504


Gimnazjum klasa III

Zrozumieć słowo (Wydawnictwo Nowa Era)

Nr programu nauczania: DKW-4014-204/99

Liczba godzin

Temat lekcji

(materiał)

Wymagania

podstawowe

Wymagania

ponadpodstawowe

Ścieżki

edukacyjne

Uwagi

o realizacji

WRZESIEŃ

2

O tym co przed nami.

Uczeń:

  • czyta wybrane teksty (lub ich fragmenty) zamieszczone
    w podręczniku

  • notuje dane o książce, tworząc skrócony opis bibliograficzny

  • wykonuje opis ibliograficzny lektur przeznaczony do omówienia w kl. III

  • opisuje okładkę podręcznika,

  • sprawnie posługuje się spisem treści

Uczeń:

  • zauważa ciągłość kompozycyjną w budowie podręczników dla klasy I, II
    i III (podział na działy - ich tytulatura)

  • wykonuje opis bibliograficzny tekstu zamieszczonego
    w podręczniku

  • tworzy propozycję kalendarza lektur

  • buduje własny zestaw lektur uzupełniających

  • redaguje opis wybranej lektury (jak w katalogu rzeczowym)

Ścieżka czytelnicza
i medialna

Niezbędnych jest kilka zestawów lektur
(z biblioteki), które omawiane będą
w czasie roku szkolnego

1

Wróćmy do domu…

[A. Kamieńska Co jest za domem? (s. 9);

E. Bryll Tyle razy
(s. 9); E. Stachura
Dookoła mgła, (s. 13)]

  • czyta teksty poetyckie

  • określa podmiot liryczny

  • określa sytuację liryczną

  • nazywa nastrój tekstów

  • wskazuje i nazywa podstawowe środki stylistyczne

  • redaguje kartkę z pamiętnika „Niezapomniany dzień mojego dzieciństwa”

  • uzasadnia tytuł tekstu Stachury i wyjaśnia jego metaforyczny charakter

  • korzystając z tekstu
    A. Kamieńskiej, wyjaśnia sens słów „Im więcej wiem, tym więcej widzę”

  • redaguje kartkę z pamiętnika, której autorem mógłby być podmiot liryczny wiersza Stachury

  • uzasadnia właściwy dobór ilustracji E. Binkowskiej do wiersza Dookoła mgła

1

Czy „dom” zawsze znaczy to samo?

[E. Berberyusz Mizerykordia (s. 11)]

  • czyta tekst ze zrozumieniem

  • nadaje mu inny tytuł

  • nazywa swoje uczucia wywołane lekturą pierwszej części utworu

  • pracując w grupie, formułuje odpowiedź na pytanie zawarte w temacie lekcji

  • podejmuje próbę napisania reportażu „Jeden dzień
    w moim domu”

  • wyjaśnia sens słów „kiwanie” jest „szukaniem gniazda”

  • uzasadnia ironiczny charakter tytułu drugiej części tekstu

  • prezentuje pracę grupy

  • uzasadnia, iż tekst jest reportażem (po lekturze informacji w podręczniku językowym)

  • nazywa formy wypowiedzi występujące w tekście

  • redaguje reportaż
    z zachowaniem jego wyznaczników formalnych

Praca
w grupie
z zastosowaniem metaplanu

Podręcznik językowy
s. 105

2

Rozmowy o Polsce.

[S. Wyspiański A to Polska właśnie (s. 14); S. Baliński Krajobrazy polskie (s. 15);
L. Staff Pierwsza przechadzka (s. 16); A. Gołubiew Czym jest właściwie
ojcz
yzna? (s. 17)]

  • czyta teksty literackie

  • pracując w parze, odpowiada na pytania dotyczące tekstów

  • współtworzy plakat „Obrazy Polski” (dowolną techniką plastyczną) adekwatny do obrazów utworzonych
    z cytatów

  • samodzielnie omawia budowę tekstu poetyckiego (strofy, wersy, rymy, układ rymów, środki poetyckie)

  • podejmuje próby interpretacji

  • buduje słowniczek pojęć wokół hasła „ojczyzna”

  • redaguje zaproszenie na wernisaż „A to Polska właśnie”

  • pracując w grupie, buduje poetyckie obrazy Polski
    - posługuje się wyłącznie cytatami z tekstów

  • nadaje tytuł utworzonym
    z cytatów obrazom

  • definiuje pojęcie „ojczyzna”

  • samodzielnie dokonuje analizy i interpretacji tekstu poetyckiego (redaguje notatkę w punktach: nadawca i odbiorca tekstu, sytuacja liryczna, typ liryki, budowa tekstu)

Pytania dla par - na podstawie skoroszytu

Trzy pary
w kolejnym etapie lekcji tworzą grupę.

1

A Polska leży w sercu Europy.
[W. Markowska
Europa (s. 19);
J. Strzelczyk Odkrywanie Europy (s. 22)]

  • samodzielnie czyta tekst „Odkrywanie Europy”

  • poznane w nim fakty nanosi na oś czasu (od IV w. p.n.e.

  • do czasów najnowszych)

  • z tekstu wypisuje nazwy geograficzne, pamiętając
    o właściwej zasadzie

  • ortograficznej

  • podaje fakty

  • na podstawie tekstu
    W. Markowskiej redaguje notatkę wyjaśniającą etymologię nazwy „Europa”

  • odwołując się do tekstu, formułuje definicję „Europy”
    i „Europejczyka”

  • wskazuje opinie i komentarze

  • komentuje obraz Europa i byk, odwołując się do treści mitu

Ścieżka europejska

2

Wędrujemy po Europie. [Cz. Miłosz Dziecię Europy (s. 25)]

  • czyta ze zrozumieniem tekst poetycki

  • pracując w grupie tworzy krótką wypowiedź do wstępu przewodnika turystycznego
    o Europie

  • w grupie pracuje nad jednym z europejskich szlaków turystycznych

  • ocenia prace grup

  • redaguje opis atrakcyjnego miejsca w Europie, zachęcając do jego odwiedzenia

  • formułuje przesłanie do Europejczyka zawarte

  • w tekście utworu

  • tworzy propozycję jednego

  • ze szlaków turystycznych

• Centrale polityczne na mapie Europy

• Śladami wielkich Europejczyków

• Perły architektury europejskiej

• Szlakiem europejskich kultów religijnych

  • prezentuje pracę grupy

  • redaguje opis wybranej trasy, zachęca do jej przebycia

Ścieżka europejska

Praca
w grupach. (Niezbędna jest właściwa praca domowa zadana tydzień wcześniej, która ułatwi wykonanie zadań grupom)

1

Co Ziemia powiedziałaby swym mieszkańcom? [E. Morin,
A.B. Kerh Ziemia - ojczyzna (s. 26);
A. Słonimski Ten jest z ojczyzny mojej
(s. 28)]

  • czyta ze zrozumieniem teksty

  • zadaje pytania szczegółowe do tekstów

  • odpowiada na postawione pytania

  • odpowiada na pytanie postawione w temacie

  • redaguje symulowany wywiad z Ziemią, wykorzystując przeczytane teksty

  • redaguje list otwarty Ziemi do jej mieszkańców

1

O funkcjach tekstów językowych.

  • rozpoznaje wypowiedzenia
    o funkcji ekspresywnej, impresywnej, informatywnej, fatycznej, poetyckiej

  • buduje wypowiedzi o ww. funkcjach

  • rozpoznaje dominującą funkcję tekstu

  • porządkuje czasowniki właściwe dla wypowiedzi
    o funkcji ekspresywnej lub impresywnej

  • wskazuje środki językowe decydujące o dominującej funkcji tekstu

2

Czego o książce jeszcze nie wiemy?

  • rozumie różnice między czytaniem informacyjnym, krytycznym i twórczym

  • czyta ze zrozumieniem teksty nt. książki

  • na podstawie tekstów zbiera argumenty przekonujące do czytania

  • przygotowuje kilkuzdaniową wypowiedź o uczuciach związanych z poznanymi dotychczas lekturami

  • w formie tabeli notuje zadania książki i czasopisma

  • wyjaśnia cytaty pochodzące
    z tekstu E. Balcerzana

  • w kilkuzdaniowej wypowiedzi wyraża swój pogląd nt. dewizy „Człowiek czytający wart jest dwóch”

  • buduje pytania sprawdzające rozumienie przeczytanego tekstu

Ścieżka czytelnicza
i medialna

Kształcenie językowe
s. 4-15

1

Podstawowe zasady polskiej ortografii.

  • przepisuje bezbłędnie tekst krótkiego dyktanda

  • wskazuje ortogramy

  • uzasadnia pisownię

  • pisze poprawnie do 74% ortogramów opracowanych na lekcji (w krótkim sprawdzianie na zakończenie lekcji)

  • uzasadnia pisownię wszystkich ortogramów

  • pisze poprawnie powyżej 75% ortogramów opracowanych na lekcji

Dobrą pomocą jest przygotowana przez nauczyciela uporządkowana lista zasad ortograficznych, ewentualnie tablice dydaktyczne rozwieszone w pracowni

3

Części mowy i ich funkcje składniowe.

  • rozpoznaje odmienne
    i nieodmienne części mowy w tekście

  • poprawnie stosuje kategorie gramatyczne z zakresu fleksji

  • przedstawia budowę zdania pojedynczego na wykresie

  • klasyfikuje części mowy (stosuje szczegółowe podziały)

  • pamięta o osobliwościach
    w odmianie

  • nazywa części zdania, stosując ich szczegółowy podział

3

Praca klasowa nr 1,

jej omówienie
i poprawa.

  • wykazuje się umiejętnościami i wiedzą na poziomie P
    w zakresie: czytania ze zrozumieniem tekstów reprezentujących różne rodzaje literackie; redagowania krótkiego tekstu o charakterze perswazyjnym; stosowania zdobytej wiedzy o częściach mowy i ich funkcjach składniowych

  • wykazuje się umiejętnościami i wiedzą na poziomie PP w zakresie: czytania ze zrozumieniem tekstów reprezentujących różne rodzaje literackie; redagowania krótkiego tekstu o charakterze perswazyjnym; stosowania zdobytej wiedzy o częściach mowy i ich funkcjach składniowych

Proponuję ocenienie każdej grupy umiejętności osobno (tu: trzy grupy - trzy stopnie)

PAŹDZIERNIK

1

Przygotowujemy się do lektury powieści
S. Żeromskiego pt.
Syzyfowe prace (fragment, s. 38)

  • przygotowuje informacje
    o powieści, korzystając
    z różnych źródeł

  • redaguje notatkę o powieści w formie informacji do katalogu rzeczowego

  • pracuje ze słownikami

  • uczestniczy w wykładzie konwersatoryjnym

  • przypomina mit o Syzyfie

  • określa cechy „syzyfowej pracy”

  • sporządza słowniczek pojęć teoretycznoliterackich

Uczniowie notują zadania do lektury, które wykonują samodzielnie w domu (po jej przeczytaniu lub w trakcie)

1

(+1)

Jak dzieła sztuki rozmawiają ze sobą?

  • samodzielnie czyta teksty kultury

  • potrafi wskazać różne typy tekstów kultury (dzieła literackie, plastyczne, filmowe, muzyczne)

  • dzieli tekst E. Kuryluk na części, nadaje im tytuły

  • wskazuje fragmenty,
    w których ujawnia się nadawca tekstu

  • nazywa dominującą funkcję tekstów dotyczących obrazu Michała Anioła

  • redaguje opis obrazu lub rzeźby

  • wypowiada się nt. swych ulubionych tekstów kultury (książka, obraz, film, utwór muzyczny)

  • redaguje kilkuzdaniową wypowiedź nt. obrazu Michała Anioła Sąd Ostateczny

  • do tekstu E. Kuryluk buduje szczegółowe pytania, potrafi na nie odpowiedzieć

  • opis obrazu lub rzeźby rozszerza o odwołania do mitu,

  • podaje przykłady różnych tekstów kultury korespondujących ze sobą

  • porównuje językowe
    i malarskie środki wyrazu

  • podaje przykłady tekstów kultury podejmujących motywy dzieciństwa, samotności, wędrówki, wojny, wsi

Kształcenie językowe
s. 16-25

2

Jaka funkcja językowa dominuje w aktach prawnych, instrukcjach, na mapach i wykresach?

  • czyta akty prawne, instrukcje obsługi, wykresy, mapy
    i tabele

  • wybiera z ww. informacje,

  • omawia graficzne rozczłon-kowanie zapisu i rolę obrazków typowych dla instrukcji

  • redaguje krótki tekst omawiający sondaż, którego wyniki zostały przedstawione na wykresie

  • odpowiada na pytanie zawarte w temacie

  • rozumie rolę przypisów

  • interpretuje i wnioskuje

  • wskazuje charakterystyczne cechy języka ww. tekstów

  • dokonuje parafrazy

  • formułuje instrukcje

  • w formie wykresu przedstawia wyniki przeprowadzonego w klasie sondażu

2

Dźwignia handlu, czyli o języku reklamy.

  • pracuje w parze nad zestawem tekstów reklamowych

  • w postaci wykresu notuje informacje

  • nazywa funkcję tekstu reklamowego

  • wypowiada się nt. ulubionej reklamy

  • analizuje reklamę telewizyjną

  • pracując w grupie, projektuje scenkę reklamową

  • redaguje streszczenie

  • czyta teksty o języku reklamy,

  • sporządza katalog chwytów językowych typowych dla reklamy

  • dokonuje analizy wybranych (z plakatów) reklam, nawiązując do informacji
    z przeczytanych artykułów

  • układa scenariusz i tekst reklamy telewizyjnej

Ścieżka czytelnicza
i medialna

Kształcenie językowe
s. 33-36. Uczniowie przez tydzień przygotowują (w parach) plakat „Ta reklama do mnie trafia”, w którym przedstawią teksty reklamowe znane im z telewizji, radia, gazet

2

Zdania złożone
- powtórzenie.

  • odróżnia zdania złożone współrzędnie od złożonych podrzędnie

  • rozróżnia typy zdań złożonych współrzędnie
    i podrzędnie

  • przedstawia graficznie budowę zdania złożonego współrzędnie i podrzędnie

  • wskazuje imiesłowowy równoważnik zdania
    i przekształca go na zdanie

  • dokonuje klasyfikacji zdań złożonych

  • uzasadnia użycie przecinków w zdaniu złożonym

  • wyjaśnia różnice między rodzajami zdań współrzędnych
    i podrzędnych

  • buduje zdanie wg wskazanego schematu

2

Czy Syzyfowe prace można nazwać dokumentem?

  • korzystając ze słowników, wyjaśnia hasło „dokument”

  • buduje zwroty i wyrażenia
    z rzeczownikiem „dokument”

  • pracując w grupie porządkuje wiadomości - uogólnione informacje z powieści dotyczące metod rusyfikacji oraz postaw młodzieży
    i dorosłych wobec niej

  • odpowiada na pytanie zawarte w temacie lekcji

  • redaguje krótką wypowiedź pisemną dotyczącą postaw społeczeństwa polskiego wobec rusyfikacji

  • wykorzystując zadania wykonane w czasie lektury, formułuje krótką wypowiedź ustną dotyczącą edukacji
    w Królestwie Polskim

  • wzbogaca informacje przykładami z powieści

  • uogólnia, wnioskuje

  • przedstawia pracę własnej grupy

  • wyjaśnia, czego dokumentem jest powieść Syzyfowe prace - potrafi to udowodnić

  • odwołując się do pracy na lekcji, interpretuje tytuł powieści

Praca
w zespołach

4-5 osobowych

2

(+1)

…dwie zmierzają ku sobie i łączą się drogi, czyli…

  • krótko przedstawia bohaterów tekstu: Marcina Borowicza i Andrzeja Radka (wypowiedź 2-3 zdaniowa)

  • wykorzystując własną pracę domową, porządkuje
    w punktach planu ramowego dzieje jednego z bohaterów

  • konsultuje się z kolegami
    - ustala wspólne stanowisko

  • pracuje w grupie

  • korzysta ze słowników (hasło „ewolucja”)

  • dostrzega w dziejach Radka
    i Borowicza kontrast

  • podejmuje próbę wyjaśnienia faktu, dlaczego początkowo autor zatytułował swą powieść „Andrzej Radek, czyli Syzyfowe prace”

  • redaguje rozprawkę dotyczącą tytułu powieści

  • odczytuje symboliczne znaczenie tematu lekcji,

  • pracując w grupie, porównuje prace jej członków
    z przygotowanymi do uporządkowania dziejami obydwu bohaterów

  • przedstawia pracę grupy

  • wyjaśnia znaczenie związków wyrazowych
    z rzeczownikiem „ewolucja” (wypisanych ze słownika wyrażeń bliskoznacznych)

  • wskazuje wśród ww. te, które odnoszą się do bohaterów powieści

  • komentuje, odwołując się do przykładów, ewolucję duchową Borowicza i Radka

  • dostrzega w losie jednego
    z bohaterów „syzyfową pracę”

  • dookreśla znaczenie tytułu powieści (zna trzyaspektowość wyjaśnień)

  • redaguje rozprawkę, rozpatrując trafność tytułu wobec problematyki powieści

Praca metodą „Śnieżnej kuli” (dochodzenie do zespołu
6-osobowego).

W zespole spotykają się 3 osoby, które przygotowały dzieje Borowicza
i 3 porządkujące dzieje Radka.

Uczniowie otrzymują na paskach papieru kilkadziesiąt punktów planu dziejów Borowicza
i Radka.

(Dla utrudnienia można dodać informacje z życia innych bohaterów)

1

Odcienie i barwy miłości w Syzyfowych pracach
S. Żeromskiego

  • wymienia uczucia, z którymi człowiek spotyka się
    w życiu

  • wskazuje kolor symbolizujący miłość

  • pracując w zespole, odnajduje fragmenty tekstu dotyczące miłości do matki, do Biruty oraz rozpaczy po wyjeździe Anny

  • redaguje kartkę z pamiętnika Marcina Borowicza

  • wyjaśnia znaczenie sformułowania „miłość nie jedno ma imię”

  • wyjaśnia, dlaczego czerwony jest „kolorem miłości”

  • odwołując się do tekstu powieści, nazywa uczucia bohatera

  • wskazuje współgranie przyrody z uczuciami bohatera (opisy przyrody)

  • dobiera barwy symbolizujące uczucia (tabela)

  • rozumie symboliczne znaczenie „palety barw
    i uczuć”

Lekcja wg E. Gałczyńska, R. Jabłoński A słowa jak ziarna…

Pomoce: dwie palety (jedna pusta, druga z przyczepionymi kolorowymi kółkami).

Uczniowie po wypełnieniu tabeli nano-szą wybrane barwy na pustą paletę symbolizującą uczucia Marcina

Borowicza

1

Czy Syzyfowe prace można nazwać radosnym hymnem życia, na przekór wszystkiemu?

  • czyta sądy (cytaty) historyków literatury dotyczące powieści

  • porządkuje cytaty „Syzyfowe prace” - „radosny hymn życia”; „Syzyfowe prace”
    - „na przekór wszystkiemu”

  • formułuje tezę do rozprawki, dobiera i komentuje argumenty, podsumowuje

  • podejmuje próby udzielenia krótkiej odpowiedzi na pytanie zawarte w temacie

  • wyjaśnia swe stanowisko

  • własne poglądy i stanowiska znawców literatury łączy
    i notuje w formie tabeli

  • formułuje hipotezę dowodu swego stanowiska przez dobór odpowiednich argumentów, buduje tezę (jako podsumowanie)

Lekcja wg

A słowa jak ziarna…

3

Praca klasowa nr 2; jej omówienie i poprawa

  • wykazuje się umiejętnościami na poziomie P dotyczącymi omówionej powieści w zakresie cichego czytania ze zrozumieniem oraz redagowania wypowiedzi pisemnej

  • wykazuje się umiejętnościami na poziomie PP dotyczącymi omówionej powieści w zakresie cichego czytania ze zrozumieniem oraz redagowania wypowiedzi pisemnej

Test czytania ze zrozu-mieniem do fragmentu artykułu
W. Borowego pt. Powieść
o dorastaniu

LISTOPAD

2

Gdy podmiot w zdaniu się zmienia…

  • uzupełnia zdanie podrzędnym podmiotowym

  • zadaje odpowiednie pytanie
    o wypowiedzenie podrzędne

  • wskazuje zdanie podrzędne podmiotowe

  • przedstawia na wykresie budowę zdania złożonego
    i właściwie je nazywa

  • uzupełnia zdanie złożone brakującymi przecinkami

  • przekształca zdanie złożone, zastępując podrzędne grupą podmiotu (i odwrotnie),

  • uzasadnia użycie przecinków w zdaniu złożonym
    z podrzędnym podmiotowym

  • wskazuje w zdaniu złożonym z podrzędnym podmiotowym orzeczenie zdania nadrzędnego wyrażone przez wyrazy o znaczeniu czasownikowym (typu wiadomo, szkoda, prawda, możliwe, dobrze)

Lekcja wymaga przygotowania zestawu ćwiczeń
- najlepiej dla każdego ucznia

1

Jak to mnie zachwyca, kiedy mnie nie zachwyca (s. 43), czyli technika gombrowiczowskiego szyderstwa.

  • redaguje streszczenie fragmentu

  • pracuje w grupie, odpowiada na podstawie tekstu i autopsji na pytania: Jak jest? Jak być powinno? Dlaczego nie jest tak jak być powinno?

  • pracuje ze słownikami (hasło „szyderstwo”)

  • pracując w grupie, analizuje, wnioskuje, podsumowuje

  • prezentuje pracę grupy

  • po rozwiązaniu ankiety dotyczącej sposobu prowadzenia lekcji przez Bladaczkę omawia sposób, w jaki autor kompromituje system

Metoda: metaplan

2

Gdy orzecznik jest zaimkiem.

  • w zdaniu pojedynczym wskazuje orzeczenie imienne

  • nazywa części orzeczenia imiennego

  • wskazuje wypowiedzenie podrzędne orzecznikowe

  • zadaje właściwe pytanie
    o wypowiedzenie podrzędne orzecznikowe

  • przedstawia na wykresie budowę zdania złożonego
    i właściwie je nazywa

  • uzupełnia zdanie podrzędnym orzecznikowym

  • orzeczniki wraz
    z określeniami zastępuje zdaniami podrzędnymi

  • uzasadnia użycie przecinków w zdaniu podrzędnym orzecznikowym

  • odróżnia zdanie złożone
    z podrzędnym orzecznikowym od złożonego z podrzędnym dopełnieniowym

  • omawia (również na trudnych przykładach) istotę budowy zdania złożonego
    z podrzędnym orzecznikowym

Lekcja wymaga przygotowania zestawu ćwiczeń

1

Ze szkolnego życia wzięte. [H. Snopkiewicz Słoneczniki (fragment, s. 3);
H. Saniewska Mały wielki świat (fragment, s. 35)]

  • czyta (w domu) fragmenty powieści

  • wskazuje elementy świata przedstawionego

  • określa typ narracji
    i narratora

  • sporządza słowniczek gwary szkolnej

  • redaguje kartkę z pamiętnika

  • wskazuje opinie (stara się ustosunkować wobec nich)

  • określa postawy bohaterów

  • zabiera głos w dyskusji

  • zna podział powieści ze względu na tematykę
    i stosunek czasu akcji do czasu życia autora

  • dowodzi, iż tekst Mały wielki świat jest fragmentem powieści obyczajowej

  • rozumie celowość wprowadzenia stylizacji

  • redaguje argumentację do słów Seneki „Uczymy się nie dla szkoły, lecz dla życia”

  • ocenia postawy bohaterów,

  • polemizuje, wnioskuje, buduje kontrargumenty

Ścieżka filozoficzna

1

Sztuka pisania felietonów.

  • korzysta ze słowników, wyjaśnia hasło „felieton”

  • czyta ze zrozumieniem formy, felietony zamieszczone
    w podręczniku

  • określa tematykę każdego
    z tekstów

  • z czasopism dostępnych na rynku wybiera dowolny, ciekawy felieton
    i przedstawia jego treść

  • korzystając z różnych źródeł, sporządza katalog cech typowych dla felietonu

  • wskazuje w tekstach charakterystyczne wyróżniki gatunku (felietonu)

  • wyraża własną opinię, uzasadnienie

  • podejmuje próbę zredagowania felietonu „Jaki jest cel mojej nauki?”

Ścieżka czytelnicza
i medialna.

Kształcenie językowe

s. 102-104

1

Gorzej umieć za mało niżeli za wiele, czyli
o prawdzie ciągle niepopularnej.

[J. La Fontaine Korzyść z nauki
(s. 37)]

  • czyta ze zrozumieniem tekst bajki

  • czyta głośno: poprawnie
    i płynnie, podejmując próby interpretacji głosowej

  • przeredagowuje bajkę na dialog

  • wskazuje morał

  • prezentuje własną interpretację głosową tekstu

  • przypomina cechy gatunkowe bajki

  • rozróżnia typy bajek: narracyjną i epigramatyczną

  • redaguje rozprawkę nt. korzyści nauki

1

Dlaczego jestem cudem? [P. Casals Jesteś cudem (s. 47)]

  • uzupełnia ankietę o sobie / koledze / koleżance (swoich / jego / jej mocnych stronach)

  • czyta tekst

  • wybiera z tekstu informacje
    - prawdy życiowe ważne dla człowieka

  • redaguje dedykację

  • wypowiada się o kłopotach
    w wypełnieniu ankiety

  • dostrzega związek ankiety
    z przeczytanym tekstem

  • redaguje w formie haseł własne prawdy, które pomagają uwierzyć w siebie

  • redaguje kilkuzdaniową wypowiedź „Szkoła - zachwyca i złości”

Ścieżka filozoficzna

2

Zdania złożone
- ćwiczenia.

  • wykonuje ćwiczenia składniowe na poziomie P
    - jak w lekcjach ww. dotyczących tego zagadnienia

  • samodzielnie dokonuje analizy składniowej kilku zdań złożonych, stosuje właściwe nazewnictwo (kartkówka)

  • wykonuje ćwiczenia składniowe na poziomie P i PP - jak w lekcjach ww. dotyczących tego zagadnienia

  • samodzielnie dokonuje analizy składniowej kilku zdań złożonych, stosuje właściwe nazewnictwo (kartkówka)

2

Siłaczka - nowela pozytywistyczna?

  • przygotowuje informacje dotyczące pozytywizmu

  • zna budowę noweli

  • charakteryzuje bohatera, określa jego postawę

  • pracuje ze słownikami: języka polskiego, wyrazów obcych

  • uczestniczy w dyskusji

  • korzystając z różnych źródeł, wybiera informacje dotyczące literatury pozytywistycznej

  • przedstawia wydarzenia noweli, porządkując je wg schematu budowy

  • ocenia postawę bohatera

  • polemizuje, buduje kontr-argumenty, wnioskuje o tym, czy Siłaczka propaguje czy krytykuje pozytywistyczne idee

4

Składnia już bez tajemnic - zdania wielokrotnie złożone.

  • rozpoznaje zdania wielokrotnie złożone

  • dokonuje analizy składniowej zdania wielokrotnie złożonego (na łatwych przykładach)

  • dokonuje analizy składniowej zdania wielokrotnie złożonego

  • przedstawia graficznie zdanie wielokrotnie złożone

  • określa relacje między zdaniami składowymi w zdaniach wielokrotnie złożonych

Kształcenie językowe,

s. 124-128

2

(+1)

Praca klasowa nr 3
- fleksja i składnia; omówienie i poprawa.

  • wykonuje zadania na poziomie P, wykazując się wiedzą i umiejętnościami
    z zakresu: części mowy (i ich odmiany), budowy zdania pojedynczego i zdania złożonego (również wielokrotnie)

  • wykonuje zadania na poziomie PP, wykazując się wiedzą i umiejętnościami
    z zakresu: części mowy (i ich odmiany), budowy zdania pojedynczego i zdania złożonego (również wielokrotnie)

Proponuję zbudowanie narzędzia pomiaru odnoszącego się do tekstu jako zestawu wypowiedzeń

GRUDZIEŃ

2

W czym tkwi piękno
i radość przyjaźni?

[Exupéry Mały Książę (s. 51); M. Montaigne O przyjaźni (s. 54)]

  • czyta fragmenty Małego Księcia i tekst O przyjaźni

  • wybiera cytaty - „złote myśli” o przyjaźni

  • pracując w grupie, redaguje dekalog przyjaciela

  • z prac grup wybiera punkty,
    z których tworzy własny dekalog

  • pracuje w grupie, przyjmując funkcję lidera / sprawozdawcy

  • ocenia prace grup, uzasadniając swe stanowisko

Ścieżka filozoficzna

Praca wg Kreatora

1

(+1)

Miłość cenniejsza niż…

[Pieśń nad pieśniami (s. 56); utwory starożytnych o miłości;
Z. Kubiak Sąd Parysa (s. 58)]

  • czyta teksty biblijne
    i autorów starożytnych

  • redaguje streszczenie

  • w postaci drzewa decyzyjnego rozpatruje sytuację, w jakiej znalazł się Parys (praca w grupie)

  • wskazuje bohaterów lirycznych, sytuację, podmiot liryczny

  • wskazuje i nazywa środki stylistyczne

  • redaguje dialog o tematyce miłosnej (stylistyka współczesna)

  • wymienia istotne dla siebie wartości

  • hierarchizuje wartości (próbuje postawić się
    w sytuacji podobnej do położenia Parysa)

  • samodzielnie przygotowuje krótkie informacje - wizytówki dotyczące twórców starożytnych

  • ocenia postawę Parysa
    i komentuje konsekwencje jego wyboru

  • określa funkcję środków stylistycznych

  • uzasadnia przynależność gatunkową

  • nazywa cechy języka typowe dla miłosnego wyznania

  • korzysta z różnych źródeł, gromadząc informacje
    o Afrodycie, Wenus i Amorze (tworzy „katalog” mitologicznych kochanków, zna ich historie)

  • wnioskuje, uzupełnia temat lekcji

Ścieżka: kultura polska na tle tradycji śródziemnomorskiej

1

Celtycka opowieść wciąż inspiruje!

[J. Bédier Dzieje Tristana i Izoldy (s. 62); H. Poświatowska Kiedy Izolda (s. 65);
A. Sapkowski Maladie (s. 66)]

  • czyta tekst mitu celtyckiego

  • redaguje kilkuzdaniowe streszczenie

  • dostrzega motyw pary kochanków w wierszu
    i opowiadaniu

  • korzysta ze słownika terminów literackich

  • na podstawie przypisu do tytułu wnioskuje
    o żywotności mitu

  • odczytuje metaforyczność wiersza

  • interpretuje tytuł Maladie
    w kontekście mitu celtyckiego

  • redaguje tezę i argumenty, odpowiadające na pytanie „Na czym polegał tragizm miłości Tristana i Izoldy?”

1

Non omnis moriar.

[K I. Gałczyński Pieśni III (s. 74); Horacy Wybudowałem pomnik (73); Tyrtajos Rzecz to piękna… (s. 75)]

  • wymienia to, o czym zawsze chciałby pamiętać

  • czyta tekst Pieśni i porównuje z własnymi przemyśleniami

  • nazywa uczucia podmiotu lirycznego

  • określa typ liryki

  • wskazuje postacie współczesne, które już wpisały się do historii

  • wymienia czyny, o których pamiętają potomni

  • wymienia to, o czym pamiętać powinien każdy człowiek

  • czyta refleksyjnie tekst Pieśni w kontekście własnych przemyśleń

  • określa stosunek podmiotu lirycznego do lirycznego adresata

  • uzasadnia typ liryki,

  • wyjaśnia pierwszy wers wiersza Horacego

  • rozumie pojęcie poezji tyrtejskiej

  • redaguje spójną rozprawkę „Wybudowałem pomnik

Ścieżka filozoficzna; kultura polska na tle tradycji śródziemnomorskiej

1

Mowa zależna
i niezależna. Od kogo?

  • czyta tekst z podziałem na role (odróżnia wypowiedzi bohaterów od słów narratora)

  • rozumie różnice między mową zależną i niezależną

  • wykonuje ćwiczenia samodzielnie lub z pomocą

  • nauczyciela

  • wskazuje zdanie wprowadzające i wprowadzone

  • stosuje poprawną interpunkcję w zapisie mowy niezależnej

  • przekształca mowę niezależną na zależną
    (i odwrotnie)

  • omawia budowę zdania złożonego (w mowie zależnej)

  • samodzielnie wykonuje ćwiczenia

  • odpowiada na pytanie zawarte w temacie lekcji

Kształcenie językowe
s. 129

1

W kręgu X Muzy.

[A. Wajda Sztuka XX wieku (podr. językowy s. 40), Scenopis filmowy dawniej i dziś (s. 41)]

  • czyta teksty dotyczące kina
    i filmu

  • czyta recenzje zamieszczone w podręczniku

  • rozwiązuje krzyżówkę o tematyce związanej z kinem

  • podaje tytuły filmów, których scenariusz powstał na podstawie książki

  • redaguje słowniczek pojęć filmowych

  • ocenia adaptację lub ekranizację

  • w czasopismach wyszukuje recenzje filmowe

  • formułuje definicję scenopisu

  • omawia różnice między scenopisem dawniej i dziś

  • uzasadnia nazwanie filmu mianem X Muzy

  • charakteryzuje rodzaje planów filmowych

  • redaguje spójną recenzję filmu

  • w recenzji wskazuje część informacyjną, analityczną
    i oceniającą

  • wnioskuje o roli tytułu
    w recenzji

Ścieżka czytelnicza
i medialna

Lekcję warto przeprowadzić po wcześniejszym zorientowaniu się
w propozycjach filmowych (telewizyjnych) lub po wspólnym wyjściu do kina

1

Monolog liryczny
i jego odbiorca.

[K.K. Baczyński Elegia o... [chłopcu polskim] (s. 75)]

  • czyta tekst interpretacyjnie

  • wskazuje podmiot liryczny
    i bohatera lirycznego

  • wskazuje cytaty opisujące tragizm matki i syna

  • wskazuje średniówkę

  • nazywa rymy i ich układy,

  • korzysta ze słownika terminów literackich

  • rozumie pojęcie monologu lirycznego

  • nazywa typ liryki

  • wskazuje metafory

  • sporządza obraz graficzny strof

  • określa typ wersyfikacyjny utworu

  • rozumie pojęcie sylabotonizmu

  • dowodzi, iż utwór jest wierszem sylabotonicznym

  • dowodzi, iż poeta słusznie nazwał wiersz elegią

1

Tyle tego
w człowieku!

[T. Matoń Pokora (77); Z. Ławrynowicz Obojętność; J. Lechoń Pycha (s. 78);
W. Szymborska Nienawiść (s. 80)]

  • korzysta ze słowników (hasła: rzeczowniki - tytuły wierszy)

  • określa temat utworu lirycznego

  • wskazuje różnice w budowie wierszy

  • rozumie podstawowe pojęcia z zakresu teorii literatury

  • samodzielnie buduje definicje rzeczowników - tytułów wierszy

  • sprawnie posługuje się językiem teorii literatury, omawiając budowę wierszy

  • redaguje interpretację wybranego wiersza

  • redaguje wniosek - rozwinięcie tematu

  • właściwie cytuje

1

O różnicach między składnią mówionej
i pisanej odmiany języka

  • czyta informacje zamieszczone w podręczniku

  • notuje cechy składni mówionej i pisanej odmiany języka w tabeli

  • wykonuje ćwiczenia samodzielnie, w parze, korzystając z pomocy nauczyciela

  • dokonuje parafrazy tekstu mówionego na język pisany

  • przeredagowuje dialog na wypowiedź ciągłą (w narracji pierwszoosobowej)

  • wskazuje, omawiając przykłady, cechy typowe dla języka pisanego i mówionego

  • poprawia wskazane błędy składniowe

Kształcenie językowe
s. 135

1

Życzymy, ogłaszamy, zapraszamy…

  • pracując w grupie, redaguje zaproszenie, ogłoszenie, życzenia z okazji bożonarodzeniowych uroczystości szkolnych

  • tworzy hasło reklamujące szkolne jasełka

  • pracując w grupie, redaguje zasady tworzenia poprawnych życzeń, zaproszenia, ogłoszenia

  • układa tekst reklamowy
    o funkcji informatywnej
    i perswazyjnej

1

Boże Narodzenie i…

ortografia.

  • pisze ze słuchu tekst

  • dokonuje autokorekty (porównuje zapisane przez siebie dyktando z tekstem napisanym poprawnie; zapisuje wyrazy bezbłędnie)

  • porządkuje ortogramy wg zasad ortograficznych (zapis tabelaryczny)

  • pisze poprawnie 75%
    (i więcej) ortogramów opracowanych na lekcji

Praca na dowolnym tekście dyktanda
o tematyce bożonarodzeniowej.

Zastosowanie autokorekty

2

W walizce człowieka XX wieku.

[J. Kowalska

W XXI wiek
(s. 82)]

  • pracując w grupie, wybiera
    (z podanych) to, co XX w. zostawił dobrego, a co złego

  • czyta tekst wiersza

  • w formie plakatu przedstawia pracę grupy: (dwie walizki: „pozytywna” i negatywna”)

  • uzasadnia podjęte przez grupę wybory

  • uzupełnia listę o własne poglądy na temat minionego wieku

  • w wierszu odnajduje konteksty

  • prezentuje pracę grupy

  • ocenia i uzasadnia swe sądy

Lekcja

wg Kreatora

STYCZEŃ

2

Wyrazy też bywają… niesamodzielne.

  • wyjaśnia znaczenie zwrotu „być samodzielnym”

  • korzysta ze słowników

  • rozumie pojęcie wyraz niesamodzielny / samodzielny

  • wskazuje w tekście wyrazy niesamodzielne - nazywa je (przyimek, partykuła, spójnik)

  • rozróżnia przyimki proste
    i złożone

  • poprawnie zapisuje przyimki złożone

  • zna spójniki podrzędności
    i współrzędności

  • stosuje (lub nie) przecinki przed spójnikami i uzasadnia ich użycie

  • określa rolę partykuły
    w zdaniu

  • zna zasady pisowni partykuł z różnymi częściami mowy

Kształcenie językowe s.118

2

Uczymy się od Sokratesa. Etapy pracy nad przemówieniem.

  • na podstawie tekstów zamieszczonych
    w podręczniku redaguje
    i wykonuje tablicę dydaktyczną dotyczącą jednego
    z zagadnień

• definicję przemówienia
(z różnych źródeł)

• typy przemówień

• części przemówienia

• etapy pracy nad przemówieniem

• rady dla przemawiających

  • prezentuje pracę własnej grupy

  • przygotowuje przemówienie

  • wygłasza przemówienie
    (z uwzględnieniem środków pozajęzykowych)

  • wnioskuje o celowości przemawiania

  • analizuje przemówienie wygłoszone przez Sokratesa w kontekście przygotowanych przez klasę plansz dydaktycznych

Ścieżka filozoficzna

Praca
w pięciu grupach.

Kształcenie językowe
s. 55-59

1

Jak nie ulec manipulacji?

  • pracuje ze słownikami: języka polskiego, wyrazów obcych i wyrazów bliskoznacznych (hasła: perswazja, manipulacja, propaganda)

  • odpowiada na pytanie zawarte w temacie lekcji

  • wskazuje środki językowe służące propagandzie, perswazji i manipulacji

  • analizuje teksty prasowe, wskazując w nich środki językowe typowe dla manipulacji, propagandy, perswazji

Nauczyciel dokonuje wyboru tekstów prasowych - analiza w parach.

Kształcenie językowe
s. 62

1

Czy wciąż budujemy wieżę Babel?
[A. Kamieńska Wieża Babel (s. 89)]

  • wyjaśnia znaczenie zwrotu „mówić jednym językiem”

  • wskazuje najistotniejsze zdanie tekstu

  • używa zwrotu „wieża Babel” w znaczeniu potocznym

  • podaje przykłady zapożyczeń

  • omawia schemat komunikacji interpersonalnej

  • omawia symbolikę wieży Babel

  • wyjaśnia sens metaforyczny opowieści

  • wyjaśnia sens moralny opowieści

  • argumentuje słuszność twierdzenia, iż znajomość języków obcych to „klucz do drzwi Europy i Świata”

  • redaguje komentarz do obrazu P. Bruegla (s. 89)

1

Kim był Hiob?

[A. Kamieńska Był człowiek imieniem Hiob (s. 93)]

  • czyta tekst A. Kamieńskiej
    i Księgę Hioba

  • wymienia kolejne obrazy
    z życia Hioba

  • opisuje ludzkie cierpienie, stosując zebrane słownictwo

  • określa elementy świata przedstawionego w tekście

  • porównuje język obu tekstów o Hiobie,

  • charakteryzuje styl biblijny (składnia, słownictwo),

  • wskazuje cytaty, uzasadniając swe sądy

  • formułuje wnioski dotyczące mądrości życiowej zawartej w tej opowieści biblijnej

  • wskazuje utwory literackie zawierające motyw ludzkiego cierpienia

  • wyjaśnia znaczenie frazeologizmu „hiobowe wieści”

1

Święty Aleksy
- asceta znany do dziś. [Legenda o św. Aleksym (s. 97)]

  • czyta legendę, korzysta
    z przypisów

  • przedstawia w punktach planu historię głównego bohatera, rozwija plan, redaguje dziesięciozdaniowy tekst

  • wymienia działania humanitarne podejmowane
    w Polsce

  • na podstawie legendy wylicza cechy, którymi oznacza się asceta

  • wyjaśnia współczesne znaczenie wyrażenia „ascetyczny tryb życia”

  • omawia język tekstu

  • ocenia działalność organizacji humanitarnych
    w Polsce i na świecie

1

Czy uczciwy to też inny? [J. Kochanowski Psalm 15 (s. 100)]

  • pracując w grupie, buduje schematyczny obraz idealnego człowieka

  • czyta tekst Psalmu 15

  • określa temat, podmiot liryczny i adresata tekstu

  • nazywa cechy idealnego człowieka wpisane w tekst Psalmu 15

  • korzysta ze słowników (hasło „tolerancja”)

  • zbiera krótkie informacje
    o religiach świata

  • wyjaśnia, jak rozumie pojęcie „tolerancja religijna”

  • wskazuje i nazywa środki stylistyczne

  • podejmuje się hierarchizacji cech człowieka idealnego, uzasadnia swe stanowisko,

  • wskazuje cechy, które aktualne są do dziś (porównuje ideał „własny” i „poetycki”)

  • wyjaśnia prawdę, iż tolerancja to szacunek dla inności

  • w sposób refleksyjny redaguje kilkuzdaniową odpowiedź na pytanie zawarte
    w temacie lekcji

  • omawia funkcje środków stylistycznych

  • odnosi definicję gatunku do omówionego tekstu

Ścieżka filozoficzna

1

Co Pan Cogito sądzi
o cnocie?

[Z. Herbert Pan Cogito o cnocie (s. 109)]

  • wyjaśnia znaczenie łacińskiej maksymy „Cogito ergo sum”

  • formułuje temat tekstu
    w formie zdania oznajmiającego i pytającego

  • wskazuje wszystkie poetyckie określenia cnoty

  • wyjaśnia związek tytułowego bohatera z tematyką poruszaną w tekście Z. Herberta

  • wyjaśnia (na podstawie własnej interpretacji) sformułowania poetyckie

  • wskazuje dowcipną metaforę i wyjaśnia jej sens

  • uzasadnia, iż tekst ma charakter ponadczasowy

  • redaguje komentarz do obrazu A. Mauteginie Pallas Atena

Ścieżka filozoficzna

1

Przyszło nam żyć
w takich czasach.

[E. Lipska Takie czasy (s. 106);

J. Brodski Piosenka
o Bośni
(s. 107);
A. Landers Niebo
i piekło
(s. 106)]

  • pracuje w grupie: notuje, co kryje się pod hasłem zawartym w temacie lekcji

  • czyta teksty poetyckie
    - znajduje to, co je łączy

  • wskazuje poetyckie obrazy,

  • nazywa uczucia podmiotów lirycznych

  • wskazuje środki poetyckiego wyrazu

  • przedstawia plastycznie treść tekstu Niebo i piekło

  • omawia różnice w budowie obrazów poetyckich

  • wskazuje różnice w budowie obu tekstów

  • omawia celowość wprowadzenia słów dosadnych i nawiązanie do postaci Kaina

  • redaguje kilkuzdaniową refleksję dotyczącą prawdy
    o człowieku wynikającej
    z omówionych tekstów

  • uzasadnia, iż tekst Niebo
    i piekło
    ma charakter dydaktyczny,

  • wskazuje związek utworów lirycznych z tekstem Niebo
    i piekło

1

Dbajmy o spójność naszych tekstów.

  • na podstawie krótkich informacji zawartych
    w podręczniku redaguje notatkę w punktach

  • wykonuje ćwiczenia przedmiotowe (dzieli tekst na akapity; porządkuje zdania
    w kolejności)

  • redaguje spójną pracę pisemną

  • rozróżnia sposoby nawiązywania do napisanych już treści

  • wykonuje ćwiczenia przedmiotowe (redaguje fragmenty prac pisemnych: początki, zakończenia, wybrany argument
    z komentarzem)

  • w pracy pisemnej w sposób celowy stosuje środki językowe

Kształcenie językowe

s. 80-82

Temat pracy ustali nauczyciel

1

Geneza dramatu greckiego, jego budowa i funkcja.

  • korzystając z różnych źródeł, przygotowuje informacje
    o teatrze greckim

  • uczestniczy w wykładzie konwersatoryjnym

  • samodzielnie notuje
    (w dowolnej formie)

  • definiuje pojęcie tragedii antycznej

  • wymienia podstawowe cechy tragedii antycznej

  • dociera do etymologii pojęć: tragedia, komedia, dramat

  • przygotuje noty o wybitnych dramatopisarzach greckich

Ścieżka: kultura polska na tle tradycji śródziemnomorskiej

Wskazane jest podanie uczniom adresów bibliograficznych materiałów, do których warto sięgnąć. Należy to uczynić równocześnie z poleceniem lektury

2

Tragiczni bohaterowie Sofoklesa - Kreon
i Antygona.

  • wyjaśnia pojęcie „bohater tragiczny”

  • przedstawia (z grupą) inscenizację jednego stasimonu
    i jednego epejsodionu

  • na podstawie cytatu wnioskuje o cechach bohatera

  • na podstawie notatki z lekcji redaguje pełną charakterystykę wybranej postaci

  • przygotowuje opowiadanie mitu tebańskiego

  • zaznacza w tekście dramatu cytaty do charakterystyki postaci

  • interpretuje samodzielnie wskazane cytaty (uzupełnia informacje o bohaterach)

  • wnioskuje o tragizmie postaci, o ich świadomości tragicznego losu i dorastaniu do jego spełnienia

  • do charakterystyki wprowadza cytaty, właściwie je zapisuje

Elementy dramy.

Nauczyciel przygotowuje cytaty na paskach papieru

1

Antygona do Ismeny, Antygona do Kreona.

  • pracując w parze, redaguje list oficjalny skierowany do Kreona, nakłaniając go do zmiany okrutnej decyzji

  • w swej wypowiedzi stosuje właściwe dla tej formy wyznaczniki i schemat kompozycyjny

  • redaguje przemówienie skierowane do Ismeny wypowiedziane przez Antygonę

  • w przemówieniu stosuje właściwe dla tej formy środki językowe i schemat kompozycyjny

Praca
w parach lub grupach

2

(+1)

Praca klasowa nr 4. Omówienie i poprawa.

  • czyta ze zrozumieniem tekst poetycki

  • wykonuje związane z nim ćwiczenia przedmiotowe,

  • podejmuje próby samodzielnego redagowania przemówienia okolicznościowego,

  • rozwija plan

  • próbuje stosować właściwe środki językowe

  • stosuje akapity (trójdzielna budowa)

  • czyta ze zrozumieniem tekst poetycki

  • wykonuje związane z nim również trudniejsze (np. interpretacyjne) ćwiczenia przedmiotowe

  • redaguje samodzielnie mowę oskarżenia / obrony

  • celowo stosuje właściwe środki językowe

1

Nasza recepta na szczęśliwe życie.

(K. Leple

U lekarza)

  • czyta ze zrozumieniem tekst poetycki

  • redaguje na jego podstawie „receptę na szczęście”

  • pracując w grupie (po wcześniejszej pracy indywidualnej), redaguje własną receptę na szczęście

  • dostrzega oryginalną konstrukcję wiersza

  • wskazuje w tekście metafory i objaśnia ich sens

  • redaguje na podstawie tekstu przeciwwskazania

Praca
w grupach

(II semestr)

Liczba godzin

Temat

lekcji

(materiał)

Wymagania

podstawowe

Wymagania

ponadpodstawowe

Ścieżki

edukacyjne

Uwagi

o realizacji

LUTY

1

Carpe diem, czyli… najlepsze lata mojego życia (J. Kochanowski Pieśń XXIII (z księgi II); J. Kemp Najlepsze lata mojego życia)

Uczeń

  • czyta ze zrozumieniem teksty literackie

  • określa temat utworów

  • dobiera pory roku do faz życia, rozumiejąc metafo­ryczność sformułowań

  • odnosi tekst J. Kempa do pieśni Kochanowskiego, wskazując w nim piękno „pór życia” bohatera

Uczeń

  • interpretuje pieśń, dobie­rając przysłowie jako ty­tuł

  • wskazuje pory roku jako metaforę życia

  • formułuje sąd i uzasadnia go (Dlaczego Nichola­sowi trudno było odpo­wiedzieć na postawione pytanie?)

  • wnioskuje, redagując wy­powiedź, kończąc ją mottem - stwierdzeniem Goethego

ścieżka filozoficzna

1

Spełnione marzenia (W. Szymborska Chwila w Troi)

  • przygotowuje krótką od­po-wiedź na pytanie „O czym marzysz teraz, gdy masz 15 lat?”

  • czyta tekst poetycki

  • stara się wywnioskować
    o czym marzą bohaterki wiersza

  • słucha streszczenia mitu
    i notuje w punktach naj­ważniejsze informacje niezbędne do zrozumienia licznych nawiązań

  • przygotowuje malarski portret bohaterki wiersza, zaznacza fragmenty - podpowiedzi do rysunku

  • interpretuje tekst, dostrze­gając kompozycyjną za­sadę kontrastu (marzenia
    a rzeczywistość)

  • wskazuje fragmenty tek­stu utrudniające interpre­tacje (metafory)

  • pracując w grupie, stara się wyjaśnić znaczenie metafor

  • redaguje interpretację tek­stu, dostrzega rolę wy­obraźni w życiu czło­wieka

Jeden
z uczniów powinien przygoto­wać informacje
o micie trojańskim.

Metoda strukturalna.

Przekład
intersemiotyczny

1

Tragicznie i komicznie w opowiadaniu

E. Hemingwaya Oczeki­wanie

  • przedstawia kolejność wy­darzeń

  • wskazuje punkt kulmina­cyjny (zdanie)

  • określa typ narracji i nar­ratora

  • nazywa dominującą formę podawczą

  • sporządza słowniczek ter­minów epickich

  • nazywa stany psychiczne bohaterów

  • wskazuje cechy gatun­kowe opowiadania

  • wyjaśnia, na czym polega tu tragizm i komizm sytu­acyjny

  • gromadzi słownictwo związane z epiką, samo­dzielnie wyjaśnia znacze­nie terminów literackich

Na przykładzie tego tekstu - powtórzenie wielu pojęć z za­kresu epiki

1

(+1)

Jaka jest dzisiejsza młodzież?

(H. Mc­Carty Ta dzisiejsza młodzież)

  • redaguje krótką, kilkuzda­niową odpowiedź na py­tanie postawione w tema­cie

  • pracuje w grupie

  • czyta tekst zamieszczony
    w podręczniku

  • redaguje krótką wypo­wiedź zachęcającą do lektury tekstu „Ta dzisiej­sza młodzież”; wypo­wiedź kieruje do konkret­nego odbiorcy

  • przeprowadza sondaż do­tyczący cech współcze­snej młodzieży, wyniki sondażu

  • przedstawia w formie wykresu

  • wykonuje ćwiczenia ortograficzne

  • pracując w grupie, odpo­wiada na pytania proble­mowe: jak jest? jak być powinno? dlaczego nie jest tak, jak być powinno?

  • porównuje wnioski pracy własnej grupy z główną myślą tekstu Mc­Carty'ego

  • redaguje twórczą, dłuższą wypowiedź pisemną skie­rowaną do Rady Pedago­gicznej, kończy ją cyta­tem: „Ta dzisiejsza mło­dzież jest zupełnie w po­rządku”

  • zapisuje refleksje dotyczące swego pokole­nia

  • redaguje felieton lub re­portaż dotyczący mło­dzieży dawniej i dziś

Metaplan.

Sondaż, felieton, re­portaż (do wyboru) - praca domowa do wykonania w parach (czas: tydzień)

2

To muszę umieć napi­sać - podanie i życio­rys

  • pracując w grupie anali­zuje treść podań, życiory­sów, CV

  • wykonuje omówienia re­dakcyjne

  • redaguje własny życiorys
    i podanie do szkoły
    po­nadgimnazjalnej

  • pracując w grupie, wnio­skuje o schemacie kom­pozycyjnym pism urzę­dowych

  • redaguje wzorcowe pisma urzędowe, zawierając w nich dane fikcyjnych osób (podane przez nauczy­ciela)

  • redaguje własne CV, które mogłoby być aktu­alne za 15 lat

Praca w grupach. Zestaw podań, ży­ciorysów, CV dla każdej
z grup;

kształcenie językowe

s. 89-99

2

O uczuciach i kulturze - ćwiczenia słownikowe

  • czyta teksty zamieszczone
    w podręczniku

  • wskazuje informacje (cy­taty) w tekstach

  • dobiera wyrazy określa­jące

  • dopisuje antonimy, syno­nimy, wyrazy pokrewne, związki frazeologiczne

  • buduje zwroty i wyraże­nia

  • uzupełnia definicję

  • wyjaśnia znaczenie wyra­zów

  • dobiera bohaterów literac­kich ilustrujących wykres rodzajów postaw ludzkich

  • formułuje definicje

  • dopisuje peryfrazy

  • porządkuje pojęcia, dobie­rając kryteria po­działu

Kształcenie języ­kowe s. 141-147.

Uwaga: Na podsumowanie 10-minutowy spraw­dzian

1

Dokumentalny cha­rakter powieści Alek­sandra Kamińskiego Kamienie na szaniec

  • wyraża swą opinię nt. tek­stu

  • korzysta ze wstępu do po­wieści

  • rozumie pojęcia: sabotaż, dywersja, powieść doku­mentalna

  • prezentuje przygotowaną informację historyczną dotyczącą rzeczywistości opisanej w powieści

  • porównuje informacje ze światem przedstawionym
    w powieści

  • wyjaśnia znaczenie tytułu (odnosi do wiersza J. Słowackiego)

1

(+1)

Jak młodość wchodzi w wiek męski?

(A. Kamiński Kamienie na szaniec)

  • redaguje krótką notatkę dotyczącą sytuacji życio­wej, w której poznajemy bohaterów powieści

  • pracując w grupie, wy­biera
    z tekstu informacje o jednym z bohaterów (Alek, Rudy, Zośka)

  • w tabeli notuje marzenia bohaterów i rzeczywi­stość,
    w której postawiła ich okupacja

  • konsultuje efekty swej pracy z innymi - tworzy charakterystykę bohatera

  • w charakterystyce kieruje się pytaniem postawio­nym w temacie - udziela na nie odpowiedzi

Praca w małych gru­pach

1

Jakie wartości ma dla nas książka Kamienie na szaniec?

  • redaguje krótką wypo­wiedź pisemną perswa­zyjną dotyczącą powieści

  • rozumie pojęcia: wartość poznawcza, emocjonalna, moralna

  • redaguje rozprawkę

  • wskazuje w powieści wartości poznawcze, emocjonalne, moralne

  • redaguje recenzję powie­ści

  • świadomie posługuje się formą rozprawki

MARZEC

1

(+1)

Słowotwórcze po­rządki (Powtórzenie wiadomości i sprawdzenie umiejęt­ności)

  • rozróżnia wyrazy po­dzielne i niepodzielne słowotwórczo

  • tworzy rodzinę za pomocą formantów

  • dokonuje analizy słowo­twórczej wyrazu

  • wskazuje wyrazy złożone i skrótowce

  • rozróżnia wyrazy złożone
    i typy skrótowców

  • wyjaśnia znaczenie wy­razu na podstawie analizy słowotwórczej (również wyrazu złożonego)

1

Formant - szara eminencja słowotwórstwa

  • dokonuje analizy słowo­twórczej wyrazu (wska­zuje podstawę słowo­twórczą i formant)

  • podaje przykłady wyra­zów pochodnych utwo­rzonych wskazanymi formantami

  • nazywa funkcję formantu
    (z pomocą nauczyciela)

  • buduje definicję słowo­twórczą wyrazu pochod­nego

  • nazywa funkcję formantu

  • wyjaśnia istotę podziału formantów wg ich funkcji

  • omawia wpływ kontekstu wyrazowego na zmien­ność zabarwienia uczu­ciowego wyrazu utwo­rzonego za pomocą for­mantów o funkcji ekspre­sywnej

Kształcenie językowe
s. 148

1

(+1)

Rodzaje neologizmów i ich funkcje w języku

  • dopisuje synonimy do przymiotnika „nowy”

  • rozumie istotę podziału wśród neologizmów

  • przy pomocy nauczyciela nazywa typ neologizmu

  • wyjaśnia znaczenie neolo­gizmów

  • rozumie pojęcie: neolo­gizm artystyczny

  • potrafi wskazać go w tek­ście

  • wyjaśnia źródłosłów rze­czownika „neologizm”

  • określa typ neologizmu (znaczeniowy, słowo­twórczy, frazeologiczny, zapożyczenie)

  • ocenia poprawność języ­kową neologizmów (zna kryteria poprawności i potrafi je odnieść do kon­kretnego przykładu)

  • wyjaśnia znaczenie neolo­gizmów artystycznych w wierszach Leśmiana, Tuwima, Białoszewskiego

Kształcenie językowe

s. 149-154

1

(+1)

Środki styli­styczne dobrze i mniej nam znane

  • rozumie istotę podziału środków stylistycznych

  • wskazuje i nazywa w tek­stach środki stylistyczne

  • buduje słowniczek pojęć, uzupełnia go przykładami
    (z podręcznika)

  • określa funkcję środków stylistycznych (leksykal­nych, słowotwórczych, składniowych, fonetycz­nych)

  • wyjaśnia pojęcia zawarte
    w słowniczku

  • właściwie stosuje termi­nologię teoretycznolite­racką z zakresu wiedzy o środkach stylistycznych

Kształcenie języ­kowe s. 132, 155, 175

1

Reportaż po latach

(B. Wachowicz Trzeci po­grzeb Anody)

  • czyta ze zrozumieniem re­portaż

  • redaguje notatkę nt. żołnie­rzy Batalionu „Zośka”

  • proponuje inny tytuł dla reportażu

  • zbiera informacje o życiu J.J. Rodowicza

  • na osi czasu zaznacza wszystkie ważniejsze wy­darzenia wymienione w reportażu

  • wykonuje ćwiczenia ortograficzne

  • w formie życiorysu reda­gowanego przez J.J. Ro­dowicza przedstawia fakty
    z jego życia

  • przedstawia w formie gra­ficznej osoby reportażu

  • wskazuje w reportażu fragmenty wskazujące postawy moralne, po­glądy, uczucia bohaterów

  • przeprowadza dowód, że tekst jest reportażem

2

Apokalipsa: biblijna
i poetycka (Ap. 6, 1-8; Cz. Miłosz Piosenka o końcu świata)

  • korzystając ze słowników wyjaśnia znaczenie rze­czowników: apokalipsa, symbol, symbolizm

  • dobiera synonimy do rze­czownika „apokalipsa”

  • przygotowuje zwięzłą notę biograficzną o Miło­szu - nobliście

  • określa nastrój wiersza Miłosza

  • analizuje tekst pod wzglę­dem zastosowanego w nim czasu gramatycznego

  • wykonuje ćwiczenia ortograficzne

  • wskazuje symbole we fragmencie Biblii

  • uzasadnia symboliczne znaczenie tekstu Czte­rech jeźdźców Apoka­lipsy

  • wyjaśnia znaczenie frag­mentów zapisanych kur­sywą

  • dostrzega (i wyjaśnia) sprzeczność w tytule

  • wskazuje obrazy pla­styczne o pogodnym na­stroju (w każdej ze strof)

  • dokonuje porównania wi­zji końca świata

  • wyjaśnia przyczynę zasto­sowania w wierszu czasu teraźniejszego (z jednym wyjątkiem)

  • na podstawie utworu wnio­skuje o czynach, które decydują o wartości ludzkiego życia

  • formułuje poetyckie prze­słanie tekstu

  • prezentuje pracę grupy

ścieżka: kultura polska na tle tradycji śródziemnomorskiej

Ścieżka filozoficzna

Praca w małych gru­pach, wg karty pracy

1

Cywil w powstaniu warszawskim (M. Białoszewski Pamięt­nik z powstania war­szawskiego)

  • dzieli się wrażeniami
    z lektury fragmentów Pa­miętnika...

  • nadaje tytuły fragmentom

  • odróżnia pamiętnik od dziennika (perspektywa czasowa)

  • prezentuje przygotowaną wystawkę dotyczącą po­wstania warszawskiego

  • uzasadnia, iż tekst jest pa­miętnikiem (wskazuje ce­chy gatunkowe)

Wyboru fragmentów dokona nauczyciel

1

Człowiek w sytuacji zagrożenia (M. Biało­szewski Pamiętnik
z powstania warsza
w­skiego)

  • rozumie sytuację zagroże­nia przedstawioną w tek­ście

  • nazywa uczucia, wskazuje na wynikające z nich za­chowanie

  • dostrzega stylizację języ­kową (na język potoczny, oddający nerwowość at­mosfery życia w po­wstańczej Warszawie)

  • rozumie rolę składni (zda­nia eliptyczne, anakoluty, przejęzyczenia)

1

(+1)

Żyją w pamięci po­tomnych... (J. Przyboś Póki my żyjemy; S.R. Dobrowolski War­szawskie dzieci;
Z. Herbert 17 IX;
T. Ró­żewicz Ocalony; Cz. Miłosz Który skrzyw­dziłeś)

  • czyta ze zrozumieniem teksty poetyckie

  • rozumie pojęcie: liryka patriotyczna

  • wskazuje podstawowe za­biegi stylistyczne w bu­dowie wierszy

  • poprawnie zapisuje na­zwy wydarzeń historycz­nych

  • kończy zdanie znajdujące się w temacie lekcji

  • układa słowniczek tematyczny wokół haseł: ojczyzna, patriotyzm, dzielność, godność

  • do każdego wiersza od­nosi sytuację historyczną

  • wyjaśnia różnice między typami liryki (omawia schemat)

  • określa uczucia podmiotu lirycznego

  • dostrzega wartości ponad­czasowe

  • przygotowuje konspekt wypowiedzi ustnej doty­czącej tragicznych wyda­rzeń z dziejów narodu opisanych w literaturze

1

Nike wciąż fascynuje (J. Parandowski Nike [Wiktoria]; L. Staff Nike z Samotraki;
M. Pawlikowska-
-Jasno­rzewska Nike;
B. Ostromęcki Nike; Z. Herbert Nike która się waha)

  • opowiada o Nike w mito­logii greckiej

  • w tabeli zapisuje swe ob­serwacje dotyczące mo­tywu Nike w różnych tek­stach kultury

  • buduje zwroty i wyraże­nia
    z rzeczownikiem „zwycięstwo”

  • na osi czasu zaznacza zwycięstwa szczególnie ważne dla narodu

  • w tabeli notuje swe obser­wacje dotyczące Nike w wierszach czterech po­etów (temat, obrazy po­etyckie, przesłanie, język i środki stylistyczne, re­fleksje)

  • uzasadnia, iż obrazy po­etyckie w wierszu Her­berta zestawione są kon­trastowo

  • wskazuje wydarzenia hi­storyczne, które uczyniły boginię zwycięstwa bliską Polakom

  • posługując się właściwie słownictwem fachowym, porównuje budowę utwo­rów
    o Nike

ścieżka: kultura polska na tle tradycji śródziemno-morskiej

3

Praca klasowa nr 5. Omówienie i poprawa

  • redaguje rozprawkę (plan, tezę, argumenty; próbuje wnioskować)

  • stosuje akapity (dba o trój­dzielność kompozycji)

  • pisze w miarę poprawnie pod względem języko­wym

  • stosuje odpowiednio do­brane do formy środki ję­zykowe

  • redaguje rozprawkę (rów­nież wg trudniejszych schematów)

  • tworzy wypowiedź w spo­sób świadomy, używając odpowiednio dobranych środków językowych

  • pisze poprawnie pod względem językowym

KWIECIEŃ

2

Wielkanoc w kulturze polskiej (J. Słowacki Listy do matki;

M. Bo­rejszo W kręgu zwy­czajów wielkanocnych;

F. Karpiński Pieśń
o Zmartwychwstaniu Pańskim
; J. Lechoń Wielkanoc)

  • redaguje zdania informu­jące o przyczynie kulty­wowania przez wieki Świąt Wielkanocnych

  • na podstawie listów Sło­wackiego krótko opo­wiada o polskiej Wielka­nocy

  • sporządza opis (połą­czony z rysunkiem) stołu Wielkanocnego we wła­snej rodzinie

  • wymienia (i tytułuje) ob­razy poetyckie zawarte w wierszu Lechonia

  • układa słowniczek tematyczny wokół hasła „tradycja”

  • na podstawie obyczajów panujących w domu wy­jaśnia znaczenie słowa „święconka”

  • korzystając z tekstu M. Borejszo, wyjaśnia zna­czenie symboli wielka­nocnych

  • wyjaśnia wyrażenie: twór­czość sakralna

  • wyjaśnia znaczenie słowa Alleluja

  • w tekście F. Karpińskiego wskazuje elementy cha­rakterystyczne dla pieśni (porównuje z definicją)

  • nazywa typ liryki

  • porównuje budowę obu wierszy

1

Po pierwsze: ojczyzna!

(J. Kochanowski Pieśń XIV (z księgi II);

P. Skarga O miło­ści ku ojczyźnie)

  • czyta pieśń i kaza­nie

  • dokonuje przekształcenia pieśni na język współcze­sny

  • określa temat obu tekstów

  • wskazuje odbiorcę tek­stów

  • redaguje na ich podstawie przestrogi skierowane do rządzących

  • rozwija myśl Skargi „Kto ojczyźnie swej służy, sam sobie służy”

  • opisuje sytuację ukazaną na obrazie J. Matejki Ka­zanie Skargi

  • wskazuje na niepokoje obu autorów

  • podkreśla wartości ponad­czasowe

  • wskazuje wyznaczniki gatunkowe pieśni i kaza­nia

  • wskazuje elementy języ­kowe typowe dla kazania

  • dostrzega zabiegi typowe dla stylizacji biblijnej

  • wyjaśnia alegorię toną­cego okrętu

  • znajduje etymologię wy­razu „patriotyzm”

  • buduje patriotyczną wy­powiedź (przemówienie) skierowane do Polaków

  • do opisu sytuacji właści­wie włącza cytaty z kaza­nia

2

O politykach poetycko i współcześnie

(Cz. Miłosz Do polityka)

  • pracując w grupie, opra­cowuje odpowiedź na pytanie: „Jak postrze­gamy świat polityków i polityki?”

  • wywiązuje się z powierzo­nych zadań dokonuje samooceny i oceny prezentacji grup

  • korzysta z tekstu poetyc­kiego jako porządkują­cego pracę grupy

  • dostrzega zbieżność po­etyckich sformułowań (pytań retorycznych) i rzeczywistości

  • prezentuje pracę grupy

  • uzasadnia sądy

Praca wg „Kreatora”

[Materiały uczniowie gromadzą przez 2 tygodnie]

1

Być człowiekiem!

(M. S. Huberath Wrócieeś Sneogg, wiedziaam…)

  • wyjaśnia znaczenie zwrotu „być człowiekiem”

  • czyta cicho (ze zrozumie­niem) tekst opowiadania

  • przygotowuje ustne stresz­czenie tekstu (na podstawie planu ramo­wego)

  • redaguje krótką recenzję (polecającą lub zniechę­cającą)

  • wykonuje ćwiczenia ortograficzne

  • wypowiada się na temat tekstu, tego co szokuje w świecie przedstawionym opowiadania

  • wyjaśnia, w czym tkwi groza przedstawionej rze­czywistości

  • wyjaśnia przyczyny i skutki zmian, jakie zaszły w środowisku człowieka i samym człowieku

  • wyraża swój sąd o tego typu literaturze

  • uzasadnia, iż tekst jest przykładem prozy fanta­stycznonaukowej

2

Oddajmy głos Panu Cogito (Z. Herbert Przesłanie Pana Co­gito)

  • wyjaśnia znaczenie słowa „przesłanie” (tytułu tekstu)

  • wskazuje odbiorcę tekstu

  • formułuje pytania do Pana Cogito

  • pracuje w grupie - wywią­zuje się z zadań

  • odnajduje odniesienia do mitów, Biblii, tradycji chrześcijańskiej (motywy)

  • uzasadnia ich rolę w utwo­rze

  • odnajduje przesłanie mo­ralne

  • pracując w grupie, doko­nuje interpretacji - odnie­sienia do własnej co­dzienności, rzeczywisto­ści empirycznej

ścieżka: kultura polska na tle tradycji śródziemno-morskiej

Praca
w grupie

2

Fonetyczne remanenty, czyli co już umiemy…

  • dzieli wyrazy na głoski, litery, sylaby

  • nazywa typ sylaby

  • określa typ głoski wg zna­nych kryteriów

  • dostrzega rozbieżności między wymową a pi­sownią

  • zna źródła rozbieżności między mową a pismem

  • poprawnie akcentuje wy­razy na 3 i 4 sylabie od końca

  • nazywa upodobnienia

  • przestrzega zasad ortofonicznych

2

Gdy „stóg” staje się „stukiem”, czyli zjawiska fonetyczne w naszym języku

  • dostrzega upodobnienia
    (w miarę poprawnie na­zywa je), uproszczenie grup spółgłoskowych, osobliwą wymowę samo­głosek nosowych w środku wyrazu

  • ze zrozumieniem czyta tekst „O wymowie”

  • wymienia czynniki towa­rzyszące mówieniu, wpływające na odbiór

  • wykonuje ćwiczenia ortograficzne

  • wyjaśnia zjawiska fone­tyczne (upodobnienia, uproszczenia grup spół­głoskowych)

  • zna i stosuje zasady po­prawnej wymowy

  • redaguje poradnik do­brego mówcy

  • dostrzega związki między fonetyką a ortografią

Lekcja wymaga przygotowania zestawu ćwiczeń

Kształcenie języ­kowe
s. 170-171

1

Sprawdzian z fonetyki

  • jw.

  • jw.

2

„Kiedy się dziwić przestanę / Będzie po mnie” (Księga Kohe­leta (fr.); J. Gaarder Cylinder; J. Kofta Kiedy się dziwić prze­stanę)

  • czyta ze zrozumieniem teksty literackie

  • omawia dosłowne znacze­nie fr. „Wszystko ma swój czas”

  • wyjaśnia pojęcia: filozof, filozofia

  • odróżnia mowę zależną od niezależnej

  • redaguje kilkuzdaniową wypowiedź zachęcającą do lektury powieści Gaar­der

  • przygotowuje ankietę i przeprowadza sondaż nt. zainteresowań czytelni­czych kolegów w klasie lub szkole

  • wyjaśnia znaczenie słów optymizm, pesymizm

  • określa temat wiersza Ko­fty

  • przygotowuje argumenty do dyskusji

  • redaguje rozprawkę doty­czącą wartości ważnych
    w życiu

  • omawia metaforyczne zna­czenie fr. „Wszystko ma swój czas”

  • nazywa zasadę, wg której zbudowano fragment (pa­ralelizm składniowy)

  • buduje wypowiedzi, świa­domie nadając im formę mowy zależnej lub nie­zależnej

  • wyjaśnia znaczenie zwro­tów: „zdziwienia trzeba się uczyć”, „żyć świado­mie”

  • analizuje i przedstawia sformułowane przez sie­bie wnioski z sondażu

  • wyjaśnia znaczenie meta­foryczne tytułu wiersza Kofty

  • bierze udział w dyskusji, stosuje odpowiednie słownictwo, dba o kulturę wypowiedzi

  • redaguje rozprawkę doty­czącą wartości nadają­cych życiu sens, powołuje się na autorytety, cytuje; świadomie realizuje wy­znaczniki formy

ścieżka filozoficzna

Przygotowanie an­kiety - praca w gru­pach

1

Czy myśli słynnych filozofów ciągle są aktualne? (Seneka My­śli; Kartezjusz Roz­prawa o metodzie; B. Pascal Myśli, wiersze Symonidesa i Hora­cego
s. 143)

  • pracuje w grupie

  • wykonuje polecenia za­warte w karcie pracy (związane z tekstem i jego autorem - filozofem)

  • pracuje w grupie

  • wykonuje polecenia za­warte w karcie pracy (ar­gumentuje, wnioskuje, tworzy katalog rad skie­rowanych do czytelnika)

  • prezentuje pracę grupy

  • komentuje stworzony przez klasę katalog (wy­powiedź pisemna)

ścieżka filozoficzna

Praca w 5 grupach (każda grupa zaj­muje się tekstem jednego z pięciu my­ślicieli).

Grupy na zakończe­nie tworzą kodeks „Pięć dobrych rad dla człowieka my­ślącego”

3

„Wieśne wczasy i po­żytki”, czyli… agrotu­rystyka po staropolsku (M. Rej Żywot czło­wieka poczciwego; J. Kochanowski Pieśń świętojańska o so­bótce)

  • czyta fragmenty prozy i pieśń

  • określa tematykę tekstów

  • redaguje listę korzyści wy­nikających z życia na wsi

  • przedstawia portret czło­wieka poczciwego (wy­powiedź pisemna)

  • pracując w grupie, pro­jektuje staropolski folder agroturystyczny

  • wywiązuje się powierzo­nych zadań

  • ocenia prace i prezentacje

  • dokonuje samooceny

  • przygotowuje krótką in­formację o autorach i epoce renesansu (uczest­niczy w wykładzie kon­wersatoryjnym)

  • nazywa typ archaizmu

  • wskazuje w tekstach filo­zofię typową dla epoki (wypowiedź pisemna)

  • wskazuje cechy pieśni jako gatunku lirycznego

  • pracując w grupie projek­tuje staropolski folder agroturystyczny

  • stosuje stylizację archa­izującą

  • ocenia prace i prezenta­cje, uzasadniając swe sta­nowisko

  • dokonuje samooceny

ścieżka filozoficzna

2 i 3 lekcja wg „Kre­atora”

Proponuję wzboga­cenie materiałów
o inne teksty poetów staropolskich
o tej tematyce

1

Pieśnią cię sławię ży­wocie ludzki (J. Ko­chanowski Pieśń IX

(z księgi II)

  • określa tematykę przeczy­tanego tekstu

  • nadaje tytuły obrazom lite­rackim

  • podejmuje próby prze­kształcenia tekstu na ję­zyk współczesny

  • redaguje pytania do tekstu

  • wymienia cechy pieśni jako gatunku literackiego

  • nadaje metaforyczne ty­tuły obrazom literackim

  • przekształca tekst pieśni na język współczesny

  • charakteryzuje osobę mó­wiącą w wierszu (odnosi się do filozofii epoki)

  • odnajduje cechy gatunkowe pieśni

ścieżka filozoficzna

1

Teologia według Jana z Czarnolasu

(J. Kochanow­ski Czego chcesz od nas Panie…)

  • rozumie pojęcie: liryka inwokacyjna

  • określa nadawcę, adresata i nastrój hymnu

  • proponuje inny tytuł dla tekstu

  • wybiera informacje nt. przedstawionego w utwo­rze Boga

  • korzysta ze słowników

  • wskazuje i nazywa środki stylistyczne

  • wykonuje ilustracje do wiersza (lub jego frag­mentu)

  • redaguje opis przyrody

  • uzasadnia słuszność uży­cia terminu „liryka inwo­kacyjna” wobec tekstu „Czego chcesz…”

  • dowodzi, iż słusznie pieśń tę nazywa się hymnem

  • wyjaśnia funkcję środków stylistycznych

  • redaguje opis świata, sto­suje cytaty z pieśni, wprowadza opisy przeżyć

  • interpretuje tekst, odno­sząc się do tematu lekcji (wypowiedź pisemna)

  • komentuje temat lekcji

ścieżka filozoficzna

MAJ

2

Walcz o „Złote Pióro”

  • wskazuje w tekście dyktanda ortogramy

  • analizuje zapis (dobiera właściwe zasady)

  • korzysta ze słownika ortograficznego

  • układa krzyżówkę ortograficzną z hasłem

  • w dyktandzie pisze poprawnie do 75% ortogramów opracowanych na lekcji

  • analizuje trudniejsze ortogramy (właściwie dobiera zasady)

  • stosuje wiedzę ortograficzną, budując przykładowe zadania konkursowe (zamknięte, otwarte i z luką)

  • buduje dyktando (twórcze)

  • w dyktandzie pisze poprawnie powyżej 75% ortogramów opracowanych na lekcji

Niezbędny jest tekst dyktanda

2

Pod patronatem św. Franciszka z Asyżu (Kwiatki św. Fran­ciszka; A. Kamieńska Modlitwa do św. Fran­ciszka)

  • pracuje w grupie, wykonu­jąc jedno zadanie redak­cyjne i jedno plastyczne:

  • wystąpienie przewodnika po Asyżu w kościele św. Franciszka

  • przemówienie z okazji Dnia Ziemi

  • kartka z dziennika św. Franciszka wędrującego po współczesnym świe­cie

  • plakat: idee franciszkani­zmu

  • projekt okładki do Kwiatków św. Fran­ciszka

  • projekt reklamy społecz­nej (na billboardy) o te­matyce ekologicznej

  • ocenia prace i prezentacje

  • dokonuje samooceny

  • pracuje w grupie, wyko­nując jedno zadanie re­dakcyjne i jedno pla­styczne

  • odwołuje się do idei za­wartych w tekstach za­mieszczonych w podręcz­niku oraz wycinków prasy, artykułów, repor­taży

  • przedstawia pracę grupy

  • uzasadnia sądy i oceny prac i wystąpień

  • przygotowuje reportaż (lub felieton) o tematyce ekologicznej (praca do­mowa dla chętnych)

ścieżka czytelnicza
i medialna

Lekcja wg „Kre­atora”.

Przez 2 tygodnie uczniowie zbierają informacje (wycinki z prasy, artykuły i reportaże związane z zagrożeniem ekolo­gicznym lub działa­niami na rzecz ochrony środowi­ska).

Przygotowując się do lekcji, uczniowie w domu czytają tek­sty zamieszczone w podręczniku i wyko­nują polecenia (wg obudowy metodycz­nej)

3

Praca klasowa nr 6. Omówienie i poprawa

Sprawdzenie kompetencji gimnazjalisty (wg standar­dów)

Sprawdzenie kompetencji gimnazjalisty (wg standar­dów)

Test wg wzorów proponowanych na egzamin kompeten­cji humanistycznych

2

(+1)

O czytaniu między wierszami, czyli fraze­ologiczne zagadki
w naszym języku

  • wyjaśnia znaczenie związ­ków frazeologicz­nych

  • używa frazeologizmów w zdaniu (i dłuższej wypo­wiedzi)

  • wykonuje ilustracje do fra­zeologizmów

  • rozwiązuje krzyżówkę fra­zeologiczną

  • korzysta ze słownika fra­zeologicznego języka pol­skiego

  • nazywa frazeologizmy, dzieląc je wg budowy (wyrażenie, zwrot, fraza)

  • nazywa cechy ludzkie kryjące się pod frazeolo­gizmami

  • wyjaśnia znaczenie fraze­ologizmów biblijnych, mitologii i z innych kręgów tematycznych

  • wskazuje frazeologizmy w utworach poetyckich i uzasadnia ich użycie

Kształcenie języ­kowe s. 158-168

3

Liryka - epika - dra­mat. Co wiemy o ro­dzajach literackich?

  • zna funkcje literatury

  • odróżnia teksty fabularne od informacyjnych

  • rozróżnia epikę, lirykę, dramat

  • zna cechy rodzajowe

  • wyróżnia cechy gatun­kowe (na omawianych przykładach)

  • rozumie pojęcia teoretycz­noliterackie (od­nosi je do tekstów)

  • samodzielnie określa funk­cje tekstu

  • samodzielnie wyróżnia ce­chy rodzajowe na wy­branych przykładach

  • samodzielnie wyróżnia ce­chy gatunkowe (na przykładach nieomawia­nych również)

  • sprawnie posługuje się terminologią z zakresu teorii literatury (pojęcia właściwie odnosi do tek­stu)

Do każdej lekcji (ro­dzaju literackiego) proponuję przygo­towanie karty pracy, która będzie zawie­rała ważne terminy i pojęcia, jak i zwią­zane z nimi zadania (powtórzeniowe)

2

(+1)

Przewędrować, prze­tańczyć i żyć ciekawie nim podróży przyjdzie kres (E. Stachura Wę­drówką życie jest człowieka; J. Baran Gdzieś na biegu­nach…; L. Staff Most; M. Białoszewski Auto­portret radosny; A. Osiecka Niech żyje bal; A. Ziemianin Leżę na wielkiej Ziemi; Z. Her­bert Podróż)

  • tworzy mapę mentalną wokół hasła „życie”

  • czyta ze zrozumieniem teksty poetyckie

  • na podstawie utworów po raz drugi buduje mapę -poetyckich skojarzeń

  • określa tematykę i nastrój tekstu

  • rozumie pojęcia teoretycz­noliterackie, stara się je stosować w wypowiedzi

  • redaguje kartkę z pamięt­nika

  • wskazuje i nazywa środki poetyckiego wyrazu

  • recytuje wybrany wiersz

  • komentuje i hierarchizuje skojarzenia zapisane na mapie mentalnej

  • wybiera z wierszy sfor­mułowania metaforyczne odnoszące się do życia

  • wyjaśnia sens metafo­ryczny

  • odnajduje konteksty

  • wnioskuje nt. uczuć pod­miotu lirycznego, jego cech

  • nazywa typ liryki

  • redaguje „refleksyjną” re­ceptę na życie

  • określa funkcję środków poetyckiego wyrazu

  • redaguje interpretację tek­stu poetyckiego

Ścieżka filozoficzna

2

Szlakiem… tekstu

(B. Prus W Egipcie; J. Ciechanowicz U Ho­racego; E. Strzelecki Z dziennika podróży; W. Dworczyk Cudowny świat rafy)

  • czyta ze zrozumieniem teksty dotyczące miejsc na ziemi

  • pracuje w grupie, tworzy projekt wycieczki i zwią­zany z nią folder tury­styczny

  • ocenia pracę grup

  • dokonuje samooceny

  • rozumie pojęcie: genius loci (omawia je, odnosząc się do tekstów)

  • pracuje w grupie

  • świadomie korzysta z tek­stów

  • przedstawia pracę grupy

  • ocenia, uzasadniając swe sądy

Praca wg „Kreatora”

(Na lekcję uczniowie powinni przynieść różne materiały za­wierające informacje turystyczne o Egip­cie, Brazylii, Wło­szech lub Australii)

1

Co w podróży najważ­niejsze? Odpowie Ci Pan Cogito (Z. Her­bert Modlitwa Pana Cogito - podróżnika)

  • czyta tekst poetycki

  • podkreśla informacje doty­czące miejsc

  • wskazuje apostrofy (i inne środki poetyckiego wy­razu)

  • odpowiada (w krótkiej wypowiedzi pisemnej) na pytanie zawarte w tema­cie

  • dostrzega biblijne kontek­sty

  • wyjaśnia sens poetyckich sformułowań

  • redaguje tekst w formie podziękowania skiero­wany do autora tekstu

ścieżka filozoficzna

CZERWIEC

3

Praca klasowa nr 7. Omówienie i poprawa

  • wykazuje się umiejętno­ściami P w zakresie: czy­tania ze zrozumieniem, znajomości pojęć teore­tycznoliterackich, znajo­mości i stosowania zasad ortograficznych

  • wykazuje się umiejętno­ściami PP w zakresie: czytania ze zrozumie­niem, znajomości pojęć teoretycznoliterackich, znajomości i stosowania zasad ortograficznych

Czytanie ze zrozu­mieniem
- tekst
S. Mrożka Słoń

2

Zajrzyj do właściwego słownika

  • wymienia znane słowniki

  • omawia sytuacje, w któ­rych stosuje określone słowniki

  • omawia budowę hasła słownikowego

  • wykonuje proste ćwicze­nia

  • omawia zasady korzysta­nia ze słowników, ency­klopedii i leksykonów

  • rozumie skróty, symbole i kwalifikatory stosowane w słownikach

  • wykonuje ćwiczenia

Kształcenie języ­kowe
s. 182-196

1

Język i jego odmiany. Gwary i dialekty

  • rozumie istotę podziałów języka narodowego

  • rozumie pojęcia: język ogólny, gwara, dialekt

  • na prostych przykładach omawia cechy dialektu własnego regionu oraz polszczyzny kresowej (z pomocą nauczyciela)

  • podając cechy i przykłady, omawia podziały w języku narodowym

  • samodzielnie omawia ce­chy dialektu własnego re­gionu i polszczyzny kre­sowej

  • sporządza słownik gwary środowiskowej (uczniow­skiej)

ścieżka regionalna

Kształcenie języ­kowe s. 210-215, 216

2

Stylistyka a stylizacja

  • zna cechy stylu publicy­stycznego, naukowego, urzędowego, retorycz­nego, potocznego, arty­stycznego, potocznego

  • rozpoznaje cechy stylów (na prostych przykładach)

  • zna podział środków styli­stycznych

  • rozumie pojęcie stylizacji (rozpoznaje ją na prostych przykładach)

  • dostrzega różnice między stylami, omawia je

  • posługuje się różnymi sty­lami wypowiedzi (para­frazuje we wskazanym stylu)

  • omawia podział środków stylistycznych, podaje właściwe przykłady

  • przekształca tekst - styli­zuje

  • omawia typy stylizacji ję­zykowych

  • wyjaśnia na przykładzie cechy stylizacji biblijnej

Kształcenie języ­kowe s. 198-210,

212-217

4

Praca nad tekstem (związanym z problemami młodzieży) wybranym przez uczniów do analizy w czasie lekcji

1

Czas rozstań i… pod­sumowań

  • ze zrozumieniem wypeł­nia ankietę dotyczącą pracy na lekcjach języka polskiego

  • buduje krótką wypowiedź podsumowującą

  • ocenia współpracę klasy i nauczyciela

  • ocenia sposoby pracy na lekcjach

  • sugeruje zmiany

  • dostrzega mocne i słabe strony swoje i zespołu klasowego

OD AUTORKI

Plan został zredagowany w taki sposób, aby nauczyciel mógł wybrać to, co uważa za słuszne, moż­liwe do realizacji przez dany zespół klasowy. Niektóre czynności należy zaproponować uczniom jako prace domowe lub prace dla chętnych.

Zadania do pracy w grupach powinny zawsze być przedstawione uczniom w formie pisemnej. Oceny prac grupowych i prezentacji najlepiej dokonywać na spreparowanym do każdej lekcji arkuszu.

16



Wyszukiwarka