PRZYRODNIK

Wymagania na sprawność „ PRZYRODNIK” - „W zgodzie z naturą”:

1. Zorganizowaliśmy wyprawę badaczy fauny i flory, w trakcie której wykorzystaliśmy przewodniki, rozpoznawaliśmy różne zwierzęta i rośliny.

2. Uczestniczyliśmy w ekspedycji hydrobiologicznej do pobliskiego stawu, rzeki, jeziora.

3. Byliśmy w ZOO, ogrodzie botanicznym, muzeum przyrodniczym lub rezerwacie.

4. Założyliśmy zuchowy gabinet osobliwości przyrodniczych.

5. Założyliśmy stację badań przyrodniczych.

Uwagi metodyczne do cyklu:

Cele i założenia

Cykl sprawnościowy „Przyrodnik” ma rozbudzić w dzieciach chęć poznania przyrody, zjawisk przyrodniczych, warunków życia fauny i flory. Poprzez przebywanie na łonie natury dzieci będą mogły kształtować swój własny stosunek do otaczającej ich przyrody, poznawać życie zwierząt i uczyć się korzystać z dobrodziejstw natury.

Najważniejsze cele i zagadnienia przy realizacji cyklu:

• Poznanie pospolitych gatunków roślin i zwierząt charakterystycznych dla najbliższego środowiska

• Wyrabianie wśród zuchów postaw przyjaznych środowisku

• Wyczulenie i uwrażliwienie na piękno otoczenia, na problemy ochrony środowiska.

• Zapoznanie zuchów z podstawowymi zjawiskami zachodzącymi w przyrodzie

• Nauka spostrzegawczości, skupienia i ciszy- elementów niezbędnych do prowadzenia właściwych obserwacji przyrodniczych

Fabuła cyklu

Słoneczny Las, w którym żyją krasnoludki z Leśnej Budki jest zagrożony! Wszystkim istotom w lesie grozi niebezpieczeństwo ze strony złych istot chcących zakłócić równowagę w przyrodzie. Straszne trolle, złe ogry i inne stworzenia nieprzyjazne krasnoludkom postanowiły zniszczyć naturalne środowisko życia zwierząt i istot zamieszkujących Słoneczny Las. Zanotowano liczne przypadki prób zatruwania wody w leśnych strumieniach, wycinania drzew, niszczenia leśnej roślinności i polowań na zwierzęta. Krasnoludki jako odwieczni przyjaciele lasu podejmują próbę uratowania nie tylko siebie ale też wszystkich leśnych istot.

Jeden ze starszych skrzatów opowiada krasnoludkom o druidach- istotach zamieszkujących od tysiącleci leśne gąszcze i żyjących w zgodzie z przyrodą. Druidzi zyskują swoją magiczną moc dzięki zrównaniu się z przyrodą, szukają przygód by zdołać wiedzę o niezwykłych zwierzętach i roślinach. Druidzi wykorzystują moc przeciwko wrogom przyrody, zrobią wszystko by ochronić to, co jest dla nich najcenniejsze- naturę. Czczą ją i uzyskują magiczne moce z samych sił natury.

Krasnoludki odnajdują dzięki dawnej mapie Słonecznego Lasu miejsce zamieszkane przez druidów. Po przejściu specjalnej próby druickiej zostają dopuszczone do złożenia przysięgi strażnika przyrody i odtąd razem z druidami podejmą wspólną walkę o ocalenie Słonecznego Lasu.

Metody pracy

Na każdej kolejnej zbiórce zuchy poznawać będą nowe zagadnienia przyrodnicze. Przy realizacji sprawności wykorzystane zostaną liczne gry i ćwiczenia. Sprawność „Przyrodnik” ma na celu w prosty i łatwy dla dziecka sposób zapoznać z tematami przyrodniczymi, zachęcić zuchy do własnych obserwacji i zaspokoić dziecięcą ciekawość świata. Dużą atrakcją podczas cyklu będą wycieczki przyrodnicze: do ogrodu botanicznego, ZOO i filtrów.

Sprawności indywidualne

Podczas realizacji sprawności „Przyrodnik” zuchy będą mogły zdobyć następujące sprawności indywidualne:

- Hodowca kwiatów

- Zielarz

- Ptasi opiekun

Bibliografia

Książki, które warto przeczytać przed przystąpieniem do pisania cyklu „przyrodnik”:

K. Ernest „Zuchowe Wieści-Tropiciele Dębowych Tajemnic. Przykładowy program kolonii zuchowej”.

B. Hlebowicz „Ćwiczenia przyrodnicze zuchów”, Warszawa 1947.

S. Rudziński „Gry i zabawy zuchowe” cz.2, Łódź 2000.

S. Wojtkiewicz „Zuchy i przyroda”, CSI, Oleśnica 1991.

Namiestnictwo Zuchowe Hufca Warszawa-Żoliborz „Gazeta Zuchowa” nr 6, kwiecień 2003.

Zbiórka 1

Zuchowe Formy Pracy	Przebieg	Czas
1. ORZ	Obrzędowe Rozpoczęcie Zbiórki- tradycyjne dla gromady: przywitanie kciukami i piosenka Obrzędowa- „Jestem sobie krasnal mały”	5 min
2. Gawęda	Gawęda o Druidach zamieszkujących odwiecznie Słoneczny Las. Wprowadzenie do cyklu.	5-7 min
3. Majsterka	Zuchy wykonują dla siebie stroje druidzkie: opaski na głowę ozdobione różnymi liśćmi i motywami roślinnymi. Malują sobie nawzajem w parach leśny makijaż (wzory liści, kwiatów, zwierząt). Wszystko po to by upodobnić się do druidów. Makijaż pełni także funkcję maskującą gdyż druidzi starają się być jak najmniej widoczni w lesie.	15-25 min
4. Zwiad	Każda szóstka otrzymuje mapę Słonecznego Lasu z zaznaczonym miejscem gdzie mieszkają druidzi. Szóstki w odstępach czasowych udają się do wyznaczonego miejsca. (park lub ogródki działkowe) gdzie czeka już na nie Wódz Druidów. Kiedy wszystkie szóstki przyjdą na miejsce zbiórki, Wódz Druidów jeszcze raz przypomina cel spotkania Krasnoludków i Druidów. Zanim jednak rozpoczniemy wspólnie ratować przyrodę, krasnoludki muszą przejść specjalną próbę druidzką, która wykaże, że zdołają podołać trudnemu zadaniu jakim jest ocalenie Słonecznego Lasu!	20 min
5. Gra I	Krasnoludki przystępują do próby druidzkiej. Gry mają sprawdzić ich podstawową znajomość przyrody. Gra I Powietrze, woda, ziemia Przyrodnik zna przyrodę. Wie, w jakich sferach żyją różne gatunki zwierząt. Zuchy stoją w kole. Prowadzący rzuca do kogoś piłkę wymieniając jednocześnie jeden z żywiołów (woda, powietrze, ziemia, ogień). Zuch, który złapał piłkę, musi w ciągu pięciu sekund podać nazwę zwierzęcia, które żyje w tym żywiole, np. na okrzyk „woda” zuch odpowiada „śledź”. Po odpowiedzi rzuca piłkę do innej osoby i wymienia inny żywioł. Kto się pomyli, odchodzi z gry. Na okrzyk „ogień wszystkie zuchy zamieniają się miejscami.	5-10 min
6. Gra II	Gra II Co je zwierzątko? Zuchy siedzą w kręgu. Prowadzący rzuca chustę do wybranego zucha i podaje nazwę zwierzęcia. Kto złapał chustę, musi podać czym się to zwierzę żywi i odrzucić chustę dalej. Kto nie umie odpowiedzieć, daje fant.	5-10 min
7. Gra III	Gra III Polowanie na zająca Zuchy z zawiązanymi lub zamkniętymi oczami polują na zająca. Ale każdy myśliwy, zakradając się, udaje jakieś zwierzę, np. ćwierka jak wróbelek, rechocze jak żabka. Tylko płochliwy zając milczy. Zadaniem zuchów jest odnalezienie milczącego zająca. Komu się to uda, otwiera oczy, łapie go za rękę i sam staje się zającem. W ten sposób „zajączek” staje się coraz dłuższy. Zabawa kończy się, gdy ostatnia osoba dołączy do szeregu. Pierwszego zająca wybieramy, gdy wszyscy mają zamknięte oczy.	5-10 min
8. Ćwiczenie (dodatkowo)	Segregacja nasion Pomoce: dwa woreczki, w których znajduje się jednakowa ilość różnych nasion zmieszanych ze sobą np. 30 nasion fasolek, 30 ziaren grochu, 30 ziaren kukurydzy, 30 pestek dyni, 30 ziaren słonecznika, 30 orzechów laskowych. Przebieg: Ukrywamy woreczki z nasionami. Zadaniem szóstek jest odszukanie woreczków a następnie posegregowanie nasion i odgadnięcie co to są za nasiona. (szóstki zapisują nazwy ziaren na kartkach). Która szóstka wykona zadanie najszybciej, wygrywa.	10-15 min
9. Krąg Rady	Wódz Druidów cieszy się, że wszystkie krasnoludki pozytywnie przeszły próbę druidzką. Postanawia dopuścić zuchy do złożenia przysięgi druidów-strażników przyrody. Zanim to nastąpi każda szóstka musi wymyślić dla siebie specjalny okrzyk związany z przyrodą. Po okrzykach następuje uroczysta przysięga. Zuchy tworzą Krąg Parady i powtarzają za Wodzem Druidów: Kochamy las- kochamy przyrodę! Wszystkim nam łatwo- o leśną przygodę Kochamy zwierzęta- kochamy las! Leśna przygoda już woła nas! Zuch przyrodnikiem zostać chce- O przyrodzie wszystko wie! Po złożeniu przysięgi Wódz Druidów rozdaje krasnoludkom „Dzienniki Obserwacji”, w których zuchy będą notować wszystkie swoje obserwacje przyrodnicze. W nich zamieszczone będą też zadania do wykonania między zbiórkami. ZADANIE MIĘDZYZBIÓRKOWE: Zuchy, które mają w domu jakieś zwierzątko mają przynieść na następną zbiórkę jego zdjęcie.	15 min
10. OZZ	Obrzędowe Zakończenie Zbiórki-tradycyjne dla gromady Piosenka „ Słoneczko” i pożegnanie w kręgu.	5 min

Zbiórka 2

Zuchowe Formy Pracy	Przebieg	Czas
1. ORZ	Obrzędowe Rozpoczęcie Zbiórki- tradycyjne dla gromady: przywitanie kciukami i piosenka Obrzędowa- „Jestem sobie krasnal mały”	5 min
2. Gawęda	Rozpoczynamy ratowanie Słonecznego Lasu. Krótkie przypomnienie tego, co wydarzyło się na poprzedniej zbiórce. Teraz musimy dowiedzieć się jak najwięcej o zwierzętach zamieszkujących leśne gęstwiny. Szóstki meldują swoją gotowość swoimi okrzykami.	5 min
3. Ćwiczenie	Szóstki otrzymują plansze z narysowanymi trzema zwierzątkami mieszkającymi w lesie. Każda szóstka ma inny zestaw zwierząt. Następnie szóstki wspólnie szukają karteczek poukrywanych na korytarzu. Zadaniem szóstek jest zebranie jak największej ilości informacji o swoich trzech zwierzątkach (czym się odżywiają, gdzie je można spotkać, czy żyją w stadach itp.) a następnie przekazanie tych informacji w pewien ciekawy sposób reszcie gromady.	20- 25 min
4. Gra	Przeprawa przez las Przeprawiamy się przez las. Jest on bardzo gęsty, porasta go wiele drzew. Część gromady ustawiamy jak drzewa w lesie, w szachownicę, wyznaczając jednakową odległość pomiędzy poszczególnymi zuchami. Pozostałe zuchy, po przyjrzeniu się, jak ustawione są „drzewa”, zawiązują sobie oczy i przedzierają się przez „las”, tak aby nie dotknąć „drzewa”. Zwyciężają zuchy, którym to się udało. Dla ułatwienia „drzewa” mogą „szumieć”.	20 min
5. Pląs	Nauka nowego pląsu o zwierzątkach: Chrum, chrum zaśpiewała różowa świnka...	5-10 min
6.Ćwiczenie	Jesteśmy w lesie. Jako druidzi-przyrodnicy musimy potrafić rozpoznawać odgłosy zwierząt, nie tylko leśnych. Podczas kolejnego ćwiczenia zuchy będą musiały przyporządkować odgłos do odpowiedniego zwierzęcia. Wygrywa szóstka, która najszybciej wykona zadanie. Przebieg gry: Na ścianie wisi plansza przedzielona na dwie części. W lewej części umieszczone są kolejno numerowane rysunki zwierząt, ptaków czy owadów: 1-koń, 2-kura, 3-baran, 4-kanarek, 5-krowa, 6-konik polny, 7-gęś, 8-niedźwiedź, 9-kogut, 10-świnia, 11-wilk, 12-kot, 13-żaba, 14-pies. Obok każdego rysunku znajduje się jego numer. Prawa strona tablicy jest przeznaczona dla umieszczenia odpowiednich karteczek z napisami określającymi głos wydawany przez jakieś zwierzę lub ptaka. Kartek jest tyle ile rysunków: 1-rży, 2-gdacze, 3-beczy, 4-śpiewa, 5-mruczy, 6-cyka, 7-gęga, 8-ryczy, 9-pieje, 10-kwiczy, 11-wyje, 12-miałczy, 13-rechocze, 14-szczeka. Każda szóstka na sygnał zaczyna szukać swojego kompletu karteczek (są one zaznaczone różnymi kolorami) następnie jak najszybciej stara się dopasować karteczkę z odgłosem do odpowiedniego rysunku.	10-15 min
7. Piosenka	Nauka piosenki „Leśne Bractwo”	5-10 min
8. Zwiad	Tropienie śladów Zuchy w szóstkach udają się na mini zwiad na boisko szkolne. Każda szóstka tropi jeden ślad zwierzęcy (rysunki śladów). Ślady prowadzą do kopert, w których są kartki z obrysowanym z symbolem biedronki (takiej jak na sprawności „przyrodnik”). Dodatkowo w kopertach jest pierwszy element biedronki do przyklejenia na kartce. Kartki wklejają zuchy do swojego „Dziennika Obserwacji”. Po zwiadzie zuchy wracają do szkoły.	10-15 min
9. Krąg Rady	Podsumowanie zbiórki. Zuchy, które przyniosły zdjęcia swoich domowych zwierzątek, opowiadają o nich i o tym, jak się nimi opiekują. Następnie robimy wspólnie wystawę w harcówce „Nasi mali przyjaciele ”. ZADANIE MIĘDZYZBIÓRKOWE: Każdy zuch ma przynieść na następną zbiórkę fartuszek kuchenny a szóstki przygotują wyznaczony artykuł na sałatkę warzywną. Druh i druhna przyniosą deski do krojenia, sztućce i tekturowe talerzyki.	10 min
7. OZZ	Obrzędowe Zakończenie Zbiórki-tradycyjne dla gromady Piosenka „ Słoneczko” i pożegnanie w kręgu.	5 min

Zbiórka 3

Zuchowe Formy Pracy	Przebieg	Czas
1. ORZ	Obrzędowe Rozpoczęcie Zbiórki- tradycyjne dla gromady: przywitanie kciukami i piosenka Obrzędowa- „Jestem sobie krasnal mały”	5 min
2. Gawęda	Poznaliśmy już życie zwierząt w Słonecznym Lesie. Wiemy jak rozpoznawać zwierzęta po ich odgłosach, potrafimy też tropić je po śladach. Na dzisiejszej zbiórce zapoznamy się z różnymi gatunkami drzew rosnącymi w naszym lesie. Dowiemy się na co są narażone drzewa i dlaczego są tak bardzo potrzebne nam jako krasnoludkom. Nauczymy się też rozróżniać gatunki drzew po ich liściach. Na koniec spróbujemy przyrządzić sałatkę warzywną złożoną ze składników będących darami natury.	5-7 min
3. Ćwiczenie	Szóstki otrzymują plansze, na których widnieją napisy różnych gatunków drzew. Zadaniem każdej szóstki jest znalezienie odpowiednich liści rozsypanych po korytarzu szkolnym i boisku. Wygrywa szóstka, która najszybciej wykona ćwiczenie i w prawidłowy sposób dobierze liście do drzew.	15 min
4. Majsterka	Każda szóstka dostaje duży karton, farby (zieloną, brązową, czerwoną, żółtą i pomarańczową), pędzle i kredki. Zadaniem szóstek jest wspólne przedstawienie mieszkania krasnoludków. Wiadomo, że leśne krasnale mieszkają w drzewach ale nikt tak naprawdę nigdy nie ustalił jak mogą wyglądać takie mieszkanka. Każda szóstka przedstawia swój projekt domku w drzewie. Zuchy mają do wyboru kilka rodzajów liści, które mogą wykorzystać do pracy. Liście należy pomalować z jednej strony farbą i odcisnąć na kartonie. W ten sposób powstanie barwna ilustracja obrazująca życie krasnoludków w Słonecznym Lesie.	15-20 min
5. Pląs	Rośniemy Pląs, który w bardzo łatwy dla dziecka sposób pokazuje jak rośnie i rozwija się drzewo. Nasiona drzew padają na ziemię- kładziemy się i odprężamy. Po roku kiełki nieśmiało wyglądają spod ziemi- ostrożnie podnosimy palce do góry. Po trzech latach młode roślinki mają po 30 cm- klęczymy siedząc na piętach, ręce zwisają nam swobodnie po bokach. Po 10 latach drzewka mają około trzech metrów wysokości- podnosimy się na kolana i odchylamy nieco ręce od tułowia. Po 30 latach młode drzewa mają około dziesięciu metrów wysokości-stoimy z rękoma odchylonymi nieco od tułowia. Po 70 latach czubki drzew wznoszą się na 18 metrów powyżej ziemi- stoimy w kręgu, ręce uniesione do góry. Po 100 latach drzewa mają gęste korony i ponad 30 metrów wysokości- stoimy na czubkach palców i wyciągamy tak wysoko jak tylko można ręce do góry, palce rozczapierzone. W ciągu 20 sekund wspaniałe drzewo zostaje ścięte piłą mechaniczną- upadamy, leżymy zwinięci w kłębek na ziemi. Co robić? Zasadźmy nowe drzewa! Powtarzamy pląs tym razem zuchy same pokazują jak rośnie drzewo.	5-10 min
6. Gra	Wędrujące kwiaty Zuchy losują kartki z nazwami kwiatów (każdą nazwę zapisujemy na dwóch kartkach) i siadają w kole. Jedna para zuchów wchodzi do środka i wywołuje nazwę jakiegoś kwiatu. W tym momencie zrywają się zuchy, które mają kartki z tą nazwą i biegną, aby zamienić się miejscami. W tym czasie zuchy stojące w środku starają się zająć ich miejsca. Zuchy, którym nie udało się zająć miejsc, wchodzą do środka koła i zabawa toczy się dalej.	10 min
7. Majsterka	Robimy sałatkę warzywną. Każda szóstka robi swoją część sałatki. Następnie wsypujemy wszystko do wspólnej misy i dokładnie mieszamy składniki. Po skończonej pracy nadszedł czas na skosztowanie dzieła. Smacznego!	20-25 min
8. Krąg Rady	Podsumowanie zbiórki. Zuchy dostają kolejny element rysunku biedronki do wklejenia w „Dzienniku Obserwacji”. ZADANIE MIĘDZYZBIÓRKOWE: Każda szóstka ma przynieść na następną zbiórkę nasiona lub cebulki jakiś kwiatów. Dodatkowo każdy zuch ma kupić małą doniczkę, w której zasadzi swój kwiatek. Kadra zakupi ziemię.	5-10 min
10. OZZ	Obrzędowe Zakończenie Zbiórki-tradycyjne dla gromady Piosenka „ Słoneczko” i pożegnanie w kręgu.	5 min

Zbiórka 4

Zuchowe Formy Pracy	Przebieg	Czas
1. ORZ	Obrzędowe Rozpoczęcie Zbiórki- tradycyjne dla gromady: przywitanie kciukami i piosenka Obrzędowa- „Jestem sobie krasnal mały”	5 min
2. Gawęda	Dowiedzieliśmy się wielu rzeczy o życiu lasu, o zwierzętach i leśnej roślinności. W dzisiejszych czasach ludzie nie zwracają uwagi na to jak dużą rolę odgrywają lasy. Są one nie tylko schronieniem i domem dla wielu zwierząt i oczywiście nas, krasnoludków ale przede wszystkim lasy produkują wiele tlenu tak bardzo potrzebnego do oddychania i zdrowego rozwoju. Zastanówmy się co jeszcze można spotkać w lasach? Przez las przepływają liczne strumienie i rzeczki, można też spotkać oczka wodne lub małe jeziorka. Woda to przecież jeden z żywiołów natury. Spragnione zwierzęta zawsze mogą napić się czystej, źródlanej wody z leśnego strumienia. Proponuję wam teraz zabawę w strumyczek.	5-7 min
3. Gra	Strumyczek Każda, nawet największa rzeka zaczyna wypływać ze źródła. Gra pokazuje jak z małego strumyczka powstaje rwąca rzeka. Przebieg: Jeden z zuchów zostaje początkiem strumyczka. Kogo dotknie, ten dołącza do niego (chwyta go za rękę). Tworzy się wąż. Osoba, która nie została złapana, staje się początkiem nowego strumyczka.	5-10 min
4. Ćwiczenie	Woda na świecie Na środku sali leży mapa świata. Nie ma na niej zaznaczonych oceanów. Zuchy odgadują najpierw czego nie ma na mapie, jeśli mają trudności z odpowiedzią, kadra pomaga. Następnie po kolei doklejamy wycięte rysunki oceanów z ich nazwami. Przy każdym dołożeniu oceanu zuchy otrzymują zadanie do wykonania. 1. Ocean Atlantycki: Kalambury Przebieg: Każda szóstka dostaje przysłowie związane z wodą. Jej zadaniem jest pokazanie tego przysłowia reszcie gromady. Pozostałe zuchy zgadują o jakie przysłowie chodzi. 2. Ocean Indyjski: Wyścig raków i żabek Przebieg: Przyrodnicy bardzo dobrze znają zwierzęta wodne i ich zwyczaje. Zuchy ustawiają się w rzędach. Na hasło prowadzącego zuchy jak raki (na wszystkich kończynach, plecami do podłogi, tyłem) przemieszczają się do mety, a wracają skacząc jak żabki. Kolejny zuch z rzędu startuje dopiero wtedy, gdy poprzednik po swoim biegu dotknie go ręką. Wygrywa szóstka, która pierwsza ukończy wyścig. 3. Ocean Spokojny: Na ratunek wodzie Przebieg: Każda szóstka dostaje karton przedzielony na dwie części. Po jednej stronie szóstki wspólnie z opiekunem muszą napisać jak najwięcej przyczyn zanieczyszczania wody a po drugiej stronie sposoby zapobiegania temu. Która szóstka napisze najwięcej haseł w danym czasie-wygrywa.	25 min
5. Pożyteczne prace	Sadzimy roślinki Szóstki siadają razem przy stolikach. Każdy zuch próbuje zasadzić w małej doniczce cebulkę swojej roślinki, którą przyniósł na zbiórkę. Zuchy zanoszą do domów swoje roślinki i jak przystało na zuchów-przyrodników dokonują obserwacji roślinek. Muszą też się nimi opiekować: regularnie podlewać i przesadzać.	15-20 min
6. Krąg Rady	Podsumowanie zbiórki w kręgu. Zuchy pokazują swoje „Dzienniki Obserwacji”. Dostają ostatni element układanki. Te zuchy, które uczestniczyły we wszystkich zbiórkach z cyklu „Przyrodnik” a tym samym ułożyły całą układankę, otrzymują nagrodę: małą, drewnianą biedroneczkę- symbol sprawności (SkiN). Wódz Druidów dziękuje krasnoludkom za pomoc w ocaleniu Słonecznego Lasu. Zapada decyzja o przyznaniu zuchom sprawności „Przyrodnika”. W uroczystym Kręgu Parady Wódz Druidów wręcza krasnoludkom sprawności.	10 min
10. OZZ	Obrzędowe Zakończenie Zbiórki-tradycyjne dla gromady Piosenka „ Słoneczko” i pożegnanie w kręgu.	5 min

Cykl napisała: och. Joanna Czopowicz

PRZYRODNIK

1. Odnaleźliśmy ciekawy okaz przyrodniczy, otoczyliśmy go opieką, utworzyliśmy swój rezerwat, którym stale się opiekujemy.

2. Zorganizowaliśmy wyprawę badaczy flory i fauny najbliższej okolicy, w trakcie, której, wykorzystując przewodniki, rozpoznawaliśmy różne rośliny i zwierzęta.

3. Uczestniczyliśmy w ekspedycji hydrobiologicznej do pobliskiego stawu, rzeki, jeziora - zbadaliśmy życie w wodzie.

4. Zorganizowaliśmy tydzień ochrony przyrody, w trakcie, którego opracowaliśmy biuletyn o stanie wód w naszej okolicy i zachęciliśmy inne gromady do podjęcia wspólnych działań na rzecz ochrony przyrody.

5. Byliśmy w zoo, ogrodzie botanicznym, muzeum przyrodniczym, parku narodowym lub rezerwacie.

6. Zorganizowaliśmy wyprawę przyrodniczą do jednego z egzotycznych krajów. Poznaliśmy problemy przyrodnicze tego kraju.

7. Założyliśmy zuchowy gabinet osobliwości przyrodniczych.

8. Założyliśmy stację badań przyrodniczych.

UWAGI

• •  Zuch „przyrodnik" to człowiek spostrzegawczy, cierpliwy, wytrwały, ciekawski, chce poznać otaczającą go przyrodę, bada faunę i florę, zjawiska zachodzące w wodzie, powietrzu i na ziemi. Podczas zdobywania sprawności należy rozbudzić w zuchach chęć poznawania przyrody, poznawania warunków życia w fauny i flory Przebywanie na łonie natury pozwala na kształtowanie właściwego stosunku do przyrody.

• •  Ważne jest, aby w czasie wypraw zuchy poznawały przyrodę nie niszcząc jej. Zaproponujemy ćwiczenia, które pozwolą dostrzec wiele osobliwości przyrodniczych - niech zuchy szukają, obserwują. Obserwacje przyrodnicze prowadzimy jak odkrywanie tajemnic, wymagających skupienia, ciszy i spostrzegawczości. Wiedze, którą dzieci posiadają z życia i ze szkoły, wykorzystujemy na przyrodniczych wyprawach, posługując się lupą, przewodnikiem do rozpoznawania roślin i zwierząt, mikroskopem. Miedzy zbiórkami zuchy mogą wykonać własne obserwacje, doświadczenia, a na kolejnej zbiórce mogą opowiedzieć o nic. Ważne jest, aby wspólnie z zuchami wykonać jakaś pracę na rzecz środowiska lub objąć dłuższą opieką jakieś miejsce. Pozwoli to zbudować u zuchów więź emocjonalną ze środowiskiem, środowiskiem konsekwencji ukształtować pozytywny stosunek do całej przyrody.

• •  Podczas zdobywania tej sprawności zuchy powinny poznać nazwy pospolitych roślin, nauczyć się je rozpoznawać. Mogą wykonać zielnik. Zdobywanie tej sprawności można zorganizować w ten sposób, że zuchy zajmą się wybraną częścią przyrody, np. wodą ( będą poznawać środowisko wodne, badać stan zanieczyszczenia, wykonywać doświadczenia).

• •  Sprawność można zdobywać od wiosny do jesieni. Przeznaczona jest dla zuchów starszych.

BIBLIOGRAFIA

1. Bonsels W., Boży ludek.

2. Dostatni B., Magda w świecie roślin.

3. Encyklopedia Świata Dziecka - O środowisku.

4. Hlebowicz B., Ćwiczenia przyrodnicze zuchów.

5. Kowalewska M., O czym szumi las.

6. Woda jest życiem. Pakiet programowy ZHP.

7. Parker S., Jak to się dzieje w przyrodzie.

8. Tajemnice przyrody - ich poznanie dzień po dniu.

9. Wojtkiewicz S., Nasze roślinne abecadło, Cztery pory roku.

10. „Zuchowe Wieści" nr 8-9/1993.

---