1. Opracowane zagadnienia z pediatrii, położnictwo, pediatria


  1. Wizyta patronażowa

Obowiązkiem lekarza oraz położnej i pielęgniarki środowiskowej są zaplanowane wizyty w domu noworodka, zwane patronażowymi.

1. wizytę powinna złożyć położna rejonowa w następnym dniu po wypisaniu dziecka z oddziału noworodkowego (najpóźniej w ciągu pierwszego tygodnia).

Ważny element tej wizyty stanowi sprawdzenie (na podstawie wpisu w Książeczce zdrowia dziecka) wykonania testu przesiewowego w kierunku fenyloketonurii i hipotyreozy. Jeżeli brak tych testów - obowiązkiem położnej jest pobranie krwi na bibułę testową i wysłanie jej do ośrodka wykonującego badanie.

Lekarz pediatra lub lekarz rodzinny powinien zbadać noworodka w pierwszych czterech tyg. życia (noworodka z grup ryzyka w pierwszym tyg. życia).

Celem każdej wizyty jest osobiste poznanie środowiska i najbliższego otoczenia dziecka, udzielenie wszechstronnych wskazówek dot. pielęgnacji i karmienia niemowlęcia, skorygowanie ewentualnych błędów w wykonywanych przez matkę zabiegach higienicznych, wyjaśnienie przyczyn występujących u dziecka reakcji ciążowych.

Dokładne badanie lekarskie należy poprzedzić zebraniem wywiadu dot. okresu ciąży. Z dalszej rozmowy oraz z Książeczki zdrowia dziecka, należy uzyskać informacje dot. przebiegu porodu oraz stanu dziecka po urodzeniu, a także zapoznać się z obserwacjami lek. neonatologa oraz zaleceniami lek. ustalonymi przy wypisywaniu dziecka z oddziału noworodkowego.

Badanie fizykalne należy rozpocząć od obserwacji noworodka, zwracając uwagę na jego ułożenie, zachowanie, aktywność ruchową. Ocenia się budowę i proporcje ciała, sprawdza czy nie ma widocznych wad wrodzonych bądź zmian powst. w czasie trudnego porodu.

Badając skórę, lekarz zwraca uwagę na jej zabarwienie, wykwity, zmiany zapalne, ocieplenie, elastyczność. Sprawdza czy nie ma obrzęków.

Dokonując pomiarów głowy i klatki piersiowej, porównuje wyniki z danymi zawartymi w Książeczce zdrowia dziecka.

W obrębie mózgoczaszki ocenia się wielkość i napięcie ciemiączek oraz szerokość szwów czaszkowych. Badając twarzoczaszkę, zwraca się uwagę na osadzenie gałek ocznych, szerokość źrenic, zabarwienie spojówek, obecność i charakter wydzieliny w workach spojówkowych, drożność przewodów nosowych, osadzenie i wykształcenie małżowin usznych, wilgotność oraz zabarwienie śluzówek jamy ustnej, obecność stanów zapalnych.

W obrębie szyi należy sprawdzić napięcie mięśni mostkowo-obojczykowo-sutkowych dla wykluczenia kręczu szyi.

Badanie klatki piersiowej obejmuje jej budowę, wielkość i symetrię, częstość oddechów, brak lub obecność objawów patologicznych, charakter wypuku i szmerów wysłuchiwanych nad płucami.

Badając brzuch należy zwrócić uwagę na jego wysklepienie, kikut pępowinowy lub pępek, osłuchać ruchy perystaltyczne jelit, ocenić napięcie powłok brzusznych, zbadać stan narządów wewnętrznych.

Ocena zewnętrznych narządów moczopłciowych obejmuje zgodność ich rozwoju z określoną płcią dziecka.

Ważnym jest badanie stawów biodrowych z oceną występowania cech wrodzonej dysplazji.

Podstawę oceny układu nerwowego stanowi dokładna obserwacja ułożenia ciała, występowanie drżeń, niedowładów, oczopląsu, bad. odruchów noworodkowych oraz napięcia mięśniowego.

Odpowiednio dużo czasu należy poświęcić analizie sposobu żywienia dziecka, starając się przekonać matkę do jak najdłuższego karmienia naturalnego w trybie „na żądanie”, które pokrywa zapotrzebowanie energetyczne i wodne noworodka. W razie zgłoszenia przez matkę trudność w karmieniu, należy sprawdzić jego technikę. Jeżeli dziecko jest karmione sztucznie, lekarz ma obowiązek sprawdzenia rodzaju mieszanki, a także częstotliwości i objętości w jakich się ją podaje. Istotne są także informacje: czy dziecko pije chętnie, czy ulewa, wymiotuje po karmieniu, jaka jest liczba, barwa i konsystencja stolców.

Stwierdzenie odchyleń od stanu prawidłowego zobowiązuje do poinformowania o nich matki, ustalenia z nią toku dalszego postępowania, opisania nieprawidłowości i wpisania zaleceń do Książeczki zdrowia dziecka.

W zależności od stanu zdrowia badanego dziecka ustala się termin następnej wizyty kontrolnej. Jeżeli nie budzi on zastrzeżeń, to pierwsze badanie lekarskie w poradni p.o.z. powinno odbyć się w 2 miesiącu życia, w związku z koniecznością dokonania obowiązkowych szczepień.

  1. Ocena rozwoju somatycznego i psychicznego niemowlęcia.

Okres niemowlęcy trwa do 12 miesiąca życia. Jest to faza najintensywniejszego wzrostu somatycznego i motorycznego w życiu zewnatrzłonowym.

Rozwój somatyczny:

- Średni przyrost masy ciała po 700g. na miesiąc do 5 miesiąca życia. A od 6 miesiąca życia po 500 g.

- Średni przyrost długości ciała to ok. 23 cm- 25 cm do 12 miesiąca życia.

- Przyrost objętości głowy ok. 12 cm do 12 miesiąca życia

- Wyrzynanie zębów pierwsze pojawiają się około 6 miesiąca w wieku 12 miesięcy niemowlę powinno już mieć ok. 6-8 zębów.

Rozwój motoryczny:

W 1-szym roku dochodzi do:

• Pionizacji: 2 m-c unosi głowę, w pozycji siedzącej trzyma prosto

3 m-c leżąc na brzuchu trzyma głowę przez ok. 1 min.

5-6 m-c siada, opiera się na wyprostowanych rączkach

7 m-c- zmienia pozycję ciała

7-8 siada

9 samodzielnie siedzi

Ok. 9 m-ca postawa pionowa

10-11 m-c - pewnie stoi

•Lokomocji: 5 m-c przewraca się z brzucha na plecy

8-9 pełza

10-11 raczkuje

11-12 pierwsze kroki

•Manipulacji: 3 m-ce- chwyta grzechotkę, potrząsa (odruch chwytny)

5-m-c wodzi oczyma za grzechotką, wyciąga rączki, ale nie umie chwycić 6 m-c - chwyta zabawkę, przekłada z ręki do ręki 7-mc- bawi się swoimi nogami

10 m-c -chwyta drobne przedmioty kciukiem i palcem wskazującym (chwyt pensetowy)

Rozwój psychiczny:

Znalazłam tabelkę, w której szczegółowo jest rozpisane, co kiedy dziecko powinno robić zamieszczę ja, ale myślę ze to, co jest powyżej w zupełności powinno wystarczyć

WIEK

CZYNNOŚĆ

1 m-c

 unosi główkę w pozycji na brzuchu

 zaciska rękę na przedmiocie (np. podanym palcu)

 reaguje na dźwięk

 wykonuje ruchy ssania (smoczek)

 przestaje płakać na widok matki lub jej głos

2 m-c

 wysoko unosi głowę w pozycji na brzuchu i utrzymuje ją

 śledzi poruszające się obrazy

 odwraca głowę w kierunku dźwięku

 zaczyna wydawać pojedyncze dźwięki

 uśmiecha się

3 m-c

 w pozycji na brzuch opiera się na przedramionach unosząc głowę

 utrzymuje grzechotkę w ręku, potrząsa nią

 śledzi przedmiot

 "gruchanie", wydaje dźwięki artykułowane

 ożywia się na widok ludzi, reaguje mimiką, odpowiada uśmiechem na uśmiech

4 m-c

 umie siedzieć podparte poduszkami

 przewraca się z boku na plecy i z pleców na bok

 sięga ręką do przedmiotu. Bawi się zabawką w ręku, prowadzi ją do ust

 odróżnia ojca i matkę

 odpowiada dźwiękiem gdy się do niego przemawia

 śmieje się głośno

5 m-c

 umie podciągane za ręce usiąść

 oburącz sięga po przedmiot

 poznaje siebie w lustrze

 śmieje się głośno, "zna się" na żartach

 bawi się zabawkami

6 m-c

 siedzi trzymając się

 sięga po przedmioty jedną ręką

 gaworzy (pierwsze sylaby)

 otwiera usta na widok jedzenia

 bawi się nogami (stopy przyciąga do ust)

7 m-c

 siedzi samo nie podparte (krótko)

 pełza na brzuchu (do tylu)

 przekłada zabawkę z ręki do ręki

 szuka schowanej zabawki

 powtarza wielokrotnie sylaby

 je łyżeczką

 pragnie aktywnego kontaktu z inną osobą

8 m-c

 siedzi samo bez podparcia

 umie usiąść samo

 stać trzymając się

 pełza w przód

 wyrzuca zabawki z łóżka

 chwyta trzyma palcami

 samo je herbatnik

 reaguje lękiem na obce osoby

 bawi się w chowanego ("a kuku")

9 m-c

 pewnie siedzi i stoi trzymając się

 raczkuje

 stawia pierwsze kroki trzymając się

 naśladuje ruchy ('pa-pa', 'kosi-kosi')

 siada na nocniku

 reaguje na swoje imię

10 m-c

 staje samo trzymając się

 wyjmuje klocki z pudełka, wkłada palce w otwory

 rozumie proste zlecenia (daj, weź, rozumie zakazy)

 pije z garnuszka

11 - 12 m-c

 staje bez podparcia

 podnosi zabawki kucając

 chodzi trzymane za rękę lub kilka kroków samo

 wkłada mniejsze przedmioty do większych, otwiera pudełka

 wskazuje nazwany przedmiot

 mówi 'mama', 'tata'

 serdeczność wobec innych

 wysadzone w porę korzysta z nocnika

Niemowlę powinno być badane, co miesiąc aż do ukończenia roku. Ocena jego rozwoju powinna składać się z pomiarów ciała i wagi oraz obserwacji własnych jak i rodzica. Zdrowo wychowywane w odpowiednich warunkach niemowlę opanowuje pierwsze czynności (unoszenie głowy, siadanie, chodzenie etc.) w odpowiednich tygodniach życia. Moment, w którym dana umiejętność pojawia się uzależniony jest od czterech głównych czynników decydujących o rozwoju dziecka: czynnika genetycznego, wpływów środowiska, własnej aktywności dziecka oraz czynnika wychowawczego. Oceniając aktualny rozwój psychomotoryczny dziecka należy znać warunki, w jakich dziecko wzrasta, stan jego zdrowia w chwili urodzenia.

Rozwój każdego dziecka jest bardzo indywidualny. Należy brać pod uwagę dynamikę rozwoju pozostałych dzieci w rodzinie, indywidualny rozwój matki i ojca w dzieciństwie. Wcześniactwo, ciężkie choroby matki w ciąży, choroby dziecka w pierwszych miesiącach życia mogą spowodować, że rozwój jego będzie wolniejszy, ale osiągnie ono wszystkie "sprawności" jak inne dzieci, tylko nieco później.

  1. Ocena rozwoju dziecka w okresach poniemowlęcym, przedszkolnym i dojrzewania.

OKRES PONIEMOWLĘCY:

  1. Czas trwania: od rozpoczęcia 2 roku życia do zakończenia przez dziecko 3 lat

  2. Rozwój fizyczny i budowa ciala: - przyrost masy ciała około 2-2,5 kg rocznie - przyrost długości ciała około 12 cm w 2 r.ż. około 8 cm w 3 r.ż. - szybszy wzrost kończyn niż tułowia i głowy

- zmniejszenie ilości podskórnej tk.tłuszczowej - zarastanie ciemienia przedniego około 18 miesiąc życia - wyrzynanie się kolejnych zębów mlecznych (pełne uzębienie mleczne około 2,5 r.ż.)

c) Rozwój motoryczny: - doskonalenie koordynacji i precyzji ruchów - doskonalenie chodu (chodzenie po schodach , krok dostawny i naprzemienny)

d) Rozwój umysłowy i emocjonalno - uczuciowy:

- rozwój mowy: kilka prostych słów na początku 2 r.ż. pełne zdania pod koniec 3 r.ż. - podejmowanie wspólnych zabaw - samodzielne wykonywanie prostych czynności życia codziennego: jedzenie, ubieranie się, sygnalizowanie potrzeb fizjologicznych

OKRES PRZEDSZKOLNY:

  1. Czas trwania: od 4 do 6 r.ż.

  2. Rozwój fizyczny i budowa ciała: -przyrost długości ciała jest skokowy, a nie linijny , przyspieszony zwłaszcza pod koniec tego okresu tzw. Skok wzrostowy wczesnoszkolny -przyrost długości kończyn -zmniejszenie się ilości tkanki tłuszczowej -powiększenie się twarzoczaszki zwłaszcza szczęki -zmniejszenie się lordozy lędźwiowej, skłonność do koślawego ustawiania kolan

  3. Rozwój psycho-ruchowy: --pełna koordynacja ruchów z ustaloną dominacją jednej ze stron ciała -rozwój wyobrażni , skłonność do fantazjowania -ciekawość świata - „wiek pytań” -współdziałanie z rówieśnikami -rozwój pamięci, wydłużenie czasu skupienia uwagi -kontrola nad czynnościami fizjologicznymi -samodzielność w zakresie podstawowych czynności

OKRES WCZESNOSZKOLNY, PRZEDPOKWITANIOWY: a) czas trwania: od 7 r.ż. do pierwszych objawów dojrzewania płciowego tj. u dziewczynek do 8-9 r.ż. , u chłopców do 9-10 r.ż.

b)rozwój fizyczny: - niwielki przyrost masy ciała - początek wyrzynania się zębów stałych

c) rozwój psychiczny: - rozwój procesów poznawczych i samodzielnego myślenia - zdolność do analizy i syntezy zjawisk - zmiana uznawanych autorytetów -zróżnicowanie autorytetów w zależności od płci

OKRES POKWITANIOWY - DOJRZEWANIE PŁCIOWE

  1. Czas trwania: od pierwszych objawów rozpoczynającego się dojrzewania płciowego do około 16-17 r.ż.

  2. Zmiany w budowie ciała: -przyrost długości i masy ciała (stopy, podudzia, uda, kończyny górne, szerokość bioder i kl. Piersiowej, obręcz barkowa, tułów) -pogłębienie się dymorfizmu płciowego -pojawienie się pierwszych cech dojrzewania: /powiększenie się gruczołów sutkowych u dziewcząt, następnie owłosienie łonowe, pod pachami, miesiączka /powiększenie się jąder u chłopców, następnie zmiany moszny i prącia , owłosienie łonowe, pod pachami, zarost na twarzy , powiększenie krtani

  3. Zmiany w psychice: - pierwsz etap: wahania nastroju , silne przeżywanie emocji, poszukiwanie wzorców, potrzeba niezależności od dorosłych, potrzeba więzi emocjonalnych z płcią przeciwną -drugi etap: uspokojenie emocji, stabilizacja uczuc, dojrzałość uczuć

  4. Rozwój intelektualny: -doskonalenie myślenia abstrakcyjnego, logicznego i edukacyjnego -kształtowanie się konkretnych zainteresowań

  5. Podstawy oceny rozwoju somatycznego: -wiek metrykalny -wiek morfologiczny: pomiar masy i długości ciała, obwodu głowy i kl. Piersiowej w odniesieniu do norm dla płci i wieku, a wzrost ponadto do wzrostu rodziców -wiek zębowy -wiek cech płciowych:5-stopniowa skala Tannera -wiek kostny

  1. Wrażenie ogólne chorego niemowlęcia - na co należy zwrócić uwagę.


Ból gardła
Bólowi gardła w czasie infekcji górnych dróg oddechowych towarzyszy prócz gorączki, niechęć do jedzenia, trudności w połykaniu oraz chrypka. Dziecko zaczyna jeść, ale ból powoduje, że rezygnuje, jest niespokojne, płacze z bólu i głodu. Podobnie przebiega zapalenie jamy ustnej i ząbkowanie. Warto więc sprawdzić, jak wygląda gardło, dziąsła i śluzówki dziecka, które płacze przy jedzeniu.
Ból ucha
Jeśli niemowlę boli uszko, często trze ono główką o podłoże, ma zbolały wyraz twarzy, płacz i krzyk są intensywne i nieprzerwane. Niekiedy również odmawia jedzenia, gdyż przy połykaniu ból może się nasilać. Zapaleniu ucha towarzyszy podwyższona ciepłota ciała, zapchany nos lub katar.
Ból głowy
Podobnie intensywny płacz, zazwyczaj o wysokiej tonacji, występuje przy ból głowy. Jeśli towarzyszą temu wymioty oraz napięte i tętniące ciemię na główce, prężenie się dziecka do tyłu, drgawki oraz okresy apatii, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.

 

Ostra niewydolność nerek

 

Przyczyny tzw. niewydolności nerkowej są związane z uszkodzeniem miąższu nerki w następstwie przebytego wcześniej przewlekłego kłębuszkowego zapalenia nerek, ostrego zatrucia np. grzybami czy solami rtęci, a także po zatruciu lekami. U niemowląt jedną z częstszych przyczyn niewydolności jest tzw. zespół hemolityczno-mocznicowy. Po infekcji jelitowo-bakteryjnej dochodzi wówczas do ostrej niewydolności nerek z objawami skazy krwotocznej.

Przyczyny pozanerkowe, które mogą wywołać ostrą niewydolność nerek to wszelkie zaburzenia odpływu moczu. Może tak się stać w przypadku kamicy, guza nowotworowego itp. Mimo różnych przyczyn ostrej niewydolności nerek obraz choroby jest podobny. Objawy towarzyszące poszczególnym fazom choroby:

I okres - uszkodzenia. Górę biorą objawy związane z czynnikiem powodującym niewydolność nerek. Jeśli przyczyną jest kamica, będzie to zatem wstrząs, zatrucie, napad kolki. We wszystkich chorobach przebiegających gwałtownie należy więc obserwować wydalanie moczu, prowadzić bilans płynów spożywanych i wydalanych, mierzyć ciśnienie krwi.

II okres - skąpomocz. W tym okresie chory oddaje coraz mniej moczu, aż do całkowitego bezmoczu. Zwiększa się stężenie mocznika w surowicy krwi i stężenie potasu. Mogą pojawić się obrzęki, wzrasta ciśnienie tętnicze, może dojść nawet do obrzęku płuc. Okres ten trwa od kilku do kilkunastu dni. Zależy to od pierwotnej przyczyny niewydolności. Im dłużej trwa okres skąpomoczu i bezmoczu, rokowania stają się coraz gorsze.

III okres - wielomocz. Zaczyna się stopniowa poprawa wydalania moczu, aż dochodzi do wielomoczu. Zdrowy organizm wydala na dobę ok. 1,5 l moczu. W tym okresie choroby ta ilość wydalanego moczu podwaja się , a nawet dochodzi do 5 litrów! Powoli wyrównuje się gospodarka kwasowo-zasadowa, cofa się kwasica, organizm dochodzi do stanu równowagi. Wielomocz może doprowadzić do nadmiernego zmniejszenia zawartości potasu w surowicy i powikłań ze strony układu krążenia. Jest to zatem okres również bardzo niebezpieczny dla chorego.

IV okres - zdrowie i regeneracja sił. Zależy od stopnia uszkodzenia nerek i wieku chorego. Niestety, w wielu wypadkach wyleczenie jest niezupełne i czynności nerek pozostają już trwale uszkodzone. Leczenie ostrej niewydolności nerek skupia się najpierw na usunięciu przyczyn zaburzeń. Aby zachować ścisły reżim wodno-elektrolitowy i kwasowo-zasadowy, trzeba stale kontrolować ilość i skład napojów. W czasie skąpomoczu ilość przyjmowanego płynu należy mocno ograniczyć, w okresie wielomoczu zwiększyć do ilości oddawanego moczu. W tym czasie musi być prowadzona stała kontrola zawartości potasu we krwi. Trzeba przeprowadzać badania EKG. Okres skąpomoczu wymaga rygorystycznego ograniczenia w diecie soli kuchennej i soli potasu. W okresie wielomoczu trzeba na odmianę uzupełniać potas. Ostra niewydolność nerek to schorzenie bardzo ciężkie, nieraz o dramatycznym przebiegu. Bywa, że istnieją wskazania do dializy otrzewnowej lub pozaustrojowej.

objawy niewydolności oddechowej

przyspieszenie czynności serca, nadmierne tętnienie okolicy przedsercowej, głuche tony serca, rytm cwałowy

słabo wyczuwalne tętno na tętnicach obwodowych, obniżone ciśnienie tętnicze

bladość, sinica lub marmurkowate zabarwienie skóry zaburzenia przepływu obwodowego (czas powrotu krążenia włośniczkowego > 3 s, różnica między powierzchniową i głęboką temperaturą ciała > 2°C)

powiększenie wątroby, obrzęki (rzadko)

skąpomocz

pocenie się, męczenie się podczas karmienia, brak przyrostu masy ciała

wzmożony wysiłek oddechowy (przyspieszony i pogłębiony oddech, wciąganie mostka i przestrzeni międzyżebrowych), kaszel, rzężenia i trzeszczenia pod polami płucnymi; niewydolność oddechowa

Cukrzyca u dzieci jest choroba podstępną, która przez długi czas ( mogą to być miesiące, a nawet lata) toczy się zupełnie bezobjawowo. Jest to pierwszy okres, kiedy w organizmie zachodzą tylko procesy związane z tworzeniem się przeciwciał powoli niszczących komórki  trzustki. Gdy w organizmie zacznie już brakować insuliny, pierwsze symptomy będą mało specyficzne, u dziecka można wówczas zauważyć:

  Dopiero później pojawią się bardziej charakterystyczne objawy:

  1. Pępek i jego pielegnacja

Z książki od Obuchowicz:

Noworodek jest najczęściej wypisywany z oddziału noworodkowego z zachowanym kikutem pępowinowym, który odpada w ciągu 6-14 dni. Do tego momentu nie należy moczyć okolicy pępka podczas kąpieli. Kikut i skórę w jego sąsiedztwie najlepiej przemywać kilka razy dziennie 70% roztworem spirytusu. Można przykładać do kikuta sterylne gaziki nasączone 70% spirytusem, zmieniając je podczas przewijania, co przyspiesza mumifikację. Jeśli używane są pieluchy tetrowe, to należy zalecić rodzicom, aby starali się tak zawijać dziecko w pieluszkę, by ta nie zakrywała pępka, co uchroni przed zamoczeniem. Częste wietrzenie przyspiesza gojenie pępka i dlatego trzeba zwrócić uwagę rodziców na właściwe zakładanie pampersów. Po odpadnięciu kikuta przemywanie pępka spirytusem kontynuuje się jeszcze przez kilka dni, do momentu ustania sączenia i całkowitego wygojenia się rany. Przedłużające się sączenie może towarzyszyć tworzeniu się tkanki ziarninowej (ziarniniak pępka), której leczenie wymaga przyżegania pręcikiem azotanu srebra. Może również wskazywać na istnienie przewodu pępkowo-jelitowego lub przetoki moczownika, w leczeniu których niezbędny jest zabieg operacyjny (dziecko należy skierować na konsultację chirurgiczną). Natomiast tzw. pępek skórzasty, czyli nadmierny fragment skóry pozostający po odpadnięciu kikuta, nie wymaga leczenia zabiegowego, ponieważ ulega samoistnemu zanikowi. Pojawienie się ropnej wydzieliny, zaczerwienienie, nacieczenia skóry i tkanki podskórnej świadczą o zakażeniu (omphalitis). W związku z tym, że zapalenie pępka zagraża rozwojem posocznicy, przejściem zakażenia na wątrobę i otrzewną, zapaleniem żył z następowym nadciśnieniem wrotnym oraz marskością wątroby w przyszłości, dziecko z takimi objawami powinno być skierowane do leczenia szpitalnego w trybie pilnym.

Z netu, konsultacja: dr n. med. Maria Rudzińska-Chazan:

Pielęgnacja pępka noworodka  
Nim kikut odpadnie, jest bardzo wrażliwą częścią ciała. Mogą się na nim mnożyć bakterie, które bywają przyczyną infekcji. 
1. Przemywaj pępek noworodka spirytusem - najlepiej kilka razy dziennie. Użyj 70-proc. spirytusu (dwie łyżki 96-proc. ze sklepu monopolowego wymieszaj z łyżką zimnej, przegotowanej wody). Im częściej będziesz osuszała kikut, tym szybciej odpadnie. Bez obaw możesz go unosić. Dokładne oczyszczanie spirytusem zakamarków pępka unie-
możliwi zadomowienie się tam groźnych bakterii. 
2. Nie mocz pępka noworodka w kąpieli - przez cały czas kikut pępowiny powinien być suchy. Nic się jednak nie stanie, jeśli go niechcący zachlapiesz. Potem go osusz i zdezynfekuj. 
3. Wietrz pępek noworodka - jeśli będziesz często odkrywała brzuszek malca, to powietrze przyspieszy gojenie. 
4. Wywiń brzeg pieluchy noworodka - by nie dotykała pępuszka. Możesz zrobić w niej owalne 
wycięcie.
5. Ogranicz układanie noworodka na brzuszku - dopóki kikut nie odpadnie.
6. Nie odrywaj kikuta z pepka noworodka - nawet jeśli wydaje ci się, że wisi już na włosku. 
7. Dezynfekuj okolice pępka noworodka - gdy kikut odpadnie (zwykle dzieje się to w trakcie pielęgnacji). W jego miejscu pozostaje mała ranka, która po kilku dniach całkowicie się zagoi. Przecieraj ją kilka razy dziennie gazikiem ze spirytusem.

  1. Niedokrwistość z niedoboru żelaza - grupy niemowląt zagrożone jej wystąpieniem.

7. Odczyny ciążowe

Powiększenie gruczołów piersiowych

U noworodków obu płci przez jakiś czas po urodzeniu obserwuje się obrzęk gruczołów piersiowych. Czasem wycieka z nich mleko. Stan ten związany jest ze zmianami hormonalnymi w organizmie matki w okresie poprzedzającym poród i przejściem estrogenów matczynych do płodu. Obrzęk może utrzymywać się zwłaszcza u dzieci żywionych naturalnie, ze względu na obecność estrogenów w mleku matki. Fizjologiczne powiększenie gruczołów piersiowych nie wymaga leczenia farmakologicznego , gdyz po pewnym czasie zanika samoistnie. Nie należy masować sutków, ani wyciskać wydzieliny ponieważ łatwo dochodzi do podrażnienia i zakażenia gruczołów.

Upławy noworodków

U dziewczynek w 1 tyg. życia często stwierdza się przezroczystą lub białawą wydzieliną z pochwy, która czasami może być podbarwiona krwią. Jest to reakcja na estrogeny matki , podobnie jak obrzęk i zaczerwienienie okolic narządów płciowych.

Przerost gruczołów łojowych

Wynika z pobudzenia androgenowego w ostatnim trymestrze ciąży . wiąże się z powiększeniem liczby i objętości gruczołów łojowych. Na skórze nosa, policzków, górnej wargi widoczne są drobne żółtawe lub białawe grudki. Zmiany te ustępują samoistnie w ciągu pierwszych tygodni życia.

8. Zapalenie spojówek i/lub worka łzowego.

Zapalenie spojówek

artykuł lek. med. Małgorzaty Krajewskiej

Zapalenie spojówek to najczęstsza choroba oczu z charakterystycznymi objawami swędzenia, pieczenia, łzawienia i światłowstrętu.

Spojówka jest bardzo cienką, przezroczystą, przesuwalną błoną śluzową. Wyściela ona tylną powierzchnię powiek, załamki oraz pokrywa przednią powierzchnię gałki ocznej do brzegu rogówki. Dzięki temu gałka oczna podczas wykonywania ruchów przesuwa się gładko, praktycznie bez tarcia.

W całości spojówka tworzy tzw. worek spojówkowy - szczelinowatą przestrzeń, której pojemność wynosi poniżej jednej kropli płynu.

Spojówka zawiera liczne naczynia krwionośne, które w stanach zapalnych poszerzają się i silniej wypełniają krwią, dlatego oko jest wówczas czerwone. W spojówce znajdują się także ujścia gruczołu łzowego, gruczoły łzowe dodatkowe, gruczoły potowe i łojowe. Ich wydzielina odgrywa zasadniczą rolę w nawilżaniu powierzchni gałki ocznej.

Jak rozpoznać zapalenie spojówek?


Jest to jedna z najczęstszych chorób okulistycznych, a zgłaszane zwykle przez pacjentów objawy zapalenia to:

Podczas badania lekarz okulista stwierdza:

Trzy różne zapalenia


Zapalenia spojówek dzieli się zasadniczo na trzy duże grupy:

1. Zapalenia spojówek niezakaźne, wśród których wyróżnia się zapalenia spojówek proste i alergiczne.
2. Zapalenia spojówek wywołane zakażeniem, np. bakteryjnym, wirusowym, grzybiczym.
3. Zapalenia spojówek towarzyszące chorobom ogólnym. Występują w przebiegu zespołów skórno-śluzówkowych (np. rumienia wielopostaciowego, ocznej pęcherzycy rzekomej).

Proste zapalenie spojówek


Przyczyną mogą być czynniki różnej natury:

Proste zapalenie spojówek objawia się zwykle pieczeniem, swędzeniem oczu, lekkim światłowstrętem i łzawieniem.

Ponieważ przewlekłe zapalenie tego typu ułatwia wnikanie czynnika zakaźnego, okresowo mogą występować powikłania zakażeniem bakteryjnym.

Podstawą leczenia niepowikłanego zapalenia prostego jest znalezienie i usunięcie jego przyczyny.

Alergiczne zapalenie spojówek


Występuje zwykle w skojarzeniu z katarem siennym u osób uczulonych na pyłki kwitnących traw. Na uwagę zasługuje tu tzw. wiosenne zapalenie spojówek, występujące nawrotowo, w porze wiosenno-letniej, częściej u chłopców i młodych mężczyzn. Pacjenci skarżą się na światłowstręt, pieczenie, swędzenie oraz sklejanie powiek białą, lepką wydzieliną.

Leczenie przyczynowe powinno w tym przypadku polegać na odczulaniu. Miejscowo podaje się w kroplach do oczu leki przeciwhistaminowe i zmniejszające przekrwienie.

Inne rodzaje alergicznego zapalenia (tzw. atopowe zapalenie spojówek) spotyka się w przypadku uczulenia na leki podawane miejscowo w sposób przewlekły, mydła lub kosmetyki, środki spożywcze czy opakowania z tworzyw sztucznych i metali. Atopowe zapalenie spojówek charakteryzuje się silnym swędzeniem, przekrwieniem i obrzękiem spojówek.

Leczenie polega na usunięciu czynnika alergizującego i przyjmowaniu doustnych leków przeciwhistaminowych i przeciwzapalnych.

Zapalenie wywołane zakażeniem

CHOROBY WORECZKA ŁZOWEGO

1. Zapalenie woreczka łzowego- jest to stosunkowo częsta choroba oka. Podstawowym objawem jest łzawienie oczu, co często jest spowodowane trudnościami w odpływie łez z oka do nosa. Przeszkoda może wystąpić w dowolnej części aparatu odprowadzającego. Zazwyczaj jednak dotyczy woreczka łzowego i jego zapalenia. W takim przypadku wyścielająca woreczek łzowy błona śluzowa staje się obrzmiała i zgrubiała. Taki stan utrudnia- czy wręcz uniemożliwia- prawidłowe odprowadzanie łez do nosa. W rezultacie nadmiar łez gromadzi się w woreczku łzowym, a ten ulega rozszerzeniu ( a nart pęknięciu). Zapalenie tego typu jest najczęściej spowodowane zakażeniem na tle bakteryjnym i jego przebieg jest przewlekły. Skóra w okolicy woreczka zazwyczaj pozostaje niezmieniona. Przy uciskaniu na tę część z punktów łzowych wypływa ropa. Jeśli stan ropny zaatakuje otaczające tkanki powstaje stan zapalny, zwany ropowicą woreczka łzowego. Zapalenie woreczka łzowego jest dużym zagrożeniem dla oka. Rezultatem choroby mogą być częste zapalenia spojówek, wrzody rogówki, a nawet trwałe upośledzenie wzroku. Dlatego też już przy pierwszych niepokojących objawach konieczna jest wizyta u specjalisty. W leczeniu stosuje się preparaty do przepłukiwania woreczka łzowego oraz antybiotyki. W przypadku zaawansowanego stopnia choroby wskazane jest leczenie operacyjne.

CHOROBY SPOJÓWEK

1. Ostre zapalenie spojówek- choroba ta na ogół powstaje nagle i trwa od kilku do kilkunastu dni. Przyczyną zapalenia są bakterie, wirusy, grzyby, a także pyły, dymy, związki chemiczne, pyłki kwiatowe. Czasami także jest to promieniowanie nadfioletowe, lampa kwarcowa, wada wzroku, przemęczenie oczu, praca przy złym oświetleniu.

2. Przewlekłe zapalenie spojówek-choroba ta należy do najczęściej spotykanych chorób oczu.

3. "Suche" zapalenie spojówek- zapalenie spojówek może mieć także charakter suchy. Wynika to z braku dostatecznej ilości łez. Taki stan jest dość często obserwowany u ludzi starszych, a w razie braku rozpoznania może ciągnąć się przez dość długi okres czasu. Przyczyną tego typu zapalenia jest zmniejszone wydzielanie łez, które z kolei wynika z zaniku komórek wydzielniczych gruczołów łzowych. Zmniejszona ilość łez w worku łzowym nie jest w stanie w dostateczny sposób nawilżyć spojówkę i rogówkę. Powoduje to w konsekwencji złuszczenie nabłonka i wystąpienie przykrych dolegliwości.

4. Zapalenie uczuleniowe spojówek i powiek- zapalenie tego rodzaju zalicza się do reakcji alergicznych późnych. Choroba atakuje zarówno powieki jak i spojówki, choć silniejsze są dolegliwości ze strony spojówki. Tam też rozwinąć się może nadwrażliwość na określone alergeny, która w konsekwencji powoduje stany zapalne.

5. Zapalenie rzeżączkowe spojówek u noworodków- choroba ta powstaje w rezultacie zakażenia oczu dziecka w czasie porodu, gdy matka cierpi na rzeżączkę. Zapalenie to występuje w 2,3 dniu życia dziecka. W celu wyeliminowania takiej sytuacja wszystkie noworodki mają zakraplane oczy 1 % roztworem azotanu srebra.

6. Zapalenie pryszczkowe spojówek i rogówki- tego rodzaju zapalenie występuje głównie u dzieci, które chorowały na zakażenie gruźlicze bądź mają kontakt z chorym na gruźlicę. Zapalenie pryszczkowe jest konsekwencją uczulenia nie tylko na prątki gruźlicze, ale też na wszelkie drobnoustroje. Czynnikami, które przyczyniają się do zapalenia jest także nieodpowiednia dieta, nieprzestrzeganie zasad higieny osobistej.

7. Zapalenie kąpielowe spojówek- zapalenie kąpielowe jest najczęściej konsekwencją kąpieli we wszelkich basenach, jeziorach czy stawach, (czyli miejsca, z którego korzysta duża ilość osób). Przyczyną choroby są wirusy. Dolegliwość mija najczęściej po upływie kilkunastu dni i nie pozostawia trwałych śladów.

8. Nieżyt wiosenny spojówek- choroba ta występuje najczęściej u dzieci (głównie chłopców). Nieżyt wiosenny ma podłoże alergiczne, trwa on kilka miesięcy. Jest to schorzenie dość trudne i uporczywe. Oprócz stosowania leków zaleca się także osłanianie oczu przed światłem i pyłami.

9. Najczęstsze choroby skóry u noworodków i niemowląt

Zmiany skórne

Czerwone plamy spowodowane miejscowym rozszerzeniem naczyń, zlokalizowane na brzegach górnych powiek, na czole powyżej nasady nosa, na górnej wardze, na granicy głowy i karku tuż powyżej linii owłosienia, nazywane są „uszczypnięciami bociana” lub plamami łososiowymi. Znikają samoistnie w ciągu pierwszego roku życia dziecka.

Plamy mongolskie są to płaskie, bladoniebieskie plamy zlokalizowane w dolnej części pleców, na pośladkach, zewnętrznych powierzchniach dłoni i stóp u dzieci o śniadej cerze. Nie mają znaczenia klinicznego, znikają do piątego roku życia.

Prosaki (milia) są to naskórkowe lub podnaskórkowe cysty zastoinowe powstałe w następstwie nadmiernego rogowacenia ujść mieszków włosowych z retencją keratyny. Widoczne są na czole, policzkach i nosie pod postacią drobnych grudek o średnicy 1-2 mm, barwy białej lub biało-żółtej, opalizujących perłowo. Nie należy ich usuwać, gdyż znikną same w ciągu 2-4 tygodni, w miarę dojrzewania gruczołów łojowych.

Perły Epsteina podobnego wyglądu jak prosaki zmiany w obrębie błony śluzowej podniebienia twardego w linii środkowej i na dziąsłach. Również ulegają samoistnemu złuszczeniu i nie wymagają leczenia.

Naczyniaki włośniczkowe (haemangioma capilare) to zmiany żywoczerwone, nieco wyniosłe, dobrze odgraniczone i poddające się uciskowi. Mogą być umiejscowione na każdej części ciała. Czasem są obecne już przy urodzeniu, czasem pojawiają się w ciągu dwóch pierwszych miesięcy życia. Częściej występują u dziewczynek. Najczęściej umiejscowione są na przedniej części klatki piersiowej, plecach, twarzy. Zmiany mogą występować pojedynczo lub mnogo. Początkowo naczyniak rośnie, potem wkracza w fazę

stacjonarną, a następnie- najczęściej samoistnie- zanika. Około 60% zmian ustępuje do 5., 90-95% do 9. roku życia. Niemowlę, u którego naczyniaki nie powodują poważnych konsekwencji związanych ze wzrostem lub uszkodzeniem tkanek należy obserwować, a rodziców uspokoić. Interwencji dermatologicznej lub chirurgicznej wymagają jedynie naczyniaki o szczególnym umiejscowieniu np. naczyniak na powiece upośledzający widzenie. Powikłania miejscowe są rzadkie. Są to owrzodzenia, wtórne zakażenia, rzadziej krwawienia powstałe najczęściej w wyniku mechanicznego uszkodzenia zmiany.

Rumień toksyczny

U większości noworodków zazwyczaj w 2-3 dni po porodzi pojawiają się na skórze twarzy i tułowia plamy rumieniowe, zaczerwienienia. Po kilku godzinach w ich obrębie tworzą się drobne krostki. Przyczyna tego zjawiska nie jest dobrze poznana. Zaburzenie to nie stanowi zagrożenia dla dziecka, ustępuję samoistnie w ciągu 5-7 dni, ale może nawracać się w ciągu kilku tygodni. Leczenie w tym przypadku będzie polegało wyłącznie na prawidłowej pielęgnacji skóry.

Trądzik noworodkowy

U niektórych noworodków zaraz po urodzeniu można zaobserwować na skórze twarzy, a rzadziej w obrębie tułowia kostki i rumieniowate grudki, przypominające trądzik młodzieńczy. Przyczyną tego zjawiska jest najczęściej wpływ hormonów matki. W większości przypadków odpowiednia pielęgnacja skóry dziecka powoduje samoistne ustępowanie zmian. W razie gdy wykwity nie mają tendencji ustępowania lub pojawia się ich coraz więcej, należy zasięgnąć porady dermatologa.

Potówki

To częste zaburzenie powstaje w wyniku utrudnionego odpływu potu. Wzmożone pocenie spowodowane np. przegrzaniem niemowlęcia, szczelne okrywanie, niedostosowanie ubrania do temperatury otoczenia, choroby przebiegające z gorączką, nasłonecznianie, wysoką temperaturą otoczenia z jednoczesnym zaburzeniem jego odpływu, którego przyczyną może być zbyt ciepłe ubranie, przylegająca do skóry pieluszka. Wszystko to powoduje zatrzymanie potu pod naskórkiem. Potówki to drobne, liczne, wodojasne pęcherzyki średnicy 1-2 mm, widoczne na niezmienionej zapalnie skórze głowy, szyi, pleców, wokół uszu (potówki zwykłe- miliaria cristallina). Pęcherzyki mają tendencje do powiększania się, a następnie samoistnego pękania. Wskutek gromadzenia się w pęcherzyku leukocytów i złuszczonych komórek naskórka wysięk może zmętnieć- mówimy wtedy o potówkach białych (miliaria cristallina alba). Jeśli w wysięku pojawią się bakterie chorobotwórcze, będziemy mieć do czynienia z potówkami ropnymi. Odmianą potówek występującą w następstwie nieprawidłowej pielęgnacji, często po miejscowym stosowaniu oliwki, u dzieci otyłych lub silnie pocących się, są potówki czerwone (miliaria rubra). Są to czerwone grudki średnicy 2-4 mm, często z pęcherzykiem na szczycie, początkowo umiejscowione na skórze niezmienionej, później może pojawiać się wokół nich zapalna obwódka. Zmiany są najczęściej liczne, symetrycznie rozmieszczone. Lokalizują się na skórze owłosionej głowy, szyi, tułowia, najczęściej w miejscach narażonych na ucisk i ocieranie (kark, talia, pachwiny, doły pachowe, podkolanowe, łokciowe, plecy u dziecka leżącego nieruchomo). Zmianom towarzyszą świąd i uczucie pieczenia. Odmianą potówki czerwonej jest potówka krostowa (miliaria pustulosa), gdy pęcherzyk przekształca się w powierzchowną krostę, w której stwierdza się patogenne szczepy gronkowca.

Usunięcie przyczyn wywołujących nadmierne pocenie i utrudnienie parowania (lekkie ubranie, obniżenie temperatury otoczenia, zastosowanie leków obniżających temperaturę u dzieci gorączkujących) sprzyja ustępowaniu zmian. Wskazane są kąpiele z zastosowaniem delikatnego mydła dla dzieci. Nie powinno się stosować w tym okresie oliwek kosmetycznych po kąpieli noworodka, gdyż te mogą nasilać zmiany już występujące. Często objawy łagodzi stosowanie obojętnego pudru płynnego. Pojedyncze potówki zakażone należy przemyć wodą, a następnie przetrzeć wacikiem zmoczonym w 70% spirytusie. W przypadku potówek zakażonych stosujemy miejscowe środki przeciwbakteryjne i przeciwdrożdżakowe. Powikłaniem potówek (zwłaszcza czerwonych) jest gronkowcowe zapalenie ujść gruczołów potowych oraz ropnie mnogie niemowląt.

Pleśniawki jamy ustnej (Candidiasis oralis, soor)

Nazwa pleśniawki sugeruje wprawdzie zakażenie grzybami pleśniowymi, ale w rzeczywistości jest ono wywołane grzybami Candida albicans. Wystąpić może u zdrowych noworodków najczęściej na skutek transmisji drożdżaków z pochwy matki do ust dziecka w trakcie porodu. Jest to zakażenie pierwotne, które ujawnia się w 8-9 dniu życia. W wyniku kontaktu z zakażonymi przedmiotami lub osobami dochodzić może do zakażenia wtórnego, które ujawnia się później. Pleśniawki zajmują podniebienie miękkie, twarde, błonę śluzową policzków, czasem dziąsła i język. Mają charakter powierzchownych, białych lub białoszarych nalotów przypominających zsiadłe mleko. Występują w postaci ostro ograniczonych skupisk, czasem zlewających się. Nalotów nie da się łatwo usunąć. Błona śluzowa w pobliżu zmian jest często zaczerwieniona. W przypadkach zaawansowanych pleśniawki mogą szerzyć się na błonę śluzową gardła i przełyku, utrudniać połykanie, powodować chrypkę, świąd i pieczenie śluzówek oraz związany z tym niepokój, rozdrażnienie dziecka i utratę łaknienia. Czasem nawracają, zwłaszcza w przypadku stosowania antybiotykoterapii.

Pleśniawki noworodków ustępują często samoistnie, zwłaszcza, gdy dziecko jest karmione piersią. Jeśli utrzymują się lub proces chorobowy jest rozległy, stosujemy miejscowo środki przeciwgrzybicze zakraplane do jamy ustnej po każdym posiłku (Pimafucin) lub pędzlowanie jamy ustnej (Aphtin, Nystatyna, fiolet gencjany).

Ciemieniucha

Ciemieniucha to potoczna nazwa łojotokowego zapalenia skóry. Jej pojawienie wiąże się z nieprawidłową czynnością gruczołów łojowych. Choroba polega na obecności żółtawych, tłustych, dość dobrze przylegających łusek i strupów na szczycie głowy, w okolicy ciemiączka. Rzadziej proces rozszerza się zajmując czoło, skronie, okolice małżowin usznych, szyję i tułów. Wykazują one tendencje do zlewania się w twardą skorupę. Zmiany zazwyczaj pojawiają się między 2 a 10 tygodniem życia. Występuje ona częściej u dzieci z skłonnością do alergii (np. białko mleka krowiego). Zapobieganie powstaniu ciemieniuchy polega na myciu główki delikatnym mydłem oraz natłuszczaniu oliwką. Na zmienioną skórę stosuje się okłady z ciepłej oliwki. Po kilku godzinach zmiany delikatnie usuwa się miękką szczoteczką. Nawracanie dolegliwości, trudności z usuwaniem zmian, zwłaszcza jeśli przebiegają z pojawieniem się wykwitów na skórze nieowłosionej, może sugerować łojotokowe lub atopowe zapalenie skóry.

Pieluszkowe zapalenie skóry

Jest to najczęstsza z chorób skóry wieku dziecięcego u niemowląt. Okolica krocza, gdzie skóra jest cienka i bardzo delikatna, Narażona jest na działanie drażniące moczu i kału. Zawarty w moczu amoniak, a w kale enzymy trawienne, bakterie i drożdżaki, powodują uszkodzenie Płaszcza Tłuszczowego Skóry, bariery naskórka i zaburzenie pH. Dodatkowo przylegająca, wilgotna pieluszka i nieprzepuszczalna ceratka nasilają macerację. Inne czynniki, które mogą wywołać pieluszkowe zapalenie skóry to: drażniąc działanie środków piorących w źle wypłukanych pieluszkach, nieprawidłowo dobrane kosmetyki do pielęgnacji tej okolicy, biegunka, nieodpowiednia dieta, antybiotykoterapia, zbyt rzadkie przewijanie, wysoka temperatura otoczenia (zbyt intensywne ogrzewani mieszkań, upały podczas letnich miesięcy), czasem zła tolerancja określonego typu pieluch oraz indywidualna predyspozycja skóry niemowlęcia. Objawy choroby rozwijają się dokładnie w miejscu przylegania pieluszki, a fałdy i zgięcia są wolne od zmian. Początkowo występuje zaczerwienienie, a następnie rumieniowe grudki. Rzadziej mogą tworzyć się bolesne nadżerki. Leczenie polega na usunięciu przyczyn, dokładnym myciu okolicy krocza delikatnymi preparatami, które zapewniają odpowiednie pH skóry. Pupa dziecka jest zaczerwieniona, podrażniona, otarta, a najlepszym sposobem leczenia jest wietrzenie skóry, po umyciu osuszani i smarowanie kremem lub maścią (nie zasypujemy pudrem ani zasypką). W przypadku tej dolegliwości decydującą rolę odgrywają preparaty, które zarówno goją podrażnienia, jak i osuszają oraz odkażają skórę. Powinny one jednocześnie stanowić blokadę przed drażniącym działaniem moczu i kału. Dużą, pożądaną zaletą tych produktów jest ich hipoalergiczność, mogą być także używane cały czas, po przewinięciu- przez co zapobiegają kontaktowi skóry z czynnikiem drażniącym.

Atopowe zapalenie skóry

Choroba potocznie nazywana skazą białkową. Występuje u ludzi z predyspozycjami genetycznymi tzn. u dzieci, których rodzice bądź rodzeństwo są alergikami. Pierwsze objawy ukazują się na skórze około 3 miesiąca życia. Początkowo na policzkach (obraz ”polakierowanych” policzków), brodzie i czole w postaci rumieniowo grudkowych zmian z towarzyszącym świądem.

Stopniowo zmiany mogą się rozszerzać zajmując szyję, tułów i kończyny. Zmianom towarzyszy suchość skóry i duża skłonność do podrażnień wywołanych źle dobranymi preparatami pielęgnacyjnymi. Zaleca się stosowanie preparatów hipoalergicznych, unikanie kosmetyków kolorowych i pachnących. Proszki do prania ubranek powinny być delikatne, bez stosowania płynów do płukania tkanin. U dzieci z atopowym zapaleniem skóry stwierdza się obniżenie odporności i skłonność do infekcji bakteryjnych skóry, która jest przyczyną pogorszenia zmian alergicznych.

Leczenie miejscowe uzależnione powinno być od stanu skóry. Duże znaczenie ma prawidłowe jej nawilżenie oraz odbudowanie ochronnego płaszcza lipidowego. Właściwa pielęgnacja powinna uwzględniać stosowanie kosmetyków hypoalergicznych, w postaci mydeł, kremów i zawiesin, które w swoim składzie zawierają emolienty, działające nawilżająco, a jednocześnie zmiękczająco. Preparaty te, poza przywróceniem prawidłowego uwodnienia warstwy rogowej, działają przeciwzapalnie oraz zmniejszają świąd, uelastyczniając skórę i tworząc film ochronny. W celu leczenia AZS niezbędny jest kontakt z lekarzem specjalistą.

10. Wrodzony kręcz szyi

Definicja. KRĘCZ SZYI (torticollis) jest zniekształceniem w którym dochodzi do przymusowego ustawienia głowy i szyi w przechyleniu na bok ku barkowi. Wyróżniamy dwa zasadnicze typy podziału kręczu wg. okresu pojawienia się (wrodzony oraz nabyty) oraz struktury której dotyczy (mięśnio- i kostnopochodny).

Kręcz szyi wrodzony mięśniopochodny


Jego przyczyną jest zbliznowacenie i zwółoknienie mięśnia mostkowo- obojczykowo- sutkowego (który przebiega po bocznej stronie szyi, skośnie do tyłu i góry ku dołowii przodowi) spowodowane urazem okołoporodowym (wylewu do mięśnia przy porodzie (najczęściej przy położeniu pośladkowym), )lub artrogrypozą, przy wrodzonym niedorozwoju mięśnia, lub przy zmianach zapalnych w mięśniach szyi. Przyczyną może być także wzmożone napięcie mięśnia w mózgowym porażeniu dziecięcym (szczególnie w postaci z niedowładem połowiczym spastycznym) w związku z czym dochodzi do jego skrócenia.
Objawy:
- pochylenie głowy w strone przykurczonego mięśnia (przymusowym układaniem głowy w jedną stronę zarówno w spoczynku jak i przy ruchach czynnych (podnoszenie główki ze skręcaniem zawsze w jedną stronę); przy próbach zmiany pozycji główki wyczuwany jest opór i wzmożone napięcie mięśni po jednej stronie, zwłaszcza w środkowo-dolnych partiach mięśni szyi, przy przyczepie mostkowo-obojczykowym.)
- odwrócenie twarzy w strone przeciwną do przykurczu (przymusowe ustawienie głowy z rotacją twarzy w stronę zdrową i przyciągnięciem potylicy w stronę chorą, co powoduje charakterystyczne przekrzywienie głowy)
- pogrubienie i stwardnienie mięśnia przykurczonego

- Pod skórą widoczne są pasma nieprawidłowo napinającego się mięśnia.

- Z czasem dochodzi do wtórnych deformacji, m.in. zróżnicowania stron twarzy (strona zdrowa ulega wydłużeniu i zwężeniu, strona skrócona - osłabienie rozwoju - skrócenie i zmniejszenie twarzy w wymiarze podłużnym, oraz poszerzenie w wymiarze poprzecznym), deformacja układu kostnego (jednostronne spłaszczenie czaszki, nieprawidłowości w obrębie kręgosłupa), wady zgryzu, wady wzroku
- Przy braku odpowiedniego leczenie dochodzić może do zniekształcenia twarzy, zmian w kręgosłupie, odkształceń kości czaszki, wad zgryzu.
- Przykurczony mięsień często jest twardy, czasem wyczuwa się bezbolesne obrzmienie w jego brzuścu. Obrzmienie to pojawia się 2, 3 tygodnie po urodzeniu. W miarę wzrostu dziecka zauważa się coraz większe zniekształcenia czaszki i asymetrie twarzy. W przypadkach zaniedbanych twarz po stronie kręczu jest mniejsza, bark unosi się, co może spowodować boczne skrzywienie kręgosłupa.

- Najwyraźniej widać napięcie zwykle w dolnej części mięśnia w pobliżu jego przyczepów do mostka i obojczyka. U noworodków niekiedy stwierdza się guzowate zgrubienie w środkowej części skróconego mięśnia, zanikające w ciągu około 3 miesięcy (tzw. tumor neonatorum).


Kręcz szyi wrodzony kostno pochodny

Przyczyna.Może być spowodowany asymetrycznym ukształtowaniem kręgów szyjnych (krąg klinowy, mnogie zaburzenia kręgów, zespół Klippla-Feila), strukturalne zmiany kostne w kręgach szyjnych lub obręczy barkowej. Objawy. Kręcz szyi pochodzenia kostnego jest zniekształceniem bezbolesnym i nie powodującym asymetrii w napięciu mięśni mostkowo-obojczykowo-sutkowych[Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ] Początkowo nie obserwuje się zmian mięśniach szyi i karku. W miarę rozwoju dziecka dochodzi do zmian wtórnych- asymetrii twarzy i przykurczu mięśnia jak w obrazie kręczu mięśniopochodnego. Badaniem diagnostycznym jest zdjęcie rentgenowskie.

11. Objawy krzywicy.

a).w pierwszej fazie choroby (mało charakterystyczne):

b).w fazie zaawansowanej:

12. Choroba trzewna - celiakia

Definicja - Jest to zespol złego wchłaniania, ktory wystepuje, gdy blona sluzowa blizszej czesci jelita cinkiego jest wrazliwa lub podlega odpowiedzi immunologicznej na gluten (trwała nietolerancja i niemożność trawienia glutenu, prowadzaca do akumulacji glutaminy toksycznej dla komorek blony sluzowej jelita. Powoduje atrofie kosmków jelitowych i tym samym zmniejsza powierzchnie absorpcyjna jelita cienkiego)

Etiologia - Celiakia wystepuje w przebiegu wady wrodzonej lub metabolicznej czesci jelita cienkiego, badz tez nieprawidlowej odpowiedzi immunologicznej na glutenowa czesc bialek. Zaostrzenie celiakii pojawiaja sie w wyniku spozycia glutenu, infekcji, przedluzonego glodowania lub ekspozycji na leki antycholinergiczne

Objawy -pojawiaja sie najczesciej pomiedzy 1. a 5. rokiem zycia kiedy wprowadza sie do diety produkty zawierajace gluten

- zaburzenie rozwoju somatycznego i pokwitania (np. niskorosłość)

- zaburzenia równowagi elektrolitowej

- szybkie odwodnienie

- ciężka kwasica

- ostra lub przewlekła biegunka ( jasne cuchnace, wodniste stolce)

- spadek masy ciała

- bóle brzucha

- nadpobudliwość i drażliwość

- wymioty

- zaparcia

- niedokrwistość

- wzdecie brzucha

- hipokalcemia

- przewlekle choroby m.in:

- nieswoiste zapalenie jelit

- zapalenie bł sluzowej żoladka

- nawrotowe afty jamy ustnej

- nowotwory jelita

- przewlekle choroby watroby

- hipoplazja szkliwa zębowego

- wczesna osteoporoza

Diagnostyka

- biopsja jelita cienkiego i stwierdzenie zaniku kosmków jelitowych w czasie spozywania glutenu oraz pobranie biopsji po zastosowaniu leczenia celem sprawdzenia czy nastepuje odrost kosmków i ustąpienie dolegliwości. Za rozpoznaniem celiakii przemawia III stopien zaniku blony sluzowej w skali Marscha

- badania serologiczne, obecnosc w surowicy krwii przeciwciał z klasy IgG i IgA ( ARA, AGA, EmA, tTG), lub tez ich zanik w momencie wyeliminowania prepratow zawierajacych gluten

Leczenie

- przede wszystkim wprowadzenie diety z ograniczeniem glutenu

- w stanach zapalnych, w zaostrzeniu choroby stosuje sie glikokortykosteroidy

- obserwacja i wczesne wykrywanie niedoborów składników odżywczych, mikroelementów, elektrolitów, witamin, żelaza i w razie ich stwierdzenia - wyrównanie niedoborów

Produkty dozwolone

- Mięsa: wołowina, wieprzowina, drób i ryby

- jaja

-mleko i produkty mleczne

- wszystkie owoce i warzywa

- zboza: ryz, soja, kukurydza, bezglutenowa maka pszenna, maka kukurydziana, platki

- produkty zawierajace na opakowaniu przekreslony kłos= bezglutenowe

Produkty niedozwolone

- pszenica, żyto, jeczmien (chleb, bulki, ciasta, makarony)

- komercyjnie przygotowane lody, zageszczone mleko, puddingi

13. Mukowiscydoza

Jest przewlekłą chorobą wielonarządową gruczołów endokrynnych, charakteryzującą się produkcją zbyt gęstej wydzieliny dróg oddechowych. Powoduje zmiany w trzustce, układzie oddechowym, pokarmowym, gruczołach ślinowych i układzie rozrodczym.

Jest najczęstszą przyczyną przewlekłej choroby płuc u dzieci. Jest najczęstsza śmiertelna choroba wrodzona u dzieci rasy białej, rzadko występuje u ludzi rasy czarnej i żółtej.

Etiologia

Jest chorobą dziedziczoną w sposób autosomalny recesywny, przyczyną jest nieprawidłowy gen.

Gen ten zlokalizowany na chromosomie 7, a jego produktem białkowym jest białkowy regulator przez błonowy.

Patofizjologia

Objawy

Układ oddechowy:

Układ pokarmowy:

Układ rozrodczy:

Układ krążenia:

Inne:

Diagnostyka

  1. Badanie potu - wykazuje podwyższone stężenia chlorków - powyżej 60 mEq/l

  2. Badanie kału - obecność wysokich stężeń tłuszczów

  3. Badanie radiologiczne klatki piersiowej wykazuje obecność charakterystycznych ognisk niedodmy i uogólnionej rozedmy zaporowej

Leczenie

  1. Wielonarządowa obserwacja.

  2. Prawidłowe natlenienie i schemat oddychania

    1. Aerozole z lekami rozkurczającymi oskrzela i ćw. Oddechowe

    2. Oczyszczanie dróg oddechowych ze śluzu aparatem.

  3. Prawidłowe odżywianie

    1. Liczenie kalorii, bilans płynów i pokarmów, codzienne ważenie

    2. Dieta wysokokaloryczna i wysokobiałkowa - tłuszcze w granicach tolerancji, gorączka, gorące dni - większa podaż soli

  4. Leki

    1. Enzymy trzustkowe

    2. Leki rozszerzające oskrzela

    3. Antybiotyki

    4. Witaminy rozpuszczane w tłuszczach ( A,D,E,K)

  5. Edukacja terapeutyczna dziecka i rodziców

14. Przyczyny ostrej biegunki u niemowląt i dzieci starszych

Biegunką nazywamy stan w którym dziecko oddaje 3 lub więcej wolnych stolców w ciągu 12 godzin lub też w tym czasie oddało 1 płynny stolec z domieszką krwi, śluzu lub ropy (definicja wg WHO - wyciągnięta z książki Obuchowicz)

Wyjątek stanowią noworodki oraz niemowlęta karmione piersią, u których oddanie więcej niż 3 wolnych stolców w ciągu 12 godzin uważa się za stan fizjologiczny (mogą oddawać stolec po każdym karmieniu)

Wyróżniamy:

PRZYCZYNY OSTREJ BIEGUNKI:

- Zapalenie żołądka i jelit wywołane infekcją bakteryjną (Salmonella, Shigella, Escherichia coli, Klebsiella, Pseudomonas, Yersinia i Clostridium), wirusową (rotawirusy, adenowirusy,astrowirusy, wirus odry), pasożytniczą lub grzybiczą,

- zatrucia,
- Objaw choroby infekcyjnej lub innej przebiegającej z gorączką,
- Bolesne ząbkowanie,
- Nietolerancja mleka krowiego, (białka jak i cukru (laktozy),
- Uczulenie lub nietolerancja innych pokarmów np. truskawek, bananów, ryb, itp.,
- Nietolerancja glutenu, czyli białka znajdującego się w niektórych zbożach, np. w pszenicy, jęczmieniu lub owsie ,

- niektóre grupy leków - zwłaszcza antybiotyków,
- Mukowiscydoza: rzadka dziedziczna choroba, w której dochodzi do zakłócenia procesu wytwarzania śluzu, a niekiedy do choroby trzustki,
- Nieprawidłowe wykształcenie jelita grubego,

- u noworodków i niemowląt, zwłaszcza w pierwszych trzech miesiącach życia, OB może towarzyszyć innym jednostką chorobowym, takim jak zapalenie płuc, ucha środkowego lub zakażenie dróg moczowych.

Dodam jeszcze objawy.. nie ma ich co prawda w zagadnieniach ale na wszelki wypadek

15. Wirusowe zapalenie wątroby- postacie kliniczne, możliwości zapobiegania.

Choroba wątroby, wywołana zakażenie wirusowym. Potocznie nazywana żółtaczką, jednak jest to określenie niemedyczne, gdyż określa jedynie objawy zażółcenia powłok skórnych. Żółtaczka oznacza zabarwienie tkanek barwnikiem żółciowym, bilirubiną, widoczne na skórze, twardówkach i błonach śluzowych. Wyraźna w dziennym świetle żółtaczka staje się niewidoczna w świetle sztucznym. Prawidłowe stężenie bilirubiny w surowicy człowieka wynosi 3,7-17 umol/l. W żółtaczce wzrasta czasem nawet 20-krotnie.

Wśród wirusów możemy wyróżnić:

wirus zapalenia wątroby typu A

wirus zapalenia wątroby typu B

wirus zapalenia wątroby typu C

wirus zapalenia wątroby typu D

wirus zapalenia wątroby typu E

wirus zapalenia wątroby typu G

Wirusowe zapalenie wątroby typu A

Zakażenie następuje poprzez przewód pokarmowy, przez kontakt z wydzielinami chorego lub produktami zakażonymi (woda, mleko), Na uwagę zasługuje fakt, że wirusowe zapalenie wątroby typu A może przez długi czas utrzymywać się w środowisku przy dużej wilgotności. Czas wylęgania 2-6 tygodni (średnio 28 dni) . Wirus namnaża się najpierw w przewodzie pokarmowym, następnie dochodzi do wiremii (wykrywanie wirusa we krwi), po czym (prawdopodobnie) dochodzi do zakażenia wątroby i powstania objawów chorobowych. W wyniku tego zakażenia dochodzi do zapalenia wątroby.

Zachorowania występują głównie latem i wczesną jesienią

Objawy:

osłabienie, senność, bóle głowy, brak apetytu, wstręt do potraw tłustych, czasami gorączka, pod koniec pobolewanie wątroby, żołądka

Profilaktyka:

Profilaktycznie przeciw WZW A stosuje się szczepienia ochronne; szczepienia są szczególnie zalecane dla osób podróżujących po świecie. Niemniej, najważniejszym sposobem zapobiegania rozpowszechnianiu się wirusowego zapalenia wątroby typu A jest higiena.

Rozpoznanie:

Wirusa można wykryć za pomocą testu ELISA lub innych metod, wykorzystujących swoiste względem wirusa przeciwciała. Dodatkowo można wykorzystać testy na stężenie bilirubiny.

Wirusowe zapalenie wątroby typu B

Czynniki ryzyka i drogi szerzenia się wirusa:

Wirus zapalenia wątroby typu B przenosi się podczas kontaktu z zakażoną krwią lub płynami ustrojowymi zawierającymi krew, i nie tylko podczas znacznie rzadszego kontaktu krwi własnej z krwią nosiciela, jaki przenosi wirusa zapalenia wątroby typu C. Możliwe formy przenoszenia wirusa zapalenia wątroby typu B obejmują, m.in.:

Naruszenie ciągłości skóry skażonymi narzędziami (tatuaże, zabiegi kosmetyczne, fryzjerskie, stomatologiczne)

Zakażenie płodu i noworodka od matki nosicielki

Przetoczenia krwi i jej produktów

Kontakty seksualne z nosicielem wirusa

Przebieg choroby:

Wirus zapalenia wątroby typu B w dużych mianach występuje we krwi i w wątrobie. Replikacja przebiega głównie w komórkach wątroby (w niewielkim stopniu prawdopodobnie także w limfocytach) - stąd schorzenia jakie wywołuje są różnymi postaciami zapalenia wątroby.

Możemy wyróżnić:

-zakażenia bezobjawowe, z pełnym wyleczeniem i nabyciem odporności (80%)

-Słabo wyrażone zakażenia objawowe z pełnym wyzdrowieniem

-ostre zapalenie wątroby, często z żółtaczką (mały % przypadków!)

-piorunujące zapalenie wątroby z wysoką śmiertelnością (0,1% przypadków)

-różnie wyrażone przewlekłe zapalenia wątroby (z replikacją wirusa), jako niekorzystne ---zejścia poprzednich rodzajów zakażeń (u dorosłych 7% przypadków, im młodszy wiek --zarażenia tym więcej % przypadków przewlekłych)

zarażenia z wysoką replikacją, bez serokonwersji HBe (HBe+)

zarażenia z niską replikacją z przeciwciałami AntyHBe (HBe-)

tzw. nosicielstwo HBs, bez replikacji wirusa i cech zapalenia wątroby, jako następstwo długotrwałego procesu przewlekłego (wskutek integracji wirusa z genami gospodarza)

późne następstwa: marskość wątroby i jej powikłania (wodobrzusze, encefalopatia wątrobowa, zespół nerkowo-wątrobowy, krwotoki z żylaków przełyku, rak pierwotny wątroby - prowadzące ostatecznie do śmierci)

piorunujące zapalenie wątroby przy nadkażeniu wirusem C lub D.

Okres wylęgania wynosi od 6 tygodni do 6 miesięcy, po którym następuje mniej lub bardziej wyrażona faza ostra.

W 80% przypadków brak jest żółtaczki i objawów, które mogłyby być skojarzone z chorobą wątroby - chorzy nie są świadomi, że przeszli zapalenie wątroby. Szczególnie skąpoobjawowe są zarażenia ze słabą odpowiedzią immunologiczną, które najprawdopodobniej przejdą w fazę przewlekłą.

W 90-95% przypadków zakażenie kończy się samoistnym wyleczeniem.

W 10% przypadków chorzy mają typowe, żółtaczkowe objawy i podlegają kilkutygodniowej hospitalizacji i kilkumiesięcznej rekonwalescencji. Taki przebieg zazwyczaj nie pozostawia żadnych skutków ubocznych i daje pełne wyleczenie, bez stanu przewlekłego i nosicielstwa.

W znikomej liczbie przypadków (0,1-0,5%) zakażenie rozwija się w nadostre zapalenie wątroby, z masywną martwicą hepatocytów, powodującą niewydolność wątroby (przeżywalność 20-30%).

Część zakażeń WZWB (5-10%) przechodzi następnie w fazę przewlekłą. Stwierdzono odwrotną korelację pomiędzy wiekiem, w którym pacjent ulegnie zakażeniu, a częstotliwością zakażeń przewlekłych. Największe ryzyko pojawienia się fazy przewlekłej występuje u zakażonych noworodków i dzieci do pierwszego roku życia (70-90%), u dorosłych odsetek ten wynosi 5-10%. Przebieg WZWB u dzieci wcześnie zarażonych jest nieco inny niż u dorosłych. U części z nich dochodzi do postępującego zniszczenia wątroby w okresie kilku-kilkunastu lat, u części proces chorobowy jest bardzo skąpy i trwa dziesiątki lat. W drugim przypadku istnieje większe ryzyko rozwoju raka wątroby bez stadium marskości. Jest to szczególnie typowy przebieg u osób rasy żółtej zarażonych okołoporodowo (rak występuje w okolicach 20-25 roku życia, bez stadium marskości; w typowym przebiegu WZWB u osoby zarażonej w życiu dorosłym wystąpienie raka wątroby przypada zazwyczaj na 5-6 dekadę życia, i jest poprzedzone marskością, choć nie jest to żadną regułą). Przewlekłe zakażenie wiąże się z występowaniem marskości wątroby oraz pierwotnego raka wątroby (15-40%). Po paleniu tytoniu, zakażenie przewlekłe HBV jest drugim, najistotniejszym czynnikiem prowokującym wystąpienie nowotworu.

Średni czas trwania zakażenia WZWB od momentu zakażenia do poważnych problemów zdrowotnych (naturalna historia choroby) jest bardziej przewidywalny niż w przypadku HCV i trwa w przypadku zarażenia u osoby dorosłej 15 do 20 lat. W przypadku dużej aktywności replikacyjnej i braku przeciwciał AntyHBe możliwy jest szybszy progres choroby do stadium marskości (5 lat lub mniej). Przy niskim poziomie wiremii i małej odpowiedzi organizmu na zakażenie aktywność zapalna może być mierna, i niekorzystne zejście może nie wystąpić - chory wcześniej umrze z innego niż wątroba powodu.

Choroba kończy się (ale nie musi - wszystko zależy od sposobu leczenia - u osób leczonych 15 - 20%, u osób nieleczonych powyżej 75%) marskością i rakiem wątroby, poprzedzonymi poważnymi komplikacjami uniemożliwiającymi normalne funkcjonowanie (wodobrzusze, żylaki i krwawienia przełyku, żółtaczka, problemy z krzepliwością krwi, zaburzenia psychiczne do śpiączki wątrobowej włącznie). Chorzy zazwyczaj dożywają wieku lat 50.-60., bez perspektywy skorzystania ze świadczeń emerytalnych.

Objawy:

Występują objawy podobne jak w innych rodzajach zapalenia wątroby: osłabienie, senność, bóle głowy, brak apetytu, wstręt do potraw tłustych, czasami gorączka, pod koniec pobolewanie wątroby, żołądka, objaw "pulsowania" w brzuchu po spożyciu posiłku. Ból wątroby może być mylony czasem z bólem serca lub żołądka - bywa kłujący i promieniuje do lewej strony i tyłu klatki piersiowej. Czasem pojawia się nieustępująca długo wysypka zlokalizowana głównie na kończynach górnych i tułowiu (zespół Giannotti-Crosti). Okres żółtaczkowy może trwać od 1 do 7 tygodni (u 80% chorych żółtaczka w ogóle nie występuje). Żółtaczce towarzyszy zazwyczaj uporczywe swędzenie skóry. U 90% chorych brak jest specyficznych objawów wskazujących na zarażenie WZWB , i nie wiedzą oni o przebytym lub przewlekłym zapaleniu wątroby, przemijające zmęczenie i niestrawności zrzucając na kark przemęczenia, złej diety czy alkoholu. U większości chorych objawy są słabo wyrażone lub nie ma ich wcale. Nigdy też nie występują wszystkie równocześnie.

Przewlekłe zapalenie zazwyczaj jest prawie całkowicie bezobjawowe. Chorzy zgłaszają zmniejszoną tolerancję wysiłku i alkoholu, zwiększoną senność, spadek motywacji do życia, czasem częste biegunki, zmiany wagi ciała (chudnięcie lub tycie), zwiększoną podatność na siniaki (problemy z krzepliwością), nieznaczne pobolewanie pod żebrami (czasem określane jako rozpieranie lub czucie wątroby, lub swędzenie wewnątrz, albo objawy gorąca w okolicach wątroby). Zazwyczaj występuje powiększenie wątroby i śledzion.

Leczenie:

Ostre postacie zapalenia wątroby typu B podlegają kilkutygodniowej hospitalizacji i w zasadzie nie stosuje się leczenia (podaje się witaminy itd, przy bardzo ciężkim przebiegu czasem sterydy). W przypadku piorunującego zapalenia wątroby stosuje się leczenie na oddziałach intensywnej terapii mające na celu podtrzymanie funkcji życiowych i wyrównanie chorego do czasu regeneracji i podjęcia z powrotem sprawnej funkcji przez wątrobę.

Leczenie stosuje się w przypadku wystąpienia przewlekłego zapalenia wątroby. Stosowane leki można podzielić na trzy grupy:

leczenie przeciwwirusowe

leczenie osłonowe i uzupełniające

leczenie objawowe późnych następstw (np. marskości)

Profilaktyka:

Profilaktycznie przeciw WZW B stosuje się szczepienia ochronne; W Polsce od 1992 r. są szczepione profilaktycznie noworodki, oraz pracownicy służby zdrowia, od kilku lat także młodzież. Zaleca się szczepienia przed zabiegami chirurgicznym

Przed szczepieniem warto wykonać badanie HBs, gdyż szczepienie osoby uprzednio zakażonej nie będzie skuteczne.

Wirusowe zapalenie wątroby typu C

Uznaje się go za przyczynę raka i marskości wątroby. Wirus HCV (WZWC) jest zdolny do wywołania nosicielstwa. Wykazuje dużą wrażliwość na środki i metody dezynfekcyjne, większą niż WZW B, mniejszą niż HIV.

Leczenie:

Szacuje się, że w Polsce jest prawie 700 000 zakażonych wirusem HCV (dane Polskiej Grupy Ekspertów HCV), czyli około 1,5% populacji, a na świecie około 170 mln. Genotypem dominującym w Polsce jest 1B (ok. 80% przypadków zakażeń), przy którym skuteczność leczenia wynosi 56-57%. HCV to bardzo poważny problem medyczny i społeczny. Wykryto dotychczas zaledwie pomiędzy 20 a 50 tys. zakażonych (dane Polskiej Grupy Ekspertów HCV - 20 tys. versus dane Stowarzyszenia "Prometeusze" - 50 tys.), co stanowi bardzo niewielki odsetek wykrywalności. Przyczyna leży po stronie bezoobjawowości zakażenia, które nawet do 20-30 lat może się nie ujawniać. Nieleczone przewlekłe zakażenie HCV prowadzić może do marskości i raka pierwotnego tego narządu. Wiedza społeczeństwa o HCV jest bardzo niska - w badaniu opinii publicznej (TNS OBOP wrzesień 2007 rok) ok. 93% społeczeństwa nie wiedziało co to jest HCV. W obliczu braku szczepionki przeciw HCV leczenie jest jedyną formą przeciwdziałania szerzeniu się epidemii - zmniejszenie rezerwuaru HCV w populacji. Leczenie jest refundowane w ramach tak zwanych "programów lekowych". Aby wykryć zakażenie HCV, należy zacząć od prostego testu serologicznego: antyHCV (koszt około 35 zł).

Droga szerzenia”

Źródło zakażenia stanowią ludzie chorzy na WZW i nosiciele. HCV przenosi się podczas kontaktu krwi własnej z krwią nosiciela. Potencjalnie zakaźny jest każdy materiał zawierający krew. Wirus przenosi się w czasie zabiegów medycznych: pobierania i transfuzji krwi, zabiegów operacyjnych i innych, a także przez zabiegi niemedyczne, takie jak wykonywanie tatuażu, wstrzykiwanie narkotyku niesterylną igłą lub strzykawką itd.

Wirus HCV nie przenosi się przez:

kichanie i kaszel;

trzymanie za ręce;

całowanie się;

używanie tej samej toalety, wanny, prysznica;

spożywanie żywności przygotowywanej przez osobę zakażona HCV (jeżeli żywność nie miała kontaktu z krwią tej osoby);

trzymanie kogoś w objęciach, przytulanie;

pływanie w tym samym zbiorniku wodnym;

zabawa z dziećmi, sport (jeśli nie dochodzi do uszkodzeń ciała).

Wirusowe zapalenie wątroby typu D

nazywany też wirusem delta, jest małym, kolistym wirusem RNA

Może ulegać namnażaniu jedynie w organizmach zakażonych wirusem zapalenia wątroby typy B.

Zakażenie następuje drogą pozajelitową przez zakażone igły, strzykawki, narzędzia chirurgiczne i stomatologiczne, przetaczanie krwi zakażonej wirusami oraz wydzieliny organizmu: spermę, śluz szyjkowy. Nie występuje w kale, ślinie i łzach.

Leczenie:

Leczenie przewlekłego zapalenia wątroby D jest aktualnie niezadowalające. Interferon alfa jest jedynym czynnikiem, który ma jakiś skutek leczniczy w przebiegu tego zapalenia wątroby. Transplantacja narządu z reguły wiąże się z wtórnym zakażeniem przeszczepu.

Wirusowe zapalenie wątroby typu E

Nie opracowano jeszcze szczepionki przeciwko temu wirusowi, bronić się można, przestrzegając takich samych zasad jak w przypadku WZW A. Kobiety w ciąży zakażone WZW E narażone są na poronienie, przedwczesny poród, a nawet śmierć, wśród objawów śpiączki (ok. 15%). Okres wylęgania 15-65 dni. W Polsce zdarzają się przypadki "przywleczenia" choroby z wycieczek zagranicznych.

Wirusowe zapalenie wątroby typu G

Czas inkubacji wynosi 4-12 tygodni, jednak wirus ten prawdopodobnie nie wywołuje żadnych objawów chorobowych, a jego prawdopodobne sprzyjanie piorunującemu zapaleniu wątroby, przy nadkażeniu, jest nadal sporne.

16. Objawy alergii pokarmowej u niemowląt:

reakcje skórne

reakcje z układu oddechowego

objawy żołądkowo-jelitowe

reakcje neurologiczne

reakcje uogólnione

17. Przyczyny żółtaczki u noworodków i niemowląt:

U noworodków i niemowląt

Przyczyny hiperbilirubinemii niezwiązanej:

Przyczyny hiperbilirubinemii związanej:

18. Przyczyny zaburzeń odżywiania u dzieci

Przewlekłe zaburzenia stanu odżywienia to w okresie niemowlęcym najczęściej niedobór masy ciała- hipotrofia, rzadziej nadmiar masy ciała- hipertrofia.

Noworodki z małą urodzeniową masą ciała mogą wykazywać hipotrofię asymetryczną (prawidłowa długość ciała przy zbyt małej masie w stosunku do wieki ciążowego) lub hipotrofię symetryczną (zarówno długość, jak i masa ciała są za małe w stosunku do wieku ciążowego).

Przyczynami niedoboru masy ciała noworodków i niemowląt mogą być: nieprawidłowe żywienie (jakościowo i ilościowo), zakażenia, wady wrodzone, choroby metaboliczne, zaburzenia wchłaniania lub trawienia. Jeżeli do dystrofii doszło w okresie płodowym i wczesnego niemowlęctwa, to następstwem mogą być trwałe zaburzenia rozwoju psychoruchowego zdiecka. Nieprawidłowe odżywianie prowadzi do niedoborów witamin i soli mineralnych z objawami klinicznymi, np. niedokrwistości lub krzywicy.

Oceniając stan odżywienia dziecka posługujemy się pomiarami obwodu głowy, masy i długości ciała z odniesieniem uzyskanych wyników do tablic centylowych dla wymienionych parametrów rozwoju somatycznego.

Poza wartościami centylowymi można również opisac stopnie hipotrpsji:

I stopień- przy niedoborze masy ciała rzędu 10- 15 % masy należnej,

II stopień- przy niedoborze 20- 25 %,

III stopień- przy niedoborze 30% i powyżej

Ocenę stanu dzywienia bardzo uatwia wskaźnik Cole'a:

I% = {masa ciała x (dlugość ciała standard.) ^2 /masa ciała standard. x (długość ciała)^2} x 100

Wartości procentowe określają stan odżywienia:

I%>110- nadmierne odżywienie

90-100- norma

85-90- nieznaczne niedożywienie

75-85- niedożywienie

<75- głębokie niedożywienie (wyniszczenie)

Wobec tego, że przyczyny zaburzeń odżywienia mogą być różnorodne, a często są to jedyne objawy poważnych schorzeń, diagnostyka tych zaburzeń powinna być przeprowadzona w ośrodku specjalistycznym. Jest tam również ustalane dalsze postępowanie i leczenie dziecka.

Rola lekarza w placówce podstawowej opieki zdrowotnej polega na stwierdzeniu objawów niedożywienia, skierowaniu dziecka na badania diagnostyczne, a następnie na monitorowaniu dalszego rozwoju somatycznego i psychicznego dziecka z zaburzeniami odżywienia oraz nadzorowaniu wykonywania zaleceń lekarzy specjalistów.

19. Objawy niedrożności przewodu pokarmowego u niemowląt.

Objawy ogólne to:

Objawy z rozróżnieniem na trzy najczęstsze stany chorobowe:

WGŁOBIENIE JELIT (niedrożność jelit):

CHOROBA HIRSCHPRUNGA (brak zwojów nerwowych w części jelita):

NIEDROŻNOŚĆ ODŹWIERNIKA:

20. Refluks żołądkowo-przełykowy - objawy u niemowląt i dzieci starszych, postępowanie.

Przyczyną jest dysfunkcja zwieracza wpustu żołądka, co powoduje cofanie się zawartości żołądka do przełyku.

OBJAWY:

- W okresie noworodkowym i niemowlęcym :

-U dzieci starszych:

Działania medyczne:

Farmakologiczne:

Terapeutyczne:

Działania pielęgniarskie:

Terapeutyczne:

Edukacyjne:

Inne działania pielęgniarskie:

21. Zapalenie górnych dróg oddechowych u dzieci w różnym wieku.

Pierwotną przyczyną zakażeń górnych dróg oddechowych są najczęściej wirusy (60-90%). Najczęstszą postacią tych zakażeń jest stan zapalny nosogardła wywołany przez rhinowirusy i koronowirusy, zwykle przebiega w postaci kataru i zapalenia gardła. Zakażenia wirusowe mogą w niektórych okolicznościach torować drogę zakażeniom bakteryjnym, a przez to być pierwotną przyczyną wtórnych zakażeń bakteryjnych do których należy ostre zapalenie ucha środkowego, ostre zapalenie zatok przynosowych, odoskrzelowe zapalenie płuc czy zaostrzenie przewlekłego zapalenia oskrzeli. Zakażenia bakteryjne pierwotne od początku o etiologii bakteryjnej występują znacznie rzadziej, należy do nich angina paciorkowcowa czy zapalenie nagłośni.

W większości zakażeń górnych dróg oddechowych należy początkowo rozważać etiologię wirusową, w konsekwencji odroczyć wdrożenie antybiotykoterapii i leczyć intensywnie objawowo (stosując leki p/bolowe i p/gorączkowe), obserwując chorego - czujne wyczekiwanie. Czujnego wyczekiwania nie wolno stosować u dzieci poniżej 3. miesiąca życia, z obniżoną odpornością i gdy objawy wskazują na ciężki stan septyczny. Każde zakażenie noworodka i każde zakażenie uogólnione musi być leczone antybiotykami o szerokim spektrum działania. Pierwotne zakażenia bakteryjne od początki powinny być leczone antybiotykami.

Ostry wirusowy nieżyt nosa = przeziębienie

- obfita wodnista wydzielina i upośledzenie drożności nosa

- u niemowląt trudności ze ssaniem i spaniem

- kichanie i pokasływanie

- powiększenie węzłów chłonnych podżuchwowych i szyjnych

- nieznacznie podwyższona ciepłota ciała

Zapalenie zatok przynosowych

-ropna wydzielina w nosie

- nieprzyjemny zapach z ust

- spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła

- ból lub rozpieranie w okolicy zajętej zatoki

- obrzęk i bolesność tkanek miękkich okolicy zajętej zatoki

-kaszel często nasilający się w nocy

- intensywne leczenie objawowe

- antybiotykoterapia w przypadku cech nadważenie bakteryjnego

Ostre wirusowe zapalenie gardła

- ostry nieżyt nosa

- ból, uczucie pieczenie drapania w gardle

- gorączka ( zwykle poniżej 38,5°C)

- zaczerwienienie gardła

- ogólne osłabienie, uczucie rozbicia

- suchy kaszel, chrypka

Bakteryjne zapalenie gardła - angina paciorkowcowa

- nagłe wystąpienie silnego bólu gardła

- wysoka gorączka zwykle > 38,5°C

- utrudnione połykanie

-wymioty, bóle brzucha i głowy

- brak objawów nieżytowych ( kataru, pokasływania, „zatkanego nosa”)