Wykładowca : Prof. Elżbieta TOMKIEWICZ
Prawo rolne - szczegółowa dyscyplina prawa , która składa się zarówno z przepisów prawa cywilnego jak i administracyjnego.
Różnica:
- w prawie cywilnym mamy równorzędność podmiotów stosunku cywilnoprawnego,
- w prawie administracyjnym tej równowagi nie ma. Po jednej stronie występuje organ, a po drugiej obywatele, itd.
W XX wieku prawo rolne charakteryzowało się daleko idącym interwencjonizmem głębokim, daleko idącym w sferę funkcjonowania rolnictwa.
Interwencjonizm - wsparcie finansowe sektora rolnego ze środków publicznych, krajowych i zagranicznych.
Po drugiej wojnie światowej to wsparcie było i nadal jest. Rolnik miał zbyt - był to rynek producenta. Rolnicy mieli pomoc.
Teza gówna:
We współczesnym świecie w rozwiniętych państwach( USA, Kanada itp.) lub ugrupowaniach państw (blokach państw - UE), stosuje się wsparcie dla rolnictwa wychodzą z założenia, że jest to sektor gospodarki, który wymaga uprzywilejowanego traktowania - zasługuje na ochronę. (tak uważa się w Europie, Ameryce, Australii, Kanadzie, Japonii).
Sektor ten wymaga ochrony permanentnej - pomoc, która ma charakter ciągły.
Przyczyny interwencjonizmu w rolnictwie:
Państwa uważają, że pomoc dla rolnictwa być musi (jest to punkt wyjścia) - ten sektor musi być otoczony ochroną.
Nie ma zgody - kiedy pomagać rolnikom. Nikt nie ma pomysłu, jak pomagać temu sektorowi.
Dlaczego ta pomoc istnieje?
Przyczyny (czynniki ) przyrodnicze - uzależnienie tego sektora od czynników (warunków) klimatyczno-glebowych (ryzyko rolnika jest większe niż w innym sektorze);
Rolnictwo zaspokaja elementarne potrzeby człowieka;
Każde państwo chce być samowystarczalnym w produkcji żywności;
Przyczyna ekonomiczna - w rolnictwie trwa bardzo długo cykl produkcyjny - minimum jeden rok. Rolnictwo jest niekonkurencyjne dla innych sektorów. Zawsze przegrywa walkę konkurencyjną z każdym sektorem. Obrót pieniądza jest bardzo wolny.
Produkty rolne ulegają szybkiemu psuciu (wysokie koszty przechowywania, walka z robactwem) - wymaga to dodatkowych kosztów (podnosi koszty);
W rolnictwie występuje specyficzny środek produkcji, jakim są grunty rolne - ten środek produkcji cechuje niepomnażalność ( nie da się zwiększyć zasobów gruntów rolnych). Grunty rolne nie dadzą się niczym zastąpić, nie ma substytutu dla gruntów rolnych.
Przedmiot prawa rolnego czym się zajmuje
Przepisy cywilno-prawne |
Przepisy administracyjno-prawne |
|
Jest ich więcej niż przepisów cywilno-prawnych
PGR-ów Bonitas (dobroć) - klasyfikacja wg potencjalnych zdolności produkcyjnych
( np.:z tytułu zalesienia gruntów Rolnych, młody rolnik lub stary rolnik- renta strukturalna) |
Słowa kluczowe w prawie rolnym:
Nieruchomość rolna art. 461 K.C.
Gospodarstwo rolne
Producent rolny (rolnik)
Produkt rolny (to co wychodzi z gospodarstwa, np. mleko).
Nieruchomość rolna art. 461 K.C. - nieruchomościami rolnymi (gruntami rolnymi) są nieruchomości, które są lub mogą być wykorzystywane do prowadzenia działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, nie wyłączając produkcji ogrodniczej, sadowniczej i rybnej
Przez gospodarstwo rolne rozumieć należy:
Grunty rolne
Grunty leśne
Budynki lub ich część
Inwentarz, urządzenia,
jeśli te składniki stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą, a także na pojęcie gospodarstwa rolnego składają się prawa i obowiązki związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego.
Grunty rolne (nieruchomości rolne):
dolna granica gospodarstwa rolnego 1 ha (wielkości gospodarstwa rolnego)
teraz nie ma górnej granicy gospodarstwa rolnego
do lat 90' była to górna granica 100 ha (dla rolników indywidualnych)
jest górna granica gospodarstwa rodzinnego użytków rolnych (grunty orne, sady, łąki, pastwiska) to 300 ha
Grunty rolne to powierzchnia ogólna.
Grunty leśne - mogą wchodzić w skład gospodarstwa rolnego ale nie muszą.
W rozumieniu ustawy o lasach - grunty leśne, to grunty pokryte drzewostanem leśnym o zwartej powierzchni przekraczającej 0,1 ha (również grunty po wyrębie, do zalesienia, do celów gospodarki leśnej).
Budynki - mieszkalne i gospodarcze (siedlisko + grunty rolne).
Składniki stanowią zorganizowaną całość gospodarczą, muszą być pod jednym zarządem (rolnika prowadzącego gospodarstwo rolne). Pozostałe osoby z nim pracujące to w świetle prawa domownicy.
Obowiązki związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego (ściśle rolnicze):
obowiązki finansowe:
podatek rolny - od gruntów rolnych
podatek leśny - jak ma las
podatek od nieruchomości - tylko od budynku mieszkalnego wg ustawy z 1991 r.
podatek dochodowy - rolnicy go nie płacą od tradycyjnej działalności gospodarczej generalnie poza podatkiem dochodowym od działów specjalnej produkcji rolnej (uprawa szklarniowa, uprawy w tunelach foliowych, hodowla zwierząt futerkowych, dżdżownic kalifornijskich)
ubezpieczenia obowiązkowe (składka na ubezpieczenie społeczne KRUS - Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, obowiązkowe ubezpieczenia majątkowe (budynki oraz tzw. OC z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego)
obowiązki produkcyjne rolnika
to obowiązki wynikające z prawa ochrony środowiska , prawa paszowego, prawa żywnościowego (podporządkować pewnym nakazom i zakazom)
Od 1991 roku nie ma obowiązku rolniczego użytkowania gruntów (obowiązku uprawiania ziemi).
Rolnik może odłogować.
do lat 60' za nie uprawianie gruntów rolnik tracił prawa własności do gospodarstwa
od lat 70' do końca 80' - groziły sankcje ekonomiczne
Pojawiła się nadprodukcja, rolnik nie jest zmuszony do uprawy gruntów
Grunty to nie jest zwykła własność.
Prawa związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego :
Prawo ekonomiczne w postaci subwencji (dopłaty dla rolników : dla młodych rolników, na zalesienie itp.)
Rolnik nie płaci podatku dochodowego tak jak wszyscy pozostali
Korzystne ubezpieczenie w KRUS - niższe niż w ZUS.
Prawne formy nabywania własności gruntów rolnych
Jakie czynności prawne i zdarzenia prawne powodują przejście prawa własności gruntu rolnego z jednego podmiotu na drugi?
Czynności prawne
Umowa kupna-sprzedaży
Umowa darowizny (przenosi własność)
Umowa dożywocia (przeniesienie własności z jednego podmiotu na drugi, ale nie za darmo, ani też nie za pieniądze tylko za dożywotnią opiekę - skutki prawne powstają w chwili podpisania umowy.
Jest to umowa o dużym ryzyku dla obu stron (pozornie umowa łatwa ale nie wiem
czy cena nie będzie duża tzn. czy np.: opieka nie będzie trwać 30 lat).
Jest to umowa, której treść można rozszerzyć, ale nie wolno jej zawęzić.
Musi być minimum treści: dożywotnie zapewnienie jedzenia, opłaty, ubrania, opieki w
czasie choroby, urządzenie pogrzebu odpowiadającego miejscowym obyczajom.
Ta umowa może być rozwiązana przez Sąd tylko w wyjątkowych sytuacjach.
W wyjątkowych sytuacjach może być zamieniona na alimenty.
Rolnik aby dostać emeryturę musi wyzbyć się gruntów.
Zdarzenia prawne
W drodze spadku (dziedziczenie)
DZIEDZICZENIE (2 formy z K.C.)
TESTAMENTOWE USTAWOWE
Dziedziczenie testamentowe - kiedy został sporządzony testament (kiedy spadkodawca pozostawił po sobie testament i został on uznany przez Sąd za ważny).
Formy testamentu:
Pisemna
Ustna
Akt notarialny
Szczególne formy zagrożenia (np.: na statku gdy grozi nam niebezpieczeństwo).
Nie ma hierarchii ważności testamentów.
Najważniejszy jest zawsze ostatni testament.
Testament notarialny jest bezpieczniejszy.
Testament pisemny
Musi być napisany przez osobę w pełni władz umysłowych
Napisany musi być pismem odręcznym
Testament pisemny nie jest dokumentem sformalizowanym
Musi zawierać podpis spadkodawcy oraz datę. Brak daty może spowodować nieważność testamentu ale nie musi (względna przesłanka nieważności)
Testament ustny
Sporządzony w obecności 3 świadków (musi to być osoba nie karana prawomocnym wyrokiem sądowym, w pełni władz umysłowych, osoba, która nie ma korzyści z tego spadku, nie może to być osoba głuchoniema lub jeśli nie mówi w danym języku)
Sporządzony w sytuacji obawy rychłej śmierci
Świadkowie sporządzają testament na piśmie w ciągu 1 roku od złożenia testamentu, wszyscy świadkowie muszą się podpisać.
Termin na spisanie - nie dłużej niż 6 miesięcy od dnia śmierci spadkodawcy.
W wyjątkowych sytuacjach można poprzestać na odebraniu zeznań dwóch świadków (zgodne oświadczenie woli dwóch stron).
Zachowek - prawo do części spadku, ale mniejszej niż wynika z ustawy (kiedy osoba została pominięta w testamencie, ale nie wykluczona). Połowa udziałów jakie by przypadły gdyby było dziedziczenie ustawowe.
W testamencie możemy powołać każdą osobę do spadku i można wydziedziczyć osobę bliską która w normalnym dziedziczeniu dochodziłaby do spadku i podać przyczynę wydziedziczenia.
Wydziedziczenie - z jednej strony spadkodawca ma prawo odsunąć od spadku bliską osobę, ale Sąd musi sprawdzić czy są to bardzo poważne powody.
Dziedziczenie ustawowe - kiedy nie było testamentu albo sporządzony testament uznany został za nieważny. Ustawowe bo Kodeks Cywilny określa zasady dziedziczenia, dochodzą tylko osoby bliskie, krewni, powinowaci.
Ustawowe - Kodeks cywilny określa:
Krąg osób uprawnionych do dziedziczenia
Wysokość udziałów w częściach spadku
Określa kolejność dziedziczenia (bliższy krewny wyklucza dalszego)
I Grupa - współmałżonkowie, dzieci - dziedziczą w częściach równych ale udział spadkowy współmałżonka nigdy nie może być mniejszy niż 1/4 spadku.
Zasiedzenie - przeniesienie własności z jednego podmiotu na drugi podmiot w drodze zasiedzenia,
Wyrok sądu
Decyzja administracyjna
Przejście własności w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności!!!!
PRAWNE FORMY KORZYSTANIA Z GRUNTÓW ROLNYCH
Na podstawie jakiego prawa rolnik użytkuje grunty:
Prawa własności (może być właścicielem gruntu)
Dzierżawa ( podstawa prawna - umowa - użytkuje cudze grunty, on jest posiadaczem zależnym tego gruntu, nastąpiła zmiana użytkownika)
Użytkowanie gruntów przez Rolnicze Spółdzielnie Produkcyjne.
W Polsce przeważają gospodarstwa rolne własne, bo ziemia jest relatywnie tania. We Francji lub Wielkiej Brytanii większość to dzierżawy.
Reforma rolna we wrześniu 1944r. w Polsce przydzielała rolnikom ziemie na własność + osadnictwo na ziemiach odzyskanych. Odebrano ziemię obszarnikom i rozdysponowano na własność między małorolnych i bezrolnych. Było to ok. 40% wszystkich gruntów.
Przyczyną natury prawnej jest fakt, iż przepisy w Polsce słabo chronią dzierżawcę, a dobrze chronią właściciela.
DZIERŻAWA
Dzierżawa gruntów rolnych uregulowana jest w Kodeksie cywilnym.
„Przez Umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz doszywania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz.”
Prawa i obowiązki dzierżawcy
Prawa |
Obowiązki |
|
|
W polskim prawie umowa dzierżawy przenosi ciężar ryzyka na dzierżawcę.
W polskim systemie prawnym mamy specjalny typ dzierżawy - dzierżawę bezczynszową (ja nic z tego nie chcę, ale ty płać podatki).
Umowa dzierżawy ma dwie formy:
-formę pisemną
-formę ustną.
W Polsce nie ma dzierżawy gospodarstw rolnych tylko dzierżawa gruntów.
W ramach polityki UE są polityki sektorowe, np. polityka rolna - jest to wyjątkowa polityka.
Wspólna polityka rolna - wszystkie przedsięwzięcia dotyczące sektora rolnego, podejmowane przez Wspólnotę Europejską w celu wypełnienia postanowień zapisanych w Traktatach Rzymskich. Obejmuje: rolnictwo, przemysł, rybołówstwo, leśnictwo, transport, ochronę środowiska, handel, ochronę konsumenta. Jest to pierwsza wspólna polityka WE. Cele WPR zostały określone w art. 33 TWE.
W przypadku polityki rolnej występują dotacje ciągłe, w przypadku polityki rolnej nie występuje zasada wolnego konkurowania.
Podstawą prawną funkcjonowania EWG jest Traktat Rzymski, powołujący do życia EWG z 1957r.
KOMPETENCJEW LEGISLACYJNE UE W ODNIESIENIU DO ROLNICTWA
Międzynarodowe
- wysokość dopłat dla rolników z różnych tytułów
- wspólna taryfa celna
- normy jakościowe, jakim muszą odpowiadać produkty rolne wprowadzane do obrotu
- normy sanitarno - higieniczne
Krajowe
- obrót gruntami rolnymi
- wielkość gospodarstwa rolnego
- zasady dziedziczenia gospodarstw rolnych
- zasady ubezpieczenia rolników - społecznego i majątkowego
- podatki w rolnictwie
- umowy rolne (kontraktacja, dzierżawienie)
Cele wspólnotowej polityki rolnej
1. zwiększenie wydajności produkcji rolnej poprzez zastosowanie:
postępu technicznego (wprowadzenie maszyn),
postępu chemicznego (wprowadzenie oprysków, nawozów sztucznych)
biologiczne ( krzyżówki roślin i zwierząt)
zapewnienie odpowiednich dochodów ludności rolniczej - mają one służyć zapewnieniu odpowiedniego standardu życia na wsi
zapewnienie samowystarczalności żywieniowej w Europie
zapewnienie równowagi branżowych rynków rolnych
zapewnienie odpowiednich cen konsumentów żywności
wspólne ceny rolne (instytucjonalne) określone w drodze aktów normatywnych przez Radę WE i Komisję WE (organy legislacyjne), ceny takie same na poziomie produkcyjnym, hurtowym. Ceny rosły do połowy lat 80-tych, niezależnie od koniunktury, w połowie lat 80-tych ceny nie ulegały zmianie, dopiero od 1992 r. mamy tendencję spadkową cen.
dopłaty do przechowywania produktów rolnych, szczegółowo uregulowane
dopłaty do konsumpcji produktów rolnych
w handlu z państwami trzecimi stosuje się cła i dopłaty w eksporcie
dopłaty z tytułu modernizacji gospodarstw rolnych ( zakup urządzeń)
dopłaty z tytułu położenia gospodarstwa na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) - ma to na celu wyrównanie warunków
renty strukturalne - świadczenie pieniężne dla rolników w wieku przedemerytalnym
dopłaty z tytułu zalesiania gruntów o słabszych Pakościach ( otrzymywanie dopłat przez 20 lat - dopłata ma zrekompensować utracone dochody z tytułu produkcji rolniczej)
środki finansowe na prowadzenie gospodarstw agroturystycznych
środki finansowe na prowadzenie rolnictwa ekologicznego
środki finansowe na wspieranie produkcji metodami przyjaznymi dla środowiska naturalnego (tradycyjnymi)
Testamentowe
Ustawowe
Dziedziczenie na zasadach ogólnych (dot. majątku nierolnego)Dziedziczenie wg szczególnych zasad (dziedziczenie gospodarstw rolnych)
Spadkobierca pracował bezpośrednio przy produkcji rolnej co najmniej od roku (od śmierci spadkodawcy do tyłu 1 rok, rok przed jego śmiercią -nie koniecznie w tym gospodarstwie, gdziekolwiek - KWALIFIKACJA PRAKTYCZNA TZN. BYŁ ROLNIKIEMMiał odpowiednie wykształcenie rolnicze - KWALIFIKACJE TEORETYCZNE
Odziedziczyć mogła osoba małoletnia WZGLĘDY EKONOMICZNE
Odziedziczyć mogła osoba, spadkobierca trwale nie zdolny do pracy (nie tylko w rolnictwie).
Od 1963 do X 1990 roku (do nowelizacji K.C.) - były odrębne przepisy (I etap)
Od X 1990 roku do 13 lutego 2001 (II etap)
zacofana wieś powojenna bez mechanizacji,
aby ochronić warsztat pracy rolnika, ochrona przed spłatami tzn. żeby nie dzielić gospodarstw - żeby rodzeństwo wyjeżdżające do miast nie domagało się spłaty lub podziału - bo wiązało się to z podziałem gruntu i sprzedażą.
12 ha gospodarstwa (podlegają pod te przepisy)
3000 m działki w mieście
Fizyczny (geodeta-pomiar) i podział gospodarstwa po 6 ha
Cywilny (sprzedaż tej gospodarstwa w całości, dzielą się uzyskanymi pieniędzmi)
(Najczęstsza) - jedna osoba przejmuje gospodarstwo z obowiązkiem spłat pozostałych spadkobierców-którzy spełniają warunki
Zmniejsza się produkcję
Jest to lepiej dla środowiska
W ogólnych kosztach jest lepiej
Kwoty produkcyjne (kwoty mleczne, cukrowe, tytoniowe) - w krajach UE.
Inne mechanizmy walki z nadprodukcją:
Obniżenie liczby stada, zwierząt (krów, owiec). Za zabicie - dodatkowa premia ubojowa.
Na rynku owoców i warzyw - Rolnicy mogą dostawać rekompensatę za biodegradację, za wycofanie z rynku, zniszczenie.
Sposoby walki z nadprodukcją :
zgodę państw przystępujących do Unii na całokształt przepisów wspólnotowych (prawnych)
zgoda na prawo, które było w dniu przystąpienia i zgoda na prawo, które będzie uchwalone w późniejszym terminie.
Powstała w 1991r. na mocy Ustawy z 2 X 1991r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (grunty rolne).
Rozpoczęła działalność 1 stycznia 1992r.
Od początku do dziś ma oddziały terenowe agencji i centralę
Dysponuje gruntami Skarbu Państwa (przejęła je po to aby dokonać jej prywatyzacji, dec. jak rozdysponować te grunty)
Przejęła grunty byłych PGR-ów (tj. Państwowych Gospodarstw Rolnych), przejęła mienie po zlikwidowanych PGR-ach, zarówno nieruchomości rolne jak i pomieszczenia gospodarcze, biurowe, konta, inwentarz, zapasy, budynki mieszkalne pracowników łącznie z zadłużeniem, grunty leśne itp.
PGR-ów było ok. 1800
Przejmowała je sukcesywnie na podstawie protokołów zdawczo-odbiorczych. Ta polityka sukcesywnego przejmowania nie była zbyt korzystna, bo najpierw przejmowano najbogatsze PGR-y a potem najuboższe (one stale powiększały swoje zadłużenie)
Miała pierwotnie 2 lata na przejęcie wszystkich PGR-ów (do I 1992), to się nie udało, trwało to do końca lat 90'
Drugim źródłem zasobów agencji były grunty PFZ (Państwowego Fundusz Ziemi) - to są grunty, które były w dyspozycji wojewodów, oni dysponowali tymi gruntami nie dla celów produkcyjnych, tylko przejściowo nimi dysponowali po to aby je sprzedać albo wydzierżawić. Te grunty pochodziły stąd, że jak rolnik chciał przejść na emeryturę to oddawał ziemię (grunty). Agencja przejęła grunty rolne (czasem też leśne nie rolne) I Faza
Sprzedaż
Dzierżawa
Ustny (licytacja)
Pisemny
Agencja może przekazać grunty w administrowanie, czyli może przekazać grunty rolne administratorowi (Osobie Fizycznej lub Osobie Prawnej).
Sposób prywatyzacji w agencji.
Agencja mogła przekazać grunty w zarząd jednostkom państwowym nie posiadającym osobowości prawnej - dla celów statutowych, za niewielką opłatą (chodzi o to aby jedna jednostka państwowa udostępniła innej jednostce państwowej), np. dla domów dziecka, szkół, więzień itp.
Przedsiębiorstwu państwowemu Lasy Państwowe - grunty słabej jakości pod zalesienie lub leśne
Placówkom naukowym (Polskiej Akademii Nauk, Szkołom wyższym - tylko na cele statutowe, a nie komercyjne)
Gminie pod warunkiem, że gmina użyje te grunty dla potrzeb mieszkańców gminy (a nie komercyjnie) np. boiska, parki itp.
Związkom wyznaniowym (na cele kultu religijnego)
Agencji budowy autostrad - pod budowę autostrad.
Jaka jest powierzchnia gruntu
Jaki jest rodzaj użytku rolnego (sady, łąki, pastwiska)
Jakiej klasy bonitacyjnej (bonitas (łac.) - dobroć) - ocena właściwości zdolności produkcyjnej gruntów - ocena potencjalna
Muszę znać okręg podatkowy do którego należy dana gmina
Muszę znać cenę kwintalażyka (Art. 6 ustawy po podatku rolnym)
Rolnik prowadzący gospodarstwo rolne
Osoby bliskie rolników wraz z nim pracujące w tym gospodarstwie
EMERYCI NIE MOGĄ NALEŻEĆ
Związek lokalny (gminny) - min 10 członków prowadzących gospodarstwa w tym rejonie
Związek wojewódzki lub regionalny - min 30 członków, rolników prowadzących gospodarstwa w tym rejonie
Związek ogólnopolski - min 30 członków, ale prowadzących działalność rolniczą w co najmniej połowie województw.
Oświatowo - Edukacyjna
Dostarczanie informacji dla rolników
Doradztwo
Mogą reprezentować rolników przed sądami w postępowaniu administracyjnym w sprawach rolnych, świadczyć im prawna pomoc w tym zakresie
W skrajnym przypadku związki zawodowe mają prawo do akcji protestacyjnej (do strajku).
Mogą formułować postulaty wobec władz
Istnieje obowiązek zasięgania opinii związku zawodowego przy projektach ustaw.
Kółka rolnicze i ich związki
Zrzeszenia branżowe i ich związki
Rolnik prowadzący gospodarstwo rolne
Osoby bliskie rolników wraz z nim pracujące w tym gospodarstwie
EMERYCI
Osoby związane charakterem pracy w rolnictwie np. urzędnicy.
są afiliowane
są przy kółkach rolniczych
muszą mieć regulamin wewnętrzny nie sprzeczny ze statutem kółka przy którym powstało
nie mają osobowości prawnej, ale ich byt prawny zależy od kółka rolniczego
Koło gospodyń wiejskich może być powołane tylko wówczas, gdy statut kółka rolniczego przewiduje taką możliwość
Też jest deklaracja członkowska
Izby rolnicze są samorządem rolniczym, o ograniczonych kompetencjach administracyjnych
Izby działały świetnie przed II wojna światową
Jest reaktywacją starych izb rolniczych
Przynależność do izby jest obowiązkowa (obligatoryjna) -członkiem jest każdy kto płaci podatek rolny (od gruntów). Jest z mocy samego prawa członkiem Izby rolniczej.
Przeprowadza się wybory do organów izb rolniczych, spośród osób uprawnionych dokonuje się wyboru organu danej izby
Na listach będzie każdy kto płaci podatek czy tego chce czy nie
Kadencja izby trwa 4 lata
Organy pochodzą z wyborów powszechnych, pierwsze wybory odbyły się w 1996r.
Do powołania izby dochodzi gdy frekwencja wyniesie 20% osób uprawnionych, jeśli nie ma minimalnego progu trzeba odczekać pół roku i przeprowadza się kolejne wybory gdzie frekwencja musi być 5 %.
W ramach WPR Unia wyodrębnia ponad 20 rynków branżowych:
- zbóż
- mleka
- wołowiny i cielęciny
- wieprzowiny
- warzyw
- wina
Instrumenty wspólnej polityki rolnej
1. Rynkowe
2. Strukturalne
ad 1
Rynkowe - instrumenty, które oddziaływają bezpośrednio na kształtowanie rynków rolnych, są bardzo szybko odczuwalne przez rolników w bardzo krótkim czasie (krótkofalowe), te instrumenty rynkowe w całości są finansowane z budżetu wspólnoty
Instrumenty:
ad 2
Strukturalne - mamy na uwadze wielkość gospodarstw rolnych i ich stopień zmechanizowania czyli wielkość i siła ekonomiczna. Instrumenty strukturalne mają wzmocnić siłę ekonomiczną gospodarstw, aby mogły konkurować z gospodarstwami w innych państwach europejskich.
Instrumenty strukturalne są odczuwalne przez rolników dopiero po pewnym czasie (długofalowe), instrumenty te są współfinansowane z budżetu wspólnotowego i budżetu krajowego, w odpowiednich proporcjach.
Instrumenty:
Spełniają 3 funkcje:
- wymiana generacji w rolnictwie
- strukturalna - powiększanie gospodarstw rolnych
- dochodowa- ma dostarczyć dochodu
Wraz ze wzrostem zamożności konsumentów następuje podział rynku na różne segmenty:
- żywność masowa
- żywność ekologiczna
- żywność dietetyczna, niskokaloryczna
- żywność dla niemowląt
- wspieranie edukacji i szkoleń dla rolników
- wsparcie dla młodych rolników do lat 40
Dziedziczenie gospodarstw rolnych - są dwa rodzaje dziedziczenia:
Dziedziczenie wg szczególnych zasad (dziedziczenie gospodarstw rolnych)
Żeby odziedziczyć gospodarstwo rolne, trzeba było spełniać przynajmniej jeden z warunków:
(co Sąd uznawał: szkoły rolnicze każdego szczebla za równorzędne z dyplomem ukończenia szkoły rolniczej, uznawane są przyspieszone kursy rolnicze złożone przed naczelnikiem gminy) Dyplom musiał być wydany przed śmiercią spadkodawcy.
Względy gospodarcze
Aby taka osoba miała źródło utrzymania lub osoba pełnoletnia ale ucząca się (do 25 roku życia), niezależnie w jakiej szkole, może być szkoła poza rolnicza.
Te szczególne warunki obowiązywały w okresie : 1963 - 2001 rok - ale były różnice.
I etap był najsurowszy 
trzeba było spełniać przy dziedziczeniu ustawowym i
testamentowym, przy szczególnych zasadach.
II etap 
X 1990r. nastąpiła liberalizacja (złagodzenie przepisów) - te warunki szczególne
obowiązywały tylko przy dziedziczeniu ustawowym. Komu się podobały te
warunki nie robił nic, a jak nie to pisał testament.
31.01.2001r. - był wyrok Trybunału Konstytucyjnego, który wszedł w życie 13.02.2001r..
TK uznał że szczególne warunki dziedziczenia są sprzeczne z konstytucją i zostały w całości uchylone (naruszenie prawa własności - prawo własności dot. ochrony naszych praw po śmierci).
Argumenty z 1963r. za wprowadzeniem szczególne warunki dziedziczenia
Od 14.02.2001r. nie obowiązują szczególne zasady dziedziczenia - tylko zasady ogólne.
Po śmierci spadkodawcy przeprowadza się postępowanie spadkowe w sądzie rejonowym, które kończy się wydaniem postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Ważna jest data otwarcia spadku (czyli data śmierci spadkodawcy) - do zastosowania odpowiednich przepisó.
Kazus
Mamy rolnika (spadkodawca), który miał troje dzieci.
Spadek otwarty w 1989r.
Miał:
Spadkodawca
26 lat skończył geografię, uczy w szkole
23 lata 16 lat 1/3 + 0
student mieszkał z ojcem
Akademii Filmowej w Łodzi 1/3 + 1/2
1/3 + 1/2
- miejska - po 1/3 dla dziecka
- rolnicza - dla dwoje dzieci po 1/2 a dla jednego 0
Inne są losy masy spadkowej miejskiej inne masy spadkowej rolniczej.
Gospodarstwo rolnicze - 3 możliwości podziału:
Postanowienie o nabyciu spadku stwierdza, kto jest spadkodawcą, kto spadkobiercą i kto w jakich częściach dziedziczy. Nie ma podanej wartości majątkowej spadku.
Jeśli jest spór spadkobierców co do podziału majątku, odbywa się druga osobna sprawa (nowe powództwo) o podział spadku i szacuje się wtedy majątek wartościowo.
Od 1963 do X 1990r. jak nikt nie spełniał warunków - gospodarstwo przepadało, przechodziło na rzecz Skarbu Państwa (bardzo krzywdzące).
Od X 1990r. do 13.02.2001r. nastąpiła liberalizacja, złagodzenie - jeśli żaden ze spadkobierców ustawowych nie spełniał żadnego z warunków to następowało dziedziczenie na zasadach ogólnych.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ciąg dalszy limitowania produkcji
Polityka, którą Unia stosuje od połowy lat 80'.
Rolnik jest zachęcany finansowo do tego aby nie zwiększać produkcji, wzrost produkcji jest nie opłacalny a nadprodukcja jest zwalczana.
W 1992r. wprowadzono - wyłączenie gruntów rolnych z produkcji (odłogowienie) - w Unii obowiązuje od 1992r.
Zalecane jest odłogowanie gruntów za dopłatą. Rolnik musi wyłączyć 10% areału gospodarstwa z produkcji i wtedy dostaje dopłatę obszarowa (bezpośrednią).
Musi prowadzić cały czas działania utrzymania odłogowanego gruntu w dobrej kulturze, tak żeby w każdej chwili móc włączyć go do produkcji.
Zmniejszenie produkcji jest korzystne dla środowiska i gospodarki (np. problemy z przechowywaniem).
Co się osiąga dzięki temu:
Środki walki z nadprodukcją:
Kwoty mleczne - Limit mleka wprowadzonego przez producenta rolnego do obrotu w danym roku kontyngentowym. Rok kontyngentowy od 1 kwietnia do 31 marca.
Kwoty mleczne wprowadzono w 1984r. w 12 państwach ówczesnej UE.
Każde państwo otrzymywało kwotę mleka (limit) które może wprowadzić do obrotu i w 1984r. mogło wprowadzić tyle co poziom produkcji mleka w 1981r. i co roku mogą zwiększyć o 1%.
Tyle mleka ile państwo wyprodukowało w 1981 roku + 1%
(co roku zwiększa się o 1 procent).
Nowe państwa, które wstąpiły do Unii dostawały nowe, wynegocjowane kwoty.
Kwoty chronią producentów historycznych (tych którzy są obecnie producentami, przed tymi którzy mogą wejść na rynek).
- Zalesianie gruntów rolnych (będzie za to rekompensata - dopłata za ochronę środowiska).
W Polsce w traktacie akcesyjnym, podpisanym w Atenach IV 2003r. o przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej - wynegocjowano warunki na jakich przystąpiło polskie rolnictwo.
Przystąpienie do Unii oznacza-
Negocjacje polegały na akceptacji z pewnymi wyjątkami. Akceptacja - akceptujemy z pewnymi wyjątkami - okresy przejściowe - czyli te okresy mogą być wnioskowane przez państwo wstępujące albo przez Unię, np. w Polsce 12 lat okresu zakazu zakupu ziemi przez obcokrajowców.
OKRES PRZEJŚCIOWY - wyraża się w formule, że mamy nie pełne prawa ale i nie pełne obowiązki.
Agencja Nieruchomości Rolnej to agencja krajowa, podejmuje interwencje na rynku ziemi, jest agencją rządową działającą w rolnictwie, dotyczy rynku ziemi. Związana jest z istnieniem państwowego sektora w rolnictwie (PGR-ów).
PRAWNE FORMY ROZDYSPONOWANIA GRUNTÓW ROLNYCH PRZEZ ANR
(CO AGENCJA MOŻE ZROBIĆ Z GRUNTAMI, KTÓRE PRZEJĘŁA)
Wybór nabywcy czy dzierżawcy odbywa się w trybie przetargowym. Agencja musi prawidłowo ogłosić przetarg w prasie o zasięgu co najmniej wojewódzkim.
Przetarg może być:
Przetarg ustny 
licytacja, bierze się pod uwagę tylko cenę
Przetarg pisemny 
konkurs ofert, bierze się pod uwagę również inne czynniki.
Zadaniem ANR była sprzedaż za najwyższą cenę.
Zasadą była sprzedaż ratalna gruntów rolnych.
Właścicielem staje się z chwilą podpisania umowy.
Dzierżawa - bo nie ma tyle kapitału, gotówki.
Przetarg może być nieograniczony lub ograniczony.
Od wejścia w 1999r. ustawy, wprowadzono najbardziej korzystny dla gruntów przetarg ograniczony.
W wyjątkowych przypadkach istnieje możliwość sprzedaży bezprzetargowo.
Przetarg pisemny odbywał się przy obecności notariusza. Miał na celu wybranie oferty najkorzystniejszej cenowo oraz gdzie przedstawiono najkorzystniejszą koncepcję zagospodarowania. Po wyborze oferty - nie istnieje narzędzie przymusu, aby wybrany podmiot zrealizował koncepcję przedstawiona w ofercie.
Może przekazać je na podstawie umowy cywilno-prawnej (z jednej strony administrator, a z drugiej strony agencja) w formie aktu notarialnego.
Administrator sprawuje zarząd nad tymi gruntami na czas określony lub nieokreślony.
W tej umowie określone jest wynagrodzenie dla administratora, a oprócz tego podział zysków między administratora a agencję.
Administratora od 1993r. nie wybiera się w drodze przetargu (w trybie przetargowym).
Do 1993r. (dwa lata kiedy obowiązywała ustawa ) traktowano jako ostateczność, a w 1993r. stało się tak samo ważne jak forma sprzedaży.
Przekształcenie dawnego PGR-u w spółkę, ale tylko spółkę akcyjną lub spółkę z.o.o.
Ścieżka ta przewidziana była dla PGR-ów które krzewiły postęp. Przekształcenie tylko dla PGR-ów nieprodukcyjnych czasami dla PGR-ów, których funkcją było krzewienie postępu. (PGR-y gdzie były np.: konie czystej rasy - ARABY, hodowla zwierząt rozpłodowych np.: byków)
To były metody komercyjne, które przysparzają agencji dochody ( an których ANR zarabia).
Ponadto agencja może rozdysponować grunty bezpłatnie (nieodpłatnie) ale tylko instytucjom wymienionym w ustawie tj.:
Agencja sprzedawała cały majątek po PGR-ach, ale także bazę socjalną np.: bloki
po PGR-owskie. Sprzedaż mieszkań po cenach bardzo preferencyjnych.
Cena nabycia = cena rynkowa - 4% ulgi, bonifikaty za każdy rok pracy w PGR
Maksymalna ulga - 90% dla pracowników PGR
Wysokość ulgi zależała od stażu pracy.
Mówimy tu o grupie społecznej, która nie ma gotówki.
Dla najemców (osób, które wynajmowały od PGR, a nie były pracownikami)
Cena nabycia = cena rynkowa - 3% ulgi za każdy rok wynajmu
Dot. egzaminu - INTERWENCJONIZM służy zaspakajaniu elementarnych potrzeb.
Agencja z punktu widzenia prawnego jest następcą prawnym po PGR, wchodzi w jego całą sytuację prawną (prawa i obowiązki ale także i długi).
W 1993r. wprowadzono ograniczenie, że agencja ponosi odpowiedzialność za długi zaciągnięte przez dany PGR tylko do wartości przejętego majątku, pozostały dług przepada.
Od czego zależy wymiar podatku
Ustawa z dnia 15.11.1984r. o podatku rolnym (DzU. Z 2006r. nr 136 poz. 960)
Podatek rolny ma charakter majątkowy a nie dochodowy (majątek to grunty - przedmiotem opodatkowania są grunty).
Jest to podatek lokalny, samorządowy tzw. podatek liniowy, który zależy od posiadanych hektarów (liczby hektarów), każdy hektar jest opodatkowany tak samo, rośnie liniowo.
Jest to podatek nieprogresywny o proporcjonalnym wzroście zależnym od liczby hektarów.
Podatek od nieruchomości gruntowych jest podatkiem alternatywnym w stosunku do podatku rolnego.
Wymiar podatku - muszę wiedzieć:
od 1 ha przeliczeniowego równowartość 2,5 kwintala żyta
2,5 q x liczba ha przeliczeniowych
REPREZENTACJA INTERESÓW ZAWODOWYCH ROLNIKÓW.
Struktury organizacyjno-prawne, w jakie mogą zrzeszać się rolnicy w celu obrony swoich praw (praw zawodowych).
STRUKTURA 1 - Związki Zawodowe Rolników Indywidualnych
Pojawiły się po II wojnie światowej, wcześniej nie pozwalano rolnikom się zrzeszać w związki w przeciwieństwie do robotników.
Czemu tak późno - przez długie lata uważano, że tworzone związki są po to aby walczyć z kapitalizmem (do 1947r.)
Pierwszym aktem prawnym zezwalającym na tworzenie związków była Konwencja MOP-u (Międzynarodowa Organizacja Pracy) z 1947 r.
W latach 50' w Europie powstało bardzo wiele związków zawodowych (dzierżawców, najemców, spółdzielców) były one lokomotywą Integracji Europejskiej w przeciwieństwie do polskich związków, które były tzw. hamulcem
W Polsce związki zawodowe nie istniały prawie do lat 80'. Pierwszy został zarejestrowany w V 1981r. - Związek Zawodowy Rolników Indywidualnych - Solidarność i funkcjonował tylko przez pół roku. Przez lata stanu wojennego nie było związków zawodowych. W związki zawodowe mogli się zrzeszać pracownicy PGR - ów, rolnicy indywidualni nie mieli takich praw.
Największy rozwój nastąpił w 1989 r. IV 1989r. - na podstawie Ustawy o Związkach Zawodowych Rolników Indywidualnych mogą tworzyć się związki zawodowe.
Członkowstwo w związku zawodowym rolników indywidualnych (kto może być członkiem):
Trzeba mieć pewna liczbę członków, która jest wymagana przez ustawę, zależy ona od skali działania związku;
Jak mamy minimalną liczbę członków, to ustala się Statut związku. Statut związku nie może być sprzeczny z ustawą, ma być opracowany na podstawie i w granicach ustawy i powinien zawierać szczegółowe rozwiązania dotyczące funkcjonowania związku..
STATUT - stanowi konkretyzację ustawy. Ma określić nazwę związku, przedmiot działania, strukturę organizacyjną i tryb działania.
Rejestracja związku w Sądzie
Rejestracja związku odbywa się w Sądzie Okręgowym właściwym do rejestracji.
Związki nie są podległe żadnej władzy administracyjnej, sąd może kontrolować działalność związku tylko z punktu widzenia formalno-prawnej zgodności z obowiązującym prawem.
Od momentu wpisu do KRS-u związek uzyskuje osobowość prawną. Może zawierać umowy, może zaciągać zobowiązania.
Potem wybierane są organy związku.
Skład:
-Walne Zgromadzenie
-Zarząd
-Komisja Rewizyjna
Członkowstwo opiera się na pisemnej deklaracji - każda osoba składa pisemną deklarację.
Kompetencje związku - zadania:
Przedstawiciele związków zawodowych z mocy prawa są członkami Rad programowych agencji rolnych.
STRUKTURA 2 - SPOŁECZNO-ZAWODOWE ORGANIZACJE ROLNIKÓW
(Ustawa z X 1982r. o Społeczno-Zawodowej Organizacji Rolników)
Ta ustawa jest bardzo upolityczniona.
Społeczno-zawodowe organizacje rolników to:
KÓŁKA ROLNICZE - mają lokalny zasięg działania, zrzeszają rolników o różnych kierunkach (profilach) produkcji. Kółka są fakultatywne
Związki wyższego szczebla - gminne, wojewódzkie
Główny ogólnopolski
Krajowy Związek Rolników Kółek i Organizacji Rolniczych.
Wszystkie kółka rolnicze podlegają pod jedyne ogólnopolskie Krajowy Związek Rolników Kółek i Organizacji Rolniczych, który ma uprawnienia lustracyjne podległych kółek.
Założenie kółka rolniczego
Członkiem może być :
Minimalna liczba członków do założenia koła rolniczego - 10 osób ( z czego 8 osób musi być czynnych zawodowo).
-Opracowanie statutu
-Rejestracja sądowa odbywa się na szczeblu rejonowym
-Powołanie organów
-Deklaracja członkowska
W Polsce kółka powstały w XIX wieku, działały głównie na terenie zaboru pruskiego.
Odegrały role edukacyjną. Po II wojnie światowej odegrały dużą rolę w procesie mechanizacji rolnictwa. Kółka nie mają żadnych maszyn, żadnych środków.
KOŁA GOSPODYŃ WIEJSKICH przewiduje je ustawa z 1982 r.
STRUKTURA 3 - IZBY ROLNICZE
(Ustawa z XII 1995r. o Izbach Rolniczych)
P R A W O R O L N E |
15
P R A W O R O L N E |
Wyszukiwarka