Najczęstsze choroby układu oddechowego

• Nieżyt nosa : ostry, przewlekły

• Polipy nosa

• Zapalenie zatok (ostre i przewlekle)

• Zapalenie gardła (ostre i przewlekłe)

• Ostre zapalenie migdałków podniebiennych

• ropień okołomigdałkowy

• Zapalenie krtani (ostre i przewlekle)

• Obrzęk krtani, polipy krtani, nowotwór krtani

• Ostre zapalenie tchawicy i oskrzeli

• Ostre zapalenie oskrzelików

• Włóknikowe zapalenie oskrzelików

• Przewlekłe zapalenie oskrzeli

• Rozstrzenie oskrzeli

• Mukowiscytoza

• Astma

• Rak

Płuca i opłucna

• Rozedma płuc

• Niedodma płuc

• Zapalenie płuc

• Zawał płuca

• Gruźlica

• Sarkoidoza

• Nowotwory

• Zapalenie opłucnej

• Odma opłucnowa

Główne wskazania do stosowania antybiotyków

Amfoterycyna B - Ciężkie zakażenia dróg oddechowych

powodowane przez Aspergillus

Amoksycyklina - Ostre zapalenie ucha środkowego i zatok

obocznych nosa. Ostre zapalenie oskrzeli . Zaostrzenie POCHP.

Pozaszpitalne zapalenie płuc.

Amoksycylina/klawulonian - Antybiotyk II rzutu w ostrym

zapaleniu zatok obocznych nosa. Antybiotyk III rzutu w ostrym

zapaleniu ucha środkowego. Pozaszpitalne umiarkowanie ciężkie

zapalenie płuc z chorobami towarzyszącymi. Szpitalne

zachłystowe zapalenie płuc.

Ampicylina - te same wskazania jak do amoksycykliny gdy

niezbędne jest podanie parenteralne

Główne wskazania do stosowania antybiotyków cd.

Ceftazydym - szpitalne zapalenie płuc

Ceftriakson - szpitalne zapalenie płuc, pozaszpitalne zapalenie

płuc o ciężkim przebiegu

Cefuroksym -pozaszpitalne zapalenie płuc umiarkowanie

ciężkie ze współistnieniem chorób obciążających. Lek II rzutu

w zaostrzeniu POCHP.

Ciprofloksacyna - lek III rzutu w pozaszpitalnych zakażeniach

dolnych dróg oddechowych. Szpitalne zakażenia dolnych dróg

Oddechowych.

Doksycyklina - antybiotyk alternatywny do erytromycyny

w leczeniu atypowych zakażeń dróg oddechowych

Erytromycyna -zakażenie górnych dróg oddechowych

u pacjentów uczulonych na antybiotyki betalaktamowe,

pozaszpitalne zapalenie płuc, zaostrzenia POCHP

Główne wskazania do stosowania antybiotyków cd

Fluconazol - kandydoza jamy ustnej, profilaktyka zakażeń

grzybiczych u gorączkujących pacjentów

Klarytromycyna - leczenie zakażeń dróg oddechowych

u pacjentów uczulonych na beta-laktamy i wyraźną nietolerancją

Erytromycyny. Leczenie zakażeń powodowanych przez prątki

niegruźlicze

Klindamycyna - ropień płuca, pozaszpitalne aspiracyjne

zapalenie płuc, szpitalne zachłystowe zapalenie płuc

Penicylina benzylowa - zapalenie płuc płatowe, pozaszpitalne

zachłystowe zapalenie płuc

Penicylina fenoksylowa - lek z wyboru w leczeniu zapaleń

gardła

Zapalenie gardła

Zakażenie wirusowe stanowią 70-85% przyczyn ostrego

zapalenia gardła i migdałków u dzieci powyżej 3rż i 90-95%

u dorosłych. Najczęściej występującymi wirusami są adenowirusy,

wirusy Epsteina -Barr /mononukleoza zakaźna/, Herpes simplex,

Parainfluenza. Zakażenia bakteryjne u dorosłych stanowią 10%

wszystkich przypadków, u dzieci do 30%.

Sreptococcus pyogenes czyli paciorkowce grupy A

betahemolizujące stanowią u dzieci 90% wszystkich zakażeń

Bakteryjnych.

Głównym celem procesu diagnostycznego w zapaleniu gardła jest

różnicowanie między etiologią wirusową a bakteryjną.

Zapalenie gardła cd.

Objawy kliniczne przemawiające za bakteryjnym zapaleniem

gardła : - brak nieżytu nosa, kaszlu, zapalenia spojówek,

• bolesne węzły chłonne

• gorączka > 38

W przypadku podejrzenia zakażenia bakteryjnego należy

pobrać wymaz z gardła lub szybki test na antygen Sreptococcus

pyogenes i poczekać z decyzją o wdrożeniu antybiotykoterapii

na wynik badania . W wyjątkowych sytuacjach np.. Ciężki stan

dziecka, niemożliwe wykonanie badani antybiotyk można

wdrożyć od razu.

Leczenie :

fenoksymetylpenicylina doustnie 2-3mln j.m. na dobę

W 2-3 dawkach podzielonych , dzieci 1-2mln. j.m./kg/dobę

w 2 podzielonych dawkach

Ostre zapalenie ucha środkowego

Diagnoza stawiana jest na podstawie objawów : ból ucha, objawy

nieżytowe nosogardła, oraz obrazu otoskopowego.

Leczenie : zalecane jest opóźnienie o 24-48 godzin

wprowadzenie antybiotyku i obserwacji chorego oraz leczenie

p/bólowe i p/gorączkowe.

W przypadku zakażenia u niemowląt poniżej 1 roku życia lub

towarzyszących objawów : wysokiej gorączki i wymiotów, a także

nawrotów zakażenia należy zastosować antybiotyk.

Leczenie początkowe : amoksycyklina 2 x 1500-2000mg/dobę

przez 5-7dni. U dzieci 80-90mg/kg/dobę w 2 dawkach przez

5-7 dni.

Zapalenie płuc

Stan zakażenia miąższu płucnego - powstają nacieki zapalne
w miąższu płucnym oraz wysięk w pęcherzykach płucnych.

Zapalenie płuc dzielimy na :

• Bakteryjne

• Wirusowe

• Grzybicze

• Pasożytnicze

Inny podział to w zależności od miejsca nabycia infekcji :

• zapalenie pozaszpitalne - środowiskowe

• Szpitalne

Zapalenie zachłystowe - może być szpitalne i pozaszpitalne

Następny podział to ze względu na przebieg kliniczny :

• Zapalenie typowe

• Zapalenie atypowe

Zapalenie płuc cd.

Patogeny typowe to : Streptococcus pneumoniae ( najczęstsza przyczyna), Hemophilus influenzae, Staphylococus aureus, Gram ujemne bakterie i bakterie beztlenowe.

Patogeny atypowe to : Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia pneumoniae, Legionella oraz wirus grypy i paragrypy.

Drogi zakażenia

Najczęściej draga aspiracyjna treści z górnych dróg oddechowych. Pozostałe to droga inhalacyjna i krwionośna. Droga inhalacyjna ma duże znaczenie w przypadku zapaleń atypowych wirusowych i legionellowych.

Zapalenie płuc cd.

Objawy : kaszel, gorączka, odksztuszanie ropnej plwociny, ból opłucnowy (nasilający się podczas oddychania), poty, dreszcze. W badaniu fizykalnym w zależności od rozległości zmian może być osłabienie szmeru pęcherzykowego, trzeszczenia i rzężenia. W badaniu RTG zmiany okołooskrzelowe, nacieki segmentarne.

W atypowym zapaleniu obraz kliniczny jest zwykle łagodniejszy.

Występuje suchy męczący kaszel, w badaniu fizykalnym występują trzeszczenia, objawy pozapłucne jak bóle mięśni i stawów, dolegliwości ze strony układu pokarmowego. W RTG zwykle zmiany o charakterze śródmiąższowym.

Kryteria różnicowania typowego i atypowego zapalenia płuc

Pozaszpitalne zapalenie płuc
Postępowanie diagnostyczne :

Celem procesu diagnostycznego jest :

1.Potwierdzenie obecności zmian zapalnych w tkance płucnej

2.Okreslenie wskazań do hospitalizacji

3.Identyfikacja etiologii zapalenia płuc

W przypadku gdy pacjent z zapaleniem płuc nie wymaga hospitalizacji, proces diagnostyczny może zostać ograniczony do wykonania RTG, nie jest koniczne rutynowe wykonanie badania mikrobiologicznego.

-Wykonanie badania mikrobiologicznego zaleca się gdy :

Istnieje podejrzenie że etiologia zapalenia płuc może odbiegać

od zwyczajowej

-Istnieje ryzyko że zlecony antybiotyk może w spektrum nie

pokrywać flory bakteryjnej, która powoduje zakażenie

Wskazania do hospitalizacji-system punktacji pozaszpitalnego zapalenia płuc dla oceny kategorii ryzyka zgonu

System punktacji cd.

Kategorie ryzyka zgonu i sugerowane miejsce leczenia

Wskazania do hospitalizacji- cd.

Pewne wskazania do hospitalizacji istnieją gdy u pacjenta

stwierdzone są 2 z trzech objawów : nowe zaburzenia

świadomości, liczba oddechów ≥ 30/min, ciśnie skurczowe

< 90mmHg lub rozkurczowe ≤ 60mmHg. W przypadku

stwierdzenia jednego z tych odchyleń decyzja o hospitalizacji

podejmowana jest po ocenie dodatkowych obciążeń i odchyleń.

Częste przyczyny hospitalizacji to również: brak odpowiedzi na

wcześniejsze leczenie antybiotykami, rozległe zmiany w RTG,

niezdolność do przyjmowania leków doustnych lub ze względów

społecznych.

Leczenie ambulatoryjne

Leczenie pozaszpitalnego zapalenia płuc powinno obejmować

Streptococcus pneumoniae i odbywa się głownie przy

zastosowaniu amoksycykliny. Ze względu na coraz częstsze

występowanie szczepów o zmniejszonej wrażliwości na

penicylinę zalecane jest stosowanie amoksycykliny w dawce 3 x

1g po lub 2 x 1500-2000mg. U pacjentów z wywiadem reakcji

uczuleniowej typu późnego na penicyliny : cefuroksym.

U pacjentów z wywiadem reakcji uczuleniowej typu I na

penicyliny : erytromycyna, azytromycyna, klarytromycyna.

Leczenie szpitale

1.Stan pacjenta nie jest ciężki - możliwe leczenie doustne :

Amoksycyklina 3 x 1g p/o ± makrolid

2.Stan pacjenta nie jest ciężki - konieczne zastosowanie leczenia

parenteralnego : Ampicylina 4 x 1g ± makrolid iv. /erytromycyna,

azytromycyna/

3.Stan pacjenta ciężki : Cetriakson 1 x 2g + makrolid

/Makrolidy - grupa antybiotyków o działaniu bakteriostatycznym. Nazwa

pochodzi od słów makro (duży) i oligo (lakton), ponieważ cząsteczki tych

antybiotyków mają 12-16 atomowy rdzeń laktonowy. Najstarszym i wzorcowym

makrolidem jest erytromycyna./

Zapalenie płuc jako nadkażenie w przebiegu grypy , ze względu

na częste występowanie Staphylococus aureus należy rozważyć

hospitalizację pacjenta oraz zastosowanie antybiotyków :

cefuroksym lub amoksycyklina

Szpitalne zapalenie płuc

W przypadku podejrzenia szpitalnego zapalenia płuc należy

wykonać RTg płuc, etiologia zakażenia jest trudna do

przewidzenia dlatego należy przed podaniem antybiotyku

wykonać badania : posiew krwi, posiew z dróg oddechowych,

badania gazometryczne krwi tętniczej, morfologia, kreatyniny,

elektrolity. Jeśli zapalenie płuc przebiega ze znacznym

Wysiękiem zalecana jest torakocenteza z pobraniem płynu na

badania analityczne i mikrobiologiczne.

Leczenie zależy od ciężkości stanu chorego, ryzyka zakażenia

wieloopornymi drobnoustrojami szpitalnymi. Takie ryzyko

wzrasta wraz z czasem pobytu pacjenta w szpitalu,

wcześniejszej antybiotykoterapii, wcześniejszym pobycie na OIT.

Szpitalne zapalenie płuc

Pacjent niskiego ryzyka do zakażenia wieloopornym szczepem

bakteryjnym ; cetriakson 1 x 2g lub ciprofloksacyna 2 x 400mg.

Jeśli ryzyko zakażenia szczepem wieloopornym jest duże

antybiotyk w spektrum powinien obejmować Pseudomonae

aeruginosa : ceftazydym 3 x1g, tykarcylina z klawulanianem

4-5 x 3,2g

Leczenie zapalenia płuc o znanej etiologii

• Streptococcus pneumoniae : penicylina benzylowa iv.

10-20mln j.m iv. / dobę w 4 dawkach podzielonych

• Staphylococus aureus : kloksacylina 4-6 x 2g iv.

• MRSA : wankomycyna 2 x 1g iv. Lub linezolid 2 x 600 iv

/ szczególnie jeśli niewydolność nerek/

• Maraxella catarrhalis : erytromycyna

• Mycoplasma pneumoniae : makrolid lub doksycylkina

• Chlamydia pneumoniae : makrolid lub doksycylkina

• Gram ujemne pałeczki : zależnie od antybiogramu

Gruźlica

Jest ziarniniakową chorobą zakaźną, której przyczyną jest bakteria - prątek gruźlicy( Mycobacterium tuberculosis).

Źródłem zakażenia gruźlicą jest chory , który prątkuje.

W jego plwocinie i kropelkach z wydzieliny z dróg oddechowych wydalanych w czasie mówienia, kaszlu, kichania znajdują się prątki gruźlicy. Chorzy na pozapłucne postacie gruźlicy nie są zakaźni.

Znikome znaczenie mają inne drogi takie jak droga pokarmowa - mleko krów chorych na gruźlicę oraz przez uszkodzoną skórę.

Zakażenie nie jest równoznaczne z zachorowaniem na gruźlicę,

z pośród osób zakażonych zachoruje nie więcej niż 8%. Ryzyko zachorowania jest największe w pierwszych latach po zakażeniu, zmniejsza się z upływem czasu, ale utrzymuje się przez całe życie. Uszkodzenie odporności z powodu innych chorób (zakażenie HIV, leki immunosupresyjne, itp.) znacznie zwiększ ryzyko zachorowania na gruźlicę.

Chory na gruźlicę i HIV

Przeżywalność prątków

Prątki są wrażliwe na działanie temperatury, światła UV

i niektórych środków dezynfekcyjnych .

Przeżywalność prątków w środowisku :

-w rzekach - do 5 miesięcy

-w glebie 1-2 miesiące

-w produktach spożywczych /masło, jaja, sery/ przechowywane

w chłodzie do 10 miesięcy

-w kurzu - 3-5 miesięcy

-w odzieży która nie jest przewietrzana - do 10 lat

-na kartkach książek do 40 lat

Przeżywalność prątków w różnych temperaturach

-70⁰C - wiele lat

4⁰C - wiele miesięcy , lat

37⁰C - wiele lat

60⁰C - 20 min

70⁰C - 10 min

80⁰C - 5 sek

Najczęstsze przyczyny zgonów 2006r. W mln

Zapadalność na gruźlicę w Europie w 2008r

Gruźlica cd.

Objawy :

• Objawy ogólnoustrojowe

• Chudnięcie

• Poty nocne

• Stany podgorączkowe

• Kaszel, nasilony w gruźlicy oskrzeli

• Może wystąpić krwioplucie

• Duszność lub ból opłucnowy przy zajętej opłucnej

Rozpoznanie gruźlicy

Wykrycie prątków w materiale pobranym od chorego.

Najczęściej jest to plwocina - 80% zachorowań to gruźlica płuc.

Pobiera się również wydzielinę z oskrzeli podczas bronchoskopii. Można również pobrać popłuczyny żołądkowe - u chorych nie wykrztuszających plwociny.

W gruźlicy pozapłucnej pobiera się materiał w zależności od lokalizacji:

-w podejrzeniu gruźlicy CUN - płyn mózgowo-rdzeniowy

-u chorych z zapaleniem błon surowiczych - płyn z opłucnej, otrzewnej

-w podejrzeniu gruźlicy układu moczowego - mocz

-w gruźlicy prosówkowej czy chorych na AIDS - krew na posiew w kierunku prątków gruźlicy

Różne lokalizacje gruźlicy

Rozpoznanie gruźlicy cd.

Badanie RTG- naciek pojedynczy lub liczne nacieki , często

z cechami rozpadu w płacie górnym lub segmencie szczytowym płata dolnego. Może też być inna lokalizacja.

Gojenie się zmian powoduje włóknienie i zmniejszenie objętości zajętej części płuc, co może być przyczyną przemieszczania narządów klatki piersiowej na stronę chorą.

Wygojone zmiany gruźlicze wykazują tendencję do wapnienia.

U chorych na gruźlicę i AIDS częściej niż u innych stwierdza się powiększone węzły chłonne.

Odczyn tuberkulinowy - śródskórne wstrzyknięcie 2 jednostek tuberkuliny. Próbę odczytujemy po 72 godzinach od momentu wstrzyknięcia tuberkuliny.

Za ujemny odczyn tuberkulinowy przyjmuje się odczyn, którego średnica jest mniejsza od 6 mm.

Za dodatni odczyn tuberkulinowy przyjmuje się odczyn o średnicy nacieku 6mm i większy.

W czynnej gruźlicy stwierdza się odczyn tuberkulinowy nadmierny powyżej 15 mm, czasem przekraczający 30 mm.

Gruźlica pierwotna

Rozwija się zaraz po zakażeniu prątkiem osoby, która nigdy wcześniej się z nim nie zetknęła. Zakażenie pierwotne najczęściej przebiega bezobjawowo i po 4-8 tygodniach powoduje konwersję odczynu tuberkulinowego z ujemnego na dodatni. Czasem występują objawy przypominające grypę , gorączka suchy kaszel - ustępują one samoistnie. Może dojść do nacieku w obwodowej części płuca czemu towarzyszy powiększenie węzłów chłonnych wnęki płuca po tej samej stronie. Zmiana najczęściej ulega samowyleczeniu.

Po wysyceniu solami wapna widoczna jest jako zespół pierwotny.

Rozpad w obrębie nacieku pierwotnego prowadzi do kwiopochodnego rozsiewu prątków w całym organizmie

i może powodować ciężkie postacie gruźlicy pierwotnej : gruźlicze zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych i gruźlicę prosówkową.

Gruźlica prosówkowa

W wyniku rozsiewu prątków drogą krwi. Może być podczas zakażenia pierwotnego, jak i reaktywacji zakażenia

z przeszłości. Rozsiew krwiopochodny powoduje powstanie drobnych guzków nie tylko w płucach ale i wątrobie, śledzionie, szpiku, nerkach, osierdziu, opłucnej i otrzewnej. Często ma postać choroby infekcyjnej przebiegającej
z gorączką, dusznością i objawami niewydolności oddechowej.

Jest chorobą zagrażającą życiu.

Gruźlica popierwotna

Jest następstwem uczynnienia się zakażenia nabytego

w przeszłości. Najczęściej obejmuje płuca, może też zajmować : węzły chłonne, układ moczowy i płciowy, CUN, układ kostno-stawowy, osierdzie i inne błony surowicze, przewód pokarmowy, skórę.

Gruźlica popierwotna płuc

Stanowi 80% wszystkich zachorowań na gruźlicę. Występują stany podgorączkowe, kaszel z odpluwaniem, uczucie osłabienia, złej tolerancji wysiłku, brak łaknienia, chudnięcie.

Gruźlica pozapłucna

Może zajmować każdy narząd, jest trudniejsza do rozpoznania. Najczęściej lokalizuje się węzłach chłonnych, opłucnej, układzie moczowo- płciowym, układzie kostno- stawowym

i CUN.

Kropelkowa transmisja gruźlicy

Cząsteczki wydalane podczas kaszlu, mówienia i kichania

Cząsteczki wydalane podczas kaszlu, mówienia i kichania

Leczenie gruźlicy

Leki przeciwprątkowe :

• Rifampicyna

• Izoniazyd

• Pirazynamid

• Etambutol

• Streptomycyna

Leczenie polega na jednoczaowym podawaniu czterech leków :

Rifampicyny, Izoniazydu, Pirazynamidu i Etambutolu przez pierwsze dwa miesiące, a następnie Rifampicyny

z Izoniazydem przez dalsze cztery miesiące.

zamiast Etambutolu może być zastosowana Streptomycyna.

Choroby alergiczne

Choroby alergiczne należą do jednych z najczęściej występujących schorzeń współczesnej cywilizacji. Szacuje się, że na alergię w zależności od postaci choroby choruje od 10-30% populacji. Większość z chorób alergicznych ma charakter przewlekły i chorzy muszą być leczeni systematycznie, nieraz przez całe życie (tak jest w przypadku astmy oskrzelowej). Alergia spowodowana jest nieprawidłową reakcją układu odpornościowego na pewne czynniki. Chroni on człowieka przed procesami dezintegracji, wywołanymi różnymi czynnikami wewnętrznymi i zewnętrznymi. W tym przed agresją drobnoustrojów, stanowiąc system obronny organizmu przed infekcjami.

Układ immunologiczny może jednak reagować nie tylko na próby ataku ze strony niebezpiecznych drobnoustrojów, lecz również na każdą obcą substancję.

Każdą substancję, która pobudza odpowiedź układu odpornościowego, nazywamy antygenem, a tę odpowiedź - reakcją immunologiczną.

Choroby alergiczne cd.

Nie każdy antygen jest w rzeczywistości zagrożeniem. Zdarza się jednak, że system odpornościowy reaguje nawet na "niewinną" obcą substancję tak, jak gdyby był to czynnik infekcji. Wówczas antygen nazywamy alergenem, a reakcję organizmu - reakcją alergiczną.

Nazwa `alergia' pochodzi od greckich słów allos - czyli inny oraz ergos - czyli reakcja. I rzeczywiście, alergia jest zawsze reakcją naszego organizmu na coś (na alergen).

Alergen oznacz antygen wywołujący alergię. Większość alergenów to białka o dużych cząsteczkach. Małe cząsteczki tzw. hapteny (penicylina, nikiel, chrom, formaldehyd) dopiero po połączeniu z białkami w organizmie stają się immunogenne

Choroby alergiczne

• Za alergiczną nadwrażliwość uznaje się reakcję zapoczątkowaną przez mechanizmy immunologiczne. Mogą one zależeć od przeciwciał, jak i komórek. Często tymi przeciwciałami są przeciwciała klasy IgE.

• Dziedziczna skłonność do nadmiernego wytwarzania immunoglobulin IgE to ATOPIA.

Rodzaje alergenów

Alergeny wziewne:

• białka roztoczy kurzu domowego,

• pyłki roślin - szczególnie wiatropylnych drzew, traw i chwastów,

• sierści zwierząt domowych

Alergeny pokarmowe:

• orzechy,

• czekolada,

• owoce cytrusowe,

• mleko.

Choroby alergiczne cd.

Alergeny zawodowe:

• lateks u pracowników medycznych,

• mąka w piekarnictwie i wiele innych.

Alergeny kontaktowe:

• biżuteria,

• zapięcie zegarka,

• sprzączka paska,

• metalowe guziki z zawartością chromu lub niklu.

Alergeny cd.

Grzyby : Dokładniej chodzi to o fragmenty ich grzybni oraz

o zarodniki. Organizmy te powodują kilka rodzajów reakcji

alergicznej, m. in.: postać wziewną (zarodniki obecne

w powietrzu), pokarmową (po spożyciu grzybów), czy uczulenie na

antybiotyki (jeśli wśród składników znajdują się grzyby).

Choroby alergiczne cd.

Alergeny najczęściej przedostają się od organizmu przez skórę, błony śluzowe lub wraz z wdychanym powietrzem i docierają do błony śluzowej górnych dróg oddechowych lub też przenikają przez błonę śluzową przewodu pokarmowego, co ma miejsce w przypadku alergenów pokarmowych. Pierwszy kontakt z alergenem zwykle nie powoduje odpowiedzi alergicznej, ale prowadzi do wytworzenia swoistych przeciwciał. Kolejne zetknięcie się z tym samym czynnikiem uczulającym zwykle wywołuje reakcję, czasem o gwałtownym i groźnym dla życia przebiegu. Objawia się ona najczęściej pod postacią wysypki, rumienia, bąbli na skórze, gwałtownego wycieku z nosa, zatkania nosa, pieczenia i łzawienia spojówek, bólu brzucha, biegunki. Może też wystąpić pod znacznie groźniejszą postacią - ataku astmy z dusznością i kaszlem lub nawet wstrząsu. Objawy reakcji alergicznej pojawiają się w ciągu kilku minut po kontakcie z alergenem.

Choroby alergiczne cd.

Typowe objawy natychmiastowej reakcji alergicznej to:

• podrażnienie nosa i katar,

• wysypka (pokrzywka) i swędzenie skóry,

• zaczerwienienie, łzawienie oczu,

• obrzęk krtani lub napad duszności astmatycznej.

Najpoważniejszą postacią natychmiastowej reakcji alergicznej jest wstrząs anafilaktyczny. Następstwem tego jest silna reakcja wielu narządów i układów, w tym niewydolność oddechowa i zapaść układu krążenia. Typowymi sygnałami alarmowymi są pieczenie i swędzenie języka, dłoni i stóp, a także nagle pojawiające się zawroty głowy, nudności, wymioty, duszność i znaczne osłabienie, prowadzące do utraty przytomności.

Wstrząs anafilaktyczny - postępowanie

Ocenić drożność dróg oddechowych, oddychanie, krążenie

i przytomność (ewentualnie zastosować techniki reanimacyjne), przerwać narażenie na substancję podejrzaną o wywołanie reakcji alergicznej ( wstrzymać podawanie lub usunąć żądło pszczoły, pamiętając że ściskanie tego miejsca może spowodować uwolnienie większej ilości jadu).

Podać adrenalinę u osób z samoistnym krążeniem 0,5mg we wstrzyknięciu i.m.

Adrenalinę należy podać każdemu choremu, u którego stwierdza się objawy wstrząsu, obrzęku dróg oddechowych lub zaburzeń oddychania. Dawkę adrenaliny można powtarzać co około 5 min. Jeśli nie ma poprawy lub ciśnienie tętnicze jest zbyt niskie.

Postępowanie dodatkowe zależy od sytuacji klinicznej.

W razie obrzęku zagrażającego niedrożnością dróg oddechowych i niemożnością wykonania intubacji dotchawiczej należy wykonać konikotomię.

Reakcje alergiczne

Wyróżniamy cztery typy reakcji alergicznych.

• Typ I - odczyn wczesny, natychmiastowy , występuje po 10-15 minutach od zetknięcia się z alergenem. Ten typ odczynu dają alergeny wziewne i pokarmowe. Ustrój wytwarza duże ilości przeciwciał klasy IgE, które u większości ludzi występują w niewielkiej ilości.

• Typ II - odczyny cytolityczne i cytotoksyczne. Zetknięcie się komórki z alergenem powoduje jej rozpłynięcie /lizę/. Odczyn cytolityczny występuje w przypadku przetoczenia krwi niezgodnej grupowo. Odczyn cytotoksyczny występuje
  w przypadku alergii na leki, które spełniają rolę alergenu. Powstałe pod ich wpływem przeciwciała niszczą komórkę.

Reakcje alergiczne cd.

• Typ III - późny, reakcja kompleksów immunologicznych. Odczyn występuje po 3-4 godzinach od wniknięcia alergenu, szczyt osiąga po 6-8 godzinach. Antygen powoduje powstanie przeciwciał krążących we krwi, przeciwciała tworzą kompleks

z antygenem, ale przeciwciał jest więcej niż antygenu - powstałe kompleksy zostają wydalone - reakcja ma charakter obronny.

Przeciwciała łączą się w kompleksy z antygenem, ale więcej jest antygenu niż przeciwciał - powstałe kompleksy uszkadzają naczynia i narządy. Przykładem jest choroba posurowicza, alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych, czy zapalenie kłębuszków nerkowych.

• Typ IV - odczyn opóźniony występuje po 24-48 godzinach od wniknięcia antygenu - reakcja odpornościowa, reakcja odrzucenia przeszczepu która nie ma cech nadwrażliwości.

Alergia na pyłki roślin

Alergia na pyłki roślin tzw. pyłkowica najczęściej objawia się napadami kichania i katarem, z wydzielającym się wodnistym śluzem. Towarzyszą mu często nieprawidłowe objawy ze strony spojówek w postaci świądu, światłowstrętu i uporczywego łzawienia.

Okres występowania pyłkowicy:

• wczesna wiosna - wierzba, leszczyna, brzoza, olcha czy topola,

• maj, czerwiec, lipiec - pyłki traw,

• sierpień, wrzesień - bylica , babka, szczaw, pokrzywa

Alergia na kurz

Kurz domowy powstaje w mieszkaniu z cząstek używanych w domu materiałów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Innymi czynnikami obecnymi w domu i mogącymi wywołać alergię są białka pochodzące od mikroskopijnych roztoczy kurzu domowego. Roztocza są to mikroskopijne pajęczaki, żyjące w bezpośrednim otoczeniu człowieka. Białka roztoczy silnie alergizują i stanowią najczęstszą przyczynę wywołującą astmę oskrzelową i inne reakcje alergiczne. Głównym siedliskiem alergenów roztoczy jest kurz domowy. Mikroskopijnej wielkości odchody roztoczy zawierają enzym wywołujący po wdychaniu reakcje alergiczne. Osoby uczulone na alergeny roztoczy powinny więc ograniczyć w mieszkaniu miejsca gromadzące kurz (dywany, meble tapicerowane, dekoracje). Roztocza znajdują optymalne warunki do życia w sypialnianym środowisku łóżka, gdzie mogą żywić się martwymi komórkami naskórka.

Roztocze- pajęczaki

Roztocze

Roztocze

Alergia pochodzenia zwierzęcego

Alergia pochodzenia zwierzęcego jest immunologiczną reakcją organizmu na alergen pochodzący od zwierząt takich jak kot, pies czy drobne gryzonie. Wbrew powszechnemu przekonaniu nie jest to uczulenie na włosy (sierść). Alergenem zwierzęcym może być naskórek, wydzielina gruczołów potowych i łojowych, mocz, ślina czy surowica. Sierść ma znaczenie drugorzędne w produkcji alergenów, choć jest znaczącym ich biernym źródłem, gdyż przenosi białka alergenowe w postaci bardzo małych cząstek unoszących się w powietrzu.

Objawy alergii

Ogólne :

• drapanie w gardle i kaszel,

• świszczący oddech,

• brak powietrza,

• uczucie ściskania w klatce piersiowej,

• suchość skóry,

• kichanie, katar,

• bóle głowy,

• ogólnie złe samopoczucie,

• obrzęk i wydzielina śluzówek gardła i tchawicy,

• świąd podniebienia,

• oddech przez usta,

• kaszel o różnym charakterze,

• mowa nosowa,

• chrząkanie,

Objawy alergii

Ogólne objawy alergii cd.

• głośne połykanie,

• trudności w oddychaniu podczas wykonywanych czynności ,oraz podczas spoczynku,

• szaro ziemisty lub blady kolor powłok ciała,

• zaburzenia ze strony układu pokarmowego,

• częste przeziębienia,

• zapalenie gardła,

• bóle stawowe,

• wysiew pokrzywki,

• wyprysk atypowy,

• utrata węchu.

Skórne objawy alergii

Objawy alergii

Objawy ze strony oczu

• zaczerwienienie, łzawienie i swędzenie oczu,

• sińce i worki pod oczami,

• ciemne przebarwienie powiek,

• zaczerwienienie oraz obrzęk,

• wypryski na brzegu górnej powieki,

• zapalenie spojówek,

• światłowstręt.

Objawy psychiczne

• dyskomfort spowodowany długotrwałą chorobą,

• ogólny niepokój,

• trudności w zasypianiu,

• nerwowość,

• u dzieci ssanie palca, obgryzanie paznokci.

Rokowanie

Zależy od:

• częstości kontaktu z alergenami i ich stężenia,

• leczenia oraz narażenia na alergeny i infekcje,

• przyjmowania przewlekle leków kontrolujących chorobę

alergiczną w najmniejszej dawce skutecznej dla pacjenta,

• unikanie infekcji oraz innych czynników mających wpływ na reaktywność oskrzeli.

Powikłania

• nawracające zapalenie gardła,

• alergiczny nieżyt nosa,

• alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych,

• kontaktowe i alergiczne zapalenie skory,

• zapalenie płuc,

• astma.

Stopniowe nasilanie objawów stopniowo pogarsza jakość
i komfort życia (zmniejszenie wydajności nauki lub pracy). Marsz alergiczny - polega na dołączaniu się objawów alergii ze strony wielu innych narządów i układów. Zmiany utrwalone prowadzą do inwalidztwa i śmierci.

Diagnostyka alergii

Alergię nietrudno rozpoznać, jeśli objawy występują szybko po zadziałaniu poznanego alergenu.

Napad kichania, wycieku z nosa, łzawienia i swędzenia spojówek w słoneczny dzień - to bez wątpienia katar sienny.

Nocny napad kaszlu, duszności, świszczącego oddechu

u młodej osoby to niemal pewna astma.

Zaczerwienienie skóry, świąd i bąble po zjedzeniu truskawek czy orzeszków ziemnych - to nic innego jak tylko alergia pokarmowa.

Bolesny obrzęk skóry, nasilona pokrzywka po użądleniu osy to też bez wątpienia alergia.

Alergia cd.

• Reakcja osób uczulonych na jad tego owada może być miejscowa (wówczas miejsce ukąszenia

i okolice nabrzmiewają, swędzą, czerwienią się) lub uogólniona - w tym przypadku wymienione reakcje przenoszą się na cały organizm. W przypadku użądlenia podstawową zasadą jest jak najszybsze usunięcie żądła, by jak najmniej jadu dostało się do organizmu.

Diagnostyka alergii cd.

Potwierdzenie rozpoznania alergii uzyskuje się dzięki stosowaniu różnych badań, np. testów skórnych (punktowych i płatkowych), które polegają
na wprowadzeniu do skóry lub nałożeniu na nią alergenów w bardzo niskim stężeniu. Pojawienie się w miejscu kontaktu alergenu ze skórą zaczerwienionego krążka wskazuje na uczulenie na dany alergen. Można też badać stężenie immunoglobuliny IgE we krwi. Do tego służy test radioalergosorpcji (RAST) lub jego modyfikacja - test fluorescencyjny CAP-RAST.

W alergii pokarmowej w celu wykrycia alergenu stosuje się diety eliminacyjne, polegające na wykluczaniu z diety podejrzanych potraw. Dzięki temu można wspólnie

z pacjentem ustalić, który z kolejnych eliminowanych produktów był sprawcą objawów alergii.

Testy skórne

Reakcja skórna jest zapoczątkowana przez kontakt między alergenem, a odpowiednimi -swoistymi IgE związanymi
z błoną mastocytów skórnych. Stan atopowy możemy oceniać na podstawie wyników testów skórnych
z alergenami.

W rutynowo wykonywanych testach skórnych określamy wielkość bąbla, a niektórzy autorzy biorą także pod uwagę wielkość rumienia.

PRÓBY PUNKTOWE (SKIN PRICK TEST)

Skin prick test (SPT) jest zalecany przez Europejską Akademię Alergologii i Immunologii Klinicznej jako najlepszy test skórny
z powodu:

• - bezpieczeństwa,

• - łatwości wykonania,

• - związku z objawami klinicznymi, - dużej czułości.

Testy skórne cd.

Do testów skórnych punktowych używamy specjalnie skonstruowanych urządzeń jednorazowego użytku. Najczęściej do tego celu są używane standaryzowane nożyki Morrow-Brown, gdzie 1 mm ostrze jest wbijane pod kątem 90 stopni. Innym sposobem jest wbicie ostrza pod kątem 45°, a następnie igła jest podnoszona delikatnie.

Wykonanie skórnego testu punktowego

Testy punktowe zakładamy na wewnętrznej uprzednio oczyszczonej skórze przedramienia lub w okolicy międzyłopatkowej. Musimy pamiętać, że reaktywność skóry jest większa po stronie łokciowej i po stronie stawu łokciowego, a zmniejsza się w kierunku dystalnym. Tylko niezmieniona skóra nadaje się do założenia testów skórnych.

Odstępy między alergenami powinny wynosić ok. 3 cm. Na przedramieniu zostawiamy odstęp od stawu łokciowego

ok. 5 cm (w celu ewentualnego lepszego dostępu do żyły) oraz 5 cm od nadgarstka (słaba reaktywność skóry).

Konieczne jest założenie próby kontrolnej dodatniej (pozytywnej). Może nią być histamina, fosforan kodeiny, anty-IgE, która mówi nam o indywi­dualnej reaktywności skóry.

Wykonanie skórnego testu punktowego cd.

Zakładamy również próbę kontrolną ujemną, którą jest rozpuszczalnik lub płyn Coca. U osób z nadwrażliwością wytwarzany jest bąbel w miejscu kontroli negatywnej i o tą wielkość należy pomniejszyć średnicę bąbla histaminowego przy interpretacji wyników testów.
W każdym przypadku wystąpienia dodatniego wyniku na płyn kontroli negatywnej powtarzamy kontrolę w innym miejscu najlepiej na innym przedramieniu.

• Nie jest konieczne specjalne przygotowanie skóry.

• Za pomocą dozownika z roztworu testowego w uprzednio zaznaczone miejsca (co 3-4 cm) nakładamy po 1 kropli roztworu testowego. Jest niewskazane przekraczanie ilości 20 alergenów na jedno badanie.

Wykonanie skórnego testu punktowego cd.

W przypadku zwyczajnego - zalecanego testu punktowego należy nakłuć skórę prostopadle przez kroplę roztworu badanego za po­mocą nożyka do testów punktowych (standaryzowany 1 mm nożyk Morrow - Brown). Nakłucie powinno być szybkie i lekkie, aby nie doprowadzić do krwawienia w miejscu nakłucia.

Zmodyfikowany test punktowy - polega na nakłuciu skóry za pomocą nożyka do testów punktowych przez kroplę roztworu alergenowego pod maksymalnie ostrym kątem. Następnie należy igłę lub nożyk podnieść tak aby pod podważoną skórę dostała się mała ilość roztworu testowego. Uważać na to, aby nie skrwawić miejsca ukłucia.

Po 5-10 minutach należy usunąć nadmiar roztworów testowych za pomocą wacika. W przypadku nadmiernej reakcji na alergen testowy należy tę ;czynność wykonać szybciej.

Wykonanie skórnego testu punktowego cd.

• Wyniki testów odczytujemy po 15-20 minutach. W tym czasie wielokrot­ne sprawdzamy przebieg reakcji.

• W przypadku podejrzenia III typu reakcji alergicznej wynik odczytujemy po 6 godzinach.

• Oceniając wynik testu musimy przestrzegać właściwego czasu odczytu histaminy - szczyt odpowiedzi 8-9 min.

• Dla alergenów - szczyt odpowiedzi po upływie 12-15 min. bierzemy pod uwagę tylko i wyłącznie wielkość powstałego bąbla. (Bąbel jest wynikiem reakcji natychmiastowej i jego wielkość zależy od ilości uwolnionej histaminy,
  a zaczerwienienie wokół niego jest zależne od obecności
  w skórze zakończeń nerwowych i reakcji neurogennej. Oceniając testy musimy wiedzieć, że reaktywność skóry przed południem jest mniejsza w stosunku do godzin popołudniowych. Największe rozmiary bąbli stwierdzane były w nocy.

Wykonanie skórnego testu punktowego cd.

Ocena punktowego testu skórnego

Mimo, że według Europejskiej Akademii Alergologii

i Immunologii Klinicznej nie ustalono najlepszego sposobu ustalania wrażliwości skóry, najlepszym i najpowszechniej stosowanym sposobem wydaje się porównywanie wartości średniej średnicy bąbla histaminowego i alergenowego.
Za pomocą przeźroczystej linijki mierzymy najdłuższą
i prostopadłą do niej średnicę bąbli. Następnie obliczamy średnią średnicę, którą porównujemy ze średnią średnicą bąbla histaminowego. Wynik powinniśmy wyrażać za pomocą skali punktowej oraz zawsze dodatkowo zapisujemy średnicę bąbli jako wynik bezwzględny.

Test skórny

Zapobieganie alergii

Zapobieganie alergii zaczyna się już w okresie wieku dziecięcego. Dzieci z rodzin gdzie występowała alergia winny być traktowane jako potencjalnie zagrożone alergią. Już w okresie ciąży matka powinna zachować dietę, która zmniejsza możliwość rozwoju alergii tj. nie przyjmować pełnego mleka, owoców cytrusowych, czekolady, kakao, orzechów. Karmienie naturalne stanowi najlepszą ochronę przed alergią pokarmową. Następnie dzieci te powinny mieć ograniczone produkty spożywcze alergizujące. Najlepszym postępowaniem zapobiegawczym jest eliminowanie alergenu. Po określeniu testami skórnymi na co uczulony jest chory - należy dążyć do maksymalnego ograniczenia kontaktu z alergenem.

Leczenie alergii

Główną zasadą leczenia alergii jest unikanie kontaktu
z alergenem, jego eliminacja z otoczenia chorego oraz leczenie zarówno objawów choroby, jak i zaburzeń immunologicznych ją wywołujących. Podstawowymi badaniami kierunkowymi są te, które oceniają obecność

w organizmie swoistych dla alergenu IgE. W praktyce do tego celu najczęściej wykorzystuje się testy skórne, które informują nas o obecności IgE w skórze pacjenta. Skóra jest bowiem dobrym odzwierciedleniem stanu wrażliwości alergicznej w innych narządach alergika (nos, oskrzela itd.). Szczegółowy zestaw testowanych alergenów ustala się na podstawie wywiadu zebranego od pacjenta. Na tym jeszcze nie koniec. Testując skórę, możemy wykrywać wiele uczuleń, które w danym momencie nie mają znaczenia dla wyjaśnienia dolegliwości naszego pacjenta.

Leczenie alergii cd.

Należy zatem zawsze ustalić związek między wykrytymi uczuleniami i dolegliwościami chorego, aby znaleźć winowajcę. Dopiero wtedy możemy opracować program unikania narażenia na alergen lub rozpocząć właściwe leczenie, np. zdecydować się na popularne wśród pacjentów odczulanie. Metoda ta polega na wytwarzaniu tolerancji organizmu na dany alergen, który wcześniej uznaliśmy za przyczynę objawów i jest zalecana w uczuleniach na alergeny wziewne. W kontrolowanych warunkach podaje się wówczas alergikowi coraz większe dawki alergenów, żeby nauczyć organizm tolerancji W wyjątkowych sytuacjach, kiedy mamy problem z ustaleniem związku przyczynowego między alergenem, który został wykryty w testach a dolegliwościami chorego, posługujemy się tzw. próbami prowokacyjnymi.

Leczenie alergii cd.

W kontrolowanych warunkach chory przyjmuje roztwory alergenu i na podstawie analizy zgłaszanych dolegliwości określa się związek przyczynowy między alergenem
a reakcją pacjenta. Celem leczenia stosowanego w alergii jest całkowite ustąpienie objawów lub ich kontrola umożliwiająca choremu normalne życie, często przy regularnym zażywaniu leków. Ważna jest też wiedza pacjenta o chorobie, aby mógł sam sobie pomóc
w przypadku zaostrzenia choroby. W leczeniu alergii bardzo pomocne są silne leki przeciwzapalne stosowane miejscowo (kortykosterydy wziewne i w postaci maści, Intal) oraz nowe generacje leków przeciwhistaminowych,
z uwagi na duże bezpieczeństwo ich przewlekłego stosowania (Zyrtec, Claritine, Flonidan, Eurespal). Są one wygodne w użyciu i nie mają wad leków poprzedniej generacji - wyeliminowano ich uboczne działanie na ośrodkowy układ nerwowy. Leki te nie zmieniają reakcji psychomotorycznej pacjenta.

Dekalog alergika

• Jeżeli masz często:

• katar, zatkany nos

• napady kichania

• zapalenie spojówek

• nawracające zapalenia oskrzeli

• objawy duszności

• kaszel bez cech ostrej infekcji

• swędzące zmiany skórne

• nawrotowe infekcje górnych dróg

oddechowych

To należy

• Zgłosić się do specjalisty alergologa.

• Poddać się testom skórnym i badaniom IgE we krwi, które zlecił Twój lekarz alergolog.

• Stosowanie niekonwencjonalnych metod terapii może nasilić Twoje objawy.

• Alergia to choroba o podłożu genetycznym. Jeżeli oboje rodziców są alergikami, to dziecko może odziedziczyć alergie aż w 70% przypadków.

• Jest to choroba związana z zaburzeniami adaptacji układu immunologicznego człowieka do nowych warunków środowiskowych związanych

z postępem cywilizacji, zmianami klimatycznymi.

cd.

• Choroba alergiczna może rozpocząć się
  w każdym wieku.

• Wprawdzie jest to choroba nieuleczalna, ale odpowiednia terapia gwarantuje Ci pełnię zdrowia.

• Alergia nieleczona przez lekarza alergologa może   doprowadzić do rozwoju astmy.

• Jeżeli po lekach przeciwalergicznych dostępnych bez recepty objawy choroby nie ustępują zgłoś się do lekarza. Objawy mogą być zbyt intensywne lub może to być inna choroba!

Pamiętaj! Warto wiedzieć na co jesteś uczulony.
Najlepszą terapią alergii jest unikanie alergenu!

Alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych

Alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych (AZPP) jest chorobą ziarniniakową rozwijającą się w wyniku powtarzającego się wziewania różnych alergenów pochodzenia organicznego lub chemicznego w obecności precypityny - przeciwciał powstałych po pierwszej ekspozycji.

Występowanie - ekspozycja zawodowa lub hobbystyczna

Alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych

czynniki etiologiczne

Patogeneza AZPP

• Zmiany w dystalnym odcinku dróg oddechowych, obejmują obszary płuc, w których dochodzi do wymiany gazowej

• Typ reakcji immunologicznej :

-Tworzenie kompleksów immunologicznych

-naciek komórkowy z udziałem limfocytów T oraz makrofagów

-Możliwy tez udział monocytów

Wpływ mają czynniki :

-genetyczne

-Środowiskowe

-stopień ekspozycji

-czynniki meteorologiczne

-zakażenia wirusowe

Objawy kliniczne

Przebieg ostry, podostry, przewlekły.

Postać ostra- duże narażenie na alergen, objawy pojawiają się ok. 4-6 godz. Po kontakcie z alergenem, najmocniejsze między 6-24 godz.

Objawy : gorączka ,dreszcze, złe samopoczucie, ucisk
w klatce piersiowej, suchy kaszel, duszność,

osłuchowo- trzeszczenia i pojedyncze rzężenia

Postać podostra i przewlekła - ciągła ekspozycja
na alergen

Objawy : upośledzenie tolerancji wysiłku fizycznego, zwiększająca się duszność, kaszel z odkrztuszaniem śluzowej plwociny, zmęczenie.

Rozpoznanie

Rozpoznanie ustala się na podstawie kompleksowej oceny klinicznej, radiologicznej, czynnościowej, laboratoryjnej, środowiskowej i patologicznej.

Rozpoznanie AZPP

-narażenie na antygen wywołujący chorobę

-wykrycie swoistych przeciwciał precypitujących

-nawracające objawy kliniczne

-występowanie objawów 4-8 godz. po ekspozycji

-trzeszczenia wdechowe w badaniu fizykalnym

-chudnięcie

Kryteria rozpoznania AZPP

Kryteria duże :

-charakterystyczne objawy kliniczne

-narażenie na antygen lub wykrycie w surowicy przeciwciał

-typowe dla AZPP zmiany radiologiczne

-limfocytoza w płynie BAL-u

-zmiany odpowiadające AZPP

-dodatnia próba prowokacyjna

Kryteria małe :

-obustronne trzeszczenia u podstawy płuc

-upośledzenie dyfuzji

-hipoksemia spoczynkowa lub wysiłkowa

Rozpoznanie choroby można ustalić na podstawie stwierdzenia

4 dużych i 2 małych kryteriów, po wykluczeniu podobnych chorób

śródmiąższowych płuc.

Badania laboratoryjne

• Wykrywanie swoistych przeciwciał IgE w surowicy

• Po zaprzestaniu ekspozycji na antygen przeciwciała są wykrywane w surowicy przez 2-3 lata.

• Samo wykrycie przeciwciał nie świadczy o chorobie

• Nie u wszystkich chorych na AZPP wykrywa się swoiste przeciwciała w surowicy

Badania czynnościowe układu oddechowego

• W AZPP restrykcyjny typ zaburzeń

• Upośledzenie dyfuzji z hypoksemią głownie wysiłkową

• Okazjonalne zmiany obturacyjne w drobnych oskrzelach

• U części chorych nie występują zaburzenia czynnościowe układu oddechowego

Obraz radiologiczny w AZPP

Zmiany radiologiczne zależą od zaawansowania choroby.

W ostrej postaci na zdjęciu RTG - rozsiane zagęszczenia guzkowate lub siateczkowato-guzkowate.

W podostrej postaci charakterystyczne rozsiane guzki - obraz mlecznego szkła.

W przewlekłej postaci - zmiany o typie włóknienia

i zmniejszenie objętości płuc. Z czasem - plaster miodu.

Rozedma i obraz pułapki powietrznej.

Leczenie AZPP

• Zaprzestanie ekspozycji na alergen

• Prednison 0,5 -1 mg/kg m.c

• Leczenie przez kilka tygodni lub miesięcy - stopniowo zmniejszając dawkę

• Ostanie doniesienia - leczenie erytromycyną

• Skuteczna ochrona - stosowanie masek z filtrami o wysokiej wydajności (HEPA)

Rokowanie

• Ostra i częściowo podostra postać - zmiany odwracalne

• W postaci przewlekłej zmiany utrzymują się mimo

zaprzestania ekspozycji

• Rokowanie zależy od szybkości rozpoznania, przerwania ekspozycji i włączenia leczenia

Alergiczny nieżyt nosa

Alergiczny nieżyt nosa ANN

Zespół objawów klinicznych pod postacią wycieku wodnistej wydzieliny z nosa lub spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła, uczucie zatkania nosa, świąd i kichanie, które są następstwem IgE- zależnej reakcji zapalnej błony śluzowej nosa na alergen.

Klasyfikacja ANN

• Pod względem czas występowania objawów

-okresowy

-przewlekły

• Po względem nasilania dolegliwości

-łagodny

-umiarkowany

-ciężki

Etiologia i patogeneza astmy oskrzelowej
/ astma bronchiale/

Astma oskrzelowa inaczej dychawica oskrzelowa jest to choroba należąca do grupy schorzeń alergicznych. Charakteryzuje się dusznością napadową, spowodowaną skurczem oskrzeli .Występuje na ogół u ludzi młodych, częściej u kobiet. Przez długi czas choroba ma mechanizm czynnościowy, dopiero w dalszym przebiegu dochodzi do utrwalonych zmian w oskrzelach i do rozedmy płuc.

Astma oskrzelowa atopowa jest uwarunkowana genetycznie. Pierwsze objawy alergii występują już w dzieciństwie, przy czym w tym okresie objawy chorobowe są wywołane na ogół przez alergeny pokarmowe, dopiero w późniejszym wieku przeważają alergeny wziewne.

Astma cd.

W astmie atopowej proces zapalny zapoczątkowany jest przez reakcję alergenu z immunoglobulinami klasy E, zakotwiczonymi na receptach bazofilów i mastocytów. Komórki te wydzielają liczne zdeponowane i tworzone

na nowo mediatory zapalenia kurczące oskrzela, a także cytokiny o właściwościach prozapalnych i pobudzających migrację innych komórek, w tym eozynofilów i limocytów,

do miejsca zapalenia.

Astma cd.

W astmie nieatopowej objawy choroby rozwijają się w wieku dojrzałym nie są poprzedzone innymi stanami alergicznymi.

Na ogół nie stwierdza się również uwarunkowań genetycznych. Różne związki chemiczne organiczne
i nieorganiczne, z którymi organizm ma kontakt mogą stać się alergenami tj. wywołać reakcję alergiczną, która przejawia się dychawicą oskrzelową. W ustroju alergen łączy się z przeciwciałem i to zjawisko wyzwala szereg reakcji alergicznych. Dochodzi do wydzielania przez komórki tuczne chemicznych mediatorów / m.in. histaminy/, które wywołują gwałtowny skurcz błony mięśniowej oskrzeli i wydzielanie przez tę błonę gęstego lepkiego śluzu. Te czynniki powodują zwężenie światła oskrzeli i doprowadzają do napadu duszności z utrudnieniem i przedłużeniem wydechu.

Astma cd.

Napady dychawicy oskrzelowej najczęściej występują w nocy. Chory budzi się z uczuciem duszności, odruchowo przyjmuje pozycję siedzącą lub stojącą, rękami opiera się

o twarde podłoże, taka pozycja umożliwia wykorzystanie pomocniczych mięśni oddechowych, co ułatwia wydech. Stojąc przy chorym słyszy się świszczący głośny oddech. Skóra jest sina, szczególnie na twarzy, która wyraźnie brzęknie przy dłużej trwającym napadzie. Żyły szyjne rozszerzają się. Napad trwa zwykle kilkadziesiąt minut
i kończy się kaszlem oraz odksztuszaniem lepkiej wydzieliny.

Czasami jednak skurcz oskrzeli przedłuża się pomimo podawanych leków. Jeżeli napad duszności trwa dłużej niż 24 h lub ataki powtarzają się wielokrotnie w ciągu dnia
w krótkich odstępach czasu, to mówimy o stanie astmatycznym.

Astmę oskrzelową nieatopwą możemy podzielić na:

• 1. Astmę oskrzelową infekcyjną, która wynika z zakażenia układu oddechowego każdym rodzajem drobnoustroju. Dotyczy bakteryjnego i wirusowego zakażenia.

• 2. Astmę oskrzelową wysiłkową - kiedy wysiłek jest jedynym czynnikiem wywołującym napad astmatyczny ( u osób bez obciążeń atopią i chorób układu oddechowego)

• 3. Astma oskrzelowa psychogenna - po wykluczeniu innych czynników przyczynowych.

• 4. Astma oskrzelowa odruchowa wywołana jest zarzucaniem treści żołądkowej do przełyku.

• 5. Astma z nietolerancją niesteroidowych leków przeciw- zapalnych wywołana wskutek zaburzeń metabolizmu.

• 6.Astma kryptogenna obejmuje te przypadki astmy nieatopowej, gdzie nie da się wyłonić czynnika przyczynowego.

Ze względu na ciężkość przebiegu astmy możemy podzielić ją na:

Astmę lekką, w której występują krótkotrwałe napady mniej niż jeden raz w tygodniu, objawy nocne mniej niż dwa razy
w miesiącu, oraz brak objawów między napadami.

• Czynność płuc PEF>80%

• Zmienność PEF<20%

• Prawidłowy PEF po zażyciu leków rozszerzających oskrzela.

Astma umiarkowana, gdzie napady występują częściej niż jeden raz w tygodniu, napady nocne więcej niż dwa razy
w miesiącu. Konieczna jest inhalacja lekami.

• PEF 60-80% wartości

• Zmienność 20-30%

• Prawidłowy po lekach rozszerzających oskrzela.

Ciężkość przebiegu astmy cd.

Astma ciężka- częste zaostrzenie, ciągłe utrzymujące się objawy, występują objawy nocne, ograniczenie aktywności fizycznej w wyniku choroby, hospitalizacja, przebyte zaostrzenie zagrażające życiu.

• PEF< 60% wartości należnej

• Zmienność > 30%

• PEF nieprawidłowy pomimo podanych leków.

Diagnostyka

• Diagnostyka rtg

• Spirometria-dokonuje się pomiaru objętości poszczególnych przestrzeni powietrznych płuc oraz sprawność czynnościową płuc

• To, czy oskrzela są, czy nie są zwężone, można wykryć za pomocą przyrządu zwanego aparatem Wrighta, mierzącego szczytowy przepływ powietrza w czasie wydechu wyrażony

w litrach/min. Dorosły młody mężczyzna średniego wzrostu wydycha powietrze z szybkością 650 l/min, kobieta -

z szybkością 350 l/min. Aparat Wrighta jest bardzo prosty
w obsłudze i - co ważne - tani. Każda osoba chora na astmę powinna go posiadać. Aparat do pomiaru szczytowego przepływu jest także użyteczny do kontroli efektów leczenia. W astmie charakterystyczna jest dobowa zmienność stopnia zwężenia oskrzeli. Wyniki pomiarów PEF wykazujące różnice między pomiarem rano i wieczorem wynoszące 20% i więcej potwierdzają rozpoznanie astmy. Typowa także jest znacząca poprawa PEF wkrótce po wziewnym zażyciu leku rozszerzającego oskrzela.

Diagnostyka cd.

• Badanie gazometryczne krwi - dzięki któremu można określić stężenie tlenu i dwutlenku węgla we krwi.

• W przypadku astmy z alergicznym tłem (z udziałem immunoglobulin IgE) pożyteczne bywają czasem testy skórne oraz testy prowokacyjne wziewne z zastosowaniem środków kurczących oskrzela. Te ostatnie służą także do oceny tzw. nadreaktywności oskrzeli w przebiegu astmy. Wykonuje się wziewny test z histaminą lub metacholiną
  i ocenia się tzw. próg histaminowy lub metacholinowy, który wyraża najmniejsze stężenie substancji powodujące zwężenie oskrzeli o ponad 20% stwierdzane badaniem spirometrycznym.

Leczenie astmy

U większości chorych dzięki leczeniu można:

• zapobiec występowaniu dolegliwości w ciągu dnia i nocy

• zapobiec ciężkim zaostrzeniom

• zminimalizować zapotrzebowanie na leki stosowane doraźnie

• utrzymać prawidłową lub bliską prawidłowej czynność płuc.

W leczeniu astmy stosuje się dwa rodzaje leków: leki stosowane przewlekle, zapobiegające wystąpieniu objawów choroby i jej zaostrzeniom (przede wszystkim leki o działaniu p/zapalnym), oraz leki stosowane doraźnie ( krótko działające leki rozszerzające oskrzela) w celu szybkiego opanowania objawów.

Ze względu na korzystny wskaźnik terapeutyczny preferuje się leki wziewne. Podając leki wziewne, uzyskuje się duże stężenie leku w drogach oddechowych, co zapewnia silne działanie lecznicze.

Leczenie astmy cd.

Do wziewnego podawania leku używa się: ciśnieniowych inhalatorów z dozownikiem, inhalatorów z dozownikiem wyzwalanych wdechem, inhalatorów suchego proszku oraz nebulizatorów.

• Przewlekłe leczenie astmy

• Obecnie najskuteczniejsze w przewlekłym leczeniu zapobiegawczym są leki przeciwzapalne, przede wszystkim kortykosteroidy wziewne.

Istnieją dwie metody prowadzące do opanowania astmy

( preferuje się pierwszą):

• -szybkie opanowanie objawów za pomocą intensywniejszego leczenia (np. zastosowanie przez krótki czas prednizolonu doustnie lub większej dawki kortykosteroidu wziewnego jako uzupełnienie leczenia odpowiedniego dla danego stopnia ciężkości astmy u danego chorego, a następnie zmniejszenie intensywności leczenia)

Leczenie astmy cd.

Leczenie zaostrzenia astmy.

Zaostrzenie astmy wymaga natychmiastowego leczenia:

• podstawowe znaczenie mają krótko działające B₂ -mimetyki wziewne, stosowane w odpowiednich dawkach

• korrtykosteroid w postaci tabletek lub syropu zastosowany odpowiednio wcześnie w umiarkowanym lub ciężkim zaostrzeniu ułatwia wygaszenie procesu zapalnego
  i przyspiesza ustąpienie objawów

• choremu z hipoksemią należy, tam gdzie to możliwe, podawać tlen

Leczenie astmy cd.

• nie zaleca się dołączania teofiliny ani aminofiliny do

B₂-mimetyku wziewnego stosowanego w dużych dawkach, gdyż nie zwiększa to skuteczności leczenia, lecz tylko ryzyko działań niepożądanych. Teofilinę można natomiast zastosować w sytuacji, gdy nie są dostępne B₂-mimetyki wziewne.

• -w przypadku reakcji anafilaktycznej lub obrzęku naczynioruchowego może być wskazane zastosowanie adrenaliny.

Problemy pielęgnacyjne pacjenta z astmą oskrzelową

1.Problem chorego: Niepokój spowodowany dusznością
i stanem swojego zdrowia.

Działanie pielęgniarskie: Należy zapewnić poczucie bezpieczeństwa, zapobiec atakom paniki przez stałą obecność przy chorym. Ułożyć chorego w pozycji wysokiej

w łóżku. Podać tlen o przepływie /4 litry/min- zlecenie lekarskie/.

Założenie pulsoksymetru choremu umożliwia ciągły pomiar wysycenia hemoglobiny tlenem. W pielęgnacji ważne jest prowadzenie karty obserwacyjnej: zabarwienia powłok skórnych, ciśnienia, tętna i oddechów. Przy obserwacji oddechów zwracać uwagę na ich liczbę, głębokość, miarowość oraz proporcje czasu trwania wdechu i wydechu. Ważne jest zapewnienie odpowiedniego mikroklimatu przez: wietrzenie sali, utrzymanie temp. W granicach 18-20⁰C, oraz dostatecznej wilgotności powietrza 50-70%

Problemy pielęgnacyjne cd.

Ograniczenie choremu wysiłku fizycznego przez: pozostawienie go w łóżku, pomoc w wykonywaniu i zaspokajaniu życiowych potrzeb, komasację wykonywanych zabiegów przy chorym. Pouczenie pacjenta o sposobach ułatwiających oddychanie, nauczenie relaksacji i technik rozluźniających, oraz gimnastyki oddechowej.

W wyniku podjętych działań pielęgniarskich osiągnięto zmniejszenie się duszności, chory jest spokojny, RR i TT

w granicach normy. Chory odczuwa komfort przebywając

w łóżku.

Problemy pielęgnacyjne cd.

2.Problem chorego: Trudność w odksztuszaniu zalegającej wydzieliny w oskrzelach.

Działanie pielęgniarskie: Celem działań jest poprawa drożności drzewa oskrzelowego poprzez przeprowadzenie u chorego inhalacji z lekami mukolitycznymi. Pouczenie chorego

o prawidłowym oddychaniu w czasie inhalacji. Wytłumaczenie i nauczenie chorego zasad higienicznego odksztuszania i odpluwania. Podanie do płukania ust wody przegotowanej z dodatkiem środka antyseptycznego. Oklepanie pleców choremu i pomoc w przyjęciu takiej pozycji pacjenta, która pomoże w odksztuszaniu wydzieliny. Przy kaszlu i zaleganiu wydzieliny pamiętać o przeprowadzeniu gimnastyki oddechowej.

Po podjęciu działań pielęgniarskich chory zaczął odpluwać wydzielinę. Zabiegi pozwoliły na utrzymanie higieny chorego

i otoczenia.

Problemy pielęgnacyjne cd.

3.Problem chorego: Niechęć do uczestniczenia w gimnastyce oddechowej, brak wiary w skuteczność ćwiczeń.

Działanie pielęgniarskie: Prowadzenie rozmowy z pacjentem mającej na celu przedstawienie korzyści płynących z ćwiczeń m.in.: poprawy wentylacji płuc, lepszego dotlenienia, zwiększenia zdolności do wykonywania wysiłku fizycznego, polepszenia samopoczucia. Zaprezentować choremu najprostszą technikę ćwiczeń i zmobilizować go do czynnego uczestniczenia w nich. W trakcie ćwiczeń obserwować chorego, zwracać uwagę na nieprawidłowości w ich wykonywaniu. Udostępnić broszury z tematyką ćwiczeń.

4.Problem pacjenta: Trudności w samoobsłudze wynikające
z nasilenia ataku duszności.

Działanie pielęgniarskie: Stworzenie warunków intymności

w czasie mikcji, defekacji oraz przy toalecie. Dostarczenie przyborów do toalety. Pomoc przy zmianie bielizny osobistej
i utrzymaniu w czystości otoczenia chorego. Pomoc
w spożywaniu posiłków. W wyniku podjętych działań zapewniono choremu możliwość zaspokojenia potrzeb fizycznych i nie dopuszczano do powstania odleżyn, utrzymano higienę ciała pacjenta i otoczenia.

Problemy pielęgnacyjne cd.

5.Problem chorego: Nieznajomość obsługi i techniki wykonywania inhalacji i dozownika pod ciśnieniem.

Działania pielęgniarskie: Zapoznanie chorego z budową dozownika. Zaprezentowanie sposobu działania inhalatora przez: wypuszczenie powietrza z płuc i z koordynowanie wdechu z naciśnięciem dozownika. Pouczenie chorego, aby po inhalacji przytrzymywał powietrze w płucach tak długo jak jest to możliwe, po czym spokojnie wypuścić je przez nos.

Dzięki prawidłowym posługiwaniem się inhalatorem osiągnięto u pacjenta widoczną poprawę prowadzonego leczenia.

Problemy pielęgnacyjne cd.

6.Problem chorego: Uboga wiedza na temat swojej choroby.

Działania pielęgniarskie: Przekazanie informacji choremu

i jego rodzinie na temat czynników wywołujących napady duszności i sposobów eliminacji przyczyn. Konieczność utrzymania mieszkania w czystości, regularne odkurzanie, wycieranie kurzy. Stosować poduszki
z tkanin syntetycznych. Unikać zbyt wysokiej temperatury
w pomieszczeniach i nadmiernego wysuszenia powietrza. Bezwzględny zakaz palenia papierosów - mówić o ich szkodliwym wpływie na przebieg choroby.

Zapoznać z rodzajem diety ze wskazaniem na posiłki wysokoenergetyczne, wysokobiałkowe i bogatowitaminowe. Nauczyć chorego prawidłowego postępowania w czasie napadu duszności. Udostępnić broszury medyczne na temat choroby.

Dzięki szerokiej edukacji zmotywowano chorego w jednostce chorobowej, jaką jest astma.

Ostra niewydolność oddechowa

Spowodowana jest nagłym wystąpieniem znacznego stopnia zaburzeń wentylacji płuc i wymiany gazowej przez barierę pęcherzykowo-włośniczkową.

Przyczyny : płucne i pozapłucne.

-jako dekompensacja w przewlekłych chorobach oskrzeli i płuc, np. astmie, przewlekłym zapaleniu oskrzeli, chorobach śródmiąższowych płuc, lub jako powikłanie w ostrych chorobach płuc : zapaleniu płuc, zatorach płucnych. Również przy zmianach opłucnowych: wysięk, przesięk, odma.

-bez zmian w płucach : w przebiegu wstrząsu anafilaktycznego, po masywnych krwotokach, w chorobach neurologicznych.

Obraz kliniczny ostrej niewydolności oddechowej

• Duszność

• Wzrost liczby oddechów (40-60/min)

• Kaszel z odkrztuszaniem pienistej różowej wydzieliny

• Sinica

• Poty

• Przyspieszenie i zaburzenie rytmu serca

• Przy narastającym niedotlenieniu zwolnienie czynności serca

• Przy znacznym wzroście stężenia CO₂ we krwi (hiperkapnii) dochodzi do śpiączki

Leczenie ostrej niewydolności oddechowej

• Poprawienie wentylacji - udrożnienie drzewa oskrzelowego

( u przytomnych przez pobudzenie kaszlu i odkrztuszania, drenaż ułożeniowy
u nieprzytomnych przez odessanie wydzieliny, intubację czasem tracheostomię)

• Poprawa wymiany gazowej - podanie tlenu

• Przy braku poprawy podłączenie do respiratora

• Prowadzenie kontroli gazów we krwi i elektrolitów

• Leczenie przyczynowe ostrej niewydolności oddechowej

• Leczenie płynami i sterowanie diurezą

• Regulacja metabolizmu

Przewlekła niewydolność oddechowa

Występuje w przebiegu długotrwających chorób układu oddechowego uszkadzających miąższ płucny, oskrzela lub łożysko naczyniowe płuc.

Dochodzi do zaburzeń wentylacji i wymiany gazowej między powietrzem pęcherzykowym, a gazami we krwi, co powoduje niedotlenienie hipoksję z lub bez hiperkapnii.

Obraz kliniczny przewlekłej niewydolności oddechowej

• Objawy choroby podstawowej

• Sinica warg i błon śluzowych jamy ustnej, małżowin usznych, paznokci.

• Wzrasta liczba krwinek czerwonych

• Zaburzenia ze strony OUN, bóle głowy senność

• PaO₂< 60mm Hg

• Może być wzrost PaCO₂>45mm Hg

• Jeśli obniżenie PaO₂ występuje w spoczynku - jawna niewydolność, jeśli po wysiłku - utajniona niewydolność

Leczenie przewlekłej niewydolności oddechowej

• Udrożnienie drzewa oskrzelowego ( przez pobudzenie kaszlu i odkrztuszania, drenaż ułożeniowy, oklepywanie)

• Zwalczanie zakażenia

• Tlenoterapia (u chorych z jednoczesnym wzrostem stężenia PaCO₂ lub obniżeniem wrażliwości ośrodka oddechowego, podawanie tlenu pod kontrolą gazów we krwi, ponieważ może dojść do śpiączki hiperkapnicznej.

• Prowadzenie kontroli gazów we krwi i elektrolitów

• Leczenie przyczynowe przewlekłej niewydolności oddechowej

• Leczenie płynami i sterowanie diurezą

• Regulacja metabolizmu

• Leczenie dietetyczne

Nieinwazyjne wspomaganie wentylacji

• Wskazania :

-zaostrzenie niewydolności oddychania

-nasilona duszność

-tachykardia

-oddech paradoksalny

-aktywność dodatkowych mięśni oddechowych

-ph<7,30

-PaO₂<50 mm Hg

-PaCO₂>70 mm Hg

Przeciwskazania

-zaburzenia świadomości

-obfita wydzielina z dróg oddechowych

-chory samodzielnie nie odkrztusza

-chory niestabilny hemodynamicznie

-ciężkie choroby współistniejące

Nieinwazyje wspomaganie wentylacji

NWW umożliwia uzyskanie wentylacji pęcherzykowej bez intubacji dróg oddechowych.
Wykorzystuje się do tego celu dwa typy respiratorów - objętościowe i ciśnieniowo zmienne.

W trakcie NWW należy podać tlen w takiej dawce by osiągnąć saturację krwi tętniczej powyżej 90% - do 5l/min

Brak poprawy w ciągu dwóch godzin oznacza nieskuteczność NWW i konieczność intubacji.

W czasie NWW monitorujemy SaO₂ ,PaO₂ ,PaCO_{2 ,}pH

Ostre zapalenie oskrzeli

Etiologia - zakażenia wirusowe lub bakteryjne, gazy drażniące

Objawy - kaszel suchy, ból gardła gorączka

Leczenie : przyczynowe , leżenie w łóżku, leki wykrztuśne lub p/kaszlowe, nawadnianie

Przewlekłe zapalenie oskrzeli

Światowa Organizacja Zdrowia ustaliła następującą definicję przewlekłego zapalenia oskrzeli: Chorobę tę rozpoznaje się gdy przez większość dni tygodnia, przez co najmniej trzy miesiące w roku i co najmniej przez kolejne dwa lata, pacjent ma kaszel z odpluwaniem wydzieliny oskrzelowej.

W zależności od współistnienia skurczu oskrzeli przewlekły nieżyt oskrzeli dzielimy na:

• Prosty przewlekły nieżyt oskrzeli, w którym nie stwierdza się klinicznie cech skurczu oskrzeli (np.: kaszel palacza).

• Skurczowy przewlekły nieżyt oskrzeli, gdzie okresowo lub stale stwierdza się objawy skurczu oskrzeli.

• Astmatyczny przewlekły nieżyt oskrzeli gdzie stwierdza się okresowo objawy zbliżone do napadu astmatycznego.

Przyczyny przewlekłego zapalenia oskrzeli

Przewlekłe podrażnienie śluzówki oskrzeli przez dymy, pary

i pyły alergeny . Najczęstszą przyczyną tej choroby jest palenie tytoniu, następnie zapylenie w miejscu pracy, wreszcie obecność szkodliwych substancji w powietrzu otaczającym. Pewien wpływ ma praca w zimnie i wilgoci,
z możliwością częstych przeziębień. Przewlekły nieżyt oskrzeli jest 10 razy częściej przyczyną zgonów górników, w porównaniu do pracowników umysłowych. Dym papierosowy niszczy mechanizmy obronne oskrzeli, hamuje ruch rzęsek nabłonka oskrzelowego i wydalanie śluzu. Uszkodzone mechanizmy obronne sprzyjają rozwojowi zakażeń oskrzeli.

Objawy

Początkowo objawy są dyskretne, występuje kaszel poranny, tak częsty u palaczy papierosów i niewielkie odpluwanie, które nie budzi niepokoju pacjenta. Wydzielina początkowo jest śluzowa, a w czasie zakażeń dróg oddechowych przechodzi w ropną. Kaszel staje się dokuczliwy, wykrztuszanie plwociny jest utrudnione wskutek jej zwiększonej lepkości. Ilość plwociny waha się od kilku do kilkuset mililitrów na dobę. Kaszel bywa mało skuteczny, wskutek czego dochodzi do zalegania wydzieliny. Zaostrzenie choroby cechuje się dusznością, oddechy staja się płytkie, niejednokrotnie przyśpieszone. Osłuchiwaniem stwierdza się świsty i furczenia, które niekiedy ustępują po kaszlu i wykrztuszeniu plwociny.

Diagnozowanie

Przewlekły nieżyt oskrzeli rozpoznaje się na podstawie długo utrzymującego się kaszlu zwykle połączonego

z wykrztuszaniem.

Leczenie

Ze względu na długotrwały i nawracający charakter schorzenia powinno być konsekwentne i długotrwałe.

• Osoba paląca bezwzględnie powinna zarzucić palenie

• Robotnicy narażeni na działanie szkodliwych wyziewów, jak również osoby pracujące w złych warunkach

atmosferycznych, powinni zmienić pracę

• Zabiegi mające na celu usuwanie wydzieliny z drzewa oskrzelowego (nawadnianie, leki rozrzedzające plwocinę, fizjoterapia)

leczenie

• Zwalczanie zakażenia (antybiotyki)

• Zwalczanie skurczu oskrzeli (leki rozszerzające oskrzela)

• Zwalczanie wtórnej alergizacji (kortykosteroidy)
  i niewydolności krążenia (leki nasercowe, moczopędne).

Należy dążyć do tego, aby kaszel był skuteczny, tzn. ażeby chory kaszląc wykrztuszał łatwo plwocinę. Ważna jest właściwie przeprowadzona poranna toaleta drzewa oskrzelowego.

Zakażenia należy zwalczać konsekwentnie za pomocą celowanego antybiotyku.

Stosowane leki rozszerzające oskrzela (beta₂ - adrenergiczne) przeważnie w postaci aerozoli, kotrykosteroidy. Pomocne są proste środki takie jak: inhalacje lub aerozole, leczenie ułożeniowe i oklepywanie klatki piersiowej, ćwiczenia fizyczne, odpowiednie odżywianie, leczenie tlenem.

Wskazówki dla pacjenta

Pacjent powinien posiadać wiedzę o swojej chorobie, co wpływa na przebieg choroby, jak unikać nawrotów choroby a tym samym pogłębiania się zmian w układzie oddechowym.

• Zapobiegaj przeziębieniom i infekcjom dróg oddechowych które zaostrzają przebieg choroby.

• Wykonuj codziennie gimnastykę oddechową, codziennie wykonuj toaletę poranną drzewa oskrzelowego.

• Unikaj przebywania w przegrzanych pomieszczeniach, unikaj miejsc zadymionych.

• Zażywaj systematycznie leki zalecone przez lekarza, przestrzegaj terminów wizyt kontrolnych u lekarza rodzinnego.

• Utrzymuj codzienny, równomierny i systematyczny wysiłek fizyczny, dbaj o kondycję ogólną.

• Racjonalnie się odżywiaj, dbaj o prawidłowa masę ciała - ogranicz spożycie cukru, uwzględnij w codziennej diecie owoce, warzywa, chude mięso, ziarna zbóż.

PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP)

Stan chorobowy charakteryzujący się zmniejszeniem przepływu powietrza w oskrzelach, spowodowanym przez przewlekłe zapalenie oskrzeli (chorobę dróg oddechowych) lub rozedmę (uszkodzenie tkanki śródmiąższowej z powiększeniem przestrzeni powietrznych). Upośledzenie przepływu powietrza na ogół się nasila, może mu towarzyszyć nadreaktywność oskrzeli. Klinicznie przewlekłe zapalenie oskrzeli określa się jako kaszel i wykrztuszanie trwające przez 3 miesiące w ciągu dwóch kolejnych lat, przy czym wykluczono inne przyczyny takiego kaszlu (np. astmę, rozstrzenie oskrzeli, torbielowatość płuc). Rozedmę histopatologicznie definiuje się jako nieprawidłowe powiększenie przestrzeni powietrznych.

Przyczyny POChP

• Najistotniejszy czynnik wpływający na powstanie POChP to palenie papierosów. Udowodniono niezbicie, że niewiele osób niepalących choruje na POChP, jednak choroba dotyka większości palaczy.

• Zanieczyszczenia środowiska (dymy przemysłowe)

• Nadreaktywność oskrzeli, astma i atopia również mogą się przyczynić do powstania POChP.

• Niedobór AAT (jest to białko wytwarzane przez wątrobę,
  a jego główne działanie polega na hamowaniu elastazy granulocytów obojętnochłonnych .

Objawy POCHP

Typowy pacjent z POChP przed wystąpieniem pierwszych objawów wypala od ponad 20 lat przynajmniej jedną paczkę papierosów dziennie. Choroba przeważnie rozpoczyna się
w piątej dekadzie życia kaszlem i wykrztuszaniem lub ostrą chorobą układu oddechowego. Duszność pojawia się

w szóstej lub siódmej dekadzie, ale bywa również objawem dominującym. Duszność może mieć charakter upośledzający

i prowadzić do takiego obniżenia wydolności wysiłkowej,

że nawet niezbyt intensywne ćwiczenia wywołują nasilenie objawów. Plwocina początkowo pojawia się tylko rano i jest śluzowata. W czasie zaostrzeń choroby może być ropna. Okresowo mogą występować ostre zakażenia układu oddechowego charakteryzujące się kaszlem, ropną plwociną i świszczącym oddechem, dusznością, a czasami gorączką.

Objawy POCHP cd.

Świszczący oddech i duszność podawane w wywiadach mogą prowadzić do błędnego rozpoznania astmy. W miarę postępowania choroby przerwy między zaostrzeniami skracają się. W późnym okresie może dojść do hipoksemii wywołującej sinicę, bardziej nasiloną w skutek zwiększenia liczby krwinek czerwonych. Występowanie porannych bólów głowy sugeruje hiperkapnię. U chorych z hipoksemią
i hiperkapnią może dojść do powstania serca płucnego
z niewydolnością prawo komorową serca. Większość epizodów krwioplucia jest spowodowana nadżerkami nabłonka, a nie nowotworem. Rak płuca częściej występuje
u palących dotkniętych POChP, pojawienie się krwioplucia zwiększa prawdopodobieństwo, że doszło do rozwoju nowotworu.

Diagnozowanie POCHP

Rozpoznanie choroby opiera się na szczegółowym wywiadzie, badaniach przedmiotowych, oraz na podstawie badań dodatkowych:

W badaniach przedmiotowych początkowo świsty i furczenia mogą występować podczas nasilonego wydechu. W miarę narastania obturacji nadmierne rozdęcie płuc staje się coraz wyraźniejsze i zwiększa się wymiar tylno-przedni klatki piersiowej. Maleje ruchomość przepony; ulega ona spłaszczeniu. W tym okresie choroby nasilają się dodatkowe objawy osłuchowe nad płucami , a tony serca często stają się cichsze. U podstawy obu płuc często wysłuchuje się trzeszczenia. Osoby w zaawansowanym stadium choroby mogą przyjmować pozycję zmniejszającą duszność, np. pochylać się do przodu opierając się zarazem na łokciach. Wydech powietrza często odbywa się przez zasznurowane usta z wyraźnym napięciem mięśni brzucha.

Diagnozowanie POCHP cd.

• Badanie radiologiczne klatki piersiowej (wskazane nie tylko
  w celu potwierdzenia rozedmy, lecz także ze względu na wykluczenie innych chorób o podobnych objawach),

• Tomografia komputerowa (służy jako zasadnicze badanie oceniające wskazania do wycięcia tkanki płucnej z powodu pęcherzy rozedmowych i pozwalające rozpoznawać rozstrzenie oskrzeli),

• Badanie czynnościowe układu oddechowego: pomiar szczytowego przepływu powietrza za pomocą aparatu Wrighta, ocenia się drożność oskrzeli.

Spirometria: mierzy składowe objętości i pojemności powietrza zawartego w płucach, oraz szybkość przepływu powietrza przez drogi oddechowe

Diagnozowanie POCHP

• Pulsoksymetria (nieinwazyjny ciągły pomiar wysycenia hemoglobiny tlenem we krwi tętniczej),

• Badanie plwociny,

• Gazometria (pozwala na rozpoznanie niewydolności oddechowej, bada się krew tętniczą).

Działania lecznicze w POCHP

Cel leczenia to:

• Zapobieganie dalszemu pogarszaniu się czynności układu oddechowego,

• Złagodzenie objawów choroby,

• Leczenie pojawiających się powikłań.

Leczenie pacjentów z objawową postacią POChP polega na działaniach przedłużających życie i na działaniach łagodzących objawy choroby.

Działania przedłużające życie to:

• zaprzestanie palenia,

• tlenoterapia u osób z hipoksemią.

Działania łagodzące objawy choroby:

• Farmakoterapia :

1. Leki rozszerzające oskrzela- odgrywają najistotniejszą rolę w leczeniu objawowym chorób obturacyjnch, przy czym preferowane są preparaty wziewne. Stosuje się trzy grupy leków : leki antycholinergiczne oraz β₂-mimetyki krótko i długo działające. Powodują zniesienie lub złagodzenie duszności wysiłkowej w POCHP.

Leki antycholinergiczne - powinny być stosowane
w POCHP jako leki pierwszego rzutu. Powodują rozkurcz mięśni gładkich oskrzeli i zmniejszają produkcję śluzu, co poprawia drożność oskrzeli. Są bezpieczne u pacjentów w podeszłym wieku. Mają formę wziewną.

Stosuje się : Atrovent, Beredual

Działania łagodzące objawy choroby:

• 3.Antybiotyki,leki nasercowe, szczepienia

• Rehabilitacja (edukacja, wsparcie psychologiczne , gimnastyka oddechowa),

• Odżywianie i leczenie chirurgiczne.

Rokowanie w POCHP

Rokowanie co do czasu życia osób ze znacznie obniżoną wartością FEV₁ jest złe. W przypadkach gdy FEV₁ wynosi poniżej 30% wartości należnej, prawdopodobieństwo przeżycia 5 lat wynosi 50%. Jedynym sposobem leczenia, który wydłuża okres przeżycia jest domowa tlenoterapia.

U osób z hipoksemią musi być jednak stosowana przez co najmniej 15 godzin w ciągu doby. Okres przewidywalnego przeżycia wydaje się lepiej korelować z wartością FEV₁ osiąganą po zastosowaniu leku rozszerzającego oskrzela. Nie wykazano dotychczas aby stosowanie leków antycholinergicznych wpływało na okres przeżycia pomimo, że wykazują one korzystne działanie, np. dodatkowe działanie rozszerzające oskrzela podczas ich łącznego podawania z lekami β-adrenergicznymi.

PROBLEMY PIELĘGNACYJNE
I ZDROWOTNE PACJENTA w POCHP

• Duszność typu obturacyjnego.

• Kaszel i trudności z odpluciem wydzieliny.

• Trudności w zasypianiu i budzenie się w nocy spowodowane dusznością.

• Niepokój przed nasileniem duszności.

• Obrzęki kończyn dolnych.

Rozwiązywanie problemów pacjenta

Duszność typu obturacyjnego.

Cel:

Zmniejszenie duszności.

Realizacja:

• zapewnienie poczucia bezpieczeństwa poprzez rozmowę,

• ułożenie chorego w pozycji wysokiej lub w półwysokiej (dogodnej dla pacjenta),

• podanie tlenu zleconego przez lekarza,

• założenie do żyły wenflonu,

• podanie zleconych leków (nebulizacja, leki dożylne),

• zapewnienie właściwego mikroklimatu w sali (wietrzenie sali

i nawilżanie powietrza),

• zapewnienie luźnej bielizny osobistej,

Rozwiązywanie problemów pacjenta
Duszność typu obturacyjnego cd.

• stała obserwacja (zabarwienia skóry, pomiar tętna, ciśnienia krwi, częstości oddechu),

• oszczędzanie pacjentowi wysiłku poprzez pozostawienie go w łóżku, pomoc przy karmieniu, komasację zabiegów pielęgniarskich.

Ocena:

• Po podjętych działaniach duszność zmniejszyła się.

Kaszel i trudności z odpluwaniem wydzieliny
-dyskomfort

Cel: Ułatwienie odksztuszania wydzieliny i złagodzenie kaszlu.

Realizacja:

• oklepywanie pleców,

• wykonanie nebulizacji,

• nawilżenie powietrza w sali,

• dostarczenie pojemnika na odksztuszaną wydzielinę,

• wykonanie drenażu ułożeniowego,

• nauczenie i zachęcenie pacjenta do wykonywania gimnastyki oddechowej,

• podanie zleconych leków wykrztuśnych,

• podawanie ciepłych płynów do picia,

• obserwacja charakteru odksztuszanej wydzieliny,

• edukacja pacjenta co do konieczności codziennej higieny drzewa oskrzelowego.

Ocena: Po podjętych działaniach pacjent łatwiej odkrztusza wydzielinę, kaszel jest mniej uciążliwy.

Trudności w zasypianiu i budzenie się w nocy spowodowane dusznością.

Cel: Umożliwienie choremu pełnego odpoczynku nocnego.

Realizacja:

• stworzenie odpowiedniej atmosfery na sali,

• zapewnienie właściwego mikroklimatu w sali (wietrzenie sali

i nawilżanie powietrza),

• godziny podawania leków dostosować do potrzeb chorego (leki przeciw duszności podać przed snem chorego jeśli duszność najczęściej pojawia się w godzinach nocnych),

• podanie zleconych leków nasennych i uspokajających.

Ocena:

• Dzięki działaniom chory w nocy spał, duszność nie wystąpiła.

Niepokój przed nasileniem duszności.

Cel: Zmniejszenie lęku występującego u pacjenta.

Realizacja:

• rozmowa z chorym na temat choroby i okoliczności występowania duszności,

• nauczenie chorego samoobserwacji i radzenia sobie
  w momencie wystąpienia duszności,

• nauczenie chorego korzystania z inhalatorów osobistych, poinformowanie go o niebezpieczeństwie przedawkowania,

• rozmowa z rodziną na temat choroby pacjenta i sposobów radzenia sobie w razie duszności pacjenta,

• częsta obecność przy chorym i zapewnienie go o ciągłym nadzorze (poinformowanie o przyłóżkowym dzwonku
  i możliwości skorzystania z niego w każdej chwili),

• możliwość kontaktu z rodziną.

Ocena: Chory jest spokojniejszy, wie jak radzić sobie

z dusznością, wie że może liczyć na pomoc w każdej chwili.

Dyskomfort spowodowany Obrzękami kończyn dolnych.

Cel: Zapobieganie narastaniu obrzęków kończyn dolnych.

Realizacja:

• ułożenie obrzękniętych kończyn wyżej,

• pouczenie pacjenta, aby nie siedział długo ze spuszczonymi nogami (zaleca się, aby pacjent leżał w łóżku z nogami wyżej ułożonymi),

• obserwacja i pomiar obrzęków,

• zalecenie diety bogato białkowej z ograniczeniem sodu,

• podanie zleconych leków.

Ocena: Obrzęki na kończynach dolnych znacznie się zmniejszyły.

EDUKACJA ZDROWOTNA PACJENTA

Plan edukacji:

Przekazanie wiedzy na temat:

• jednostki chorobowej,

• konieczności systematycznego zażywania leków,

• ubocznych skutków długotrwałego przyjmowania leków sterydowych,

• umiejętności radzenia sobie w momencie wystąpienia duszności,

• niebezpieczeństwa przedawkowania leków,

• konieczności zaprzestania palenia.

Instruktaż dotyczący korzystania z:

• nebulizatora,

• leków wziewnych (inhalatory osobiste, dyski, inhalatory proszkowe).

EDUKACJA ZDROWOTNA PACJENTA

Umiejętności dotyczące gimnastyki oddechowej :

• konieczność wykonywania przez pacjenta gimnastyki oddechowej (poprawa mechanizmu oddechowego, złagodzenie objawów choroby, zwiększenie tolerancji wysiłku, poprawa jakości życia),

• zapoznanie z rodzajem ćwiczeń,

• przygotowanie do ćwiczeń (przewietrzenie pokoju, zażycie leków wykrztuśnych, wykonanie inhalacji, lub wypicie ciepłego napoju i wykrztuszenie zalegającej wydzieliny),

• zapoznanie z zestawem ćwiczeń zalecanych dla pacjenta.

Ogólne zalecenia dotyczące życia z POChP:

• wietrzenie pomieszczeń,

• higieniczny tryb życia, zakaz palernia

• częste spacery na świeżym powietrzu,

• konieczność codziennej „toalety oskrzeli”.

Sarkoidoza

Sarkoidoza jest przewlekłą wielonarządową chorobą o nieznanej

przyczynie, Sarkoidoza charakteryzuje się występowaniem

w zajętych tkankach i układach nacieków zapalnych

i specyficznych guzków, tzw. nie serowaciejących ziarniniaków,

które mogą wchłonąć się lub ulec zwłóknieniu. Choroba dotyczy

najczęściej ludzi młodych i objawia się powiększeniem węzłów

wnęk płuc (tj. w miejscu wnikania do płuc oskrzeli głównych

i naczyń), naciekami w obrębie płuc, zmianami na skórze

i w obrębie narządu wzroku.

Sarkoidoza

Objawy mogą się pojawić nagle, ale najczęściej postępują

stopniowo. W obrazie rentgenowskim płuc sarkoidoza może

przypominać gruźlicę lub chłoniaka. Jest to choroba ciężka do

zdiagnozowania, ponieważ objawy choroby bardzo

przypominają grypowe, czyli ciągłe zmęczenie, na które nie

ma wpływu sen, względne wyczerpanie, poczucie braku

energii, duszności nawet przy stosunkowo niewielkim wysiłku,

ataki suchego i ostrego kaszlu, gorączka, bóle o różnym

natężeniu, suchość oczu, zamazane widzenie, skrócenie

oddechu, uszkodzenia skóry.

Rozpoznanie sarkoidozy, szczególnie na początku choroby,

może być trudne, zwłaszcza gdy obserwujemy nietypowy

przebieg choroby, bez zajęcia płuc.

Sarkoidoza

Możemy się tu spotykać z następującymi postaciami choroby:

sarkoidoza płuc, sarkoidoza węzłów chłonnych, sarkoidoza skóry,

sarkoidoza oczu, sarkoidoza górnych dróg oddechowych,

sarkoidoza układu nerwowego, sarkoidoza nerek, sarkoidoza

wątroby, sarkoidoza układu szkieletowo-mięśniowego, sarkoidoza

ślinianek.

Zmiany w badaniu radiologicznym klatki piersiowej stwierdza

się u 95% chorych. Na ich podstawie powstał podział sarkoidozy

na 4 typy, na podstawie których ustala się strategię leczenia,

rokowanie i różnicowanie.

Sarkoidoza

- sarkoidozy: typ 0 - przedstawia prawidłowy

obraz radiologiczny w odosobnionej sarkoidozie

narządów pozapłucnych,

• typ I - przedstawia limf adenopatię obu wnęk płucnych,

• typ II - limfadenopatia obu wnęk płucnych
  z zajęciem tkanki płucnej,

• typ III - zajęcie płuc bez limfadenopatii

• typ IV - zwłóknienie płuc z nieodwracalnym upośledzeniem ich czynności

Sarkoidoza

Najpewniejsze rozpoznanie można postawić na podstawie biopsji

narządu zajętego procesem chorobowym. Wykrycie ziarniniaka

sarkoidalnego w bioptacie komórkowym daje pewność

postawienia prawidłowej diagnozy.

Innymi badaniami, które mogą pomóc w rozpoznaniu sarkoidozy

są scyntygrafia płuc z galem 67 oraz badanie popłuczyn

oskrzelikowo-pęcherzykowych, wykazujące podwyższony odsetek

limfocytów, głównie limfocytów T.

W badaniach laboratoryjnych surowicy krwi w przebiegu

sarkoidozy obserwujemy przyspieszenie opadania czerwonych

krwinek, zwłaszcza w postaci ostrej, limfocytopenię, eozynofilię,

hiperglobulinemię.

Sarkoidoza

Leczenie sarkoidozy jest trudne i pozostaje ciągle

przedmiotem wielu badań klinicznych. Obecnie leczeniem

z wyboru jest stosowanie glikokortykosteroidów, natomiast inne

leki, są ciągle badane pod względem skuteczności

i bezpieczeństwa w leczeniu sarkoidozy. Innym lekiem, który daje

pomyślne rezultaty u chorych na sarkoidozę, jest talidomid.

Rokowanie w sarkoidozie zależy od postaci choroby i stopnia

zaawansowania. Śmiertelność wynosi 5% .

Grzybica układu oddechowego

Grzybica układu oddechowego

Grzybica układu oddechowego i związane z nią objawy

powodowane są przez Candida albicans.

Bardzo często  u dzieci i dorosłych, pojawiają się objawy

porannego kaszlu z odkrztuszaniem lepkiej, szarej lub

szarobrązowej galaretowatej wydzieliny o nieprzyjemnym

zapachu, uczucie ciała obcego w gardle, nieustanne przełykanie

śliny oraz chrząkanie. Do tego dochodzą problemy z porannym

obrzękiem nosa i paradoksalnie wodnisty katar. Objawy te są

traktowane przez lekarzy jako alergie i infekcje bakteryjne

i najczęściej leczone są antybiotykami i preparatami chemicznymi.

Jednak rezultat kuracji antybiotykowej nie daje żadnych

rezultatów.

GRZYBICA TCHAWICY I OSKRZELI

Grzybica tchawicy i oskrzeli dotyka zazwyczaj osoby z  ludzi

z osłabionym systemem odpornościowym oraz

osoby  przewlekle chore. Chorobę tę wywołuje grzyb Candida

albicans, rzadziej inne gatunki chorobotwórcze.

Drogą zakażenia jest krew. W wyniku rozsiewu komórek

drożdżaka z innych ognisk grzybiczych, istniejących wewnątrz

organizmu, grzyby przenikają do krwioobiegu. Głównymi

objawami tego typu grzybicy jest: kaszel, krwioplucie

i wykrztuszanie śluzowej, galaretowanej wydzieliny, często

podbarwionej na brązowo. Ma ona bardzo nieprzyjemny,

charakterystyczny zapach ropy i zgnilizny, białe naloty

pokrywające błonę śluzową tchawicy i oskrzeli. Objawem

towarzyszącym tej chorobie są częste pleśniawki jamy

ustnej. W przypadkach nie leczonych choroba ta może

przejść na tkankę płucną.

GRZYBICA PŁUC

Grzybica płuc powstaje na skutek przejścia grzybicy z oskrzeli na

tkankę płucną lub rozsiewu komórek drożdżaków w grzybicy

ogólnoustrojowej. Objawy w tej chorobie to: gorączka, suchy

kaszel, wykrztuszanie śluzowej wydzieliny, często podbarwionej

na brązowo i narastająca duszność.

GRZYBICA OPŁUCNEJ

Grzybica opłucnej towarzyszy ropniakom opłucnej powikłanych

przetoką oskrzelową. Zakażenie zwykle przebiega z gorączką

i ogólnym osłabieniem. W treści ropnej pobranej z przetoki

stwierdza się obecność licznych komórek drożdżaków oraz

fragmenty strzępków grzybni.

GRZYBICA JAM NOSA I ZATOK PRZYNOSOWYCH

Występujące zazwyczaj objawy to: poranny obrzęk nosa, stale

utrzymująca się cuchnąca wydzielina, poranny obrzęk twarzy oraz

silne bóle głowy w okolicy czoła i oczodołów. Do tych objawów

niekiedy dołącza się katar - wodnisty lub gęsty śluzowy, często

zabarwiony na biało, żółto lub brązowo. Niewątpliwie na stan

zapalny zatok nakładają się objawy alergii, które przypominają

pyłkowicę.

GRZYBICA GARDŁA I MIGDAŁKÓW PODNIEBIENNYCH

Candida albicans, a także Candida krusei oraz Candida tropicals

są przyczyną grzybicy gardła i migdałków podniebiennych.

Grzybica tego typu  może przebiegać w postaci ostrej lub

przewlekłej. Postać ostrą cechuje ból gardła, podwyższona

temperatura ciała, ogólne osłabienie, brak łaknienia i suchy

kaszel. Migdałki podniebienne są powiększone, rozpulchnione,

a na ich powierzchni widoczne są drobne, punkcikowe, biało-

kremowe, lśniące naloty. Po mechanicznym usunięciu tych

nalotów błona śluzowa nie krwawi. Migdałki podniebienne

Pokrywa gruby, jednolity kożuch, który krwawi przy próbie

oderwania go. Węzły chłonne podżuchwowe i szyjne są znacznie

powiększone i bolesne. W przewlekłej grzybicy gardła

charakterystycznym objawem jest uczucie przeszkody w gardle

i stany podgorączkowe. Migdałki w badaniu bezpośrednim są

średniej wielkości, a przy ucisku wypływa z nich treść ropna. Łuki

podniebienne ą przekrwione. Niekiedy węzły chłonne szyjne

ipodżuchwowe są powiększone i bolesne.

GRZYBICA KRTANI

Candida albicans jest przyczyna grzybicy krtani. Występuje

zwykle jako grzybica towarzysząca zmianom w oskrzelach.

Objawy grzybicy krtani to: chrypka, często prowadząca do

bezgłosu, oraz niekiedy trudności w połykaniu. W badaniu

bezpośrednim stwierdza się na nagłośni i fałdach głosowych

rozległe i grube tarczki o kolorze biało-żółtym. Wokół nich błona

śluzowa jest zmieniona zapalnie z widocznymi na jej powierzchni

ziarnistościami.

W przypadku grzybicy kuracje antybiotykowe nie przynoszą

trwałego efektu leczenia. Stosowanie antybiotyków prowadzi do

nawrotu choroby.

Sprawdzonym sposobem leczenia grzybicy jest wzmocnienie

odporności oraz zastosowanie kuracji przeciwgrzybicznej.

Leczenie zakażeń Candida albicans : amfoterycyna B 0,5-1mg/kg

lub flukonazol 400-800mg

cd

Większość grzybic głębokich zaliczana jest do tzw. zakażeń

oportunistycznych zakażeń wywołanych drobnoustrojami

niechorobotwórczymi dla ludzi zdrowych, które jednak mogą być

przyczyną chorób u osób ze zmniejszoną odpornością.

Zakażenie następuje przez zarodniki grzybów, które wraz

z powietrzem dostają się do dróg oddechowych i tam się

rozwijają, jeśli natrafią w płucach na zmiany umożliwiające ten

rozwój.

Obecne w powietrzu zarodniki grzybów pochodzą z grzybów

rosnących rozkładających się produktach pochodzenia

organicznego. Są one przenoszone wraz z prądami powietrza

i dostają się do mieszkań i innych zabudowań. Ilość zarodników

w powietrzu zależy od warunków klimatycznych, pory roku

i środowiska.

cd.

W rozpoznawaniu grzybic układu oddechowego należy

zachować dużą ostrożność. Zwykle dopiero zespół objawów

klinicznych, radiologicznych oraz wynik badań mikologicznych

i serologicznych, a nieraz dopiero biopsja, pozwalają ustalić

rozpoznanie. W przypadkach grzybic płuc znaczne

podobieństwo do gruźlicy sprawia, że przede wszystkim należy

je różnicować z tą chorobą. Niekiedy przypominają one

nowotwory, nacieki zapalne lub ropnie płuc.

GRZYBICA KROPIDLAKOWA

Grzybicę kropidlakową wywołują grzyby należące do rodzaju

Aspergillus.. Cechą, która warunkuje właściwości chorobotwórcze

• fumigatn jest zapewne zdolność wzrostu w temperaturze 37°C

oraz obfite wytwarzanie zarodników o wielkości 2-3 urn, które

wskutek małych rozmiarów przenikają aż do pęcherzyków

płucnych. Są one również silnymi alergenami.

Zakażenie następuje najczęściej przez drogi oddechowe, rzadko

w inny sposób. Zmiany grzybicze bywają ograniczone do płuc, lub

też mogą być uogólnione, z zajęciem przede wszystkim nerek

i mózgu. Obserwuje się również grzybicę ucha wewnętrznego

i zewnętrznego, zatok przynosowych i oczodołu, ran powstałych

po oparzeniu skóry oraz przeszczepionych narządów

i wszczepionych sztucznych zastawek serca.

W układzie oddechowym A.fumigatus wywołuje: kropidlakowe

zapalenie płuc, zakażenie opłucnej, grzybicę oskrzeli,

uczuleniową postać grzybicy kropidlakowej, ziarniniakowatość

okołooskrzelową, postać torbielowatą.

KROPIDLAKOWY GRZYBNIAK PŁUC

Grzybniak kropidlakowy utworzony jest przez masy grzyba,

które powstają w jamach płucnych, np. po przebytej gruźlicy,

ropniu płuca, w rozstrzeniach oskrzeli, po przebytym

zapaleniu płuc, w przebiegu sarkoidozy, raka płuca,

w torbielach płuc oraz w zwłóknieniu górnych płatów płuc,

głównie w przebiegu zesztywniającego zapalenia stawów

kręgo¬słupa, w pęcherzach rozedmy, w jamach

nowotworowych. Rzadko grzybniak wywołany jest innym niż

Aspergillus fumigatus gatunkiem kropidlaka.

Najczęstszym objawem klinicznym jest krwioplucie, które

spostrzegane jest u 62% chorych. Wielkość jego jest różna — od

skąpego i rzadkiego do częstego i obfitego, które bywa nieraz

przyczyną zgonu.
.

cd.

Rozpoznanie ułatwia zwykle badanie radiologiczne, którym

stwierdza się okrągły, owalny lub nieregularny cień w jamie

płucnej, z rąbkiem powietrznym pomiędzy grzybniakiem a ścianą

jamy. Towarzyszy mu zgrubienie opłucnej, które czasem jest

dominującą zmianą. Grzybniak jest trudniejszy do rozpoznania,

jeśli rąbek powietrzny jest niewidoczny. Podobne zmiany

spostrzega się czasami w naciekach gruźliczych z rozpadem,

w rozpadających się nowotworach, w obecności skrzepu krwi

w jamie, czy też w ognisku martwicy po zawałach płuc.

Pojawienie się w obrazie radiologicznym cienia w poprzednio

pustej jamie płucnej przemawia za grzybniakiem.

cd.

1

---