SKRZEP - leży luźno w świetle naczynia w którym powstał stanowi jego odlew jest sprężysty i ma gładką powierzchnie. Jeżeli skład się wyłącznie z siatki włóknika ma barwę bursztynową jeżeli zwiera krwinki białe ma kolor bladoszary. Najczęściej skrzepy zawierają uwięzione erytrocyty które dają mu kolor czerwony.

Skrzeplina może ulec:

Organizacji - (najczęstsze w zasadzie pomyśle) do masy skrzepliny napływają makrofagi, które fagot cytują krwinki oraz fibroblasty, które produkują włókna kolagenowe stopniowo składniki zakrzepu zostają zastąpione tkanka łączną w której może dojść do zwapnienia lub skostnienia.

Oderwanie - (niekorzystne) zostaje przeniesiony z prądem krwi do innego miejsca układu krążenia i może spowodować zator w innym naczyniu.

Rozmiękanie - (korzystne) pod wpływem enzymów fibrynolitycznych następuje jej upłynnienie:

a) rozmiękanie jałowe - całkowite upłynnienie skrzepliny jest zajściem najbardziej pomyślnym.

b)rozmiękanie zakażone - pod wpływem wydzielanie przez zakażony zakrzep enzymów (streptolizyna, streptokinaza) następuje rozsiew bakterii z krwią czyli zator z bakterii (posocznica)

ZAKRZEP/SKRZEPLINA - jest kruchy ściśle przylega do ściany naczynia lub serca w miejscu uszkodzenia ma powierzchnie Nierówną ,matową szorstką, ziarnistą lub żeberkowatą. Najczęściej ma kolor szary lub szaro czerwony.

Zakrzep przyścienny - przylega do ściany naczynia nie zamyka jego światła.

Zakrzep zamykający - całkowicie zamyka światło naczynia.

Zakrzep podłużny - składa się w główki która ściśle przylega do ściany naczynia i ogona o różnej długości który ułożony jest zgodnie z kierunkiem przepływu krwi ale nie jest zespolony ze ścianą.

Zakrzep kulisty - pojawić się może w poszerzonych przedsionkach lub komorach serca. Kulisty kształt nadają mu prądy wirowe krwi.

KRWIAK - lokalne nagromadzenie się krwi, opuszczającej uszkodzone naczynia krwionośne, w obrębie różnych struktur tkankowych. O krwiaku mówi się jeżeli znajdzie się wewnątrz naturalnej jamy ciała(komorach mózgu, żołądku, sercu, przestani mózgu, zatok czaszki.)

OBRZĘK - gromadzenie się płynu w przestrzeni pozakomórkowej i w jamach ciała. Powstaje na skutek zaburzenia równowagi między czynnikami dążącymi do zatrzymania płynu w naczyniach oraz czynników prowadzących do przedostawania się płynu poza ich światło. Obrzęk może być spowodowany zgromadzeniem przesięku lub wysięku.

ROPIEŃ - jest to ostro odgraniczone zbiorowisko ropy w przestrzeni tkankowej, dające objawy bólowe.

ROPNIAK - nagromadzenie ropy w naturalnych jamach ciała. W przeciwieństwie do ropnia, ropniak nie lokalizuje się bezpośrednio w tkankach.

ROPOWICA - to zapalenie ropne, nieodgraniczone tkanką włóknistą czy ziarniną, obejmujące różne warstwy danego narządu i dotyczące luźnej tkanki łącznej: tkanki podskórnej, pozaotrzewnej, śródpiersia, ściany wyrostka robaczkowego, ręki, stopy, wywołane mieszaniną drobnoustrojów, wśród których najczęstsze są paciorkowce.

WYSIĘK - jest to płyn powstający w przebiegu zapaleń. Przez ściany naczyń krwionośnych przenikają płynne składniki osocza i gromadzą się w tkankach i jamach ciała; wysięk może mieć charakter surowiczy, włóknikowy, ropny lub mieszany.

PRZESIĘK - płyn przedostający się poza układ naczyń przy prawidłowej budowie ich ściany.

DIC - Zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego zespół chorobowy polegający na aktywacji (w przebiegu różnych chorób) kaskady krzepnięcia i wytworzenie licznych mikrozakrzepów w świetle małych naczyń krwionośnych, co w efekcie często doprowadza do zużycia czynników krzepnięcia, szczególnie fibrynogenu, czynnika VIII i V oraz płytek krwi, powodując objawy skazy krwotocznej ("koagulopatia ze zużycia"). Najczęściej dochodzi wówczas do masowej fibrynolizy, czemu towarzyszą liczne wynaczynienia i krwotoki. DIC może doprowadzić do wstrząsu, który niekiedy kończy się nawrotem choroby. Jeśli wstrząs dotyczy wielu narządów, może okazać się śmiertelny.

SKAZA KRWOTOCZNA - skłonność do krwawień w obrębie tkanek (np. skóry i błon śluzowych), narządów (np. nosa, stawów) oraz układów (np. pokarmowego, moczowo-płciowego, ośrodkowy układ nerwowy).

 skazy naczyniowe,

 skazy płytkowe,

 skazy osoczowe

 skazy mieszane

ZATOR - zamknięcie światła naczynia przez ciało nie mieszające się z krwią i przeniesione przez krew z innego miejsca układu krążenia.

Miejsca występowania zatoru: żyły kończyny dolnej, miażdżycowo zmienione tętnice, poszerzone komory i przedsionki serca, na zastawkach sercowych w zapaleniu wsierdzia, na wsierdziu ściennym komory lewej w przebiegu zawału serca.

Materiał zatorowy wewnątrzustrojowy - oderwane zakrzepy, kropelki tłuszczu, kryształy cholesterolu, komórki nowotworów złośliwych, komórki szpiku kostnego lub łożyska, wody płodowe z zawartymi elementami morfotycznymi lub organicznymi.

Materiał zatorowy pozaustrojowy - powietrze (azot) tłuszcz, bakterie i drobnoustroje.

ZAWAŁ - martwica tkani spowodowana jej niedotlenieniem-niedokrwieniem.

Miejsce występowania zawału: mózg, serce, płuca, nerki.

Zawał nie wystąpi w : języku, tarczycy, macicy, prąciu, ścianie pęcherza moczowego z powodu dobrze rozwiniętego krążenia obocznego.

ZAWAŁ CZERWONY KRWOTOCZNY - pustkę i spadek ciśnienia tętniczego za przeszkodą wypełnia wsteczna fala krwi żylnej. Krwinki czerwone wpadają do tkanek przez porażone z powodu braku tlenu naczynia włosowate.

ZAWAŁ BLADY -przerwanie dopływu krwi do tkanki powoduje jej obumarcie z niedotlenienia. Komórki zmienione martwiczo biernie wchłaniają wodę do przestrzeni międzykomórkowe jaz do wyrównania różnicy ciśnień. Ulegając obumieraniu powiększają swoje rozmiary , wypierają resztki krwi z naczyń włosowatych do żył. W ognisku zawału niema w ogóle krwi.

MIĘSAK - ( sarcoma) to ogólna nazwa dla wszystkich nowotworów złośliwych pochodzenia nienabłonkowego

SERCE PŁUCNE (cor pulmonale) - przerost albo rozstrzeń mięśnia prawej komory serca u chorych na nadciśnienie płucne, spowodowany głównie chorobami płuc, takimi jak: przewlekła obturacyjna choroba płuc, astma oskrzelowa, rozstrzenie oskrzeli, zapalenie płuc, pylica płuc, nowotwory płuc, gruźlica, zatorowość naczyń płucnych.

Rozróżnia się dwie podstawowe postaci serca płucnego:

ostre serce płucne

przewlekłe serce płucne.

MOCZNICA-Przewlekła niewydolność nerek, inaczej uremia (łac. uraemia) - zespół objawów chorobowych spowodowany krańcowym upośledzeniem funkcji nerek, prowadzący do ich niewydolności, a spowodowany postępującym procesem niszczenia nefronów. W efekcie dochodzi do szeregu zaburzeń homeostatycznych, które dotyczą całego organizmu i praktycznie wszystkich jego narządów. Najważniejsze są zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i toksyczne działanie licznych produktów przemian materii, które ulegają akumulacji w organizmie.

Wskaźnikiem, który wykorzystywany jest do oceny zaawansowania niewydolności nerek jest GFR i w schyłkowej niewydolności nerek wynosi zwykle poniżej 15 ml/min.

TĘTNIAK -jest odcinkowym poszerzeniem tętnicy wynikającym z osłabienia, czyli uszkodzenia jej ściany. Najczęściej powstaje w obrębie aorty, będącą główną tętnicą naszego organizmu, biegnącą w klatce piersiowej i jamie brzusznej. Tętniak może występować również w naczyniach tętniczych, które zaopatrują mózg czy kończyny (najczęściej dolne). Tętniakowatemu rozszerzeniu w przebiegu zawału mięśnia sercowego również może ulegać ściana serca.

TĘTNIAK ROZWARSTWIENIE AORTY - POWSTAWANIE: Zakłócenie równowagi między parciem wewnątrznaczyniowym a wytrzymałości ściany naczynia.

Podział: urazowe lub samorodne:

- z pęknięcia (nagły spadek ciśnienia atmosferycznego)

- z nadżarcia (choroba tocząca się w sąsiedztwie naczynia(wrzód , nowotwór))

- bez naruszania ciągłości stanu naczynia:

a) miejscowe, zależne od miejsca( punkcikowaty w rdzeniu, ogniskowo krwotoczne w narządzie)

b)ogólnoustrojowe (niedokrwistość , wstrząs)

TRANSFORMACJA BLASTYCZNA - jest sumą zmian, jaką przechodzi dany limfocyt po pobudzeniu antygenem, mitogenem lub superantygenem. Głównymi różnicami, względem niepobudzonego limfocytu, są: sfałdowanie powierzchni błony komórkowej, rozpoczęcie produkcji i wydzielania cytokin oraz wydzielanie przeciwciał w przypadku limfocytów B.

KOMÓRKI PLAZMATYCZNE - są komórkami układu immunologicznego wywodzącymi się z limfocytu B, których funkcją jest produkcja i wydzielanie przeciwciał.

LIMFOCYTY T - odpowiedzialne za odpowiedź odpornościową komórkową, tzn. niszczą komórki obce dla organizmu. Powstają w czerwonym szpiku kostnym, po czym wędrują do grasicy, gdzie ulegają namnożeniu. Z grasicy przemieszczają się one do narządów limfatycznych oraz do krwi obwodowej.

Odgrywają trzy zasadnicze funkcje:

wspomagają odpowiedź odpornościową

regulują odpowiedź odpornościową, zwykle hamując

pełnią funkcję cytotoksyczną

LIMFOCYTY B - odpowiedzialne za odpowiedź odpornościową humoralną, tzn. produkujących przeciwciała niszczące antygeny. Powstają w czerwonym szpiku kostnym i w odróżnieniu od limfocytów T nigdy nie przechodzą przez grasicę.

ZESPÓŁ REYE'A- spowodowany jest rozlanym uszkodzeniem mitochondriów, objawia się: hipoglikemią, gwałtownymi wymiotami, encefalopatią wątrobową, stłuszczeniowym zapaleniem wątroby. Pierwotne uszkodzenie mitochondriów może być związane z wieloma czynnikami w tym z wysoką temperaturą, hipoglikemią, hipoksją, hiperamonemią, obecnością wolnych kwasów tłuszczowych, spadkiem ciśnienia tętniczego i wzrostem ciśnienia śródczaszkowego

Zazwyczaj występuje u dzieci w wieku 4-12 lat (choć może też wystąpić u niemowląt i u osób dorosłych).

Zespół Reye'a ma tendencję do występowania rodzinnego, jest potencjalnym wskazaniem do transplantacji wątroby.

Bezpośrednia przyczyna choroby jest nieznana, lecz może być ona związana z podawaniem niektórych leków, np. kwasu acetylosalicylowego (aspiryny). Badania wykazały korelację statystyczną Zespołu Reye'a ze stosowaniem leków zawierających kwas acetylosalicylowy, jednak nie dowiodły związku przyczynowo-skutkowego. Zespół Reye'a często występuje kilka dni po przebyciu infekcji wirusowej, takiej jak grypy, ospy wietrznej i innych chorób wirusowych. Ma to być może związek z podawaniem w czasie infekcji wirusowych kwasu acetylosalicylowego, dlatego też podawanie aspiryny osobom, które mają mniej niż 16 lat jest niewskazane (poza chorobą Kawasaki i wskazaniami do leczenia przeciwkrzepliwego) .

APOPTOZA - zaprogramowana śmierć komórki, dzięki temu mechanizmowi usuwane są zużyte lub uszkodzone komórki. Można ją przyrównać do zaplanowanego 'samobójstwa' komórki w organizmie wielokomórkowym mające na względzie dobro całego organizmu. Apoptoza jest zjawiskiem naturalnym w rozwoju i życiu organizmów. Apoptoza polega na kurczeniu się komórki poprzez utratę wody.

PRZEWLEKŁE SERCE PŁUCNE - to przerost mięśnia prawej komory serca w wyniku długotrwałego i stopniowego wzrostu ciśnienia w krążeniu płucnym spowodowanego głównie przewlekłymi chorobami płuc. Ostatecznie prowadzi do przeciążenia prawej komory serca i niewydolności krążenia.

RAK - nowotwór złośliwy pochodzenia nabłonkowego.

NOWOTWÓR - niekontrolowany rozrost wielokomórkowy.

KLASYFIKACJA TNM - system służący do określania stopnia zaawansowania klinicznego nowotworu. Klasyfikacji TNM, którego nazwa pochodzi od pierwszych liter słów:

Tumor - guz (pierwotny),

Nodus - węzeł (chłonny),

Metastases - przerzuty (odległe).

• TUMOR - wielkość guza pierwotnego

• T0 - Brak dowodów na istnienie guza pierwotnego.

• Tx - Nie można ocenić ogniska pierwotnego.

• Tis - rak in situ, a zatem taki, który nie mógł spowodować przerzutów.

• T1, T2, T3, T4 - Kolejne stopnie rozwoju pierwotnego ogniska nowotworu, zazwyczaj im większa liczba, tym guz jest większy lub zajmuje więcej okolicznych narządów.

• NODULES - przerzuty w węzłach chłonnych

• Nx - Nie można ocenić przerzutów w węzłach chłonnych.

• N0 - Węzły chłonne bez przerzutów.

• N1, N2, N3, N4 - Przerzuty do węzłów chłonnych, coraz odleglejszych od guza pierwotnego.

• METASTASES - przerzuty odległe (narządowe)

• M0 - Brak przerzutów odległych.

• Mx - Nie można ocenić.

• M1 lub M2- Są przerzuty odległe.

STAGING - stopień zawansowania klinicznego(jaki jest duży, czy dał przeżuty)

GRADING - stopień złośliwości, stopień dojrzałości biologicznej.G-1 do G-4

G-1 - najwyższy stopień podobieństwa do tkanki

G-3 - bardziej agresywny a mniej rozrośnięty (złośliwości histologiczna)

POŁOŻENIE- W przednim śródpiersiu skośnie we wszystkich trzech płaszczyznach (STRZAŁKOWA, HORYZONTALNA, CZOŁOWA).

MAŁY KRWIOOBIEG - Odtlenowana krew wypompowywana jest z prawej komory serca przez zastawkę tętnicy płucnej do tętnicy o tej samej nazwie, która rozgałęzia się w płucach na sieć naczyń włosowatych oplatających pęcherzyki płucne, tam dochodzi do wymiany gazowej. Utlenowana krew powraca żyłami płucnymi do lewego przedsionka serca, a tam przez zastawkę dwudzielną (mitralną) krew wpływa do lewej komory serca.

DUŻY KRWIOOBIEG - Krew (bogata w tlen) wypływa z lewej komory serca przez zastawkę aortalną do głównej tętnicy ciała, aorty, rozgałęzia się na tętnice mniejszego kalibru, dalej na tętniczki, a następnie przechodzi przez sieć naczyń włosowatych (tzw. kapilar) we wszystkich narządach ciała. Naczynia włosowate przechodzą w drobne żyłki, które przechodzą w żyły większego kalibru i żyłę główną górną i dolną. Krew powracająca żyłami jest odtlenowana (uboga w tlen) i przechodzi do prawego przedsionka serca, po czym przez zastawkę trójdzielną wpływa do prawej komory.

NADŻERKA SZYJKI MACICY

Ryc.4-4 Schematyczny obraz nadżerki szyjki macicy: A. przekrój (podłużny) części pochwowej macicy, B. tarcza szyjki macicy

Nadżerka części pochwowej szyjki macicy jest to zmiana powstała z różnych przyczyn, polegająca na braku nabłonka wielowarstwowego płaskiego, pokrywającego w warunkach prawidłowych tarczę części pochwowej (tarczą szyjki macicy jest jej część pochwowa widoczna we wzierniku ginekologicznym). Zamiast nabłonka wielowarstwowego płaskiego stwierdza się różne formy morfologiczne błony śluzowej kanału szyjki macicy (Ryc.4-4).
Nadżerka części pochwowej szyjki macicy jest jedną z najczęstszych zmian patologicznych rozpoznawanych u kobiet. Występuje u co czwartej kobiety. Nadżerka może być następstwem zmian zapalnych, poporodowych lub występować jako tzw. nadżerka wrodzona. Nadżerka albo nie daje objawów, albo klinicznie objawia się krwawieniem kontaktowym (po stosunku płciowym) lub upławami (patologiczną, obfitą wydzieliną z pochwy). Nazywana jest stanem przedrakowym, bowiem nie leczona może przekształcić się w raka szyjki.
Nadżerkę rozpoznaje się podczas oglądania szyjki we Wziernikach w czasie badania ginekologicznego. Pełna diagnostyka nadżerki polega na wykonaniu badań: kolposkopowego lub kolpomikroskopowego, mikrobiologicznego i cytologicznego rozmazu z pochwy oraz badania histopatologicznego wycinka z miejsca zmienionego patologicznie.

---