KONSPEKT ZAJĘĆ

1. Prowadzący: Paweł Szustkiewicz

2. Nazwa formy kształcenia: Kurs na prawo jazdy kat. B

3. Typ zajęć: Teoretyczne

4. Przedmiot nauczania: Prawo o ruchu drogowym

5. Temat zajęć: Manewry na drodze - przecinanie się kierunków ruchu i pierwszeństwo przejazdu.

6. Cel ogólny: zapoznanie z różnymi rodzajami skrzyżowań i zasadami ustalania pierwszeństwa przejazdu .

7. Cele operacyjne:

zna różne rodzaje skrzyżowań,

zna zasady ustalania pierwszeństwa na skrzyżowaniach,

zna hierarchię sygnałów i znaków drogowych,

zna zasady właściwego pokonywania różnego rodzaju skrzyżowań,

zna zasady pokonywania skrzyżowań zgodnie z prawidłową techniką kierowania pojazdem,

zna związek pomiędzy poznawanymi zasadami ruchu drogowego a ich praktycznym zastosowaniem w ruchu drogowym,

zna zasady bezpiecznego zachowania się na drodze,

właściwie rozumie i interpretuje przepisy ruchu drogowego i świadomie zachowuje się na drodze.

8. Metody kształcenia: wykład, pogadanka, pokaz, dyskusja

9. Środki dydaktyczne:

ustawa „prawo o ruchu drogowym”,

rozporządzenie w sprawie znaków i sygnałów drogowych

komputer ,

rzutnik multimedialny,

plansze przedstawiające: znaki drogowe, sytuacje drogowe, skrzyżowanie równorzędne, skrzyżowanie ze znakami drogowymi, skrzyżowanie z sygnalizacją świetlną, skrzyżowanie o ruchu okrężnym

plansza „Hierarchia znaków i sygnałów drogowych”,

tablica magnetyczna z zestawem różnych rodzajów skrzyżowań, makiety

CD PRAWKO B „CREDO” - testy i nauka.

tablica, flamastry, wskaźnik, testy

10. Miejsce zajęć: sala wykładowa

11. Czas zajęć: 2x45 min.

Przebieg zajęć

I Część wstępna (15 min)

1. Przywitanie i sprawdzenie listy obecności

2. Pogadanka powtórzeniowa

Przypomnienie podstawowych pojęć : droga, uczestnik ruchu, pieszy, jezdnia, pas ruchu, pojazd samochodowy, kierujący, kierowca, szczególna ostrożność, ustąpienie pierwszeństwa, wyprzedzanie, omijanie, wymijanie, skrzyżowanie, pojazd uprzywilejowany

Przypomnienie hierarchii znaków i sygnałów drogowych

Pytania sprawdzające stan wiedzy z poprzednich zajęć („zmiana pasa ruchu i kierunku jazdy”):

Z jakiego miejsca na jezdni można skręcać w prawo, a z jakiego w lewo?

Jaki pas należy zająć po skręcie w prawo?

Jaki pas należy zająć po skręcie w lewo?

Podaj zasady sygnalizowania manewrów skrętu?

II Część główna (2x35min)

Podanie nowego tematu i zapisanie go na tablicy

PRZECINANIE SIĘ KIERUNKÓW RUCHU

OGÓLNE ZASADY ZACHOWANIA SIĘ KIERUJĄCYCH W SYTUACJI PRZECINANIA SIĘ KIERUNKÓW RUCHU

Wszędzie tam, gdzie przecinają się kierunki ruchu uczestników ruchu drogowego, przepisy jednoznacznie regulują pierwszeństwo. Kierunki ruchu pojazdów mogą przecinać się z kierunkami ruchu:

innych pojazdów,

pojazdów szynowych (przejazdy kolejowe i tramwajowe),

pieszych - przejścia dla pieszych, drogi dla pieszych, chodniki

rowerzystów - przejazdy dla rowerzystów, drogi dla rowerzystów

Wszędzie, gdzie następuje przecięcie się kierunków ruchu należy zachować szczególną ostrożność i stosować się do określonych zasad. Zachowanie szczególnej ostrożności oznacza w tej sytuacji dostosowanie prędkości, a w razie potrzeby zatrzymanie pojazdu oraz baczną obserwację zbliżających się pojazdów i otoczenia drogi

Kierujący powinien także zająć właściwy do dalszej jazdy pas ruchu oraz ustalić pierwszeństwo przejazdu i sygnalizować zamiar skrętu, jeżeli ma być wykonany. Kierujący powinien to uczynić już w fazie zbliżania się do skrzyżowania.

Trzeba tez podkreślić, że poruszanie się drogą z pierwszeństwem przejazdu nie zwalnia kierującego zbliżającego się do skrzyżowania od zachowania szczególnej ostrożności.

Na dzisiejszych zajęciach zajmiemy się przecinaniem się kierunków ruchu pojazdów czyli poznamy zasady ruchu pojazdów na skrzyżowaniach.

U S T A W A

 z dnia 20 czerwca 1997 r.

Prawo o ruchu drogowym

Oddział 7
Przecinanie się kierunków ruchu

      Art. 25. 1. Kierujący pojazdem, zbliżając się do skrzyżowania, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa pojazdowi nadjeżdżającemu z prawej strony, a jeżeli skręca w lewo - także jadącemu z kierunku przeciwnego na wprost lub skręcającemu w prawo.

      2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do pojazdu szynowego, który ma pierwszeństwo w stosunku do innych pojazdów, bez względu na to, z której strony nadjeżdża.

      3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się również w razie przecinania się kierunków ruchu poza skrzyżowaniem.

      4. Kierującemu pojazdem zabrania się:

1) wjeżdżania na skrzyżowanie, jeżeli na skrzyżowaniu lub za nim nie ma miejsca do kontynuowania jazdy;

2) rozdzielania kolumny pieszych.

      Art. 26. 1. Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejścia dla pieszych, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na przejściu.

      2. Kierujący pojazdem, który skręca w drogę poprzeczną, jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa pieszemu przechodzącemu na skrzyżowaniu przez jezdnię drogi, na którą wjeżdża.

      3. Kierującemu pojazdem zabrania się:

1) wyprzedzania pojazdu na przejściu dla pieszych i bezpośrednio przed nim, z wyjątkiem przejścia, na którym ruch jest kierowany;

2) omijania pojazdu, który jechał w tym samym kierunku, lecz zatrzymał się w celu ustąpienia pierwszeństwa pieszemu;

3) jazdy wzdłuż po chodniku lub przejściu dla pieszych.

       4. Kierujący pojazdem, przejeżdżając przez chodnik lub drogę dla pieszych, jest obowiązany jechać powoli i ustąpić pierwszeństwa pieszemu.

      5. Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio podczas jazdy po placu, na którym ze względu na brak wyodrębnienia jezdni i chodników ruch pieszych i pojazdów odbywa się po tej samej powierzchni.

      6. Kierujący pojazdem jest obowiązany zachować szczególną ostrożność przy przejeżdżaniu obok oznaczonego przystanku tramwajowego nieznajdującego się przy chodniku. Jeżeli przystanek nie jest wyposażony w wysepkę dla pasażerów, a na przystanek wjeżdża tramwaj lub stoi na nim, kierujący jest obowiązany zatrzymać pojazd w takim miejscu i na taki czas, aby zapewnić pieszemu swobodne dojście do tramwaju lub na chodnik. Przepisy te stosuje się odpowiednio przy ruchu innych pojazdów komunikacji publicznej.

      7. W razie przechodzenia przez jezdnię osoby niepełnosprawnej, używającej specjalnego znaku, lub osoby o widocznej ograniczonej sprawności ruchowej, kierujący jest obowiązany zatrzymać pojazd w celu umożliwienia jej przejścia.

      Art. 27. 1. Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejazdu dla rowerzystów, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa rowerowi znajdującemu się na przejeździe.

      2. (uchylony).¹⁴⁾

      3. Kierujący pojazdem, przejeżdżając przez drogę dla rowerów poza jezdnią, jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa rowerowi.

      4. Kierującemu pojazdem zabrania się wyprzedzania pojazdu na przejeździe dla rowerzystów i bezpośrednio przed nim, z wyjątkiem przejazdu, na którym ruch jest kierowany.

      Art. 28. 1. Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejazdu kolejowego oraz przejeżdżając przez przejazd, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność. Przed wjechaniem na tory jest on obowiązany upewnić się, czy nie zbliża się pojazd szynowy, oraz przedsięwziąć odpowiednie środki ostrożności, zwłaszcza jeżeli wskutek mgły lub z innych powodów przejrzystość powietrza jest zmniejszona.

      2. Kierujący jest obowiązany prowadzić pojazd z taką prędkością, aby mógł go zatrzymać w bezpiecznym miejscu, gdy nadjeżdża pojazd szynowy lub gdy urządzenie zabezpieczające albo dawany sygnał zabrania wjazdu na przejazd.

      3. Kierującemu pojazdem zabrania się:

1) objeżdżania opuszczonych zapór lub półzapór oraz wjeżdżania na przejazd, jeżeli opuszczanie ich zostało rozpoczęte lub podnoszenie nie zostało zakończone;

2) wjeżdżania na przejazd, jeżeli po drugiej stronie przejazdu nie ma miejsca do kontynuowania jazdy;

3) wyprzedzania pojazdu na przejeździe kolejowym i bezpośrednio przed nim;

4) omijania pojazdu oczekującego na otwarcie ruchu przez przejazd, jeżeli wymagałoby to wjechania na część jezdni przeznaczoną dla przeciwnego kierunku ruchu.

      4. W razie unieruchomienia pojazdu na przejeździe kolejowym, kierujący jest obowiązany niezwłocznie usunąć go z przejazdu, a jeżeli nie jest to możliwe, ostrzec kierującego pojazdem szynowym o niebezpieczeństwie.

      5. Kierujący pojazdem lub zespołem pojazdów o długości przekraczającej 10 m, który nie może rozwinąć prędkości większej niż 6 km/h, przed wjazdem na przejazd kolejowy jest obowiązany upewnić się, czy w czasie potrzebnym na przejechanie przez ten przejazd nie nadjedzie pojazd szynowy, lub uzgodnić czas tego przejazdu z dróżnikiem kolejowym.

      6. Przepisy ust. 1-4 stosuje się odpowiednio przy przejeżdżaniu przez tory tramwajowe; przepis ust. 3 pkt 3 nie dotyczy skrzyżowania lub przejazdu tramwajowego, na którym ruch jest kierowany.

ZASADY PIERWSZEŃSTWA NA SKRZYŻOWANIACH RÓWNORZĘDNYCH

(bez znaków, lub ze znakiem A-5)

KOLEJNOŚĆ PRZEJAZDU

-pojazdy uprzywilejowane, bez względu na to z której strony nadjeżdżają,

-pojazdy szynowe ( bez względu na to, z której strony nadjeżdżają),

-pojazd nadjeżdżający z prawej strony (mający swoją prawą stronę wolną),

-skręcając w lewo, ustępujemy również pierwszeństwa jadącym z kierunku przeciwnego na wprost ,

-skręcając w lewo, ustępujemy pierwszeństwa jadącym z kierunku przeciwnego w prawo.

Przypominamy znaki drogowe, które spotkać można na skrzyżowaniach i przed skrzyżowaniami:

(zwracamy uwagę na znaki wyróżniające się kształtem od pozostałych)

A5 - skrzyżowanie dróg;

A6a - skrzyżowanie z drogą podporządkowaną występującą po obu stronach;

A6b - skrzyżowanie z drogą podporządkowaną występującą po prawej stronie;

A6c - skrzyżowanie z drogą podporządkowaną występującą po lewej stronie;

A6d - wlot drogi jednokierunkowej z prawej strony;

A6e - wlot drogi jednokierunkowej z lewej strony;

A7 - ustąp pierwszeństwa;

B20 - stop;

C12 - ruch okrężny;

D1 - droga z pierwszeństwem.

ZASADY PIERWSZEŃSTWA NA SKRZYŻOWANIACH PODPORZĄDKOWANYCH

KOLEJNOŚĆ PRZEJAZDU

-pojazdy uprzywilejowane, bez względu na to z której strony nadjeżdżają,

-pojazdy będące na drodze z pierwszeństwem przejazdu,

-pojazdy skręcające w prawo i jadące na wprost przed pojazdami nadjeżdżającymi z przeciwnego kierunku ruchu skręcającym w lewo (dotyczy pojazdów wyjeżdżających a dróg względem siebie równorzędnych)

Analiza plansz „Sytuacje na drodze”

PIERWSZEŃSTWO „ŁAMANE”

Droga z pierwszeństwem nie zawsze jednak musi przebiegać na wprost. Często się zdarza, że prowadzi w prawo lub w lewo. Informują o tym tabliczki T6a i T6c.

Droga z pierwszeństwem oznaczona jest na tej tabliczce gruba linią a droga podporządkowana linią cienką. Tabliczki te zależnie od drogi, na której stoją występują ze znakami D1 lub A7.

Po tych znakach oraz po ustawieniu tabliczek zorientować się możemy jaka jest nasza pozycja na tym skrzyżowaniu i jaka będzie kolejność przejazdu.

Gdy na skrzyżowaniu oznakowanym przy pomocy tych znaków i tabliczek przecinają się kierunki ruchu pojazdów, to obowiązują następujące zasady pierwszeństwa:

1. Jeżeli jeden z pojazdów nadjeżdża z kierunku oznaczonego linią szerszą (droga z pierwszeństwem), a drugi z kierunku oznaczonego linią węższą (droga podporządkowana), to pierwszeństwo ma pierwszy pojazd, nawet jeżeli ten drugi jest pojazdem szynowym.

2. Jeżeli obydwa pojazdy nadjeżdżają z kierunku oznaczonego linią szerszą lub oba pojazdy nadjeżdżają z kierunku oznaczonego linią węższą, to pierwszeństwo ma pojazd nadjeżdżający z prawej strony, z wyjątkiem pojazdu szynowego, który ma pierwszeństwo bez względu na to, z której strony nadjeżdża

Analiza przykładów na planszach

SKRZYŻOWANIE O RUCHU OKRĘŻNYM

Jeżeli skrzyżowanie o ruchu okrężnym oznaczone jest znakami A7 + C12,

to pierwszeństwo mają znajdujący się już na rondzie, czyli jezdnia wokół wyspy centralnej jest drogą z pierwszeństwem w stosunku do dróg dochodzących do ronda. Aby wjechać na rondo kierujący musi ustąpić wszystkim pojazdom, które na rondzie już się znajdują.

RODZAJE ROND I SPOSOBY ICH PRZEJEŻDŻANIA

Skrzyżowania dróg o ruchu okrężnym możemy podzielić na:

1. jednopasowe

2. wielopasowe.

RONDO Z JEDNYM PASEM RUCHU

Przejechanie ronda jednopasowego jest manewrem prostym i nieskomplikowanym. Ronda w Polsce oznaczone są znakiem A7 + C12. Oznacza to, że wjeżdżając na rondo musimy ustąpić wszystkim, którzy po tym rondzie jadą i którym moglibyśmy ruch ich zakłócić. Wjeżdżamy na rondo i jedziemy w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara (kierunek wskazuje znak C12). Kiedy miniemy wyjazd z ronda poprzedzający nasz wyjazd, włączamy prawy kierunkowskaz, sygnalizując w ten sposób zamiar opuszczenia ronda. Wyjeżdżamy zgodnie z zasadami skrętu w prawo (przy prawej krawędzi jezdni).

RONDO O KILKU PASACH RUCHU

Podczas przejeżdżania przez rondo o kilku pasach ruchu, należy przestrzegać następujących zasad:

1. Zamierzając skręcić w prawo zajmujemy prawy, skrajny pas ruchu na wlocie

2. Zamierzając skręcić w lewo zajmujemy lewy skrajny pas ruchu na wlocie

3. Zamierzając jechać na wprost zajmujemy dowolny pas ruchu na wlocie a następnie kontynuujemy jazdę tym pasem na obwiedni i na wylocie

Zmianę pasa ruchu sygnalizujemy kierunkowskazem odpowiednim do kierunku a zjazd z ronda sygnalizujemy przez włączenie kierunkowskazu prawego

Trudność pokonania w ten sposób ronda o wielu pasach polega na tym, że wielu kierujących nie przestrzega zasad i jedzie wyłącznie prawym pasem bez względu na to w jakim kierunku jadą. Powoduje to utrudnienie w zjechaniu pojazdów z pasów wewnętrznych, bowiem prawy pas jest zajmowany przez jadących na wprost lub w lewo, a powinien być przeznaczony wyłącznie do jazdy w prawo.

Istnieją również duże ronda o stosunkowo małej wyspie centralnej. Są to raczej duże skrzyżowania, których pasy ruchu przebiegają na wprost. Zasadą jest oczywiście ustąpienie pierwszeństwa pojazdom znajdującym się na rondzie, jednak przyjęło się, że sygnalizowanie kierunku jazdy przebiega tak jak na tradycyjnym skrzyżowaniu a wyjazd nie jest sygnalizowany (odbywa się bowiem już w kierunku „na wprost”).

Wszystkie sytuacje należy omówić posługując się odpowiednimi planszami. Bardzo korzystne jest użycie programu „Vademecum wykładowcy”.

SYGNALIZACJA ŚWIETLNA

W sygnalizacji świetlnej do kierowania ruchem na skrzyżowaniach używa się sygnałów o trzech barwach:

• czerwony

• czerwony i żółty nadawany równocześnie

• zielony

• żółty

Sygnały te umieszczone są w sygnalizatorach.

Sygnał zielony oznacza zezwolenie na wjazd za sygnalizator. Nie wolno jednak wjechać za sygnalizator, jeżeli:

• ruch pojazdu utrudniłby opuszczenie jezdni pieszym lub rowerzystom, którzy weszli lub wjechali na nią podczas nadawania dla nich sygnału zielonego;

• ze względu na warunki ruchu na skrzyżowaniu lub za nim, opuszczenie skrzyżowania nie byłoby możliwe przed zakończeniem nadawania sygnału zielonego.

Sygnał żółty oznacza zakaz wjazdu za sygnalizator. Wjazd za sygnalizator i przejazd we wszystkich kierunkach możliwy jest jednak wtedy, gdy pojazd nie mógłby być zatrzymany przed sygnalizatorem bez gwałtownego hamowania. Nie należy nadużywać tej możliwości. Sygnał żółty nie oznacza „jechać bardzo szybko”! Oznacza on jednocześnie, że za chwilę zapali się sygnał czerwony.

Sygnał czerwony oznacza zakaz wjazdu za sygnalizator

Sygnał czerwony i żółty nadawany równocześnie oznaczają zakaz wjazdu za sygnalizator a ponadto, że zapali się za chwilę sygnał zielony.

Dla kierujących pojazdami są trzy podstawowe rodzaje sygnalizatorów:

S1 - sygnalizator z sygnałami do kierowania ruchem;

S2 - sygnalizator z sygnałem dopuszczającym skręcanie w kierunku wskazanym strzałką;

S3 - sygnalizator kierunkowy.

Znaczenie poszczególnych sygnałów na sygnalizatorach świetlnych było przedmiotem zajęć o znakach i sygnałach drogowych.

SKRZYŻOWANIA O RUCHU KIEROWANYM SYGNALIZACJĄ ŚWIETLNĄ Z SYGNALIZATORÓW S1 I S2 (ZASADY PIERWSZEŃSTWA)

1. Na skrzyżowanie mogą wjechać pojazdy, dla których zapali się zielony sygnał ( o ile piesi opuścili przejście dla pieszych a pojazdy, które wjechały na swoim zielonym świetle opuściły skrzyżowanie) i przejechać na wprost.

2. Pojazdy skręcające w lewo ustępują pierwszeństwa jadącym z naprzeciwka prosto i jadącym z naprzeciwka w prawo oraz pieszym przechodzącym na przejściu przez jezdnię, na która wjeżdżają te pojazdy.

3. Pojazdy skręcające w prawo ustępują pierwszeństwa pieszym przechodzącym na przejściu przez jezdnię, na którą wjeżdżają te pojazdy.

4. Ruch pojazdów szynowych:

• jeżeli na skrzyżowaniu jest torowisko i tramwaj skręca (w lewo czy w prawo), to musi ustąpić pierwszeństwa wszystkim pojazdom nieszynowym, które jadą prosto;

• gdy tramwaj skręca na takim skrzyżowaniu ma pierwszeństwo przed innymi skręcającymi;

• tramwaj jadący prosto ma pierwszeństwo przed skręcającymi pojazdami nieszynowymi.

Na takich skrzyżowaniach kierujemy się wskazaniami sygnalizatorów pamiętając, że jednocześnie mogą być otwarte kierunki ruchu dla jadących z przeciwka i dla pieszych. Należy bacznie kontrolować sytuację wokół pojazdu i przestrzegać zasad pierwszeństwa. Należy tez pamiętać, że sygnalizator S2 pozwala na skręt w prawo lub w lewo jedynie warunkowo, po uprzednim bezwarunkowym zatrzymaniu się i upewnieniu o możliwości jazdy.

SKRZYŻOWANIA O RUCHU KIEROWANYM Z SYGNALIZATOREM S3

Sygnalizator taki nadaje sygnał dla jednego kierunku jazdy i wskazuje, że przejazd we wskazanym kierunku następuje w fazie, w której nie występuje kolizja z innymi kierunkami jazdy. Nie zwalnia to jednak kierującego od obowiązku zachowania szczególnej ostrożności.

SKRZYŻOWANIA O RUCHU OKRĘŻNYM KIEROWANYM SYGNALIZACJĄ ŚWIETLNĄ

Na skrzyżowaniu takim tramwaj skręcający w prawo lub w lewo ma pierwszeństwo przed pojazdem.

Na dużych skrzyżowaniach spotkać można sygnalizatory wewnątrz skrzyżowania. Należy stosować się od ich wskazań przy opuszczaniu skrzyżowania.

Jeżeli sygnalizatory wysyłają sygnał żółty migający to pierwszeństwo określają znaki drogowe lub zasady ogólne.

PODSUMOWANIE I KONTROLA OPANOWANIA MATERIAŁU

Ćwiczenia na tablicy magnetycznej

Prezentacja pytań testowych na ekranie, słuchacze odpowiadają, wspólnie sprawdzają i uzasadniają poprawność rozwiązanych zadań .

III Część końcowa (5min)

PODANIE I OMÓWIENIE PRACY DOMOWEJ:

Opanowanie wiadomości dotyczących podanego materiału w stopniu umożliwiającym dalszą sprawną naukę przepisów ruchu drogowego.

Jeżeli na zajęciach nie dokonano analizy pytań testowych, podajemy numery pytań do samodzielnej realizacji w domu.

1

---