Prawo cywilne, Prawo cywilne


Wykład I

Podstawowe gałęzie prawa

Cechy prawa cywilnego

Systematyka - zawartość Prawa Cywilnego

1. Część ogólna

2. Prawa rzeczowe

3. Prawa zobowiązań

4. Prawa spadkowe

5. Prawa rodzinne

6. Prawa prywatne międzynarodowe

Zasada - norma, zespół norm, które wyróżniają się z pośród innych norm swoją wyniosłością, swoim znaczeniem.

Zasady prawa cywilnego - mogą wynikać z jednego, wielu przepisów lub z całego prawa Cywilnego

Zasady Prawa Cywilnego:

Źródła Prawa Cywilnego

Prawa obowiązujące w ramach Kodeksu Cywilnego

Dla przypomnienia:

Jeżeli przepis szczegółowy nie wyłącza generalnego to szczegółowy jest ważniejszy

Prawo musi dotyczyć podmiotu, który z tego prawa korzysta.

Podmioty

Osoby fizyczne

Stosunki cywilnoprawne - wzajemne zależności między równorzędnymi jednostkami ze względu na przysługujące im uprawnienia do określonych przedmiotów materialnych i niematerialnych.

Podmioty prawa - jednostki uczestniczące w stosunkach cywilnoprawnych

Osobą fizyczną jest każdy człowiek.

Człowiek to każda istota ludzka zrodzona z mężczyzny i kobiety, posiadająca ludzki genotyp

Zdolność prawną

Zakres zdolności prawnej nie zawsze jest identyczna dla wszystkich

Przyczyny ograniczeń zdolności prawnej

Zdolność dziedziczenia - (konstrukcja zbliżona do zdolności prawnej) zdolność do nabycia spadku i zapisu

Zdolność sądowa - każda osoba fizyczna i prawna ma zdolność występowania w procesie jako strona

Zdolność do czynności prawnych

Osoba fizyczna może:

O tym, do którego z tych zakresów można zaliczyć osobę fizyczną, decyduje

Żadne inne okoliczności nie mają wpływu wg. polskiego prawa wpływu na zdolność do czynności prawnych osoby fizycznej (stany psychiczne). Nieprawidłowości powstałe w takich przypadkach są uznawane jako „wada oświadczenia woli”

Warunki do ubezwłasnowolnienia całkowitego (całkowite utracenie zdolności do czynności prawnych):

Osoba ubezwłasnowolniona częściowo, zależnie od czynności prawnych może:

Nasciturus

Istnieje zasada, że ilokrotnie chodzi o dobro dziecka należy działać na jego korzyść. Istnieje, więc domniemanie, że dziecko urodziło się żywe (musi, choć raz zaczerpnąć powietrza do płuc)

Ojcostwo dziecka poczętego, lecz jeszcze nie narodzonego, może być ustalone przez uznanie, nie może być ustalone sądowo

Dziecko, które w chwili śmierci ojca było już poczęte, może po urodzeniu dochodzić roszczeń odszkodowawczych

Dopuszczalna jest darowizna na rzecz dziecka poczętego

Stan cywilny

Stan cywilny jest rodzajem tzw. stanu prawnego człowieka (przynależność do danego państwa, do określonej rodziny)

Stan cywilny oznacza sytuację prawną człowieka w rodzinie - więzy wynikające z najbliższego pokrewieństwa (rodzice, dzieci, małżonkowie - nie rodzeństwo)

Niepodzielność stanu cywilnego - człowiek może mieć tylko jeden, jednakowy dla wszystkich stosunków stan cywilny

Do stanu cywilnego zalicza się również (wg szerszego ujęcia) ściśle osobiste cechy człowieka takie jak płeć, wiek, stan zdrowia psychicznego itp.

Zdarzenia prawne decydujące o stanie cywilnym

Dochodzenie stanu cywilnego - postępowanie zmierzające do ustalenia praw stanu cywilnego

Stan osobisty

Stan osobisty to zespół cech człowieka o charakterze osobistym - wiek, płeć, stan zdrowia psychicznego i fizycznego

Zamieszkanie

Zamieszkanie jest to miejscowość (a nie konkretny lokal), w której dana osoba przebywa z zamiarem stałego popytu. Osoba fizyczna może mieć tylko jedno miejsce zamieszkania

Momenty potrzebne do ustanowienia miejsca zamieszkania:

Do utraty dotychczasowego miejsca zamieszkania również są niezbędne dwie przesłanki: fizyczna nieobecność oraz odpowiedni zamiar

Miejsce zamieszkania pochodne: miejsce zamieszkania ustalone wg miejsca zamieszkania innych osób

Zameldowanie - pojęcie różna od zamieszkania. O miejscu zamieszkania decydują przesłanki faktyczne, jest ono kategorią prawa cywilnego, miejsce zameldowania jest kategorią prawa administracyjnego, decyduje o nim dokonanie określonych formalności

Miejsce zamieszkania dłużnika decyduje, w przypadku braku innych podstaw, o tym gdzie dłużnik ma spłacić świadczenie

Miejsce zamieszkania oferenta określa czasami miejsce zawarcia umowy

Powództwo z reguły wytacza się przez sąd, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania

Koniec bytu osoby fizycznej

Zdolność prawną osoby fizycznej ustaje z jej śmiercią, z tą chwilą wygasają jej prawa i obowiązki niemajątkowe, prawa i obowiązki majątkowe (z pewnymi wyjątkami) przechodzą na jej spadkobierców

Chwila śmierci - zaprzestanie pracy mózgu

Akt zgonu - wypisywany jest na podstawie orzeczenia lekarza w Urzędzie Stanu Cywilnego.

Gdy nie ma ciała zgon stwierdza się poprzez orzeczenie sądowe. Orzeczenie można wydać, gdy nie ma ciała a śmierć osoby jest niewątpliwa. W przypadku zaginięcia osoba zostaje uznana za zmarłą po upływie 10 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym istniała ostatnia informacja, że osoba ta żyła.

Jeżeli mimo braku aktu zgonu śmierć danej osoby jest niewątpliwa, co nie oznacza, że musi być ona „absolutnie pewna”, możliwe jest sądowe orzeczenie zgonu

Przesłanki dopuszczalności stwierdzenia zgonu

Zaginiony - osoba, która nie wiadomo czy żyje czy też zmarła

Przesłanki uznania za zmarłego: osoba, o której nie wiadomo czy żyje

Przesłanki sądowego stwierdzenia zgonu: śmierć danej osoby jest niewątpliwa, ale brak jest aktu zgonu.

Uznanie za zmarłego następuje, gdy zachodzi fakt zaginięcia osoby, która ma być uznana za zmarłą oraz upływ od chwili zaginięcia pewnego czasu, różnego w zależności od okoliczności, w jakich to zaginięcie nastąpiło

Jeśli nie da się stwierdzić terminu zatonięcia statku termin 6 miesięcy rozpoczyna się z upływem roku od dnia, w którym statek miał przybyć do portu przeznaczenia, a w braku takiego portu - z upływem dwóch lat od dnia, w którym była ostatnia wiadomość o nim.

W przypadku zaginięcia w pożarze, powodzi, wyprawie wysokogórskiej, uznanie za zmarłego może nastąpić po upływie roku od dnia, w którym ustało niebezpieczeństwo lub według okoliczności powinno ustać.

Zastrzeżenia:

Osoby prawne

Osoba prawna - organizacja wyposażona przez normę prawną w zdolność prawną, która może być podmiotem stosunków cywilnoprawnych.

Organizacja i sposób działania osoby prawnej reguluje (poza ustawą) jej statut. Regulacja statutowa ma pierwszeństwo przed regulacją ustawową, z zastrzeżeniem, że regulacja nie może naruszać przepisów iuris cogenits (bezwzględnie obowiązujące?)

Podmiotowość prawna jest cechą normatywną, a więc nadaną przez ustawodawcę. Określone organizacje są, więc podmiotami prawa tylko dla tego że tak postanowił w stosunku do nich ustawodawca.

Do osobowości prawnej odnosimy się tak samo jak do jednostki ludzkiej, nie ma żadnej zasadniczej różnicy między osobą fizyczną a osobą prawną, jako dwoma postaciami podmiotów stosunków cywilnoprawnych.

Powstanie osoby prawnej

Zdolność prawna osób prawnych

Osoba prawna od chwili swego powstania może mieć w zakresie prawa cywilnego prawa i obowiązki (zdolność prawna). Takiego przepisu kodeks cywilny nie zawiera, gdyż rozumie się to samo przez się.

Zakres zdolności prawnej osób prawnych jest węższy niż osób fizycznych.

Ograniczenia zdolności prawnej:

Odpowiedzialność za zobowiązania - osoba prawna odpowiada za zobowiązania całym swoim majątkiem, a więc na zasadach ogólnych.

Odpowiedzialność za zobowiązania zaciągnięte przez założycieli osoby prawnej przed jej powstaniem ciąży na osobach, które te zobowiązania zaciągnęły, jednakże z chwilą powstania osoby prawnej odpowiedzialność przechodzi na nią, jeżeli nastąpiło wyraźne lub dorozumiane potwierdzenie tej czynności przez tą osobę.

Zdolność do czynności prawnych

Teoria organów osoby prawnej - organ składa się z osób fizycznych, które zgodnie z przepisami określającymi ustrój danej osoby prawnej tworzą i urzeczywistniają jej wolę.

Organ nie jest podmiotem stosunków prawnych, jest nim sama osoba prawna. Działanie organu traktuje się jako działanie samej osoby prawnej

Działanie osoby fizycznej lub osób fizycznych wchodzących w skład organu tylko wówczas uważane jest za działanie osoby prawnej, jeżeli osoby fizyczne występują w konkretnej sprawie w sposób wyraźny lub dorozumiany jako organ i działają w granicach kompetencji danego organu wynikającej z przepisów o ustroju osoby prawnej

Przedstawiciel (pełnomocnik) osoby prawnej nie wchodzi w skład struktury organizacyjnej (osoba prawna - tak), jest samodzielnym podmiotem prawnym niezależnym od podmiotowości osoby prawnej.

Jeżeli osoba prawna nie może prowadzić swoich spraw z braku powołanych do tego organów, sąd ustanawia dla niej kuratora.

Oznaczenie osoby prawnej

Na oznaczenie osoby prawnej składają się dwa elementy: nazwa i siedziba osoby prawnej.

Nazwa - stanowi odpowiednik nazwiska osoby fizycznej, jest zarazem dobrem osobistym.. Nazwę określa się jako firmę.

Przedsiębiorstwu państwowemu nazwę nadaje akt erekcyjny

Siedziba, - jeśli ustawa lub oparty na niej statut nie stanowi inaczej, siedzibą osoby prawnej jest miejscowość (nie adres), w której ma siedzibę jej organ zarządzający.

Kategorie i rodzaje osób prawnych

Skarb państwa - jest właścicielem własności państwowej, stanowi własność mienia nie należącego do „innych” państwowych osób prawnych, w stosunkach cywilnoprawnych jest podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą tego mienia. Skarb państwa i inne państwowe osoby prawne są od siebie uniezależnione

Przedsiębiorstwo państwowe jest samodzielnym, samorządnym i samofinansującym się podmiotem gospodarczym mającym osobowość prawną. Państwu przysługują względem przedsiębiorstwa określone przywileje (dywidendy)

Kościół w sprawach własnych rządzi się własnym prawem (kanonicznym). Osoby prawne kościoła katolickiego: Episkopat polski (kościół jako całość), metropolie, archidiecezje, diecezje, administratury apostolskie, parafie, zakony, ordynariat polowy, uczelnie katolickie.

Osoby prawne gospodarcze - zajmują się profesjonalnie działalnością gospodarczą (spółki handlowe, przedsiębiorstwa państwowe, banki)

Osoby prawne niegospodarcze - zajmują się działalnością innego rodzaju (stowarzyszenia)

Osoby prawne pośrednie - np. spółdzielnie.

Korporacje - związki osób, członków. Do korporacji należą wszystkie te osoby prawne, które mają swoich członków (stowarzyszenia, spółdzielnie, spółki, związki zawodowe, partie polityczne)

Zakłady - przedsiębiorstwa państwowe, szkoły wyższe, szpitale, muzea, instytuty badawcze, fundacje

Osoby prawa publicznego - celem jest ochrona interesu ogólnego, realizacja celu społecznego (fundacja)

Osoby prawa prywatnego - zabezpieczają interesy jednostek, działają w interesie przedsiębiorców (spółki handlowe, jednoosobowe spółki skarby państwa, przedsiębiorstwa państwowe)

Podmioty zagraniczne - osoby prawne z siedzibą za granicą oraz osoby prawne z siedzibą na terenie RP, ale zależne od podmiotów zagranicznych.

Koniec bytu osoby prawnej

Powodem ustania bytu osoby prawnej może być akt powołanego do tego organu państwa, mogą to być także okoliczności obiektywne, które z mocy samej ustawy powodują rozwiązanie osoby prawnej (np. upływ czasu, na który została powołana)

Ustanie osoby prawnej wiąże się z likwidacją jej działalności i jej majątku. Po dokończeniu czynności likwidacyjnej następuje wykreślenie osoby prawnej z rejestru, co kończy jej byt prawny.

Likwidację przedsiębiorstwa może zarządzić organ założycielski

Stowarzyszenie - władza nadzorcza z przyczyn wskazanych w prawie

Spółki - w pewnych przypadkach rozwiązane przez sąd

Wykład II

Przedmiot prawa

Rzecz - podstawowe pojęcie prawne

Rzecz - przedmioty materialne wyodrębnione z przyrody

Przedmioty wyodrębnione z przyrody - część przyrody występująca w stanie pierwotnym lub wytworzonym (ropa i benzyna). Wyodrębniona jest wtedy, gdy może występować swobodnie w obrocie gospodarczym (węgiel pod ziemią nie jest wyodrębniony, na ziemi tak)

RES OMNES COMUNES - rzeczy należące do wszystkich: powietrze atmosferyczne, morza jeziora, wody płynące.

Jezioro nie może być obrotem gospodarczym (ma odpływ i dopływ)

Staw może być przedmiotem obrotu gospodarczego (ma albo odpływ albo dopływ)

Dno rzeki?

Podział rzeczy:

Ruchomości - każda rzecz, która nie jest nieruchomością

Rzeczy należące do wszystkich również nie są ruchomością

Nieruchomość gruntowa:

Część powierzchni ziemskiej stanowiąca odrębny przedmiot własności

Jak głęboko sięga własność nieruchomości? Jak wysokość w górę sięga słup powietrzny naszej nieruchomości? - Nie jest to oznaczone żadną granicą. Jest to zależne od społeczno - gospodarczego przeznaczenia gruntu (grunt pod zabudowę mieszkalną - piwnica, studnia)

W planie zagospodarowania przestrzennego jest dokładnie określone przeznaczenie gruntu.

Zasada dotycząca nieruchomości:

SUPER FICIES SOLO CEDIT:

Wszystko, co jest naturalnie związane z gruntem należy do właściciela gruntu niezależnie, kto powiązał tą czynność, (jeśli ktoś wybuduje dom na mojej ziemi to będzie to mój dom)

Wyjątki od tej zasady:

Nie można przenieść własności budynku bez przeniesienia własności użytkownika gruntu znajdującego się pod budynkiem

Części budynków

Nie dotyczy to budynków spółdzielczych (o tym mówi spółdzielcze prawo własności), dotyczy sytuacji, gdy budynek jest prywatny bądź gminny

Wyjątkiem są wyodrębnione części budynków - grunt stanowi własność współwłaścicieli wyodrębnionych części budynków. Każdy ze współwłaścicieli ma swój udział w częściach wspólnych. Ten udział dotyczy gruntów pod budynkami, ogródków, parkingów - obszarów przynależących do posesji.

Część składowa rzeczy - wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości, albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.

Połączenia te mają z reguły charakter trwały.

Przynależność

Rzeczy ruchome potrzebne do korzystania z innej rzeczy (tzw. rzeczy głównej) zgodnie z jej przeznaczeniem, jeżeli pozostają z nią w faktycznym związku odpowiadająca temu celowi jest to część ruchoma

Czynność prawna obejmująca rzecz główną dotyczy także rzeczy przynależnej chyba że strony postanowiły inaczej

Pożytek

Dochód, który dana rzecz przynosi

Rodzaje pożytków:

Do pobierania pożytków jest uprawniony posiadacz samoistny rzeczy w chwili pobierania pożytku, jednakże, jeżeli ktoś poczynił na rzecz tychże pożytków nakłady to jest uprawniony do zwroty tychże nakładów. Wartość zwróconych nakładów nie może jednakże przekroczyć wartości uzyskanych pożytków

Przedmioty materialne nie będące rzeczami

Przedmioty niematerialne:

Dobra osobiste:

Dobra osobiste człowieka: zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko, pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza, racjonalizatorska (wartości ściśle związane z jednostką ludzką)

Są to dobra niemajątkowe, co nie wyłącza, że mają one również znaczenie w sferze majątkowej

Cechą praw osobistych jako praw podmiotowych służących do ochrony dóbr osobistych jest to, że są to prawa związane z podmiotem. Razem z nim powstają, wygasają i nie mogą przechodzić na inne osoby

Ochrona dóbr osobistych może mieć charakter:

Ochrona czci - może4 nastąpić poprzez pomówienie o ujemne (niewłaściwe) postępowanie w życiu rodzinnym i zawodowym

Gdy zdjęcie robione jest dla tłumu, obiektu, a my znajdujemy się na tym zdjęciu, to nie jest to naruszenie naszych dóbr osobistych.

Dobra osobiste mogą być chronione zanim zostaną naruszone i w chwili zagrożenia naruszenia tych dóbr. Można żądać zaniechania naruszenia tych dóbr, złożenia oświadczenia w odpowiedniej formie i treści, żądać zadośćuczynienia pieniężnego, wpłat odpowiednich sum na cel społeczny, a gdy naruszenie naszych dóbr spowodowało utratę majątkową - żądać odszkodowania.

Czynność prawna

Czynność faktyczna - czynność, którą dokonujemy, ale nie wywołuje ona zmiany w sferze prawnej osoby (osób) dokonujących czynność

Czynność prawna - stan faktyczny, w skład, którego wchodzi, co najmniej jedno oświadczenie woli, stanowiące uzewnętrznioną decyzję podmiotu prawa cywilnego wywołania określonych skutków cywilnoprawnych.

Czynność prawna jest dokonywana w celu zmiany w sferze prawnej osoby (osób) dokonujących tą czynność.

Czynność prawna jest to zdarzenie prawne, które polega na świadomym zachowaniu się osoby fizycznej (prawnej), w którym przejawia się dążenie do osiągnięcia określonych skutków cywilnoprawnych.

Czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, ale także te, które wynikają z ustawy, zasad współżycia społecznego, ustalonych zwyczajów.

Zapis z ustawy - przepisy bezwzględnie obowiązujące i dyspozycyjne.

Aby czynność prawna wywołała skutek prawny należy złożyć oświadczenie woli. Każda czynność prawna musi zawierać minimum jedno oświadczenie woli.

Oświadczenie woli - takie zachowanie się osoby, które druga osoba może traktować jako chęć stworzenia skutku prawnego.

Oświadczenie woli zostanie uznane, gdy:

Z zastrzeżeniem wyjątku w ustawie, wola osoby dokonującej czynność prawną może być wyrażona przez każde zachowanie osoby, które ujawnia jej wolę w sposób ostateczny

Regułą polskiego prawa cywilnego jest dowolność formy oświadczenia. Narzucona forma jest wyjątkiem i obowiązuje tylko wtedy, gdy przepis szczególny ją przewiduje

Oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jej treścią. Odwołanie tego oświadczenia jest możliwe, jeśli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej.

Jeśli oświadczenie woli skierowane jest do ogółu, to obowiązuje w momencie jej publikacji.

Oświadczenie woli wysłane za życia, które doszło po śmierci oświadczającego, nie traci mocy.

Oświadczenie woli składa się z:

Gdy wola wewnętrzna jest sprzeczna z wolą zewnętrzną to:

Teoria mieszana stosowana jest w większości przypadków.

Rodzaje obrotów w stosunkach cywilno - prawnych

Teren przedsiębiorstwa - to nie jego siedziba, to miejsce gdzie zazwyczaj obsługuje się klientów. Nie jest to targowisko, hala, targi

Konsument, który zawarł umowę poza terenem przedsiębiorstwa, może zerwać umowę bez podania jakiejkolwiek przyczyny w ciągu 10 dni.

Jeśli konsument nie otrzymał druku odstąpienia od umowy - termin wydłuża się do trzech miesięcy. Gdy druk zostaje dostarczony, termin wypowiedzenia wynosi 10 dni. Gdy w umowie jest wzmianka o możliwości odstąpienia, termin wynosi 10 dni.

Dla artykułów spożywczych i towarów poniżej 10 euro - nie można odstąpić od umowy.

Konsument, który zawarł umowę na odległość (umowa zawarta bez jednoczesnej obecności obu stron w jakikolwiek sposób) może odstąpić od umowy w ciągu 10 dni od podpisania umowy. Przedsiębiorstwo musi podać na piśmie (nie w formie pisemnej) dane: imię, nazwisko, nazwa firmy, adres, siedzibę, cenę razem z wszystkimi składnikami (cło, podatek), formy zapłaty, informację o możliwości odstąpienia koszty otrzymania przesyłki, reklamację itp., brak takiej informacji przedłuża termin zwrotu do trzech miesięcy, (gdy informacje zostaną dostarczone - 10 dni)

Gdy dostajemy propozycję zawarcia umowy za pośrednictwem wizjofonu, telefonu..., musimy najpierw wyrazić zgodę że chcemy zawrzeć umowę za pomocą tego środka.

Gdy umowa dotyczy obsługi termin odstąpienia wynosi 10 dni od podpisania umowy (lub w momencie rozpoczęcia usługi, jeśli rozpoczęła się przed upływem 10 dni).

Kiedy nie możemy odstąpić od umowy:

Konsument to nie tylko osoba fizyczna, to także osoba prawna wykonująca czynności nie związane z swoją działalnością gospodarczą

Wady oświadczenia woli

Brak świadomości lub swobody - wada polegająca na anormalnym stanie psychicznym, wyłączające świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażanie woli. Jej skutkiem jest nieważność (dotknięte tą wadą uznanie dziecka jest unieważniane, nie zaś nieważne)

Pozorne oświadczenie woli, - gdy zostaje złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru (strony są zgodne, że oświadczenie albo w ogóle nie ma wywołać żadnych skutków prawnych, albo ma wywołać inny skutek prawny niż wynika to z treści pozornej czynności prawnej.

Pozorność jest wadą oświadczenia woli polegającą na świadomej a przy tym ujawnionej wobec adresata i przez niego aprobowanej, niezgodności pomiędzy treścią złożonego oświadczenia woli, dostępną dla innych uczestników obrotu prawnego, a rzeczywistą wolą osoby składającej to oświadczenie.

Błąd

Podstęp - błąd szczególnie kwalifikowany, wywołany umyślnie w celu skłonienia danej osoby do złożenia oświadczenia woli określonej treści

Groźba - musi być poważna (składający oświadczenie woli, może się obawiać, iż jemu samemu lub innej osobie, grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste lub majątkowe)

Bez znaczenia jest czy groźba pochodzi od adresata oświadczenia woli, czy od osoby trzeciej, chociażby nawet adresat nie wiedział o tej groźbie

Czynności prawne dokonane pod wpływem braku świadomości lub swobody i pozorności podlegają bezwzględnej nieważności czynności prawnej

Czynności prawne dokonane pod wpływem groźby (za wyjątkiem testamentu) lub błędu podlegają względnej nieważności czynności prawnej

Forma oświadczenia woli - jest dowolna, chyba, że jest zastrzeżona z ustawy albo z umowy stron

Forma szczególna

Rygory związane z zachowaniem form szczególnych

AD SOLEMNITATEM - forma pod rygorem nieważności.

Jest to forma szczególna, której niezachowanie pociąga za sobą nieważność czynności prawnej. Obowiązek jej zachowania pod rygorem nieważności może wynikać z przepisu ustawy lub z woli stron

AD PROBATIONEM - forma dla celów dowodowych

Przy niezachowaniu formy oświadczenia, czynność prawna jest ważna ale nie da się udowodnić tego przed sądem (chyba że będzie uprawdopodobnienie na piśmie - faks, ksero, lub obie strony zgodzą się na to)

Jest to forma pisemna, jej niezachowanie nie pociąga za sobą nieważności czynności prawnej, lecz ogranicza możność - w razie sporu skorzystania z niektórych środków dowodowych. Ograniczenia te polegają na niedopuszczalności prowadzenia dowodów ze świadków i przesłuchania stron na fakt dokonania czynności prawnej. Będzie ona ważna mimo niezachowania formy pisemnej, ale w razie sporu strona nie będzie mogła udowodnić faktu dojścia do skutku czynności prawnej w postępowaniu przed sądem

Gdy czynność jest powyżej 2000 zł. Musi być w formie pisemnej dla celów dowodowych. Pożyczka od 500 zł.

AD EVENTUM - forma do wywołania określonych skutków prawnych

Ustawa uzależnia wywołanie przez czynność prawną niektórych skutków prawnych od zachowania formy szczególnej (mimo niezachowania formy, czynność prawna będzie ważna i wywoła skutki prawne, ale nie wszystkie)

Forma jest zastrzeżona dla wywołania określonych skutków prawnych.

Gdy umowa dotycząca wynajmu nieruchomości na czas określony zawarta jest w innej formie niż w pisemnej, to wynajem jest na czas określony.

Umowa

Czynność prawna - pojęcie szersze niż umowa

Umowa - pisemne lub ustne porozumienie stron, mające na celu ustalenie czegoś, zwłaszcza wzajemnych praw i obowiązków, zgodzenie się na coś; także: dokument, w którym są określone prawa i obowiązki stron zainteresowanych; kontrakt, układ, ugoda

Do zawarcia umowy niezbędne są minimum dwie osoby (strony), dwa oświadczenia woli.

Sposób zawarcia umowy:

Oferta - oświadczenie woli jednej strony, kierowane do drugiej strony, które zawiera propozycję zawarcia umowy i określa istotne jej postanowienia

W ofercie muszą znajdować się elementy istotne do postanowienia umowy

ESSEGNAITALA NEGOTTI - elementy niezbędne do zawarcia umowy.

Po podpisaniu umowy jesteśmy zobowiązani do realizacji oferty zgodnie z terminem. Termin nie musi oznaczać daty, może to być „do wyczerpania zapasów”

Jeżeli oferent sam wyznacza w ofercie czas w ciągu, którego będzie oczekiwał na odpowiedź, wówczas oferta wiąże go do upływu tego terminu

Jeśli termin w ofercie nie został wyznaczony to

Oferent - osoba, która wysyła ofertę

Obrat - adresat

Oferent wysyła, adresat zgadza się, oferent nie może się wycofać z umowy

Oferent wysyła, adresat zmienia ofertę - powstaje nowa oferta. Adresat staje się oferentem i odwrotnie

Zaproszenie do składania oferty, to nie oferta, można się z niego wycofać.

Wysyłający wysyła zaproszenie do oferty, adresat przyjmuje zaproszenie i odsyłając zgodę staje się oferentem (inicjuje ofertę). Adresat nie ma obowiązku przyjęcia oferty

Rokowania - sposób zawierania ważnych i skomplikowanych umów

W rokowaniach strony kolejno uzgadniają poszczególne postanowienia przyszłej umowy. Przedmiotem rokowań są nie tylko postanowienia „istotne” w rozumieniu ustawy (postanowienia, bez których umowa w ogóle nie dochodzi do skutku)

W wypadku rokowań umowa zostaje zawarta, gdy strony dojdą do porozumienia, co do wszystkich jej postanowień, które były przedmiotem rokowań, dopiero później następuje złożenie zgodnych oświadczeń woli (konsens)

Nie jest, więc wystarczające dla zawarcia umowy, (choć konieczne) uzgodnienie istotnych postanowień dla danego typu umowy, jeśli poza tym przedmiotem rokowań są inne postanowienia.

Przetarg - istotą przetargu jest specjalna procedura „poszukiwania” najkorzystniejszej z punktu widzenia strony pragnącej zawrzeć umowę, oferty i wyboru jej przyjęcia

Etapy przetargu:

Formy przetargu

Żądanie unieważnienia umowy powstałej w drodze przetargu:

Przysługuje każdej ze stron umowy zawartej w drodze przetargu w ciągu miesiąca od dowiedzenia się o istnieniu przyczyny unieważnienia, lecz nie później niż przed upływem roku od dnia zawarcia umowy, - jeśli druga strona, bądź działająca z nią w porozumieniu osoba trzecia sprzecznie z prawem, bądź z zasadami współżycia społecznego wpłynęła na wynik przetargu.

Treść czynności prawnej

Warunek - w sensie technicznym jest to zastrzeżenie mocą, którego strona dokonująca czynności prawnej uzależnia powstanie lub ustanie skutku prawnego od zdarzenia przyszłego i niepewnego, niekiedy warunkiem nazywa się także to zdarzenie

Podział warunków:

Jeżeli warunek jest niemożliwy, (jeżeli ukończysz studia prawnicze w ciągu jednego roku), przeciwny ustawie, (jeżeli zabijesz), lub zasadą współżycia społecznego, to pociąga za sobą nieważność czynności prawnej, (jeżeli jest zawieszający), uważa się za nie zastrzeżony, (jeżeli jest rozwiązujący)

Z chwilą ziszczenia się warunku zawieszającego skutek prawny następuje, jeżeli się nie ziścił skutek prawny nie powstaje, z chwilą ziszczenia się warunku rozwiązującego skutek prawny ustaje, jeżeli się nie ziścił czynność jest bezwarunkowa.

Termin - zastrzeżenie dodatkowe w czynności prawnej, przez które jej skutek zostaje ograniczone w czasie. Różnica między terminem a warunkiem polega na tym, że przy terminie brak jest elementu niepewności

Czynności prawne, które nie mogą być ograniczone warunkiem, nie dopuszczają również zastrzeżenia terminu

DIES A QUO Termin początkowy - skutek prawny powstaje z chwilą nadejścia terminu, stosuje się przepisy o warunku zawieszającym

DIES AD QUEM Termin końcowy - skutek prawny ustaje z chwilą nadejścia terminu, stosuje się przepisy o warunku rozwiązującym

Najkrótszą jednostką jest doba (od północy, do północy)

Termin obliczony w dniach kończy się z upływem ostatniego dnia, przy czym nie wlicza się tego dnia, w którym nastąpiło zdarzenie będące początkiem terminu. Np. 5.03 o 13.00 zaciągnięta pożyczka, zwrot po 5 dniach, termin końcowy, 10.03. o 24.00

Termin określony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdy takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było, w ostatnim dniu tego miesiąca.

Wyjątek od tej zasady występuje przy ustalaniu wieku człowieka - termin upływa tu z początkiem ostatniego dnia.

Termin tygodniowy ustalony we wtorek, kończy się we wtorek następnego tygodnia

Termin miesięczny ustanowiony w dniu 31 styczna, kończy się 28 lutego w roku zwykłym, lub 29 lutego w roku przestępnym.

Część rzeczowa

Własność - prawo do rozporządzania rzeczą i korzystania z niej z wyłączeniem innych osób, w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego

W granicach określonych przez ustawę i zasady współżycia społecznego właściciel może z wyłączeniem innych osób korzystać z rzeczy zgodnie z społeczno - gospodarczym przeznaczeniem, a w szczególności może pobierać pożytki, w tych samych granicach może rozporządzać tą rzeczą.

Ograniczenia własności

Cudzą rzecz można zużyć, zniszczyć dla ratowania bezpieczeństwa ludzi, mienia. Możemy zniszczyć cudze mienie, jeżeli ratujemy mienie niewspółmiernie więcej warte, od mienia, które zniszczymy.

Cudzoziemiec nie może być właścicielem nieruchomości bez zgody MSWiA, nikt poza wojskiem nie może być właścicielem broni wojskowej.

Uprawnienia właściciela

Twierdzenia uprawnień własności

IUS POSIDENDI - prawo do posiadania

IUS AUTENDI FREUENDI - prawo do uzyskania i posiadania pożytków

IUS ABOTENDI - prawo do dyspozycji faktycznej

Posiadanie to nie własność, nie każdy posiadacz jest właścicielem

Warunki posiadania

KORPUS POSESIONIZ - element fizyczny

ANIMUS POSESIONIZ - element psychiczny

Posiadacz musi fizycznie posiadać i chcieć posiadać

Posiadacz samoistny - posiada daną rzecz jako własność, albo pod tytułem własności

Posiadacz zależny - osoba, która posiada rzecz, ale pod innym tytułem (nie pod tytułem własności)

Prawo do rozporządzania rzeczą:

Właściciel może wyłączyć z posiadania rzeczy inne osoby

Wpływanie na własność

Imisja - oddziaływanie w szerszym bądź w węższym zakresie na grunt sąsiada

Imisja bezpośrednia - skierowanie bezpośrednie pewnej materii na grunt sąsiedni (woda z rynny, liście z drzewa, śmieci za płot). Jest całkowicie zakazana

Imisja pośrednia

Imisja pośrednia jest dopuszczalna w zakresie, który nie przeszkadza w sposób nadmierny korzystania z nieruchomości pośrednich. Musi być zachowana „społeczna miara”

Ograniczone prawa rzeczowe

NUMEROUS CLAUSUs - zamknięta lista praw rzeczowych. Nie ma innych praw rzeczowych niż te, które znajdują się na liście:

Użytkowanie, służebność, zastaw, zastaw rejestrowany, własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, hipoteka

Służebność

Użytkowanie wieczyste

Zastaw

Hipoteka

Służebności

Służebności gruntowe

Nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, ze właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, ze właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź tez na tym, ze właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Służebność gruntowa może mięć jedynie na celu zwiększenie użyteczności nieruchomości władnącej lub jej oznaczonej części.

Zakres służebności gruntowej i sposób jej wykonywania oznacza się, w braku innych danych, według zasad współżycia społecznego przy uwzględnieniu zwyczajów miejscowych. Służebność gruntowa powinna być wykonywana w taki sposób, żeby jak najmniej utrudniała korzystanie z nieruchomości obciążonej.

W braku odmiennej umowy obowiązek utrzymywania urządzeń potrzebnych do wykonywania służebności gruntowej obciąża właściciela nieruchomości władnącej.

Jeżeli po ustanowieniu służebności gruntowej powstanie ważna potrzeba gospodarcza, właściciel nieruchomości obciążonej może zadąć za wynagrodzeniem zmiany treści lub sposobu wykonywania służebności, chyba ze zadana zmiana przyniosłaby niewspółmierny uszczerbek nieruchomości władnącej.

Służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia.

Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio. Służebność gruntowa wygasa wskutek niewykonywania przez lat dziesięć. Jeżeli treść służebności gruntowej polega na obowiązku nieczynienia, przepis powyższy stosuje się tylko wtedy, gdy na nieruchomości obciążonej istnieje od lat dziesięciu stan rzeczy sprzeczny z treścią służebności.

Właściciel nieruchomości obciążonej może zadąć zniesienia służebności gruntowej za wynagrodzeniem, jeżeli wskutek zmiany stosunków służebność stała się dla niego szczególnie uciążliwa, a nie jest konieczna do prawidłowego korzystania z nieruchomości władnącej.

Jeżeli służebność gruntowa utrąciła dla nieruchomości władnącej wszelkie znaczenie, właściciel nieruchomości obciążonej może zadąć zniesienia służebności bez wynagrodzenia.

Służebności osobiste

Nieruchomość można obciążyć na rzecz oznaczonej osoby fizycznej prawem, którego treść odpowiada treści służebności gruntowej(służebność osobista).

Do służebności osobistych stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych

Zakres służebności osobistej i sposób jej wykonywania oznacza się, w braku innych danych, według osobistych potrzeb uprawnionego z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego i zwyczajów miejscowych.

Służebność osobista wygasa najpóźniej ze śmiercią uprawnionego. Służebności osobiste są niezbywalne. Nie można również przenieść uprawnienia do ich wykonywania.

Mający służebność mieszkania może przyjąć na mieszkanie małżonka i dzieci małoletnie. Inne osoby może przyjąć tylko wtedy, gdy są przez niego utrzymywane albo potrzebne przy prowadzeniu gospodarstwa domowego. Dzieci przyjęte jako małoletnie mogą pozostać w mieszkaniu także po uzyskaniu pełnoletności. Można się umówić, ze po śmierci uprawnionego służebność mieszkania przysługiwać będzie jego dzieciom, rodzicom i małżonkowi.

Jeżeli uprawniony z tytułu służebności osobistej dopuszcza się rażących uchybień przy wykonywaniu swego prawa, właściciel nieruchomości obciążonej może zadąć zamiany służebności na rentę. Służebności osobistej nie można nabyć przez zasiedzenie.

Użytkowanie wieczyste

Grunty stanowiące własność Skarbu Państwa położone w granicach administracyjnych miast lub osiedli oraz grunty Skarbu Państwa położone poza tymi granicami, lecz włączone do planu zagospodarowania przestrzennego miasta lub osiedla i przekazane do realizacji żądań jego gospodarki, a także grunty stanowiące własność gmin lub ich związków mogą być oddawane w użytkowanie wieczyste osobom fizycznym i osobom prawnym.

W wypadkach przewidzianych w przepisach szczególnych przedmiotem użytkowania wieczystego mogą być także inne grunty Skarbu Państwa.

W granicach, określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do gmin bądź ich związków w użytkowanie wieczyste, użytkownik może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób. W tych samych granicach użytkownik wieczysty może swoim prawem rozporządzać.

Budynki i inne urządzenia wzniesione na gruncie Skarbu Państwa lub gruncie należącym do gmin bądź ich związków przez wieczystego użytkownika stanowią jego własność. To samo dotyczy budynków i innych urządzeń, które wieczysty użytkownik nabył zgodnie z właściwymi przepisami przy zawarciu umowy o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste.

Oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do gmin bądź ich związków w użytkowanie wieczyste następuje na okres dziewięćdziesięciu dziewięciu lat. W wypadkach wyjątkowych, gdy cel gospodarczy użytkowania wieczystego nie wymaga oddania gruntu na dziewięćdziesiąt dziewięć lat, dopuszczalne jest oddanie gruntu na okres krótszy, co najmniej jednak na lat czterdzieści.

W ciągu ostatnich pięciu lat przed upływem zastrzeżonego w umowie terminu wieczysty użytkownik może zadąć jego przedłużenia na dalszy okres od czterdziestu do dziewięćdziesięciu dziewięciu lat; jednakże wieczysty użytkownik może wcześniej wystąpić z takim zadaniem, jeżeli okres amortyzacji zamierzonych na użytkowanym gruncie nakładów jest znacznie dłuższy aniżeli czas, który pozostaje do upływu zastrzeżonego w umowie terminu. Odmowa przedłużenia jest dopuszczalna tylko ze względu na ważny interes społeczny.

Umowa o przedłużenie wieczystego użytkowania powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Wieczysty użytkownik uiszcza przez czas trwania swego prawa oplata roczna.

Sposób korzystania z gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do gmin bądź ich związków przez wieczystego użytkownika powinien być określony w umowie.

Jeżeli oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste następuje w celu wzniesienia na gruncie budynków lub innych urządzeń, umowa powinna określać:

Umowa o oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do gmin bądź ich związków w użytkowanie wieczyste może ulec rozwiązaniu przed upływem określonego w niej terminu, jeżeli wieczysty użytkownik korzysta z gruntu w sposób oczywiście sprzeczny z jego przeznaczeniem określonym w umowie, w szczególności, jeżeli wbrew umowie użytkownik nie wzniósł określonych w niej budynków lub urządzeń.

Wraz z wygaśnięciem użytkowania wieczystego wygasają ustanowione na nim obciążenia. W razie wygaśnięcia użytkowania wieczystego należy się użytkownikowi ustalone w umowie wynagrodzenie za wzniesione przez niego lub nabyte na własność budynki i inne urządzenia istniejące w dniu zwrotu użytkowanego gruntu. W braku umownego ustalenia tego wynagrodzenia należy się wynagrodzenie w wysokości jednej czwartej części wartości budynków i innych urządzeń istniejących w dniu zwrotu użytkowanego gruntu. Za budynki

lub urządzenia wzniesione wbrew postanowieniom umowy wynagrodzenie się nie należy; wieczysty użytkownik obowiązany jest na zadanie odłączyć je od gruntu, przywracając grunt do stanu poprzedniego.

Roszczenie przeciwko wieczystemu użytkownikowi o naprawienie szkód wynikłych z niewłaściwego korzystania z gruntu Skarbu Państwa, jak również roszczenie wieczystego użytkownika o wynagrodzenie za budynki i urządzenia istniejące w dniu zwrotu użytkowanego gruntu przedawniają się z upływem lat trzech od tej daty.

Zastaw

Zastaw na rzeczach ruchomych

W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można rzecz ruchom obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia z rzeczy bez względu na to, czyja stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy, wyjąwszy tych, którym z mocy ustawy przysługuje pierwszeństwo szczególne.

Zastaw można ustanowić także w celu zabezpieczenia wierzytelności przyszłej lub warunkowej.

Do ustanowienia zastawu potrzebna jest umowa miedzy właścicielem a wierzycielem oraz, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wydanie rzeczy wierzycielowi albo osobie trzeciej, na która trony się zgodziły.

Jeżeli rzecz znajduje się w dzierżawieniu wierzyciela, do stanowienia zastawu wystarcza sama umowa.

Zastaw pozostaje w mocy na rzeczach obciążonych bez względu na imany, którym przedmiot zastawu może ulec w toku przetwarzania, a w razie obaczenia rzeczy obciążonej z innymi rzeczami zastaw obejmuje również te inne rzeczy.

Umowa o ustanowienie takiego zastawu powinna być pod rygorem nieważności zawarta na piśmie i określać przedmiot zastawu w sposób dpowiadajacy jego właściwościom. Umowa powinna być wpisana do rejestru astawcow prowadzonego przez bank. Zastaw powstaje z chwila wpisania umowy do rejestru

Jeżeli w chwili ustanowienia zastawu rzecz jest już obciążona innym prawem rzeczowym, zastaw powstały później ma pierwszeństwo przed prawem powstałym wcześniej, chyba ze zastawnik działał w zlej wierze.

Nieważne jest zastrzeżenie, przez które zastawca zobowiązuje się względem zastawnika, ze nie dokona zbycia lub obciążenia rzeczy przed wygaśnięciem zastawu.

W granicach przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego zastaw zabezpiecza także roszczenia związane z wierzytelnością zabezpieczona, w szczególności roszczenie o odsetki nie przedawnione, o odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, o zwrot nakładów na rzecz oraz o przyznane koszty zaspokojenia wierzytelności.

Przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej zastawem nie narusza uprawnienia zastawnika do uzyskania zaspokojenia z rzeczy obciążonej. Przepisu powyższego nie stosuje się do roszczenia o odsetki lub inne świadczenia uboczne.

Jeżeli rzecz obciążona zastawem przynosi pożytki, zastawnik powinien, w braku odmiennej umowy, pobierać je i zaliczać na poczet wierzytelności i związanych z nią roszczeń. Po wygaśnięciu zastawu obowiązany jest złożyć zastawcy rachunek.

W razie sprzedaży rzeczy zastaw przechodzi na uzyskana cenę, która powinna być złożona do depozytu sadowego.

Roszczenie zastawcy przeciwko zastawnikowi o naprawienie szkody z powodu pogorszenia rzeczy, jak również roszczenie zastawnika przeciwko zastawcy o zwrot nakładów na rzecz przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy.

Przeniesienie wierzytelności zabezpieczonej zastawem pociąga za sobą przeniesienie zastawu. W razie przeniesienia wierzytelności z wyłączeniem zastawu zastaw wygasa. Zastaw nie może być przeniesiony bez wierzytelności, która zabezpiecza.

Jeżeli zastawnik zwróci rzecz zastawcy, zastaw wygasa bez względu na zastrzeżenia przeciwne.

Zastaw na prawach

Przedmiotem zastawu mogą być także prawa, jeżeli są zbywalne.

Do ustanowienia zastawu na prawie stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu tego prawa. Jednakże umowa o ustanowienie zastawu powinna być zawarta na piśmie z data pewna, chociażby umowa o przeniesienie prawa nie wymagała takiej formy.

Jeżeli ustanowienie zastawu na wierzytelności nie następuje przez wydanie dokumentu ani przez indos, do ustanowienia zastawu potrzebne jest pisemne zawiadomienie dłużnika wierzytelności przez zastawce. W razie spełnienia świadczenia zastaw na wierzytelności

przechodzi na przedmiot świadczenia. Do odbioru świadczenia uprawnieni SA zastawca wierzytelności i zastawnik łącznie. Każdy z nich może zadąć spełnienia świadczenia do rak ich obu łącznie albo złożenia przedmiotu świadczenia do depozytu sadowego.

Nabycie i utrata własności

Przeniesienie własności może następować wg:

Sposoby nabycia praw własności

NEMO PLUS IN PLUS - nie możemy nabyć więcej praw niż posiadał zbywca (z wyjątkiem zasiedzenia)

Przedmiot własności oznaczamy:

Zasiedzenie

Można zasiedzieć każdą rzecz ruchomą i nieruchomą

Zasiedzenie nieruchomości - posiadanie przechodzi na nas po 20 latach od zasiedzenia, - jeżeli działaliśmy w dobrej wierze, jeżeli w złej po trzydziestu

Warunkiem zasiedzenia jest posiadanie samoistne, oraz upływ czasu.

Zasiedzenie w dobrej wierze - nie wiedzieliśmy i pomimo usilnego starania nie mogliśmy się dowiedzieć, że nie przysługuje nam prawo własności. Ta świadomość nie musi trwać 20 lat, może być tylko w momencie zakupu nieruchomości.

Zasiedzenie może być dziedziczone. Można dodać do swojego czasu zasiedzenia czas zasiedzenia tej nieruchomości przez poprzedniego posiadacza. Jednakże, jeżeli poprzedni posiadacz działał w złej wierze, to suma obu czasów zasiedzenia nie może być krótsza niż 30 lat. Jest to uprawnienie - możemy, a nie musimy, sumować czasy.

Zasiedzenie ruchomości

Przesłanki zasiedzenia ruchomości

Połączenie lub przeniesienie rzeczy, - jeśli zostały połączone, pomieszane tak, że nie da się ich podzielić, lub jest to nieopłacalne, wszyscy właściciele użytych substratów stają się współwłaścicielami tej rzeczy (procentowo wg. użytych substratów)

Spadek i dziedziczenie

Spadek jest to ogół praw i obowiązków, które przechodzą na spadkobiercę po śmierci spadkodawcy.

Aktywa i pasywa - cały majątek i długi

Prawa i obowiązki przechodzą na spadkobiercę w chwili śmierci spadkodawcy.

Do spadku nie należą prawa i obowiązki ściśle związane z osobą zmarłego.

Długi spadkowe to także:

To, co zostaje podlega działaniom spadku

Koszty pogrzebu - zależą od miejsca, czasu, zwyczajów przyjętych w danym środowisku. Osoba, która poniosła koszty pogrzebu może żądać spłaty ze spadku.

Małżonek i inne osoby bliskie spadkodawcy, które mieszkały z nim do jego śmierci, są uprawnione do korzystania w ciągu trzech miesięcy od otwarcia spadku z mieszkania i urządzenia domowego w zakresie dotychczasowym (po trzech miesiącach, jeżeli mają prawo do dziedziczenia.

Najem - może wejść w miejsce spadkodawcy osoba, która zamieszkiwała z nią w chwili śmierci.

Nie ma takiej sytuacji, kiedy majątek nie należy do nikogo. Do spadku można być powołanym z testamentu, z ustawy - nie ma wtedy ważnego testamentu, lub testament nie obejmuje całości spadku.

Dziedziczyć może:

Osoba fizyczna - musi żyć, dziecko poczęte pod warunkiem, że urodzi się żywe

Osoba prawna - w testamencie można powołać fundację, fundacja musi mieć określone cele (zgodne z prawem), musi być zarejestrowana w ciągu dwóch lat.

Spadkobierca może być przez sąd uznany za niegodnego, zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku

Należy żądać za niegodnego w przeciągu jednego roku od dnia, w którym dana osoba dowiedziała się o niegodności, ale najpóźniej do trzech lat od otwarcia spadku. Udowodnić to ma osoba, która ma w tym interes.

Spadkobierca nie może być uznany za niegodnego, jeżeli spadkodawca mu przebaczy. Jeżeli spadkodawca nie miał możliwości do czynności prawnej przebaczenie jest skuteczne, gdy nastąpiło z dostatecznym rozeznaniem.

Dziedziczenie ustawowe

Do dziedziczenia z ustawy powołane są małżonek i dzieci spadkodawcy. Dziedziczą w równych częściach, lecz część przypadająca na małżonka nie może być mniejsza niż 1/4.

Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło do otwarcia spadku, przypada on jego dzieciom, czyli wnukom)

M. ½ - D. ½

M. 1/3 - D 1/3 - D 1/3

W przypadku braku następnych spadkobierców powołani do spadku są małżonek, rodzice, rodzeństwo. Udział spadkowy każdego z małżonka, który dziedziczy z rodzicami lub rodzeństwem spadkodawcy wynosi połowę majątku.

Udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy z biegu z rodzeństwem spadkodawcy wynosi ¼ części tego, co przypada łącznie dla rodziców i rodzeństwa, pozostałą część rodzeństwo dziedziczy w częściach równych.

Okoliczności takie jak: wady oświadczenia woli, brak świadomości, pozorna czynność prawna, błąd, postępek, groźba, nie powodują nieważności testamentu od samego początku. Samemu trzeba dochodzić przed sądem.

Testament to:

Testament jest nieważny, jeśli nie zawiera wszystkich wymaganych elementów.

Testament jest oświadczeniem woli, jest ważny dopiero po naszej śmierci.

Testator - osoba sporządzająca testament.

Nieważność testamentu:

Odwołanie testamentu

Testament jest dokumentem, który zawsze jest tłumaczony subiektywnie (z punktu widzenia testatora). Ważne jest to, co testator chciał zapisać, a nie to, co zapisał.

Otwarcie spadku - chwila śmierci testatora

Ujawnienie treści testamentu - wszczęcie procedury, złożenie testamentu do sądu.

Stwierdzenie nabycia spadku - stwierdza się w sądzie

Własności testamentu

Nie można nakazać realizacji spadku przez spadkobiercę, można ustanowić zapisy i postanowienia.

Nie można w testamencie zastrzegać warunku albo terminu. Jeżeli sporządzamy testament pod warunkiem, to testament jest traktowany tak jak gdyby warunek nie istniał, chyba, że z okoliczności wynika, że bez sporządzenia warunku testator nie sporządziłby testamentu tej treści.

Zapis - specyficzne rozporządzenie majątkowe, w którym spadkodawca, albo testator zobowiązuje spadkobiercę albo zapisobiorcę do dokonania zapisu. Zapisobiorca może żądać od spadkobiercy spełnienia zapisu. Zapis ma tylko charakter majątkowy.

Zapis

Spadkodawca może przez rozrządzenie testamentowe zobowiązać spadkobiercę ustawowego lub testamentowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby (zapis). Spadkodawca może obciążyć zapisem także zapisobiorce (dalszy zapis).

W braku odmiennej woli spadkodawcy zapisobierca może zadąć wykonania zapisu niezwłocznie po ogłoszeniu testamentu. Jednakże zapisobiorca obciążony dalszym zapisem może się powstrzymać z jego wykonaniem aż do chwili wykonania zapisu przez spadkobiercę.

Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, zapis obciąża ich w stosunku do wielkości udziałów spadkowych, chyba ze spadkodawca postanowił inaczej.

Jeżeli osoba, na której rzecz został uczyniony zapis, nie chce lub nie może być zapisobiorcą --> [Author:imp] , obciążony zapisem zostaje zwolniony od obowiązku jego wykonania, powinien jednak w braku odmiennej woli spadkodawcy wykonać dalsze zapisy. Zapisobiorca obciążony obowiązkiem wykonania dalszego zapisu może zwolnić się od tego obowiązku także w ten sposób, ze dokona bezpłatnie na rzecz dalszego zapisobiorcy przeniesienia praw otrzymanych z tytułu zapisu albo przelewu roszczenia o jego wykonanie.

Zapis może być uczyniony pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu.

Roszczenie z tytułu zapisu przedawnia się z upływem lat pięciu od dnia wymagalności zapisu.

Spadkodawca może w testamencie włożyć na spadkobiercę lub zapisobiorce obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie). Jeżeli osoba, na której rzecz został uczyniony zapis z obowiązkiem wykonania polecenia, nie chce lub nie może być zapisobiorcą, spadkobierca zwolniony od obowiązku wykonania zapisu powinien w braku odmiennej woli spadkodawcy polecenie wykonać. Przepis ten stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy polecenie obciąża dalszego zapisobiorce.

Wykonania polecenia może zadąć każdy ze spadkobierców, jak również wykonawca testamentu, chyba ze polecenie ma wyłącznie na celu korzyść obciążonego poleceniem. Jeżeli polecenie ma na względzie interes społeczny, wykonania polecenia może żądać także właściwy organ państwowy.

Różnice między testamentem a zapisem:

Polecenie - nałożenie polecenia na spadkobiercę i zapisobiorcę.

Polecenie może mieć charakter majątkowy, lub nie majątkowy. Wykonania polecenia mogą żądać wszyscy spadkobiercy, a także instytucje społeczne, jeżeli polecenie dotyczy spraw społecznych. Nie można jednakże żądać spełnienia polecenia w przypadku, kiedy polecenie ma tylko i wyłącznie na celu dobra obciążonego polecenia.

Testamenty dzielą się na zwykłe i szczególne. W ramach tych grup testamenty są sobie równe, mogą się nawzajem odwoływać.

Testament zwykły - jest ważny do odwołania

Testament notarialny - ustanowiony u notariusza, jest tak samo skuteczny jak zwykły. Różnica polega na tym, że nie trzeba go udowadniać przed sądem.

Testament HALOGRAFICZNY - własnoręczny

Testament ALLOGRAFICZNY - pisany przez inną osobę. W obecności dwóch świadków testator składa swoje oświadczenie woli wobec przewodniczącego zarządu terytorialnego, sekretarza powiatu, gminy, kierownika Urzędu Stanu, Cywilnego. Urzędnik odczytuje akt w obecności świadków, następnie podpisywany jest przez wszystkich - świadków, testatora, urzędnika. Testament A. nie może być sporządzony przez osobę niemą lub głuchą.

Testamenty szczególne - specyficzne testamenty, które mogą zostać sporządzone tylko i wyłącznie w sytuacjach szczególnych (specyficznych)Testament szczególny jest ważny tylko 6 miesięcy od chwili ustania przesłanki jego sporządzenia.

Testament ustny - ważny 6 miesięcy, można sporządzić go ustnie tylko w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia i nie ma możliwości sporządzenia testamentu w zwykłej formie. Musi być złożony ustnie w obecności, co najmniej 3 świadków. Świadkowie mają obowiązek spisać testament, podpisać, dać do podpisu spadkobiercy. Gdy testament jest nie podpisany, świadkowie muszą zeznawać przed sądem. Świadkami testamentu nie mogą być osoby na rzecz, których dokonane jest rozporządzenie majątkowe. Jeśli istnieje w stosunku do nich rozporządzenie majątkowe to zostają oni wykreśleni z spadku.

Testament podróżny - tylko i wyłącznie w czasie podróży na polskich statkach lotniczych i morskich. Składamy oświadczenie woli przed kapitanem statku lub jego zastępcą w obecności 2 świadków.

Testament wojskowy - tylko i wyłącznie w czasie mobilizacji, wojny, przebywania w niewoli.

Zachowek

Zachowek ma zastosowanie, gdy spadkobierca z ustawy nie dziedziczy (nie dostaje tego co z ustawy mu się należy). Z ustawy spadek przysługuje zstępnym, małżonką, rodzicom.

Zachowek jest to roszczenie w stosunku do spadkobiercy o wypłacenie wartości udziału w zachowku.

Zachowek przysługuje w wysokości połowy wartości udziału spadku, jaki przypadłby uprawnionym, gdyby dziedziczył z ustawy, jednakże, jeżeli jest on stale niezdolny do pracy, lub małoletnim to jest to 2/3 wartości tego udziału. Przy obliczaniu zachowku doliczamy darowizny, które zostały poczynione uprawnionemu za życia spadkobiercy.

Darowizny nie naliczane do zachowku:

Obliczanie zachowku.

Spadkobierca ma małżonka, dziecko i osobę trzecią, która dostaje spadek. Małżonka i dziecko starają się o zachowek. Spadek = 100, darowizny = 50

Zachowek małżonki = ½ x ½ z majątku = ¼ z majątku.

Do zachowku dodajemy darowizny

Zachowek = ¼ x 150 = 37,5

Darowizna wynosi 50, jest większa od zachowku, małżonek nic nie dostaje.

Sposoby podziału spadku:

Grzegorz Krzysztofik PRAWO STRONA 21


Wyszukiwarka