Pompy pożarnicze przeznaczone są do pobierania wody ( ssania) i podawania jej (tłoczenia) pod ciśnieniem do węży pożarniczych. Zasysanie wody przez pompę oparte jest na wykorzystaniu ciśnienia atmosferycznego.
Do pomp pożarniczych można zaliczyć pompy odśrodkowe (wirowe), o promieniowym przepływie wody przez wirnik. Pompy te są powszechnie stosowane w motopompach pożarniczych.
1-nasada tłoczna
2-wirnik
3-nasada ssawna
W pompie odśrodkowej możemy wyróżnić dwie strony: tłoczną i ssawną. Str ssawną tworzą elementy przez które przepływa woda do momentu opuszczenia zasięgu bezpośredniego działania łopatek wirnika. Stronę tłoczną pompy tworzą elementy przez które woda przepływa ( począwszy od kierownicy pierwszego wirnika aż do wylotu z zaworów tłocznych)
Pompę tą można podzielić na następujące podzespoły:
kadłub pompy z nasadą ssawną i zaworami tłocznymi
wał pompy z łożyskiem i dławicą
wirnik i kierownica
Kadłub pompy stanowi obudowę jej części wewnętrznych, jest równocześnie szkieletem służącym do zamocowania wszystkich pozostałych podzespołów. Od strony wlotu wody do pompy kadłub wyposażony jest w nasadę ssawną, do której dołącza się węże lini ssawnej. W nasadzie ssawnej umieszczona jest siatka zabezpieczająca wnętrze pompy przed przedostaniem się zanieczyszczeń. Nasada ssawna zaopatrzona jest w specjalną pokrywę zaślepiającą, służącą do ochrony wnętrza pompy przed zanieczyszczeniami i wpływami atmosferycznymi. Pokrywą tą zamyka się również nasadę ssawną podczas sprawdzania szczelności pompy przy tzw. „ ssaniu na sucho”. W górnej części kadłuba zainstalowany jest kurek spustowy do odwadniania pompy. Po stronie ssawnej pompy na jej kadłubie zamocowany jest manowakuometr, zaś po stronie tłocznej manometr. W najwyższej części kadłuba umieszczone są zawory tłoczne typu zwrotnego. Ich zadaniem jest umożliwienie przepływu wody z linii tłocznej do pompy. Obudowa zaworów tłocznych zaopatrzona jest w nasady 75, które umożliwiają podłączenie węży tłocznych do pompy. Poprzez te zawory tłoczy się wodę do linii wężowej. Zawór tłoczny typu zwrotnego jest tak skonstruowany, że po odkreceniu pokrętła grzybek zaworu w dzlszym ciągu spoczywa na podkładce uszczelniającej. Otwarcie odkręconego zaworu następuje samoczynnie wraz ze wzrostem ciśnienia w pompie, przy zamkniętym pokrętle jest jednak niemozliwe. Taka budowa zaworu tłocznego umożliwia zassanie pompy nawet przy zamknietym pokrętle.Nasady tłoczne są zaopatrzone w pokrywy, które należy zakładać każdorazowo po zakończeniu pracy pompy i jej zakonserwowaniu.
Wał pompy służy do przenoszenia ruchu obrotowego wału korbowego silnika oraz do wprawienia w ruch obrotowy wirnika pompy. Łożyska wału smaruje się olejem. Ze względu na specyficzny charakter pracy pompy miejsce przejścia wału przez kadłub pompy musi być szczelne. Powinno ono jednocześnie zapewniać zupełną swobodę ruchu obrotowego wału. Zadanie to spełnia specjalnie skonstruowana dławica. W niej znajdują się dwa pierścienie bawełniano-grafitowe. Pomiędzy pierscienie za pomocą pokrętła dławicy uszczelnienie wciska się uprzednio uformowane i wprowadzone do przewodu praski wałeczki szczeliwa plastycznego. Szczeliwo to przygotowuje się z rozdrobnionej mieszaniny azbestowo-grafitowej wymieszanej ze smarem stałym. Wciskanie szczeliwa powinno w zasadzie odbywać się podczas pracy pompy. W tym celu pokrętłem uszczelnienie należy tak długo obracać w prawo, aż wyciek wody z dławicy ograniczy się do pojedynczych kropli. Nie wolno doprowadzać do całkowitego zlikwidowania wycieku wody z dławicy. Sącząca się kropelkami woda chłodzi nagrzeawjący się w czasie pracy wał pompy.
Wirnik jest osadzony na wale pompy i służy do wprowadzania w ruch obrotowy napływającej do pompy wody. Kierownica zaś osadzona jest nieruchomo w kadłubie pompy. Zespół złożony z wirnika i kierownicy nazywa się stopniem pompy. Kieownica przyjmuje wodę z wirnika i kieruje ją do zaworów tłocznych. Przepływająca przez kierownicę woda zmienia kierunek ruchu, wytraca szybkość przepływu a tym samym zwiększa się ciśnienie. Dodatkowo ciśnienie zwiększa stały napływ wody do kierownicy. Ustawienie kierownic względem wirników musi być dokładne. Dopuszczalne luzy dla tego zespołu wynoszą 0,3-0,5 mm. Nie wolno więc niepotrzebnie uruchamiać motopompy wówczas , kiedy w pompie nie ma wody. Praca pompy bez wody może bowiem doprowadzić do zatarcia silnika i jest dopuszczalna tylko przy próbie ssania na sucho. W zalezności od liczby wirników osadzonych szeregowo na wale pompy rozróżnia się pompy jedniostopniowe i wielostopniowe.