Etyka urzędnicza

Wykład VI, 31.03.11

Współczesne teorie etyczne

• konsekwencjalistyczne - podstawowe normy działania, jest optymalizacja rachunków wartości

• dentologiczne - rygoryzm I.Kanta i inne współczesne teorie pryncypialistyczne

• aretologiczne - teorie cnót charakteru koncentrujące się ...

Podział czynów

Czyny dzielą się na:

• działania i zaniechania

• moralnie relewantne - obojętnie moralne

• nakazane (obowiązkowe) - zakazane - dozwolone

• obowiązki i czynycsuperrerogacyjne (erogare - ofiarować) - nadobowiązkowe, ofiara, zasługa

• czyny dozwolone - czyny tolerowane

Etyki zawodowe

• etyka zawodowa - jako etos zawodu

• zawód - powołanie, wyuczona i praktykowana rola społeczna

• zawód - znak firmowy tożsamości osobowej

• profesjonalizm - wiedza - sprawność - etos

• etyka zawodowa - jako wyraz szczególnej odpowiedzialności wykonawców niektórych zawodów za wartości im powierzne (życie, zdrowie, wolność, osobowość, wiedza)

Spór o etykę zawodową

• czy etyka zawodowa jest potrzebna, skoro wystarczy być przyzwoitym?

• co to jest przyzwoitość?

• minimum respektu dla zasad moralnych

• podstawa integralności społecznej i elementarnego zaufania

Etyka zawodowa a etyka ogólna

• etyka zawodowa może nakazywać lub dopuszczać czyny, które etyka ogólna zabrania

• etyka zawodowa może zabraniać czynów, które etyka ogólna dopuszcza (?)

Wykład VII, 07.04.11

Aksjologia (axia - gr. wartość, cena; logos - pojęcie, słowo)

• nauka o tym co pośród przedmiotów cenionych jest cenne, w jakim porządku i dlaczego

• opisowa i normatywna

• ogólna (uniwersalny system wartości) i szczególowa (partykularny system wartości)

Wartość - jakikolwiek przedmiot jakiegokolwiek zainteresowania

• pozytywna i negatywna (dodatnia i ujemna)

Dobro - przedmiot posiadający wartość pozytywną, wartościowy dodatnio

Zło - przedmiot posiadający wartość negatywną, wartościowy ujemnie

Stany rzeczy dobre - posiadają powinne wartości pozytywne lub nieposiadające niepowinnych wartości negatywnych

Stany rzeczy złe - posiadają niepowinne wartości negatywne lub nieposiadające powinnych wartości pozytywne

Stany rzeczy złożone - posiadają rozmaite wartości dodatnie i ujemne, trudne do jednoznacznej oceny. Nic nie jest doskonale dobre i ani doskonale złe.

Orientacje aksjologiczne:

• konsumpcjonizm

• witalizm

• ekologizm

• hedonizm

• indywidualizm i egoizm

• kolektywizm

• pacyfizm

• liberalizm

• intelektualizm

• laboralizm

• estetyzm

• moralizm

• personalizm

• teocetryzm

Orientacje aksjologiczne absolutyzują i porządkują cały zbiór wartości.

• odwołują się do ludzkiej natury (empirycznej takiej jaka jawi nam

się w pragnieniach) możliwość chaosu aksjol.

• są jednak orientacje aksjologiczne, które szukają obiektywnych,

racjonalnych podstaw porządku wartości

Teoria w hierarchi potrzeb Abrahama Maslowa

W porządku pierwszeństwa zaspokajania:

• fizjologiczne (wyżywienie, schronienie)

• bezpieczeństwa

• przynależności społecznej

• miłości i szacunku (uznania)

• rozwoju czyli samorealizacji (dążenia do piękna, doskonałości, sprawiedliwości). To objaw zdrowia psychicznego.

Systematyzacje wartości

• wartości względne - bezwzględne - absolutne

• instrumentalne (heterolteliczne) - autoteliczne (samocelowe) - konsukutywne (wynikowe)

• fundamentalne (podstawowe, niższe) i nadbudowane (wyższe)

• utylitarne - perfekcyjne (doskonalące)

• niepełne - pełne (perfekcyjne, absolutne)

• dobra względne: środki, warunki, zbiorniki, symbole

Schematy systematyzacji

Dobro wspólne, publiczne

• ujęcie substancjalne, kolektywne - wspólnota jako byt, jako tzw. „wszyscy”, państwo

• ujęcie dystrybutywne - wspólnota jako związek grup (jednostek osób) i pole rozgrywania ich interesów (potrzeb, wartości)

• jednostka czy wspólnota - prymat czy dynamiczna równowaga sytuacyjna

• partykularyzm terytorialny czy uniwersalizm

• tożsamość regionalna, państwowa, europejska, globalna

• partykularyzm jako groźba relatywizmu (?)

Wartości w kręgu wspónoty

• władza polityczna (wartość instrumentralna, ostateczna), poczucie zdolnośći, określanie postaw grupy wielkiej grupy ludzi

• bogactwo (wartość instrumentalna, ostateczna)

• sława, rozpoznawalność, istnienie publiczne

• chwała, duma, dostojeństwo, splendor, prestiż - poczucie pełni aksjologicznej

Wykład VIII, 14.04.11

Życie publiczne = życie prywatne

• publiczne - publiczność, jawność, powszechna dostępność, uregulowane prawem

• publiczne - państwowe i obywatelskie

• prywatne - osobiste, indywidualne, niejawne (nawet skryte), niedostępne

Polityka

• wszystko co dotyczy państwa i regulacji między państwami

• reprezentacja interesów realizowanych za pośrednictwem instytucji państwa (władzy)

• sztuka zdobywania, sprawowania, utrzymywania, przekazywania władzy - kwestia środków do celu, granic nakładanych na dążenia (samoograniczenie)

Ethos polityki

• etos roztropnej służby dobru wspólnemu (klasyczna teoria JP II)

• etos mediacyjny (reprezentacja i realizacja interesów grup społecznych, lobby)

• etos sukcesu w dążeniu do władzy, jej sprawowaniu i utrzymywaniu się

Administracja - urząd - urzędnicy

• urzędnik - osoba na urzędzie pełniąca słuzbę publiczną

• administracja państwowa - samorządowa - powierzona innym instytucjom jako wykonawcza na mocy ustaw w różnym zakresie (słuzba zdrowia, edukacja)

• ad - ministrowanie - pracownicy administracji, służba pomocnicza

• minister (łac.) - sługa, pomocnik

Misja administracji

• służba na rzecz porządku publicznego, służba publiczna

• sprawne zarządznie zyciem społecznym na podstawie prawa w służbie dobra wspólnoty

• urzeczywistnianie wartości prawa (legalności) w przestrzeni społecznej

• legalne i sprawne zaspokajanie potrzeb obywateli z uwzględnieniem dobra publicznego określonego w ich woli politycznej

Wartości demokratycznego państwa

Anthony Marydmetres (?) wymienia 4 podstawowe wartości ustroju demokratycznego

• accuntability - odpowiedzialność przed parlamentem

• law - działanie zgodne z prawem

• integrity - profesjonalizm

• responsiveness - partycypacja publiczna

Wg Kulesza, Niziolek, Etyka słuzby publicznej s. 131 ( wtf po co to??)

Wartości w administracji

• prawo - dobro publiczne

• porządek w granicach prawa

• sprawiedliwe zaspokajanie potrzeb obywateli

• szacunek dla godności obywateli

• skuteczność działania

• zaufanie do państwa

• godność funkcjonariusza (z nominacji - jak cię zatrudnią, godność zawodowo - moralna wyrażona w szacunku)

Misja słuzby publicznej

Wg prof. M. Kuleszy misja ta jest: „urzeczywistnianie w praktyce następujących wartości:”

• legalność działania

• odpowiedzialność

• lojalność wobec państwa i demokratycznej władzy

• uczciwość

• racjonalność działnia

• bezstronności

• sprawności

Służba cywilna - słuzba prawu

• służba na podstawie i w granicach prawa

• moralne uzasadnienie prawa jako dobra wspólnego (prawo minimum moralności)

• prawo adresowane jest do podmiotów moralnie wrażliwych mimo iż stwarza uprawnienia i nakreśla obowiązki także dla podmiotów lekceważących moralność

• prawo etyczne wypełnia przestrzeń między prawem a moralnością w sprawach nie wymagających regulacji prawnej ale zwykłej przyzwoitości

• wniosek: służba prawu wymaga postawy moralnej

Odpowiedzialność w służbie publicznej

• podejmowanie się zadań do których urzędnik ma kompetencje

• określony sciśle zakres obowiązków

• poczucie osobowego związku z obowiązkami

• godne branie na siebie odpowiedzialności za błędy

Ethos lojalności urzędniczej

• lojalność wobec państwa nie powinna być mylona z lojalnością wobec konkretnych urzędników, jeśli łamią prawo lub zasady etyki

• lojalność wobec państwa i demokracji - musi być rozumiana w sposób dystrybutywny, czyli uwzględniać poszczególne składowe wartości i słuszne interesy obywteli, grup obywateli

• wierność - lojalność - przysięga

Słuzba cywilna - godność służby

• harmonizowanie dobra publicznego z dobrem obywateli - aksjologiczną podstawą działania urzędniczego

• służba cywilna czerpie swą godność z pracy na rzecz wspólnoty państwowej

• wartość służby publicznej - słuzba mimo wartości instrumentalnej nzanaczona jest zarazem godnością wpisaną w wartość dobra wspólnego

Korpus słuzby cywilnej - zakres podmiotowy

• Kancelaria Prezesa Rady Ministrów

• Urzędy ministrów oraz urzędy administracji centralnej

• Urzędy wojewódzkie i aparat terenowy podległy administracji rządowej

• Komendy i inspektoraty służb państwowych i inne tym podobne jednostki

Wykład IX, 21.04.11

brak

Wykład X, 05.05.11

§ 2.Członek korpusu służby cywilnej wykonuje obowiązki rzetelnie a w szczególności

1. pracuje sumiennie, dążąc do osiągnięcia najlepszych rezultatów pracy i mając na względzie wnikliwe oraz rozważne wykonywanie powierzonych mu zadań;

2. jest twórczy w podejmowaniu zadań, a wyznaczone obowiązki realizuje aktywnie, z najlepszą wolą, nie ograniczając sie jedynie do ich litery;

3. nie uchyla sie od podejmowania trudnych rozstrzygnięć oraz odpowiedzialności za swoje postępowanie; wie, że interes publiczny wymaga działań rozważnych, ale skutecznych i realizowanych w sposób zdecydowany;

4. w rozpatrywaniu spraw nie kieruje się emocjami, jest gotów do przyjęcia krytyki, uznania swoich błędów i do naprawienia ich konsekwencji;

5. dotrzymuje zobowiązań, kierując się prawem i przewidzianym trybem działania

6. racjonalnie gospodaruje majątkiem i środkami publicznymi z dbałością o nie i będąc gotowy do rozliczenia swoich działań w tym zakresie; Monitor Polski 46 - 1930 - Poz. 683;

7. jest lojalny wobec urzędu i zwierzchników, gotów do wykonywania służbowych poleceń, mając przy tym na względzie, aby nie zostało naruszone prawo lub popełniona pomyłka;

8. wykazuje powściągliwość w publicznym wypowiadaniu poglądów na temat pracy swojego urzędu oraz innych urzędów i organów państwa;

9. rozumie i aprobuje fakt, iż podjęcie pracy w służbie publicznej oznacza zgodę na ograniczenie zasady poufności informacji dotyczącej również jego życia osobistego;

§ 3 Członek korpusu służby cywilnej dba o rozwój własnych kompetencji , a w szczególności:

1. rozwija wiedzę zawodową, potrzebną do jak najlepszego wykonywania pracy w urzędzie;

2. dąży do pełnej znajomości aktów prawnych oraz wszystkich faktycznych i prawnych okoliczności spraw;

3. jest gotów do wykorzystywania wiedzy zwierzchników, koleów i podwładnych, a w przypadku braku wiedzy specjalistycznej - do korzystania z pomocy ekspertów;

4. zawsze jest przygotowany do jasnego - merytorycznego i prawnego - uzasadniania własnych decyzji i sposobu postępowania;

5. w wykonywaniu wspólnych zadań administracyjnych dba o ich jakość merytoryczną i o dobre stosunkji międzyludzkie;

6. jeżeli w sprawie są wyrażane zróżnicowane opinie, dąży do uzgodnień opartych na rzeczowej argumentacji;

7. życzliwy ludziom, zapobiega napięciom w pracy i rozładowywuje je, przestrzega zasad poprawnego zachowania.

Wykład XI, 12.05.11

brak

Wykład XI, 19.05.11

§ 4. Członek korpusu służby cywilnej jest bezstronny w wykonywaniu zadań i obowiązków, a w szczególności:

1. nie dopuszcza do podejrzeń o związek między interesem publicznym a prywatnym;

2. nie podejmuje żadnych prac ani zajęć, które kolidują z obowiązkami służbowymi;

3. nie przyjmuje żadnej formy zapłaty za publiczne wystąpienia, gdy mają one związek z zajmowanym stanowiskiem lub wykonywaną pracą służbową;

4. w prowadzonych sprawach administracyjnych równo traktuje wszystkich uczestników, nie ulegając żadnym naciskom i nie przyjmując żadnych zobowiązań wynikających z pokrewieństwa, znajomości, pracy lub przynależności;

5. od osób zaangażowanych w prowadzone sprawy nie przyjmuje żadnych korzyści materialnych ani osobistych;

6. nie demonstruje zażyłości z osobami publicznie znanymi ze swej działalności politycznej, gospodarczej, społecznej lub religijnej, wystrzega się okazji do promowania jakichkolwiek grup interesu;

7. sznuje prawo obywateli do informacji, mając na względzie jawność działania administracji publicznej, dochowując przy tym tajemnicy ustawowo chronionej

8. akceptuje ograniczenia możliwości podjęcia przyszłej pracy u osób, których sprawy były lub są prowadzone przez zatrudniający go urząd.

§5. Członek korpusu służby cywilnej w wykonywaniu zadań i obowiązków jest neutralny politycznie, a w szczególności:

1. lojalnie i rzetelnie realizuje strategię i program Rządu Rzeczypospolitej Polskiej, bez względu na własne przekonania i polityczne poglądy;

2. przygotowując propozycje działań administracji rządowej, udziela obiektywnych, zgodnych z najlepszą wola i wiedzą, porad i opinii zwierzchnikom;

3. nie manifestuje publicznie poglądów i sympatii politycznych, a jeżeli jest urzędnikiem służby cywilnej, to nie tworzy i nie uczestniczy w partiach politycznych;

4. dystansuje się otwarcie do wszelich wpływów i nacisków politycznych, które mogą doprowadzić do działań stronniczych i nie angażuje się w działania, które mogłyby słuzyć celom partyjnym;

5. dba o jasność i przejrzystość własnych relacjii z osobami pełniącymi funkcje polityczne;

6. nie uczestniczy w strajkach lub akcjach protestacyjnych, zakłócających normalne funkcjonowanie urzędu;

7. eliminuje wpływy polityczne na rekrutację i awanse w służbie cywilnej.

Zasady etyki urzedniczej

U podstaw etyki urzędniczej tkwi zasada harmonizowania dobra publicznego z dobrem obywateli.

Cnoty (zasady etyki urzędniczej).

• profesjonalizm (wiedza, doświadczenie, gotowość ustawicznego dokształcania się, respekt dla wymagań etycznych)

• rzetelność, sumienność dokładność, punktualność,

• sprawiedliwość (sens prawno - etyczny, moralny, uczciwość);

• odpowiedzialność (czyja? za co? przed kim?)

• unikanie konfliktu interesów (neutralność polityczna, środowiskowa, unikanie zarzutu o nepotyzm)

• cierpliwość, gotowość pomocy

• urzędnika obowiązują także cnoty obywatelskie

• koleżeński stosunek do współpracowników (nie mylić z kolesiostwem (wtf??)

Zasada harmonizacji dobra publicznego z dobrem obywateli

• Dobro publiczne nie jest dobrem abstrakcyjnym, ale wspólnym.

• Granicą dla dobra publicznego jest krzywda lub szkoda obywatela.

• Granicą dla dobra obywatela jest szkoda publiczna.

Wykład XII, 26.05.11

najmniej aksjologii

Zasady etyki urzędniczej

• Zasada harmonizacji dobra publicznego z dobrem obywateli

• Dobro publiczne nie jest dobrem abstrakcyjnym ale wspólnym.

• Granicą dla dobra publicznego jest krzywda lub szkoda obywatela.

• Granicą dla dobra obywatela jest szkoda publicznego.

Zasada profesjonalizmu

Zasada bezstronności

Nie wyklucza związku interesu zawodowego z publicznym
Wyklucza konflikt intersów	Wyklucza nepotyzm i kolesiostwo	Wyklucza naciski polityczne, religijne

Zasada jawności

Wszystko jest jawne w granicach prawa
Zadne interesy biznesowe nie mogą wykluczać jawności	Decyzje i uzasadnienia muszą być jawne	Zamiary urzędu wkraczające w interesy obywateli muszą być jawne

Zasada godności

godność

poznanie, wolność, praca

naturalne

wspólnotowe

Harmonizacja dobra publicznego z dobrem poszczególnych obywateli

Zasada profesji

Zasada godności

Zasada sprawiedliwości

Zasada jawności i przejrzystości

Zasada bezstronności

doskonalenia kwalifikacji

kompetencja merytoryczna i prawnicza

rzetelność

uczciwość

otwartość i twórczość

Godność urzędowa

Nadana wraz z objęciem stanowiska

Zawodowa godność moralna

Doskonałość zawodowa wzbudzająca szacunek

Godność przyrodzona

Naturalna, z urodzenia - należna każdemu

Osobista godność moralna

Doskonałość osobista, postawa integralna

---