na czczo - > choroba wrzodowa
RAK ŻOŁĄDKA
wczesny
zaawansowany
wieloczynnikowy :
czynniki środowiskowe
czynniki genetyczne
przewlekłe zapalenia żołądka
anemia
Objawy kliniczne:
* wczesne:
niesmak
złe samopoczucie
osłabienie
niechęć do niektórych pokarmów (np. mięso)
utrata łaknienia
* późne
ból w nadbrzuszu, po jedzeniu
uczucie pełności w żołądku
nudności i wymioty
chudnięcie
krwawienia z żołądka
dysfagia
anemia
guz w nadbrzuszu
powiększone węzły chłonne nadobojczykowe
zwężenie oddźwiernika
BIEGUNKA
Biegunka osmotyczna - upośledzone wchłanianie osmotyczne czynnych substancji (sole magnezu), disacharydów (niedobory enzymatyczne), utrata wody przeważa nad utratę NaCl. Odwodnienie połączone z hipernatremią.
Biegunka wydzielnicza - wywołana wydzielaniem nadmiernej ilości elektrolitów (duża utrata jonów potasowych) I innych substancji do światła jelit.
Środki przeczyszczające (bisakodyl), antybiotyki (neomycyna, tetracykliny), guzy wytwarzające substancje hormonalne czynne pobudzające wydzielanie jelitowe.
Biegunki spowodowane upośledzonym wchłanianiem wody i elektrolitów
Biegunki spowodowane wzmożoną aktywnością motoryczną jelit ( zespół drażliwego jelita)
ZESPÓŁ UPOŚLEDZONEGO WCHŁANIANIA
upośledzenie trawienia - resekcja żołądka
upośledzenie wchłaniania - choroby jelita cienkiego
resekcja jelita cienkiego
zaburzenia ukrwienia jelit
zaburzenia drenażu limfatycznego
guzy hormonalnie czynne ( rakowiak)
OBJAWY:
-przewlekła biegunka, stolce tłuszczowe, utrata masy ciała, niedobór białek, węglowodanów, kw.foliowego , Wit. B 12, żelaza, wapnia, potasu i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach
CHOROBA CRHONA
przewlekłe ziarniakowe zapalenie dowolnego odcinka jelita grubego.
Proces obejmuje całą grubość ściany jelita i tkanki sąsiednie.
Ja mam o tym troszkę inaczej:
-Odcinkowe zapalenie wszystkich warstw p.p.
-Owrzodzenia błony śluzowej
-Najczęściej występuje w j. krętym i okrężnicy
OBJAWY: dysfagia-zajęcie przełyku, choroba wrzodowa, bóle brzucha, biegunki, bolesny guz podczas palpacji, wzdęcia, zaburzenia wzrostu, rumień guzowy/guzowaty(-nie wiem), zapalenie w obrębie dróg żółciowych
Zmiany morfologiczne:
-drobne owrzodzenia podobne do afty
-nieregularny obrzęk bł.śluzowej z owrzodzeniami
WRZODZIEJĄCE ZAPALENIE OKRĘŻNICY ( COLITIS ULCEROSA)
NAZWA CHOROBY |
Colitis ulcerosa |
Ch. Crhona |
Umiejscowienie |
okrężnica |
Cały przewód pokarmowy |
Zajęcie odbytnicy |
95% |
20% |
Zajęcie jelita krętego |
Rzadko |
80% |
Rozprzestrzenienie |
Ciągłe od rectum do okrężnicy |
Nieciągłe, odcinki jelita i odbytnicy |
Zmiany |
Błona śluzowa |
Cała ściana |
Objawy |
Biegunka krwista |
Ból brzucha, biegunka bez krwi |
Objawy pozajelitowe |
Rzadkie |
Częste |
LUB TAKA TABELKA
|
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego |
Choroba Crhona |
Lokalizacja |
Początkowo w odbytnicy; postępuje proksymalnie; nie obejmuje jelita cienkiego |
Segmentarne zajęcie przeważnie końcowego odcinka jelita krętego i okrężnicy. Może dotyczyć każdego odc. prz. pokarmowego |
Histologia |
Stan zapalny ograniczony do błony śluzowej i podśluzowej, powierzchowne owrzodzenia |
Zapalne zmiany ze zwłóknieniem w całej ścianie, w 30% ziarniak nabłonkowy |
Obraz kliniczny |
Biegunka śluzokrwista; ból brzucha; bolesne wypróżnienia; gorączka ob. ew. krw. białe, płytkowe, niedokrwistość |
Biegunka; obj. przypominające zapalenie wyrostka robaczkowego, ew. wyczuwalny guz, niedokrwistość, ob. płytki krwi |
Przebieg |
Przebieg przewlekły, stały lub z okresami nawrotów i remisji |
Okresy nawrotów i remisji |
Obraz radiologiczny |
Ząbkowanie ubytki ściany, polipy rzekome w końcowym stadium sztywna gładka rura (dętka rowerowa) |
Guzkowate ubytki cieniowe, zmiana rzeźby śluzówki typu kamienia brukowego (kolców róży) |
Powikłania |
Wzdęcia, gorączka, wstrząs, rak okrężnicy |
Zwężenia, 30% przetoki ropnie; perforacje |
ZABURZENIA PRZEMIANY MATERII
CUKRZYCA
Grupa chorób metabolicznych charakteryzująca się podwyższonym stężeniem glukozy we krwi w następstwie zaburzeń w wydzielaniu insuliny lub upośledzonego działania insuliny.
Charakteryzuje się hiperglikemią i glikozurią. Spowodowana jest niedoborem insuliny lub zmniejszona wrażliwością komórek na jej działanie.
Skutki niedoboru insuliny:
Zmiany metaboliczne typu katabolicznego dotyczące gospodarki węglowodanowej oraz zaburzenia syntezy białek i tłuszczów (wzmożona lipoliza).
WHO podział
Cukrzyca jest wspólnym określeniem niejednorodnej grupy zaburzeń gospodarki węglowodanowej prowadzącej do hiperglikemii bądź na czczo, bądź po posiłku.
Cukrzyca pierwotna
Typ I: Cukrzyca insulinozależna (IDDM)
Typ II: Cukrzyca insulinoniezależna (NIDDM)
Bez otyłości (20%)
Z otyłością (80%)
MODY
Cukrzyca ciężarnych
Cukrzyca wtórna
Choroby trzustki (zapalenia, pankreatektomia, hemochromatoza, usunięcie - choroba rozwija się gdy zniszczone jest ponad 90% trzustki)
Zaburzenia hormonalne - zwiększenie stężenia hormonów działających antagonistycznie do insuliny: CH, ACTH, glikokortykosteroidy, aminy katecholowe(akromegalia, choroba Cushinga, guz chromochłonny)
Hiperglikemie polekowe (β-blokery, sterydy, tiazydy, kw. Nikotynowy, diuretyki tiazydowe)
Zespoły uwarunkowane genetycznie
Wadliwe żywienie (niedobór białka, zmiany włóknisto-wapniowe trzustki)
Upośledzenie tolerancji glukozy (stężenia glukozy nieprawidłowe lecz nie na tyle by zakwalifikować je do cukrzycy-stan przedcukrzycowy)
Z otyłością
Bez otyłości
Z chorobami współistniejącymi (choroby trzustki, leki, endokrynopatie)
Etiologia
Cukrzyca typu I
(całkowita destrukcja komórek B powodująca całkowity niedobór insuliny częściej u młodych)
-Autoimmunologiczne uszkodzenie wysp trzustki
-nacieki limfocytów i makrofagów oraz produkowane cytokininy uszkadzają wyspy tzw. Insulitis
-przeciwciała pojawiają się znacznie wcześniej niż objawy kliniczne:
p/ciała przeciwwyspowe
p/ciała przeciwinsulinowe
Czynnik genetyczny:
Obecność antygenów HLA - D (DR3, DR4) - 90%
Autoimmunizacja o podłożu genetycznym: Zamiennie częstsze współwystępowania chorób o podłożu autoimmunologicznym 5-15x: choroba Hashimoto, Basedowa, niedokrwistość złośliwa.
Czynnik środowiskowy:
Infekcje wirusowe (wirusy świnki, różyczki, Coxsackie B4)
Albumina mleka krowiego u noworodków
Objawy kliniczne: hiperglikemia, diureza osmotyczna, wielomocz, wzmożone pragnienie, gwałtowne chudnięcie, pogorszenie widzenia, zmęczenie, bóle brzucha, nudności, wymioty, zaniki mięśniowe, cechy odwodnienia, kwasica ketonowa.
Cukrzyca typu II
względny niedobór insuliny, upośledzona sekrecja insuliny z towarzyszącą insulinoopornością częściej u starszych.
-występuje przede wszystkim u dorosłych
-skojarzona z otyłością
-insulinooporność
Opóźnienie poposiłkowego wzrostu insuliny
ETIOLOGIA:
-przedłużająca się hiperglikemia może być czynnikiem uszkadzającym kom. Beta
-insulinooporność może być wynikiem: zmniejszonej liczby receptorów insulinowych, zmianą ich struktury oraz zaburzeniami postreceptorowymi.
WYNIKIEM INSULINOOPORNOŚCI SĄ:
-zwiększenie wątrobowego wydzielania glukozy w procesie glukogenezy
-zwiększenie zużycia glukozy przez mięśnie z towarzyszącym wzrostem liolizy.
Czynnik genetyczny (cukrzyca typu MODY - dziedziczenie autosomalne dominujące)
Czynnik środowiskowy (“teoria genotypu gospodarności”)
Starzenie się
Otyłość
Hiperalinemtacja hiperinsulinizm insulinooporność hiperinsulinizm niewydolność kom.B (down regulation, insulinooporność postreceptorowa).
Zwiększenie podaży i utlenianiania kw. tłuszczowych.
Objawy kliniczne: osłabienie, znużenie, zmiany na skórze ( czyraki, grzybica), świąd skóry, drożdżyca okolicy narządów płciowych, gorsze gojenie ran, wielomocz, wzmożone pragnienie.
POWIKŁANIA CUKRZYCY:
OSTRE:
-śpiączka ketonowa
-śpiączka osmolalna
-śpiączka mleczanowa
PRZEWLEKŁE:
-mikroangiopatia (zmiany w naczyniach włosowatych i drobnych tętniczkach): retinopatia, nefropatia, neuropatia
-makroangiopatia (zmiany miażdżycowe tętnic i tętniczek nerki, kończyn dolnych-tzw. Stopa cukrzycowa, mózgowych-udary, wieńcowych): naczynia mózgowe, wieńcowe i obwodowe
ŚPIĄCZKA KETONOWA
Patogeneza: ostry niedobór insuliny, pogłębiony zwiększeniem wydalania hormonów antagonistycznych - głównie glukagonu, katecholamin, kortyzolu.
Hiperglikemia glikozuria diureza osmotyczna utrata wody i elektrolitów odwodnienie zapaść.
Hiperglikemia odwodnienie osmotyczne zaburzenia świadomości.
Niedobór insuliny zwiększenie lipolizy zwiększenie podaży WKT
Ketoza
Kwasica metaboliczna
Wymioty → utrata wody i elektrolitów
Ketonuria → utrata wody i elektrolitów
Hipertriglicerydemia
Niedobór insuliny zwiększony katabolizm białka ujemny bilans azotowy
Czynniki predysponujące do kwasicy ketonowej:
infekcje
przeoczenie lub zmniejszenie dawki insuliny
ostra choroba
zabieg operacyjny
menstruacja
krwawienia ciążowe
Kliniczne cechy kw. ketonowej:
Hiperglikemia:
odwodnienie
przyspieszenie akcji serca
niedociśnienie
zaburzenia świadomości
Kwasica:
oddech Kussmaula
zapach acetonu w wydychanym powietrzu
bóle brzucha, wymioty
ŚPIĄCZKA HIPERMOLARNA
Spowodowana jest dużą hiperglikemią i odwodnieniem wywołanym diurezą osmotyczną. Nie występuje kwasica ketonowa. Najczęściej pojawia się u osób starszych.
Czynniki wyzwalające :
tiazydy lub diuretyki pętlowe
przyjmowanie nadmiernie słodzonych napojów
infekcje
pogorszone funkcje nerek
Objawy kliniczne: zaburzenia świadomości, niedowład, afazja, suchość skóry, tachykardia.
ŚPIĄCZKA MLECZANOWA
Patogeneza:
Kwasica mleczanowa spowodowana hipoksją: zatrucie CO, krwotok, hipowolemia, zawał serca, zatorowość płucna, posocznica.
Kwasica mleczanowa niezależna od hipoksji:
Nabyte choroby: niedokrwistość, choroby nowotworowe wątroby i nerek.
Leki i substancje chemiczne: biguanidy, alkohol, metanol, glikol etylenowy.
Powstawanie mleczanu: Pirogronian + NADH + H ↔ mleczan + NAD
Niedobór insuliny powoduje zahamowanie przemiany beztlenowej pirogronianu do acetylo-CoA
Objawy :
Kliniczne: śpiączka (występuje nagle), nudności, wymioty, bóle brzucha, oddech Kussmaula, hipotonia, hipotermia
Laboratoryjne: niewielka hiperglikemia krwi, obniżone pH krwi, zwiększona luka anionowa, stężenie mleczanu > 7 mM (30 mM zgon).
ŚPIĄCZKA HIPOGLIKEMICZNA ( TO TA CO NIE JEST POWIKŁANIEM? ON COS TAM GADAŁ?)
może wystąpić w obu typach cukrzycy
rozpoznanie hipoglikemi potwierdza stężenie glukozy we krwi <54mg/dl( 3mmol/l)
u chorych leczonych insulina może być skutkiem przedawkowania leku lub nadmiernego wysiłku
Kliniczne cechy hipoglikemii:
tachykardia
kołatanie serca
drżenie, lęk, pocenie się
omdlenie
uczucie głodu
bóle głowy
nietypowe zachowanie
zmieniona świadomość
ewentualnie śpiączka
[TAKI JESZCZE COS MAM:
POSTACIE LINICZNE DEKOMPENSACJI CUKRZYCOWEJ:
Krążeniowa-wstrząs, hipowolemia
-nerkowa-ostra niewydolność nerek
-przebiegające w postaci ostrego brzucha-podrażnienie otrzewnej, atonia żołądka
HIPOGLIKMIA:
-insulinowa
-guzy pozatrzustkowe
-cięzka niewydolnośc wątroby
-niewydolność przysadki i nadnerczy
-reaktywna-wczesny okres cukrzycy, zespół poresekcyjny żołądka
-egzogenna
OBJAWY KLINICZNE HIPOGLIKEMII
-zaburzenia ukł. Przywspółczulnego uczucie głodu
-zaburzenia ukł. Współczulnego niepokój, potliwość, tachykardia, drżenie, wzrost napięcia mięśniowego
-zaburznia OUN-neuroglikopatie bóle głowy, zab. Psychotyczne, splątanie, zab.koordynacji ruchowej, senność, zab.oddechu
OTYŁOŚĆ
Egzogenna →dodatni bilans energetyczny
Endogenna
Spowodowana zaburzeniami endokrynnymi (niedoczynność gruczołu tarczowego, choroba/zespół Cuschinga)
Zespoły uwarunkowane genetycznie
Choroba OUN (stany zapalne, urazy, guzy okolicy podwzgórza i przysadki)
Definicja
Otyłość jest stanem patologicznego zwiększenia ilości tkanki tłuszczowej. Stan nadmiernego gromadzenia się tłuszczu w organizmie powyżej 25% u mężczyzn i 30% u kobiet masy ciała.
Dla celów praktycznych w diagnostyce otyłości posługujemy się obliczaniem nadmiaru masy ciała w stosunku do masy należnej, wskaźnikiem masy ciała oraz pomiarem obwodu w talii.
Należną masę ciała można obliczyć wg wzoru:
Dla kobiet (wzrost w cm-100) - 10%
Dla mężczyzn (wzrost w cm-100) - 5%
Zwiększenie masy ciała do 110-120% masy należnej nazywa się nadwagą, a powyżej 120% otyłością.
Wskaźnik masy ciała (BMI - Body Mass Index) oblicza się wg wzoru:
BMI = masa ciała (kg) / wzrost (m)2
Klasyfikacja otyłości wg WHO w zależności od wskaźnika masy ciała i obwodu talii
|
BMI |
talia (cm) |
|
|
|
K |
M |
Norma |
18.5-24.9 |
< 80 |
< 94 |
Nadwaga |
25.0-29.9 |
80-88 |
94-102 |
Otyłość I˚ II˚ III˚ |
> 30 30.0-34.9 35.0-39.9 > 40 |
> 88 |
> 102 |
Podział w zależności rozmieszczenia tkanki tłuszczowej
Otyłość trzewna (iloraz obwodu talii od bioder > 0,8 - kobiety i > 1,0 mężczyźni)
Ryzyko cukrzycy typu 2, nadciśnienia tętniczego, choroba niedokrwienna serca
Biodrowo-udowa
Ryzyko raka piersi, macicy, powikłań położniczych
Zaburzenia hormonalne w przebiegu otyłości
Hiperinsulinizm z insulinooporności
Nadczynność osi CRF-ACTH-kortyzol
Niedobór GH
Nadmiar testosteronu u kobiet, niedobór u mężczyzn
Niekorzystny wpływ otyłości na zdrowie
Otyłość zwiększa ryzyko:
Chorób serca, nadciśnienia, cukrzycy, hiperlipidemii
Kamicy żółciowej, zmian stawowych, żylnych
Nowotworów (trzonu macicy, piersi, jelita grubego)
Ryzyko chorób związanych z typem otyłości:
Hormony płciowe |
Androgeny |
Estrogeny |
Typ otyłości |
brzuszny jabłkowy |
pośladkowo-udowy gruszkowy |
Ryzyko |
Cukrzyca, nadciśnienie, miażdżyca |
Raki hormonozależne: macicy, jajnika, sutka. Raki przewodu pokarnowego |
Zwiększenie ryzyka chorób u osób otyłych w porównaniu do szczupłych:
> 3 krotnie |
2-3 krotnie |
1-2 krotnie |
|
|
|
Obniżenia jakości życia z powodu otyłości
Niska samoocena
Okresy występowania depresji
Izolacja społeczna
Kłopoty z zatrudnieniem
“Wczesna” renta (zmniejszenie dochodów)
Brak akceptacji własnego wyglądu
Przyczyny otyłości wtórnej
Otyłość wtórna występuje w zaburzeniach endokrynologicznych, chorobach organicznych podwzgórza, rzadkich zespołach uwarunkowanych genetycznie oraz z powodów jatrogennych, np. po stosowaniu leków sprzyjających tyciu.
Choroby podwzgórza - guzy, stany zapalne, urazy mogą wiązać się z zaburzeniami endokrynnymi (brak miesiączek, impotencja, moczówka prosta, wtórna niedoczynność tarczycy, nadnerczy), objawami nadciśnienia wewnątrzczaszkowego (obrzęk tarczy nerwu wzrokowego, wymioty) oraz zaburzeniami neurologicznymi (senność, nadmierne pragnienie, drgawki).
Endokrynopatie
Niedoczynność tarczycy (podwyższone stężenie tyreotropiny TSH)
Choroba i zespół Cuschinga (hiperkortyzolemia, test z deksametazonem)
Zespół wielotorbielowatych jajników (PCO polycystic ovary syndrom; LH/FSH, testosteron)
Niedobór hormonu wzrostu
Rzekoma niedoczynność przytarczyc
Hipogonadyzm
Rzadkie zespoły uwarunkowane genetycznie
Turnera (u kobiet kariotyp XO, hipogonadyzm hipergonadotropowy)
Klinefeltera (u mężczyzn kariotyp XXY, wysokie stężenie gonadotropin)
Pradera Williego
Lawrence'a Moona-Biedla
Hyperostosis frontalis
Choroba Dercuma (tłuszczakowatość bolesna)
Leki sprzyjające tyciu
Neuroleptyki pochodne fenotiazyny (chlorpromazyna, tiorydazyna) i butyrofenonu (droperidol, haloperidol)
Przeciwdepresyjne: amitryptylina, imipramina, dezipramina, doksepina, sole litu
Leki przeciwpadaczkowe pochodne kwasu walproinowego, karbamazepina
Steroidy, glikokortykosteroidy, progestageny
Anatagonista serotoniny cyproheptadyna
Leki przeciwcukrzycowe: insulina, pochodne sulfonylomocznika
Leki β-adrenolityczne