Informatyka - tworzenie długich dokumentów, ATH, Informatyka w zarządzaniu

zawartość materiałów

Materiały składają się z trzech części:

wiadomości ogólne - krótki opis zagadnień które są przedmiotem zajęć,
ćwiczenia do samodzielnego wykonania - krótkie, podstawowe ćwiczenia, dzięki którym można zapoznać się z omawianym zagadnieniem w praktyce, są przeznaczone dla osób, które nie zetknęły się wcześniej z danym zagadnieniem, (ćwiczenia są nieobowiązkowe dla osób, które po przeczytaniu ich stwierdzą, że doskonale orientują się w temacie i nie muszą wykonywać ćwiczeń podstawowych),
zadania kontrolne.

wiadomości ogólne

Styl jest zestawem ustawień czcionki i akapitu, które mogą być stosowane do tekstu w dokumencie w celu szybkiego formatowania, czyli zmiany jego wyglądu. Stosując styl, stosuje się tym samym całą grupę znaków formatujących za jednym prostym posunięciem. Na przykład trzeba sformatować tytuł raportu tak, aby był wyróżniony. Zamiast trzech oddzielnych kroków formatowania tytułu jako 16 pt, Arial oraz wyśrodkowany, można uzyskać ten sam efekt w jednym kroku stosując styl Tytuł.

Po uruchomieniu programu Word, nowy pusty dokument jest oparty na szablonie standardowym, natomiast tekst jest pisany przy użyciu stylu Standardowy. Oznacza to, że w momencie rozpoczęcia pisania zostanie zastosowana czcionka, rozmiar czcionki, odstępy między wierszami, sposób wyrównania tekstu oraz inne formaty aktualnie zdefiniowane dla stylu Standardowy.

Styl Standardowy jest stylem bazowym dla szablonu standardowego, co oznacza, że na nim bazują inne style budowane w ramach tego szablonu.

Oprócz stylu Standardowy istnieje wiele innych stylów dostępnych w szablonie standardowym. Kilka z nich jest wyświetlonych na liście Styl na pasku narzędzi Formatowanie. Można też przeglądać i wybierać inne style w oknie dialogowym Styl (menu Format -> Styl).

Style akapitu decydują o wyglądzie akapitu, to znaczy o wyrównaniu tekstu, położeniu tabulatorów, ramek, odstępach między wierszami, obramowaniu. Mogą zawierać znaki formatujące.

Styl znaku dotyczy zaznaczonego tekstu wewnątrz akapitu, na przykład czcionka tekstu i jej rozmiar, pogrubienie i kursywa. Znaki wewnątrz akapitu mogą być pisane własnym stylem, nawet jeśli akapit jako całość ma przypisany inny styl.

Jeżeli trzeba zmienić styl tekstu, można zastosować istniejący styl wybierając go z listy. Jeżeli styl taki nie istnieje, można utworzyć nowy styl, a następnie zastosować go do tekstu.

Aby szybko zmienić cały tekst, który jest sformatowany przy użyciu określonego stylu, można ponownie zdefiniować ten styl. Na przykład, jeżeli główny nagłówek jest pisany czcionką Arial, 14 pkt., wyrównany do lewej oraz pogrubiony, a trzeba go zmienić na czcionkę Arial Narrow, 16 pkt. i wyśrodkować, to nie trzeba zmieniać formatu dla każdego nagłówka w dokumencie. Zamiast tego można dokonać modyfikacji stylu. Należy przy tym zauważyć, że po zmianie elementu formatowania stylu bazowego w dokumencie, zmiana ta będzie również dotyczyła wszystkich stylów w dokumencie, które pochodzą od tego stylu bazowego.

Aby poznać wygląd dokumentu po zastosowaniu styli z różnych szablonów, można zastosować Galerię stylów (menu Format -> Motyw -> Galeria stylów). Okno podglądu pokazuje wygląd dokumentu. Można także przeglądać przykładowe dokumenty, które pokazują style z wybranego. W razie potrzeby można zastosować te style bezpośrednio z Galerii stylów.

ćwiczenia do samodzielnego wykonania

ćwiczenie 1: tworzenie własnego stylu

Z menu Format wybierz Styl. Naciśnij przycisk Nowy. Wpisz nazwę nowego stylu.

Naciśnij przycisk Format. Wybieraj po kolei dostępne tam opcje (Czcionka, Akapit... itd.) i definiuj je wg własnych potrzeb.

Jeżeli chcesz, żeby utworzony styl był dostępny w innych plikach zaznacz pole Dodaj do szablonu

Możesz również zdefiniować jaki ma być styl akapitu następnego względem tworzonego stylu. W tym celu rozwiń pole Styl następnego akapitu i kliknij w wybrany styl.

Na koniec przeczytaj Opis. Jeśli ci odpowiada, naciśnij OK. Następnie naciśnij Zamknij.

Przejdź do nowej linii, wybierz wprowadzony przez siebie styl i wprowadź dowolny tekst. Przejdź do następnego akapitu naciskając Enter i sprawdź jaki styl zostanie zastosowany do następnego akapitu.

ćwiczenie 2: modyfikacja wybranego stylu

Jeżeli chcesz zmodyfikować istniejące już style z menu Format wybierz Styl. Z listy dostępnych styli wybierz ten, który chcesz zmodyfikować. Naciśnij przycisk Modyfikuj. Następnie postępuj analogicznie jak przy tworzeniu nowego stylu.

ćwiczenie 3: usuwanie stylu

Jeżeli chcesz usunąć istniejący styl z menu Format wybierz Styl. Z listy dostępnych styli wybierz ten, który chcesz usunąć. Naciśnij przycisk Usuń. Następnie naciśnij Zamknij. Jeżeli usunąłeś styl,
który był używany w tym dokumencie, to tekst, który był sformatowany wg stylu usuniętego, będzie teraz sformatowany wg stylu Standardowego.

ćwiczenie 4: formatowanie wg wybranego stylu

Zaznacz wybrany akapit. Z menu Format wybierz Styl. Z listy dostępnych styli wybierz ten, który chcesz zastosować. Naciśnij przycisk Zastosuj.

Możesz również wybrać dla zaznaczonego fragmentu inny styl rozwijając ikonę Styl. (Ikona Styl znajduje się na lewo od ikony Czcionka).

zadania kontrolne

zadanie 1:

Wyszukaj w Internecie informacje na temat swojej ulubionej dyscypliny sportowej. W programie Word utwórz co najmniej 5 plików zawierających wyszukane informacje podzielonych tematycznie na rozdziały (np. pochodzenie i historia dyscypliny; zasady gry i odmiany dyscypliny; wyposażenie i stroje zawodników; najsławniejsze drużyny/zawodnicy; aktualny mistrz świata, Europy, Polski; dlaczego lubię/uprawiam tę dyscyplinę sportową lub inne według uznania).

Możesz utworzyć więcej rozdziałów, lub inaczej pogrupować zawarte w nich informacje, jednak każdy rozdział powinien spełniać następujące kryteria:

min 3 strony tekstu (przy założeniach: czcionka nie większa niż 12 pkt, odstępy między wierszami pojedyncze, marginesy max 2,5 cm)
w każdym rozdziale co najmniej jedno zdjęcie lub rysunek
w każdym rozdziale co najmniej jedna (może być niewielka) tabela (np. zestawiająca wyniki poszczególnych drużyn/zawodników w jakimś sezonie itd.)
w co najmniej trzech rozdziałach pogrupuj ich treść tak, aby powstały podrozdziały, (np. w rozdziale o zasadach gry zastosuj podrozdziały opisujące poszczególne odmiany dyscypliny, w rozdziale o drużynach/zawodnikach każdy z nich niech będzie osobnym podrozdziałem itd.), liczna podrozdziałów i poziomów podrozdziałów - dowolna

zadanie 2:

Sformatuj wszystkie rozdziały wg następujących kryteriów:

tytuły rozdziałów - Nagłówek 1
tytuły podrozdziałów - Nagłówek 2
każdy następny poziom podrozdziałów - następny poziom nagłówka
treść rozdziałów - własny styl (ustawienia dowolne)

(Style Nagłówek 1, Nagłówek 2 itd. możesz oczywiście sformatować wg własnego uznania.)

wiadomości ogólne

Dokument główny jest dokumentem zawierającym zbiór dokumentów pokrewnych. Dokument główny pomaga organizować i utrzymywać długi dokument przez dzielenie go na mniejsze, łatwiejsze w obsłudze dokumenty podrzędne. W dokumencie głównym można np. zorganizować rozdziały książki. W grupie roboczej przechowuje się dokument główny w sieci, aby współużytkować posiadanie dokumentu przez podział na oddzielne dokumenty podrzędne, nad którymi jednocześnie mogą pracować różni użytkownicy.

Dokument główny tworzy się w widoku konspektu, wyznaczając nagłówki konspektu jako dokumenty podrzędne. Gdy zapiszesz dokument główny, program Word na podstawie tekstu użytego w nagłówkach konspektu przypisze nazwy poszczególnym dokumentom podrzędnym. Można też przekształcić istniejący dokument na dokument główny, a następnie podzielić go na dokumenty podrzędne lub dodać istniejące dokumenty do dokumentu głównego, aby zrobić z nich dokumenty podrzędne.

W dokumencie głównym można szybko zmienić najwyższy szczebel struktury dokumentu przez dodawanie, usuwanie, łączenie, dzielenie, zmiany nazw i przestawianie dokumentów podrzędnych. Można też utworzyć spis treści, indeks, odsyłacze oraz nagłówki i stopki dla wszystkich dokumentów podrzędnych. Szablon dokumentu głównego stosuje się do wszystkich dokumentów podrzędnych, więc cały dokument ma jednolity wygląd. Drukowanie dokumentu głównego to metoda na szybkie drukowanie wszystkich dokumentów podrzędnych bez konieczności otwierania ich po kolei.

W dokumencie głównym pracuje się na widoku konspektu. Po otwarciu dokumentu głównego wszystkie dokumenty podrzędne są domyślnie ukryte, ale można rozwinąć lub zwinąć dokumenty podrzędne albo przełączyć się do widoku normalnego, aby wyświetlić szczegóły lub też wyłączyć widok normalny, aby je ukryć.

W dokumencie podrzędnym możesz pracować w taki sam sposób, w jaki pracujesz nad każdym innym dokumentem programu Word — dodawać, usuwać, edytować tekst i rysunki, sprawdzać pisownię, drukować część dokumentu itp. Aby pracować z zawartością dokumentu podrzędnego, otwórz go z dokumentu głównego. Gdy dokumenty podrzędne są zwinięte w dokumencie głównym, każdy dokument podrzędny jest widoczny jako hiperłącze. Gdy klikniesz hiperłącze, program Word wyświetli dokument podrzędny w oddzielnym oknie dokumentu.

Program Word oferuje kilka funkcji pomagających członkom grupy roboczej jednocześnie pracować nad przechowywanym w sieci dokumentem głównym. Jeżeli ktoś aktualnie pracuje nad danym dokumentem podrzędnym, dokument ten jest "zablokowany" dla innych. Oznacza to, że można tylko oglądać ten dokument podrzędny, ale nie można go modyfikować, dopóki tamta osoba go nie zamknie. Można też ustawić opcję otwierania pliku w postaci tylko do odczytu. (Jeżeli ustawisz opcję udostępniania plików tylko do odczytu, dokument podrzędny będzie "zablokowany" dla innych użytkowników.)

ćwiczenia do samodzielnego wykonania

ćwiczenie 1: tworzenie dokumentu głównego

Utwórz nowy dokument o nazwie przysmaki i zapisz go w nowym, pustym folderze o nazwie np.: Moje_ulubione_dania. Wprowadź do dokumentu następującą treść i sformatuj style jako nagłówkowe, jak we wzorze:

zupy (Nagłówek 1)

warzywne (Nagłówek 2)

z porów (Nagłówek 3)

buraczkowa (Nagłówek 3)

owocowe (Nagłówek 2)

mleczne (Nagłówek 2)

płatki owsiane (Nagłówek 3)

kaszka manna (Nagłówek 3)

rosoły (Nagłówek 2)

rybne (Nagłówek 2)

sałatki (Nagłówek 1)

owocowe (Nagłówek 2)

brzoskwiniowa (Nagłówek 3)

mirabelkowa (Nagłówek 3)

warzywne (Nagłówek 2)

z kukurydzą (Nagłówek 3)

z brokułami (Nagłówek 3)

rybne (Nagłówek 2)

Następnie z menu Widok wybierz Konspekt. W pasku narzędzi, który się pojawił możesz oglądać tylko wybrane poziomy konspektu naciskając przyciski: Pokaż nagłówek 1, Pokaż nagłówek 2 itd. Możesz też Zmieniać kolejność punktów naciskając z paska narzędzi przyciski: Przenieś w górę i Przenieś w dół. Aby zmienić poziom nagłówka danego punktu używaj przycisków: Podwyższ poziom i Obniż poziom.

ćwiczenie 2: tworzenie dokumentów podrzędnych

Zaznacz punkt zupy, i w pasku narzędzi naciśnij przycisk: Utwórz dokument podrzędny. To samo powtórz dla punktów warzywne oraz z porów.

Zamknij dokument główny zapisując zmiany. Następnie otwórz swój folder i odszukaj w nim utworzone dokumenty podrzędne. Otwórz każdy z nich i w każdym napisz kilka zdań. Zapisz zmiany we wszystkich plikach i zamknij je. Następnie otwórz dokument główny i sprawdź zmiany. Aby oglądać treść dokumentów podrzędnych zamiast hiperłączy naciśnij w pasku narzędzi przycisk Rozwiń dokumenty podrzędne.

ćwiczenie 3: wstawianie dokumentów podrzędnych

W swoim folderze utwórz trzy nowe dokumenty, nazwij je: cytrynowe, czekoladowe, szarlotki. W każdym napisz w pierwszej linii odpowiednio wyraz cytrynowe, czekoladowe, szarlotki i sformatuj jego styl jako Nagłówek 2. Poniżej napisz kilka zdań. Zamknij dokumenty z zapisaniem zmian.

W dokumencie głównym wpisz kolejny punkt ciasta i sformatuj jego styl jako Nagłówek 1. Przejdź do nowej linii i w pasku narzędzi naciśnij przycisk Wstaw dokument podrzędny. Odszukaj i wybierz dokument cytrynowe. Naciśnij Otwórz. W ten sam sposób wstaw dokumenty: czekoladowe i szarlotki.

ćwiczenie 4: usuwanie dokumentów podrzędnych

Aby usunąć dokument podrzędny zaznacz do w dokumencie głównym i naciśnij przycisk: Usuń dokument podrzędny. Uwaga: plik z dokumentem głównym nie zostanie usunięty z dysku, ale od tego momentu wprowadzone w nim zmiany nie będą się zapisywały w dokumencie głównym.

zadania kontrolne

zadanie 1:

Ze swojego pliku z informacjami na temat wybranego sportu utwórz dokument główny. Z każdego rozdziału i podrozdziału utwórz dokumenty podrzędne. Od tego momentu pracuj w dokumentach podrzędnych.

zadanie 2:

Utworzone pliki prześlij do prowadzącego zajęcia e-mailem (jako załączniki).

wiadomości ogólne

Spis treści to lista nagłówków dokumentu, którą można wstawić w określonym miejscu. Spis treści daje obraz tematów, jakie są omawiane w dokumencie, a także pomaga w szybkim znajdowaniu danego tematu. Spis treści można utworzyć zarówno dla dokumentu, który ma być drukowany, jak i dla dokumentu, który ma być oglądany w programie Word. Jeżeli np. wyświetlasz dokument w widoku układu wydruku, spis treści będzie zawierał numery stron oraz nagłówki. Jeżeli przełączysz się do widoku układu sieci Web, nagłówki zostaną wyświetlone jako hiperłącza, aby można było od razu przeskoczyć do wybranego tematu. Jeżeli dodajesz, usuwasz, przenosisz lub edytujesz nagłówki lub inny tekst w dokumencie, należy uaktualnić spis treści. Jeżeli np. edytujesz nagłówek i przenosisz go na inną stronę, musisz mieć pewność, że w spisie treści znajdzie się nagłówek i numer strony po modyfikacji.

Spis ilustracji to lista rysunków, tabel, wykresów, równań i innych ilustracji znajdujących się w dokumencie.

Aby utworzyć spis ilustracji, należy określić podpisy ilustracji, które mają się w nim znaleźć, posługując się jedną z następujących metod:

Użycie polecenia Podpis - jeżeli żadne podpisy nie były jeszcze dodawane do ilustracji, można użyć polecenia Podpis z menu Wstaw,
Zastosowanie stylu niestandardowego - jeżeli podpisy były już dodawane ręcznie, można zastosować do nich styl niestandardowy.

Po określeniu podpisów ilustracji, które mają znaleźć się w spisie ilustracji, można skonstruować gotowy spis ilustracji. Podczas konstruowania spisu ilustracji program Word wyszuka podpisy, posortuje je według numerów i wreszcie wyświetli spis ilustracji w dokumencie.

Jeżeli dodajesz, usuwasz, przenosisz lub edytujesz podpisy lub inny tekst w dokumencie, należy ręcznie uaktualnić spis ilustracji.

Przypisy dolne i przypisy końcowe są używane w dokumentach drukowanych w celu objaśniania, komentowania lub uzupełniania zasadniczego tekstu dokumentu. W tym samym dokumencie można umieszczać zarówno przypisy dolne, jak i końcowe - na przykład, przypisy dolne mogą zawierać szczegółowe komentarze, a przypisy końcowe prezentować spis źródeł. Przypisy dolne umieszczane są w dolnej części każdej strony dokumentu. Przypisy końcowe zazwyczaj znajdują się na końcu dokumentu.

Przypis dolny i końcowy składa się z dwóch powiązanych ze sobą części - znaku odsyłacza przypisu oraz odpowiadającego mu tekstu przypisu. Dla odsyłaczy przypisów można przyjąć automatycznie przydzielane numery kolejne lub zdefiniować własne symbole. Przy dodawaniu, usuwaniu i przenoszeniu przypisów ich numery są automatycznie aktualizowane. Tekst przypisu może mieć dowolną długość i może być dowolnie formatowany. Użytkownik może swobodnie określać wygląd separatory przypisów, czyli linie oddzielające tekst dokumentu od tekstu przypisu.

Podczas wyświetlania dokumentu na ekranie możliwe jest podejrzenie zawartości przypisu przez zatrzymanie wskaźnika myszy nad odsyłaczem przypisu w tekście dokumentu. Treść przypisu zostanie wyświetlona ponad odsyłaczem. Aby wyświetlić tekst przypisu w panelu na spodzie ekranu, należy kliknąć dwukrotnie znak odsyłacza. Przy drukowaniu dokumentu przypisy drukowane są we wskazanym miejscu: przypisy dolne na spodzie każdej strony lub bezpośrednio pod tekstem, a przypisy końcowe na końcu dokumentu lub na końcu każdej sekcji.

Komentarz to uwaga lub adnotacja dodawana do dokumentu przez autora lub recenzenta. We wcześniejszych wersjach programu Word komentarze były określane jako "adnotacje".

Gdy zostanie dodany komentarz, program Word ponumeruje go i zarejestruje w oddzielnym okienku komentarzy. Następnie program Word wstawi znak odnośnika w dokumencie i zacieniuje na jasnożółto tekst, do którego odnosi się komentarz.

Komentarze można oglądać na ekranie na etykietkach ekranowych (w tym celu należy umieścić wskaźnik na tekście o jasnożółtym odcieniu, a w etykietce ekranowej powyżej tego tekstu wyświetlony zostanie komentarz i jego autor) lub w okienku komentarzy. W okienku komentarzy można też edytować i przeglądać wszystkie komentarze w dokumencie.

ćwiczenia do samodzielnego wykonania

ćwiczenie 1: tworzenie spisu treści

Utwórz nowy dokument o nazwie Geografia i zapisz go w jakimś pustym folderze. Wprowadź do dokumentu następującą treść i sformatuj style jako nagłówkowe jak we wzorze:

Europa (Nagłówek 1)

Polska (Nagłówek 2)

Polska należy do Europy, należy również do Unii Europejskiej. (Standardowy)

Gdańsk (Nagłówek 3)

Gdańsk jest miastem portowym, położonym nad Morzem Bałtyckim. (Standardowy)

Kraków (Nagłówek 3)

Kraków jest miastem historycznym, dawną stolicą Polski. (Standardowy)

Francja (Nagłówek 2)

Niemcy (Nagłówek 2)

Hiszpania (Nagłówek 2)

Azja (Nagłówek 1)

Chiny (Nagłówek 2)

Japonia (Nagłówek 2)

Ustaw kursor na początku lub na końcu dokumentu. Z menu Wstaw wybierz Indeks i spisy. Wybierz zakładkę Spis treści. W polu Format wybierz odpowiadający ci format. W polu Pokaż poziomy wybierz odpowiednią do twojego dokumentu liczbę poziomów (3). W polu Znaki wiodące tabulacji wybierz odpowiadające ci znaki. Naciśnij OK.

Jeżeli w spisie treści pojawiło się „za dużo”, odszukaj w dokumencie ten fragment tekstu, który jest w spisie treści a nie powinien. Zaznacz go i zmień jego styl formatowania na Standardowy.

Jeżeli w spisie treści pojawiło się „za mało”, odszukaj w dokumencie ten tytuł rozdziału lub podrozdziału, którego w spisie treści brakuje. Zaznacz go i zmień jego styl formatowania na odpowiedni: Nagłówek 1, Nagłówek 2 itd.

W obydwu przypadkach należy następnie zaktualizować spis treści.

ćwiczenie 2: aktualizacja spisu treści

Kliknij prawym klawiszem w spis treści i wybierz opcję Aktualizuj pole. Jeżeli po utworzeniu spis treści dokonałeś w dokumencie zmian, które polegały na dodaniu lub usunięciu jakiegoś rozdziału lub podrozdziału wybierz Aktualizacja całego spisu, jeżeli natomiast zmieniałeś tylko treść dokumentu, np. dopisałeś jakieś informacje lub je sunąłeś i mogło to mieć wpływ jedynie na numerację stron wybierz Aktualizacja wyłącznie numerów stron.

ćwiczenie 3: usuwanie spisu treści

Aby usunąć spis treści zaznacz go w całości (lewym przyciskiem myszy na lewym marginesie w dokumencie) i naciśnij klawisz Delete.

ćwiczenie 4: tworzenie spisu rysunków

Wstaw kilka rysunków do dokumentu w dowolnych rozdziałach. Sprawdź czy akapity, w których osadziłeś rysunki są napisane stylem standardowym. Jeśli nie, to koniecznie zmień styl akapitów, w których są osadzone rysunki na Standardowy.

Następnie kliknij prawym klawiszem myszy na pierwszy rysunek i z menu podręcznego wybierz Podpis. W polu Podpis wyświetla się napis Rysunek 1. Wstaw tam kursor i za tekstem Rysunek 1 dopisz tytuł tego rysunku. Następnie w polu Etykieta wybierz Rysunek, a w polu Położenie wybierz dowolną opcję.

W ten sam sposób podpisz wszystkie rysunki w dokumencie.

Zauważ, że rysunki numerują się automatycznie. Jest to bardzo przydatne, jeśli w trakcie pracy nad dokumentem chcesz dodać lub usunąć rysunek pomiędzy już osadzone i podpisane rysunki, lub kiedy podczas podpisywanie rysunków jakiś rysunek zostanie pominięty.

Aby utworzyć spis rysunków ustaw kursor w wolnej linii, najlepiej pod spisem treści. Z menu Wstaw wybierz Indeks i spisy. Wybierz zakładkę Spis ilustracji. W polu Etykieta podpisu wybierz Rysunek.

W polu Formaty wybierz odpowiadający ci format. W polu Znaki wiodące tabulacji wybierz odpowiadające ci znaki. Naciśnij OK.

Jeżeli w spisie rysunków nie pojawiły się wszystkie pozycje, znajdź w treści dokumentu ten podpis rysunku, którego brakuje i zaznacz go. Kliknij na nim prawym klawiszem i wybierz Formatuj pole tekstowe lub z menu Format wybierz Pole tekstowe. W zakładce Pole tekstowe kliknij w Konwertuj na ramkę. Naciśnij OK. Zaktualizuj spis rysunków (analogicznie jak aktualizacja spisu treści).

ćwiczenie 5: tworzenie spisu tabel

Spis tabel tworzy się analogicznie do spisu rysunków:

Aby podpisać tabelę należy ją zaznaczyć i z menu podręcznego wybrać Podpis. Następnie należy wstawić podpis tabeli wg uznania, pilnując, aby w polu Etykieta wybrana była Tabela.
Aby utworzyć spis tabel należy postępować jak w przypadku spisu rysunków, pilnując, aby w polu Etykieta podpisu wybrana była Tabela.

ćwiczenie 6: tworzenie spisu równań

Spis równań tworzy się analogicznie do spisu rysunków:

Aby podpisać równanie należy je zaznaczyć i z menu podręcznego wybrać Podpis. Następnie należy wstawić podpis tabeli wg uznania, pilnując, aby w polu Etykieta wybrane było Równanie.
Aby utworzyć spis równań należy postępować jak w przypadku spisu rysunków, pilnując, aby w polu Etykieta podpisu wybrane było Równanie.

ćwiczenie 7: tworzenie spisu wykresów

Spis równań tworzy się analogicznie do spisu rysunków:

Aby podpisać wykres należy go zaznaczyć i z menu podręcznego wybrać Podpis. Następnie należy wstawić podpis tabeli wg uznania, pilnując, aby w polu Etykieta wybrane było Wykres. Jeśli na liście wyboru nie ma etykiety Wykres należy ją dodać do listy. W tym celu należy kliknąć w przycisk Nowa etykieta, wpisać Wykres i nacisnąć OK.
Aby utworzyć spis wykresów należy postępować jak w przypadku spisu rysunków, pilnując, aby w polu Etykieta podpisu wybrany był Wykres.

ćwiczenie 8: wstawianie i usuwanie przypisu

Ustaw kursor w miejscu, gdzie chcesz wstawić przypis. Z menu Wstaw wybierz Przypis. Wybierz rodzaj przypisu (Dolny lub Końcowy) oraz rodzaj numerowania (Automatyczny lub Znak niestandardowy). Naciśnij Opcje i sprawdź możliwości dostępne w ramach rodzajów przypisów dolnych (Dół strony lub Pod tekstem) oraz końcowych (Koniec sekcji lub Koniec dokumentu).

Po wybraniu żądanych opcji naciśnij OK. Następnie wpisz treść przypisu. Aby usunąć przypis zaznacz w tekście jego symbol i naciśnij klawisz Delete.

ćwiczenie 9: wstawianie i usuwanie komentarza

Zaznacz wybrany fragment tekstu, do którego chcesz wstawić komentarz. Z menu Wstaw wybierz Komentarz. W nowym oknie wpisz treść komentarza. Naciśnij Zamknij.

Aby obejrzeć komentarz najedź myszą na podświetlonym na jasnożółto tekście, do którego wstawiłeś komentarz. Jeśli komentarz nie pojawi się, należy z menu Narzędzia wybrać polecenie Opcje, kliknąć zakładkę Widok, a następnie zaznaczyć pole wyboru Etykietki ekranowe.

Aby usunąć lub zmienić treść komentarza ustaw kursor w obrębie tekstu, którego dotyczy komentarz i naciśnij prawy klawisz myszy. Wybierz odpowiednio Edytuj komentarz lub Usuń komentarz.

zadania kontrolne

zadanie 1:

Utwórz spis treści, spis rysunków i spis tabel w swoim dokumencie o sporcie.

zadanie 2:

Wstaw kilka przypisów i komentarzy do swojego dokumentu o sporcie.

wiadomości ogólne

Formularze służą na stronach sieci Web do zbierania i dostarczania danych. Można np. utworzyć na stronie sieci Web formularz pozwalający szukać określonej książki w bazie danych na serwerze sieci Web. Użytkownik wpisuje nazwę książki do formularza i klika umieszczony na formularzu przycisk przesyłania. Informacje zostają przesłane do serwera sieci Web, który przeszukuje bazę danych. Wyniki są odsyłane użytkownikowi i zostają wyświetlone na innej stronie sieci Web w jego przeglądarce sieci Web.

Za pomocą formularzy można też zbierać informacje. Można ich użyć np. tworząc ankietę dla klientów. Gdy użytkownik przekaże formularz (klikając umieszczony na formularzu przycisk przesyłania), informacje zostają przesłane do bazy danych na serwerze sieci Web do późniejszego wykorzystania.

Formularz to dokument o określonej strukturze z miejscami przeznaczonymi na wprowadzanie danych. W programie Word można tworzyć formularze następujących typów:

Formularz, który jest rozprowadzany w sieci Web. Użytkownicy oglądają i wypełniają formularz w przeglądarce. Po wypełnieniu przesyłają informacje do bazy danych na serwerze HTTP. W formularzach sieci Web lub formatu HTML używa się formantów ActiveX. Formularze sieci Web służą do zbierania i dostarczania danych. Można np. utworzyć formularz rejestracyjny dla kandydatów lub uczestników konferencji, albo też utworzyć formularz pomagający użytkownikom wyrażać opinie na temat witryny.
Formularz, który użytkownicy oglądają i wypełniają w programie Word. Formularz ten jest rozprowadzany, a następnie zbierany za pośrednictwem poczty e-mail lub sieci. Można korzystać z wypełnień, pól wyboru i list rozwijanych. Większą elastyczność i lepsze możliwości sterowania zapewniają formanty ActiveX na pasku narzędzi Przybornik. Dane z tego formularza można kompilować, a następnie analizować w programie Microsoft Access lub Excel. Można np. utworzyć formularz ankietowania pracowników i wysłać go osobom pracującym w tej samej instytucji.
Formularz drukowany i wypełniany na papierze. Można wstawiać puste miejsca, które użytkownicy będą wypełniać, a także listy odpowiedzi do wyboru, np. Tak i Nie. Formularze drukowane służą do dostarczania papierowych kopii formularza osobom nie mającym dostępu do ich postaci elektronicznej. Można np. utworzyć formularz, który trafi do klientów lub osób spoza instytucji. Pola wypełniane są ręcznie lub na maszynie.

Pole formularza to miejsce w formularzu, w którym przechowywany jest określony typ danych, może być to na przykład pole adresu. Za pomocą paska narzędzi Formularze można wstawiać następujące typy pól formularza:

Pole tekstowe formularza - rubryka, do której użytkownicy mogą wprowadzać tekst. Można podać wartość domyślną, dzięki czemu użytkownik musi wpisywać odpowiedź tylko jeśli chce ją zmienić.
Pole wyboru formularza - pola wyboru, które można zaznaczyć lub usunąć zaznaczenie. Pole wyboru wstawia się również obok każdego elementu z grupy opcji, które nie wykluczają się wzajemnie, co oznacza, że można wybrać kilka elementów jednocześnie.
Rozwijane pole formularza - pola z listą rozwijaną, które ogranicza dostępne opcje do tych, które występują na liście.

Do wstawiania dodatkowych pól formularza, tzw. formantów ActiveX w formularzach sieci Web oraz formularzach, które użytkownicy przeglądają i uzupełniają w programie Word stosuje się pasek narzędzi Przybornik formantów.

Po kliknięciu formatu w programie Word nastąpi automatyczne przełączenie do trybu projektowania i wstawienie formantu, który można umieścić w dowolnym miejscu dokumentu. Poniższa tabela zestawia dostępne formanty ActiveX oraz co można zrobić stosując je.

formant	co można zrobić stosując dany formant
Pole wyboru	Wstawić pola wyboru obok niezależnej opcji, którą można zaznaczyć lub usunąć zaznaczenie. Pole wyboru wstawia się również obok każdego elementu z grupy opcji, które nie wykluczają się wzajemnie, co oznacza, że można wybrać kilka elementów jednocześnie.
Przycisk pokrętła	Wstawić formant pokrętła, który pozwala na zwiększanie lub zmniejszanie wartości.
Pasek przewijania	Wstawić pasek przewijania obok listy wyboru, która zawiera więcej elementów niż te, które są widoczne w polu, na przykład, aby automatycznie zaktualizować wyświetlanie, kiedy użytkownik wybierze hipotetyczną stopę zysku lub wiek emerytalny.
Etykieta	Wstawić etykietę.
Pole tekstowe	Wstawić pole edycyjne lub formant edycyjny, który wyświetla tekst wpisywany przez użytkownika, informacje wpisywane w trybie projektu, lub informacje przypisane do formantu w trybie pracy.
Przycisk polecenia	Wstawić przycisku polecenia, który wykonuje operację, na przykład powoduje wyświetlenie większej liczby opcji.
Przycisk opcji	Wstawić przycisk opcji obok każdego z elementów w grupie dwóch lub więcej wariantów, które wzajemnie się wykluczają, oznacza to, że można wybrać tylko jedną z nich.
Pole listy	Wyświetlić pole, które zawiera dostępne warianty w formie listy. Jeżeli lista przekracza rozmiar pola, można przewijać listę aby wyświetlić dodatkowe możliwości.
Pole kombi	Wstawić pole kombi oraz pole listy. Można w nie wpisywać zawartość, jak również wybrać jedną z możliwości z listy. Pola kombi zawierają pasek przewijania.
Przycisk przełącznika	Wstawić przycisk przełącznika, który przełącza pomiędzy stanami, na przykład, aby przełączyć z wyświetlania większej liczby opcji do wyświetlania mniejszej liczby opcji.
Obraz	Wstawić obraz lub grafikę.
Więcej formantów	Wyświetlić dodatkowe formanty, które można wstawić do formularza. Jeżeli formant jest niewidoczny, być może trzeba go zarejestrować. Aby uzyskać więcej informacji, kliknij

Przystępując do projektowania formularza drukowanego lub wyświetlanego w programie Word, warto naszkicować jego projekt lub oprzeć się na istniejącym formularzu. Na początku należy zdecydować, czy formularz będzie wypełniany na ekranie w programie Word, czy też na papierze. Jedną z zalet formularzy wypełnianych na ekranie jest to, że możliwe jest przy tym automatyczne weryfikowanie poprawności danych wpisywanych przez użytkowników (jak na przykład numer pracownika), automatyczne uzupełnianie zawartości jednych pól w oparciu o inne (na przykład miasto i ulica na podstawie wpisanego kodu pocztowego) oraz zapewnienie użytkownikowi opisów i komunikatów pomocnych przy wypełnianiu formularza.

Istnieje wiele formularzy (takich jak umowy) składających się wyłącznie z tekstu, gdzie w różnych miejscach dokumentu wstawiono pole formularza umożliwiające użytkownikom podanie określonych informacji. Inne z formularzy opierają się na siatce, w której można połączyć razem takie właściwości, jak tabele umożliwiające wyrównanie tekstu, obramowanie identyfikujące obszary tekstowe przeznaczone do wypełnienia przez użytkownika, cieniowanie wyróżniające nagłówki oraz inne specjalne elementy uatrakcyjniające wygląd formularza i ułatwiające pracę z nim.

Po utworzeniu formularza, który użytkownicy będą przeglądać i wypełniać w programie Word, konieczne jest zabezpieczenie formularza w taki sposób, aby użytkownicy mogli wprowadzać informacje wyłącznie w przewidzianych do tego celu miejscach.

ćwiczenia do samodzielnego wykonania

ćwiczenie 1: tworzenie formularza do wypełniania za pomocą programu Word

Utwórz nowy dokument i zapisz go w swoim folderze pod nazwą: ankieta. Z menu Widok wybierz Paski narzędzi, następnie wybierz pasek Formularze.

ćwiczenie 2: wstawianie ramki

Z paska narzędzi Formularze wybierz Wstaw ramkę. Kliknij lewym przyciskiem myszy w dowolnym miejscu na stronie i trzymając przeciągnij o parę centymetrów a następnie zwolnij przycisk myszy. W wewnątrz ramki wpisz tekst: informacje o mnie.

ćwiczenie 3: wstawianie listy rozwijanej

W linijce poniżej wpisz tekst: płeć i naciśnij Enter. Naciśnij Lista rozwijana formularza w pasku narzędzi. Następnie z paska narzędzi wybierz Opcje pola formularza lub kliknij dwukrotnie na wstawiony obiekt. W polu: Element listy rozwijalnej wpisz: kobieta. Naciśnij Dodaj. Następnie w polu: Element listy rozwijalnej wpisz: mężczyzna. Naciśnij Dodaj. Naciśnij OK.

Aby usunąć źle wprowadzony element listy zaznacz go będąc w Opcjach pola formularza i naciśnij przycisk Usuń. Aby zmienić kolejność elementów pola listy rozwijalnej zaznacz wybrany element będąc w Opcjach pola formularza i naciśnij przycisk Przenieś (strzałka w górę lub w dół).

W ten sam sposób wstaw pole: kolor oczu (zielone, niebieskie, szare, piwne, brązowe).

ćwiczenie 4: wstawianie pola tekstowego

W linijce poniżej wpisz tekst: imię i naciśnij Enter. Naciśnij Pole tekstowe formularza w pasku narzędzi. Następnie z paska narzędzi wybierz Opcje pola formularza lub kliknij dwukrotnie na wstawiony obiekt. W polu Typ wybierz: tekst zwykły, w polu: Długość maksymalna wybierz 20, w polu Format tekstu wybierz Wielkie litery. Naciśnij OK.

W ten sam sposób wstaw pole: miejsce urodzenia.

ćwiczenie 5: wstawianie pola wyboru

W linijce poniżej wpisz tekst: co lubię i naciśnij Enter. Naciśnij Pole wyboru formularza w pasku narzędzi. Obok pola wyboru wpisz tekst: lody. Następnie z paska narzędzi wybierz Opcje pola formularza lub kliknij dwukrotnie na wstawiony obiekt. Tu możesz zdefiniować Rozmiar pola wyboru i wartość domyślną. Zdefiniuj je wg własnego uznania. Naciśnij OK.

W ten sam sposób wstaw jeszcze kilka pól wyboru i wymień co lubisz (np. szkoła, plaża, wakacje, nauka, itd).

ćwiczenie 6: cieniowanie pól formularza

Naciśnij ikonę Cieniowanie pola formularza w pasku narzędzi i obejrzyj zmiany w utworzonym formularzu. Ustaw opcję Cieniowanie pola formularza według własnego uznania.

ćwiczenie 7: chronienie formularza i wypełnianie formularza

Naciśnij ikonę Chroń formularz w pasku narzędzi. Teraz nie możesz modyfikować formularza. Możesz go wypełnić. Wypełnij formularz aby zobaczyć jak działają wszystkie użyte przez ciebie pola. Wypełniony formularz zapisz na dysku pod nową nazwą używając opcji Zapisz jako.

zadania kontrolne

zadanie 1:

Utwórz plik z ankietą do wypełniania przy użyciu programu Word. W Ankiecie umieść pytania zastawione w tabeli używając odpowiednich pól formularzy. Nadaj ankiecie odpowiedni tytuł, wpisz krótką notatkę z prośbą o wypełnienie ankiety. W notatce powinny być zawarte informacje o organizatorze ankiety i celu jej przeprowadzenia.

W miejscach gdzie w poniższej tabeli użyta jest forma: „dyscyplina sportu” zastąp ją nazwą wybranej przez siebie dyscypliny.

Graficznie zredaguj ankietę wg własnego uznania, możesz np. wstawić do niej elementy graficzne, tło itd.

pytanie	możliwe odpowiedzi	rodzaj pola
informacje o ankietowanym
Płeć ankietowanego	kobieta, mężczyzna	lista rozwijana
Wiek ankietowanego	1-15, 16-19, 20-25, 26-35, 36-45, powyżej 40	lista rozwijana
Miejsce zamieszkania ankietowanego	do 25 tys. mieszkańców, do 50 tys. mieszkańców, do 100 tys. mieszkańców, do 500 tys. mieszkańców, do 1000 tys. mieszkańców, powyżej 1000 tys. mieszkańców	lista rozwijana
stan wiedzy ankietowanego o wybranej dyscyplinie sportowej
Czy znasz zasady gry?	tak, nie, mniej więcej	lista rozwijana
Czy masz ulubioną drużynę/zawodnika, której kibicujesz?	tak, nie	lista rozwijana
Czy znasz terminarz rozgrywek w ciągu roku?	tak, nie, mniej więcej	lista rozwijana
Czy jest to dyscyplina olimpijska?	tak, nie, nie wiem	lista rozwijana
Czy w twojej miejscowości istnieje klub/drużyna gdzie uprawia się ten sport?	tak, nie, nie wiem	lista rozwijana
stopień zainteresowania ankietowanego wybraną dyscypliną
Czy uprawiasz tą dyscyplinę sportu?	profesjonalnie amatorsko - intensywnie amatorsko - nieregularnie nigdy nie uprawiałem ale chciałbym w przyszłości, nigdy nie uprawiałem i nie będę	lista rozwijana
Ile osób spośród twoich znajomych uprawia tą dyscyplinę?	0, 1-2, 3-5, 6-10, powyżej 10	lista rozwijana
Czy oglądasz tą dyscyplinę w TV?	często, rzadko, nigdy	lista rozwijana
Czy uczestniczysz jako kibic w rozgrywkach na żywo?	często, rzadko, nigdy	lista rozwijana
ogólne zainteresowanie ankietowanego sportem
Jakie inne dyscypliny sportu uprawiasz czynnie?	(10 lub więcej wybranych dyscyplin)	pole wyboru
Jakie inne dyscypliny sportu cię interesują w sposób bierny (oglądasz w TV, śledzisz w prasie sportowej itp.)?	(10 lub więcej wybranych dyscyplin)	pole wyboru
Jak często bierzesz udział w treningu uprawianych przez siebie dyscyplin?	codziennie, 5 razy w tygodniu, 3 razy w tygodniu, 2 razy w tygodniu, 1 raz w tygodniu, 2 razy w miesiącu, rzadziej niż 2 razy w miesiącu	lista rozwijana
Które zasady zdrowego stylu życia starasz się stosować?	nie palisz, nie używasz narkotyków, ograniczasz alkohol, stosujesz zdrową dietę, dbasz o odpowiednią ilość snu, poddajesz się okresowym badaniom ogólnym, inne (jakie?)	pole wyboru + pole tekstowe

zadanie 2:

Zbierz co najmniej 20 wypełnionych ankiet. Wyślij ankietę do 20 osób i poproś o odesłanie wypełnionej ankiety, lub sam wypełnij ją 20 razy, za każdym razem inaczej. Wypełnione ankiety zapisz na swoim komputerze.

wiadomości ogólne

Linie trendu służą do analizowania problemów związanych z prognozowaniem. Analizę tego typu nazywa się również analizą regresji. Stosując analizę regresji, można rozciągać linię trendu na wykresie poza bieżący zakres danych, po to aby przewidywać przyszłość.

Linie trendu mogą zostać dodane na wykresach:

powierzchniowych 2-W nie skumulowanych,
słupkowych,
kolumnowych,
liniowych,
giełdowych,
xy (punktowych),
bąbelkowych.

Nie można dodać linii trendu w wykresach:

3-W,
skumulowanych,
radarowych,
kołowych,
pierścieniowych.

Jeśli zmienimy typ wykresu lub serie danych tak, że linie trendu nie będą obsługiwane linie trendu zostaną utracone.

Aby dodać linię trendu do wykresu w programie Excel, należy wybrać jeden z typów trendów/regresji (odpowiednia linia trendu zależy od rodzaju danych):

Liniowa linia trendu to optymalnie dopasowana linia prosta używana dla bardzo prostych, liniowych zbiorów danych. Dane są liniowe, gdy układ punktów danych przypomina linię prostą. Liniowa linia trendu oznacza, że coś rośnie lub maleje ze stałą szybkością.
Logarytmiczna linia trendu to optymalnie dopasowania linia krzywa, która jest najbardziej użyteczna, gdy szybkość zmian danych szybko rośnie lub maleje, a następnie stabilizuje się. Logarytmiczną linię trendu można stosować dla wartości ujemnych i/lub dodatnich.
Wielomianowa linia trendu jest krzywą używaną dla fluktuujących danych. Jest ona przydatna np. do analizowania zysków i strat dla dużego zbioru danych. Stopień wielomianu można określić na podstawie liczby fluktuacji danych lub na podstawie liczby zgięć (wzniesień i zagłębień) pojawiających się na krzywej. Wielomianowa linia trendu stopnia 2 ma zawsze tylko jedno wzniesienie lub zagłębienie. Wielomian stopnia 3 ma jedno lub dwa wzniesienia i zagłębienia. Stopień 4 ma do trzech wzniesień lub zagłębień.
Potęgowa linia trendu to optymalna krzywa dla zbiorów danych porównujących pomiary rosnące z określoną szybkością - na przykład, przyspieszający samochód wyścigowy w odstępach 1 sekundowych. Nie można używać potęgowej linii trendu, jeżeli dane zawierają wartość zero lub wartości ujemne.
Wykładnicza linia trendu jest krzywą, która jest najbardziej przydatna w przypadkach, gdy dane rosną lub maleją z rosnącą szybkością. Nie można stosować wykładniczej linii trendu, gdy dane zawierają wartość zero lub wartości ujemne.
Linia trendu średniej ruchomej wygładza fluktuacje danych, aby wyraźniej pokazać wzór lub trend. Średnia ruchoma używa określonej liczby punktów danych (ustawionej przy pomocy opcji Okres), uśrednia je i używa średnich wartości jako punktów na linii. Jeżeli np. wartość Okres jest ustawiona na 2, to jako pierwszy punkt linii trendu średniej ruchomej zostanie użyta średnia dwóch pierwszych punktów. Średnia drugiego i trzeciego punktu danych zostanie użyta jako drugi punkt linii trendu, itd.

Linia trendu jest najbardziej wiarygodna, gdy jej wartość R-kwadrat jest równa lub bliska 1. Podczas wstawiania linii trendu Excel automatycznie oblicza odpowiednią wartość R-kwadrat. Można wyświetlić tę wartość na wykresie.

Słupki błędów wyrażają w ujęciu graficznym potencjalne wielkości błędów w odniesieniu do każdego znacznika danych w serii danych.

Słupki błędów mogą zostać dodane na wykresach:

powierzchniowych 2-D,
słupkowych,
kolumnowych,
liniowych,
xy (punktowych),
bąbelkowych.

Dla wykresów xy (punktowych) i bąbelkowych można wyświetlić słupki błędów dla wartości x, dla wartości y lub dla obu rodzajów wartości jednocześnie.

ćwiczenia do samodzielnego wykonania

ćwiczenie 1: zmiana obrotu i wyniesienia na wykresie 3-W

Utwórz następującą tabelę przedstawiającą liczbę sprzedanych sztuk towarów przez trzy firmy wysyłkowe w ciągu 5 miesięcy. Następnie utwórz z wpisanych danych wykres kolumnowy 3-W.

	styczeń	luty	marzec	kwiecień	maj
firma 1	300	290	280	270	260
firma 2	0	104	165	208	241
firma 3	130	160	170	160	130

Zaznacz utworzony wykres. Kliknij prawym klawiszem myszy i wybierz Widok 3-W lub z menu Wykres wybierz polecenie Widok 3-W. Zmień ustawienia. Naciśnij OK.

Uwaga:

Wykres można także obracać za pomocą myszy. W tym celu kliknij w dowolny narożnik jednej ze ścian wykresu, aby zaznaczyć narożniki wykresu, a następnie przeciągnij narożnik tak, aby dobrać wysokość i obrót wykresu. Aby obejrzeć znaczniki danych, podczas przeciągania trzymaj naciśnięty klawisz Ctrl.

ćwiczenie 2: zmiana głębokości i szerokości na wykresie 3-W

Kliknij dowolną serię danych na wykresie 3-W. Kliknij prawym klawiszem myszy i wybierz Formatuj serie danych lub z menu Format wybierz polecenie Zaznaczone serie danych. W zakładce Opcje zmieniaj Głębokość Przerwy, Szerokość przerwy i Głębokość wykresu. Naciśnij OK.

ćwiczenie 3: dodawanie linii trendu

Zmień typ wykresu na kolumnowy grupowany.

Kliknij serie danych dla firmy 1. Kliknij prawym klawiszem myszy i wybierz Dodaj linię trendu lub z menu Wykres wybierz polecenie Dodaj linię trendu. W zakładce Typ wybierz Liniowy typ trendu. Naciśnij OK.

Kliknij serie danych dla firmy 2. Kliknij prawym klawiszem myszy i wybierz Dodaj linię trendu lub z menu Wykres wybierz polecenie Dodaj linię trendu. W zakładce Typ wybierz Logarytmiczny typ trendu. Naciśnij OK.

Kliknij serie danych dla firmy 3. Kliknij prawym klawiszem myszy i wybierz Dodaj linię trendu lub z menu Wykres wybierz polecenie Dodaj linię trendu. W zakładce Typ wybierz Wielomianowy typ trendu. Naciśnij OK.

Uwagi:

Jeśli została zaznaczona opcja Wielomianowy, w polu Stopień podaj największą wartość potęgi dla zmiennej niezależnej.
Jeśli została zaznaczona opcja Średnia ruchoma, w polu Okres podaj liczbę okresów, które mają być wykorzystane do obliczenia średniej ruchomej.

W polu listy Oparty na seriach są wyświetlane wszystkie serie danych na wykresie, dla których można dodać linie trendu. Aby dodać linię trendu dla innych serii, kliknij jej nazwę w polu, a następnie zaznacz żądane opcje.
Jeśli dodajesz średnią ruchomą do wykresu xy (punktowego), to średnia ta jest wyznaczona na podstawie kolejności wartości wyświetlonych na wykresie. Aby uzyskać pożądany efekt, może zajść potrzeba posortowania wartości x przed dodaniem średniej ruchomej.

ćwiczenie 4: formatowanie linii trendu

Zaznacz wybraną linię trendu. Kliknij prawym klawiszem myszy i wybierz Formatuj linię trendu lub z menu Format kliknij polecenie Zaznaczona linia trendu. Typ linii trendu pozostaw bez zmian. W zakładce Desenie formatuj graficznie linię według własnego uznania. Naciśnij OK.

ćwiczenie 5: wyświetlanie wartości R-kwadrat dla linii trendu

Kliknij linię trendu, dla której chcesz wyświetlić wartości R-kwadrat. Kliknij prawym klawiszem myszy i wybierz Formatuj linię trendu lub z menu menu Format kliknij polecenie Zaznaczona linia trendu. W zakładce Opcje zaznacz pole wyboru Wyświetl wartości R-kwadrat na wykresie.

Uwagi:

Nie można wyświetlić wartości R-kwadrat dla średniej ruchomej.

ćwiczenie 6: dobieranie właściwej linii trendu

Aby dobrać właściwą linię trendu dla wybranej serii włącz wyświetlanie wartości R-kwadrat i porównaj tę wartość dla różnych rodzajów linii trendu dla tej samej serii danych. Najlepsza linia trendu dla serii danych to taka, której wartość R-kwadrat jest równa lub bliska 1.

ćwiczenie 7: prognozowanie wartości za pomocą linii trendu

Zaznacz wybraną linię trendu. Kliknij prawym klawiszem myszy i wybierz Formatuj linię trendu lub z menu Format kliknij polecenie Zaznaczona linia trendu. Typ linii trendu pozostaw bez zmian. W zakładce Opcje w polu Prognoza wpisz 2 okresy do przodu. Naciśnij OK.

Uwagi:

Nie można przeprowadzić prognozy dla średniej ruchomej.

ćwiczenie 8: usuwanie linii trendu

Zaznacz linię trendu, którą chcesz usunąć. Naciśnij klawisz Delete. W ten sposób usuń wszystkie linie trendu.

ćwiczenie 9: dodawanie słupków błędów

Zmień typ wykresu na punktowy.

Załóż, że każdy dane na twoim wykresie pochodzą z ostatniego dnia każdego miesiąca. Ponieważ klient ma dwa tygodnie czasu na zwrot towaru i odebranie gotówki, dane te mogą ulec zmianie (zmniejszeniu). Załóż, że średnia miesięczna ilość sztuk towarów zwróconych (czyli ostatecznie nie sprzedanych) wynosi 5% dla firmy 1, 7 % dla firmy 2, i 3 % dla firmy 3.

Kliknij serię danych dla firmy 1. Kliknij prawym klawiszem myszy i wybierz Formatuj serię danych lub z menu Format wybierz polecenie Zaznaczone serie danych. W zakładce Słupki błędów Y w polu Wyświetl wybierz Minus, w polu Wartość procentowa wpisz 5%. Naciśnij OK.

Kliknij serię danych dla firmy 2. Kliknij prawym klawiszem myszy i wybierz Formatuj serię danych lub z menu Format wybierz polecenie Zaznaczone serie danych. W zakładce Słupki błędów Y w polu Wyświetl wybierz Minus, w polu Wartość procentowa wpisz 7%. Naciśnij OK.

Kliknij serię danych dla firmy 3. Kliknij prawym klawiszem myszy i wybierz Formatuj serię danych lub z menu Format wybierz polecenie Zaznaczone serie danych. W zakładce Słupki błędów Y w polu Wyświetl wybierz Minus, w polu Wartość procentowa wpisz 3%. Naciśnij OK.

ćwiczenie 10: formatowanie słupków błędów

Zaznacz wybrany słupek błędu. Kliknij prawym klawiszem myszy i wybierz Formatuj słupki błędów lub z menu Format kliknij polecenie Zaznaczone Słupki błędów. W zakładce Słupki błędów X oraz Słupki błędów Y możesz zmienić parametry słupków. W zakładce Desenie formatuj graficznie słupki według własnego uznania. Naciśnij OK.

ćwiczenie11: usuwanie słupków błędów

Zaznacz słupki błędu, które chcesz usunąć. Naciśnij klawisz Delete. W ten sposób usuń wszystkie słupki błędu.

zadania kontrolne

zadanie 1:

Utwórz wykres kolumnowy 3-W przedstawiający częstotliwość uprawiania wybranej dyscypliny sportowej w zależności od zamieszkania ankietowanego. W tym celu najpierw zestaw dane w tabeli (wzór poniżej). Utwórz co najmniej trzy kopie wykresu. Dla każdej kopii sformatuj inny widok 3-W.

wielkość miasta	profesjonalnie	amatorsko	nigdy
do 25 tys.
do 50 tys.
do 100 tys.
do 500 tys.
do 1000 tys.
powyżej 1000 tys.

zadanie 2:

Utwórz wykres liniowy przedstawiający częstotliwość uprawiania wybranej dyscypliny sportowej w zależności od wieku ankietowanego. W tym celu najpierw zestaw dane w tabeli (wzór poniżej). Do każdej serii danych wstaw najbardziej wiarygodną linię trendu. Sformatuj linie trendu według uznania. Przeprowadź analizę do przodu o 2 okresy.

częstotliwość uprawiania	wiek
częstotliwość uprawiania		1-15	16-19	20-25	26-35	36-45	powyżej 45
profesjonalnie
amatorsko
nigdy

zadanie 3:

Utwórz wykres punktowy przedstawiający liczbę osób znanych ankietowanym uprawiających daną dyscyplinę sportu. W tym celu najpierw zestaw dane w tabeli (wzór poniżej). Załóż, że każdy ankietowany mógł zapomnieć o 5% osób znajomych uprawiających sport. Wstaw odpowiedni słupek błędu. (Słupek błędu X, Plus, 5%). Sformatuj słupki błędów według uznania.

liczba znajomych ankietowanego uprawiających dyscyplinę	liczba odpowiedzi
0
1-2
3-5
6-10
powyżej 10

wiadomości ogólne

OLE - technika integracji programów, którą można stosować, aby współużytkować informacje między programami. Wszystkie programy pakietu Office obsługują technikę OLE, tak aby można było współużytkować informacje za pomocą obiektów łączonych i osadzonych.

Za pomocą obiektu połączonego lub obiektu osadzonego można dodać fragment lub całość pliku utworzonego w programie pakietu Office, lub dowolnym innym programie obsługującym łączenie i osadzanie obiektów, do innego pliku. Można utworzyć nowy obiekt osadzony albo utworzyć obiekt osadzony lub połączony z istniejącego pliku. Jeżeli plik, który ma być użyty, został utworzony w programie nie obsługującym łączenia i osadzania obiektów, można skopiować informacje z pliku i wkleić je do innego programu obsługującego łączenie i osadzanie obiektów.

Podstawowa różnica między łączeniem a osadzaniem polega na miejscu przechowywania danych i ich uaktualnianiu po umieszczeniu w pliku docelowym:

W przypadku obiektu połączonego informacje uaktualnia się przy każdej modyfikacji pliku źródłowego. Połączone dane są przechowywane w pliku źródłowym. Plik docelowy przechowuje tylko lokalizację pliku źródłowego i wyświetla obraz połączonych danych. Obiekty połączone są dobrą metodą, jeżeli przywiązuje się wagę do rozmiarów plików.
W przypadku obiektu osadzonego modyfikacja pliku źródłowego nie przynosi zmiany informacji w pliku docelowym. W chwili wstawienia obiekty osadzone stają się częścią pliku docelowego i przestają być jakkolwiek związane z plikiem źródłowym.

ćwiczenia do samodzielnego wykonania

ćwiczenie 1: tworzenie nowego obiektu osadzonego

Otwórz program Word z nowym plikiem.

Kliknij miejsce w dokumencie, w którym chcesz umieścić nowy obiekt osadzony. Z menu Wstaw wybierz polecenie Obiekt, a następnie kliknij zakładkę Utwórz nowy. W polu Typ obiektu wybierz Obraz programu Paintbrush. Następnie narysuj prosty rysunek. Po zakończeniu rysowania kliknij myszką gdziekolwiek na obszarze dokumentu poza obrębem rysunku.

Aby edytować obiekt osadzony kliknij na niego dwukrotnie. Aby usunąć obiekt osadzony zaznacz do i naciśnij klawisz Delete.

ćwiczenie 2: tworzenie obiektu osadzonego z istniejącego pliku

Kliknij miejsce w dokumencie, w którym chcesz wstawić obiekt osadzony. Z menu Wstaw wybierz polecenie Obiekt, a następnie kliknij zakładkę Utwórz z pliku. Następnie kliknij przycisk Przeglądaj i wybierz dowolny plik programu Excel na swoim komputerze. Naciśnij OK.

Aby edytować obiekt osadzony kliknij na niego dwukrotnie. Aby usunąć obiekt osadzony zaznacz do i naciśnij klawisz Delete.

Dokonaj edycji obiektu osadzonego w dokumencie i dokonaj w nim zmian, a następnie otwórz plik źródłowy w programie Excel i porównaj z obiektem osadzonym w programie Word. Zauważ, że po dokonaniu zmian w obiekcie osadzonym w programie Word zmiany te nie są wprowadzone w pliku źródłowym.

Uwagi:

W polu Typ obiektu wyświetlane są tylko te programy, które są aktualnie zainstalowane na komputerze oraz obsługują zarówno łączenie, jak i osadzanie obiektów.
Jeśli w polu Typ obiektu wybrano pozycję Arkusz Microsoft Excel do dokumentu wstawiany jest cały skoroszyt. W dokumencie wyświetlany jest w danym momencie tylko jeden arkusz. Aby wyświetlić inny arkusz, należy dwukrotnie kliknąć obiekt programu Microsoft Excel, a następnie kliknąć odpowiedni arkusz.
Za pomocą polecenia Obiekt z menu Wstaw nie można wstawiać istniejących rysunków ani pewnych typów plików. Aby wstawić rysunek w programie Word, należy użyć polecenia Rysunek z menu Wstaw.

ćwiczenie 3: tworzenie obiektu osadzonego z danych z istniejącego pliku

Otwórz dowolny plik programu Excel na swoim komputerze i zaznacz dowolną ilość danych. Z menu Edycja wybierz Kopiuj. Następnie przejdź do programu Word i ustaw kursor w nowej linii. Z menu Edycja wybierz polecenie Wklej specjalnie. Aby utworzyć obiekt osadzony, wybierz opcję Wklej. W polu Jako, wybierz Arkusz Microsoft Excel - obiekt. Naciśnij OK.

Aby edytować obiekt osadzony kliknij na niego dwukrotnie. Aby usunąć obiekt osadzony zaznacz do i naciśnij klawisz Delete.

ćwiczenie 4: tworzenie obiektu połączonego z istniejącego pliku

Kliknij miejsce w dokumencie, w którym chcesz wstawić obiekt połączony. Z menu Wstaw wybierz polecenie Obiekt, a następnie kliknij zakładkę Utwórz z pliku. Następnie kliknij przycisk Przeglądaj i wybierz dowolny plik programu Excel na swoim komputerze. Naciśnij OK. Aby utworzyć obiekt połączony, zaznacz pole wyboru Połącz z plikiem. (Jeśli pole wyboru Połącz z plikiem nie jest zaznaczone, utworzony zostanie obiekt osadzony.) Naciśnij OK.

Aby edytować obiekt osadzony kliknij na niego dwukrotnie. Aby usunąć obiekt osadzony zaznacz do i naciśnij klawisz Delete.

Dokonaj edycji obiektu połączonego w dokumencie i dokonaj w nim zmian, a następnie otwórz plik źródłowy w programie Excel i porównaj z obiektem osadzonym w programie Word. Zauważ, że po dokonaniu zmian w obiekcie połączonym w programie Word zmiany te są wprowadzone w pliku źródłowym.

ćwiczenie 5: tworzenie obiektu połączonego z danych z istniejącego pliku

Otwórz dowolny plik programu Excel na swoim komputerze i zaznacz dowolną ilość danych. Z menu Edycja wybierz Kopiuj. Następnie przejdź do programu Word i ustaw kursor w nowej linii. Z menu Edycja wybierz polecenie Wklej specjalnie. Aby utworzyć obiekt połączony, wybierz opcję Wklej łącze. W polu Jako, wybierz Arkusz Microsoft Excel obiekt. Naciśnij OK.

Aby edytować obiekt połączony kliknij na niego dwukrotnie. Aby usunąć obiekt połączony zaznacz do i naciśnij klawisz Delete.

ćwiczenie 6: wyświetlanie obiektu połączonego lub osadzonego w formie ikony

Zaznacz obiekt osadzony, którego sposób wyświetlania chcesz zmienić. W menu Edycja wskaż podmenu Obiekt: nazwa obiektu (na przykład Obiekt: Arkusz), a następnie wybierz polecenie Konwertuj. Zaznacz pole wyboru Wyświetl jako ikonę.

Zaznacz obiekt połączony, którego sposób wyświetlania chcesz zmienić. W menu Edycja wskaż podmenu Połączony obiekt: nazwa obiektu (na przykład Obiekt: Arkusz), a następnie wybierz polecenie Konwertuj. Zaznacz pole wyboru Wyświetl jako ikonę.

ćwiczenie 7: przekształcanie obiektów osadzonych lub połączonych na rysunki

Kliknij obiekt osadzony, który chcesz przekształcić. Naciśnij klawisze CTRL+SHIFT+F9.

zadania kontrolne

zadanie 1:

Utwórz nowy rozdział (dokument podrzędny) swojej pracy zatytułowany: Badanie socjologiczne. Do utworzonego rozdziału wstaw jako obiekty połączone wykonane przez siebie tabele i wykresy obrazujące wyniki ankiet.

zadanie 2:

Dodaj do dokumentu spis wykresów. Dodaj nowe tabele do spisu tabel.

zadanie 3:

Opisz warunki przeprowadzenia ankiety i jej wyniki. Spisz wnioski i prognozy wynikające z graficznej analizy (wykresów) wyników ankiet.

zadanie 4:

Wstaw do dokumentu głównego stronę tytułową pracy. Na stronie tytułowej powinny znajdować się następujące elementy:

nazwa (ewentualnie logo) uczelni,
wydział
kierunek studiów
temat pracy
promotor
autor
miejscowość, miesiąc i rok obrony

zadanie 5 (nie jest obowiązkowe):

Jeśli chcesz jako załącznik „do wglądu” do pracy dołączyć wykonaną przez siebie ankietę musisz ją przerobić z ankiety ekranowej na ankietę drukowaną, tj. zastąpić pola list rozwijalnych polami wyboru, ponieważ nie da się drukować pól list rozwijalnych ankiety ekranowej w ankiecie drukowanej.

zadanie 6:

Pamiętaj o zaktualizowaniu spisu treści i innych spisów.

Informatyka w Zarządzaniu

Wyszukiwarka