1 Błąd
2 Groźba
3 Podstęp
4 pozorność
5 Aukcja i przetarg
6 Oferta i jej przyjęcie.
7 Negocjacje.
8 Prokura
9 Firma
10 przedstawicielstwo i pełnomocnictwo
11 Konsument
12 Przedsiębiorstwo
13 Korporacyjne i fundacyjne osoby prawne
14 Jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdo. pr.
15 Ubezwłasnowolnienia całkowite i częściowe (wpływ ich na czynność prawną)
16 Definicja prawa podmiotowego
17 Powstanie i utrata praw podmiotowych
18 Uprawnienia prawa podmiotowego
19 Czynności prawne rozporządzające, zobowiązujące, o podwójnym skutkiem, kazualne, abstrakcyjne.
20 Forma niedochowania czynności prawnej i jej skutki
21 Czynność prawna - pojęcie
22 Czynności prawne osób prawnych
23 Formy czynności prawnej
24 Treść czynności prawnej
25 Rodzaje nieważności czynności prawnych
26 Ograniczenia dotyczące treści czynności prawnych
27 Wymień 3 typy utraty zdolności prawnej
28 Powstanie osób prawnych
29 Zawieszenie i przerwa terminu przedawnienia
30 Wymień 3 przykłady dla terminów przedawnienia (mogą być te same terminy)
31 Warunek
32 Ochrona dóbr osobistych.
33 Oświadczenie woli, sposób jej przejawiania, wykładnia oświadczeń woli
34 Stosunek cywilnoprawny i jego cechy
35 Działy prawa cywilnego
36 Terminy zawite
37 Obowiązywanie norm prawa cywilnego w zasięgu czasowym (prawo intertemporalne).
38 Wyjaśnić pojęcia ( rzecz, część składowa, pożytki, przynależności)
39 Ograniczenie bezprawności,
40 Rozkład ciężaru dowodowego, domniemanie dobrej wiary.
41 Pojęcie Wykładni oświadczenia woli i jej dyrektywy.
42 Państwowe osoby prawne, rodzaje osób prawnych
43 Typy zdarzeń cywilnoprawnych, wyjaśnić pojęcie
44 Domniemanie prawa
1Błąd
Niezgodność między obiektywną rzeczywistością, a jej odbiciem w świadomości człowieka. Błąd nie powoduje nieważności czynności prawnej, ale może stanowić podstawę do uchylenia się od skutków prawnych złożonego oświadczenia woli. Od skutków prawnych czynności prawnej można się uchylić jeżeli błąd: dotyczy treści czynności prawnej. A kupił od B kopię obrazu myśląc, że to oryginał. Jest istotny wg zindywidualizowanych i zarazem obiektywny kryteriów. Nie stanowi błędu co do treści czynności prawnej mylne wyobrażenie o skutkach prawnych tej czynności. Nie ma charakteru błędu również mylne wyobrażenie dotyczące okoliczności nie objętych treścią czynności prawnej. Jeśli do treści czynności prawnej wprowadzono postanowienia pod wpływem błędnego przekonania, że odpowiadają one nakazowi ustawowemu, błąd taki należy traktować jak błąd co do okoliczności objętych treścią oświadczenia woli, jest on prawnie doniosły.
2Groźba
Przymus psychiczny, zapowiedź wyrządzenia komuś jakiegoś zła w razie, gdyby nie dokonał on żądanej czynności prawnej. Groźba może pochodzić od drugiej strony lub osoby trzeciej. Stanowi podstawę do uchylenia się od skutków prawnych złożonego oświadczenia woli. Aby można było uchylić się od skutków prawnych tej czynności, groźba musi być: celowa, bezprawna, dostatecznie poważna (powodująca uzasadnione obawy o bezpieczeństwo osobiste lub majątkowe jakiejkolwiek osoby)
3Podstęp
Podstępne działanie, świadome wprowadzenie osoby w błąd, lub umocnienie jej błędnego przekonania w celu skłonienia jej do złożenia oświadczenia o określonej treści (również świadome przemilczenie pewnych informacji, jeżeli ujawnienie ich było obowiązkiem). Składający oświadczenie woli może uchylić się od skutków prawnych złożonego oświadczenia powołując się na błąd nawet wtedy, gdy nie był on istotny lub nie dotyczył treści czynności prawnej. Należy jednak wykazać związek złożonego oświadczenia z podstępnym działaniem. Podstęp osoby trzeciej jest równoznaczny z podstępem strony jeżeli strona ta wiedziała o podstępie i nie zawiadomiła drugiej strony, albo gdy czynność prawna była nieodpłatna (nieodpłatnie nabyta korzyść majątkowa zasługuje na słabszą ochronę).
4Pozorność
Oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru (potajemnie) jest nieważne (nieważność czynności pozornej), bowiem nie wyraża ono decyzji wywołania skutków prawnych, wynikających z uzewnętrznionej treści tego oświadczenia. Czynność prawna ukryta, która została dokonana z zamiarem wywołania innych skutków prawnych niż wynika to z uzewnętrznionej treści oświadczenia woli jest ważna ponieważ czynność ta wyraża decyzję co do wywołania skutków prawnych zgodnych z oświadczeniem woli stron.
Jeśli jednak czynność taka zostanie dokonana bez zachowania przesłanek ważności przewidzianych dla tego rodzaju czynności, jest nieważna. Pozorność oświadczenia woli może być przedmiotem dowodu między stronami ze świadków oraz przesłuchania stron, nawet jeśli umowa miała postać pisemną. Pozorne oświadczenie woli, mimo iż jest bezwzględnie nieważne, ma doniosłość prawną wobec osób trzecich, nieświadomych tej pozorności, które odpłatnie nabyły prawo lub zwolnione zostały z zobowiązania. Oświadczenie woli nie na serio - oświadczenie złożone w taki sposób, że z jego kontekstu można łatwo wywnioskować, iż z założenia nie miało ono wywoływać skutków Oświadczenie takie nie wywołuje skutków prawnych.
5Aukcja i przetarg
Aukcja i przetarg mają charakter postępowania wielostronnego i eliminacyjnego. Ich celem jest umożliwienie pomiotowi zainteresowanemu w zawarciu określonej umowy - wyboru najkorzystniejszej dla niego oferty spośród ofert zgłaszanych przez uczestników tych postępowań. Wszyscy uczestnicy tych postępowań mają takie same prawa i obowiązki oraz podlegają jednolitym regułom postępowania. Ogłoszenie aukcji lub przetargu, postępowanie inicjuje organizator aukcji lub przetargu przez ogłoszenie jednego z tych postępowań w dowolny sposób (listami, przez Internet, w prasie) kierowane do ograniczonego lub nieograniczonego kręgu adresatów. W treści ogłoszenia muszą się znaleźć: zaproszenie do składania ofert, musi wskazywać o jaką umowę chodzi, wskazanie dalszego toku postępowania, mającego na celu zawarcie zamierzonej przez organizatora umowy, zwłaszcza określenie czasu i miejsca aukcji lub przetargu
6Oferta i jej przyjęcie
Oferta jest oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy, określające istotne postanowienia tej umowy. Jest to stanowcza propozycja zawarcia jakiejkolwiek umowy, która zawiera konieczne elementy treści tej umowy. Dzięki temu umowa może dojść do skutku w następstwie prostego przyjęcia przez adresata. Przyjęcie oferty także jest oświadczeniem woli. Nie są ofertą, ale zaproszeniami do zawarcia umowy propozycje, które wyrażają jedynie ogólną dyspozycję podmiotu do zawarcia umowy, propozycje niepełne, nie zawierające koniecznych elementów zawarcia umowy (np. wskazanie przedmiotu najmu bez podania wysokości czynszu). Wątpliwości czy oświadczenie jakieś można uznać za ofertę czy zaproszenie do zawarcia umowy należy rozstrzygać na podstawie ogólnych reguł wykładni. Przyjęcie oferty dokonuje się przez złożenie oświadczenia woli, które zawiera całkowitą aprobatę treści zaproponowanej umowy. Oświadczenie woli, w którym adresat przyjmuje ofertę z zastrzeżeniem zmiany lub uzupełnienia jej treści poczytuje się za nową ofertę. Pierwotny adresat występuje wówczas w roli oferenta, a oferent przestaje być związany swoją ofertą i staje w roli adresata. Oświadczenie woli o przyjęciu oferty może być wyrażone nawet przez bierne zachowanie się adresata, jeśli kontekst sytuacyjny na to wskazuje. Jeśli przedsiębiorca otrzymał od osoby, z którą pozostaje w stałych stosunkach gospodarczych ofertę zawarcia umowy w ramach swej działalności, brak niezwłocznej odpowiedzi poczytuje się za przyjęcie oferty. W razie gdy dla określonej umowy przewidziana jest forma szczególna, wtedy nie tylko oferta, ale i jej przyjęcie wymagają zachowania tej oferty. Oferent może zastrzec, że przyjęcie oferty powinno nastąpić w określony sposób, zwłaszcza przez zachowanie szczególnej formy. Nie ma on kompetencji do jednostronnego ustalenia reguły znaczeniowej wg której należy interpretować bierne zachowanie adresata oferty.
7Negocjacje.
Sposób zawierania umów. Polega na wzajemnym oddziaływaniu stron w celu zawarcia umowy. W toku negocjacji strony wymieniają się istotnymi informacjami, formułują oceny oraz progresywnie uzgadniają treść zawieranej umowy. Prowadzenie negocjacji jest to proces płynny, ciągły. W praktyce społecznej w drodze negocjacji zawierane są zwykle umowy bardziej złożone, nietypowe. Strony w toku prowadzonych negocjacji nie są związane swoimi oświadczeniami. Powinny natomiast prowadzić je w sposób zgodny z dobrymi obyczajami, a nie dla pozoru. Naruszenie tych powinności jest opatrzone sankcją odszkodowawczą, ale tylko w granicach negatywnego interesu umownego. Zawarcie umowy Uzgodnienie wszystkich postanowień umowy, które były przedmiotem negocjacji, stanowi podstawę do uznania, że umowa została zawarta. Jednak czasami wystarcz aby strony uzgodniły przynajmniej konieczne elementy umowy, aby zawrzeć umowę.
List intencyjny wyraża dążenie stron do zawarcia negocjowanej umowy. Podpisywane są w toku negocjacji zmierzających do zawarcia umów znacznej wartości. Nie są uregulowane normami. Można je traktować jako umowy określające postępowanie stron w toku negocjacji. Naruszenie podjętych w tym względzie zobowiązań skutkuje tym, że strona może zerwać negocjacje bez ujemnych skutków. Zaproszenie do zawarcia umowy. Ogłoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje, skierowane do ogółu lub do poszczególnych osób, poczytuje się w razie wątpliwości nie za ofertę, lecz za zaproszenie do zawarcia umowy. Zaproszenie złożone przez przedsiębiorcę w postaci elektronicznej, musi być opatrzone odpowiednimi informacjami przewidzianymi dla ofert pod sankcją odpowiedzialności odszkodowawczej.
8Prokura.
Jest swoiście ukształtowanym pełnomocnictwem, polega na przystosowaniu pełnomocnictwa do działalności gospodarczej przedsiębiorców. Obejmuje ona szeroki zakres umocowania prokurenta o przejrzystej dla kontrahenta treści. Podmioty kompetentne do udzielania prokury, wyłącznie przedsiębiorcy, zarówno osoby fizyczna, osoby prawne jak osoby nieposiadające osobowości prawnej, ale którym przyznana została zdolność prawna. Udzielenie prokury dokonuje się czynnością jednostronną prawną przedsiębiorcy. Zawsze wymaga formy pisemnej (zwykłej) zastrzeżonej pod rygorem nieważności. Prokurentem może być tylko osoba fizyczna i to mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Prokura nie może być przeniesiona na inne osoby, ale prokurent może ustanawiać pełnomocników do poszczególnych czynności lub pewnego rodzaju czynności, objętych zakresem jego własnych kompetencji. Zakres prokury i sposób jej wykonywania, odnosi się tylko do reprezentacji przedsiębiorcy, do stosunków wiążących go z innymi podmiotami w zakresie związanym z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Prokurent jest umocowany do dokonywania czynności materialno prawnych, procesowych oraz do odbioru oświadczeń woli skierowanych do przedsiębiorcy
9Firma.
Odnosi się wyłącznie do oznaczenia przedsiębiorcy, a więc podmiotu prawa cywilnego, bez względu na to, czy jest to osoba fizyczna, osoba prawna, czy jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną ale wyposażona w zdolność prawną. Pojęcie to nie obejmuje przedsiębiorstwa, które jest przedmiotem prawa podmiotowego. Firma to imię i nazwisko lub dowolnie ukształtowane wyrażenie. Jeśli imię i nazwisko dołączane jest do firmy w przypadku osoby prawnej, to tylko dla ukazania związku miedzy tą osoba a powstaniem lub działalnością przedsiębiorcy. Konieczna jest zgoda na umieszenie nazwiska i imienia, Nakaz umieszczenia oznaczenia formy prawnej firmy (np. spółka z o.o.). Firma powinna dostatecznie odróżniać się od firm innych przedsiębiorców, podlega ujawnieniu we właściwym rejestrze, jako właściwość identyfikująca przedsiębiorcę nie może być zbyta, ale przedsiębiorca może upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystania ze swojej firmy. Dopuszczalna jest zmiana firmy.
10Przedstawicielstwo i pełnomocnictwo
Przedstawicielstwo, działanie w cudzym imieniu, polega na tym, że ktoś, zwany przedstawicielem, dokonuje z jakąś osobą trzecią czynności prawnej, która ma bezpośredni wywrzeć skutki prawne w cudzej sferze prawnej, a mianowicie reprezentowanego. Z treści czynności prawnej musi wynikać, że osoba, która jej dokonuje, występuje w roli przedstawiciela, w przeciwnym wypadku należy przyjąć, że osoba taka działa we własnym imieniu. Ponadto oświadczenie musi wskazywać osobę reprezentowanego.Przedstawicielstwo w zasadzie może dotyczyć każdej czynności prawnej, chyba, że ma ona ściśle osobisty charakter. Przedstawicielstwo można podzielić ze względu na kryterium źródła umocowania na: pełnomocnictwo, źródłem umocowania jest jednostronne oświadczenie woli reprezentowanego, zwanego mocodawcą, przedstawicielstwo ustawowe źródłem umocowania są inne zdarzenia prawne niż czynność prawna reprezentowanego. Udzielenie pełnomocnictwa. Pełnomocnik musi mieć zdolność do czynności prawnych, ale wystarczy, ograniczona zdolność do czynności prawnych. Oświadczenie woli mocodawcy co do ustanowienia pełnomocnika wymaga złożenia go pełnomocnikowi, nie wystarcza ogłoszenie tego publicznie, lub zakomunikowanie osobie trzeciej. Pełnomocnictwo może być udzielone w dowolnej formie z wyjątkiem jeżeli pełnomocnictwo zawiera umocowanie do dokonania czynności prawnej, dla której pod sankcją nieważności przewidziana została forma. Treść pełnomocnictwa. Mocodawca może udzielić pełnomocnictwa do dokonania tylko takich czynności prawnych, jakich sam mógłby dokonać w imieniu własnym, a które zarazem nie mają charakteru ściśle osobistego. Poza tym ustawa nie dozwala na udzielenie pełnomocnictwa do wszelkich czynności prawnych. Dopuszczalne są tylko pełnomocnictwo ogólne które obejmuje jedynie umocowanie do czynności zwykłego zarządu, pełnomocnictwo rodzajowe, wskazuje określoną kategorię czynności prawnych do których umocowany jest pełnomocnik pełnomocnictwo szczególne dotyczy indywidualnie określonej czynności prawnej. O istnieniu i treści pełnomocnictwa decyduje wyłącznie mocodawca. Osoba trzecia, która dokonuje z pełnomocnikiem czynności prawnej może polegać jedynie na tym oświadczeniu. Czynność „z samym sobą” dokonana bez zgody mocodawcy jest dotknięta bezskutecznością zawieszoną. Może być potwierdzona i wtedy zyskuje pełną skuteczność. O czynności mówi się, gdy A występuje we własnym imieniu, a równocześnie jako reprezentant osoby B, która jest drugą stroną czynności prawnej (umowy),gdy A sam nie jest stroną czynności prawnej (umowy), lecz równocześnie reprezentuje obie jej strony (B i C) Pełnomocnik rzekomy, osoba, która dokonuje czynności prawnych w cudzym imieniu, nie mając w ogóle umocowania, albo przekraczając jego granice. Działania bez należytego umocowania nie pociągają za sobą bezpośrednich skutków dla reprezentowanego. Ustawa przewiduje jednak od tej reguły wyjątki, zawarta przez rzekomego pełnomocnika umowa nie jest bezwzględnie nieważna, lecz może być przez reprezentowanego potwierdzona, druga strona staje się wolna dopiero po upływie terminu wyznaczonego do potwierdzenia umowy, jednostronne czynności prawne dokonane przez rzekomego pełnomocnika są od razu nieważne, chyba, że ten, któremu zostało złożone oświadczenie woli w cudzym imieniu, wiedział, że osoba składająca to oświadczenie nie ma stosownego umocowania i mimo to zgodził się na to działanie. Czynność ta może zostać potwierdzona przez reprezentowanego Jeżeli reprezentowany nie potwierdzi czynności prawnej, jest ona nieważna i nie pociąga żadnych konsekwencji prawnych dla reprezentowanego ani dla rzekomego pełnomocnika. Rzekomy pełnomocnik jest jednak obowiązany do zwrotu tego, co otrzymał od drugiej strony w wykonaniu umowy, oraz do naprawienia szkody. Stosunek podstawowy, sprzężony z pełnomocnictwem stosunek prawny, łączący mocodawcę z pełnomocnikiem, a którego podstawą nie jest pełnomocnictwo, lecz odrębne zdarzenie prawne. Stosunek ten wskazuje, w jakim celu pełnomocnictwo zostało udzielone, nie jest to przesłanka konieczna pełnomocnictwa, w braku stosunku podstawowego należy uznać, że pełnomocnik nie jest względem nikogo zobowiązany, do korzystania z przysługującego mu umocowania Wygaśnięcie pełnomocnictwa. Pełnomocnictwo do działania w imieniu mocodawcy gaśnie z różnych przyczyn: na skutek okoliczności zawartych w treści samego pełnomocnictwa, z powodu odwołania pełnomocnictwa, śmierć pełnomocnika lub mocodawcy, likwidacja osoby prawnej, zrzeczenie się pełnomocnictwa przez pełnomocnika, utrata przez pełnomocnika zdolności do czynności prawnej.
.
11Konsument
Za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. konsumentem może być człowiek, rola człowieka jako konsumenta musi być realizowana w formie czynności prawnej, czynność osoby fizycznej (człowieka) nie może być w sposób bezpośredni związana z jej działalnością gospodarczą lub zawodową, osoba chroniona rzeczywiście ma być stroną słabszą, tylko bezpośredni związek czynności prawnej z działalnością gospodarczą lub zawodową każe przyjąć, że osoba fizyczna nie występuje w roli konsumenta
12Przedsiębiorstwo
Jest to zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych, przeznaczonych do prowadzenia działalności gosp. Obejmuje nazwę indywidualizującą całe przedsiębiorstwo, lub jego wyodrębnione części, własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów, wyrobów i inne prawa rzeczowe, prawa wynikające z umów, wierzytelności innego rodzaju, koncesje, licencje, zezwolenia, patenty i inne prawa własności przemysłowej, majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne, tajemnice przedsiębiorstwa, księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej
13Korporacyjne i fundacyjne osoby prawne
Podział osób prawnych z punktu widzenia uczestnictwa osób w ich strukturach organizacyjnych: osoby prawne korporacyjne, w ich strukturze funkcjonują członkowie, którzy poprzez wniesione udziały lub składki tworzą majątek osoby prawnej, a poprzez swoje uprawnienia organizacyjne decydują o jej działalności, mogą do nich należeć: stowarzyszenia, partie polityczne, spółki handlowe, spółdzielnie, osoby prawne fundacyjne, nie ma tutaj członków, pojawia się natomiast instytucja założyciela (fundatora), który wyposaża osobę prawną w jej pierwotny majątek , określa jej strukturę organizacyjną i cele działania.
14Jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdo. pr.
Do jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, stosuje się odpowiednio przepisy o osobach prawnych. Jeżeli przepis odrębny nie stanowi inaczej, za zobowiązania jednostki, odpowiedzialność subsydiarną ponoszą jej członkowie. Przepisy przyznają im zdolność prawną, a więc kwalifikację bycia samodzielnym podmiotem praw i obowiązków, odrębnym od osób (fizycznych lub prawnych) będących uczestnikami takiej jednostki organizacyjnej. są nimi np. osobowa spółka handlowa nie są nimi np. spółka cywilna. Reżim prawny, do jednostek organizacyjnych nie będących osobami prawnymi stosuje się odpowiednio przepisy o osobach prawnych. Podmioty wyposażone w zdolność prawną mają także zdolność sądową. Natomiast jednostki wyposażone tylko w zdolność prawną różni od osób prawnych odpowiedzialność za zobowiązania - za ich zobowiązania subsydiarnie odpowiadają ich członkowie.
15Ubezwłasnowolnienie całkowite i częściowe(ograniczona zdolność do czynn.pra.), wpływ na czynność prawną
Ubezwłasnowolnić całkowicie można tylko osobę pow. 13 roku życia na skutek: choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego, innych zaburzeń psychicznych, pijaństwo i narkomania, które występują w takim stopniu, że uniemożliwiają danej osobie kierowanie swoim postępowaniem. Ubez. zawsze ma służyć interesom ubezwłasnowolnionego, ma zabezpieczać go przed skutkami jego własnej działalności i może być orzeczone tylko wtedy, gdy przemawia za tym jego własny interes, a nie osób trzecich. W imieniu osób nie posiadających zdolności do czynności prawnych działają ich ustawowi przedstawiciele. Skutki czynności prawnych dokonywanych przez osoby nie posiadające zdolności do czynności prawnych są bezwzględnie nieważne. Wyjątek od tej zasady: zawarcie umowy należącej do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego staje się ważna z chwilą jej wykonania. Osoby takie mogą pełnić rolę posłańca, przenoszącego jedynie oświadczenie woli innej osoby. Ubez. częściowe orzeka sąd na skutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego, albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa i narkomani: tylko w stosunku osoby pełnoletniej, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest jej pomoc w prowadzeniu spraw. Dla takiej osoby ustanawia się kuratelę. Osoba o ograniczonej zdolności do czynności prawnych, nie może wykonywać pewnych rodzajów czynności prawnych, wyraźnie wskazanych w szczególnych przepisach, podlega systemowi kontroli. do pewnych czynności prawnych konieczna jest zgoda przedstawicieli ustawowych, a czasem sądu. Czynności rozporządzające oraz zobowiązujące zawsze wymagają zgody kompetentnej osoby. Może sam dokonywać wielu czynności prawnych, przede wszystkim nie mających charakteru zobowiązującego albo rozporządzającego, np. zawierać umowy powszechnie zawierane w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego, rozporządzać własnym zarobkiem, swobodnie rozporządzać przedmiotami majątkowymi, które przedstawiciel ustawowy oddał osobie ograniczonej, Zawrzeć umowy o pracę z zastrzeżeniem, że przedstawiciel za zgodą sądu może ten stosunek rozwiązać, jeśli sprzeciwia się on dobru tej osoby.
16Prawo podmiotowe
To pewna sytuacja prawna wyznaczona podmiotom przez obowiązujące normy i chroniąca prawnie uznane interesy tych podmiotów. Na sytuację tę składają się wolne zachowania psychofizyczne lub konwencjonalne podmiotu uprawnionego, z którymi sprzężone są zawsze obowiązki innego podmiotu, przy czym z reguły uprawnionemu przysługuje również kompetencja do żądania, by organ państwa dysponujący przymusem doprowadził do zrealizowania sprzężonych z prawem podmiotowym obowiązków. Cechy:prawo podmiotowe w prawie cywilnym służy do opisania sytuacji prawnej jednego podmiotu względem innego lub innych podmiotów prawa, prawo podmiotowe wyznaczone jest normami prawnymi określają zdarzenia prawne, które, jeżeli się spełnią, wywołują konsekwencje prawne polegające na powstaniu praw podmiotowych. Prawo podmiotowe to pewna „sfera możności postępowania”, „moc prawna”, przysługująca osobie uprawnionej. Prawo podmiotowe służy ochronie interesów podmiotów prawa cywilnego, uznanych przez prawo oraz określoną moralność
17Powstawnie i utrata praw podmiotowych.
Sposoby nabycia praw. Pochodne, nabywca uzyskuje prawo podmiotowe od innej osoby, która na niego to prawo przenosi. Skuteczność nabycia zależy od tego, czy przenoszącemu przysługiwało przenoszone prawo, nikt nie może przenieść na inną osobę więcej praw niż sam posiada. Pierwotne, poprzednio prawo podmiotowe w ogóle nie istniało, np. nabycie własności rzeczy ruchomej przez zawłaszczenie, stworzenie dzieła literackiego, naukowego. Prawo podmiotowe komuś wcześniej przysługiwało, ale nabycie tego prawa nastąpiło bez woli poprzednika, a z mocy zdarzeń wskazanych ustawą, np. w razie zasiedzenia rzeczy, wywłaszczenia, nacjonalizacji. Nabycie pierwotne prowadzi do uzyskania prawa bez obciążeń, chyba, że przepisy szczególne stanowią inaczej. Następstwo pod tytułem szczególnym dochodzi do nabycia indywidualnie oznaczonego prawa lub praw podmiotowych. Skuteczność takiego nabycia rozważa się odrębnie w odniesieniu do każdego z przenoszonych praw i na podstawie reguł dotyczących danego typu prawa. Następstwo pod tytułem ogólnym (sukcesja uniwersalna) prowadzi do nabycia całego jakiegoś majątku i to na podstawie jednego zdarzenia prawnego. Sukcesja uniwersalna prowadzi nie tylko do nabycia praw, ale i obowiązków (obciążeń) związanych z nabywanym majątkiem (lub jego wyodrębnioną częścią). Nabywca wchodzi niejako w sytuację prawną swojego poprzednika. Nabycie translatywne polega na tym, że nabywca uzyskuje prawo o treści niezmienionej następuje transfer prawa z majątku jednej osoby do majątku drugiej osoby w niezmienionym kształcie. Nabycie konstytutywne polega na tym, że jednocześnie z nabyciem powstaje prawo podmiotowe. Nabycie konstytutywne może występować: przy nabyciu pierwotnym uniezależnionym na mocy szczególnych przepisów od uprzedniego istnienia prawa. Przy nabyciu pierwotnym uzależnionym od uprzedniego istnienia prawa, nabywca uzyskuje z mocy ustawy prawo podmiotowe o zmieniony, węższym zakresie. Utrata prawa podmiotowego występuje, wskutek zdarzeń wskazanych w ustawie dane prawo w ogóle gaśnie (np. śmierci uprawnionego), następuje przeniesienie prawa podmiotowego z jednej osoby na drugą powoduje to utratę tego prawa po stronie przenoszącego. Nastąpi połączenie prawa i obowiązku jeśli wskutek jakichkolwiek zdarzeń nastąpi połączenie w rękach tej samej osoby prawa i korelatywnie sprzężonego z nim obowiązku prawo podmiotowe gaśnie.
18Uprawnienia prawa podmiotowego.
Uprawnienie określenie wyróżnionego w jakiś sposób elementu prawa podmiotowego, przeważnie chodzi o bliższe wyznaczenie zachowania objętego prawem podmiotowym, należy wyróżnić: roszczenia, uprawnienia kształtujące, zarzuty. Roszczenie, uprawnienie polegające na tym, że jakaś indywidualnie oznaczona osoba ma obowiązek wykonać świadczenie na rzecz uprawnionego. Z tak pojętym roszczeniem z reguły sprzężona jest kompetencja do zwrócenia się do organy państwowego o zastosowanie przymusu, jeżeli podmiot zobowiązany nie spełni świadczenia. Występuje roszcz. wymagalne i niewymagalne Uprawnienia kształtujące polegają na tym, że podmiotowi uprawnionemu przysługuje kompetencja do zmiany lub zakończenia istniejącego stosunku prawnego przez jednostronną czynność prawną. Zarzut swoiste uprawnienie polegające na odmowie spełnienia roszczenia. Służy ochronie interesów tej osoby, przeciwko której kierowane jest, przysługuje podmiotowi tylko w przypadkach prawem przewidzianych, podniesienie zarzutu może wywołać trwałe albo przejściowe obezwładnienie roszczenia.
19Czynności prawne rozporządzające, zobowiązujące, o podwójnym skutku, abstrakcyjne, kazualne.
Czynności prawne zobowiązujące polegają na zobowiązaniu się jednej strony (dłużnika) do świadczenia (określonego działania lub zaniechania) na rzecz innej strony (wierzyciela). -wyróżniamy jednostronne i dwustronne, oraz odpłatne, obie strony mają uzyskać pewną korzyść majątkową i czynności nieodpłatne, przyznające korzyść tylko jednej stronie. Czynności prawne rozporządzające polegają na przeniesieniu, obciążeniu, ograniczeniu lub zniesieniu prawa podmiotowego. Charakter wyłącznie rozporządzający mają czynności rozporządzające dokonane w wykonaniu zobowiązania ze zdarzenia innego niż czynność prawna. Czysto zobowiązujący charakter mogę mieć zobowiązania do wykonania usługi. Czynności prawne o podwójnym skutku, czynności zobowiązująco-rozporządzające, polegają na tym, że czynność zobowiązująca do rozporządzenia, bez potrzeby dokonania odrębnej czynności rozporządzającej powoduje także skutki rozporządzające. Treść tych czynności wyraża decyzję o powstaniu zobowiązania do rozporządzenia. Natomiast z mocy normy względnie wiążącej, skutek rozporządzający następuje bez potrzeby dokonania czynności rozporządzającej. Czynności kazualne czynności prawne przysparzające, których ważność jest zależna od istnienia prawidłowej kauzy. Kazualność czynności prawnych uznaje się w Polsce za niepisaną zasadę. Czynności abstrakcyjne czynności prawne, wywołujące skutki przysparzające bez prawidłowej kauzy (przekaz, czek, weksel). Kauza jest to element treści czynności prawnej przysparzającej, albo innej czynności lub stosunku prawnego, ze względu na który dokonano czynności przysparzającej. Typy kauz: causa obligandi vel acquirendi podstawą prawna przysporzenia jest nabycie prawa lub innej korzyści przez dokonującego czynności prawnej, causa solvendi podstawą prawna przysporzenia jest zwolnienie z istniejącego zobowiązania, obciążającego osobę dokonującą przysporzenia - np. kupujący płaci cenę za rzecz nabytą i zwalnia się z istniejącego zobowiązania względem sprzedawcy, causa donandi przysporzenie następuje nieodpłatnie - treść czynności prawnej powinna wskazywać na nieodpłatny charakter tej kauzy.
20Forma niedochowania czynności prawnej i jej skutki.
Podział czynności prawnych wg. konsekwencji niedochowania przewidzianej formy prawnej: ad solemnitatem, forma czynności prawnej zastrzeżona pod rygorem nieważności Niezachowanie tej formy skutkuje bezwzględną nieważnością czynności prawnej, nie wywołuje skutków prawnych. ad eventum forma czynności prawnej zastrzeżona dla wywołania określonych skutków. Niezachowanie tej formy powoduje niewystąpienie niektórych, wskazanych w ustawie skutków prawnych, które by wystąpiły, gdyby zastrzeżona forma została zachowana. Czynność prawna jest jednak ważna. ad probationem forma czynności prawnej zastrzeżona dla celów dowodowych. Niezachowanie formy skutkuje ograniczeniem korzystania (w razie sporu) z dowodu z przesłuchania świadka dla wykazania, że czynność prawna została dokonana. Środki dowodowe są dopuszczalne jedynie w razie: gdy obie strony wyrażą na to zgodę, jeżeli fakt dokonania czynności prawnej zostanie uprawdopodobniony za pomocą pisma, jeśli żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą.
21Czynność prawna.
Czynność konwencjonalna (skonstruowana przez normę prawną) podmiotu prawa cywilnego, zawierająca treść określającą konsekwencje prawne zdarzenia prawnego. Jest to całość zdarzenia prawnego, w skład którego wchodzi co najmniej jedno oświadczenie woli. Czynności prawne są aktami o doniosłości społecznej, ponieważ kształtują sytuację prawną nie tylko tych podmiotów, które dokonują tych czynności, ale i innych podmiotów „uwikłanych” w stosunki prawne.
22Czynności prawne osób prawnych.
23Formy czynności prawnej.
Zwykła forma pisemna , dla jej zachowania konieczne jest spełnienie warunków: sporządzenie dokumentu obejmującego treść oświadczenia woli, treść oświadczenia woli należy wyrazić w języku pisanym, czyli z użyciem właściwych znaków liter, podpisanie dokumentu. Ustawa o języku polskim ogranicza swobodę formy (wybory j. polskiego lub obcego) w: obrocie konsumenckim, innych stosunkach cywilnoprawnych, w których występują podmioty publiczne. Podpis to, językowy znak graficzny utrwalony w dokumencie, własnoręcznie postawiony przez składającego oświadczenie, wskazuje imię i nazwisko podpisującego, a jeżeli jego identyfikacji można dokonać w inny sposób, podpis umieszcza się pod tekstem oświadczenia woli. Wszystko to, co znajduje się poniżej podpisu nie jest objęte oświadczeniem. Materiały, jakie należy użyć do sporządzenia dokumentu powinny pozwolić na utrwalenie treści oświadczenia woli, ponadto powinny nadawać się do umieszczenia na nim własnoręcznego podpisu, wskazującego cechy osobiste podpisującego dokument. Formy zastępcze podpisu nie mają cech podpisu, ale wywołują skutki prawne przewidziane dla podpisu: osoba nie mogąca pisać, ale mogąca czytać może zamiast podpisu: uczynić tuszowy odcisk własnego palca lub zamiast składającego oświadczenie może podpisać się inna osoba, z tym, że jej podpis musi być poświadczony przez: notariusza, wójta, starosty lub marszałka woj. z zaznaczeniem, że został złożony na życzenie osoby nie mogącej pisać a mogącej czytać. Osoba nie mogąca czytać przy sporządzaniu oświadczenia woli w formie pisemnej może się posłużyć tylko aktem notarialnym.
Forma z datą pewną polega na stwierdzeniu wiążącym także osoby nieuczestniczące w czynności prawnej, że dana czynność została dokonana w określonym czasie, poprzez: urzędowe poświadczenie daty na okazanym dokumencie przez notariusza, stwierdzenie dokonania czynności w jakimkolwiek dokumencie urzędowym, wzmianka na dokumencie dokonana przez organ państwowy, organ samorządu terytorialnego albo notariusza, od daty wzmianki, śmierć jednej z osób podpisanych na dokumencie, od daty śmierci.
Forma z poświadczeniem podpisu polega na umieszczeniu przez notariusza lub powołany organ klauzuli stwierdzającej własnoręczność wskazanej w tej klauzuli osoby. Wymóg takiej formy jest stosowany np. przy zbywaniu przedsiębiorstwa, albo przy ustanawianiu na nim użytkowania. Zmniejsza ryzyko, że osoba na którą wskazuje podpis zaprzeczy, ze go złożyła. W przypadku, gdy w miejscowości nie ma siedziby kancelaria notarialna Minister Sprawiedliwości może na podstawie Prawa o Notariacie upoważnić do sporządzania poświadczeń organy JST oraz banki mające siedzibę w tej miejscowości.
Forma aktu notarialnego polega na spisaniu przez notariusza treści oświadczeń woli stron, współuczestniczącego w redagowaniu dokumentu, a następnie odczytaniu go stronom i podpisaniu go wraz ze stronami. Oryginał dokumentu pozostaje w kancelarii, strony otrzymują wypisy, o dokładnie takiej samej treści, które podpisuje i pieczętuje tylko notariusz. W obrocie cywilnoprawnym dokumenty takie mają walor oryginalnych.
Forma elektroniczna- kwalifikowana. Oświadczenie złożone w postaci elektronicznej: nie jest komunikowane w języku pisanym, nie jest opatrzone własnoręcznym podpisem, istnieje stosunkowo łatwa możliwość zmieniania treści przekazu informatycznego, jego zniknięcia, dostępu osób niepowołanych. Podpis elektroniczny ma właściwości bezpiecznego podpisu elektronicznego, jeżeli jest: przyporządkowany wyłącznie do osoby składającej podpis, sporządzany za pomocą bezpiecznych urządzeń służących do składania podpisu elektronicznego podlegających wyłącznej kontroli osoby składającej podpis
24Treść czynności prawnej.
Oświadczenie/oświadczenia woli w pełni zrekonstruowane na podstawie odpowiednich reguł interpretacyjnych. Są to zawarte w oświadczeniu woli postanowienia określające skutki dokonywanej czynności prawnej. Zasada swobody kształtowania treści czynności prawnej norma ogólna, w myśl której podmiotom przysługuje kompetencja do kształtowania treści czynności prawnej oraz, że przepisy prawne dotyczące tej kwestii należy interpretować na rzecz tej kompetencji. Wzorzec kompetencji generalnej zasada swobody kształtowania treści czynności prawnej pozwala podmiotom nie stosować się do ustalonych w przepisach prawnych typów czynności prawnych. Wzorzec kompetencji szczególnej zasada swobody kształtowania treści czynności prawnej uznaje za ważne tylko czynności prawne mieszczące się w ramach określonych w ustawie typów i tylko w tym zakresie zezwala na dowolne kształtowanie treści czynności prawnych.
25Rodzaje nieważności czynności prawnych.
Nieważna (bezwzględnie) czynność prawna nie wywiera skutków prawnych, jako czynność prawna. Jest nieważna od samego początku i to z mocy prawa. Sądy są obowiązane uwzględniać stan tej nieważności z urzędu, bez konieczności zgłaszania przez stronę zainteresowaną jakichkolwiek wniosków. Nieważność ta ma charakter definitywny, każdy i zawsze może się na nią powołać, a żądanie takie nie może być uznane za nadużycie prawa podmiotowego. Nieważność może się odnosić nie do całej, ale tylko do części czynności prawnej. Konwalidacja, uzdrowienie bezwzględnie nieważnej czynności prawnej uznanie jej z mocą wsteczną za czynność prawną w następstwie jakichś faktów późniejszych. Jest to kwestia sporna. Konwersja przemiana nieważnej czynności prawnej na inną ważną czynność prawną, odpowiadającą chociażby częściowo hipotetycznej woli stron. Wzruszalność Czynność prawna wzruszalna wywołuje wszystkie skutki prawne określone w jej treści. Jednakże w sytuacjach wskazanych w przepisach skutki te mogą ulec uchyleniu lub zmianie, jeżeli osoba uprawniona skorzysta z przysługującego jej w tym zakresie prawa podmiotowego i to we wskazanym terminie. Może zostać wzruszona przez samo oświadczenie woli uprawnionego podmiotu, konstytutywne orzeczenie sądu. Bezskuteczność zawieszona tymczasowe wstrzymanie skutków dokonanej czynności prawnej do momentu nadejścia określonego zdarzenia. Wadliwie dokonana czynność prawna nie wywołuje przewidzianych w niej skutków, ale wiąże strony, żadna z nich nie może w okresie oczekiwania. do momentu nadejścia określonego zdarzenia, uwolnić się od zawartej umowy, powołując się na jej nieważność. Bezskuteczność względna Konstrukcja ta służy ochronie interesów osoby trzeciej poprzez uznanie za bezskuteczną względem niej danej czynności prawnej, przy jednoczesnym utrzymaniu ważności czynności, tzn. wywołuje ona skutki między jej uczestnikami. Cechą wyróżniającą względną bezskuteczność czynności prawnej jest tylko ograniczony podmiotowo zakres jej oddziaływania. Czynność ta jest od samego początku ważna, a jedynie wobec określonych osób nieskuteczna. Bezskuteczność względna ma zastosowanie: z mocy samego prawa, z mocy konstytutywnego orzeczenia sądu.
26Ograniczenia dotyczące treści czynności prawnych.
Zakres dopuszczalnej treści czynności prawnych jest zawsze ograniczony regułami typu ogólnego, które można usystematyzować wg poniższej typologii: prawa przyrody, normy bezwzględnie wiążące, obejście ustawy, zasady współżycia społecznego. Prawa przyrody ograniczenia podyktowane prawami przyrody. Postanowienia te dotyczą wszelkich czynności prawnych, nie tylko niewykonalnych, ale i takich które i tak ziszczą się bez udziału człowieka. Normy bezwzględnie obowiązujące ograniczenia oparte o treść wyrażoną w normach bezwzględnie obowiązujących, w tym semiimperatywnych: niedopuszczalne są postanowienia czynności prawnych niezgodne z zakazami wyrażonymi w normach bezwzględnie wiążących, a także takie, które nie zawierają w swej treści postanowień nakazanych przez prawo, podmioty publiczne nie mogą w drodze umów cywilnoprawnych przekazywać swoich zadań publicznych innym podmiotom bez szczególnego upoważnienia ustawowego. Obejście ustawy za równi z czynnościami sprzecznymi z ustawą traktuje się czynności prawne mające na celu obejście ustawy. Zwykle są to czynności, których treść bezpośrednio nie narusza żadnego ustawowego zakazu/nakazu, ale które zostały podjęte w celu osiągnięcia skutku zakazanego prawem. Zasady współżycia społecznego ograniczenia oparte o treść normy mówiącej, że za nieważne uważa się czynności prawne sprzeczne z zasadami współżycia społecznego - chodzi tu nie tylko o treść czynności prawnej ale i o jej cel.
27Wymień 3 typy utraty zdolności prawnej.
28Powstanie osób prawnych.
Regulują ustawy pozakodeksowe, konstruujące rozmaite zdarzenia prawne wywołujące ten skutek prawny. Typologia zdarzeń wywołujących powstanie osoby tzw. system aktów organów państwa gdzie akty władzy państwowej kreuje osobę prawną. system koncesyjny który dopuszcza powstanie osoby prawnej z inicjatywy jej założycieli, lecz z zastrzeżeniem zezwolenia organu państwowego. system normatywny polegający na ogólnym tylko określeniu przesłanek wymaganych do powstania osoby prawnej, bez konieczności specjalnego zezwolenia władzy publicznej
29Zawieszenie i przerwa terminu przedawnienia.
Zawieszenie biegu terminu, 2 rodzaje konsekwencji zawieszenia, przesunięcie początku biegu przedawniania lub nieuwzględnienie przy obliczaniu terminu odpowiedniego okresu; bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu: siła wyższa uniemożliwiająca dochodzenie swoich spraw przed sądem lub innym organem, do czasu ustania przeszkody, stosunek rodzinny lub opiekuńczy, pomiędzy małżonkami, dziećmi a rodzicami, osobom etc. do czasu ustania stosunku. Przerwa biegu przedawnienia, nie uwzględnia się czasu jaki minął do momentu wystąpienia zdarzenia, a po tym zdarzeniu bieg przedawnienia zaczyna się na nowo. Dwa rodzaje zdarzeń powodują przerwę biegu przedawnienia: Dochodzenie roszczenia, każda czynność przed sadem, organem, sądem polubownym, przedsięwzięta bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia, procesowe powodują przerwę. Uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje, niekoniecznie przed sądem czy innym organem
30Wymień 3 przykłady dla terminów przedawnienia (mogą być te same terminy)
31Warunek.
To zawarte w treści czynności prawnej zastrzeżenie, które uzależnia powstanie lub ustanie skutku prawnego od zdarzenia przyszłego i niepewnego. Zdarzenie przyszłe jest niepewne wtedy gdy: strony nie mają wpływu na jego ziszczenie się, ale także gdy od decyzji jednej lub obu stron zależy jego spełnienie się. Wyróżniamy: Warunek potestatywny, jego ziszczenie się zależy od woli stron. Dodatni polega na zmianie istniejącego stanu rzeczy. Ujemny zakłada utrzymanie się istniejącego stanu rzeczy, czyli niewystąpienie wskazanego w warunku zdarzenia. Zawieszający zastrzeżenie uzależniające powstanie skutków czynności prawnej od zdarzenia przyszłego i niepewnego. Jeżeli warunek jest niemożliwy, przeciwny ustawie lub zasadom współżycia społecznego, cała czynność prawna jest nieważna. Rozwiązujący, jeżeli nastąpi zdarzenie przyszłe i niepewne, skutek czynności prawnej ustaje. Jeżeli warunek rozwiązujący jest niemożliwy, przeciwny ustawie lub zasadom współżycia społecznego, uważa się go za niezastrzeżony, a czynność prawna utrzymuje się tak jakby tego warunku nie było.
32Ochrona dóbr osobistych.
Dobra osobiste są atrybutem każdej osoby fizycznej. Pojęcie to odnosi się do uznanych przez system prawny wartości, obejmujących fizyczną i psychiczną integralność człowieka, jego indywidualność oraz godność i pozycję w społeczeństwie. Są to dobra nieodłącznie związane z człowiekiem i to bez względu na stan psychiki i stopień wrażliwości. Należą do kategorii dóbr niemajątkowych. Typologia dóbr osobistych, życie, zdrowie i nietykalność cielesna, wolność w tym wolność w sensie przestrzennym, jak i wolność od presji psychicznej, cześć człowieka, w tym cześć zewnętrzna (dobra sława, dobre imię) oraz cześć wewnętrzna (godność osobista, wyobrażenie o sobie). Ochrona czci objęta jest zakresem ochrony w granicach przeciętnych ocen stosowanych w społeczeństwie. Naruszenie czci może nastąpić np. ustnie, listownie, w piśmie procesowym, w książce, radiu, swoboda sumienia zwłaszcza konstytucyjna wolność sumienia i religii, nazwisko i pseudonim każdy może żądać, aby inna osoba bezprawnie nie używała jego nazwiska lub pseudonimu. stan cywilny w szczególności przynależność do określonej płci, a także relacje rodzinne. Wizerunek generalny zakaz rozpowszechniania czyjegoś wizerunku bez zgody osoby na nim przedstawionej, wyjąwszy wizerunek: tajemnica korespondencji naruszenie tajemnicy korespondencji polegać może na nietykalność mieszkania przeszukanie mieszkania, pomieszczenia lub pojazdu może nastąpić jedynie w przypadkach określonych w ustawie i w sposób w niej określony. twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorsk chodzi tu o niemajątkowe wartości, jakie dla autora i wynalazcy stanowi fakt, że jest on twórcą pewnego pomysłu kult po zmarłej osobie bliskiej prawo bliskich do pochowania zwłok, ich przeniesienia, ekshumacji, integralność seksualna zwłaszcza niedopuszczalność gwałtu, molestowania seksualnego, sfera prywatności każdy ma prawo do ochrony życia prywatnego, rodzinnego. Prywatność człowieka obejmuje w szczególności zdarzenia związane z życiem rodzinnym, seksualnym, stanem zdrowia, przeszłości, korzystanie z wartości środowiska naturalnego
33Oświadczenie woli, sposób jego przejawiania, wykładnia oświadczeń woli.
Oświadczenie woli, konieczny element każdej czynności prawnej. Zawiera treść czynności prawnej, określającą jej konsekwencje prawne. Wykładnia oświadczeń woli,proces myślowy zmierzający do ustalenia ich właściwego znaczenia. Przedmiotem wykładni oświadczeń woli mogą być różnego rodzaju znaki, nawet nie mające postaci językowej. Ponadto w wykładni oświadczeń woli stosuje się inne metody.Wykładni oświadczeń woli może dokonywać każdy, jednak tylko interpretacja sądu jest ostatecznie wiążąca. Sądy, w celu ustalenia właściwej wykładni, posługują się dyrektywami interpretacyjnymi.
34Stosunek cywilnoprawny i jego cechy.
Konieczne elementy każdego stosunku cywilnoprawnego: po jednej stronie prawo podmiotowe, po drugiej stronie, odpowiadający mu obowiązek. Wyróżniamy: proste stosunki cywilnoprawne, jednej tylko stronie przysługuje prawo podmiotowe, z którym korelatywnie sprzężony jest obowiązek lub obowiązki drugiej strony, oraz złożone stosunki cywilnoprawne, każdej stronie przysługuje prawo podmiotowe skuteczne wobec drugiej strony, podmioty tych stosunków występują więc w podwójnej roli: osób uprawnionych i zarazem zobowiązanych, ich prawa i obowiązki są ze sobą treściowo sprzężone.
35Działy prawa cywilnego.
Część ogólna obejmuje instytucje i zasady wspólne dla całego prawa cywilnego, w tym czynności prawne, podmioty prawa cywilnego, prawa podmiotowe. Prawo rzeczowe ujmuje normy wyznaczające bezwzględne prawa podmiotowe (skuteczne wobec wszystkich), odnoszące się do rzecz. Prawo zobowiązań zawiera normy regulujące prawa majątkowe o charakterze względnym, skuteczne wobec indywidualnie oznaczonych podmiotów. Prawo spadkowe reguluje przejście majątku osoby zmarłej na inne podmiot. Prawo rodzinne reguluje stosunki prawne między małżonkami, rodzicami i dziećmi oraz innymi krewnymi i powinowatymi; również instytucję opieki i kurateli. Prawo na dobrach niematerialnych reguluje prawa podmiotowe do oryginalnego, niematerialnego wytworu umysłu ludzkiego, mającego wartość majątkową.
36Terminy zawite.
Pojęcie i rodzaje, silniejsza obrona dłużnika w związku z bezczynnością wierzyciela powodująca wygaśnięcie przysługującego wierzycielowi prawa po upłynięciu terminu zawitego/prekluzyjnego, typy terminów zawitych: terminy do dochodzenia prawa przed organem państwowym, terminy dochodzenia roszczeń, terminy dochodzenia praw stanu cywilnego, terminy do wytaczania powództw o ukształtowanie lub ustalenie praw majątkowych. terminy do dokonywania czynności pozasądowych, terminy wykonywania praw kształtujących o charakterze majątkowym albo niemajątkowym, terminy do wykonywania zawiadomień, terminy do dochodzenia praw wynikających z członkowstwa w spółdzielni w tzw. postępowaniu wewnętrzno-spółdzielczym, terminy wygaśnięcia praw podmiotowych, termin wygaśnięcia służebności gruntowej. Brak przepisów ogólnych, uregulowane jedynie w przepisach szczególnych, ale terminy te z reguły są bardzo krótkie oraz mają charakter norm bezwzględnie wiążących, choć w wyraźnie przewidzianych przypadkach mogą mieć charakter norm względnie wiążących
37Obowiązywanie norm prawa cywilnego w zasięgu czasowym (prawo intertemporalne).
Początek obowiązywania, normy prawa stanowionego zaczynają obowiązywać po upływie 14 dni od dnia ich ogłoszenia, chyba, że same stanowią inaczej. Okres między datą publikacji aktu a początkowym terminem jego obowiązywania określa się mianem vacatio legis. Ustawodawca, w odniesieniu do aktów obszerniejszych, lub wymagających prac przygotowawczych określa dłuższy okres vacatio legis. Okres ten można też skrócić nawet całkowicie uchylić, jest to jednak zjawisko niepożądane. Normy prawne mogą być stosowane dopiero od daty ich obowiązywania. Koniec obowiązywania, normy przestają obowiązywać wskutek: wyraźnych klauzul derogacyjnych, zawartych w przepisach wprowadzających nowe akty prawne, upływu czasu, który został z góry oznaczony w akcie ustanawiającym normy, wejścia w życie później ustanowionych norm, regulujących takie same sytuacje (lex posterior derogat legi anteriora), wskutek orzeczenia TK, gdy na skutek zmiany systemu prawnego lub stosunków społecznych staje się trwale niestosowalna. Prawo intertemporalne (prawo międzyczasowe) reguluje kwestie związane z tym, czy, w przypadku uchylenia normy, dawna czy nowa norma znajduje zastosowanie do stosunków prawnych, które powstały przed uchyleniem normy, a trwają nadal pod rządami nowej. Prawo intertemporalne zawiera reguły, które wskazują, jakim modyfikacjom ulega zakres obowiązywania, i tym samym stosowania dawnych norm prawnych ze względu na ustanowienie nowych norm prawnych.
38Wyjaśnić pojęcia ( rzecz, część składowa, pożytki, przynależności).
Rzeczami, są tylko istniejące części przyrody, które występują w stanie pierwotnym lub przetworzonym, bez względu na to, czy mają jakąś wartość majątkową. Na pojęcie rzeczy składają cię dwie cechy: materialny charakter, w szczególności tylko przedmioty materialne mogą być posiadane w sposób powszechnie widoczny, wyodrębnienie z przyrody jest niezbędną przesłanką tego, aby rzeczy mogły funkcjonować w obrocie cywilnoprawnym.
Częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości, albo bez uszkodzenia albo istotnej zmiany przedmiotu odłączonego. Owo połączenie winno mieć charakter trwały. Pojęcie może dotyczyć zarówno nieruchomości jak i rzeczy ruchomych. Częściami składowymi nieruchomości są także prawa związane z jej własnością (np. służebność gruntowa). Ograniczenia: budynki lub ich części nie są częściami składowymi gruntu, lecz samoistnymi nieruchomościami w przypadkach, gdy w mocy przepisów szczególnych stały się przedmiotem odrębnej własności, drzewa i inne rośliny są odrębnymi rzeczami ruchomymi, w razie gdy szczególne przypadki przewidują, że stanowią one samoistny przedmiot własności, urządzenia służące do odprowadzania lub doprowadzania wody, pary, gazu, prądu oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych gruntu lub budynku, przez który przebiegają, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa lub zakładu.
Przynależności, samoistna rzecz ruchoma, pozostająca w związku z inną rzeczą ruchomą albo nieruchomą, nazwaną rzeczą główną. Muszą wystąpić jednak łącznie następujące cechy: właścicielem rzeczy głównej i przynależności jest ta sama osoba, przynależność jest potrzebna do korzystania z rzeczy głównej zgodnie z jej przeznaczeniem, przynależność jest z rzeczą główną w faktycznym i stałym związku, odpowiadającym wspomnianemu celowi, z tym jednak, że przemijające pozbawienie faktycznego związku z rzeczą główną nie powoduje utraty przynależności.
Pożytki należą do przedmiotów stosunków cywilnoprawnych. Obejmują one jakieś dochody z rzeczy lub prawa. Wyróżnia się: pożytki naturalne rzeczy, płody rzeczy i inne odłączone od niej części składowe, jakie wg. zasad prawidłowej gospodarki stanowią normalny dochód z rzeczy, np. owoce zerwane z drzewa. pożytki cywilne rzeczy, są to dochody, jakie rzecz przynosi na podstawie stosunku prawnego. Dochody te mogą przybrać postać pieniężną lub niepieniężną. pożytki prawa, dochody, które to prawo przynosi zgodnie ze swoi społeczno-gospodarczym przeznaczeniem (chodzi tu o prawa podmiotowe, które nie dotyczą rzeczy, np. pożytkami z wierzytelności pieniężnej mogą być odsetki)
39Ograniczenie bezprawności.
40Rozkład ciężaru dowodowego, domniemanie dobrej wiary.
41Pojęcię Wykładni oświadczenia woli i jej dyrektywy.
42Państwowe osoby prawne, rodzaje osób prawnych
43Typy zdarzeń cywilnoprawnych, wyjaśnić pojęcie
44Domniemanie prawa
PS: Nie odpowiadam za wszelkie błędy, opracowanie dokonałem na bazie skryptów, zawartych w dziale download. Jest to zbiór pytań do egzaminu prawa cywilnego, część ogólna u prof. dr hab. Henryka Goika, jakie udało mi się zebrać. Na koniec uprzedzam, że nie daję żadnej gwarancji iż dany skrypt pozwoli na zaliczenie egzaminu. Proszę traktować go jako dobra powtórka, zagadnień występujących na egzaminie. Życzę powodzenia na egzaminie!
.
Opracowane przez Uran0s-a