Przydatki skóry, kosmetologia


Przydatki skóry

Gruczoły skóry

Podział gruczołów

W zależności od mechanizmu wydzielania wyróżniamy

Gruczoły holokrynowe - cała komórka gruczołowa przekształca się w wydzielinę i jest wydalana

Gruczoły merokrynowe - część komórki zostaje wydalona albo sama tylko wydzielina

Gruczoły merokrynowe

0x08 graphic
0x08 graphic

ekrynowe apokrynowe

zostaje wydalona sama wydzielina zostaje wydalona wydzielina

wierzchołek komórki

Gruczoły potowe

Gruczoły potowe można podzielić na:

Gruczoły potowe ekrynowe

Liczba od 3 do 4 milionów

Są gruczołami aktywnymi od urodzenia

Wydzielają bez zniszczenia komórek gruczołowych

Są pochodzenia nabłonkowego

Są to małe gruczoły kłębkowe - silnie skręcone w dolnej części

Zbudowane są z trzech części: cewki, części wyprowadzającej, ujścia

Mają ujście bezpośrednio na powierzchnię skóry czasami bezpośrednio na powierzchnię skóry.

Część wydzielnicza tzw. ciało gruczołu potowego znajduje się głównie w warstwie gruczołowej tk. podskórnej

Ciało gruczołu jest objęte delikatnie błoną podstawną

Część wyprowadzająca przewód potowy z początku biegnie w skórze właściwej później w naskórku

Do nabłonka przylegają od zewnątrz cienkie, pałeczkowate komórki mięśniowe pochodzenia nabłonkowego tzw. komórki mioepitelialne, które układają się podłużnie

Kłębki gruczołów potowych otacza od zewnątrz gęsta sieć włośniczek, przy czym każdy gruczoł ma własny splot naczyń włosowatych

Gruczoły potowe zaopatruje układ autonomiczny współczulny i przywspółczulny

Gruczoły potowe rozsiane są w całej skórze nie ma ich

Najmniej jest na głowie

Najgęściej ułożone są na dłoni i podeszwie

U przedstawicieli rasy czarnej gruczoły te są bardzo rozwinięte.

Funkcja

Skład potu

Pot jest bezzapachowy - zapach powstaje w wyniku połączenia z florą bakteryjną

Gruczoły apokrynowe

Mają kształt rozgałęzionych cewek,

aktywne w okresie pokwitania ( okres ten rozpoczyna się między 11 - 18 rokiem życia).

Zbudowane są tylko z części wydzielniczej

Uwalniają fragmenty przyszczytowej cytoplazmy wraz z zawartą w niej wydzieliną

Produkują mleczną, lepką, substancję bogatą w hormony socjalne (feromony, androsterony), kwas mlekowy, kwasy tłuszczowe, mocznik, proste białka, amoniak, chlorki oraz glikozaminoglikany.

Wydzielanie następuje pod wpływem bodźców z układu współczulnego

Rozwijają się z zawiązków mieszków włosowych

Kłębki tych gruczołów znajdują się tkance podskórnej

Najczęściej uchodzą do mieszka włosowego, czasami na powierzchnię skóry

Zlokalizowane są w miejscach wtórnych cech płciowych, obrzeżach powiek, pod pachami, na skroniach, w okolicy ust, okolica odbytu, krocze, okolica sutka.

Tworzą indywidualny zapach człowieka

Liczba gruczołów apokrynowych jest większa u kobiet

Czynności wydzielnicze tych gruczołów pobudzają czynniki emocjonalne, niektóre witaminy, białka i składniki roślin

Do gruczołów o podobnym sposobie wydzielania zalicza się ponadto gruczoły:
a. g.okołoodbytowy
b. g.rzęskowe
c. woskowinowe
d. przedsionkowe nosa

Gruczoły łojowe

Należą do gruczołów pęcherzykowych, holokrynowych - ulegają zniszczeniu podczas wydzielania

Komórki wypełnione łojem pękają, łój ulega przemieszczeniu do części wyprowadzającej gruczołu.

Komórki wydzielnicze gruczołów łojowych zwie się sebocytami.

Stałą odnowę komórek wydzielniczych zapewniają dzielące się komórki niezróżnicowane, zlokalizowane na obwodzie odcinków wydzielniczych.

Mają rozszerzoną część wydzielniczą i krótki przewód wyprowadzający

Większość gruczołów łojowych rozwija się równocześnie z mieszkami włosów, jako boczne uwypuklenie komórek pochewki zewnętrznej

Wielkość i kształt gruczołów są różne w zależności od okolicy ciała

W skórze owłosionej są dobrze rozwinięte

Najliczniejsze na twarzy, skórze owłosionej głowy, okolicy mostka i okolicy między łopatkowej.

Nie występują na podeszwach stóp i wewnętrznych stronach dłoni

Związane są z mieszkiem włosowym do którego uchodzą, prócz czerwieni wargowej i brodawek sutkowych.

Produkowany łój wydostaje się do mieszka włosa (90%) lub bezpośrednio na powierzchnie skóry (10%).

Łój wydostaje się na zewnątrz w wyniku skurczu mięśni przywłośnia

Miesien napinajacy włos = miesien przywłosowy

Jest to pęczek miocytów gładkich. Rozciąga się między podnaskórkową tkanką łączną a torebką włosa. Znajduje się na zewnętrznej stronie gruczołu łojowego (tworzą aparat włosowo-łojowy). Nie występuje we włosach brwi i rzęs.

Unerwiony jest przez układ współczulny. Pobudzenie powoduje wyprostowanie włosa i wyciśniecie łoju na powierzchnie skóry.

Gruczoły łojowe można podzielić na:

Regulacja wydzielania łoju: u kobiet: 17-ketosteroidy kory nadnerczy, u mężczyzn: testosteron.

Znaczna część gruczołów łojowych osiąga pełną swą czynność w okresie dojrzewania płciowego - następuje aktywność tych gruczołów powoli spada.

Skład łoju:

Paznokcie

Paznokcie są czworobocznymi płytkami rogowymi pokrywającymi końce paliczków rąk i stóp

Tworzą je warstwy zrogowaciałych, spłaszczonych komórek

W przebiegu keratynizacji nie występuje warstwa ziarnista

Budowa paznokcia

Na przekroju poprzecznym wyróżniamy:

0x01 graphic

Płytka

Można w niej wyróżnić:

Płytkę tworzą ją dachówkowato ułożone zrogowaciałe komórki, pozbawione w większości jądra

Płytka przesuwa się wzdłuż łożyska łącznotkankowego

Części tylne i boczne płytki ułożone są w fałdzie naskórkowym zwanym wałem.

Płytka paznokciowa jest to jest to twarda część paznokcia która składa się z dwóch warstw wewnętrznej i zewnętrznej. Górna powierzchnia jest gładka, a dolna ma równoległe listewki, które odpowiadają listewkom macierzy paznokcia.

Składa się około 100 warstw zwarcie do siebie przylegających płatów spłaszczonych komórek

Macierz

Pełni funkcję odżywczą dla warstwy podstawnej

Jest to miejsce odrostu płytki - dzielące się mitotycznie komórki, które rogowaciejąc tworzą blaszkę paznokcia.

Uszkodzenie macierzy jest nieodwracalne

Wał paznokcia

Leży nad macierzą, zawiera warstwę ziarnistą rogowaciejącą, przechodzi w utkanie zewnętrznej warstwy paznokcia tworząc fałd zwany OBRĄBKIEM NASKÓRKA ( EPONYCHIUM ).

Obrąbek naskórkowy, czyli skórka pokrywa płytkę paznokciową od strony wału i chroni ją przed urazami

Obrąbek naskórkowy podpaznokciowy - tkanka tworząca pod wolnym brzegiem paznokcia warstwę ochronną.

Paznokieć wyrasta z małego obszaru żywej tkanki u podstawy płytki paznokciowej, tak zwanego korzenia. Jest to najważniejsza część paznokcia. Obłączek stanowi końcowy element korzenia i widoczną część żywego paznokcia. Jest to najcieńsza i najdelikatniejsza część płytki paznokcia. Reszta płytki składa się z martwych komórek.

Łąkotka paznokcia - obłączek

To biało zabarwiony fragment - obecność keratochialiny

Paznokcie wykształcają się od 10 do 36 miesiąca życia płodowego

Warstwa rogowa składa się z 16 - 18 warstw korneocytów

Dziennie złuszczają się 2 - 3 warstwy

Paznokcie rosną w sposób ciągły, szybciej u rąk niż u stóp.

Średni dobowy przyrost płytki paznokciowej kciuka wynosi 0,1 mm / dobę, przy czym tempo wzrostu paznokcia zależy od wieku i pory roku. Najszybciej rosną paznokcie w 2 i 3 dekadzie życia, później rosną coraz wolniej. Latem obserwuje się szybszy wzrost płytek niż zimą.
Powstająca płytka przesuwa się po łożu paznokcia w kierunku dystalnej części paliczka palca.

Z Internetu

Korzeń paznokcia znajduje się pod wałem paznokcia - jest to fałd skóry właściwej pokrytej z dołu i góry naskórkiem. Dolna warstwa naskórka (leżąca na wierzchu korzenia paznokcia) to obrąbek naskórkowy nadpaznokciowy. Łożysko paznokcia w części tylnej przechodzi w obrąbek naskórkowy podpaznokciowy. Pomiędzy oboma obrąbkami znajduje się macierz paznokcia.

Włosy

Włos składa się z części tkwiącej głęboko w skórze - korzenia, sięgającego do tkanki podskórnej i stanowiącego wpuklenie naskórka oraz z części wystającej - łodygi.

W przekroju podłużnym wyróżniamy:

W skład narządu włosowego wchodzi:
- mieszek włosowy
- gruczoł łojowy
- gruczoł apokrynowy (tylko w pewnych okolicach ciała)
- oraz mięśnie przywłosowe.

Mieszek włosowy jest to wgłębienie naskórka, w którym tkwi korzeń włosa

Korzeń włosa jest od dołu rozszerzony i rozwidlony

W rozwidleniu znajduje się podścielisko łącznotkankowe czyli brodawka włosa - odpowiada ona brodawce skóry właściwej

Brodawka włosa jest zaopatrzona w naczynia krwionośne i nerwy - pełni funkcję odżywczą

Rozszerzona część włosa zwana jest opuszkiem, który zawiera komórki macierzy włosa

Komórki wewnętrzne macierzy tworzą włos a zewnętrzne szybciej ulegające rogowaceniu tworzą pochewkę włosa

Pochewkę zewnętrzną tworzą komórki naskórka, przy czym do lejka zawiera ona wszystkie warstwy naskórka, natomiast poniżej nie zawiera warstwy ziarnistej

Część mieszka leżąca powyżej ujścia gruczołu łojowego ma nazwę lejka

W obrębie korzenia włos ulega stopniowemu rogowaceniu, łodyga jest całkowicie zrogowaciała.

Korzeń włosa składa się z

Warstwa rdzenna zbudowana jest z wielobocznych spłaszczonych komórek układających się w 1 -2 szeregi

Warstwa korowa zbudowana jest z wrzecionowatych komórek o nieregularnie wydłużonym jądrze, zawierających ziarna melaniny

Osłonka włosa - leży na jego powierzchni, ściśle przylega do osłonki pochewki wewnętrznej włosa. Zbudowana jest z pojedynczej warstwy płaskich rogowaciejących komórek nie zawierających jądra

Pochewka zewnętrzna włosa od wewnątrz na zewnątrz składa się z

Osłonki pochewki

Warstwy Huxleya

Warstwy Henlego

Z książki

Mieszek włosa składa się z zewnętrznej części łącznotkankowej i części wewnętrznej nabłonkowej

Wewnętrzny mieszek nabłonkowy - stanowi właściwą pochewkę korzenia włosa - składa się z 2 warstw

Pochewka zewnętrzna - odpowiada warstwie podstawnej i kolczystej naskórka

Pochewka wewnętrzna odpowiada warstwie ziarnistej i jasnej naskórka

Lejek nie ma pochewki wewnętrznej

Wewnętrzna pochewka włosa jest wytworem komórek macierzy znajdujących się na obrzeżach mieszka włosowego. Podobnie jak komórki włosa komórki produkujące wewnętrzna pochewkę w czasie różnicowania ulegają keratynizacji i obumierają tworząc osłonę dla komórek tworzących włos Wewnętrzna pochewka włosa dzieli się na kilka warstw. Od strony włosa wyróżniamy:

pojedynczą warstwę komórek tzw. powłoczkę pochewki włosa,

następnie warstwa Huxley'a mogącą zawierać do czterech warstw komórek, i

w końcu pojedynczą warstwę Henle'a.

Wewnętrzna pochewka włosa kończy się w miejscu ujścia gruczołu łojowego.

Fazy wzrostu włosa - cykl włosowy

Anagen

Jest to faza wzrostu włosa

Rozpoczyna się od rozrostu komórek wtórnego zawiązka włosa, który wzrasta w dół, następnie powstaje macierz i zaczyna rosnąc nowy włos

W tej fazie znajduje się ok. 80% włosów owłosionej skóry głowy

Okres trwania anagenu wynosi 3 - 6 lat

Katagen

Polega na zwyrodnieniu macierzy włosa co zbiega się z oddzieleniem brodawki włosa,

Dochodzi do inwolucji opuszki i znaczącego skrócenia mieszka

Większość komórek macierzy wyrodnieje i zanika, pozostałe zaś różnicują się i grupują nad brodawką

W wyniku rogowacenia opuszka jest przesunięta ku górze w wyniku czego tworzy się kolbka włosa telogenowego

Trwa od kilku dni do 2 tygodni

W tej fazie jest ok. 0,5 - 1% wlosów

Wytworzenie się włosa klobowatego stanowi zakończenie fazy katagenu i rozpoczęcie fazy telogenu.

Telogen

Jest to faza spoczynku

Dochodzi do redukcji mieszków włosowych i korzeni i w następstwie do wypadania włosów

Okres ten trwa 2 - 4 miesiące

Trwa on różnie długo aż do czasu , gdy nieokreślony bliżej bodziec wychodzący ze skory spowoduje wykształcenie nowej macierzy włosa i sprzężenia jej z odradzającą się brodawką.

W tej fazie jest ok. 10 - 20% włosów

Cykl włosowy bada się wykonując TRICHOGRAM - preparat mikroskopowy kilku wyrwanych włosów.

0x01 graphic

9


Wyszukiwarka