8. MYŚL PEDAGOGICZNA I WSPÓŁCZENSE NAUKI PEDAGOGICZNE, OGÓLNE


MYŚL PEDAGOGICZNA I WSPÓŁCZESNE NAUKI PEDAGOGICZNE

Myśl pedagogiczna w starożytności

Sofiści:

Sokrates (469-399 p.n.e):

Platon (427-347):

Arystoteles (382-322p.n.e.):

Myśl pedagogiczna Starożytnego Rzymu:

Marek Kwintylian:

CYCERON (106-104 r.p.n.e.):

Katon Starszy

Średniowiecze

Karol Wielki

Święty Augustyn

Święty Tomasz z Akwinu

Idee humanistyczne (ODRODZENIE)

Tomasz Morus (1478 - 1535):

Erazm z Rotterdamu (1466-1536):

Andrzej Frycz Modrzewski(1503-1572):

1. gramatyka, retoryka, dialektyka- szkoła elementarna

2. szkoła średnia- języki klasyczne, filozofia, piękny styl wymowy, dysputy, deklamacje, język polski

- domagał się oparcia życia szkoły na samorządzie uczniowskim i sądach uczniów

Erazm Gliczner ( 1535-1603):

Jan Ludwik Vives (1492-1540):

- Ćwiczenie pamięci przez systematyczne codzienne uczenie się np. uczenie się czegoś na pamięć

- Robienie notatek podczas czytania

- Wprowadzenie przerw w nauce

- Wprowadzenie gier i zabaw na wolnym powietrzu

- Tłumaczenie dzieł z łaciny na język ojczysty

- Nauczanie greki - tłumaczenie tekstów greckich

- Prowadzenie konwersacji a dopiero później nauka gramatyki

Przedmioty matem-przyrodnicze, astronomia, geografia, botanika, fauna, flora

- Vives kładł również nacisk na rozwój fizyczny (rzut oszczepem ,biegi, gra w piłkę), znaczenie gier na wolnym powietrzu

w drugiej części „ O naukach” przedstawił program reformy wychowania

Szymon Marycjusz:

- walka z niskim poziomem umysłowym i nieróbstwem kleru

- protest przeciwko krzywdzeniu przez władze państwowe szkoły wyższej i uczonych przez Biskupców

Sebastian Petrycy (1554-1626):

Reformacja, Kontrreformacja

Luter Marcin (1483-1546):

Jan Sturm (1507-1589):

Oświata w XVII i XVIII w. (BAROK)

Jan Amos Komeński (1592-1670):

John Locke (1632-1704):

  1. Zmysły (wszystko to, co człowiek stwierdza przy pomocy uszu, oczu, dotyku; )stanowi naszą wiedze o zewnętrznym świecie.

  2. Wiedzą zdobytą przez zmysły , umysł ludzki dzięki własnej czynności zwanej przez Lock'a refleksja, analizuje , porównuje , rozdziela , łączy znowu w całość i tworzy idee, zasady , syntezy ,koncepcje . Ta wewnętrzna praca umysłu stanowi w przekonaniu Lock'a drugie źródło naszej wiedzy.

Jan Jakub Rousseau (1712-1778):

Rousseau wyróżnił takie okresy w rozwoju dziecka jak:

  1. dzieciństwo

  2. chłopięctwo

  3. okres kształcenia umysłu (*ten okres uważał za najbardziej wartościowy)

  4. okres wychowania społeczno- ideowego

  5. Okres dzieciństwa:

Stanisław Konarski (1700-1773):

Ksiądz Grzegorz Piramowicz (1735-1801):

Myśl pedagogiczna XVIII i XIX w. (OŚWIECENIE)

Jan Fryderyk Herbart (1776-1841):

  1. uczeń kontroluje uwagę na tym co jest nowe

  2. Nowe zjawisko zaczyna kojarzyć ze zjawiskami poznanymi już wcześniej

  3. Pogłębianie drugiego etapu

Tym etapom powinny odpowiadać ściśle zsynchronizowane etapy procesu nauczania: jasność kojarzenie, system i metoda.

Analogicznie do tego Herbart wyróżnił stopnie formalne nauczania:

  1. Przygotowanie nowej lekcji

  2. Podanie nowego materiału - etap jasności

  3. Powiązanie nowego materiału ze sobą i z już przyswojonym - etap kojarzenia

  4. Zebranie i uporządkowanie nowego materiału - etap systemu

  5. Zastosowanie nowej wiedzy - etap metody

Herbert Spencer (1820-1903):

Robert Owen (1771-1858):

W przeciągu kilku lat zdołał przekształcić osiedle robotnicze (ok. 2000 osób) w ośrodek eksperymentalny, którego mieszkańców Objął działalnością reformatorską.

Jan Henryk Pestalozzi (1746-1827):

  1. siła intelektualna - głowa

  2. siła fizyczna - ręka

  3. i siła moralna - serce

- wiedzę dostosować do możliwości poznawczych dziecka

- w nauczaniu wchodzić zawsze od rzeczy konkretnych, bliskich i łatwych do trudniejszych, dalszych i złożonych

- poznając elementy, dążyć do poznawania całości

- łączyć nauczanie z zabawą, by uczynić je bliskim i przyjemnym

Księstwo Warszawskie i Królestwo Kongresowe:

Stanisław Kostka Potocki (1755-1827):

- podporządkowanie szkolnictwa centralnego władzom państwowym

- objęcie wszystkich warstw społecznych, zgodnie z potrzebami rozwoju ekonomicznego państwa

- budowa gęstej sieci szkół świeckich, elementarnych utrzymywanych z funduszy publicznych pod nadzorem przedstawicieli społeczeństwa

- zakładanie szkół ponadelementarnych, średnich, zawodowych

Stanisław Staszic (1755-1826):

Aleksander Wielopolski (1803-1877):

Jan Władysław Dawid (1859-1914):

- * nie przeciążać uczniów nauką

- * łączyć teorię z praktyką

- * domagał się rozwijania zainteresowań i zdolności poznawczych ucznia

- pragnął aby nauczyciele mieli poczucie doniosłości swojego zawodu, odpowiedzialności za wyniki własnej pracy i stałą potrzebę samodoskonalenia

Aniela Szycówna (1869 - 1921):

Stanisław Karpowicz (1864-1921):

Tadeusz Czacki (1765-1813):

liceum składało się z dwóch szkół:

August Cieszkowski (1814-1894):

WSPÓŁCZESNE NAUKI PEDAGOGICZNE

Wiek XX zaznaczył się w historii rozwoju nauk pedagogicznych niebywałym ożywieniem.

Do najbardziej prężnie rozwijających się kierunków w pedagogice XX stulecia prof. Ewa Brodacka-Adamowicz zalicza:

  1. W pedagogice Nowego Wychowania najważniejszym punktem działalności wychowawczej było dziecko, stanowiące najwyższą wartość. Do jego indywidualnych potrzeb dostosowywano programy i metody wychowania. Na pierwszym miejscu kierunek ten stawiał prawa dziecka, żądał nieograniczonej swobody, usunięcia wszelkich ograniczeń związanych z przymusem i dyscypliną. Spośród koncepcji tego kierunku wiele znalazło zastosowanie w praktyce wychowawczej np. system Marii Montessori, koncepcja pedagogiczna Ellen Key, plan daltoński Heleny Parkhust, koncepcja wychowania funkcjonalnego Edwarda Claperda.

Z pochodzenia Włoszka, reformatorka wychowania przedszkolnego, stworzyła swój system pedagogiczny i opracowała własną metodę nauczania. Od jej nazwiska została nazwana metodą Montessori.

  1. Socjologizm pedagogiczny - był kierunkiem antagonistycznym do pedagogiki Nowego Wychowania. Kładł nacisk na sferę moralną dziecka, a proces wychowania przedstawiciele tego kierunku rozumieli jako kształtowanie psychiki jednostki zgodnie z modelem akceptowanym przez daną grupę społeczną. Wychowanie więc posiadało w tym przypadku charakter społeczny i miało na celu przystosowanie jednostki do życia. Czołowymi przedstawicielami socjologizmu w pedagogice są: Emil Durkheim i Owidiusz Decroly.

Belgijski lekarz, psycholog i pedagog. Należał do pierwszych twórców nowej szkoły usiłującej przygotować dziecko do życia przez życie. Podstawowe założenia metody Decroly'ego to:

Położył nacisk na zorganizowanie nauczania za pomocą metody poglądowości wokół zainteresowań dziecka, wypływających z jego naturalnych potrzeb życiowych, do których zaliczył:

  1. Szkoła Decroly'ego to mała wspólnota społeczna, gdzie dzieci współpracują i wspierają się wzajemnie w zajęciach, które wnoszą do szkoły atmosferę ruchu i życia. Dzieci mogą swobodnie poruszać się korzystać z tego co jest im potrzebne a zarazem porozumiewać się z kolegami i nauczycielem w sprawie wykonywanej pracy.

  2. Decroly respektuje wolność i samodzielność wychowanków, czego konsekwencją jest ich poczucie odpowiedzialności za własne postępy w nauce i własne zachowanie.

  3. Decroly wprowadza pogadanki, których tematy związane są z treścią lekcji. Dzieci samodzielnie przygotowują wskazane zagadnienia.

  4. W programie szkolnym nie ma podziału wiadomości na odrębne przedmioty. Na miejsce zwykłych przedmiotów nauczania wprowadza się ośrodki zainteresowań.

  5. W szkole Decerolly'ego klasy zastąpione gabinetami, zespoły dzieci są koedukacyjne i nieliczne, dobierane według poziomu intelektualnego. Cechą charakterystyczną jest brak podręczników, w miejsce których pojawiają się dzienniczki obserwacji.

  6. Decroly proponuje różne formy wyrażenia siebie np. lepienie, szycie, rysowanie, malowanie itp. Owidiusz Decrolly pierwszy wprowadza metodę globalną nauki czytania i pisania oraz gry wychowawcze i dydaktyczne. Gry dzieli na trzy grupy :

  1. Indywidualne ćwiczenia - gry

  2. Ćwiczenia - gry wykonywane w małych grupach

  3. Ćwiczenia gry dla całej klasy zwane kolektywnymi

3. Pedagogika personalistyczna była kierunkiem dążącym do zaznaczenia w wychowaniu czynników społecznych i indywidualnych. Przedstawiciele tego kierunku przeciwstawiali się zarówno pedagogice swobody, usuwającej wszelkie naciski zewnętrzne, jak pedagogice socjologicznej podporządkowującej jednostkę społeczeństwu. Zakładano, że osobowość może rozwijać się tylko będących wynikiem twórczego działania człowieka, które wiążą osobowość ze światem kultury. Ośrodkiem praktyki pedagogicznej było dziecko, jego życie i potrzeby. Przedstawiciel: Sergiusz Hessen (1887-1950):

  1. życie biologiczne → rozwój psychofizyczny

  2. warstwa społeczna → uspołecznianie jednostki przez grupę społeczną

  3. warstwa kultury duchowej → częściowo pokrywa się ze społeczną, jest wyrazem ducha przedmiotowego

  4. warstwa doskonałej wspólnoty moralnej → jej podstawą jest doskonała miłość bliźniego.

4. Antagonizmy między pedagogiką Nowego Wychowania i socjalna próbowała przezwyciężyć Pedagogika Kultury. Przedstawiciele tego kierunku wykazywali, że życie kulturalne ma swe historyczne uwarunkowania, a człowiek jest istotą kulturalną tworzącą nowe wartości. Najbardziej reprezentatywnymi jego przedstawicielami byli Georg Kerschensteiner, Wilhelm Dilthey i Edward Spranger.

George Kerchensteiner (1854-1932):

5. Pedagogika religii - Zwolennicy tego kierunku na pierwszym miejscu stawiali poddanie się porządkowi nadprzyrodzonemu. Celem wychowania religijnego było kształtowanie charakteru moralnego, co miało wpłynąć na uniezależnienie się człowieka od nacisków zewnętrznych. Do najwybitniejszych przedstawicieli tego kierunku należał Wilhelm Foerster.

Wilhelm Foerster:

0x01 graphic



Wyszukiwarka