TRAKTATY :

Traktat lizboński

Traktat z Lizbony podpisano 13 grudnia 2007 roku. Zanim wejdzie w życie, będzie musiał zostać ratyfikowany przez wszystkie 27 państw członkowskich, co powinno nastąpić przed kolejnymi wyborami do Parlamentu Europejskiego w czerwcu 2009 roku. Główne cele traktatu to: uczynienie UE bardziej demokratyczną, spełnienie oczekiwań mieszkańców Europy w zakresie wysokich standardów dotyczących odpowiedzialności, otwartości, przejrzystości i udziału obywateli oraz uczynienie UE bardziej wydajną i skuteczną w radzeniu sobie z globalnymi wyzwaniami takimi jak zmiany klimatu, bezpieczeństwo i zrównoważony rozwój.

Podpisanie Traktatu z Lizbony nastąpiło po dyskusji w sprawie konstytucji „Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy” został przyjęty przez głowy państw i rządów podczas brukselskiego szczytu Rady Europejskiej w dniach 17-18 czerwca 2004 roku i podpisany w Rzymie 29 października 2004 roku, lecz nigdy nie został ratyfikowany.

Traktat z Nicei

Traktat z Nicei podpisany 26 lutego 2001 r., wszedł w życie 1 lutego 2003 r. Dotyczył głównie reform instytucjonalnych umożliwiających skuteczne funkcjonowanie Unii po rozszerzeniu do 25 państw członkowskich w 2004 r. oraz do 27 państw członkowskich w 2007 r. Traktat z Nicei, Traktat o Unii Europejskiej oraz Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską zostały ujęte w wersji skonsolidowanej.

Traktat z Amsterdamu

Traktat z Amsterdamu , podpisany 2 października 1997 r., wszedł w życie 1 maja 1999 r. Wprowadził zmiany oraz nową numerację artykułów do Traktatów WE i UE. Załączone są do niego skonsolidowane wersje Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Traktat z Amsterdamu zmienił numerację artykułów Traktatu o Unii Europejskiej zastępując litery od A do S liczbami.

Traktat o Unii Europejskiej

Traktat o Unii Europejskiej z Maastricht

wokół podpisy dwunastu głów Państw Członkowskich podpisany 7 lutego 1992 r. w Maastricht, wszedł w życie 1 listopada 1993 r. Traktat z Maastricht zmienił nazwę Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej na Wspólnotę Europejską. Wprowadził również nowe formy współpracy pomiędzy rządami państw członkowskich, np. w zakresie obrony oraz w obszarze „sprawiedliwości i spraw wewnętrznych”. Poprzez włączenie współpracy międzyrządowej do istniejącego „wspólnotowego” systemu, Traktat z Maastricht stworzył nową strukturę składającą się z trzech filarów o charakterze politycznym i gospodarczym. Ta właśnie struktura stanowi Unię Europejską (UE).

Jednolity Akt Europejski (JAE)

Jednolity Akt Europejski (JAE), podpisany w Luksemburgu i Hadze, wszedł w życie 1 lipca 1987 r. Ustanowił niezbędne dostosowania w celu realizacji rynku wewnętrznego.

Traktat Fuzyjny

Traktat Fuzyjny, podpisany 8 kwietnia 1965 r. w Brukseli, wszedł w życie 1 lipca 1967 r. Ustanowił jedną Komisję i jedną Radę dla ówczesnych trzech Wspólnot Europejskich.

Traktat Rzymski

Traktat Rzymski ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG), podpisany 25 marca 1957 r., wszedł w życie 1 stycznia 1958 r. Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom) został podpisany w tym samym czasie. Oba Traktaty znane są pod wspólną nazwą Traktaty Rzymskie.

Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali

Sygnatariusze Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Węgla i Stali

Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWiS), podpisany 18 kwietnia 1951 r. w Paryżu, wszedł w życie 23 lipca 1952 r. i wygasł 23 lipca 2002 r.

Grupa przedstawicieli rządów po dokonaniu zmian jednego z Traktatów

Ponadto traktaty stanowiące podstawę Unii Europejskiej zostały wielokrotnie zmienione, w szczególności przy okazji przystąpienia nowych państw członkowskich w 1973 r. (Dania, Irlandia, Wielka Brytania), 1981 r. (Grecja), 1986 r. (Hiszpania, Portugalia), 1995 r. (Austria, Finlandia, Szwecja), 2004 r. (Republika Czeska, Cypr, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia i Węgry) i 2007 r. (Bułgaria i Rumunia).

W oparciu o Traktaty instytucje UE mogą przyjmować akty prawne, które są następnie wdrażane przez państwa członkowskie. Pełne wersje aktów prawnych UE można znaleźć na portalu prawnym Unii Europejskiej Eur-Lex. Autentyczne są jedynie teksty opublikowane w Dzienniku Urzędowym (EUR-Lex).

SYMBOLE UNII:

Flaga Europejska

Jest to symbol nie tylko Unii Europejskiej, ale również jedności i tożsamości Europy w szerszym znaczeniu. Krąg złotych gwiazd reprezentuje solidarność i harmonię między narodami Europy.

Liczba gwiazd nie jest związana z liczbą Państw Członkowskich. Gwiazd jest dwanaście, ponieważ liczba dwanaście jest tradycyjnie symbolem doskonałości, pełni i jedności. Dlatego też, flaga pozostaje jednakowa, bez względu na rozszerzenia UE.

Historia flagi

Historia flagi sięga roku 1955. W tym czasie, Unia Europejska istniała w formie Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, z sześcioma Państwami Członkowskimi. Jednak oddzielna instytucja posiadająca większą liczbę członków - Rada Europy - została powołana wiele lat wcześniej i pilnie strzegła praw człowieka oraz rozpowszechniała kulturę europejską.

Rada Europy długo rozważała jaki symbol przyjąć na własne potrzeby. Po wielu dyskusjach, taki właśnie projekt został przyjęty - krąg dwunastu złotych gwiazd na niebieskim tle. W różnych tradycjach, liczba dwanaście jest symbolem doskonałości. Jest oczywiście także liczbą miesięcy w roku i godzin na tarczy zegara. Krąg jest między innymi symbolem jedności. Tak też narodziła się flaga europejska, reprezentująca doskonałą jedność między narodami Europy.

Rada Europy zachęciła tym samym inne instytucje europejskie do przyjęcia takiej samej flagi i w roku 1983 Parlament Europejski podjął temat. Ostatecznie, w roku 1985, flaga została przyjęta przez wszystkie głowy oraz rządy Państw Członkowskich jako oficjalny emblemat Unii Europejskiej - wówczas nazywanej Wspólnotami Europejskimi.

Wszystkie instytucje unijne posługują się flagą europejską od początku 1986 roku.Flaga europejska jest jedynym emblematem używanym przez Komisję Europejską - ramię wykonawcze Unii Europejskiej. Inne instytucje i organy posługują się obok flagi europejskiej także własnymi emblematami

Hymn Europejski:

Jest to hymn nie tyle samej Unii Europejskiej co Europy w jej szerokim znaczeniu. Melodia pochodzi z Dziewiątej Symfonii skomponowanej przez Ludwiga Van Beethovena w 1823.

W końcowym fragmencie swojej symfonii, Beethoven umieszcza "Odę do radości" napisaną w 1785 roku przez Friedricha von Schillera. Poemat ten wyraża schillerowską idealistyczną wizję przedstawicieli rasy ludzkiej stających się dla siebie braćmi - wizję, którą podzielał Beethoven.

W 1972 roku, Rada Europy (ten sam organ, który zaprojektował flagę europejską) przyjęła fragment symfonii Beethovena zatytułowany "Oda do radości" jako swój hymn. Znany dyrygent Herbert Von Karajan został poproszony o napisanie trzech instrumentalnych aranżacji - na fortepian, na instrumenty dęte oraz dla orkiestry symfonicznej. Bez słów, w uniwersalnym języku muzyki, hymn ten wyraża ideały wolności, pokoju i solidarności, które Europa reprezentuje.

W 1985, został on także przyjęty przez głowy i premierów państw członkowskich jako oficjalny hymn Unii Europejskiej. Celem hymnu nie jest zastąpienie hymnów narodowych poszczególnych państw członkowskich, lecz uczczenie wartości wspólnych wszystkim państwom oraz ich jedności w różnorodności.

Dzień Europy:

W dniu 9 maja 1950 r. Robert Schuman przedstawił propozycję utworzenia zorganizowanej Europy jako niezbędny warunek utrzymania stosunków pokojowych.

Propozycję tę, znaną jako "Deklaracja Schumana", uważa się za początek tworzenia obecnej Unii Europejskiej.

Dzisiaj dzień 9 maja stał się europejskim symbolem (Dniem Europy)

“Zjednoczona w różnorodności” to motto Unii Europejskiej.

Przesłanie tego hasła jest takie, że poprzez UE Europejczycy są zjednoczeni w wysiłkach na rzecz pokoju i dobrobytu oraz że mnogość kultur, tradycji i języków w Europie jest jej ważnym atutem.

Agenda: Dosłowne znaczenie tego terminu to „rzeczy do wykonania”. Zwykle odnosi się on do listy kwestii, które mają zostać przedyskutowane podczas danego spotkania, ale politycy używają go często w znaczeniu „cele, które chcemy osiągnąć”. Na przykład unijna „agenda społeczna” określa cele, jakie wyznaczyła sobie Unia na kilka najbliższych lat w zakresie zatrudnienia i polityki społecznej.

Analiza porównawcza (tzw. benchmarking): Termin ten oznacza proces oceniania działalności danego kraju, przedsiębiorstwa, gałęzi przemysłu itd. w porównaniu z innymi krajami, przedsiębiorstwami, gałęziami przemysłu itd. Poziom odniesienia, tzw. benchmark, jest standardem, według którego ocenia się wyniki.

„Bruksela zdecydowała …": Terminem „Bruksela" często posługują się media, mówiąc o instytucjach unijnych, z których większość ma swoją siedzibę w tym właśnie mieście. Projekty unijnych aktów prawnych przedkładane są przez Komisję Europejską, ale to Rada Unii Europejskiej (ministrowie z rządów każdego państwa członkowskiego) i Parlament Europejski (wybierany przez obywateli UE) omawiają, zmieniają i ostatecznie zatwierdzają lub odrzucają te projekty.

Cztery swobody: Jednym z ogromnych osiągnięć UE było stworzenie obszaru bez granic, w obrębie którego istnieje swoboda przepływu osób, towarów, usług i kapitału. Ta poczwórna swoboda przepływu jest czasem określana mianem „czterech swobód”.

Deficyt budżetowy: Termin techniczny oznaczający różnicę między przychodami rządu a jego wydatkami.

Deficyt demokracji: Często mówi się, że system podejmowania decyzji w UE jest zbyt odległy od przeciętnych obywateli, którzy nie mogą zrozumieć jego zawiłości i trudnych tekstów prawnych. Unia Europejska próbuje przezwyciężyć ten „deficyt demokracji” poprzez upraszczanie prawodawstwa i lepsze informowanie obywateli oraz poprzez umożliwienie społeczeństwu obywatelskiemu (patrz poniżej) zabrania głosu w tworzeniu polityki europejskiej. Warto pamiętać, że obywatele są reprezentowani w unijnym procesie decyzyjnym przez posłów do Parlamentu Europejskiego.

DG: Pracownicy głównych instytucji UE (Komisji, Rady i Parlamentu) są podzieleni na wiele różnych departamentów, zwanych „dyrekcjami generalnymi” (DG), z których każda jest odpowiedzialna za pewne zadania lub obszary polityki. Szef administracyjny każdej DG zwany jest „dyrektorem generalnym” (termin ten czasem jest również skracany do „DG”).

Dialog obywatelski: Termin oznacza konsultacje ze społeczeństwem obywatelskim (patrz poniżej) prowadzone w związku z przygotowywaniem przez Komisję Europejską strategii i wniosków legislacyjnych. Dialog obywatelski ma szersze znaczenie niż „dialog społeczny" (patrz poniżej).

Dialog społeczny: Rozmowy, negocjacje i wspólne działania europejskich partnerów społecznych (patrz poniżej) oraz ich rozmowy z instytucjami UE..

Dokument nieoficjalny (dokument roboczy): Dokument, który nie wymaga oficjalnego przyjęcia czy zatwierdzenia (specyficzny nie tylko dla UE).

Dzień Europy, 9 maja: To właśnie 9 maja 1950 r. Robert Schuman (ówczesny minister spraw zagranicznych Francji) wygłosił swoje słynne przemówienie w którym przedstawił ideę integracji europejskiej (patrz poniżej) jako sposobu na zapewnienie pokoju i zbudowanie dobrobytu w powojennej Europie. Jego propozycje stały się fundamentem dzisiejszej Unii Europejskiej, dlatego 9 maja jest co roku świętowany jako rocznica powstania UE.

EFTA: Skrót ten pochodzi od angielskiej nazwy Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (European Free Trade Association). Jest to organizacja powołana w 1960 r. w celu wspierania wolnego handlu towarami pomiędzy państwami członkowskimi. Początkowo w jego skład wchodziło siedem krajów: Austria, Dania, Norwegia, Portugalia, Szwecja, Szwajcaria i Wielka Brytania. Finlandia dołączyła w 1961 r., Islandia w 1970 r., a Lichtenstein w 1991 r. W 1973 r., Wielka Brytania i Dania wystąpiły z EFTA i przyłączyły się do EWG (patrz poniżej). Następnie tego samego dokonały inne kraje: Portugalia w 1986 r., a Austria, Finlandia i Szwecja w 1995 r. Obecnie do krajów EFTA zaliczają się: Islandia, Liechtenstein, Norwegia i Szwajcaria.

EOG: Ten skrót odnosi się do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, który składa się z państw członkowskich Unii Europejskiej i wszystkich krajów EFTA (patrz powyżej) z wyjątkiem Szwajcarii. Porozumienie EOG, które weszło w życie 1 stycznia 1994 r., umożliwia Islandii, Lichtensteinowi i Norwegii korzystanie z zalet jednolitego rynku UE bez posiadania pełnych przywilejów i obowiązków wypływających z członkostwa w UE.

ERASMUS: To wspierany przez UE program edukacyjny, nazwany tak na cześć wielkiego uczonego renesansowego Erazma z Rotterdamu, który działa od roku 1987 r. Dzięki stypendiom Erasmusa dotychczas ponad półtora miliona studentów szkół wyższych w całej Europie mogło wyjechać, czasami po raz pierwszy w życiu, na studia do innego kraju.

Eurobarometr: Ośrodek badań opinii publicznej, który od 1973 prowadzi badania na zlecenie Komisji Europejskiej we wszystkich państwach członkowskich oraz w krajach kandydujących. Znajomość opinii ogółu ludności pomaga Komisji Europejskiej w przygotowywaniu projektów aktów prawnych, podejmowaniu decyzji i ocenie swojej pracy. Eurobarometr przeprowadza zarówno badania ankietowe jak i zogniskowane wywiady grupowe, tzw. badania fokusowe.

Eurokrata: Termin „eurokraci” (gra słów od terminu „biurokraci”) odnosi się do tysięcy obywateli UE, którzy pracują w instytucjach unijnych (Parlamencie, Radzie, Komisji i innych).

Euroland: Jest to potoczne określenie stosowane do obszaru oficjalnie zwanego „obszarem euro” lub „strefą euro”. Obszar ten składa się z państw członkowskich UE, które przyjęły wspólną walutę euro. Dotychczas dokonały tego Austria, Belgia, Cypr, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Malta, Niemcy, Portugalia, Słowenia, Słowacja oraz Włochy.

Europejski Rok …: Każdego roku lub co dwa lata Unia Europejska lub Rada Europy może zwrócić uwagę opinii publicznej na konkretne zagadnienie ważne dla Europy, organizując szereg specjalnych imprez na dany temat. Rok 2008 ogłoszono Europejskim Rokiem Dialogu Międzykulturowego. 2009

Eurosceptyk: Termin ten jest często używany w stosunku do osób, które są przeciwne integracji europejskiej lub które podchodzą sceptycznie do UE i jej celów.

Eurotaryfa: Eurotaryfa to nowe pułapy cen, które operatorzy komórkowi muszą zaoferować swoim klientom za połączenia wykonywane lub odbierane podczas pobytu w innym kraju Unii Europejskiej.

EWG: Skrót ten odnosi się do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, która jest jedną z trzech Wspólnot Europejskich (patrz poniżej) i którą ustanowiono w 1957 r. w celu doprowadzenia do gospodarczej integracji Europy. Początkowo w jej skład wchodziło sześć państw członkowskich: Belgia, Francja, Niemcy, Włochy, Luksemburg i Holandia. W 1993 r., z chwilą wejścia w życie Traktatu z Maastricht, EWG zmieniła nazwę na Wspólnotę Europejską (WE), która stanowi podstawę dzisiejszej Unii Europejskiej.

Federalizm: Mówiąc najogólniej termin ten oznacza ustrój państwa, które tworzy z innymi federację, ale pozostaje niezależne w zakresie swoich spraw wewnętrznych. Osoby wspierające ten ustrój często zwane są „federalistami”.

Wiele krajów na świecie - np. Australia, Kanada, Niemcy, Szwajcaria i Stany Zjednoczone - posiada federalne modele rządu, w których o pewnych zagadnieniach (takich jak polityka zagraniczna) decyduje się na szczeblu federalnym, natomiast o innych decydują poszczególne części składowe federacji, noszące różne nazwy w zależności od kraju. Jednakże model ten jest różny w poszczególnych krajach.

Unia Europejska nie opiera się na żadnym z tych modeli: nie jest federacją, lecz jedyną w swoim rodzaju unią państw, której członkowie, pozostając suwerennymi narodami, dobrowolnie zrzekają się części swych kompetencji na rzecz UE. Dzięki temu posiadają taką siłę i taki wpływ na arenie międzynarodowej, którego żadne z nich nie posiadałoby, gdyby działało w pojedynkę. Kwestia, czy UE powinna stać się bardziej „federalna” jest jednym z elementów debaty na temat przyszłości Europy.

Filary UE: Unia Europejska podejmuje decyzje w trzech różnych dziedzinach (obszarach polityki), zwanych również trzema „filarami” UE.

* Pierwszy filar jest „domeną Wspólnoty”, obejmującą większość wspólnych obszarów polityki, w której decyzje podejmowane są „metodą wspólnotową” (patrz poniżej) - z udziałem Komisji, Parlamentu i Rady.

* Drugi filar to wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa, w której decyzje podejmowane są jedynie przez Radę.

* Trzeci filar to „współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych", w której - tak jak i w przypadku drugiego filaru - Rada podejmuje decyzje.

W ramach pierwszego filaru, Rada zwykle podejmuje decyzje „kwalifikowaną większością" głosów (patrz poniżej). W pozostałych filarach, decyzje Rady muszą być jednomyślne, czyli mogą zostać zablokowane przez veto każdego z krajów. Rada może podjąć decyzję o zastosowaniu „mostu wspólnotowego” (patrz poniżej) w celu przeniesienia pewnych zagadnień z trzeciego do pierwszego filaru.

Flexicurity (model elastycznego rynku pracy i bezpieczeństwa socjalnego): Model państwa opiekuńczego, które prowadzi aktywną politykę w dziedzinie zatrudnienia. Model ten stanowi połączenie łatwości zatrudniania i zwalniania pracowników (elastyczność dla pracodawców) oraz znacznych korzyści dla bezrobotnych (bezpieczeństwo pracowników). Po raz pierwszy model wprowadzono w Danii w latach 90.

Harmonizacja: Może oznaczać wzajemne dostosowywanie przepisów krajowych, bardzo często w celu usunięcia krajowych barier, które utrudniają swobodny przepływ pracowników, towarów, usług i kapitału. Innymi słowy, harmonizacja oznacza upewnienie się, że - we wszystkich obszarach polityki, za które odpowiada UE - przepisy ustanowione przez poszczególne kraje UE nakładają te same zobowiązania na obywateli oraz że w każdym z tych krajów istnieją pewne minimalne zobowiązania. Harmonizacja może również oznaczać koordynację krajowych norm technicznych w celu umożliwienia swobodnego obrotu produktów i usług w całej UE. W przeciwieństwie do popularnego mitu, harmonizacja nie polega na bezcelowym ustanawianiu norm dla wszystkiego: od krzywizny ogórka po kolor marchewki. Często polega ona po prostu na wzajemnym uznawaniu przez kraje UE norm bezpieczeństwa produktów.

Głosowanie większością kwalifikowaną: Większość decyzji Rady Unii Europejskiej przyjmowana jest przez głosowanie. Każdy kraj może oddać pewną ilość głosów, mniej więcej proporcjonalną do liczby ludności danego kraju. Liczbę głosów przysługującą każdemu krajowi podano poniżej:

Niemcy, Francja, Włochy i Wielka Brytania 29

Hiszpania i Polska 27

Rumunia 14

Holandia 13

Belgia, Republika Czeska, Grecja, Węgry i Portugalia 12

Austria, Bułgaria i Szwecja 10

Dania, Irlandia, Litwa, Słowacja i Finlandia 7

Cypr, Estonia, Łotwa, Luksemburg i Słowenia 4

Malta 3

345

Większość kwalifikowana wymaga:

* zgody większości państw członkowskich (a w niektórych przypadkach dwóch trzecich liczby państw)

* co najmniej 255 głosów „za” - co stanowi 73,9% całkowitej liczby głosów w Radzie.

Dodatkowo każde państwo członkowskie może wystąpić z wnioskiem o sprawdzenie, czy głosy „za” reprezentują przynajmniej 62% łącznej liczby ludności Unii. Jeżeli okaże się, że warunek ten nie został spełniony, decyzja nie może być przyjęta.

IGC: Patrz „konferencja międzyrządowa”.

Integracja europejska: Oznacza budowanie jedności między krajami i narodami Europy. W kontekście Unii Europejskiej „integracja europejska” oznacza, że państwa łączą swoje zasoby i wiele decyzji podejmują wspólnie. Proces ten odbywa się dzięki współdziałaniu instytucji UE (Parlamentu, Rady, Komisji i innych).

Jednomyślność: W przypadku niektórych decyzji Rada Unii Europejskiej musi osiągnąć jednomyślność, tzn. wszystkie państwa muszą wyrazić zgodę. Sprzeciw, nawet jednego państwa, powoduje zablokowanie decyzji. Ten sposób podejmowania decyzji w Unii złożonej z 27 krajów znacznie utrudniałby postęp, dlatego obecnie zasada jednomyślności stosowana jest jedynie w przypadku szczególnie wrażliwych kwestii, takich jak azyl, podatki oraz wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa. W większości obszarów decyzje podejmowane są obecnie poprzez głosowanie większością kwalifikowaną (patrz powyżej).

Języki urzędowe: Od 1 stycznia 2007 r. istnieje 23 języków urzędowych Unii Europejskiej: angielski, bułgarski, czeski, duński, estoński, fiński, francuski, grecki, hiszpański, irlandzki, litewski, łotewski, maltański, niderlandzki, niemiecki, polski, portugalski, rumuński, słowacki, słoweński, szwedzki, węgierski i włoski.

Prawo UE publikowane jest we wszystkich językach urzędowych. Dowolnego języka urzędowego można też używać w korespondencji z instytucjami unijnymi. Ponadto w Europie istnieje wiele innych języków mówionych i Europejczycy przykładają dużą wagę do różnorodności języków narodowych i regionalnych. Języki stanowią część ich bogatego dziedzictwa kulturowego. Komisja Europejska prowadzi program wspierania nauki języków obcych i różnorodności językowej.

KE Komisja Europejska: Jest politycznie niezależną instytucją, która reprezentuje i wspiera interesy Unii Europejskiej jako całości. Wnosi projekty aktów prawnych, polityk i programów działań oraz jest odpowiedzialna za wykonanie decyzji Parlamentu i Rady.

Klauzula rendez-vous: Czasami, gdy przywódcy UE rozpatrują ważny dokument prawny, nie mogą dojść do porozumienia w zakresie pewnego zagadnienia. W takiej sytuacji mogą zdecydować, że powrócą do tej kwestii w późniejszym terminie. Ich decyzji nadawany jest tryb urzędowy poprzez sformułowanie jej na piśmie i załączenie w formie klauzuli do dokumentu prawnego będącego przedmiotem dyskusji. Ten rodzaj klauzuli zwany jest czasami „klauzulą rendez-vous”.

Komitologia: Bardziej poprawny termin brzmi „procedura komitetowa". Jest to proces, w którym Komisja Europejska - wdrażając prawo UE - ma obowiązek konsultować się ze specjalnymi komitetami doradczymi złożonymi z ekspertów z państw członkowskich UE.

Kompetencje / uprawnienia: Termin ten stosuje się w eurożargonie na określenie „praw i obowiązków". Często jest używany w dyskusjach politycznych na temat tego, jakie uprawnienia i obowiązki powinny zostać nadane instytucjom UE, a jakie powinny być pozostawione władzom krajowym, regionalnym i lokalnym.

Konferencja międzyrządowa (IGC): Jest to konferencja, na której spotykają się przedstawiciele rządów państw członkowskich w celu wprowadzenia zmian w traktatach Unii Europejskiej.

Konstytucja UE: Obecnie UE opiera się na czterech podstawowych traktatach, które określają zasady jej funkcjonowania. Jako że traktaty te są obszerne i złożone, przywódcy UE mają zamiar zastąpić je jednym, krótszym i prostszym dokumentem. Traktat konstytucyjny uzgodniono i podpisano w 2004 r. Nie wszedł on jednak w życie. W 2005 r. traktat odrzucono w referendach we Francji i Holandii.

Konwent: Termin ten posiada różne znaczenia. W kontekście europejskim oznacza grupę osób reprezentujących instytucje UE, rządy i parlamenty krajowe, które zbierają się w celu przygotowania ważnych dokumentów. Konwenty tego rodzaju spotykały się w celu przygotowania Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej oraz projektu Konstytucji UE.

Kraj kandydujący: Kraj, który złożył wniosek o przystąpienie do Unii Europejskiej i którego wniosek został oficjalnie przyjęty (patrz poniżej „kraj ubiegający się o członkostwo”). Obecnie do przystąpienia do UE kandydują trzy kraje: Chorwacja, Była Jugosłowiańska Republika Macedonii oraz Turcja. Przed przystąpieniem do UE, kraj kandydujący musi spełnić „kryteria kopenhaskie" (patrz poniżej).

Kraj przystępujący: Kraj kandydujący (patrz powyżej), który spełnił kryteria kopenhaskie (patrz poniżej) i zakończył negocjacje w sprawie przystąpienia do Unii Europejskiej.

Kraj trzeci: Kraj niebędący państwem członkowskim UE. Mówi się na przykład o stosunkach pomiędzy dwoma państwami członkowskimi UE a krajem trzecim, czyli krajem, który nie należy do Unii Europejskiej.

Kraj ubiegający się o członkostwo: Kraj, który złożył wniosek o przystąpienie do Unii Europejskiej. Po oficjalnym przyjęciu wniosku, kraj ten stanie się krajem kandydującym (patrz powyżej).

Kryteria kopenhaskie: W czerwcu 1993 r., przywódcy UE na posiedzeniu w Kopenhadze określili trzy kryteria, które każdy kraj kandydujący (patrz powyżej) musi spełnić przed przystąpieniem do Unii Europejskiej. Po pierwsze, kraj taki musi posiadać stabilne instytucje gwarantujące demokrację, państwo prawne, poszanowanie praw człowieka oraz praw mniejszości. Po drugie musi posiadać funkcjonującą gospodarkę rynkową. Po trzecie musi przyjąć cały dorobek wspólnotowy (patrz powyżej) i wspierać różne cele Unii Europejskiej. Ponadto musi posiadać administrację publiczną zdolną do wprowadzania w życie i praktycznego stosowania przepisów UE. Unia zastrzega sobie prawo do podjęcia decyzji czy kraj kandydujący spełnił te kryteria, i czy jest gotowa na przyjęcie nowego państwa członkowskiego.

Kryteria z Maastricht: Jest to pięć kryteriów określających, czy dane państwo UE jest gotowe do przyjęcia euro. Kryteria te to:

Stabilność cen: stopa inflacji nie może być wyższa niż 1,5 punktu procentowego powyżej średniej z trzech państw UE o najniższej inflacji w poprzednim roku;

Deficyt budżetowy: (patrz powyżej): ogólnie powinien wynosić mniej niż 3% produktu krajowego brutto (PKB);

Dług: dług publiczny nie powinien przekraczać 60% PKB. Jednak państwa, w których dług jest wyższy, wciąż mogą przyjąć euro, o ile wysokość długu stale spada;

Stopy procentowe: długoterminowa stopa procentowa nie może wynosić więcej niż 2 punkty procentowe powyżej średniej z trzech państw UE o najniższej inflacji w poprzednim roku;

Stabilność kursu walutowego: wahania kursu waluty krajowej powinny mieścić się w ściśle określonych granicach w ostatnich dwóch latach.

Metoda wspólnotowa: Oznacza sposób podejmowania decyzji w UE: Komisja składa wniosek Radzie i Parlamentowi, które następnie go rozpatrują, proponują zmiany i ostatecznie przyjmują go jako prawo UE. W tym procesie często zasięga się opinii innych organów, takich jak Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny i Komitet Regionów.

Międzyrządowy: Oznacza to dosłownie „między rządami”. W UE niektóre sprawy - takie jak zagadnienia dotyczące bezpieczeństwa i obrony - są uzgadniane wyłącznie w oparciu o porozumienia międzyrządowe (czyli porozumienia zawarte przez rządy państw UE), a nie metodą wspólnotową (patrz powyżej). Decyzje międzyrządowe podejmowane są przez ministrów spotykających się na posiedzeniach Rady Unii Europejskiej albo na najwyższym szczeblu - przez premierów i/lub prezydentów państw UE spotykających się jako Rada Europejska.

Most wspólnotowy: Jest to procedura przenoszenia pewnych zagadnień z trzeciego „filaru" UE (patrz powyżej) do pierwszego filaru, aby mogły być objęte metodą wspólnotową (patrz powyżej). Wszelkie decyzje na temat zastosowania mostu muszą zostać podjęte jednomyślnie przez Radę, a następnie ratyfikowane przez każde państwo członkowskie.

Najlepsza praktyka / najlepsze praktyki: Jedną z metod usprawniania obszarów działania UE jest obserwowanie przez rządy poszczególnych państw sytuacji w innych krajach UE w celu ustalenia, która polityka sprawdza się najlepiej. Rządy mogą wówczas przyjąć tę „najlepszą praktykę", dostosowując ją do warunków lokalnych i krajowych.

Ojcowie założyciele: Bezpośrednio po II wojnie światowej ludzie tacy jak Jean Monnet i Robert Schuman marzyli o zjednoczeniu narodów Europy w trwałym pokoju i przyjaźni. W ciągu kolejnych pięćdziesięciu lat, w miarę budowania UE, ich marzenie stawało się rzeczywistością. Dlatego też nazywa się ich „ojcami założycielami” Unii Europejskiej.

Otwarta metoda koordynacji: W wielu dziedzinach (np. edukacja i szkolenia, emerytury, renty i opieka zdrowotna, imigracja i sprawy związane z azylem) rządy państw UE nie wprowadzają prawodawstwa ustalonego na szczeblu UE, ale wolą stosować własne krajowe przepisy. Jednakże w interesie wszystkich państw leży wymiana informacji, stosowanie najlepszych praktyk (patrz powyżej) oraz ujednolicanie polityk prowadzonych w poszczególnych krajach. Ta metoda uczenia się na przykładzie innych państw nowi nazwę „otwartej metody koordynacji”.

Państwo członkowskie: Kraje, które należą do organizacji międzynarodowej są jej „państwami członkowskimi”. Termin ten jest również często używany na określenie rządów tych krajów. Od dnia 1 maja 2007 r. państwami członkowskimi Unii Europejskiej są: Austria, Belgia, Bułgaria, Cypr, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Republika Czeska, Rumunia, Słowenia, Słowacja, Szwecja , Węgry, Wielka Brytania i Włochy. Daty przystąpienia do UE poszczególnych państw podano w definicji „rozszerzenia” (patrz poniżej).

Partnerzy społeczni: To żargonowe określenie oznacza pracodawców i pracowników. Na poziomie UE reprezentują ich trzy główne organizacje:

* Europejska Konfederacja Związków Zawodowych (EKZZ) reprezentująca pracowników;

* Europejska Unia Konfederacji Przemysłowych i Pracodawców (UNICE) reprezentująca pracodawców sektora prywatnego;

* Europejskie Centrum Przedsiębiorstw Publicznych (CEEP) reprezentująca pracodawców sektora publicznego.

Z tymi organizacjami Komisja Europejska konsultuje przygotowywane projekty prawodawstwa dotyczącego zatrudnienia i spraw socjalnych.

Perspektywa finansowa: W tym kontekście słowo „perspektywa” oznacza „plan”. UE musi zaplanować swoje prace z wyprzedzeniem i upewnić się, że posiada wystarczające środki pieniężne na opłacenie tego, czego pragnie dokonać. Dlatego też jej główne instytucje (Parlament, Rada i Komisja) muszą z wyprzedzeniem uzgadniać priorytety na kolejne kilka lat i przygotowywać plan wydatków zwany „perspektywą finansową”. W perspektywie finansowej umieszcza się maksymalną kwotę, którą UE może wydać i stwierdza się, na co można tę kwotę przeznaczyć. Głównym celem perspektywy finansowej jest utrzymywanie wydatków UE pod kontrolą.

Polityka sąsiedztwa: Europejska polityka sąsiedztwa (ENP) powstała w kontekście rozszerzenia UE w 2004 r. Jej celem jest uniknięcie nowych podziałów pomiędzy rozszerzoną UE a krajami z nią sąsiadującymi oraz ogólne wzmocnienie stabilności, bezpieczeństwa i dobrobytu. Polityka ta opiera się na wspólnych wartościach takich jak: demokracja, poszanowanie praw człowieka, państwo prawa, właściwy ład regulacyjno-administracyjny, gospodarka rynkowa i zrównoważony rozwój. Stosunki z krajami sąsiadującymi zależą w dużej mierze od tego, w jakim stopniu te wartości są wspólnie dzielone. Kluczowym elementem europejskiej polityki sąsiedztwa są dwustronne plany działania, które UE uzgadnia z każdym krajem partnerskim. Zawierają one plany krótko- i średniookresowych reform politycznych i ekonomicznych.

Pomocniczość / zasada pomocniczości: Zasada „pomocniczości” polega na podejmowaniu decyzji w UE jak najbliżej obywatela. Innymi słowy, Unia podejmuje działania na poziomie wspólnotowym wyłącznie wówczas, gdy są one bardziej skuteczne od działań podejmowanych na szczeblu krajowym, regionalnym lub lokalnym (z wyjątkiem spraw leżących wyłącznie w jej gestii).

Ponadnarodowy: Ten termin dosłownie oznacza „na poziomie wyższym niż poziom rządów krajowych” - w odróżnieniu od terminu „międzyrządowy" (patrz powyżej), który oznacza „między rządami (państw)”. Wiele decyzji UE jest podejmowanych na poziomie „ponadnarodowym”, tzn. na szczeblu instytucji unijnych, którym państwa UE przekazały pewne uprawnienia decyzyjne. Nie należy mylić tego terminu z określeniem „transnarodowy” (patrz poniżej). Przeciwdziałanie praktykom ograniczającym konkurencję i nadużywaniu pozycji dominującej (przepisy antytrustowe):

UE dąży do zagwarantowania uczciwej i wolnej konkurencji na jednolitym rynku oraz do stworzenia takich warunków, aby przedsiębiorstwa konkurowały między sobą, a nie zawierały układy. Przepisy UE zakazują zatem porozumień ograniczających konkurencję (np. tajnych porozumień pomiędzy przedsiębiorstwami w celu narzucenia sztucznie wysokich cen) oraz nadużyć ze strony przedsiębiorstw posiadających dominującą pozycję na rynku. Przepisy te nazywane są przepisami „antytrustowymi". Komisja posiada znaczne uprawnienia w zakresie zakazu działań antykonkurencyjnych oraz nakładania kar na firmy uznane za winne zachowań antykonkurencyjnych.

Przejrzystość: Termin „przejrzystość” jest często stosowany do określenia otwartości w sposobie funkcjonowania instytucji unijnych. Instytucje UE dążą do zwiększania tej otwartości, podejmują kroki w celu poprawy dostępu publicznego do informacji oraz pracują nad większą przejrzystością i czytelnością dokumentów. Dotyczy to tworzenia lepszych projektów aktów prawnych oraz opracowania jednego, uproszczonego oraz krótszego traktatu reformującego.

Rada: Istnieją trzy różne organy europejskie, w których nazwie występuje słowo „rada".

Rada Europejska Termin ten oznacza posiedzenie szefów państw i rządów (czyli prezydentów i/lub premierów) wszystkich krajów UE oraz przewodniczącego Komisji Europejskiej. Rada Europejska spotyka się z reguły cztery razy do roku w celu uzgodnienia ogólnej polityki UE i oceny dokonanych postępów. Jest to najwyższy organ kształtujący politykę Unii Europejskiej i dlatego często jego posiedzenia określane są mianem „szczytów".

Rada Unii Europejskiej Instytucja ta, wcześniej zwana Radą Ministrów, składa się z ministrów rządów wszystkich krajów UE. Obraduje ona regularnie, podejmując szczegółowe decyzje i przyjmując akty prawa UE.

Rada Europy Nie jest to instytucja UE. Jest to organizacja międzyrządowa z siedzibą w Strasburgu, która ma na celu (między innymi) ochronę praw człowieka, wspieranie różnorodności kulturowej Europy i zwalczanie problemów społecznych, takich jak ksenofobia i nietolerancja. Rada Europy została powołana w 1949 r., a jednym z jej pierwszych osiągnięć było sporządzenie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. W celu umożliwienia obywatelom egzekwowania swoich praw wynikających z tej konwencji, Rada Europy powołała Europejski Trybunał Praw Człowieka.

Reforma WPR: Wspólna Polityka Rolna (WPR) została wprowadzona w 1960 r. w celu zapewnienia bezpieczeństwa dostaw żywności po rozsądnych cenach. Jednakże polityka ta stała się ofiarą swojego sukcesu, wytwarzając niechciane nadwyżki pewnych produktów, takich jak wołowina, jęczmień, mleko i wino. Ponadto dotacje wypłacone rolnikom unijnym powodowały zakłócenia handlu światowego. Dlatego też w 1999 r. Komisja Europejska rozpoczęła przegląd WPR. W 2003 r. uzgodniono dalsze reformy, koncentrując się na wysokiej jakości produkcji rolnej i przyjaznych dla zwierząt praktykach rolnych, które chronią środowisko naturalne i tereny wiejskie. Unia planuje ograniczenie bezpośrednich dotacji dla rolników, aby przywrócić równowagę pomiędzy rynkami rolnymi UE a rynkami rolnymi krajów rozwijających się.

Rozszerzenie: W latach 50. UE liczyła jedynie sześć państw członkowskich. Obecnie w jej skład wchodzi 27 państw. Zwiększanie liczby członków zwane jest „rozszerzeniem” i już kilkakrotnie dochodziło do takiego wydarzenia:

* 1950 Belgia, Francja, Niemcy, Włochy, Luksemburg, Holandia

* 1973 Dania, Irlandia, Wielka Brytania

* 1981 Grecja

* 1986 Portugalia, Hiszpania

* 1995 Austria, Finlandia, Szwecja

* 2004 Republika Czeska, Estonia, Cypr, Łotwa, Litwa, Węgry, Malta, Polska, Słowenia i Słowacja

* 2007 Bułgaria i Rumunia.

Schengen (= strefa Schengen, państwa-sygnatariusze układu z Schengen): W 1985 r. pięć państw członkowskich UE (Francja, Niemcy, Belgia, Luksemburg i Holandia) postanowiło znieść wszelkie kontrole osób na granicach między nimi. W ten sposób stworzono obszar bez granic wewnętrznych, który stał się znany pod nazwą „strefa Schengen”. (Schengen to miasteczko w Luksemburgu, gdzie podpisano układ).

Państwa-sygnatariusze wprowadziły wspólną politykę wizową dla całego obszaru i postanowiły wprowadzić skuteczną kontrolę na granicach zewnętrznych obszaru. Kontrole na granicach wewnętrznych mogą nadal być przeprowadzane okresowo, jeżeli wymagają tego porządek publiczny lub bezpieczeństwo narodowe.

Obszar Schengen stopniowo się rozszerzał. Obecnie obejmuje prawie wszystkie państwa UE oraz Islandię i Norwegię, zaś układ z Schengen stał się integralną częścią traktatów UE. Irlandia i Wielka Brytania nie uczestniczą w ustaleniach dotyczących kontroli granicznych i polityki wizowej. Więcej informacji na ten temat.

Obywatele jednego z państw-sygnatariuszy układu z Schengen nie potrzebują wizy, aby móc podróżować po tym obszarze. Posiadanie wizy do jakiegokolwiek kraju obszaru Schengen automatycznie upoważnia do swobodnego podróżowania po całej strefie Schengen, z wyjątkiem Irlandii i Wielkiej Brytanii.

Społeczeństwo obywatelskie: Termin oznacza wszelkie organizacje i stowarzyszenia, które nie są częścią rządu, lecz reprezentują różne zawody, grupy interesów lub inne grupy społeczeństwa. Na przykład związki zawodowe, stowarzyszenia pracodawców, grupy nacisku związane z ochroną środowiska naturalnego oraz grupy reprezentujące kobiety, rolników, osoby niepełnosprawne itd. Z uwagi na to, że organizacje te posiadają ogromną wiedzę w danych obszarach i są zaangażowane w realizację i monitorowanie działań UE, Unia Europejska przeprowadza regularne konsultacje ze społeczeństwem obywatelskim i pragnie, aby było bardziej zaangażowane w tworzenie polityki na poziomie europejskim.

Spójność: Dosłownie oznacza „trzymanie się razem". Żargonowe określenie „wspieranie spójności społecznej" oznacza, że UE stara się zapewnić każdej osobie jej miejsce w społeczeństwie - na przykład poprzez walkę z ubóstwem, bezrobociem i dyskryminacją. W budżecie UE istnieją środki zwane „Funduszem Spójności", przeznaczone na finansowanie projektów, dzięki którym UE „trzyma się razem". Przykładowo z tego funduszu finansuje się budowę nowych dróg i połączeń kolejowych, dzięki którym najmniej uprzywilejowane regiony mogą w pełni uczestniczyć w gospodarce UE.

Stolica kultury: Każdego roku jedno lub kilka europejskich miast ogłasza się „europejską stolicą kultury". Celem tej inicjatywy jest upowszechnienie i nagłośnienie osiągnięć kulturalnych oraz uroku tych miast, a tym samym podniesienie świadomości społeczeństwa europejskiego o bogatym dziedzictwie kultury, jakim dysponuje Europa. W 2008 r. tytuł europejskiej stolicy kultury otrzymały dwa miasta: Liverpool (w Wielkiej Brytanii) i Stavanger (w Norwegii). Lista miast - europejskich stolic kultury English Français.

Strasburg: Strasburg to francuskie miasto położone blisko granicy z Niemcami. Tutaj odbywają się przez jeden tydzień w miesiącu sesje plenarne Parlamentu Europejskiego. Miasto jest także siedzibą Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz Rady Europy, które nie są instytucjami Unii Europejskiej. Termin „Strasburg” jest czasem używany w mediach dla określenia jednej z tych trzech instytucji.

Strategia lizbońska: Aby móc stawić czoła konkurencji z całego świata, UE potrzebuje nowoczesnej i efektywnej gospodarki. Na posiedzeniu w Lizbonie w marcu 2000 r., przywódcy polityczni UE postanowili, że w ciągu dekady UE ma stać się najbardziej konkurencyjną i dynamiczną gospodarką na świecie, opartą na wiedzy, zdolną do stałego wzrostu gospodarczego, większej liczby lepszych miejsc pracy oraz większej spójności społecznej. Przywódcy UE również uzgodnili szczegółową strategię osiągnięcia tego celu. „Strategia lizbońska” obejmuje takie zagadnienia jak: badania, edukacja, szkolenia, dostęp do Internetu i handel elektroniczny. Dotyczy również reformy europejskich systemów ochrony socjalnej, które muszą sprawniej funkcjonować tak, aby mogły z nich korzystać również przyszłe pokolenia. Co roku na wiosnę Rada Europejska spotyka się w celu monitorowania postępu w zakresie realizacji strategii lizbońskiej.

Strefa wolnego handlu: Oznacza grupę krajów, które usunęły bariery - takie jak opłaty i kontyngenty importowe - w handlu pomiędzy sobą. Na świecie istnieje kilka stref wolnego handlu, jak na przykład: Mercosur w Ameryce Południowej, Nafta w Ameryce Północnej i EFTA w Europie. Unia Europejska jest również strefą wolnego handlu, ale jednocześnie jest ona czymś więcej, ponieważ opiera się na procesie integracji gospodarczej i politycznej, a w wielu obszarach polityki decyzje podejmowane są wspólnie.

Strona zainteresowana: Każda osoba lub organizacja, w której interesie leżą określone przepisy prawne lub dana polityka UE, bądź której te przepisy lub polityka mogą dotyczyć. Komisja Europejska stara się konsultować z jak największą liczbą zainteresowanych stron przed przedłożeniem projektu nowych przepisów prawnych lub nowych inicjatyw w zakresie polityki.

Szczyt: Posiedzenia Rady Europejskiej (patrz powyżej) są czasem określane jako europejskie (lub unijne) posiedzenia na „szczycie” lub po prostu „szczyty”, ponieważ spotykają się na nich szefowie państw lub rządów UE. Niektóre kraje są reprezentowane przez swoich premierów, inne przez prezydentów, a jeszcze inne zarówno przez premierów, jak i przez prezydentów. Zależy to od konstytucji poszczególnych państw.

Transnarodowy: Termin ten jest często stosowany do opisania współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami lub organizacjami posiadającymi siedzibę w więcej niż jednym kraju UE. Jednym z celów UE jest wspieranie tej transgranicznej lub „transnarodowej” współpracy.

Twierdza Europa: Wyrażenie to jest często stosowane do określenia postawy, która ma ochronić Europę przed wpływem czynników zewnętrznych, w szczególności czynników kulturowych. Termin „Twierdza Europa” często pojawia się w dyskusjach na temat polityki azylowej i imigracyjnej.

Uwspólnotowienie: Ten termin techniczny oznacza przeniesienie sprawy z drugiego lub trzeciego „filaru" UE (patrz powyżej) do filaru pierwszego, dzięki czemu decyzja podejmowana jest „metodą wspólnotową" (patrz powyżej).

Właściwy organ, właściwe władze: Zwykle ten termin oznacza departament rządowy lub inny organ zajmujący się daną sprawą. Jest on „właściwy", ponieważ posiada moc prawną i odpowiedzialność.

Włączenie do głównego nurtu: Włączenie pewnego zagadnienia do głównego nurtu oznacza pełne jego uwzględnienie we wszystkich obszarach polityki UE. Na przykład, każda decyzja w zakresie danej polityki Unii Europejskiej musi obecnie uwzględniać skutki tej decyzji dla środowiska naturalnego. Innymi słowy, zagadnienia związane z ochroną środowiska naturalnego zostały uwzględnione, czyli „włączone do głównego nurtu".

Wspólnota Europejska; Początkowo zwana była „Europejską Wspólnotą Gospodarczą” (EWG) Wspólnoty Europejskie: W latach pięćdziesiątych sześć państw europejskich zdecydowało o połączeniu swoich zasobów gospodarczych i ustanowieniu systemu wspólnego podejmowania decyzji w sprawach gospodarczych. W tym celu utworzyły one trzy organizacje:

* Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWiS)

* Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom)

* Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG).

Te trzy wspólnoty - znane pod wspólną nazwą „Wspólnot Europejskich” - stworzyły podstawę tego, czym jest obecnie Unia Europejska. EWG wkrótce stała się zdecydowanie najważniejszą z trzech wspólnot i ostatecznie jej nazwę skrócono do „Wspólnoty Europejskiej” (WE). WE podejmuje decyzje za pomocą „metody wspólnotowej” (patrz powyżej), w której uczestniczą instytucje UE. Dotyczy to wszystkich działań UE z wyjątkiem decyzji, które są podejmowane wyłącznie na mocy porozumienia między rządami.

Wspólnotowy dorobek prawny (nazywany także z francuskiego Acquis communautaire): Termin ten oznacza zasadniczo „UE taką, jaka jest” - innymi słowy, prawa i obowiązki wspólne dla wszystkich krajów UE. Dorobek obejmuje wszystkie traktaty i akty prawne UE, deklaracje i rezolucje, umowy międzynarodowe w sprawach UE oraz orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Dorobek obejmuje także działania podejmowane wspólnie przez rządy państw UE w obszarze wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych oraz w ramach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. „Przyjęcie dorobku” oznacza więc zaakceptowanie UE w takim kształcie, jaki ma ona na danym etapie rozwoju. Kraje kandydujące muszą przyjąć dorobek zanim przystąpią do UE i muszą włączyć prawo unijne do swojego prawa krajowego..

Wspólny rynek: W momencie powołania do życia w 1957 r. EWG (patrz powyżej) była oparta na „wspólnym rynku". Innymi słowy chodziło o to, aby ludzie, towary i usługi mogły swobodnie przemieszczać się między państwami członkowskimi tak, jakby wszystkie te państwa były jednym krajem, bez kontroli na granicach i bez opłacania ceł. Jednakże minęło trochę czasu zanim cel ten osiągnięto: cła między krajami EWG całkowicie zniesiono 1 lipca 1968 r. Również pewien czas zajęło usunięcie innych barier w handlu i dopiero pod koniec 1992 r. jednolity rynek (jak został nazwany) zaczął funkcjonować.

Wzmocniona współpraca: Jest to porozumienie, które umożliwia grupie krajów Unii Europejskiej podjęcie bliższej współpracy w określonym obszarze, nawet jeżeli inne kraje UE nie mogą lub nie chcą w niej na danym etapie uczestniczyć. Państwa nieuczestniczące w tej współpracy muszą mieć jednak możliwość przyłączenia się do niej w późniejszym terminie, jeżeli wyrażą taką wolę.

Zdolność absorpcyjna: Oznacza zdolność danego kraju lub organizacji do otrzymywania pomocy i efektywnego jej wykorzystywania. Kraje rozwijające się często nie posiadają tej zdolności. Na przykład, pewien kraj może otrzymać wystarczającą ilość pieniędzy, aby umożliwić wszystkim dzieciom uczęszczanie do szkoły podstawowej, jednak z powodu braku nauczycieli, braku szkół lub nieodpowiedniego systemu administracyjnego, niemożliwe będzie wydanie tych pieniędzy w krótkim okresie czasu. Najpierw należy wyszkolić nauczycieli, wybudować szkoły i poprawić efektywność systemu, a dzięki temu podnieść „zdolność absorpcyjną" tego kraju.

W 1949 r. narody Zachodniej Europy tworzą Radę Europy. Jest to pierwszy krok w kierunku nawiązania współpracy, którą sześć krajów zamierza pogłębiać.

Ojcowie Założyciele

* Konrad Adenauer Pierwszy Kanclerz Republiki Federalnej Niemiec, Wraz z prezydentem Francji Charlesem de Gaullem doprowadził do przełomu w historii stosunków pomiędzy Francją a Niemcami: w 1963 r. państwa te, niegdyś odwieczni wrogowie, podpisały traktat o przyjaźni, który stał się jednym z kamieni milowych na drodze integracji europejskiej.

* Sir Winston Churchill premier Wielkiej Brytanii (1940-45 oraz 1951-55), był jednym z pierwszych polityków nawołujących do utworzenia „Stanów Zjednoczonych Europy”

* Alcide de Gasperi premier i minister spraw zagranicznych, kształtował powojenną politykę wewnętrzną i zagraniczną Włoch.

* Walter Hallstein był pierwszym przewodniczącym Komisji Europejskiej w latach 1958 - 1969, Były Sekretarz Stanu w niemieckim Ministerstwie Spraw Zagranicznych, zyskał uznanie międzynarodowe przede wszystkim dzięki pochodzącej z lat pięćdziesiątych doktrynie, zwanej doktryną Hallsteina, która ukształtowała powojenną niemiecka politykę zagraniczną,

* Jean Monnet Francuski doradca w kwestiach gospodarczych W latach 1952-55 Monnet był pierwszym przewodniczącym organu wykonawczego UE

* Robert Schuman polityk Robert Schuman, dyplomowany prawnik i francuski minister spraw zagranicznych w latach 1948 - 1952. Schuman poinformował o planie kanclerza Adenauera, który od razu dostrzegł w nim możliwość zapewnienia pokoju w Europie i zgodził się na jego przyjęcie. Wkrótce potem odpowiednio zareagowały także rządy Włoch, Belgii, Luksemburga i Holandii. Sześć państw podpisało w kwietniu 1951 r. w Paryżu Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali. W ten sposób narodziła się wspólna Europa, jako inicjatywa na rzecz pokoju.

* Paul Henri Spaak Pełniąc funkcję pierwszego przewodniczącego Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych (1946) oraz Sekretarza Generalnego NATO (1957-61), Spaak działał na rzecz realizacji tych celów. Spaak odgrywał wiodącą rolę przy redagowaniu treści traktatu rzymskiego. Na tzw. Konferencji w Mesynie w 1955 r. sześć rządów uczestniczących w niej państw mianowało go przewodniczącym komitetu przygotowującego tekst traktatu.

* Altiero Spinelli włoski polityk To on kierował pracami nad wnioskiem Parlamentu Europejskiego dotyczącym traktatu w sprawie federalnej Unii Europejskiej - zwanym także projektem Spinellego. W 1984 r. został on przyjęty przez Parlament przeważającą większością głosów i stał się ważnym źródłem inspiracji dla wzmocnienia traktatów UE w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych.

18 kwietnia 1951 r. W oparciu o plan Schumana sześć krajów podpisuje traktat mający wprowadzić wspólny zarząd dla przemysłu ciężkiego - węgla i stali - tych krajów. W ten sposób żaden z nich nie może samodzielnie produkować broni wojennej i zwrócić się przeciw drugiemu, jak miało to miejsce w przeszłości.

25 marca 1957 r. Sukces Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Węgla i Stali skłania wspomniane sześć krajów do rozszerzenia współpracy na inne obszary gospodarki. Podpisują one Traktat Rzymski English ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG) lub inaczej „wspólny rynek”. Jego ideą jest swobodny przepływ osób, towarów i usług pomiędzy tymi krajami.

30 lipca 1962 r. UE wprowadza „wspólną politykę rolną” umożliwiającą państwom wspólną kontrolę nad produkcją żywności. Rolnicy sprzedają swoje produkty po tej samej cenie. UE wytwarza wystarczającą ilość żywności, a rolnicy dobrze zarabiają. Niechcianym efektem ubocznym jest nadprodukcja i związane z nią ogromne nadwyżki żywności. Od lat 90. najważniejsza jest likwidacja nadwyżek i poprawa jakości żywności.

20 lipca 1963 r. UE podpisuje pierwszą dużą umowę międzynarodową mającą pomóc 18 byłym koloniom w Afryce. Do 2005 r. ustanawia szczególne partnerstwo z 78 krajami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP). UE zajmuje pierwsze miejsce na świecie w zakresie pomocy rozwojowej dla biedniejszych krajów. Udzielenie pomocy uwarunkowane jest poszanowaniem praw człowieka przez beneficjenta.

1 lipca 1968 r. Sześć krajów znosi cła na importowane towary, umożliwiając po raz pierwszy swobodny handel transgraniczny. Stosują one również te same cła na towary importowane spoza ich obszaru. Rodzi się największa grupa handlowa na świecie. Gwałtownie rośnie wymiana handlowa pomiędzy państwami Szóstki oraz pomiędzy UE a pozostałym światem.

24 kwietnia 1972 r. Pierwszy plan UE wprowadzenia wspólnej waluty wywodzi się z 1970 r.

W trzymania stabilności waluty państwa członkowskie UE decydują się wprowadzić wąski zakres różnic kursowych pomiędzy swoimi walutami. Mechanizm kursu wymiany walut (ERM), stworzony w 1972 r., stanowi pierwszy krok w kierunku wprowadzenia 30 lat później euro

1 stycznia 1973 r. Szóstka staje się Dziewiątką po formalnym przystąpieniu do UE Danii, Irlandii i Zjednoczonego Królestwa.

10 grudnia 1974 r. Przywódcy UE na znak solidarności tworzą Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego. Ma on służyć przeniesieniu pieniędzy z bogatych do biednych regionów w celu poprawy dróg i komunikacji, przyciągnięcia inwestycji i stworzenia nowych miejsc pracy. Ten rodzaj działalności w przyszłości obejmie jedną trzecią wszystkich wydatków UE.

7-10 czerwca 1979 r. Obywatele UE po raz pierwszy w bezpośrednich wyborach wybierają członków Parlamentu Europejskiego. Wcześniej byli oni delegowani przez parlamenty krajowe. Posłowie zasiadają w izbie Parlamentu według przynależności do frakcji politycznych (socjaliści, konserwatyści, liberałowie, zieloni itd.), a nie przynależności narodowej. Rola Parlamentu stale rośnie.

1 stycznia 1981 r. Po przystąpieniu Grecji liczba członków UE staje się dwucyfrowa. Było to możliwe po obaleniu tam reżimu wojskowego i przywróceniu demokracji w 1974 r.

28 lutego 1984 r. Komputery i automatyzacja zmieniają sposób życia i pracy. UE pragnie przodować w nowych rozwiązaniach, w 1984 r. przyjmuje więc program Esprit (Europejski Program Strategiczny na rzecz Badania i Rozwoju Technik Informatycznych) jako pierwszy z wielu programów badawczo-rozwojowych.

Euro stało się wspólną walutą ponad trzystu milionów Europejczyków z dniem 1 stycznia 1999 r.

1 stycznia 1986 r. Hiszpania i Portugalia przystępują do UE, zwiększając liczbę państw członkowskich do 12.

17 lutego 1986 r. Cła zniknęły wprawdzie w 1968 r., ale handel ponad granicami UE nie kwitnie. Główne przeszkody to różnice w przepisach krajowych. Jednolity Akt Europejski English z 1986 r. wprowadza rozległy sześcioletni program, który ma wyeliminować problemy. Akt przyznaje również szersze uprawnienia Parlamentowi Europejskiemu oraz zwiększa wpływ UE na ochronę środowiska naturalnego.

7 lutego 1992 r. W Maastricht podpisany zostaje Traktat o Unii Europejskiej. Stanowi on wielki krok naprzód, ponieważ ustanawia jasne zasady dotyczące przyszłej wspólnej waluty a także polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz ściślejszej współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Nazwa Unia Europejska z mocy Traktatu oficjalnie zastępuje Wspólnotę Europejską.

1 stycznia 1993 r. Utworzony zostaje wspólny rynek wraz z czterema swobodami - swobodny przepływ towarów, usług, osób i kapitału staje się rzeczywistością. Od 1986 r. uchwalono ponad 200 regulacji prawnych dotyczących polityki podatkowej, działalności gospodarczej, kwalifikacji zawodowych i innych barier stojących na przeszkodzie otwarciu granic. Opóźnia się wprowadzenie swobodnego przepływu niektórych usług.

1 stycznia 1995 r. Do UE przystępują Austria, Finlandia i Szwecja. 15 państw członkowskich obejmuje niemal całą zachodnią Europę. W październiku 1990 r. nastąpiło zjednoczenie Niemiec. Była NRD stało się częścią UE.

26 marca 1995 r. W siedmiu krajach - Belgii, Francji, Hiszpanii, Luksemburgu, Niderlandach, Niemczech i Portugalii - wchodzi w życie Układ z Schengen. Podróżni dowolnej narodowości mogą przekraczać granice między tymi krajami bez kontroli paszportowej. Później również inne państwa przyłączają się do strefy Schengen pozbawionej kontroli na granicach wewnętrznych.

17 czerwca 1997 r. Podpisanie Traktatu z Amsterdamu Opierając się na osiągnięciach Traktatu z Maastricht, określa on program reform instytucji UE, aby głos Europy był lepiej słyszalny na świecie, a większe środki koncentrowały się na zatrudnieniu i prawach obywateli.

13 grudnia 1997 r. Przywódcy UE wyrażają zgodę na rozpoczęcie negocjacji członkowskich z 10 państwami Europy Środkowo-Wschodniej: Bułgarią, Estonią, Litwą, Łotwą, Polską, Republiką Czeską, Rumunią, Słowacją, Słowenią i Węgrami. Negocjacje obejmują także wyspy rejonu Morza Śródziemnego: Cypr i Maltę. W 2000 r. zmiany Traktatu uzgodnione w Nicei otwierają drogę do rozszerzenia dzięki reformie zasad głosowania w UE.

1 stycznia 1999 r. Waluty 11 krajów (w 2001 r. powiększonych o Grecję), ale tylko w transakcjach handlowych i finansowych, zastępuje euro. Później pojawią się banknoty i monety. Euro obowiązuje w Austrii, Belgii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Irlandii, Luksemburgu, Niderlandach, Niemczech, Portugalii i Włoszech. Dania, Szwecja i Zjednoczone Królestwo zdecydowały się na razie nie przyjmować wspólnej waluty.

1 stycznia 2002 r. Pojawiają się banknoty i monety euro. Ich drukowanie, bicie i wprowadzenie do obiegu w 12 krajach jest ogromną operacją logistyczną. Liczba monet przekracza 80 miliardów. Banknoty są jednakowe dla wszystkich krajów. Monety mają wspólny awers, informujący o ich wartości, lecz różny narodowy rewers. Wszystkie znajdują się w swobodnym obiegu. Za rzecz normalną uważa się płacenie fińskimi (lub jakimikolwiek innymi) monetami euro za bilet do metra w Madrycie.

31 marca 2003 r. W ramach polityki zagranicznej i bezpieczeństwa UE bierze udział w operacjach utrzymywania pokoju na Bałkanach, początkowo w Byłej Jugosłowiańskiej Republice Macedonii, a następnie w Bośni i Hercegowinie. W obu przypadkach siły pod wodzą UE zastępują jednostki NATO. Wewnętrznie UE wyraża zgodę na utworzenie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości dla wszystkich obywateli do 2010 r.

1 maja 2004 r. Osiem krajów Europy Środkowo-Wschodniej - Estonia, Litwa, Łotwa, Polska, Republika Czeska, Słowacja, Słowenia i Węgry - przystępuje do UE, kładąc tym samym kres podziałowi Europy ustalonemu przez mocarstwa 60 lat wcześniej w Jałcie. Także Cypr i Malta stają się członkami UE.

29 października 2004 r. 25 krajów UE podpisuje Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy. Został on przygotowany w celu usprawnienia demokratycznych procesów decyzyjnych i zarządzania w UE składającej się z 25 i więcej krajów. Zakłada również powołanie europejskiego Ministra Spraw Zagranicznych. Zanim wejdzie w życie, musi zostać ratyfikowany przez wszystkie 25 krajów.

W lutym 2005 r. wchodzi w życie Protokół z Kioto- międzynarodowe porozumienie mające na celu zmniejszenie globalnego ocieplenia i redukcję emisji gazów cieplarnianych. UE konsekwentnie inicjowała wysiłki na rzecz ograniczenia wpływu zmian klimatu. Stany Zjednoczone nie są stroną tego Protokołu.

1 stycznia 2007 r

Dwa nowe kraje Europy wschodniej - Bułgaria i Rumunia - dołączają do UE.

Liczba państw członkowskich

wzrasta do 27. Chorwacja, Była Jugosłowiańska Republika Macedonii oraz Turcja również kandydują do

członkowstwa w UE.

13 grudnia 2007 roku

27 krajów UE podpisuje Traktat z Lizbony, który zmienia wcześniejsze traktaty. Nowy dokument ma na celu uczynić UE bardziej demokratyczną, skuteczną i przejrzystą, a tym samym zdolną do stawienia czoła globalnym wyzwaniom takim jak zmiany klimatu, bezpieczeństwo i zrównoważony rozwój. Zanim wejdzie w życie, musi zostać ratyfikowany przez wszystkie 27 państw członkowskich.

* Euro to wspólna waluta Unii Europejskiej. W 1999 r. do transakcji bezgotówkowych przyjęło ją dwanaście z piętnastu ówczesnych państw członkowskich, a od 2002 r., kiedy wyemitowano banknoty i monety, euro obowiązuje we wszystkich płatnościach.

* Trzy kraje (Dania, Szwecja oraz Zjednoczone Królestwo) nie przystąpiły do unii walutowej.

* Nowe państwa członkowskie przygotowują się do wejścia do strefy euro po spełnieniu niezbędnych kryteriów.

* Oprócz zachowania stabilności walutowej, co należy do zadań Europejskiego Banku Centralnego, państwa członkowskie mają obowiązek dążyć do osiągnięcia wyższego wzrostu i konwergencji gospodarczej.

I. Historia współpracy monetarnej

(a) Europejski System Walutowy (ESW)

W 1971 r. Stany Zjednoczone podjęły decyzję o zniesieniu parytetu złota do dolara, który po zakończeniu II wojny światowej umożliwił osiągnięcie stabilizacji walutowej na świecie. Decyzja ta położyła kres stałym kursom wymiany. Aby wprowadzić własną unię walutową, państwa Unii Europejskiej postanowiły, że zmiany kursów pomiędzy walutami europejskimi nie mogą przekroczyć poziomu 2,25%, w przeciwnym razie niezbędna będzie wspólna interwencja na rynkach walutowych.

Wydarzenia te doprowadziły do powstania Europejskiego Systemu Walutowego , który zaczął funkcjonować od marca 1979 r. Trzy główne elementy Systemu to:

* Waluta rozliczeniowa zwana ECU: był to rodzaj „koszyka” złożony z walut wszystkich państw członkowskich;

* Mechanizm wymiany walutowej: kurs wymiany każdej waluty opierał się na ECU; kursy dwustronne mogły się wahać w granicach 2,25%;

* Mechanizm kredytowy: każdy kraj przekazywał 20% swoich rezerw we własnej walucie oraz w złocie do wspólnego funduszu.

Pierwszego stycznia 2007 r. maklerzy z Lublany wymienili słoweńskiego

tolara na euro.

(b) Od Europejskiego Systemu Walutowego do Europejskiej Unii Walutowej

Europejski System Walutowy miał burzliwą historię. Po zjednoczeniu Niemiec i wznowionych napięciach walutowych w Europie, w 1992 r. Europejski System Walutowy opuściły włoski lir oraz funt sterling. W sierpniu 1993 r. kraje ESW postanowiły czasowo rozszerzyć margines wahań kursów walut do 15%. Tymczasem rządy krajów UE podjęły decyzję o ponownym podjęciu działań w celu osiągnięcia pełnej unii monetarnej i wprowadzenia wspólnej waluty. Działania te miały zapobiec wysokim wahaniom kursów wymiany walut krajów UE oraz wyeliminować konkurencyjną dewaluację.

Podczas spotkania Rady Europejskiej, które odbyło się w Madrycie w czerwcu 1989 r., liderzy państw UE przyjęli trzyetapowy plan tworzenia unii gospodarczej i walutowej . Plan ten został następnie włączony do Traktatu o Unii Europejskiej (Traktatu z Maastricht), który został przyjęty przez Radę Europejską w grudniu 1991 r.

II. Unia gospodarcza i walutowa

(a) Trzy etapy budowy unii gospodarczej i walutowej

Pierwszy etap rozpoczęto 1 lipca 1990 r. i zakładał on:

* całkowitą swobodę kapitału w ramach UE (zniesienie kontroli wymiany walutowej);

* zwiększenie środków przekazywanych w celu zlikwidowania różnic pomiędzy poszczególnymi regionami Europy (fundusze strukturalne);

* zbliżenie gospodarek poprzez wielostronną obserwację polityki gospodarczej poszczególnych państw członkowskich.

Drugi etap rozpoczął się 1 stycznia 1994 r. Zakładał on:

* powstanie Europejskiego Instytutu Monetarnego (EIM) we Frankfurcie. W EIM zasiadali prezesi banków centralnych poszczególnych krajów UE;

* niezależność narodowych banków centralnych;

* zasady ograniczające deficyt budżetów krajowych.

Etap trzeci to narodziny euro. Pierwszego stycznia 1999 r. jedenaście krajów przyjęło walutę euro, która tym samym stała się wspólną walutą Austrii, Belgii, Finlandii, Francji, Hiszpanii, Irlandii, Luksemburga, Holandii, Niemiec, Portugalii i Włoch. (Grecja dołączyła do ich grona 1 stycznia 2001 r.). Od tego momentu Europejski Bank Centralny przejął obowiązki Europejskiego Instytutu Monetarnego i to on jest odpowiedzialny za politykę pieniężną, która jest określana i realizowana właśnie w euro.

Banknoty i monety euro zostały wyemitowane 1 stycznia 2002 r. w strefie euro obejmującej 12 wymienionych powyżej krajów. Waluty krajowe zostały wycofane z obiegu dwa miesiące później. Od tej chwili euro stało się prawnym środkiem płatniczym we wszystkich transakcjach gotówkowych i bankowych w krajach należących do strefy euro, które łącznie reprezentują ponad dwie trzecie ludności UE.

(b) Kryteria konwergencji

Aby przejść do trzeciego etapu budowy unii gospodarczo-walutowej, każde państwo UE musi spełnić pięć kryteriów konwergencji. Kryteria te to:

* stabilność cen: stopa inflacji nie może przekroczyć 1,5% średniej stopy inflacji trzech państw członkowskich z najniższą inflacją;

* stopy procentowe: stopa oprocentowania długoterminowego nie może różnić się o więcej niż 2% od średniej stopy oprocentowania trzech państw, w których jest ona najniższa;

* deficyt: deficyt budżetowy w poszczególnych krajach nie może przekraczać 3% PKB;

* dług publiczny: nie może przekroczyć 60% PKB;

* stabilność kursów wymiany: przez ostatnie dwa lata przed przystąpieniem do unii walutowej kursy wymiany muszą mieścić się w określonym marginesie wahań.

Euro: wspólna waluta dla ponad 310 milionów osób w UE.

(c) Pakt stabilności i wzrostu

W czerwcu 1997 r. Rada Europejska przyjęła pakt na rzecz stabilności i wzrostu. Pakt ten stanowił trwałe zobowiązanie do zachowania stabilności budżetowej. Umożliwiał również nałożenie kar na kraj, którego deficyt budżetowy przekroczyłby poziom 3%. Ostatecznie uznano jednak, że postanowienia paktu są zbyt restrykcyjne i został on zmieniony w marcu 2005 r.

(d) Grupa Euro

Grupa Euro to nieformalny organ skupiający ministrów finansów krajów strefy euro. Celem ich wspólnych spotkań jest wypracowanie rozwiązań zapewniających lepszą koordynację zasad gospodarczych, monitorowanie zasad polityki budżetowej i finansowej obowiązujących w poszczególnych państwach strefy euro oraz reprezentowanie euro na międzynarodowych forach monetarnych.

(e) Nowe państwa członkowskie a Europejska Unia Monetarna

Wszyscy nowi członkowie UE przyjmą euro, pod warunkiem, że spełnią wymagane kryteria. Słowenii udało się tego dokonać i 1 stycznia 2007 r. przystąpiła do strefy euro jako pierwszy z dziesięciu krajów, które dołączyły do Unii Europejskiej w 2004 r.

1950 9 maja Robert Schuman, francuski minister spraw zagranicznych, przedstawia w swoim przemówieniu plan opierający się na pomyśle Jeana Monneta. Schuman proponuje połączenie zasobów węgla oraz stali należących do Francji i Niemiec w ramach nowej organizacji otwartej na członkostwo innych krajów europejskich.

Od tej daty, którą można uważać za narodziny Unii Europejskiej, dzień 9 maja jest obchodzony corocznie jako „Dzień Europy”.

1951

18 kwietnia

Sześć krajów zgromadzonych w Paryżu - Belgia, Francja, Luksemburg, Holandia, Republika Federalna Niemiec i Włochy - podpisuje Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWiS). Traktat wchodzi w życie 23 lipca 1952 r. na okres 50 lat.

1955

1-2 czerwca

Podczas konferencji w Messynie ministrowie spraw zagranicznych sześciu krajów członkowskich EWWiS podejmują decyzję o rozszerzeniu integracji europejskiej na wszystkie sektory gospodarki.

1957

25 marca

Traktaty ustanawiające Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG) i Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom) zostają podpisane w Rzymie przez wymienione sześć krajów. Traktaty Rzymskie wchodzą w życie 1 stycznia 1958 r.

1960

4 stycznia

Z inicjatywy Zjednoczonego Królestwa w Sztokholmie zostaje podpisana konwencja o utworzeniu Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (ang. EFTA). Jej stronami są również niektóre kraje europejskie niebędące członkami EWG.

1963

20 lipca

W Yaoundé zostaje podpisana umowa stowarzyszeniowa pomiędzy EWG a 18 krajami afrykańskimi.

1965

8 kwietnia

Podpisany zostaje traktat łączący organy wykonawcze trzech Wspólnot (EWWiS, EWG i Euratom) i ustanawiający jedną Radę i Komisję. Wchodzi on w życie 1 lipca 1967 r.

1966

29 stycznia

„Kompromis luksemburski”. Po kryzysie politycznym Francja ponownie zajmuje swoje miejsce w Radzie. W zamian zyskuje potwierdzenie, że sprawy dotyczące „ważnych interesów narodowych” będą nadal przyjmowane jednogłośnie.

1968

1 lipca

Osiemnaście miesięcy przed przewidzianym terminem zniesione zostają cła na towary przemysłowe i wprowadzona zostaje wspólna taryfa celna.

1969

1-2 grudnia

Podczas szczytu w Hadze, szefowie krajów EWG potwierdzają chęć dalszego pogłębienia integracji europejskiej, otwierając tym samym drogę ku pierwszemu rozszerzeniu.

1970

22 kwietnia

W Luksemburgu zostaje podpisany traktat umożliwiający Wspólnotom zwiększenie finansowania przy wykorzystaniu „zasobów własnych” oraz rozszerzający kompetencje nadzorcze Parlamentu Europejskiego.

1972

22 stycznia

Dania, Irlandia, Norwegia i Zjednoczone Królestwo podpisują w Brukseli traktaty akcesyjne.

1973

1 stycznia

Dania, Irlandia oraz Zjednoczone Królestwo przystępują do Wspólnot Europejskich zwiększając liczbę państw członkowskich do dziewięciu. Wskutek negatywnego wyniku referendum w sprawie członkostwa Norwegia pozostaje poza Wspólnotami Europejskimi.

1974

9-10 grudnia

Podczas szczytu w Paryżu przywódcy polityczni dziewięciu państw członkowskich postanawiają, że będą się spotykać trzy razy do roku jako Rada Europejska. Zgadzają się również na bezpośrednie wybory do Parlamentu Europejskiego oraz na utworzenie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

1975

28 lutego

EWG oraz 46 państw Afryki, Karaibów i regionu Pacyfiku (AKP) podpisują w Lomé konwencję (Lomé I).

22 lipca Podpisany zostaje traktat nadający Parlamentowi Europejskiemu większe kompetencje budżetowe i ustanawiający Europejski Trybunał Obrachunkowy. Traktat wchodzi w życie w 1 czerwca 1977 r.

1979

7 -10 czerwca Odbywają się pierwsze bezpośrednie wybory 410 członków Parlamentu Europejskiego.

1981

1 stycznia Grecja staje się dziesiątym państwem członkowskim Wspólnot Europejskich.

1984

14 -17 czerwca Odbywają się drugie bezpośrednie wybory do Parlamentu Europejskiego.

1985

7 stycznia Jacques Delors zostaje przewodniczącym Komisji(1985-95).

14 czerwca Podpisany zostaje Układ z Schengen, który zakłada zniesienie kontroli na wewnętrznych granicach Wspólnot Europejskich.

1986

1 stycznia Hiszpania i Portugalia przystępują do Wspólnot Europejskich, zwiększając liczbę państw członkowskich do 12.

17 i 28 lutego W Luksemburgu i w Hadze zostaje podpisany Jednolity Akt Europejski. Wchodzi on w życie 1 lipca 1987 r. Recesja gospodarcza panująca na całym świecie we wczesnych latach osiemdziesiątych XX w. przyczyniła się do powstania fali „europesymizmu”. Jednak w roku 1985, kiedy Komisja Europejska pod przewodnictwem Jacques'a Delorsa opublikowała tzw. „Białą księgę”, znowu pojawiła się nadzieja. W Białej księdze przedstawiono harmonogram całkowitego wdrożenia rynku wewnętrznego do 1 stycznia 1993 r. Ten ambitny cel został zawarty w Jednolitym Akcie EuropejskimDeutshEnglishFrançais , podpisanym w lutym 1986 r., a obowiązującym od 1 lipca 1987 r.

1989

15 i 18 czerwca Odbywają się trzecie bezpośrednie wybory do Parlamentu Europejskiego.

9 listopada Upada mur berliński.

1990

3 października Zjednoczenie Niemiec.

1991

9-10 grudnia

Rada Europejska zgromadzona w Maastricht przyjmuje Traktat o Unii Europejskiej. Stanowi on podstawę wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, ściślejszej współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych oraz utworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej, łącznie z wprowadzeniem wspólnej waluty.

1992

7 lutego

W Maastricht zostaje podpisany Traktat o Unii Europejskiej. Wchodzi on w życie 1 listopada 1993 r.

1993

1 stycznia

Zostaje utworzony jednolity rynek.

1994

9 i 12 czerwca

Odbywają się czwarte bezpośrednie wybory do Parlamentu Europejskiego.

1995

1 stycznia

Austria, Finlandia i Szwecja przystępują do Unii Europejskiej, która liczy już 15 członków. W następstwie negatywnego wyniku referendum w sprawie członkostwa Norwegia pozostaje poza Unią Europejską.

23 stycznia

Komisja Europejska rozpoczyna swoje urzędowanie pod przewodnictwem Jacques'a Santera (1995-1999).

27-28 listopada

W Barcelonie zbiera się konferencja eurośródziemnomorska, która daje początek stowarzyszeniu pomiędzy UE a krajami południowego wybrzeża Morza Śródziemnego.

1997

2 października

Zostaje popisany Traktat z Amsterdamu. Wchodzi on w życie 1 maja 1999 r.

1998

30 marca

Rozpoczyna się proces przystąpienia obejmujący nowe kraje kandydujące. Proces ten dotyczy Cypru, Malty i 10 krajów Europy Środkowo-Wschodniej.

1999

1 stycznia

Rozpoczyna się trzeci etap unii gospodarczej i walutowej - 11 krajów UE przyjmuje euro, które zostaje wprowadzone na rynkach finansowych, zastępując waluty krajowe w transakcjach bezgotówkowych. Europejski Bank Centralny (EBC) przejmuje odpowiedzialność za politykę pieniężną. W 2001 r. do 11 krajów obszaru euro przystępuje Grecja.

10 i 13 czerwca

Odbywają się piąte bezpośrednie wybory do Parlamentu Europejskiego.

15 września

Komisja Europejska rozpoczyna swoje urzędowanie pod przewodnictwem Romano Prodiego (1999-2004).

15-16 października

W Tampere Rada Europejska podejmuje decyzję o utworzeniu europejskiej przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.

2000

23-24 marca

Rada Europejska zgromadzona w Lizbonie opracowuje strategię mającą na celu zwiększenie poziomu zatrudnienia w UE, modernizację gospodarki i wzmocnienie spójności społecznej w ramach gospodarki opartej na wiedzy.

7-8 grudnia

W perspektywie rozszerzenia Unii Rada Europejska zgromadzona w Nicei osiąga porozumienie w sprawie treści nowego traktatu zmieniającego system podejmowania decyzji. Przewodniczący Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej i Komisji Europejskiej uroczyście ogłaszają przyjęcie Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej.

2001

26 lutego

Zostaje podpisany Traktat z Nicei. Wchodzi on w życie 1 lutego 2003 r.

14-15 grudnia

Rada Europejska zgromadzona w Laeken przyjmuje deklarację w sprawie przyszłości Unii.

Otwiera ona drogę przyszłym reformom w UE oraz umożliwia powołanie Konwentu mającego za zadanie opracowanie Konstytucji dla Europy.

2002

1 stycznia

Banknoty i monety euro zostają wprowadzone do obiegu w 12 krajach strefy euro.

13 grudnia

Rada Europejska zgromadzona w Kopenhadze wyraża zgodę, aby 1 maja 2004 r. do Unii przystąpiło 10 krajów kandydujących (Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia i Węgry)

2003

10 lipca

Konwent w sprawie przyszłości Europy kończy prace na temat projektu Konstytucji dla Europy.

4 października

Rozpoczyna się konferencja międzyrządowa, której zadaniem jest sporządzenie Traktatu Konstytucyjnego UE.

2004

1 maja

Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia i Węgry przystępują do Unii Europejskiej.

10 i 13 czerwca

Odbywają się szóste bezpośrednie wybory do Parlamentu Europejskiego.

29 października

W Rzymie przyjęta zostaje Konstytucja dla Europy (pod warunkiem ratyfikacji przez państwa członkowskie).

22 listopada

Komisja Europejska rozpoczyna urzędowanie pod przewodnictwem José Manuela Barroso.

2005

29 maja i 1 czerwca

Podczas referendum we Francji wyborcy odrzucają Konstytucję unijną. Trzy dni później „nie” Konstytucji mówią wyborcy w Holandii.

3 października

Rozpoczynają się negocjacje akcesyjne z Turcją i Chorwacją.

2007

1 stycznia

Bułgaria i Rumunia przystępują do Unii Europejskiej.

Słowenia przyjmuje euro.

Slajd przedstawiający monetę euro © Reuters

Nowa waluta narodziła się w 1999 r., kiedy euro zostało po raz pierwszy

wprowadzone do (bezgotówkowych) transakcji finansowych. W 2002 r. do

obiegu wprowadzono banknoty i monety euro.

13 grudnia

Zostaje podpisany trakat lizboński. Wejdzie w życie po jego ratyfikacji przez wszystkie państwa członkowskie UE.

2008

1 stycznia Cypr i Malta przyjmują euro.

12 grudnia Szwajcaria przystępuje do strefy Schengen

2009 1 stycznia Słowacja wprowadza euro

Traktat lizboński

Tło historyczne

Aby sprostać wyzwaniom związanym z przyjęciem do UE nowych państw członkowskich Europy Środkowej i Wschodniej, w grudniu 2001 r. Rada Europejska powołała konwent, któremu powierzono zadanie opracowania projektu traktatu konstytucyjnego.

Prace konwentu zakończyły się w czerwcu 2003 r., a w październiku 2004 r. w Rzymie przywódcy państw UE podpisali projekt traktatu.

Choć projekt konstytucji został ratyfikowany przez większość państw UE, jego przyjęciu sprzeciwiły się w referendach krajowych Francja (maj 2005 r.) i Holandia (czerwiec 2005 r.).

Tym samym proces reform został zawieszony na okres 18 miesięcy, aż do roku 2007, w którym rozpoczęły się negocjacje w sprawie traktatu reformującego. Jego podpisanie przez przywódców państw członkowskich nastąpiło w Lizbonie w grudniu 2007 r. Obecnie trwa ratyfikacja traktatu przez państwa członkowskie. Traktat powinien wejść w życie przed kolejnymi wyborami do Parlamentu Europejskiego w czerwcu 2009 roku.

Najważniejsze postanowienia traktatu

* Poszerzenie kompetencji legislacyjnej i budżetowej Parlamentu Europejskiego.

* Zwiększenie roli parlamentów krajowych w kontroli przestrzegania przez UE zasady pomocniczości.

* Zwiększenie liczby decyzji podejmowanych w drodze głosowania większością kwalifikowaną w Radzie.

* Wyraźny podział kompetencji i obowiązków państw członkowskich i Unii Europejskiej.

* Wiążąca prawnie Karta Praw Podstawowych gwarantuje poszanowanie wolności i praw obywateli europejskich.

* Wybór przewodniczącego Rady Europejskiej na okres dwóch i pół roku (raz odnawialny).

* Nowy urząd wysokiego przedstawiciela Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa zapewnia większe oddziaływanie, spójność i widoczność działań zewnętrznych UE.

Jak działa budżet Unii Europejskiej?

Kto podejmuje decyzję o wysokości wydatków?

Unia Europejska nie wydaje pieniędzy lekką ręką. Każdej wiosny, kiedy to Komisja Europejska przedkłada wnioski na kolejny rok, rozpoczyna się roczny proces gruntownej analizy planów wydatków.

Wnioski Komisji są omawiane przez Parlament Europejski oraz Radę Ministrów Unii Europejskiej. Organy te prowadzą następnie negocjacje, co należy poprawić aż wreszcie w grudniu dochodzi do ostatecznego zatwierdzenia budżetu. Parlament ma ostatnie słowo w kwestii ponad połowy poszczególnych pozycji kosztowych, w tym w kwestii większości wydatków na mniej rozwinięte regiony, ochronę środowiska, inwestycje w ludzi czy programy badawczo-naukowe. Ministrowie mają natomiast decydujące słowo w większości kwestii związanych z wydatkami na rolnictwo oraz z podejmowaniem decyzji dotyczących wymiaru sprawiedliwości, wolności, obywatelstwa UE i bezpieczeństwa.

Pomimo tych wszystkich mechanizmów, budżet realizowany jest tylko wówczas, jeżeli większość członków Parlamentu Europejskiego zgodzi się na wszystkie jego założenia oraz jeżeli zostanie on poparty większością trzech piątych oddanych głosów. Wszelkie różnice zdań, które mogą się pojawić podczas tego procesu, muszą zostać rozwiązane w drodze kompromisu. Istnienie deficytów jest wykluczone.

Budżet na każdy rok jest częścią długoterminowego planu wydatków znanego pod nazwą „ram finansowych” Ramy finansowe obejmują okres siedmioletni. W chwili obecnej realizowany jest plan na lata 2007 - 2013. Dzięki ramom finansowym Unia może skutecznie zaplanować programy wydatków z wyprzedzeniem na kilka lat.

Budżet UE zwiększył się w wartościach bezwzględnych, co odzwierciedla rozwój gospodarczy i wpływ rozszerzenia. Jako procent dochodu UE budżet pozostał w dużej mierze stabilny i wynosi około 1% dochodu narodowego brutto (DNB).

Skąd pochodzą środki w budżecie?

Budżet UE jest finansowany przede wszystkim z trzech źródeł zgrupowanych pod nazwą „zasoby własne”. Duża część tych środków, prawie trzy czwarte, zależy od możliwości finansowych państw członkowskich, które z kolei są mierzone według poziomu ich zamożności wyrażanej jako produkt krajowy brutto. Podstawowa zasada, na podstawie której wyliczany jest wkład do budżetu dla każdego państwa członkowskiego, to zasada solidarności i możliwości finansowych. Jednakże jeżeli składka zdaje się być zbyt dużym obciążeniem dla danego państwa członkowskiego, istnieje możliwość dokonania odpowiedniej korekty.

Pozostałe środki pochodzą z opłat celnych i rolniczych (rodzaj cła przywozowego od produktów rolnych). Państwa członkowskie pobierają również stałą część środków w postaci podatku od towarów i usług (VAT). Te formy przychodów nie pochodzą od konkretnego państwa członkowskiego. Dzięki jednolitemu rynkowi UE mogą być one pobrane zupełnie w innej części UE niż miejsce wytworzenia, np. towary, z tytułu których pobrano cło przywozowe w stolicy Malty mogą być przeznaczone dla konsumenta mieszkającego w Pécs na Węgrzech.

System kontroli

Państwa członkowskie nie wypisują jednak czeków in blanco. Oprócz gruntownej analizy planów wydatków na każdy rok, która jest przeprowadzana w ramach procesu ustalania budżetu rocznego, Komisja Europejska, która zarządza budżetem, odpowiada przed Parlamentem z jego realizacji w danym roku.

Niezależnie od powyższego, istnieje cały szereg mechanizmów kontrolnych zapewniających równowagę systemu. Wydatki podlegają kontroli wewnętrznej, ocenie zewnętrznej w celu wyciągnięcia wniosków na przyszłość z wydatków zrealizowanych w przeszłości. Są przedmiotem sprawozdań Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, który jest niezależnym organem nadzorczym UE. A jeżeli pomimo tych wszystkich zabezpieczeń coś poszło nie tak, wówczas do akcji wchodzi OLAF, czyli Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych. OLAF przeprowadza postępowanie wyjaśniające w sprawie środków wydanych w niewłaściwy sposób. Urząd ten współpracuje również ze swoimi odpowiednikami w państwach członkowskich, aby zapobiec przemytowi towarów na koszt budżetu UE. Przemytnicy nie płacą cła przywozowego, które stanowi jeden z kluczowych składników dochodów UE.

(c) Kraje kandydujące

Turcja, która jest członkiem NATO i podpisała długoterminową umową o stowarzyszeniu z UE, złożyła wniosek o członkowstwo w 1987 r. W kontekście położenia geograficznego Turcji i jej historii politycznej Unia długo wahała się zanim podjęła decyzję o przyjęciu tej kandydatury. W październiku 2005 r. Rada Europejska otwarła negocjacje akcesyjne z Turcją. W tym samym czasie rozpoczęto negocjacje z Chorwacją, która jest kolejnym krajem kandydującym . Na razie nie określono daty wejścia w życie traktatu akcesyjnego, na mocy którego te dwa kraje miałyby zostać przyjęte do grona UE po zakończeniu negocjacji.

(d) Zachodnie Bałkany

Kraje Zachodnich Bałkanów, z których większość była kiedyś częścią Jugosławii, zwracają się do Unii Europejskiej w celu przyspieszenia restrukturyzacji ich gospodarek, poprawy wzajemnych stosunków, które ucierpiały w wyniku konfliktów etnicznych i wojen religijnych oraz skonsolidowania ich demokratycznych instytucji. W listopadzie 2005 r. Unia Europejska przyznała status „krajów kandydujących” Byłej Jugosłowiańskiej Republice Macedonii. Wśród pozostałych potencjalnych kandydatów znajdują się: Albania, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra i Serbia.

II. Warunki członkowstwa

(a) Wymogi prawne

Integracja europejska zawsze była procesem polityczno-gospodarczym dostępnym dla wszystkich państw europejskich, które były gotowe przyjąć traktaty założycielskie oraz całość prawodawstwa unijnego. Zgodnie z artykułem 237 Traktatu Rzymskiego „Każde państwo europejskie może prosić o przyjęcie do Wspólnoty.”

W artykule F Traktatu z Maastricht dodano, że państwa członkowskie powinny mieć „systemy rządów oparte na zasadach demokracji”.

(b) Kryteria kopenhaskie

W 1993 r. po otrzymaniu wniosków od byłych krajów komunistycznych z prośbą o przyjęcie ich do Unii Rada Europejska przedstawiła trzy kryteriaDeutshEnglishFrançais , które należy spełnić, aby zostać członkiem UE. Zanim kraje kandydujące zostaną przyjęte do grona członków UE muszą posiadać:

* stabilne instytucje gwarantujące demokrację, poszanowanie zasad państwa prawa i praw człowieka oraz poszanowanie i ochronę praw mniejszości;

* trwałą gospodarkę rynkową, jak również zdolność do przeciwstawienia się konkurencji oraz siłom rynkowym wewnątrz Unii;

* zdolność do sprostania wymogom członkostwa i mieć gotowość do realizacji celów Unii.Muszą również posiadać administrację publiczną, która będzie w stanie stosować prawo UE i zarządzać nim w praktyce.

(c) Proces akcesji

Negocjacje w sprawie przystąpienia do UE są prowadzone pomiędzy każdym krajem kandydującym a Komisją Europejską działającą w imieniu Unii. Po zakończeniu negocjacji odbywa się spotkanie Rady Europejskiej gromadzące wszystkie istniejące państwa członkowskie. Podczas tego spotkania państwa członkowskie muszą podjąć jednomyślną decyzję o przyjęciu nowego członka. Parlament Europejski musi wyrazić zgodę bezwzględną większością głosów oddanych przez członków. Następnie wszystkie traktaty akcesyjne muszą być ratyfikowane przez państwa członkowskie i kraje kandydujące zgodnie z procedurą konstytucyjną obowiązującą w danym kraju.

Przez okres negocjacji kraje kandydujące otrzymują wsparcie z UE, które ma na celu ułatwić im dogonienie państw członkowskich pod względem ekonomicznym. Pomoc dla 10 krajów, które przyjęto do UE w 2004 r., wyniosła 41 miliardów EUR i miała na celu przede wszystkim finansowanie projektów strukturalnym, dzięki którym nowe państwa mogły spełnić wymagania związane z członkowstwem.

---