PSYCHOLOGIA
Okresy rozwojowe życia dziecka.
0-1 rok życia - okres niemowlęcy
1-3 rok życia - okres poniemowlęcy
3-7 rok życia - okres przedszkolny
7-12 rok życia - okres młodszy szkolny
12-18(21) rok życia - okres dorastania
Rozwój psychomotoryczny w poszczególnych kwartałach pierwszego roku życia
Kwartał pierwszy:
- w pozycji leżącej na brzuchu dziecko trzyma głowę przez 1 minutę
- chwytanie grzechotki i potrząsanie nią
- wodzenie oczami
- pojawiają się dźwięki: „r”, pojedyńcze sylaby
Kwartał drugi:
- dziecko podtrzymywane siedzi
- precyzyjnym ruchem chwyta zabawki
- odróżnia bliskich od obcych
- uczy się żuć
- mówi łączone sylaby, np. „da-da-da”
Kwartał trzeci:
- dziecko pełza
- siedzi samodzielnie około minuty
- trzymane stoi kilka minut
- celowo upuszcza przedmioty (zabawa)
- różnicuje sytuacje przestrzenne (góra/dół)
- rozumie zabawę w chowanego
Kwartał czwarty:
- dziecko samo się podnosi i stawia pierwsze kroki
- podaje przedmiot, lub wrzuca go do pojemnika
- bierze udział w prostych zabawach
- reaguje na proste polecenia
- używa sensownych wyrazów dziecięcych (”kwa-kwa”, „hał-hał”)
- rozumie krótkie zdania
Motoryka mała i duża
Motoryka mała:
- poruszanie rękami
- manipulowanie przedmiotami
- obracanie głową
Motoryka duża:
- orientacja przestrzenna
- poruszanie się w otaczającym środowisku
Dojrzałość szkolna
możliwość sprostania wymaganiom szkoły bez uszczerbku dla zdrowia i dalszego rozwoju dziecka
Formy przemocy wobec dzieci
- zespół dziecka potrząsanego
- zaniedbanie
- przemoc emocjonalna
- przemoc seksualna
Zespół dziecka potrząsanego
- rozległe ogniska krwotoczne
- nietypowe zranienia
Czyniki sugerujące zespół dziecka krzywdzonego
- niezgodność wywiadu
- patologia środowiska rodzinnego
- wygląd i zachowanie dziecka
- wiek dziecka
- ocena rozwoju fizycznego
- badania dodatkowe
Przyczyny przemocy wobec dzieci
- doświadczenie przemocy przez rodziców w okresie dzieciństwa
- doświadczenie deprywacji emocjonalnej w okresie dzieciństwa
- alkoholizm rodziców
- posiadanie dzieci z różnych związków
- przewlekła choroba, lub inwalidztwo
- czynniki ekonomiczno-bytowe
UKŁAD NERWOWY
Objawy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych u noworodków
- wczesne objawy : wahania temperatury, drażliwość,brak apetytu, wymioty
- objawy oponowe-sztywność karku(niemożliwe jest dotknięcie brodą klatki piersiowej), objaw Brudzińskiego karkowy(podczas badania sztywności karku występuje zgięcie kończyn dolnych w stawach biodrowych i kolanowych), objaw Brudzińskiego łonowy(jw., ale podczas ucisku na kość łonową), objaw Kerniga(wczasie biernego zginania kończyny dolnej w stawie biodrowym występuje przymusowe zgięcie w stawie kolanowym). Są rzadkie a jeśli wystepują to są słabo wyrażone
Kliniczne objawy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowyh u niemowląt
objawy przedmiotowe i podmiotowe są często nieswoiste np. gorączka,drażliwość,senność,wymioty,brak apetytu,płacz przy braniu na ręce, napięcie ciemiączek, drgawki gorączkowe
Etiologia zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych u noworodków
- E.coli, paciorkowce grupy B, Klebsiella spp., L.monocytogenes, paciorkowce grupy D
Etiologia zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych u niemowląt
- S.pneumoniae, N.meningitidis, H.influenzae typu B
Nieprawidłowośći płynu mózgowo-rdzeniowego w wirusowym zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowyh.
- przejrzysty lub opalizujący, ciśnienie w normie, plazmocyty w 1mm płynu 100-200 (większość jednojądrzaste ),stężenie białka nieco podwyższone 50-200 mg/Dl, stężenie glukozy prawidłowe, posiew ujemny
Wymień nieprawidłowości płynu mózgowo-rdzeniowego typowe dla bakteryjnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.
Płyn jest mętny, dominuje pleocytoza wielojądrzasta (ponad 50 %; może być ponad tysiąc, często kilkanaście tysięcy leukocytów zapalnych w jednym mikrolitrze), charakterystyczny jest niski poziom glukozy (bardzo ważne bo bakterie często zużywają glukozę do swojego wzrostu i rozmnażania i poziom tego płynu może być bliski zeru).
Podaj zasady leczenia zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych u noworodków.
Antybiotykoterapia przeciwko bakteriom gram ujemnym, leczenie przeciwdrgawkowe, przeciwdziałanie obrzękowi mózgu, stosowanie glikokortykosteroidów (działanie przeciw obrzękowi mózgu i zapobiegające uwalnianiu czynników prozapalnych), immunoterapia.
Podaj zasady leczenia zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych u niemowląt.
Antybiotykoterapia (przeciwko S. pneumoniae, N. meningitidis, H. influenzae), leczenie przeciwdrgawkowe, przeciwdziałanie obrzękowi mózgu, stosowanie glikokortykosteryidów (działanie przeciw obrzękowi mózgu i zapobiegające uwalnianiu czynników prozapalnych), immunoterapia
Jakie są objawy kliniczne wodogłowia i z czym należy je różnicować?
Objawy kliniczne wodogłowia w wieku niemowlęcym: nadmierny przyrost obwodu głowy, poszerzone żyły powłok czaszki, duże, napięte, wygórowane często ciemiączko, rozejście się szwów czaszkowych, niedowład nerwów odwodzących (zezy), porażenie skojarzonego ruch gałek ocznych ku górze (objaw zachodzącego słońca), odgłos pękniętego garnka przy opukiwaniu czaszki. U dzieci starszych i osób dorosłych w zależności od typu wodogłowia mogą być objawy albo bardzo gwałtownie narastające i tak mamy w ostrym wodogłowiu, czy powoli narastające i tak się dzieje w wodogłowiu przewlekłym. Jeśli chodzi o ostre wodogłowie to manifestacja tych objawów może być bardzo dramatyczna, szybko postępująca od bólów głowy, nudności, wymiotów, może być przejściowy zanik widzenia związany z uciskiem tętnic tylnych mózgu , objaw Reynauda), objawy nadciśnienia w badaniu oftalmoskopowym na dnie oczu i postępujące zaburzenia świadomości. Jeżeli dochodzi do wklinowania, czyli wciśnięcia pnia mózgu do otworu potylicznego wielkiego.
W wodogłowiu przewlekłym objawy mogą narastać powoli, ponieważ tutaj proces zachodzi wolniej, powolne rozszerzanie się komór, towarzyszące objawy to ból głowy, obrzęk i powiększenie tarczy nerwu wzrokowego, opóźnienie rozwoju psychoruchowego, zaburzenia pamięci, zaburzenia emocjonalne. Wodogłowie należy różnicować z przewlekłymi wodniakami podtwardówkowymi, zwyrodnieniem torbielowatym mózgu i toksoplazmozą.
Jak postąpisz jeżeli u niemowlęcia stwierdzisz nadmierny przyrost obwodu głowy?
Przede wszystkim zbieram dokładnie wywiad!!! Następnie wykonuję jedno z następujących badań: usg przezciemiączkowe, tomografia komputerowa mózgu lub rezonans magnetyczny. Jeśli zostanie stwierdzone wodogłowie rozważam leczenie chirurgiczne (przyczynowe lub wykonanie przecieku komorowo-otrzewnowego). W przypadku innych chorób (jakie są wymienione wyżej) wdrażam odpowiednie leczenie.
Wymień najczęściej występujące wady rozwojowe układu nerwowego.
Wodogłowie, brak zwojów mózgowych (agyria), małozwojowość (mikrogyria), wielozwojowość (pachygyria), rozszczepy czaszki, (może być utajony ale też może to być przepuklina czaszkowo- oponowa albo przepuklina czaszkowo-mózgowo-oponowa), bezmózgowie całkowite, rozszczepy kręgosłupa i rdzenia kręgowego, tarń dwudzielna utajona, tarń dwudzielna torbielowata, do której zaliczamy przepukliny oponowe i oponowo- rdzeniowe, przodomózgowie jednokomorowe (holoprosencefalia), niedorozwój ciała modzelowatego, torbiel przegrody przezroczystej, małogłowie prawdziwe i wtórne, ścieśnienie czaszki (craniostenoza), … czyli prosencefalia, może być prawdziwa i rzekoma, całkowity niedorozwój móżdżku, zespół Arnolda-Chiariego, zespół Dandy'ego- Walkera.
Jakie są zasady postępowania u noworodków z otwartą przepukliną oponowo-rdzeniową?
Na początek jest wykonywana operacja chirurgiczna w celu pokrycia ubytków i zapobiegnięcia zakażeniom. Następujące potem leczenie jest leczeniem zespołowym, długofalowym i niezmiernie trudnym. Współistniejące wodogłowie już w pierwszych tygodniach życia jest wskazaniem do wytworzenia przecieku komorowo-przedsionkowego. Wady kośćca wymagają leczenia ortopedycznego i usprawniającego. Dysfunkcja neurogenna pęcherza moczowego, prowadząca do zmian w całym układzie moczowym, wymaga okresowych badań urologicznych i stałego leczenia dla zapobiegania zakażeniu i nasileniu się zmian.
Wymień najczęstsze przyczyny stanów napadowych u noworodków.
Jeżeli wystąpią w pierwszych trzech dobach:
Encefalopatia niedotleniowo-niedokrwienna
Krwawienia wewnątrzczaszkowe
Urazy okołoporodowe
Choroby infekcyjne ośrodkowego układu nerwowego
Zaburzenia metaboliczne (hypokalcenia, hipoglikemia, hyponatremia)-10%
Zespół odstawienia leków (jeśli matka brała leki w okresie ciąży)
Powyżej trzeciej doby życia:
Wady wrodzone metabolizmu
Wady mózgu
drgawki noworodkowe
U wcześniaków:
krwawienia śródczaszkowe
krwawienia okołokomorowe
krwawienia dokomorowe
krwawienia z przegrody międzykomorowej
Jakie są zasady postępowania w stanach napadowych u noworodków?
Opanowanie napadu drgawek (szybko działające leki: diazepam, lorazepam)
Podanie glukozy (10 %-owa, najpierw w bolusie, potem w ciągłym wlewie dożylnym)
Swoiste leczenie zaburzeń elektrolitowych
Badania
Wymień przyczyny drgawek u niemowląt.
Gorączka
Zapalenie opon mózgowych lub mózgu
Choroby zakaźne (gorączka trzydniowa, krztusiec, odra)
Hypoanoksemia
Chorzenia metaboliczne (hipoglikemia, hipokalcemia, hipomagnezemia, hypernatremia, hiponatremia)
Napady asertywnego?? bezdechu
Zatrucia
Późne krwawienia wewnątrzczaszkowe (niedobór Wit. K)
Jakie są zasady postępowania w napadzie drgawek u niemowląt?
Opanowanie napadu drgawek (szybko działające leki: diazepam, lorazepam)
Podanie glukozy (10 %-owa, najpierw w bolusie, potem w ciągłym wlewie dożylnym)
Swoiste leczenie zaburzeń elektrolitowych
Badania
Jakie badania dodatkowe należy wykonać u niemowlęcia, u którego wystąpiły drgawki?
Morfologia
Gazometria
Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego
W kierunku zakażeń TORCH
Tomografia
EEG
UKŁAD KRWIOTWÓRCZY
Niedokrwistość- stan chorobowy w którym występuje obniżenie całkowitej ilości hemoglobiny (Hb) we krwi. Najczęściej towarzyszy temu zmniejszona liczba erytrocytów.
Podział niedokrwistośći
- spowodowana nieprawidłowym wytwarzaniem erytrocytów i/lub hemoglobiny (*niedoborowe, * spowodowane hipo- lub aplazją szpiku kostnego,* objawowe w przebiegu np. zakażeń,kolagenoz, białeczek )
-spowodowana zwiększonym rozpadem erytrocytów - hemolityczne (*wrodzone, * nabyte )
-spowodowane utratą krwi ( *ostrą-krwotok , *przewlekłą-utajone krwawienie )
Objawy kliniczne
- bladość skóry,śluzówek jamy ustnej, białkówek
-upośledzone łaknienie
- u niemowlat przyjmowanie większej ilości płynów
-zwiększenie rzutu skurczowego,tachykardia,powiększenie sera,szmery czynnościowe
-bóle i zawroty głowy
-łatwe męczenie,senność,upośledzenie koncentracji
Morfologia krwi w niedokrwistości
- obniżona hemoglobina
- zmniejszona liczba erytrocytów
-hematokryt często także zaniżony
Labolatoryjne wykładniki anemii z niedoboru żelaza
- obniżenie Hb < 5,6 mmol/l
- obniżenie Ht < 0,30 /l
-wskaźnik barwny poniżej 0,9
- Fe poniżej 17 mikromol/L
-zmniejszenie średniej objętości krwinki czerwonej
Kiedy i u których dzieci należy spodziewać się niedokrwistości z niedoboru żelaza?
- między 6 miesiącem, a 3 rokiem życia
- wcześniaki, dzieci z małą masą ciała
- noworodki u których wystąpiła transfuzja matczyno-płodowa, transfuzja między bliźniakami, przedwczesne odklejanie się łożyska
Wymień przyczyny niedokrwistości z niedoboru żelaza.
Niedostateczne zaopatrzenie w żelazo:
- w okresie życia płodowego (wcześniaki,ciąże mnogie)
- zła dieta
- zaburzenia wchałniania
Straty żelaza (transfuzje wymienne, pasożyty)
Zwiększenie zapotrzebowania na żelazo (okres szybkiego wzrostu, np. wcześniactwo, okres dojrzewania)
Wymień objawy kliniczne niedokrwistości z niedoboru żelaza.
brak łaknienia
osłabienie, apatia
senność, rozdrażnienie
bóle, zawroty głowy
szybkie męczenie się
kołatanie serca
wzmożone pragnienie
bladość skóry i błon śluzowych
zmiany troficzne nabłonków
szorstka skóra
łamliwe i kruche włosy, paznokcie
nadżerki w kącikach ust
Jak należy leczyć niedokrwistość z niedoboru żelaza?
preparaty żelaza, np. Hemofer, Ferro 66
wit.C, B6, kwas foliowy
stosowanie właściwej diety:
- karmienie naturalne
- dużo mięsa, jarzyn, owoców
- ograniczenie mleka, przetworów mącznych, oraz z kaszy
U których dzieci należy stosować profilaktykę anemii z niedoboru żelaza?
bezwzględne wskazania:
- wcześniaki
- niemowlęta z ciąży mnogich
- niemowlęta narażone na straty krwi podczas porodu
- niedokrwistości pokrwotoczne
względne wskazania:
- nawracające zakażenia układu oddechowego
Jakie są objawy kliniczne anemii z niedoboru kwasu foliowego
brak łaknienia
osłabienie, apatia
senność, rozdrażnienie
bóle, zawroty głowy
szybkie męczenie się
kołatanie serca
wzmożone pragnienie
bladość skóry i błon śluzowych
stany podgorączkowe
powiększenie wątroby, śledziony
objawy skazy krwotocznej
Jakiego typu niedokrwistości obserwowane są najczęściej w okresie noworodkowym?
najczęstsze są niedokrwistości hemolityczne
Wymień postacie kliniczne choroby hemolitycznej noworodków.
konflikt w zakresie Rh
- przedwczesna żółtaczka
- ciężka niedokrwistość
- uogólniony obrzęk płuc
konflikt w zakresie grup głównych AB
- żółtaczka już w pierwszej dobie życia
- niedokrwistość
Na czym polega diagnostyka niedokrwistości hemolitycznej noworodków?
badanie grupy krwi matki i dziecka
badanie obecności przeciwciał odpornościowych we krwi matki
morfologia
odczyn Coomsa (słabo dodatni w konflikcie AB0, silnie dodatni w Rh)
Na czym polega profilaktyka konfliktu w zakresie Rh?
określenie miana przeciwciał anty Rh (od 16 tyg. życia)
podawanie matce Rh(-) globuliny anty-D w 28,lub 34 tyg. ciąży i w ciągu 72 godzin po porodzie
Na czym polega leczenie niedokrwistości hemolitycznej noworodków?
transfuzja wymienna
fototerapia
Wymień najczęstsze przyczyny niedokrwistości spowodowanych utratą krwi u noworodków.
przed urodzeniem:
- krwotok płodowo-łożyskowy
- krwotok wewnątrzłożyskowy
- transfuzja bliźniak-bliźniak
podczas porodu:
- wady łożyska
po porodzie:
- skazy osoczowe
krwawienie z przewodu pokarmowego, dróg rodnych w przebiegu choroby krwotocznej noworodków
krwawienie do uszkodzonych narządów jamy brzusznej t.j. wątroby, śledziony; do OUN
Co to jest choroba krwotoczna noworodków i jak należy jej zapobiegać?
Melena :
- choroba krwotoczna noworodków. Jest to niedobór osoczowych czynników krzepnięcia z grupy protrombiny i witaminy K.
- objawia się między 2-4 dobą krwawieniami z przewodu pokarmowego, kikuta pępowiny, nosa, z miejsca wkłucia
Zapobieganie: podawanie witaminy K w pierwszej dobie życia w dawce 1-2 mg po urodzeniu
Jakie są przyczyny i wykładniki laboratoryjne niedokrwistości wtórnej ?
Przyczyny:
- zaburzenia ertropoezy szpiku
- skrócenie czasu życia krwinek czerwonych
- uszkodzenie naczyń krwionośnych i wewnątrznaczyniowe wykrzepianie
Wykładniki laboratoryjne:
- niedokrwistość normobarwliwa, normocytarna
- niski poziom Fe w surowice
- obniżona zdolność wiązania Fe
- zwiększenie Fe w układzie siateczkowo-śródbłonkowym
- zwiększenie ferrytyny w surowicy
Podaj cechy charakterystyczne dziecka z zespołem Downa?
- hipotonia mięśniowa -> wiotkość ciała
- nos szeroki z płaskim grzbietem
- skośne ustawienie i wąska szpara powiekowa
- plamki Brushwielda na tęczówce
- duży język, otwarte usta
- zaburzenie rozwoju psychomotorycznego
- nieprawidłowy kształt, ustawienie zębów
- węższe przewody słuchowe
- mikrocefalia
- płaski tył głowy
- krótkie palce rąk
- charakterystyczna bruzda na dłoni
- cienkie, rzadkie włosy
- wady serca u 40% chorych
- wyższa podatność na rozwój białaczek
- upośledzenie umysłowe
-opadające ku dołowi kąciki ust
NOWOWRODEK
Co to są zakażenia wewnątrzmaciczne- przykłady?
Zakażenia wewnątrzmaciczne to zakażenia płodu, które najczęściej wywoływane są wirusem cytomegalii, różyczki, krętkiem bladym oraz pierwotniakiem Toxoplasma gondii. Większość zakażeń przebiega bezobjawowo.
Co oznacza skrót TORCH?
TORCH- przewlekła, niebakteryjna infekcja wewnątrzmaciczna:
T- toksoplazmoza
O - -other: HBV, Epstein- Barr virus, kiła wrodzona, Coxackie virus..
R - Rubella virus
C - Cytomegalovirus
H - Herpes simplex virus
Jakie objawy kliniczne powoduje zakażenie typu TORCH?
- hepatosplenomegalia ze wzrostem AspAT i AlAT
- zapalenia mięśnia sercowego
- małogłowie, wodogłowie, zapalenie w CUN
- żółtaczka (hiperbilirubinemia bezpośrednia)
- zapalenie płuc
-limfadenopatia
-skaza krwotoczna
- niedokrwistość hemolityczna
- zapalenia opon mózgowo- rdzeniowych
- trombocytopenia
- uszkodzenie wzroku i słuchu
- wysypka
Jakie są objawy toksoplazmozy wrodzonej?
Klasyczna triada objawów:
wodogłowie
choriorenitis - zapalenia naczyniówki i siatkówki
zwapnienia wewnątrz czaszkowe
- małoocze
- jaskra
- zanik nerwu wzrokowego
- wady serca po przebyciu zapalenia mięśnia sercowego
- hepatosplenomegalia
- wysypka plamisto- grudkowa
- zwapnienie mózgu: bóle, zawroty głowy, apatia, zaburzenia równowagi, osłabienie
- śródmiąższowe zapalenia płuc
- biegunka
- limfadenopatia
- zapalenia mięśnia sercowego
- skaza krwotoczna
- niedorozwój fizyczny i psychiczny
Jakie są charakterystyczne wady noworodka z toksoplazmozą wrodzoną?
Klasyczna triada objawów:
wodogłowie
choriorenitis - zapalenia naczyniówki i siatkówki
zwapnienia wewnątrz czaszkowe
inne: - małoocze
- jaskra
- zanik nerwu wzrokowego
- wady serca po przebyciu zapalenia mięśnia sercowego
Na jakiej podstawie rozpoznasz cytomegalię wrodzoną u noworodka?
- obecność p/ciał klasy IgM, we krwi pępowinowej, skierowanych przeciwko wirusowi
- w surowicy znacznie podwyższony poziom aminotransferaz (AspAT, AlAT), oraz trombocytopenia, limfocytoza, hiperlipidemia
- w płynie mózgowo- rdzeniowym podwyższone stężenie białka
- charakterystyczny obraz kliniczny: opóźnienie rozwoju wewnątrz macicznego, żółtaczka, anemia, uszkodzenie wzroku i słuchu, uszkodzenie CUN: microcephalia, zwapnienia
Jakie są objawy wrodzonego zwichnięcia stawu biodrowego u noworodków?
- objaw przeskakiwania główki kości udowej i ograniczenie odwodzenia stawów biodrowych u noworodków,
- przemieszczenie się główki kości udowej przy odwiedzeniu uda wzdłuż długiej osi ciała
- nierówność kończyn
- różnica poziomu fałdów pośladkowych,
- pogłębienie fałdów po stronie zwichnięcia
- niesymetryczne fałdowanie się skóry na wewnętrznej powierzchni ud,
- poszerzenie i spłaszczenie pośladka,
- uwypuklenie biodra do boku,
- skośne ustawienie szpary sromowej u dziewczynek,
- u dzieci starszych - utykanie, przedwczesne zużycie biodra prowadzące do zmian zwyrodnieniowo-zniekształcających.
Podaj objawy posocznicy u noworodka?
problemy żywieniowe: - brak łaknienia
- zanik odruchu ssania
- wymioty
- biegunka
- wzdęcia brzucha
b) zaburzenia termoregulacji - znaczna hipo- lub hipertermia
c) zmiany w zachowaniu/objawy ze strony CUN: - apatia
- drażliwość
- zmiany napięcia mięśni
(wzmożone napięcie mięśniowe?)
- drgawki
d) skóra: - sinica
- bladość
- rumień
- żółtaczka
- wybroczyny (na skutek DIC i skazy krwotocznej)- nie bledną przy ucisku
- twardziny
e) problemy krążeniowo- oddechowe: - tachypnoe
- hypotensja
- stękanie wydechowe
- bezdechy
- tachykardia
- hipoksja- może dojść do wstrząsu septycznego
f) hepatosplenomegalia
UKŁAD ODDECHOWY
Najczęśiej występujące wady układu oddechowego
- zarośnięcie nozdrzy tylnych
jednostronne 60%
obustronne 40%
-przepuklina przeponowa ( najczęściej lewostronna przez otwór opłucnowo-otrzewnowy)
-zarośnięcie przełyku i przetoka tchawiczo -przetokowa
Etiologia zapalenia oskrzeli u dzieci
- czynnik patogenetyczny : zastój wydzieliny w oskrzelach spowodowany upośledzeniem transportu śluzowo-rzęskowego
- przyczyny : wirusy ( Parainfluenzae, Adenowirus, RS-virus,Rhinovirus) ,bakterie
( Bordetelle perrtisis, Myoplasma pneumoniae, Haemofhilus influenzae,Streptococcus aureus) atopia,czynniki środowiskowe ( zanieczyszczenia powietrza),uwarunkowania genetyczne ( mukowiscydoza,wrodzony zespół dyskinezji rzęsek)
Etiologia zapaleń płuc u dzieci
zapalenie płuc jest ostrą chorobą obejmującą głównie pęcherzyki płucne i tkankę śródmiąższową,ale również oskrzeliki i drobne oskrzela.
- wirusy: RS-virus, wirus grypy
- bakterie: baiorkowce grupy A-beta-hemolizujące, paciorkowe grupy B, Streptococcus pneumoniae, Staphylococcus ureus, Haemophilus influenzae, Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella pneumoniae,Chlamydia trachomatis, Mycoplasma pneumonia,Pneumocytis carinii
-grzyby: Candida albcans, Aspergillus
Przyczyny nawracjąych zapaleń płuc
-wady wrodzone płuc
- mukowiscydoza ( zwłóknienie płuc )
- zaburzenia odporności
- zły stan odżywienia
-astma
Objawy kliniczne zapalenia oskrzeli
są wynikiem obturaji oskrzeli spowodowanej zalegająca wydzieliną,obrzękiem błony śluzowej i skurzem oskrzeli.Charakterystyczny jest stały,zwykle produktywny odkrztuszany kaszel,szczególnie poranny.Plwocina ma często charakter śluzowo- ropny. Często wymioty, rzężenia suche i wilgotne grubobańkowe.
Jakie badania dodatkowe należy wykonać u dziecka z podejrzeniem zapalenia oskrzeli?
morfologia, gazometria, OB, CRP, bronchoskopia
wymazy z nosa gardła itp. + antybiogram
badania wirusologiczne
rtg klp
Na czym polega leczenie zapaleń oskrzeli u dzieci?
aerozoloterapia, leki mukolityczne
oklepywanie, nacieranie, odsysanie wydzieliny
antybiotykoterapia - penicyliny, cefalosporyny
obniżenie gorączki
zapewnienie świeżego powietrza lub tlenu
poprawa wentylacji płuc przez odpowiednie ułożenie
witaminki
Jakie są objawy kliniczne zapalenia płuc u dzieci?
Objawy mogą poprzedzone łagodnym zakażeniem górnych dróg odd
gorączka, ogólny stan dość ciężki
kaszel nie jest częsty na początku, pojawia się później
duszność - postękiwania, poruszanie skrzydełkami nosa, zaciąganie klp
przyspieszenie oddechu i tętna
stłumienie wypuku ograniczone do ogniska zapalnego
trzeszczenia, rzężenia
wzdęcia, wymioty, powiększenie wątroby
apatia lub pobudzenie, sztywność karku bez zapalenia opon
Jakie badania dodatkowe należy wykonać w przypadku podejrzenia zap. płuc?
morfologia, gazometria, OB, CRP
biochemiczne badania: elektrolity, poziom białka całkowitego, mocznik, kreatynina
ASO
wymazy, posiewy, antybiogramy
badania wirusologiczne
rtg klp.
bronchoskopia
Jak należy leczyć zapalenia płuc u dzieci?
antybiotykoterapia: penicyliny, cefalosporyny, przy nietypowych - makrolidy
aerozoloterapia - inhalacja parą wodną z mukolitykami
leczenie objawowe - np. zwalczanie zaburzeń w krążeniu
obniżenie gorączki
zapewnienie świeżego powietrza lub tlenu
poprawa wentylacji płuc przez odpowiednie ułożenie
witaminki
Nie podajemy leków p/kaszlowych!!!
Wymień objawy pozapłucne zapaleń płuc u dzieci.
zaburzenia w krążeniu:
przyspieszone tętno, złe wypełnianie
w ciężkich przypadkach - tony serca głuche
objawy ze strony przewodu pok.
wzdęcia brzucha
bóle brzucha
nudności wymioty, luźne stolce
objawy ze strony OUN
apatia lub pobudzenie
sztywność karku bez zakażenia opon
niespokojny sen
Wymień objawy niewydolności oddechowej u niemowląt
ruchome skrzydełka nosa
zaciąganie mostka, przepony, przestrzeni międzyżebrowych
tachypnoe
stękanie
sinica
osłabienie szmeru oddechowego
Do czego służy skala Silvermana?
Skala ta jest próbą obiektywizacji obserwacji klinicznych i umożliwia punktową ocenę stopnia nasilenia niewydolności oddechowej (w późniejszych godzinach i dniach życia)
Podaj objawy niewydolności odd.
Ocenianie w skali Silvermanna
ruchy brzucha i klatki piersiowej
zaciąganie międzyżebrzy
zaciąganie mostka
ruchy skrzydełek nosa
odgłos wydechowy (stękanie wydechowe)
Im więcej punktów w skali S. tym większy stopień niewydolności.
Co to jest zespół krupu u dzieci?
Ostry stan zapalny nagłośni, krtani i okolicy podgłośniowej. Może ograniczyć się do jednego lub więcej z tych odcinków jak również objąć tchawicę i oskrzela
Do zesp. krupu zaliczamy 4 jednostki chorobowe:
skurczowy zespół krupu
wirusowe zapalenie krtani i tchawicy
zapalenie nagłośni
bakteryjne zapalenie tchawicy
Dochodzi do spadku drożności tych odcinków dróg oddechowych na skutek skurczu mięśni krtani, obrzęków, nacieków owrzodzeń błony śluzowej, nacieków włóknistych.
Zmiany te prowadzą do obturacji a nawet całkowitej niedrożności dróg odd.
Jakie są objawy kliniczne postaci płucnej mukowiscydozy?
Mukowiscydosa - jedna z najczęściej występujących chorób metabolicznych, wrodzonych, dziedziczonych autosomalnie recesywnie, lokalizacja genu: długie ramię chromosomu 7
przyspieszony oddech
nawracające infekcje drog oddechowych
kaszel napadowy męczący
odkrztuszanie śluzowej lub ropnej wydzieliny
ograniczenie wydajności wysiłkowej
zwiększony wymiar przednio-tylny
kifoza i beczkowata klp
objawy obturacji oskrzeli i bezpowietrzności płuc
może być przewlekły, ropny katar, polipy nosa
rozwój rozstrzeni oskrzeli
Co to jest dysplazja oskrzelowo płucna i czym jest spowodowana?
Jest to przewlekłe schorzenie występujące u wcześniaków/noworodków poprzeżyciu ostrej niewydolności oddechowej (RDS)
Przyczyny:
leczenie tlenem o wysokim stężeniu ponad 48h
wentylacja mechaniczna
przedłużona intubacja
błędy w opiece nad wcześniakiem (oziębienie, nadmierna podaż płynów)
zapalenia układu oddechowego
obrzęk płuc
niedobór surfaktantu - wcześniaki
Jakie objawy sugerują obecność ciała obcego w drogach oddechowych?
nagłe odruchy wymiotno - wykrztuśne u zdrowego dziecka
przewlekłe lub nawracające w jednym obszarze zapalenie płuc i oskrzeli
napadowy przewlekły kaszel
kliniczne i radiologiczne objawy zaburzeń drożności oskrzeli i powietrzności płuc
nieprawidłowy cień w świetle tchawicy lub oskrzeli w rtg
KARDIOLOGIA
Jakie objawy kliniczne sugerują obecność wrodzonej wady serca u noworodka?
- sinica- na języku, wargach, błonie śluzowej (sinica centralna), na skrawkach uszu, czubku nosa, łożysku paznokcia (sinica obwodowa- niewydolność krążenia)
- duszność, zaciąganie przepony, tachykardia, łatwe męczenie się, zwłaszcza przy jedzeniu
- mała masa ciała i małe przyrosty masy ciała
- uwypuklona okolica przedsercowa, tętnienie w dołku podsercowym
- nawracające infekcje dróg oddechowych
- utrata przytomności (np. tetralogia Fallota)
Podział wad serca
podział I. wady pojedyncze i złożone
podział II. (chyba najistotniejszy) wady sinicze i bezsinicze
podział III. wady botallozależne i botalloniezależne
Przykłady bezsiniczych wad serca
- zwężenie cieśni aorty (koarktacja)
- wrodzone zwężenie tętnicy płucnej
- przetrwały przewód tętniczy (PDA- persistent ductus arteriosus)
- dekstrokardia
- ubytek w przegrodzie międzyprzedsionkowej (ASD- atrial septal defect) oraz ubytek w przegrodzie międzykomorowej (VSD- ventricular septal defect) to wady niesinicze w przypadku przecieku lewo-prawego; rozwinięcie niekorzystnych cech przeciekowych, nadciśnienie płucne (zespół Eisenmengera) powoduje powstanie przecieku prawo-lewego i sinicę
Przykłady siniczych wad serca
zwykle wad z przeciekiem prawo-lewym:
tetralogia Fallota, przełożenie dużych naczyń, wspólny pień tętniczy
Przyczyny powstawania wad serca
w większości przypadków etiologia jest nieznana, są jednak czynniki których wpływ na występowanie wad serca wydaje się być bezsporny:
- infekcje wewnątrzmaciczne, np. wirusem różyczki
- wpływy środowiskowe i działanie czynników teratogennych (uszkodzenie toksyczne, polekowe, popromienne); (jeśli ktoś ma ochotę wymieniać czynniki teratogenne, bardzo proszę)
- czynniki genetyczne (częstsze występowanie wad serca u noworodków z zespołem Downa, Turnera, Edwardsa i in.)
- choroby matki, np. cukrzyca
Wady botallozależne- definicja i podział
to wady, przy których kluczowym czynnikiem dla życia dziecka jest utrzymanie drożności przewodu tętniczego; wyróżnia się:
wady z przewodozależnym mieszaniem się krwi (np. przełożenie wielkich pni tętniczych)
wady z przewodozależnym przepływem płucnym
wady z przewodozależnym przepływem systemowym
Przykłady wad z botallozależnym przepływem systemowym:
- krytyczne zwężenie zastawki aorty
- krytyczna koarktacja aorty (nadprzewodowa)
- przerwanie ciągłości łuku aorty
- zespół hipoplastycznego lewego serca
Wady z botallozależnym przepływem płucnym:
- krytyczne zwężenie lub atrezja tętnicy płucnej (PS- pulmonary stenosis lub PA- pulmonary atresia)
- tetralogia Fallota z krytycznym zwężeniem tętnicy płucnej
- atrezja zastawki trójdzielnej
Postępowanie w przypadku rozpoznania u dziecka wady przewodozależnej
postępowanie doraźne to podawanie prostaglandyn PGE dożylnie w pompie infuzyjnej dla utrzymania drożności przewodu Botalla
dalsze leczenie- chirurgiczne
Zabieg Rashkinda
to atrioseptostomia wykonywana u noworodków z rozpoznaną wadą przewodozależną (przełożenie wielkich pni tętniczych) w celu zwiększenia przecieku lewo-prawego, poprawienia utlenowania krwi w przedsionku prawym, komorze prawej i krążeniu systemowym;
polega na odżylnym wprowadzeniu cewnika zakończonego balonikiem do prawego przedsionka i przez otwór owalny do przedsionka lewego, napełnienie balonika środkiem cieniującym i przeciągnięcie go przez otwór owalny, powodując jego poszerzenie.
Objawy niewydolności krążenia u noworodków i niemowląt
- tachykardia, tachypnoe
- małe przyrosty masy ciała
- powiększenie i tkliwość wątroby, napięcie powłok brzusznych, powiększenie śledziony
- powiększenie sylwetki serca
- osłuchowo nad sercem można stwierdzić ton III i IV, a nad płucami rzężenia
Objawy niewydolności krążenia u dzieci starszych
- tachykardia, duszność z przyspieszeniem oddechu, słabo napięte tętno, przepełnienie żył szyjnych
- powiększenie wątroby i śledziony, bóle w prawym podżebrzu
- powiększenie sylwetki serca
- osłuchowo: rzężenia w płucach
Czynniki etiologiczne zapalenia mięśnia sercowego u noworodków, niemowląt i dzieci starszych
myocarditis mogą wywoływać czynniki bakteryjne, grzybicze, pasożytnicze, toksyczno-alergiczne; najczęstszym czynnikiem etiologicznym są wirusy, przy czym u noworodków myocarditis stanowi następstwo zakażenia uogólnionego;
z wirusów najczęściej wywołują je: Coxackie B, także wirusy różyczki, świnki, odry, grypy, cytomegalii oraz wirus Epsteina-Barra
bakterie: krętki, paciorkowce β-hemolizujące (dopiero u dzieci po około piątym roku życia), riketsje
zapalenie mięśnia sercowego może być też spowodowane przez czynniki nieinfekcyjne, np. choroby tkanki łącznej
Objawy zapalenia mięśnia sercowego
- u niemowląt: gorączka, tachykardia, duszność; rytm cwałowy, częstoskurcz nadkomorowy, niewydolność krążenia, powiększenie sylwetki serca, powiększenie wątroby, szmer nad sercem
- u dzieci starszych: objawy są słabiej wyrażone: złe samopoczucie, bladość powłok, brak łaknienia, łatwość męczenia się, potliwość, mogą być bóle brzucha
powiększenie sylwetki serca
osłuchowo: ściszenie tonów serca, szmer nad sercem
ŻÓŁTACZKI
Def inicja i przyczyny hiperbilirubinemii pośredniej.
To stan w którym stężenie bilirubiny pośredniej jest wysokie (za niebezpieczne uznaje się stężenie 20mg%), prowadzi do zażółcenia powłok skórnych. Bilirubina jest silnie związana z albuminą przy stosunku molarnym = 1; przy przekroczeniu tego stosunku na korzyść bilirubiny istnieje niebezpieczeństwo wnikania bilirubiny do mózgu
Przyczyny hiperbilirubinemii pośredniej:
1) nieprawidłowe oczyszczanie bilirubiny przez łożysko
żółtaczka matki
upośledzona funkcja łożyska
nadmiar substratu do wytwarzania bilirubiny
choroba hemolityczna noworodków
sferocytoza wrodzona
defekty enzymatyczne erytrocytów
policytemia
wynaczynienie krwi
krwawienia matki do płodu lub płodu do płodu
obniżony klirens bilirubiny
zespół Criglera - Najjera typ I i II
zespół Gilberta
niedoczynność tarczycy
zamartwica
żółtaczka dzieci karmionych piersią
wzrost krązenia jelitowo - wątrobowego
opóźnione karmienie
niedrożność przewodu pokarmowego
żółtaczka dzieci karmionych piersią
Typy bilirubinemii i podstawowe badania laboratoryjne jakie należy wykonać u noworodka z hiperbilirubinemią
hiperbilirubinemia pośrednia (żółtaczka przedwątrobowa)
wzrost stęż bilirubiny całkowitej i pośredniej
mocz: wzrost urobilinogenu i urobiliny
brak wykładników miąższowego uszkodzenia wątroby
wzrost aktywności LDH
duża retikulocytoza
hemoglobinemia
hemoglobinuria
bilirubinemia mieszana (żółtaczka miąższowa)
mocz: obecność bilirubiny bezpośredniej, wzrost urobilinogenu i urobiliny
cechy miąższowego uszkodzenia wątroby: wysokie AspAT, AlAT, AP (fosfataza alkaliczna)
bilirubinemia bezpośrednia (żółtaczka pozawątrobowa)
mocz: obecność bilirubiny bezpośredniej, brak urobilinogenu i urobiliny
wzrost stęż kwasów żółciowych we krwi
lipoproteina X (gdy zwiększa się synteza cholesterolu)
wzrost aktywności enzymów sekrecyjnych: AP, GGTP, 5'-nukleotydaza, LAP(aminopeptydaza leucynowa)
wydłużony czas protrombinowy
Badania laboratoryjne:
stężenie bilirubiny pośr, bezpośr, całkowitej
morfologia krwi
retikulocytoza
grupa krwi matki i dziecka
bezpośredni odczyn Coombsa
AspAt, AlAT, kw. żółciowe, glikemia
Czas protrombinowy
Badania serologiczne i w kierunku TORCH
Bad w kierunku chorób metabolicznych
Rtg głowy i brzucha
Przyczyny hiperbilirubinemii bezpośredniej
Powstaje na skutek uszkodzenia funkcji komórek wątroby lub zastoju żółci.
stany zapalne wątroby
samoistne wielokomórkowe zapalenie wątroby
infekcje bakteryjne wrodzone i nabyte
zakażenia wrodzone grupy TORCH
zastój żółci z przyczyn mechanicznych
wrodzona niedrożność dróg żółciowych
kamica pęcherzyka żółciowego
torbiele przewodów żółciowych
ucisk guzów na drogi żółciowe
zastój żółci o innej etiologii
zespół zagęszczonej żółci w chorobie hemolitycznej noworodków
mukowiscydoza
zespół Akagille'e?????
Schorzenia metaboliczne i genetycznie uwarunkowane
Przyczyny żółtaczki patologicznej u noworodków
wywołane hiperbilirubinemią pośrednią
nieprawidłowe oczyszczanie bilirubiny przez łożysko
nadmiar substratu do wytwarzania bilirubiny
obniżony klirens bilirubiny
wysokie krążenie jelitowo - wątrobowe
Może dochodzić do żółtaczki jąder podkorowych kiedy wiązanie bilirubina - albumina jest osłabione
wywołane bilirubinemią bezpośrednią
stan zapalny wątroby
zastój żółci
schorzenia metaboliczne i genetycznie uwarunkowane
konflikt serologiczny
wskutek reakcji immunolgicznej między antygenami krwinek płodu i noworodka a p/ciałami wytworzonymi przez matkę; krwinki opłaszczone p/ciałami ulegają zniszczeniu w śledzionie.
Konflikt w układzie
Rh - dotyczy płodu i noworodka
AB0 - dotyczy noworodka
Główne przyczyny żółtaczki patologicznej u noworodków to infekcje i konflikt serologiczny
Sposoby leczenia hiperbilirubinemii
pośredniej:
fototerapia - pod wpływem światła powstają w skórze bezbarwne produkty przemiany bilirubiny, rozpuszczalne w wodzie i nietoksyczne
Luminal - wzrost wytwarzania białek transportowych i transferazy glukuronowej
Wczesne karmienie(3 h od urodzenia) - pobudzenie perystaltyki jelit, przysp wydalanie smółki
Infuzja albumin (dla uniknięcia przechodzenia bilirubiny do mózgu)
Przetoczenie wymienne krwi
Bezpośredniej (leczenie zgodne z etiologią zaburzeń)
p/bakteryjne
hormonalne
diety eliminacyjne
laparotomia, przepłukanie przewodów żółciowych
operacyjne (w 2 m.ż.)
przeszczep wątroby
konflikt serologiczny
w I połowie ciąży - plazmoforezy celem usunięcia p/ciał p/krwinkowych
w II połowie - leczenie płodu krwią podaje się masę erytrocytarną grupy 0 Rh(-)
UKŁAD MOCZOWY
Wymień wady rozwojowe nerek.
Agenezja nerki
Ektopia nerki
Hipoplazja nerki
Dysplazja nerki
Nerka podkowiasta
Aplazja
Dysplazja wielotorbielowata
Torbielowatość nerek
Nerki gąbczaste
Nerka nadliczbowa
Wady położenia nerek
Zrośnięcia
Wymień wady rozwojowe moczowodu :
Moczowód podwójny, rozdwojony
Zwężenie moczowodu
Moczowód olbrzymi
Zastawka moczowodu
Ureterocele
Uchyłek moczowodu
Wymień najczęściej występujące wady rozwojowe pęcherza i cewki moczowej :
Wady cewki moczowej:
Wrodzony brak cewki
Wrodzone zarośnięcie cewki
Stulejka
Spodziectwo
Wierzchniacwo
Przetoka odbytniczo cewkowa
Zastawki cewki moczowej
Uchyłek cewki moczowej
Zwężenie ujścia zewnętrznego cewki
Wady pęcherza moczowego :
Brak pęcherza
Uchyłek pęcherza
Wynicowanie pęcherza
Na czym polegają zaburzenia urodynamiczne u dziecka z odpływami pęcherzowo- moczowodowymi?
Niewydolność wrodzona lub nabyta ujść pęcherzowych moczowodów.
I° - odpływ do dolnej części moczowodu
II° - odpływ do nieposzerzonego układu kielichowo- miedniczkowego
III°- odpływ przepełnionego układu kielichowo- miedniczkowego z wydłużeniem moczowodu, ewentualnie wtórnym zagięciem połączenia miedniczkowo moczowodowego
IV° - odpływ do wybitnie poszerzonego moczowodu i układu kielichowo-miedniczkowego
Jakie objawy mogą wskazywać na obecność wady rozwojowej nerek i dróg moczowych?
Rodzinnie występujące wady ukł. moczowego
Małowodzie
Każde zaburzenie w ilości i sposobie oddawania moczu
Guz w jamie brzusznej u noworodka
Wady kręgosłupa w tym przepukliny
Upośledzenie łaknienia
Niedostateczny przyrost masy ciała
Okresowe zwyżki ciepłoty ciała
Wymioty
Posocznica
Epizody odwodnienia i zab. elektrolitowe w okresie przegrzania i zakażeń
Przedłużająca się żółtaczka okresu noworodkowego
W jaki sposób oddaje mocz dziecko, które ma zwężenie lub zastawkę cewki moczowej?
Oddawanie moczu jest utrudnione (wymaga wysiłku) oraz jest zbyt wąski strumień. Dziecko może również moczyć się w nocy. Zbyt rzadko oddaje mocz w ciągu dnia.
Jakie okoliczności sprzyjają występowaniu zakażeń układu mocz.(ZUM) u noworodkow i niemowląt?
Zaburzenia pęcherzowych mechaizmów obronnych
Zaleganie moczu
pęcherz neurogene
odpływy wsteczne
przeszkody w odpływie moczu
uchyłki
Zwiększenie ciśnienia śródpęcherzowego
Przeszkody podpęcherzowe
Pęcherz neurogenny
mechaniczne drażnienie blony śluzowej
złogi
ciała obce
krystaluria
Ułatwienie wnikania bakterii:
zaburzenie mikcji
zwężenie ujścia zewnętrznego cewki moczowej
przy nadwrażliwości mięśna wypieracza
zbyt krótka i szeroka cewka
cewnikowanie
3) zwiększona kolonizacja okolicy ujścia zewn. cewki drobnoustrojami
zanieczyszczenie stolcem
brak odpowiedniej higieny
zaparcia
b) odczyny zapalne krocza
Wymień najczęstsze przyczyny zakażeń ukł. moczowego(ZUM).
Bakterie:
E.coli
Proteus mirabilis
Pseudomonas aeruginosa
Klebsiella
Enterobacter
Serratia
Citrobacter
Enterococcus faecalis
Staphylococcus epidermidis
Grzyby
Candida albicans
Wirusy
Adenowirusy
Inne
Chlamydia trachomatis
Wymień postacie kliniczne ZUM.
bezobjawowy bakteriomocz
bezobjawowe zakażenie układu moczowego (znamienny bakteriomocz i ropomocz)
zespół cewkowy
zapalenie pęcherz moczowego
ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek
przewlekłe odmiedniczkowe zapalenie nerek
Omów etiologię ZUM u noworodków i niemowląt -patrz pyt. wymień najczęstsze przyczyny ZUM
Jakie są objawy objawy kliniczne ZUM u noworodków?
Wzrost temperatury ciała lub hipotermia
Niechęć do ssania
Nadmierny ubytek masy ciała
Wymioty
Wzdęcia brzucha
Przedłużona żółtaczka
Sinica
Drgawki
Utrata przytomności
Niepokój
Wiotkość
Brak prawidłowych odruchów
Meningismus
Jakie są objawy objawy kliniczne ZUM u niemowląt?
Wzrost temperatury ciała
Brak łaknienia
Brak przyrostu masy ciała
Wymioty
Wzdęcie brzucha
Rozdrażnienie lub senność
Przeczulica
Meningismus
Bladość, szare podbarwienie skóry
Wyprzenia
Drgawki
Wymień badania dodatkowe, które należy wykonać u niemowlęcia z podejrzeniem ZUM.
Morfologia; CRP
Badanie ogólne moczu
Badania urodynamiczne
USG
Cystografia mikcyjna
Badania izotopowe nerek
Urografia
Cystoskopia
Posiew moczu, krwi
Jakie nieprawidłowości w analizie i badaniu bakteriologicznym moczu pozwalają na rozpoznanie ZUM?
Rozpoznanie ZUM opiera się na stwierdzeniu znamiennego bakteriurii (105 kolonii bakteryjnych w 1 mm3) w dwóch kolejnych posiewach moczu.
Wszystkim ZUM ( z wyjątkiem bezobjawowego bakteriomoczu) towarzyszy ropomocz ( > 5 leukocytów / mm3 w moczu lub > 20 leukocytów / mm3 w osadzie).
Z innych wskaźników :
zmiana barwy moczu
zmniejszenie przejrzystości
ropny zapach moczu
stale alkaliczny odczyn moczu
białkomocz
krwiomocz / krwinkomocz
Na czym polega uretrocystografia mikcyjna i jakie nieprawidłowości można wykryć tym badaniem ?
Badanie polega na podaniu środka cieniującego do pęcherza moczowego i wykonaniu zdjęci RTG podczas mikcji. Ujawnia ono anatomiczne i czynnościowe nieprawidłowości w obrębie pęcherza i cewki moczowej, oraz obecność wstecznych odpływów moczu i określa ich stopień.
Jakie są zasady diagnostyki nawracających ZUM u niemowląt ?
W przypadku nawracających zakażeń należy wykonać uretrocystografię mikcyjną w celu wykluczenia refluksu pęcherzowo-moczowego. Każde dziecko < 5 r.ż. nawet po pojedynczym ZUM powinno mieć wykonane to badanie .
Na czym polega leczenie ZUM u niemowląt ?
Leczenie ma na celu :
1)wyjałowienie układu moczowego,
- w zakażeniach objawowych - leczenie należy rozpocząć natychmiast,
- w bezobjawowych -leczenie celowane zgodnie z wynikiem antybiogramu
- u dzieci z odpływami wstecznymi, zaburzeniami czynności pęcherza i u tych, u których epizody zakażenia występują częściej niż 3x w roku zaleca się przewlekłe leczenie przeciwbakteryjne (nitrofurantoina lub Biseptol przez 12 miesięcy
2)usunięcie przyczyny ( anatomiczne i czynnościowe przeszkody w odpływie moczu; złogi)
3) zapobieganie nowym rzutom choroby
-zmniejszenie ekspozycji ujścia zewnętrznego cewki moczowej na zanieczyszczenia
właściwe nawyki higieniczne
zwalczanie zaparć
leczenie owsicy
leczenie stanów zapalnych krocza i pochwy u dziewczynek
-ułatwienie eliminacji bakterii
regularne częste mikcje
obfita podaż płynów
Jakie są zasady leczenia odpływów pęcherzowo - moczowodowych wykrytych w okresie niemowlęcym?
Leczenie musi przede wszystkim dotyczyć przyczyny odpływu :
usunięcie przeszkody podpęcherzowej
poszerzenie ujścia zewnętrznego cewki
opanowanie zakażenia
W odpływach pierwotnych I, II, III stopnia prowadzi się leczenie zachowawcze przeciwzapalne z okresową kontrolą radiologiczną.
Utrzymywanie się odpływu III stopnia, mimo leczenia farmakologicznego jest wskazaniem do operacji.
Odpływy IV i V stopnia kwalifikuje się do leczenia operacyjnego z chwilą ustalenia rozpoznania.
Leczenie operacyjne :
Operacja antyrefluksowa - przeszczepienie ujścia moczowodu w inne miejsce pęcherza ; przeprowadza się po 1 r.ż.
W razie konieczności w 1 r.ż. wyłania się moczowody na zewnątrz, a po 1 r.ż. przeprowadza się operację antyrefluksową.
Inną metodą jest ostrzykiwanie ujścia moczowodu od strony pęcherza.
Jakie są zasady prawidłowego pobierania moczu na badanie bakteriologiczne?
Nakłucie nadłonowe - w celu uniknięcia zanieczyszczenia florą z poza układu moczowego ( powinno być stosowane u noworodków)
Cewnikowanie w jałowych warunkach - u niemowląt i dzieci niewspółpracującyh.
Najczęściej mocz pobiera się ze środkowego strumienia, po dokładnym umyciu i osuszeni jałowym gazikiem okolicy ujścia cewki
U niemowląt mocz pobiera się do jałowych woreczków przylep. w okolicy krocza
Mocz powinien być dostarczany do pracowni w ciągu 2 h, a jeśli nie jest to możliwe, powinien być przechowywany w 40C.
Można stosować podłoża transportowe ( Uromedium)
Wymień przyczyny obrzęków.
1). Obrzęki uogólnione :
Pochodzenia sercowego (niewydolność serca ciśnienia hydrostatycznego)
Pochodzenia wątrobowego :
ciśnienia hydrostatycznego w nadciśnieniu wrotnym,
produkcji albumin,
rzekomy wtórny aldosteronizm,
uszkodzenie śródbłonka naczyń przez toksyny wątrobowe.
Pochodzenia nerkowego :
zespół nerczycowy utrata białek
choroby ze skąpomoczem -mechanizm hydrostatyczny
niewydolność nerek uszkodzenie śródbłonka przez toksyny moczu.
Pochodzenia hormonalnego :
hiperaldosteronizm pierwotny - guz nadnercza
hiperaldosteronizm wtórny - stymulacja przez układ RAA
h.rzekomy wtórny - degradacja aldosteronu w wątrobie
zespół / choroba Cushinga
obrzęki przedmiesiączkowe
nadmiar hormonów tarczycy - obrzęk przedgoleniowy
niedobór - obrzęk śluzakowaty
obrzęki u ciężarnych
z niedoboru białek
z niedoboru wit.B1
z niedoboru K lub Fe
polekowe
niektóre postacie obrzęków alergicznych
zespół zwiększonej przepuszczalności naczyń włosowatych
obrzęki idiopatyczne CH.G.W.
2) Obrzęki zlokalizowane:
pochodzenia zapalnego
obrzęki w przebiegu zaburzeń odpływu chłonki
zaburzenia w odpływie żylnym
niektóre obrzęki alergiczne np. obrzęk Quinckego.
Podaj objawy kliniczne odwodnienia.
masy ciała
suchość skóry i błon śluzowych
napięcia powłok
brak potu
wydzielania śliny i soków trawiennych nudności, wymioty, brak apetytu
pragnienie (brak w odwodnieniu hipotonicznym)
tachykardia
ciśnienia tętniczego
zaburzenia ortostatyczne
zawroty głowy, omdlenia, zaburzenia świadomości, senność
zapadnięcie żył
diurezy
OCŻ i ciśnienia zaklinowania tętnicy płucnej
zapadnięcie ciemiączka i gałek ocznych
przyspieszenie i pogłębienie oddechu
wiotkość mięśni, osłabienie odruchów
obwodu brzucha ( objawy niedrożności porażenne jelit)
objawy utajonej tężyczki (dodatni objaw Chvostka, Trousseau)
tężyczka( drgawki)
Objawy laboratoryjne:
stężenia Hb
ilości erytrocytów we krwi
stężenia białka całkowitego
stężenia mocznika
UKŁAD POKARMOWY
- według WHO biegunką u dziecka w wieku 0-2 lat nazywamy stan, w którym dziecko oddaje trzy lub więcej wolnych stolców w ciągu 12 godzin lub w tym samym czasie jeden płynny, luźny stolec zawierający krew, ropę lub śluz;
- ostra biegunka jest procesem samowygasającym i nie trwa dłużej niż 7-14 dni; charakteryzuje się nagłym wystąpieniem, zwykle u dziecka dotychczas zdrowego, licznych wolnych stolców z innymi współtowarzyszącymi objawami klinicznymi;
- biegunka sekrecyjna- charakteryzuje się wydalaniem dużej ilości wodnistego stolca, w końcu nie zawierającego treści kałowej mimo niepodawania dziecku płynów czy posiłków; pogłębia się stan odwodnienia, najczęstszym czynnikiem etiologicznym są bakterie enterotoksyczne
ilość stolca przekracza 60g/kg mc/dobę, stolce są alkaliczne ze zwiększoną ilością sodu, do 70 mmol/l stolca;
- biegunka osmotyczna- zatrzymuje się po zaprzestaniu podawania płynów i posiłków, odwodnienie następuje po 3-4 dniach trwania biegunki, często przebiega z hipernatremią,
w stolcu pH<6, zwiększona jest ilość substancji redukujących i kwasu mlekowego; najczęściej jest następstwem zaburzeń w rozszczepianiu co najmniej laktozy i ewentualnie innych cukrów;
Wskazania do nawadniania doustnego i dożylnego w ostrych zespołach biegunkowych:
w biegunce sekrecyjnej doustna podaż płynów i elektrolitów, przekraczająca ich mierzoną utratę, może opanować zaburzenia wodno-elektrolitowe;
w biegunce osmotycznej zaburzenia wchłaniania płynów wymagają zastosowania nawadniania drogą parenteralną;
poza tym nawadnianie dożylne stosuje się przy ciężkim odwodnieniu, wstrząsie, u pacjentów nieprzytomnych, przy niedrożności przewodu pokarmowego;
nawadnianie doustne nie jest wskazane w przypadkach:
- ciężkich klinicznych objawów odwodnienia
- utrzymującej się utraty płynów w ciężkich biegunkach sekrecyjnych choleropodobnych
- ciężkich biegunek rotawirusowych
- uporczywych wymiotów
Zasady leczenia i nawadniania w biegunkach ostrych:
chcąc wyrównać zaburzenia metaboliczne stosujemy płyny zmierzone w odpowiednim stosunku, w zależności od typu odwodnienia i okresu podawania:
- 0,9 % NaCl jako zastępczy płyn zewnątrzkomórkowy, musi być rozcieńczony glukozą
- 5 % roztwór glukozy, po spaleniu glukozy służy jako płyn zastępujący wodę
- KCl dla wyrównania niedoborów w przestrzeniach międzykomórkowych, powinien być podany dożylnie w okresie powrotu czynności nerek
- płyny wieloelektrolitowe- po reaktywacji diurezy
- można podać dożylnie albuminy dla podniesienia ciśnienia koloidoosmotycznego
niektóre biegunki wymagają zastosowania leczenia farmakologicznego antybiotykami lub chemioterapeutykami
doustnie płyny do nawadniania podaje się małą łyżeczką z przerwami
saltoral- do nawadniania początkowego: 50-100 ml/kg mc/ 4-6 godzin przy umiarkowanym odwodnieniu
Biegunka przewlekła-definicja:
to proces chorobowy, w którym objawy biegunkowe z obecnością licznych, luźnych stolców albo pojedynczych z krwią, śluzem i ropą trwają ponad 14 dni;
proces ten charakteryzuje się opornością na konwencjonalne metody leczenia i prowadzi do postępującego niedożywienia;
Przykłady zespołów chorobowych prowadzących do biegunki przewlekłej:
- niedobór enzymów trzustkowych
- zaburzenia wchłaniania galaktozy i fruktozy
- zaburzenia wchłaniania wynikające z upośledzenia funkcji enterocytów: (a) zakażenia bakteryjne i wirusowe, (b) niedokrwienne zapalenie jelit, (c) bakteryjne zapalenie jelit, np. czerwonką, (d) nieswoiste zapalenie jelit
- przerost jelitowej flory bakteryjnej
- wrodzone defekty błony śluzowej jelit
Przewlekła biegunka sekrecyjna
jest następstwem zwiększonego czynnego wydzielania sodu, potasu, wodorowęglanów i wody do światła jelita i charakteryzuje się niską wartością pułapki osmotycznej;
Przyczyny przewlekłych biegunek infekcyjnych:
- zakażenia bakteryjne: Escherichia coli, Salmonella, Shigella, Klebsiella
- zakażenia wirusowe: rotawirusy (HRV), enterowirusy (ECHO, Coxackie, Poliovirus)
- gruźlica, promienica, lamblioza
Przyczyny nieinfekcyjne biegunek przewlekłych:
- alergie pokarmowe
- antybiotykoterapia (neomycyna, tetracykliny)
- anomalie anatomiczne, np. zespół krótkiego jelita
- procesy immunologiczne, np. celiakia rodzinna
- zaburzenia metaboliczne, np. niedobory enzymatyczne nabłonka jelita cienkiego, awitaminozy
- zaburzenia endokrynne
Schemat postępowania diagnostycznego przy biegunkach przewlekłych:
- badania podstawowe i kierunkowe (morfologia, gazometria, badania biochemiczne- czy są cechy odwodnienia, oznaczenie pH kału)
- badania bakteriologiczne krwi i kału, badania parazytologiczne kału
- badania immunologiczne w kierunku celiakii (przeciwciała IgAEmA i ARA)
- zawartość Cl
w pocie (w kierunku mukowiscydozy)
- ocena uszkodzenia błony śluzowej jelita cienkiego- biopsja ssąca jelita cienkiego, ewentualnie rektoskopia przy biegunkach z domieszką krwi
- ocena stanu czynnościowego wątroby i trzustki
Postępowanie lecznicze w przewlekłych biegunkach:
- zastosowanie diet eliminacyjnych (odpowiednio dobranych) i dokładne bilansowanie energii
- leczenie farmakologiczne (cholestyramina, metronidazol przy dysbakteriozie jelitowej, kolistyna, nystatyna)
- leczenie substytucyjne preparatami trzustkowymi
- w wyjątkowych wypadkach leki hamujące wzmożoną sekrecję jelitową
Kryteria rozpoznania celiakii:
- wystąpienie objawów klinicznych po wprowadzeniu produktów zbożowych do diety, najczęściej około 8-14 miesiąca życia
- obecność swoistych przeciwciał antyendomyzjalnych, antyretikulinowych w klasie IgA
- typowe dla celiakii zmiany morfologiczne w błonie śluzowej jelita cienkiego: duża liczba limfocytów, hiperplazja krypt, zanik kosmków jelitowych
- obserwacja skuteczności zastosowanej diety bezglutenowej
- dodatni test prowokacji dietą zawierająca gluten
Objawy kliniczne celiakii:
- masa ciała poniżej 25 centyla, wysokość/długość poniżej 25 centyla, małe przyrosty masy ciała, narastające upośledzenie stanu odżywienia
- nieprawidłowe wypróżnienia, stolce obfite, cuchnące, zawierające niestrawione resztki pokarmowe, znaczny odsetek nieprzyswojonych tłuszczów biegunka tłuszczowa)
- wzdęty brzuch: typowy wygląd, na chudym ciele i cienkich kończynach „zawieszony ogromny brzuch”
- wymioty, bóle brzucha, wzdęcia, wypadanie odbytu, utrata łaknienia
- zmiana usposobienia, niechęć do otoczenia, encefalopatia, nieprawidłowy zapis EEG
Pozajelitowe postaci choroby trzewnej (hm, były z tym kłopoty, można poszukać na własną rękę):
choroba Duhringa- skórne objawy celiakii
niedobór wzrostu aż do karłowatości
niedokrwistość megaloblastyczna
Mukowiscydoza- etiopatogeneza, częstość występowania:
mukowiscydoza jest chorobą metaboliczną, uwarunkowaną genetycznie, dziedziczoną autosomalnie recesywnie; gen mukowiscydozy koduje białko CFTR pełniące rolę kanału chlorkowego; dochodzi do wzmożonej lepkości wydzieliny gruczołów wydzielania zewnętrznego, co prowadzi do czopowania przewodów wyprowadzających:
- w trzustce (zastój soku trzustkowego, tworzenie się torbieli i zwłóknień)
- w wątrobie (zastój żółci w kanalikach wątrobowych prowadzący do marskości wątroby)
- w jelitach (poszerzenie i wypełnienie gruczołów Brunnera, zmiany zastoinowe w komórkach kubkowych jelita cienkiego)
- w narządach płciowych (bezpłodność u mężczyzn)
- w płucach (niedrożność oskrzeli, przewlekłe zapalenia oskrzeli, zapalenia płuc, zaburzenia w krążeniu, serce płucne)
zaburzenia przepuszczalności błon komórkowych dla jonów chloru powodują zwiększenie stężenia elektrolitów w pocie
częstość występowania:
1:1800- 1:2500 żywo urodzonych noworodków
Postacie mukowiscydozy
postać płucna- największe zmiany występują w płucach, zmiany ze strony przewodu pokarmowego są słabo wyrażone
postać brzuszna- dominują objawy ze strony przewodu pokarmowego
postać mieszana- płucno-brzuszna;
objawy mukowiscydozy:
- układ oddechowy- przyspieszony oddech, kaszel podobny do kokluszowego, nawracające infekcje
- układ krążenia- sinica, palce pałeczkowate, niewydolność oddechowo-krążeniowa, serce płucne
- przewód pokarmowy- niedrożność smółkowa, zbite masy smółki wypełniają światło jelita, może dojść do perforacji, cuchnące stolce z wysoką zawartością tłuszczów, wypadanie odbytnicy,
- zaburzenia zewnątrzwydzielnicze- spadek aktywności enzymów trzustkowych
- zapalenie pęcherzyka żółciowego, zapalenie trzustki
- łagodna cukrzyca
Diagnostyka laboratoryjna mukowiscydozy:
diagnostyka opiera się na trzech głównych objawach:
- zmiany płucne
- zaburzenia trawienia
- wzrost stężenia elektrolitów w pocie;
diagnostyka prenatalna oparta jest na oznaczaniu enzymów trzustkowych i fosfatazy alkalicznej w płynie owodniowym; poza tym testy przesiewowe polegające na oznaczaniu albuminy w smółce (mało specyficzne)