SCHAMAT IDEOWY METODY UBEZPIECZENIA (Uproszczone schematy myślenia)
Teorie (podejście do) ryzyka - myślimy o ubezpieczeniach w związku z ryzykiem
Ryzyko jako zagrożenie (niebezpieczeństwo)
Ryzyko jako możliwość wystąpienia straty
Ryzyko jako niepewność mierzalna (tylko w związku z ryzykiem)
Ryzyko jako prawdopodobieństwo straty
Ryzyko jako przedmiot ubezpieczenia - np. człowiek, samochód (stosowane przez zakłady ubezpieczeń)
Ryzyko jako determinanty pojawienia się negatywnie ocenianych stanów rzeczy (wartości negatywnych) i ujemnie ocenianych zmian stanu wartości pozytywnych
RYZYKO - to zagrożenie zdarzeniem, którego zaistnienie spowoduje stratę w posiadanych lub spodziewanych zasobach podmiotu ekonomicznego
Strata w zasobach - np. bezrobocie - spodziewane
choroba (płatna wizyta u lekarza) - posiadane
Ubezpieczenie OC - to ubezpieczenie majątkowe, bo ubezpieczamy swój majątek
Ryzyko czyste (ubezpieczalne) - jeśli zaistnieje, powoduje stratę w zasobach, jeśli nie, to nie ma korzyści
Ryzyko spekulatywne - jeśli zaistnieje, powoduje stratę, jeśli nie zaistnieje przysporzy korzyści (np. ryzyko inwestycyjne
Zarządzanie ryzykiem
Metody postępowania z ryzykiem:
Unikanie ryzyka (wystrzeganie się zagrożeń)
Ograniczanie ryzyka (redukowanie możliwych zagrożeń i ich skutków; np. alarmy)
Rozpraszanie ryzyka (rozkładanie skutków potencjalnych zagrożeń; np. akcjonariat)
Przetrzymywanie (retencja) ryzyka (ponoszenie ewentualnych strat; np. z funduszy rezerwowych)
Transfer ryzyka (przenoszenie możliwych strat na inny podmiot)
Metoda ubezpieczenia - komentarz - Umowa ubezpieczenia, skrytki
Przy unikaniu ryzyka - niższe składki
Przy ograniczaniu ryzyka - dodatkowe zabezpieczenia
Przy rozpraszaniu ryzyka - koasekuracja i reasekuracja
Przy przetrzymywaniu ryzyka - udział własny w ubezpieczeniu
Zarządzanie ryzykiem - pytania.
Czyim ryzykiem zarządzamy?
Przedsiębiorstwa
Gospodarstwa domowe
Kto zarządza ryzykiem?
Przedsiębiorstwo
Gospodarstwo domowe (rodzinne)
Państwo (stosuje przymus zarządzania - np. przepisy przeciwpożarowe, SANEPID, szczepienia ochronne, przymus ubezpieczeniowe;
Może działać prewencyjnie - budować wały przeciwpowodziowe, oddziaływać na przezorność przez media, tworzy system zabezpieczeń społecznych, wprowadza regulacje rynku ubezpieczeniowego)
Jak zarządzamy ryzykiem?
Nie tylko ubezpieczenie
Ale ubezpieczenie bardzo ważne
Zarządzanie ryzykiem:
Czyim? - przedsiębiorstwa, gospodarstwa domowego
Kto? - przedsiębiorstwo, gospodarstwo domowe, państwo ( Przymus zarządzania
Prewencja
Zabezpieczenie społeczne
Świadomość ubezpieczenia
Regulacje rynku )
Jak? - m.in. metoda ubezpieczeniowa
Ubezpieczający (ubezpieczony, uposażony, uprawniony, beneficjent)
Świadczenie jest to kompensata straty w ubezpieczeniu osobowym
Ubezpieczyciel (zakład ubezpieczeń)
Odszkodowanie jest to kompensata straty w ubezpieczeniu majątkowym
I cecha umowy ubezpieczenia:
Umowa ubezpieczenia jest umowa dwustronną pomiędzy ubezpieczającym a zakładem ubezpieczeń. Ale mogą z niej wynikać stosunki ubezpieczeniowe obejmujące inne strony (np. ubezpieczenie na wypadek śmierci)
Ubezpieczający - ten, który płaci za składki
Ubezpieczony - osoba, która jest ubezpieczona
Uposażony - ten, który odbiera ubezpieczenie
Uprawniony - osoba, której wyrządziliśmy szkodę
Beneficjent - osoba, która ostatecznie otrzymuje ubezpieczenie
Umowa kwalifikowana - jest zawierana pomiędzy stronami, z których jedna ma uprawnienia do jej zawarcia.
SCHEMAT IDEOWY METODY UBEZPIECZENIA (ujęcie horyzontalne)
Ryzyko Składka Zdarzenie losowe Strata Świadczenie
Ubezpieczający
Ryzyko Składka
Ubezpieczyciel (zakład ubezpieczeń)
Ubezpieczający:
Zarządzanie ryzykiem (metodą ubezpieczenia)
Świadomość ubezpieczenia (wiedza i umiejętności pozwalające racjonalnie korzystać z ubezpieczenia)
Przezorność ubezpieczeniowa (należy wykazać pewien sposób przezorności)
Wniosek o ubezpieczenie (należy wypełnić wniosek, wykazać zainteresowanie ubezpieczeniem)
Zakład ubezpieczeń
Zarządzanie ryzykiem
Zorganizowanie i obsługa wspólnoty ryzyka (zebranie i obsługa odpowiedniej ilości chętnych do ubezpieczenia)
Rachunek aktuarialny (wyznaczenie składki netto, dokonuje go aktuariusz)
Składki
Świadczenia
SB (składka brutto)= Sn (składka netto)+ K administracji + K akwizycji + zysk
Ogólne warunki ubezpieczenia (pojawiają się w nim ograniczenia i wyłączenia zakł. ubezpieczeń)
Wniosek ubezpieczeniowy (arkusz wniosku przygotowuje zakład ubezpieczeń, bo chce dowiedzieć się jak najwięcej o ryzyku)
Underwritting (podpisanie, proces podejmowania decyzji o ochronie ubezpieczeniowej)
III cecha umowy ubezpieczenia
Jest umową adhezyjną. Jedna ze stron przystępuje do umowy zaproponowanej przez drugą ze stron.
Składka - zbierana przed szkodą
Darowizna - zbierana po szkodzie
Ubezpieczenie antycypuje zaistnienie ryzyka
15.03.2009
2.
Ubezpieczający
Składka Zdarzenie losowe
Ubezpieczyciel (zakład ubezpieczeń)
Ubezpieczający
Zachowanie ostrożnościowe (stymulowanie takich zachowań przez zakład ubezpieczeń; działanie prewencyjne, np. kampanie reklamowe, tworzy się fundusz prewencyjny 1%)
Przestępstwa ubezpieczeniowe (np. ubezpieczenie się już po zdarzeniu lub z przewidzeniem zdarzenia)
Zakład ubezpieczeń
Prewencja ubezpieczeniowa:
Techniczno-ubezpieczeniowa: bonus (zniżki ubezpieczeniowe)
malus (zwyżki ubezpieczeniowe)
udział własny (w stracie, np. AC)
Finansowa (działania prewencyjne, profilaktyczne)
Czy umowa ubezpieczeniowa jest umowa wzajemną?
Wzajemna - (ekwiwalentna) coś za coś
Ubezpieczony kupuje ochronę - zakład ubezpieczeń ją sprzedaje
Ryzyko dla zakładu ubezpieczeń powstaje w momencie gdy ryzyko przewyższa założoną szkodowość.
3.
Ubezpieczający
Zdarzenie losowe Strata
Ubezpieczyciel (zakład ubezpieczeń)
Ubezpieczający
Obowiązek minimalizacji straty (gaśnice, koce, ubranie, rehabilitacja itp.)
Ubezpieczyciel
Zobowiązanie do pokrycia kosztów minimalizacji
4. Likwidacja straty (szkody)
Ubezpieczający
Strata Świadczenie
Ubezpieczyciel (zakład ubezpieczeń)
Ubezpieczający
Zgłoszenie (uszczerbek na zdrowiu - 3 lata, kradzież - 48 godzin)
Udokumentowanie - uwiarygodnienie zdarzenia oraz wielkości straty (protokoły policji, wypis ze szpitala, rachunki zakupu skradzionych przedmiotów)
Ubezpieczyciel
Zasady kompensaty straty
Zasada indeminiacji (prawna zasada pełnego pokrycia straty). Występuje, gdy mamy pełne pokrycie ubezpieczeniowe)
Zasada umiarkowania kompensaty straty
Np. 5 dni zwolnienia po 200 zł dziennie
|
Strata |
Kompensata |
Świadczenie |
Zwolnienie |
1000 |
80% |
800 |
Szpital |
1000 |
70% |
700 |
Wypadek przy pracy |
1000 |
100% |
1000 |
5.
Ochrona ubezpieczeniowa
Produkty ubezpieczeniowe (np. OC, AC, ubezpieczenie mieszkania)
Strona podażowa Rynek ubezpieczeniowy Strona popytowa
Instytucjonalizacja
Instytucje - normy (uprawnienia)
Instytucje - organy (instytucje egzekwujące normy)
Ubezpieczyciel |
Ubezpieczający |
Zakład ubezpieczeń
|
|
27.03.2009
Pośrednictwo ubezpieczeniowe - zasady ogólne
Pośrednictwo ubezpieczeniowe polega na wykonywaniu przez pośrednika, za wynagrodzeniem, czynności faktycznych lub prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczeniowych.
Pośrednictwo jest wykonywane wyłącznie przez:
Agentów ubezpieczeniowych (reprezentantów zakładu ubezpieczeń)
Brokerów (działających w imieniu klienta)
Usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego mogą świadczyć podmioty inne niż brokerzy i agenci, jeśli łącznie:
Umowa ubezpieczenia wymaga wiedzy jedynie z zakresu oferowanej ochrony, nie jest umową ubezpieczeń na życie, ani ubezpieczeń OC
Podstawową działalnością przedsiębiorcy nie jest działalność ubezpieczeniowa
Ubezpieczenie jest uzupełnieniem innych dostarczonych towarów lub usług i pokrywa ryzyko zniszczenia (utraty) bagażu, oraz inne ryzyka związane z usługami w zakresie podróży)
Roczna, należna składka nie przekracza 500€, a okres ubezpieczenia nie przekracza 5 lat
Czynności agencyjne
Wykonywane przez pośrednika w imieniu lub na rzecz zakładu ubezpieczeń, polegające na:
Pozyskiwaniu klientów
Wykonywanie czynności przygotowawczych zmierzających do zawarcia umów ubezpieczenia
Uczestniczeniu w administrowaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia w sprawach o odszkodowanie
Organizowaniu i nadzorowaniu w/w czynności zwane są działalnością agencyjną
Agent ubezpieczeniowy
Agentem ubezpieczeniowym jest przedsiębiorca wykonujący działalność agencyjną na podstawie umowy agencyjnej zawartej z ZU i jest wpisany do rejestru agentów ubezpieczeniowych.
Czynności agencyjne mogą być wykonywane wyłącznie przez osobę fizyczną, która:
Posiada pełną zdolność do czynności prawnych
Nie była prawomocnie skazana za umyślne przestępstwo
Daje rękojmię należytego wykonywania czynności agencyjnych
Posiada co najmniej średnie wykształcenie
Odbyła szkolenie prowadzone przez ZU, zakończone zdanym egzaminem
Agent ubezpieczeniowy ma obowiązek (przy dokonywaniu pierwszych czynności) okazać klientowi dokument pełnomocnictwa zakładu ubezpieczeń i powiadomić, czy działa na rzecz jednego, czy wielu zakładów ubezpieczeń (na żądanie klienta powinien podać ich nazwy)
Powinien ponadto w sposób jasny i zrozumiały poinformować klienta o:
Firmie pod która wykonuje działalność agencyjną i adresie jej siedziby
Wpisie do rejestru pośredników ubezpieczeniowych i sposobie sprawdzenia wpisu do rejestru
Posiadanych akcjach lub udziałach zakładu ubezpieczeń uprawniających do co najmniej 10% głosów na walnym zgromadzeniu, lub zgromadzeniu wspólników.
Pełnomocnictwo agenta ubezpieczeniowego do wykonywania czynności agencyjnych określa:
Zakres działalności agenta ubezpieczeniowego ze wskazaniem działu i grup ubezpieczeń
Wysokość maksymalnej sumy ubezpieczenia w stosunku do jednej umowy
Obszar działalności agenta ubezpieczeniowego (standartowo terytorium RP)
Za szkodę wyrządzoną przez agenta w związku z wykonywaniem działalności agencyjnej odpowiada zakład ubezpieczeń na rzecz którego agent ubezpieczeniowy działa.
Agent ubezpieczeniowy działający na rzecz wielu zakładów ubezpieczeń (multiagent) w zakresie tego samego działu ubezpieczeń odpowiada za szkody wyrządzone klientowi w związku z prowadzoną działalnością. Agent taki podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu OC.
W przypadku braku OC, agent musi zapłacić karę 1000€ na rzecz budżetu państwa. Opłacenie kary nie zwalnia z obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia.
Agent jest obowiązany doskonalić swoje umiejętności zawodowe poprzez odbywanie raz na 3 lata szkolenia zawodowego (30 godzin).
Ubezpieczenie OC agenta:
Określone przez rozporządzenie Ministra Finansów z 23.06.2005r.
Ubezpieczeniem objęta jest odpowiedzialność cywilna agenta ubezpieczeniowego wykonującego czynności agencyjne na rzecz więcej niż jednego zakładu ubezpieczeń, w zakresie tego samego działu ubezpieczeniowego, za szkody wyrządzone w okresie ubezpiecz. w związku z wykonywaniem czynności agencyjnych.
Ubezpieczeniem OC są objęte również szkody wyrządzone przez osoby przy pomocy których ubezpieczony wykonuje czynności agencyjne.
Minimalna suma gwarancyjna ubezpieczenia OC wynosi równowartość w złotych:
1.000.000€ w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte umową ubezpieczenia OC,
1.500.000€ w odniesieniu do wszystkich zdarzeń
Ubezpieczenie OC agenta nie obejmuje szkód:
Wyrządzonych osobom zatrudnionym przez ubezpieczonego na podst. umowy o pracę, przy pomocy których ubezpieczony wykonuje czynności agencyjne
Polegających na uszkodzeniu, , zniszczeniu lub utracie mienia członków rodziny
Polegających na zapłacie kar umownych
Powstałych wskutek działań wojennych, stanu wojennego, rozruchów i zamieszek, aktów terroru
Aktualna liczba agentów w Polsce - około 40.000 (2/3 - agenci wyłączni; 1/3 multiagenci)
Nadzór nad działalnością agenta ubezpieczeniowego sprawuje zakład ubezpieczeń na rzecz którego agent działa.
Organ nadzoru (KNF) może:
Zakazać zakładowi korzystania z usług agenta ubezpieczeniowego w razie naruszenia przez niego przepisów prawa, niezachowanie przez niego staranności lub dobrych obyczajów
Żądać od ZU wyjaśnień dotyczących współpracujących z nim agentów
Nałożyć kary pieniężne, gdy zakład nie udziela wyjaśnień o agentach, lub nie zgłasza do rejestru agentów z którymi zawarł umowę.
Czynności brokerskie
Czynności wykonywane są w imieniu lub na rzecz podmiotu poszukującego ochrony ubezpieczeniowej, polegające na:
Zawieraniu lub doprowadzeniu do zawarcia umów ubezpieczeń
Wykonywaniu czynności przygotowawczych do zawarcia umów ubezpieczeniowych
Uczestniczeniu w zarządzaniu i wykonywaniu umów ubezpieczeniowych, także w sprawach o odszkodowanie
Organizowanie i nadzorowanie wymienionych czynności zwane jest działalnością brokerską
Broker ubezpieczeniowy to osoba:
Fizyczna lub prawna
Posiadająca wydane przez organ nadzoru (KNF) zezwolenie na prowadzenie działalności brokerskiej
Wpisana do rejestru brokerów ubezpieczeniowych
Nadzór nad działalnością brokerów sprawuje organ nadzoru, który prowadzi również rejestr brokerów.
Broker ubezpieczeniowy podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu OC.
Broker ubezpieczeniowy obowiązany jest:
Okazać zakładowi ubezpieczeń i zleceniodawcy zezwolenie
Przed zawarciem umowy ubezpieczeniowej udzielić na piśmie porady opartej na analizie dostępnych ofert ubezpieczeniowych wraz z uzasadnieniem rekomendacji
Zachować w tajemnicy informacje uzyskane w związku z wykonywaniem czynności brokerskich
Poinformować zleceniodawcę przy pierwszej czynności o posiadanych akcjach ZU uprawniających do co najmniej 10% głosów na walnym zgromadzeniu, lub zgromadzeniu wspólników.
Doskonalić swoje umiejętności zawodowe poprzez odbywanie raz na 3 lata szkolenia zawodowego (30 godzin).
Zezwolenie na prowadzenie działalności brokerskiej wydaje organ nadzoru osobie fizycznej, która:
Posiada pełną zdolność do czynności prawnych
Nie była prawomocnie skazana za umyślne przestępstwo
Daje rękojmię należytego wykonywania czynności brokerskich
Posiada co najmniej średnie wykształcenie
Zdała egzamin przed komisją egzaminacyjną dla brokerów ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych
Posiada co najmniej 3-letnie doświadczenie zdobyte w zakresie 5 lat bezpośrednio poprzedzających złożenie wniosku o uzyskanie zezwolenia
Zawarła umowę OC (przed wydaniem zezwolenia)
Ubezpieczenie OC brokera
Określone przez rozporządzenie Ministra Finansów z 23.06.2005r.
Ubezpieczeniem objęta jest odpowiedzialność cywilna brokera wykonującego czynności brokerskie na rzecz więcej niż jednego zakładu ubezpieczeń, w zakresie tego samego działu ubezpieczeniowego, za szkody wyrządzone w okresie ubezpiecz. w związku z wykonywaniem czynności brokerskich.
Ubezpieczeniem OC są objęte również szkody wyrządzone przez osoby przy pomocy których ubezpieczony wykonuje czynności brokerskie.
Minimalna suma gwarancyjna ubezpieczenia OC wynosi równowartość w złotych:
1.000.000€ w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte umową ubezpieczenia OC,
1.500.000€ w odniesieniu do wszystkich zdarzeń
Ubezpieczenie OC brokera nie obejmuje szkód:
Wyrządzonych osobom zatrudnionym przez ubezpieczonego na podst. umowy o pracę, przy pomocy których ubezpieczony wykonuje czynności brokerskie
Polegających na uszkodzeniu, , zniszczeniu lub utracie mienia członków rodziny
Polegających na zapłacie kar umownych
Powstałych wskutek działań wojennych, stanu wojennego, rozruchów i zamieszek, aktów terroru
Obowiązek ubezpieczenia powstaje nie później niż 1 dzień przed złożeniem wniosku o zezwolenie
Broker ubezpieczeniowy nie może
Wykonywać działalności agencyjnej lub czynności agencyjnych
Pozostawać w żadnym stałym stosunku z ZU
Być członkiem organów nadzorczych zarządzających ZU
Posiadać akcji ZU, z wyjątkiem akcji dopuszczonych do publicznego obrotu
Organ nadzoru cofa zezwolenie:
Jeżeli broker przestał spełniać określone ustawą wymogi
Na wniosek brokera
Organ nadzoru może cofnąć zezwolenie jeżeli broker ubezpieczeniowy wykonuje działalność z naruszeniem przepisów prawa lub w rażący sposób narusza interesy zleceniodawcy.
Pośrednictwo ubezpieczeniowe - przepisy prawne:
Kto wykonuje bez zezwolenia (upoważnienia)
Działalność agencyjną
czynności agenta ubezpieczeniowego
działalność brokerską
czynności brokerskie
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności, albo karze pozbawienia wolności do lat 2.
29.03.2009
Nadzór ubezpieczeniowy
Dlaczego potrzebny jest nadzór?
Istnieje nierówność pozycji ubezpieczyciela i ubezpieczonego ze względu na prawnie skomplikowany i przyrzeczeniowy charakter umowy ubezpieczenia
Zakładowi ubezpieczeń zagrażają ryzyka wynikające z odwróconego cyklu produkcji (ZU musi podjąć ryzyko związane z wysokością składek )
Występuje asymetria informacji (jedna ze stron jest bardziej poinformowana niż druga)
Kto i na jakiej podstawia nadzoruje?
Do 1995 - czynności nadzorcze - Minister finansów
1995 - marzec 2002 - Państwowy Urząd Nadzoru Ubezpieczeń (PUNU)
Kwiecień 2002 - wrzesień 2006 - komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy emerytalnych (KNUiFE)
Wrzesień 2006 - Komisja Nadzoru Finansowego (KNF)
Skład KNF:
Przewodniczący powoływany przez Prezesa Rady Ministrów na 5-letnia kadencję (Stanisław Kluza)
2 zastępcy powoływani przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek przewodniczącego (Artur Kluczny, Lesław Gajek)
Członkowie komisji:
Minister właściwy do spraw instytucji finansowych lub jego przedstawiciel (Dariusz Daniluk)
Mister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego lub jego przedstawiciel (Marek Bucior)
Prezes NBP, lub wiceprezes NBP (Piotr Wiesiołek)
Przedstawiciel Prezydenta RP (Danuta Wawrzynkiewicz)
Celem nadzoru na d rynkiem finansowym jest zapewnienie:
Prawidłowego funkcjonowania tego rynku
Jego stabilności, bezpieczeństwa i przejrzystości
Zaufanie do rynku finansowego
Zapewnieni ochrony interesów uczestników tego rynku
Kto jest nadzorowany na rynku ubezpieczeń?
Zakłady ubezpieczeń
Pośrednicy ubezpieczeniowi
Nadzór chroni interesy konsumentów usług ubezpieczeniowych
Ubezpieczających
Ubezpieczonych
Uposażonych (wyznaczonych z imienia i nazwiska)
Uprawnionych z umów ubezpieczenia (nie są wyznaczeni z imienia i nazwiska - np. OC kierowcy)
Nadzór polega na:
Wydawaniu zezwoleń na prowadzenia działalności ubezpieczeniowej
Wydawaniu zezwoleń na prowadzenie działalności brokerskiej i agencyjnej
Kontroli prowadzenia działalności przez zakłady ubezpieczeń i brokerów
Podejmowaniu działań mających na celu zapewnienie prawidłowego funkcjonowania rynku ochronę ubezpieczonych
Podejmowaniu innych działań przewidzianych przepisami o działalności ubezpieczeniowej
Jaki jest nadzór w Polsce?
Prewencyjny - istnieją określone wymagania, aby uzyskać zezwolenie
Ciągły - kontrola podmiotów przez cały okres ich istnienia
Periodyczny - ocena i analiza po zakończeniu okresu sprawozdawczym
Aktywny - nadzór może wymuszać określone działania
Kontrola - zbadanie stanu faktycznego
Zbadanie stanu faktycznego + wymuszenie działań)
Uprawnienia nadzorcy:
Kontrola działalności i stanu majątkowego ZU
Wydawanie zaleceń, a w razie niezastosowania się do nich:
Kary pieniężne nakładane na członków zarządu lub prokurentów
Kary pieniężne nakładane na zakład
Wystąpienie z wnioskiem o odwołanie lub zawieszenie w czynnościach członka zarządu lub prokurenta
Żądanie zwołania walnego zgromadzenia akcjonariuszy i wydelegowanie własnego przedstawiciela na walnym zgromadzeniu
Kontrola działalności i statusu majątkowego podmiotów prowadzących działalność brokerską
Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny
UFG ma osobowość prawną. Siedzibą jest m-st Warszawa.
Głównym celem UFG jest zapewnienie wypłaty świadczeń z umów ubezpieczeń obowiązkowych i ubezpieczeń na Zycie, gdy zakłady ubezpieczeń nie SA w stanie wykonać tych zobowiązań.
UFG zajmuje się ponadto egzekucją administracyjną należności pieniężnych w związku z kontrolą spełnienia obowiązku zawierania umów ubezpieczenia OC kierowcy i OC rolnika.
Cel utworzenia UFG.
Wypłacanie odszkodowań i świadczeń z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów, oraz ubezpieczenia OC rolników z tyt. Prowadzenia gospodarstwa rolnego.
Za szkody na osobie, gdy szkoda wyrządzona została w okolicznościach uzasadniających OC posiadacza pojazdu lub osoby kierującej, w przypadku nieustalenia tożsamości sprawcy.
Za szkody na mieniu w sytuacji opisanej wyżej w której jednocześnie u któregokolwiek uczestnika zdarzenia nastąpiła śmierć, naruszenie czynności ciała lub rozstrój zdrowia trwający dłużej niż 14 dni (kwotę świadczenia za szkodę pomniejsza się o 300€)
Za szkodę na mieniu i osobie, gdy posiadacz pojazdu lub rolnik nie posiadał obowiązkowego ubezpieczenia OC.
Cel utworzenia UFG
W przypadku ogłoszenia upadłości ZU, do zadań UFG należy również zaspokajanie roszczeń osób uprawnionych z tytułu:
Umów ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych i OC rolników
Umów ubezpieczenia budynków rolniczych
Umów innych ubezpieczeń obowiązkowych oraz umów ubezpieczeń na życie w wysokości 50% wierzytelności (nie więcej jednak niż równowartość 30 tys. EUR)
Kontrola posiadacza ubezpieczenia
OC kierowcy
OC rolników
Kary:
OC kierowców
Samochody osobowe - 500 EUR
Samochody ciężarowe i autobusy - 800 EUR
Pozostałe pojazdy - 100 EUR
OC rolników - 30 EUR
Ubezpieczenie budynków rolniczych - 100 EUR
W przypadku OC kierowców kara zależy od długości okresu pozostawania bez ubezpieczenia
20% - do 3 dni
50% - 4 - do 14 dni
100% - powyżej 14 dni
Do przeprowadzenia kontroli spełnienia obowiązku zawarcia umowy OC kierowcy są obowiązane:
Policja
Organy celne
Straż graniczna
Organy właściwe w sprawie rejestracji pojazdów
Inspekcja Transportu Drogowego
Ubezpieczenie Funduszy Gwarancyjnych i inne organy upoważnione do kontroli ruchu drogowego
Członkostwo w UFG
ZU oferujące OC kierowców i OC rolników (stają się członkami z chwilą zawarcia pierwszej umowy)
ZU oferujące inne ubezpieczenia obowiązkowe (np. ubezpieczenia zawodowe) i zakłady prowadzące działalność w dziale I (staja się członkami w sytuacji likwidacji lub ogłoszenia upadłości inne go zakładu ubezpieczeń)
Ustanie członkostwa UFG
W przypadku rezygnacji z OC, lub upadłości ZU
Pożyczki
Fundusz może udzielać zwrotnej pomocy finansowej Zakładowi ubezpieczeń przejmującemu portfel ubezpieczeń OC kierowców i OC rolników.
Pomoc udzielana na konkretny cel
Oprocentowanie wg preferencyjnej stopy, niższej niż rynkowa
Kontrola wykorzystania środków z pożyczki
UFG jako środek informacji
Rejestr umów ubezpieczenia OC kierowców
Rejestr zdarzeń powodujących odpowiedzialność ZU z tytułu OC kierowców (plus informacje o dodatkowym badaniu technicznym przeprowadzonym po naprawie)
Rejestr umów AC
Rejestr reprezentantów do spraw roszczeń każdego zakładu ubezpieczeń
Rejestr organów odszkodowawczych ustanowionych w każdym z państw, członków UE (wypłata odszkodowania w sytuacji bezczynności ZU i reprezentanta do spraw roszczeń - Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych)
Finansowanie
Wpłaty ZU prowadzących działalność w zakresie OC kierowców i OC rolników
Wpływy z opłat za niedopełnienie obowiązku zawarcia umowy OC
Wpływy z tyt. roszczeń regresowych (zwrot wypłaconego ubezpieczenia w przypadku nie ustalenia sprawcy)
Dochody z lokat środków funduszu
Ubezpieczeniowy samorząd gospodarczy
Polska Izba Ubezpieczeń powstała w roku 1990 (Zrzeszenie Zakładów Ubezpieczeń). Od 1995r. przynależność jest obowiązkowa.
Podstawowe cele PIU
Reprezentowanie i podejmowanie działań w celu ochrony wspólnych interesów Izby
Współdziałanie w zapobieganiu zagrożeniom rynku ubezpieczeń
Kształtowanie, upowszechnianie i czuwanie nad przestrzeganiem zasad uczciwej konkurencji i zasad etyki w działalności ubezpieczeniowej
Zadania Izby
Reprezentowanie członków Izby wobec organów władzy publicznej
Wyrażanie opinii o projektach aktów prawnych
Współdziałanie z organizacjami krajowymi i zagranicznymi w zakresie ubezpieczeń
Działalność informacyjna w zakresie ubezpieczeń
Pozyskiwanie, gromadzenie, przetwarzanie i przekazywanie informacji o funkcjonowaniu rynków ubezpieczeniowych w kraju i za granicą (analizy i prognozy)
Tworzenie baz danych w zakresie statystyk ubezpieczeniowych
Polubowne rozstrzyganie sporów między członkami Izby
Władze Izby
Organami Izby są:
Walne zgromadzenie PIU (zebranie przedstawicieli zakładów
Komisja rewizyjna PIU
Kadencja zarządu i komisji rewizyjnej nie może być dłuższa niż 4 lata
Prezes PIU
Prezes - obecnie brak
V-ce prezes - Jan Prądzyński
Członek zarządu - Andrzej Maciążek
Majątek powstaje z:
Składek członkowskich
Dotacje, darowizny, spadki, zapisy
Dochody z majątku izby (np. wynajmu lokali)
Dochody z działalności gospodarczej (np. wykonania analiz)
Rzecznik ubezpieczonych
Cel działalności - reprezentuje:
Ubezpieczających
Ubezpieczonych
Uposażonych (wyznaczonych z imienia i nazwiska)
Uprawnionych z umów ubezpieczenia (nie są wyznaczeni z imienia i nazwiska - np. OC kierowcy)
Członków funduszy emerytalnych
Uczestników pracowniczych programów emerytalnych
Od listopada 2007r. rzecznikiem jest Halina Olendzka
Zakres podejmowanych czynności
Reprezentowanie i ochrona konsumenckich interesów ubezpieczonych i uprawnionych z umów ubezpieczenia, członków OFE i uczestników PPE
Opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących ubezpieczeń, funduszy emerytalnych i pracowniczych programów emerytalnych
Informowanie organów nadzoru o dostrzeżonych nieprawidłowościach w działalności ZU, OFE i PPE
Inicjowanie i prowadzenie działalności edukacyjno-informacyjnej
Stwarzanie możliwości polubownego rozstrzygania spraw.
Powołanie
Powołuje Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw finansów i spraw zabezpieczeń społecznych
Kadencja 4 lata
Podejmowanie czynności
Na wniosek urzędu lub ubezpieczonego
Po zapoznaniu się ze skierowanym wystąpieniem może:
Podjąć czynności
Wskazać ubezpieczonemu przysługujące mu prawa i środki działania
Przekazać sprawę organom wg właściwości
Nie podjąć działania, podając uzasadnienie
Zakres kompetencji
Rzecznik może występować w sprawach:
Indywidualnych (wyłącznie na wniosek osoby)
Ogólnych warunków ubezpieczeń, które są niekorzystne dla ubezpieczonych
Wewnętrznych regulacji ZU i Towarzystw Emerytalnych, które są niekorzystne dla ubezpieczonych
Nieprawidłowej obsługi podmiotów, również agentów i brokerów
Ubezpieczeń obowiązkowych (w kwestii zmiany przepisów - wystąpienie do Ministra Finansów)
Sąd polubowny przy Rzeczniku rozstrzyga spory konsumentów z:
ZU
PTE (Powszechne Towarzystwa Emerytalne)
Pośrednikami ubezpieczeniowymi
Ubezpieczeniowym Funduszem Gwarancyjnym
Polskim Biurem Ubezpieczycieli Komunikacyjnych
Minimalna kwota roszczeń - 1000 zł.
19.04.2009
Produkty ubezpieczeniowe
DZIAŁ I - ubezpieczenia na życie (ubezpieczenia życiowe) - 5 grup
DZIAŁ II - pozostałe ubezpieczenia osobowe i ubezpieczenia majątkowe - 18 grup
Produkty ubezpieczeniowe rozpatrujemy w kontekście grup. ZU dostaje zezwolenie na prowadzenie działalności w danej grupie.
DZIAŁ I (klasyfikacja ustawowa)
Grupa 1 - ubezpieczenia na życie (na wypadek śmierci lub dożycia określonego wieku)
Składka określony wiek
Jeśli w międzyczasie ubezpieczony świadczenie jest wypłacane umrze, to świadczenie wypłacane jest uposażonemu jest ubezpieczonemu
Ubezpieczenie na wypadek śmierci do określonego wieku (świadczenie jest wypłacone jeśli śmierć nastąpi przed upływem określonego wieku)
Ubezpieczenie na wypadek dożycia określonego wieku (świadczenie jest wypłacane po dożyciu określonego wieku)
Grupa 2 - ubezpieczenia posagowe (zaopatrzenie dzieci) - zrealizowanie celu posagowego (wypłata świadczenia po dożyciu przez dziecko 18 roku, nawet w przypadku śmierci, utraty pracy, zdrowia przez ubezpieczającego. Ubezpieczonym jest rodzic - ubezpieczający)
Grupa 3 - Ubezpieczenie na życie z funduszem kapitałowym (zawiera element oszczędnościowy). Najważniejszy jest podział składki:
Inwestycyjna (przeważająca część)
Ochronna (lepiej by była jak najmniejsza)
Grupa 4 - ubezpieczenie rentowe (annuity) - ubezpieczenie z określonym terminem płatności
Składka = kapitał (rozpoczynamy od dużej składki)
= świadczenie dożywotnie
Ubezpieczenie rentowe z opóźnionym terminem płatności - najpierw oszczędzamy, a później (ze zgromadzonego kapitału) wypłacamy świadczenie.
Grupa 5 - ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe - mogą występować jako opcje (dodatki) do poprzednich grup ubezpieczeń.
DZIAŁ II
Grupa 1 - ubezpieczenia chorobowe
Grupa 2 - ubezpieczenia wypadkowe
Grupa 3 - lądowy, nieszynowy
Grupa 4 - lądowy, szynowy
Grupa 5 - powietrzny
Grupa 6 - wodny
Grupa 7 - cargo (ładunki)
Grupa 8 - zniszczenie
Grupa 9 - kradzież
Grupa 10 - posiadacza śr. transportu lądowego
Grupa 11 - posiadacza śr. transportu powietrznego
Grupa 12 - posiadacza śr. transportu wodnego
Grupa 13 - pozostałe ubezpieczenia OC:
Deliktowe - zw. z czynem niedozwolonym
Kontraktowe - zw. z wywiązaniem się z umowy
Za produkt
Za czyny dziecka
Zawodowe - prawnik, broker, komornik
Grupa 14 - kredytu
Grupa 15 - gwarancje ubezpieczeniowe
(zabezpieczenie należności)
Grupa 16 - pozostałe ubezpieczenia finansowe
(utrata zatrudnienia, niekorzystne warunki
atmosferyczne - imprezy masowe, zakłóceń
w prowadzeniu dział, gosp.)
Grupa 17 - ubezpieczenia ochrony prawnej (na wypadek konieczności skorzystania z ochrony prawnej
Grupa 18 - pobyt poza miejscem zamieszkania (ubezpieczenie bagażu, leczenia za granicą, assistane)
Zakres pokrycia ubezpieczeniowego
Ważne aby ustalić wartość ubezpieczeniową - wartość ubezpieczanego przedmiotu
Metoda rynkowa (ustalenie ceny rynkowej - np. AC samochodu)
Metoda księgowa ( np. urządzenie produkcyjne - amortyzacja)
Metoda odtworzeniowa (umawiamy się z ZU na kwotę wypłaty świadczenia w przypadku całkowitej utraty przedmiotu)
- pełne pokrycie ubezpieczeniowe
- niedoubezpieczenie
- nadubezpieczenie
Te zasady nie dotyczą ubezpieczeń OC ponieważ w tym ubezpieczeniu nie występuje suma ubezpieczenia, tylko suma gwarancyjna (nie można określić wartości przedmiotu ubezpieczenia)
Przykład 1
Ubezpieczamy samochód warty 40.000 zł, na sumę 40.000zł (pełne pokrycie). Po miesiącu samochód zostaje skradziony. Odszkodowanie 40.000 zł.
Metoda wyliczania odszkodowania:
Ustalamy jakiej wielkości jest strata
Ustalamy zakres pokrycia ubezpieczeniowego (%)
Mnożymy stratę przez % zakresu pokrycia ubezpieczeniowego
Przykład 2
Samochód warty 40.000 ubezpieczyliśmy na sumę 30.000. Kradzież następuje po miesiącu.
Ustalamy wielkość straty
Zakres pokrycia - 75%
Mnożymy stratę przez wartość pokrycia (40.000 x 75% = 30.000)
Przykład 3
Samochód warty 40.000 ubezpieczyliśmy na kwotę 30.000. Szkoda została wyceniona na 20.000
Ustalamy wielkość straty - 20.000
Zakres pokrycia - 75%
Mnożymy stratę przez wartość pokrycia (20.000 x 75% = 15.000)
Odszkodowanie jest proporcjonalne do zakresu pokrycia ubezpieczeniowego
Przykład 4
Samochód warty 40.000 ubezpieczamy na sumę 35.000. Po roku zostaje skradziony. W momencie kradzieży jest warty 35.000. ubezpieczenie wypłaci nam 35.000.
Odszkodowanie nie może być wyższe od:
Sumy ubezpieczenia
Wartości przedmiotu - chyba, że strony postanowią inaczej
Te zasady nie dotyczą ubezpieczeń OC (bo nie jesteśmy w stanie ustalić wartości przedmiotu, który jest ubezpieczony). Występuje tu „suma gwarancyjna” - jest to górna granica odpowiedzialności ZU (dotycząca OC). Jeśli suma szkody przekroczy sumę odszkodowania - różnicę pokrywamy z własnej kieszeni.
Obecnie wysokość sumy gwarancyjnej wynosi:
3 mln euro - szkody o charakterze osobowym
600 tys. euro - szkody o charakterze majątkowym
Ubezpieczenia osobowe.
Ubezpieczenie na wypadek śmierci - konieczny jest underwritting medyczny
Sprawdzenie czy śmierć wywołuje tak wysokie szkody - underwritting finansowy
W ubezpieczeniach osobowych suma ubezpieczenia wyznacza wartość przedmiotu ubezpieczenia.
10.05.2009
Ubezpieczenie w zabezpieczeniu społecznym. Zastosowanie ubezpieczenia w zabezpieczeniu społecznym.
Definicja:
Państwo organizuje system zabezpieczenia społecznego w celu zapewnienia określonym podmiotom ustalonego standardu bezpieczeństwa socjalnego.
Zaczynamy od ryzyka społecznego.
Ryzyko społeczne to zagrożenie zdarzeniem, którego zaistnienie spowoduje stratę w zasobach gospodarstwa domowego. (zasoby: posiadane - np. uszczerbek na zdrowiu, spodziewane - np. bezrobocie)
MOP - Międzynarodowa Organizacja Pracy. Powstała w 1919r. jako agenda ONZ. Określiła po raz pierwszy: czas pracy, warunki zatrudnienia, BHP.
MOP wydaje zalecenia i konwencje. Określił „katalog ryzyk społecznych”. W 1944 r. przyjęto zalecenie o ochronie dochodów. W 1954r. (konwencja 102) - o minimalnych standardach zabezpieczenia społecznego.
Ryzyka z katalogu:
Choroba - uszczerbek na zdrowiu (wydatek medyczny), niemożność wykonywania pracy (utrata dochodu)
Macierzyństwo - szczególna opieka medyczna (koszt opieki), zawieszenie aktywności zawodowej, zmniejszenie dochodów w związku z powiększeniem się liczby osób w gospodarstwie domowym.
Inwalidztwo (niezdolność do pracy) - czasowa
całkowita
Śmierci żywiciela - nie zawsze chodzi o głównego żywiciela (w przypadku obniżenia się dochodów do minimum)
Wypadku przy pracy - wyróżniany ze względu na zakres kompensaty straty (100% wypłaty świadczenia)
Bezrobocia - zabezpieczenie w formie zasiłku
Starości - I faza: ryzyko dożycia wieku emerytalnego
II faza: ryzyko zbyt długiego życia
Nagłych wydatków - koszt lekarstw, sprzętu inwalidzkiego, pogrzebu.
Aspekt instrumentalny w zabezpieczeniu społecznym polega na zastosowaniu 3 modelowych zasad zabezpieczenia:
Zasada zaopatrzeniowa
Zasada ubezpieczeniowa
Zasada filantropijna (opiekuńcza)
Zasady te różnią się źródłem finansowania:
Zasada zaopatrzeniowa - podatki, fundusze budżetowe, które powstały z tych podatków
Zasada ubezpieczeniowa - składki, fundusze ubezpieczeniowe, które powstały z tych składek
Zasada filantropijna - darowizny, fundusze charytatywne
Zabezpieczenie emerytalne - obliczanie emerytury w starym systemie:
= kwota bazowa (KB) x 24% element socjalny
Przeciętne wynagrodzenie - składki od przeciętnego wynagrodzenia płacone przez pracownika
Np. rok 1998 wynagrodzenie 2000 składka 45% 2000 x 45% = 900
rok 1999 składka 900 460 - pracownik
440 - pracodawca
wynagrodzenie 2460 + 440 = IPW (indywidualna podstawa wymiaru)
= IPW x 1.3% za lata składkowe (zatrudnienie, macierzyński, służba wojskowa, kombatanctwo)
= IPW x 0,7% za lata nieskładkowe (urlop wychowawczy, lata studiów dziennych)
IPW = KB x iwpw (indywidualny wskaźnik podstawy wymiaru)
20 lat emerytura
10 lat
Jeżeli w tych latach iwpw = średniej krajowej, otrzymamy świadczenie 100%
Jeżeli w tych latach iwpw = 50% średniej krajowej, otrzymamy świadczenie 50%
Maksymalna wartość = 250% średniej krajowej
Przykład
KB (kwota bazowa) = 2000
30 lat składkowych
5 lat nieskładkowych
|
iwpw |
|
|
|
emerytura |
1 osoba |
50% |
480 |
390 |
35 |
905 |
2 osoba |
100% |
480 |
780 |
70 |
1330 |
3 osoba |
250% |
480 |
1950 |
175 |
2605 |
4 osoba |
250% (3xśrednia) |
480 |
1950 |
175 |
2605 |
30 lat x 1.3% = 39%
: 390 = 50% x 2000 x 39%
5 lat x 0,7 = 3,5%
: 35 = 50% x 2000 x 3.5% (itd., z każdą osobą)
Większa utrata dochodów jest kompensowana w relatywnie mniejszym zakresie i odwrotnie.
Wskaźniki zastąpienia - relacja między emeryturą a wynagrodzeniem
Indywidualny wskaźnik zastąpienia =
1 osoba
= 90,5%
2 osoba
= 66,5%
3 osoba
= 51,2%
4 osoba
= 43,4%
24.05.2009
Ubezpieczenie emerytalne ma konstrukcję ubezpieczenia rentowego z opóźnionym terminem płatności.
Ryzyko starości
Schemat - charakterystyka ryzyka starości
Oszczędzanie O=U+K+M Ubezpieczenie ze świadczeniem dożywotnim
Ile oszczędzać? 60/65 lat pdtż
Jak oszczędzać? Wiek emerytalny (przeciętne dalsze trwanie życia)
Jak skonsumować oszczędności emerytalne?
O - oszczędności emerytalne
U - uprawnienia repartycyjne (ZUS)
K - Kapitał z części obowiązkowej systemu (uprawnienia OFE, kapitałowe)
M - majątek emeryta
Zgon Zgon
Pdtż
Osoby, które umierają wcześniej „finansują”
osoby żyjące dłużej.
Ryzyko starości polega na ryzyku dożycia wieku emerytalnego.
Najważniejsze cechy reformy systemu emerytalnego:
Przyjęcie prezentacji systemu w ujęciu filarowym (system repartycyjno-kapitałowy)
Uwzględnienie w systemie finansowania kapitałowego
Zastosowanie ujęcia funduszowego
Urzeczywistnienie zasady ekwiwalentności ubezpieczeniowej
Ustanowienie systemu o zdefiniowanej składce
Świadczenie jest zdefiniowane (zdeterminowane) przez składkę
Wprowadzenie płacenia części składek przez pracownika
Sformułowanie nowej roli państwa
Uznanie roli instytucji prywatnych
Określenie nowej roli pracodawcy w organizacji przedsięwzięć emerytalnych
Ustalenie zakresu uczestnictwa w systemie wg kryterium wieku ( w 1999r. podzielono przyszłych emerytów na 3 grupy: 51 lat i więcej-stare zasady naliczania emerytur, 31-50 lat-możliwość wyboru, 30 i mniej-naliczanie wg nowych zasad)
Spowodowanie zabiegania organizatorów systemu o uczestników
Założenie inicjatywy przyszłych emerytów
System o zdefiniowanym świadczeniu - zdefiniowanie wpływa na wysokość składki
Przykład:
W 1999r. 31 - 51 latkowie
I i II filar (12,22 + 7,30)
I filar (19,52) 12,22
19,52
Klasyczna prezentacja trójfilarowa systemu emerytalnego:
Kryteria: |
Filar I |
Filar II |
Filar III |
Podmiotowe |
państwo |
zakład pracy |
gospodarstwo domowe |
Dochodowe |
emerytury standardowe |
emerytury uzupełniające |
emerytury uzupełniające |
Część systemu |
bazowa |
dodatkowa |
dodatkowa |
Prezentacja trójfilarowa systemu emerytalnego w Polsce - zasada przystąpienia:
Obowiązkowe Dobrowolne
Repartycyjne
Kapitałowe
Bazowa Dodatkowa
Repartycyjne - zobowiązania międzypokoleniowe (młodzi finansują starszych)
Filar I - część emerytalna - Fundusz Emerytalny w ramach FUS w dyspozycji ZUS
Filar II - OFE + PTE (Powszechne Towarzystwo Emerytalne)
Depozytariusz - przechowuje aktywa OFE
Agent transferowy - zajmuje się przepływami finansowymi
+ ZEM - (Zakład Emerytalny) - zarządza kapitałem
Część bazowa emerytury (stary system) 0,5 = 90%
2,5 = 52%
- Emerytura do `98r.
- Wynagrodzenie do `98r.
Część bazowa emerytury (nowy system) 65 = 63%
60 = 42%
Zasada obliczania emerytury uprawnienia i kapitał rosną
Emerytura wzrośnie pdtż skraca się
60 lat 65 lat
Przy przedłużeniu wieku emerytalnego z 60 do 65 lat.
Pracując 1 rok dłużej, emerytura wzrośnie o 8,7%
Filar I
Składka 12,22
ZUS
FUS Indywidualne konta
Fundusz Emerytalny w ramach FUS
Bieżąca wypłata emerytur Zapisy przyszłych uprawnień emerytalnych
kp (kap. Początkowy)+u1+u2+u3+…+un = U
(systematyczna waloryzacja uprawnień)
Zasada obliczania emerytury
U - waloryzowane uprawnienia (waloryzacja jest waloryzowana o inflację + 20% przeciętnego wynagrodzenia)
Filar II
Składka 7,30
Minus prowizja PTE
(opłata od składki-obecnie7%) opłata za zarządzanie (0,6% rocznie)
OFE Indywidualne rachunki
(inwestuje środki zgromadzone
na indywidualnym rachunku - w
jednostkach rozrachunkowych)
(j1+j2+j3+…+jn) x wj = K
wj - wartość jednostki w momencie przejścia na emeryturę
Zasada obliczania emerytury
K - kapitał
Fundusz
ubezpieczeń
Poszko-dowani
Ubezpieczenia osobowe
Casco - środka transportu, na okoliczność kradzieży i zniszczenia
mienie rzeczowe
OC (majątkowe)
Ubezpieczenia finansowe
renty
Filar I
Filar II
Filar III
Wyszukiwarka