Eryk Weber
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Wydział Nauk Społecznych, kulturoznawstwo II rok
7 maja 2013
Nazwa projektu:. OBSCENA
Sztuką współczesną w Polsce interesuje się bardzo wąskie grono znawców i odbiorców. Dla większości społeczeństwa jest ona zupełnie niezrozumiana i skandalizująca. Do autorskich czy alternatywnych galerii docierają zazwyczaj historycy i krytycy sztuki, rzadziej zbłąkani turyści czy przechodnie. Stąd pomysł pokazania, a raczej przybliżenia sztuki współczesnej osobom, które mogą nie mieć okazji poznać jej specyfiki w swoim miejscu zamieszkania, ani w okolicy - w małych miastach i miejscowościach. Istotą projektu jest to by wyjść im ze sztuką naprzeciw - bez muzealnego animuszu i psychicznego obciążenia. Umiejscowienie sztuki w przestrzeni publicznej, w odpowiednio przygotowanym do tego pomieszczeniu byłoby dla odbiorców bardziej zachęcające i zauważalne. OBSCENA to projekt, który zakładałby czasową prezentację prac, które można by określić mianem prowokacyjnych, obscenicznych i skandalizujących, a które trwale wpisały się w kanon sztuki współczesnej. Ideą jest prezentacja realizacji z różnych dziedzin sztuki z naciskiem na dokumentację sztuki performance, sztuki akcji, fotografii i wideo.
Plan zakłada umieszczanie w określonej, wolnej przestrzeni publicznej ( takiej jak boiska czy puste place), konstrukcji łatwej do montażu i demontażu. Składałaby się ona z kilku modułów wykonanych z tworzywa sztucznego w kształcie prostopadłościanów. Ich wzajemny układ po ułożeniu tworzyłby dynamiczną formę, do której prowadziłoby kilka wejść osłoniętych teatralnymi, czarnymi kotarami. Wewnątrz panowałby mrok, rozświetlany projekcjami i realizacjami o charakterze wideo. Kotary zostałyby oświetlone po zmroku światłem kierunkowym (reflektorami punktowymi) co dawałoby efekt iluminacji i potęgowało teatralny nastrój. Na jednej ze ścianek głównych zamontowany zostałby neon z hasłem OBSCENA.
Wnętrze stanowiłoby kilka niewielkich sal, od czterech do sześciu, o białych podłogach, ścianach, suficie. Poprzez wejścia, które przysłaniały by zasłony, odbiorca wchodziłby do pierwszej sali, skąd prowadziło by jedno wejście do kolejnej itd.
W każdej sali zostałyby zainstalowane rzutniki, projektory oraz ekrany multimedialne.
Wybrani artyści, których prace mogłyby zostać zaprezentowane w ramach projektu OBSCENA to:
Nan Goldin - amerykańska fotografka; dokumentująca nocne życie Nowego Jorku na przełomie lat 70./80.
Gilbert & George - artyści kojarzeni z żywymi rzeźbami; autorzy szokujących akcji, w których wykorzystywali m.in. ludzkie wydzieliny
Diane Arbus - artystka nurtu fotografii dokumentalnej drugiej połowy XX wieku,
Artyści nurtu Abject Art. lat 80./90. - sztuki wstrętu, która naruszała tematy tabu związane z ciałem, seksualnością i rasą, m.in. Mainy-Miriam Munsky, David Nebred
Artyści sztuki krytycznej lat 90., tacy jak: Katarzyna Kozyra, Grzegorz Klaman, Dorota Nieznalska, Alicja Żebrowska, Artur Żmijewski - artyści, którzy podjęli tematy związane z kwestią ludzkiej cielesności i jej uwikłania w kontekst władzy i dyscypliny.
Projekt uświadamiałby, że w sztuce nie ma tematów tabu, a prowokacyjne i kontrowersyjne dzieła niosą za sobą ważny przekaz. Niezwykle istotnym punktem byłby oryginalny program edukacyjny - integralna część zwiedzania wystaw. W każdej z sal stałby opiekun ekspozycji, który objaśniałby kontekst i sens oglądanego dzieła, a także zapraszał do dyskusji na jego temat i nakłaniał do własnych interpretacji.
Prace pokazywane w ramach projektu odwoływałby się do sfery religijnej, prawa i wartości narodowych, kwestii związanych z gender, tolerancją i innych palących kwestii współczesnego świata. Realizacje pokazywane w ramach OBSCENY nie miałby charakteru dydaktycznego, ale za sprawą mocnych i szokujących obrazów prowokowałyby do refleksji. Sztuka stwarzałaby zupełnie nowe możliwości interpretacyjne, poznawcze i komunikacyjne łącząc ze sobą różne sfery życia. Zupełnie przypadkowo i niepostrzeżenie artyści zakotwiczyliby w umysłach widzów narzędzia, które pozwoliłyby inaczej odbierać rzeczywistość, a co za tym idzie, inaczej ją oceniać i interpretować. Ze względu na to, że projekt jest eksperymentalny, droga prowadząca do poznania byłaby tutaj o wiele bardziej wydłużona. Tam gdzie inne dziedziny bałyby się ryzykować, korzystając z tak bezpośrednich obrazów, tutaj w prostej linii moglibyśmy obserwować długofalowe zmiany jakie pozostaną w percepcji widzów. Projekt nie wskazując jednego słusznego modelu interpretacji, stworzyłby możliwość istnienia innych, nowych postaw w umysłach odbiorców.
Sztuka współczesna łamie stereotypy i zaszczepia w widzu wrażliwość. Umiejętne wykorzystanie jej potencjału niesie pozytywne skutki. Pokutujące w odbiorcach przeświadczenie, że sztuka współczesna karmi się skandalami i prowokacją powinno zostać zdekonstruowane poprzez konfrontację z trudnymi tematami oraz konstruktywny dialog.