10 rodzajów pamięci

Klasyfikacja pamięci

Istnieją różne sposoby klasyfikacji pamięci w zależności od czasu jej trwania, charakteru i sposobu przypominania. Najpopularniejszy jest podział ze względu ma okres w jakim pamiętamy dane informacje. W ten sposób rozróżniamy 3 główne typy pamięci, są to: pamięć krótkotrwała, długotrwała sensoryczną. W rzeczywistości podział ten nie jest aż tak prosty. Istnieje jeszcze kilka podgrup pamięci.

Pamięć zmysłów

Pamięć sensoryczna czasem określana jest jako pamięć ultrakrótka. W tym przypadku czas zachowywania wspomnień w danym obszarze mózgu to zaledwie 0,5 sekundy. Choć informacje przechowywane są bardzo krótko, to możemy ich zapamiętać bardzo dużo. Niektórzy twierdzą, że aż 99 proc. trafiających do nas komunikatów jest rejestrowanych w pamięci semantycznej. Część informacji z pamięci sensorycznej przedostaje się do pamięci krótkotrwałej, w której następuje analiza i interpretacja danych. Następnie wspomnienia mogą być zapisane w pamięci długotrwałej.

Informacje zapamiętywane za pomocą pamięci semantycznej, to rzeczy, które kojarzymy za pomocą zmysłów. Mogą to być np. kolory, dźwięki, zapachy czy słowa, które usłyszeliśmy w momencie, gdy dotarł do nas jeszcze jakiś inny bodziec (np. melodia lub ktoś nas dotknął). Właśnie dlatego pamięć sensoryczna nazywa się również pamięcią zmysłów.

Pamięć krótkotrwała

Pamięć krótkotrwała to tak naprawdę "najgorszy" tym pamięci. Przechowywanych w niej jest stosunkowo niewiele informacji i jeśli nie będziemy świadomie chcieli ich zapamiętać, to większość z nich zostanie zapomniana już po kilkunastu sekundach.

Ten rodzaj pamięci wykorzystywany jest do czasowego zapamiętywania danych zmysłowych lub "wyciągniętych" na chwilę z pamięci długotrwałej. Znajdują się w niej również m.in. rezultaty pracy umysłowej, czyli np. wynik działania matematycznego przeprowadzonego właśnie w mózgu.

W XIX wieku uważano, że wszystkie wspomnienia musza najpierw być zapamiętane przez pamięć krótkotrwałą, a dopiero potem część z nich jest przenoszona do pamięci długotrwałej. Obecnie wiemy już, że to nieprawda. Informacje mogą być zapisywane bezpośrednio w dowolnym rodzaju pamięci, jednak nikt jeszcze nie wyjaśnił, dlaczego dane trafiają akurat do
danego "magazynu".

Pamięć długotrwała

O ile opisanie pamięci sensorycznej i krótkotrwałej jest dość proste, to w przypadku pamięci długotrwałej sprawa nie jest taka prosta. Ten sposób zapamiętywania psychologowie podzielili na kolejne podgrupy.

Pamięć długotrwała jest najbardziej niezwykłą z pamięci. Nie dość, że może przechowywać nieskończoną liczbę wspomnień to wiele z nich pozostaje w naszym umyśle w nieskończoność. W pamięci długotrwałej możemy wyróżnić pamięć deklaratywną oraz niedeklaratywną, czyli niejawną. Oba te sposoby zapamiętywania można podzielić jeszcze na kolejne podgrupy zawierające np. pamięć ruchową, warunkową, epizodyczną czy autobiograficzną.

Pamięć deklaratywna

Ten rodzaj pamięci przechowuje informacje, które mogą być stosunkowo łatwo wydobyte i uświadomione, przez co zwana jest również pamięcią świadomą. Wspomnienia mają formę, którą zawsze potrafimy ubrać w słowa, czyli np. możemy w każdej chwili przypomnieć sobie np. wygląd naszego mieszkania i je opisać.

Pamięć deklaratywną dzieli się zwykle na dwa rozłączne podsystemy: pamięć epizodyczną i pamięć semantyczną. Pierwszy z nich to inaczej pamięć zdarzeń. Gromadzone są w niej nie tylko wspomnienia o wydarzeniach z naszego życia, ale również informacje o czasie i miejscu, w których one się działy.

Natomiast pamięć semantyczna działa na zasadzie gromadzenia podobnych wspomnień i nadawania im w mózgu swego rodzaju "etykiet pamięci". Dlatego mówi się o niej też, ze to pamięć skojarzeniowa. Związana jest ona z procesem łączenia ze sobą faktów.

Pamięć autobiograficzna

Nie przez wszystkich uznawanym rodzajem pamięci deklaratywnej jest pamięć autobiograficzna. W niej mają się znajdować informacje dotyczące naszej przeszłości. Dzięki temu, że wspomnienia te odnoszą się bezpośrednio do nas, to pamiętamy je dłużej niż inne dane przechowywane w pamięci jawnej. Każdemu takiemu zapamiętanemu zdarzeniu umysł przypisuje również konkretną datę.

Pamięć niedeklaratywna

Pamięć niedeklaratywna to tzw. pamięć niejawna. Przechowywane są w niej wszelkie informacje, które wykorzystujemy podświadomie, czyli takie, które mówią nam jak mamy się w danym momencie zachować. To właśnie tam zmagazynowane są np. dane o tym jak się jeździ na rowerze, tańczy czy po prostu chodzi.

Pamięć proceduralna to rodzaj pamięci nieświadomej. Nasz umysł automatycznie przywołuje z niej informacje jaka powinna być reakcja organizmu na bodźce. Dlatego nazywa się ją pamięcią ruchową. Ten "magazyn" wspomnień zlokalizowany jest w strukturach związanych z układem ruchu. W chorobach układu pozapiramidowego, np. w chorobie Parkinsona ulega znacznemu osłabieniu lub nawet zanikowi zdolności przyswajania nowych umiejętności w pamięci ruchowej.

Innym rodzajem pamięci niedeklaratywnej jest pamięć warunkowa. Związana jest ona z powstawaniem odruchów warunkowych. Może mieć ona formę wyuczenia się pewnych zachować, które w pewnym momencie zaczną zachodzić bez naszej świadomości - np. wzmożona praca ślinianek, gdy wejdziemy do pokoju, w którym od kilku tygodni zawsze spożywamy posiłek.

---