PRAWO KARNE CZESC SZCZEGOLNA, Prawo karne, Prawo karne(1)


PRAWO KARNE CZĘŚĆ SZCZEGÓLNA - PYTANIA EGZAMINACYJNE

  1. Dokonaj ogólnej charakterystyki rozdziału XVI k.k.

Przestępstwa przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstwa wojenne są zawarte w tym rozdziale. Te trzy grupy przestępstw powstały w prawie międzynarodowym w wyniku procesów historycznych. Szczególna rola przypisana została Trybunałowi Norymberskiemu. To w jego statucie zdefiniowane zostały te trzy grupy przestępstw. Zbrodnie przeciwko pokojowi to m.in. planowanie, przygotowanie lub prowadzenie wojny napastniczej lub wojny będącej pogwałceniem traktatów, udział w zmowie, współudział w planie itp. Zbrodnie wojenne to pogwałcenie praw i zwyczajów wojennych - zabijanie zakładników, rabunek własności publicznej, złe traktowanie jeńców itp. Zbrodnie przeciwko ludzkości to morderstwa, wytępianie, obracanie ludzi w niewolników, deportacje i inne czyny nieludzkie. Zbrodnie te nie przedawniają się!

Wojna napastnicza - od 12 lat wzwyż, 25 lat lub dożywocie; za przygotowanie od 3 lat wzwyż; kto nawołuje od 3 miesięcy do 5 lat

  1. Ludobójstwo w prawie międzynarodowym i jaka odpowiedzialność według k.k.

Ludobójstwo jest to termin który został stworzony przez Rafała Lemkina. Lemkin rozumiał ludobójstwo jako przestępstwo polegające na „skoordynowanym planie różnych działań mających na celu zniszczenie istotnych podstaw życia grup narodowych z zamiarem unicestwienia tych grup”. W 1948r. uchwalono Konwencję w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa. Według tej Konwencji jest to czyn popełniony w zamiarze zniszczenia w całości lub w części grup narodowych etnicznych, rasowych lub religijnych jako takich, a polegający na zabójstwie członków grupy lub innych działaniach określonych w art.II Konwencji. Ludobójstwo jest przestępstwem kwalifikowanym, nie przedawniającym się.

Środek masowej zagłady - od 10 lat wzwyż, 25 lat lub dożywocie.

Zabójstwo - od 12 lat wzwyż, 25 lat lub dożywocie

  1. Na czym polega zdrada główna, a na czym zamach stanu

Zdrada główna - art.127 k.k.

Zamach stanu - art.128§1 k.k.

  1. W jakim zakresie k.k. chroni Prezydenta RP, a w jakim przedstawicieli państw obcych?

Zamach na Prezydenta RP - przestępstwa ujęte w art.134-135 k.k.

Zamach na funkcjonariuszy państw obcych - art.136 k.k.

  1. Na czym polega zdrada dyplomatyczna i kto może być sprawcą tego przestępstwa?

  1. Jak kształtuje się odpowiedzialność karna za przestępstwo szpiegostwa?

Art.130 k.k. - formy szpiegostwa: udział w obcym wywiadzie, udzielanie wiadomości obcemu wywiadowi, organizowanie działalności lub kierowanie obcym wywiadem

  1. „Obcy wywiad” oraz „wiadomości” - jak rozumieć te dwa pojęcia względem przepisów o szpiegostwie

„obcy wywiad” - instytucja obcego państwa (nie polska), wyspecjalizowana w zbieraniu w sposób tajny informacji dotyczących innych państw w celu ich wykorzystania w działalności politycznej, gospodarczej lub wojskowej

„wiadomości” - przepis wymaga by były to wiadomości, których przekazanie może wyrządzić szkodę RP, nie muszą to być natomiast wiadomości objęte tajemnicą, ale przekazanie wiadomości jawnych nie stanowi z reguły niebezpieczeństwa szkody RP

  1. Jakie formy współpracy z obcym wywiadem traktowane są jako szpiegostwo?

Art.130 k.k. - formy szpiegostwa: udział w obcym wywiadzie, udzielanie wiadomości obcemu wywiadowi, organizowanie działalności lub kierowanie obcym wywiadem

  1. Kiedy sprawcy przestępstw przeciwko RP mogą skorzystać z instytucji czynnego żalu?

Nie podlega karze, kto dobrowolnie poniechał dalszej działalności i ujawnił wobec organu ścigania wszystkie istotne okoliczności popełnionego czynu - art.131§1 k.k.

! obejmuje również bezkarność przygotowania!

Art. 131. § 1. Nie podlega karze za usiłowanie przestępstwa określonego w art. 127 § 1, art. 128 § 1 lub w art. 130 § 1 lub 2, kto dobrowolnie poniechał dalszej działalności i ujawnił wobec organu powołanego do ścigania przestępstw wszystkie istotne okoliczności popełnionego czynu; przepis art. 17 § 2 stosuje się odpowiednio.

§ 2. Nie podlega karze za przestępstwo określone w art. 128 § 2, art. 129 lub w art. 130 § 3, kto dobrowolnie poniechał dalszej działalności i podjął istotne starania zmierzające do zapobieżenia popełnieniu zamierzonego czynu zabronionego oraz ujawnił wobec organu powołanego do ścigania przestępstw wszystkie istotne okoliczności popełnionego czynu.

  1. Scharakteryzuj przestępstwo tzw. zamachu terrorystycznego

Art.140 k.k.

  1. Scharakteryzuj pojęcia życia i zdrowia człowieka jako przedmiotów prawno-karnej ochrony

Od jakiego momentu płód ludzki staje się człowiekiem? Cztery koncepcje:

Orzecznictwo SN z 26.10.2006r,, I KZP 18/06, OSNJW 2006, Nr 11, poz.97): „przedmiotem ochrony przewidzianej w art.160 k.k. jest życie i zdrowie człowieka od rozpoczęcia porodu, a w wypadku operacyjnego zabiegu cesarskiego cięcia kończącego ciążę - od podjęcia czynności zmierzających do przeprowadzenia tego zabiegu”

ŻADEN STOPIEŃ UPOŚLEDZENIA NIE WYKLUCZA Z ZAKRESU POJĘCIA „CZŁOWIEK”!!!

Kodeks karny przewiduje osobny rozdział poświęcony ochronie zdrowia i życia człowieka. Jest to rozdział XIX zatytułowany „Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu”. Przewiduje kary za takie przestępstwa jak: zabójstwo, morderstwo, zabójstwo w afekcie, dzieciobójstwo, zabójstwo eutanatyczne, namowa lub pomoc do samobójstwa, nieumyślne spowodowanie śmierci, przestępstwa związane z aborcją, spowodowanie uszczerbku na zdrowiu, bójka i pobicie, narażenie na niebezpieczeństwo, nie udzielenie pomocy w niebezpieczeństwie, przestępstwa związane z problemem narkomanii.

Życie człowieka -

Zdrowie człowieka -

  1. Omów znamiona zabójstwa w typie podstawowym

Art. 148 §1 k.k. - zabójstwo zwykłe umyślne

  1. Omów znamiona zabójstwa w typie kwalifikowanym

Art. 148§2 k.k. - zabójstwo kwalifikowane umyślne - morderstwo

  1. Omów znamiona zabójstwa z afektu

Art.148§4 k.k. - zabójstwo typu uprzywilejowanego

  1. Dzieciobójstwo

Art.149 k.k. - typ uprzywilejowany przestępstwa

  1. Stosunek prawa karnego do eutanazji

  1. Zakres karalnych zachowań prowadzących do samobójstwa

  2. Zakres prawno karnej ochrony życia dziecka poczętego w RP

  3. Różnice pomiędzy nieumyślnym spowodowaniem śmierci a zabójstwem

Nieumyślne spowodowanie śmierci

Zabójstwo

Strona przedmiotowa:

Nieostrożne zachowanie się sprawcy - skutek: śmierć człowieka

Umyślne zachowanie się sprawcy - skutek: śmierć człowieka

Strona podmiotowa:

Lekkomyślność, niedbalstwo

Działanie lub zaniechanie

  1. „Cięzki”, „średni”, „lekki” uszczerbek na zdrowiu

„ciężki” uszczerbek - art.156 k.k. - polega na: pozbawieniu człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia lub spowodowaniu innego ciężkiego kalectwa, cięzkiej choroby nieuleczalnej lub długotrwałej, choroby realnie zagrażającej życiu, trwałej choroby psychicznej, całkowitej albo znacznej trwałej niezdolności do pracy w zawodzie lub trwałego, istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała (kara od roku do 10 lat)

„średni” uszczerbek - art. 157§1 k.k. - pozostałe przypadki, z wyjątkiem tych, które powodują lekki uszczerbek (oskarżenie publiczne, ale i prywatne gdy poszkodowany doznał uszczerbku nieumyślnego, od 3 miesięcy do 5 lat gdy umyślnie, grzywna, ograniczenie lub pozbawienie do roku jeśli nieumyślnie)

„lekki” uszczerbek - art. 157§2 k.k. - gdy naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwało nie dłużej niż 7 dni (ściganie z oskarżenia prywatnego, grzywna, ograniczenie wolności, pozbawienie do lat 2)

  1. Czym różni się bójka od pobicia?

Bójka - starcie pomiędzy co najmniej trzema osobami, z których każda występuje w zajściu w podwójnej - atakującego i broniącego się.

Pobicie - zajście, w którym co najmniej dwie osoby występują czynnie przeciwko innej osobie lub osobom - podział na atakujących i pokrzywdzonego.

  1. Czy uczestnik bójki lub pobicia może się powoływać na obronę konieczną?

  2. Omów znamiona typów kwalifikowanych przestępstwa brania udziału w bójce lub pobiciu

Umyślne przestępstwo niebezpiecznej bójki (pobicia)

Udział w bójce lub pobiciu połączone z użyciem broni palnej, noża lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu - art. 159 k.k.

  1. Jaki jest zakres kryminalizacji nie udzielenia pomocy człowiekowi znajdującemu się w niebezpieczeństwie?

Nieudzielenie pomocy - art.162 k.k. - pozbawienie wolności do lat 3

Nie ma przestępstwa gdy:

  1. Na czym polega przestępstwo sprowadzania zdarzenia powszechnie niebezpiecznego - art.163 k.k.

  1. Opisz znamiona katastrofy komunikacyjnej - art.173 k.k.

  1. Na czym polega przestępstwo wypadku komunikacyjnego - art.177k.k.

  1. Scharakteryzuj przestępstwo prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości - art.178 k.k.

stan nietrzeźwości - art. 115 §16 k.k. - zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5%ₒ lub zawartość alkoholu w 1dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg

  1. Omów znamiona przestępstwa pozbawienia wolności

  1. Zdefiniuj pojęcie groźby bezprawnej i porównaj ją z przestępstwem groźby karnej

Groźba bezprawna - art. 115§12 k.k. - szersze niż groźba karalna, oprócz groźby popełnienia przestępstwa - groźba spowodowania postępowania karnego i groźba rozgłoszenia wiadomości uwłaczającej czci zagrożonego lub jego najbliższych. Jest to jedna z form przestępstwa zmuszania.

Groźba karalna - art. 190 k.k. - grożenie innej osobie popełnieniem przestępstwa, na jej szkodę lub szkodę najbliższych. Przedmiotem ochrony jest wolność w sensie psychicznym, wolność od strachu. Przestępstwo materialne - skutkiem jest uzasadniona obawa adresata groźby, że będzie ona spełniona. Ścigana na wniosek pokrzywdzonego.

  1. Na czym polega przestępstwo zmuszania?

Zmuszenie jest przestępstwem naruszającym wolność człowieka do zachowania się zgodnie ze swoją wolą.

  1. Co rozumiesz pod pojęciem naruszenia miru domowego?

  1. Przedstaw zakres ochrony wolności religijnej w k.k.

  1. Jakie różnice występują między pojęciami „obcowanie płciowe”, a „inna czynność seksualna”?

Przez obcowanie płciowe należy rozumieć spółkowanie lub jego surogaty np. stosunki oralne, analne czy homoseksualne. Natomiast inne czynności seksualne to zachowania się zaspokajające popęd seksualny, które nie mieszczą się w pojęciu obcowania płciowego (masturbacja, obmacywanie o charakterze seksualnym). Jest to zachowanie związane z szeroko rozumianym życiem płciowym człowieka, polegające na kontakcie cielesnym sprawcy z pokrzywdzonym lub przynajmniej cielesnym i mającym charakter seksualny zaangażowaniu ofiary.

  1. Scharakteryzuj przestępstwo zgwałcenia

  1. Typy kwalifikowane zgwałcenia

  1. Na czym polega nadużycie stosunku zależności lub krytycznego położenia

  1. Ochrona dziecka przed tzw. czynem lubieżnym

  1. Kazirodztwo

Art. 201 k.k. - kto dopuszcza się obcowania płciowego w stosunku do wstępnego, zstępnego, przysposobionego, przysposabiającego, brata lub siostry - podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat

  1. Co to są treści pornograficzne

  1. Karalność rozpowszechniania pornografii w typie podstawowym

  2. Szczególna ochrona dzieci przed zjawiskiem rozpowszechniania produkcji pornografii

  3. Co to jest prostytucja? Karalność zmuszania do niej

  1. W jaki sposób k.k. chroni monogamiczny charakter związku małżeńskiego

  1. Wyjaśnij pojęcie „znęcania się” oraz 46. przesłanki odpowiedzialności karnej

  1. Na czym polega przestępstwo niealimentacji

  1. Jak kształtuje się odpowiedzialność za porzucenie dziecka lub osoby nieporadnej?

  1. Omów przesłanki odpowiedzialności za przestępstwo uprowadzenia dziecka lub osoby nieporadnej

  1. Opisz znamiona przestępstwa zniesławienia

  1. Omów przesłanki wyłączenia bezprawności zniesławienia

  2. Na czym polega przestępstwo zniewagi

  1. Scharakteryzuj przestępstwo naruszenia nietykalności cielesnej

  1. Porównaj przestępstwo naruszenia nietykalności cielesnej a czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego

Naruszenie nietykalności funkcjonariusza

Czynna napaść na funkcjonariusza

  1. Scharakteryzuj znamiona przestępstwa łapownictwa biernego

  1. Kiedy sprawca łapownictwa czynnego nie podlega karze za dokonanie przestępstwa

  1. Czym różni się płatna protekcja od handlu wpływami

  1. Czym różni się przestępstwo nadużycia władzy ( art.231 KK) od łapownictwa biernego

(art.228 KK)?

Podmiot przestępstwa łapownictwa biernego - osoba pełniąca funkcję publiczną ( jest to przestępstwo indywidualnie właściwe)

Przestępstwo łapownictwa biernego w typach podstawowych poelga na przyjęciu- w związku z pełnioną funkcją publiczną- korzyści majątkowej lub osobistej ( jest to zarówno korzyść dla siebie jak, i dla kogoś innego) bądź przyjęciu obietnicy udzielenia takiej korzyści ( art 228 ust 1), a także żądaniu lub uzależnianiu wykonania czynności służbowej od otrzymania korzyści lub jej obietnicy (art 228 ust 4)

Korzyść majątkowa -> zaspokaja potrzebę materialną i jest wyrażona w pieniadzu; polega ona na zwiększeniu aktywów ( np. darowizna nieruchomości, ruchomości) lub zmniejszeniu pasywów ( np. zwolnienie z długu, udzielenie nieoprocentowanej pożyczki).

Korzyść osobista -> zaspokaja potrzebę niematerialną (np. przyznanie odznaczenia)

Przy przestępstwie łapownictwa biernego wymagane jest istnienie związku między czynnością sprawczą a pełnioną przez sprawcę funkcją publiczną.

Przestępstwo łapownictwa biernego należy odróżnić od pozaustawowego kontratypu wyrażania wdzięcności poprzez wręczanie prezentów o charakterze symbolicznym.

Przyjęcie korzyści majątkowej lub osobistej stanowi odmianę skutkową przestępstwa łapownictwa biernego, przyjęcie zaś obietnicy to dmiana bezskitkowa.

KK- 2 typy kwalifikowane łapownictwa biernego (typy kwalifikowane przez okoliczności):

a) przyjęcie korzyści lub obietnicy w zamian za naruszenie przepisów prawa (ust3)

b) przedmiot czynności wykonawczej stanowi korzyść majątkową znaczej wartości (ust5)

Łapownictwo bierne stanowi przestępstwo umyślne, typ opisany w ust 4 może być popełniony tylko z zamioarem bezpośrednim z uwagi na przedmiotowe nastawienie sprawcy związane z wyrażeniem żądania czy też uzależnieniem czynności służbowej od korzyści lub jej obietnicy.

Element godzenia się należy dopuścić w odniesieniu do znamienia opisującego związek z pełnieniem funkcji służbowej, oraz znamienia określającego wartość korzyści majątkowej. Nie jest zatem wykluczone wystąpienie zamiaru niby-ewentualnego.

Art 231- przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązku przez funkcjonariusza publicznego ( nieprawidłowe postepowanie urzędnicze).

Opis czynu sprawcy- na tyle ogólny, że można mówić o wystąpieniu tzw.blankietu, o istocie czynu informuje dopiero całokształt postanowień kształtujących kompetencje danego funkcjonariusza publicznego ( przepisy zawarte w ustawach, rozporządzeniach, aktach prawa wewnętrznego, regulaminach organizacyjnych).

Przekroczenie uprawnień oznacza podjęcie czynności nieobjętych kompetencjami.

Nie obejmuje:

-Art 296- podjęcie czynnosci w ramach kompetencji dla osiągnięcia innych celów niż te, dla których uprawnienie zostało przyznane („nadużycie uprwnień”)

-aktywności niewykazującej jakiegokolwiek związku z rolą danego funkcjonariusza publicznego, występuje wtedy uzurpacja władzy.

Dla bytu przestępstwa z art 231 nie jest wymagane powstanie skutku w postaci szkody.

Większość teoretyków prawa reprezentuje pogląd, że jest to skutkowe przestępstwo konkretnego narażenia na niebezpieczeństwo.

Art 231- ma na uwadze zarówno szkodę majątkową, jak i nie majątkową.

- może być popełnione zarówno z zamiarem bezpośrednim, jak i ewentualnym

- paragraf 2 opisuje typ kwalifikowany przez okoliczność, jaką stanowi podmiotowe nastawienie sprawcy

( korzyść majątkowa jak i osobista powinna być pojmowana tak, jak ma to miejsce w przypadku łapownictwa, jest więc to przestępstwo kierunkowe, charakteryzuje je zamiar bezpośredni)

Art 231 ust 3 - przestępstwo nieumyślne, którego zaistnie wymaga spowodowania rzeczywistej szkody. (istotnej)

art 231 ust 2 ma charakter subsydiarny względem przepisów określających łapownictwo bierne.

Czyn sprawcy może polegać zarówno na działaniu jak i na zaniechaniu.

Różnice

łapownictwo bierne

  1. osoba pełniące funkcje publiczne

  2. korzyść majątkowa,osobowa, jej obietnica pozbawienie wolności 6miesięcy - lat 8

  3. mniejsza waga- grzywna,ograniczenie wolnści pozbawienie wolności do lat 2

  4. naruszenie przepisów prawa- kara pozbawienia woloności do lat 10

  5. przyjęcie korzyści znacznej wartości, obietnicę- pozbawienie wolności od lat 2 do 12

  6. również osoby pełniące funkcje publiczne w państwie obcym lub organizacji międzynarodowej

Nadużycie władzy

  1. funkcjonariusz publiczny

  2. korzyść majątkowa, osobowa- pozbawienie wolości od roku do 10 lat

  3. działanie na szkode interesu publicznego, prywatnego - kara pozbawienia wolności do lat 3

  4. działanie nieumyślne + wyrządzenie istotnej szkody- grzywna, kara ograniczenia wolności, pozbawienia wolności do lat 2

  5. 2 nie stosuje się, jeżeli czyn wyczerpuje znamiona czynu zabronionego ok w art 228 (subsydiarność)

      1. Czy KK przewiduje inne przestepstwa, będące reakcją na zjawisko korupcji oprócz przestępstw określonych w rozdziale XXIX KK?

3.Jakie są przesłanki odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań?

Znamiona przestępstwa fałszywych zeznań ok art 233ust1KK. Zgodnie z tym przepisem, odpowiedzialności karnej podlega ten, kto składając zeznania mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniuprowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę ( podlega karze pozbawienia wolności do lat 3).

Zabronione zachowanie może mieć formę działania,polegającego na świadomym składaniu zeznań nieprawdy, albo zaniechaniu, tzn. powstrzymania się od podania znanych zeznającemu okoliczności stwierdzających prawdę.

Treści zawarte w fałszywych zeznaniach muszą być obiektywnie niezgodne z prawdą, jak również subiektywnie nieprawdziwe, nieszczere tzn. że sprawca musi chcieć zeznać nieprawdę lub zataić prawdę, albo przewidywać taką możliwość i z tym się godzić. Jest to więc przestępstwo, które można popełnić jedynie umyślnie- w formie zamiaru bezpośredniego lub ewentualnego.

Przestępstwa fałszywych zeznań można dopuścić się jedynie w postępowaniu sądowym albo w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy.Chodzi tu o postepowanie przygotowawcze w sprawch karnych, w sprawach o wykroczenia, administracyjne, podatkowe czy karno-skarbowe. Drugim warunkiem przedmiotowym jest, aby przyjmujący zeznania działał w zakresie swoich uprawnień i uprzedził zeznającego o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania lub odebrał od niego stosowne przyrzeczenie.

W postępowaniu karnym obowiązek składania zeznań dotyczy jedynie świadka, a nie oskarżonego.

Oskarżony bowiem, korzystając z prawa do obrony, składa wyjaśnienia, a nie zeznania i nie ma obowiązku mówienia prawdy.

KK rozciąga również odpowiedzilaność karną również na biegłych, rzeczoznawców i tłumaczy w razie przedstawienia fałszywych opinii lub tłumaczenia mającego służyć za dowód w postępowaniu prowadzonym na podstawnie ustawy,naturalnie pod warunkiem uprzedzenia o takiej odpowiedzialności (art 233ust4KK).(podlegają karze pozbawienia wolności do lat 3)

Zgodnie z art182KPK, nie ma obowiązku składania zeznań osoba najbliższa oskarżonemu. Konsekwencją tego jest przepis art 233ust3KK stanowiący, iż nie podlega karze, kto nie wiedząc o prawie odmowy zeznań lub odpowiedzi na pytania składa fałszywe zeznanie z obawy przed odpowiedzialnością karną grożącą jemu samemu lub jego najbliższym.

Nadzwyczajne złagodzenie kary, lub odstąpienie od jej wymierzenia, jeżeli:

4.Omów przestępstwo fałszywego oskarżenia ( art. 234KK)

Zgodnie z art 234KK fałszywe oskarżenie polega na pomówieniu osoby niewinnej przed organem powołanym do ścigania lub orzekania w sprawie o popełnienie przestępstwa, przestępstwa skarbowego, wykroczenia lub przewinienia dyscyplinarnego. Zakres fałszyweo oskarżenia jest więc niezwykle szeroki i obejmuje nie tylko oskarżenie o niepopełnione przestępstwo, lecz także inne czyny karalne.( podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2)

Użycie przez ustawę określenia „fałszywe oskarżenia” oznacza, że postawiony zarzut musi być nie tylko obiektywnie, ale i subiektywnie nieprawdziwy. Jest to więc przestępstwo intencjonalne, które można popełnić jedynie umyślnie, w zamiarze bezpośrednim, gdy sprawca wie, że pomawia osobę niewinną. Fałszywe oskarżenie w ujęciu art234KK postawione musi być przed organem powołanym do ścigania lub orzekania w sprawie lub innym organem dochodzeniowym lub oskarżycielskim, albo przed sądem lub komisją dyscyplinarną.

5.Omów przestępstwo zatajenia dowodów niewinności (art236KK)

Zatajenie dowodów niewinnści osoby podejrzanej o popełnienie przestepstawa, w tym przestępstwa skarbowego, wykroczenia, wykroczenia skarbowego lub przewinienia dyscyplinarnrgo, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Nie podlega karze, kto zataja dowody niewinności z obawy przed odpowiedzialnością karną grożącą jemu samemu lub jego najbliższym.

6. Na czym polega poplecznictwo (art239KK)?

Przestępstow poplecznictwa polega na udzieleniu sprawcy przestępstwa pomocy w uniknięciu odpowiedzialności karnej. Jest to zatem szczgólna forma pomocnictwa, przy czym różni się ona od ok w art 18 ust3KK pomocnictwa do popełnienia przestępstwa tym, iż działanie poplecznika ma miejsce już po dokonaniu przestępstwa przez sprawcę, któremu udziela pomocy.

Do istoty przestępstwa poplecznictwa należy utrudnianie lub udaremnianie postępownia karnego. Jest to więc przestępstwo materialne.Działania poplecznika , które nie spowodowały realnego utrudnienia postępowania karnego, stanowić mogą usiłowanie tego przestępstwa. Poplecznoictwo jest przestępstwem umyślnym, co oznacza, iż sprawca musi obejmować swoją świadomością, że udziela pomocy sprawcy przestępstwa i że ta pomoc powoduje lub może spowodować utrudnienie lub udaremnienie postępowania karnego.

Zgodnie z regulacją art239ust 1KK, objęte poplecznictwem zachowanie się polegać może na:

( podlega karze pozbawienia wolności od 3 misięcy do lat 5)

Użyte w tym przepisie określenie „w szczególności” wskazuje, że powyższe formy wykonawcze poplecznictwa wymienione zostały przykładowo i nie wyczerpują zakresu zachowań objętych karlnością.

Podmiotem poplecznictwa może być każdy, w tym funkcjonariusz publiczny.

Podmiotem tym jednak nie może być sam sprawca, który podejmuje działania zmierzające do uniknięcia odpowiedzialności karnej.

Zgodnie z art239 ust2KK nie podlega karze za poplecznictwo ten, kto ukrywa osobę najbliższą. Klauzula bezkarności nie oboejmuje jednak innych form poplecznictwa, w szczególności zacierania śladów przestępstwa oraz innych podstępnych zabiegów utrudniających postępowanie karne. W takich wypadkach sąd może jedynie zastosować wobec sprawcy nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpienie od jej wymierzenia rozciąga ustawodawca na wszystkich, którzy podjęli działania objęte poplecznictwem z obawy przed odpowiedzialnością karną własną lub osoby najbliższej (art239ust3KK)

7.Jakie są różnice między poplecznictwem a pomocnictwem i paserstwem?

Poplecznictwo jest szczególną formą pomocnictwa, różni się od pomocnictwa tym, iż działanie poplecznika ma miejsce już po dokonaniu przestępstwa przez sprawcę, któremu udziela pomocy.

Do istoty przestępstwa poplecznictwa należy utrudnianie lub udaremnianie przestępstaw karnego.

Paserstwo (art. 291 i 292KK) jest specyficzną formą współdziałania po popełnieniu czynu zabronionego (podobnie jak poplecznictwo).

Wyodrębnione są dwie formu paserstawa:

  1. umyślne

  2. nieumyślne

Sprawca (paser) rzecz uzyskaną za pomocą czynu zabronionego nabywa lub pomaga w jej zbyciu albo rzecz tę przyjmuje lub pomaga do jej ukrycia.

Pomocnictwo (art 18ust3 KK)- polega na ułatwienu innej osobie popełnienia czynu zabronionego . Jest zawsze zachwaniem umyślnym, popełnić je można zarówno w zamiarze bezpośrednim, jak i w zamiarze ewentualnym. Możliwe jest popełnienie go zarówno w formie działania jak i zaniechania.

Pomocnictwa można się dopuścić zarówno przed popełnieniem czynu przez bezpośredniego sprawcę, jak w trakcie jego popełniania. Nie jest możliwe pomocnictwo po zakończeniu czynu ( wtedy poplecznictwo lub paserstwo).

Karę za pomocnictwo wymierza się w granicach przewidzianych dla sprawstwa. Pomocnik odpowiada w granicach swojej umyślności niezależnie od odpowiedzialności sprawcy.

8. Czy zaniechanie powiadomienia o popełnienu przestępstwa zawsze jest podstawą odpowiedzialności karnej?

Polska procedura karna nakłada obowiązek zawiadomienia organów ścigania o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu. W tym celu w kodeksie postępowania karnego został wprowadzony zapis dotyczący społecznego obowiązku zawiadomienia o przestępstwie (art. 304 § 1 k.p.k.). Zgodnie z tym artykułem każdy, kto dowiedział się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, ma obowiązek zawiadomić o tym fakcie prokuratora lub Policję. To oznacza, że nie tylko pokrzywdzony lub bezpośredni świadek przestępstwa, ale każda osoba dysponująca informacjami na temat popełnienia przestępstwa powinna zawiadomić o tym organy ścigania.

Przepis ten nie przewiduje kary za niedopełnienie wspomnianego obowiązku, odwołuje się natomiast do pożądanych postaw społecznych w demokratycznym państwie, dzięki którym popełnione przestępstwo nie pozostaje anonimowe, a jego sprawca nie może liczyć na bezkarność.

Wyjątkiem od tej zasady jest tzw. obowiązek prawny zawiadomienia organów ścigania w przypadku posiadania wiarygodnej informacji o przestępstwie. Dotyczy to wybranych, szczególnie groźnych kategorii przestępstw, wskazanych w art. 240 § 1 k.k. Są to np.: ludobójstwo, zamach stanu, szpiegostwo, zamach na życie prezydenta, zabójstwo, porwanie statku powietrznego lub wodnego. Kara przewidziana za niedopełnienie tego obowiązku może wynosić nawet 3 lata pozbawienia wolności - chyba że przyczyną zaniechania zawiadomienia była obawa przed odpowiedzialnością karną grożącą samemu zawiadamiającemu lub jego najbliższym oraz gdy zapobiegło się popełnieniu takiego przestępstwa, a także gdy miało się dostateczną podstawę do przypuszczenia, że o wymienionych przestępstwach organy ścigania już wiedzą.

Należy dodać, że poza przepisami kodeksu karnego oraz kodeksu postępowania karnego istnieją ustawy zawierające przepisy nakładające na niektóre osoby obowiązek powiadomienia organów ścigania o podejrzeniu popełnienia przestępstwa w przypadku posiadania wiarygodnych wiadomości na ten temat. Przykładem takiego rozwiązania jest przepis art. 60 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, który nakłada na właścicieli lub działających w jego imieniu zarządców lub kierowników zakładu gastronomicznego lub lokalu rozrywkowego obowiązek niezwłocznego powiadomienia organów ścigania w przypadku posiadania wiarygodnych wiadomości na temat popełnienia na terenie tego zakładu takiego przestępstwa, jak: handel narkotykami, proponowanie, użyczanie ich innej osobie lub ułatwianie użycia. W tym przypadku odpowiedzialność karna za niedopełnienie obowiązku powiadomienia organów ścigania może wynieść do 2 lat pozbawienia wolności.

9. Czy rozpowszechnianie wiadomości z postępowania karnego zawsze prowadzi do odpowiadzialności karnej?

(art241) Postępowanie przygotowawcze niejedokrotnie wymaga prowadzenia go przy utrzymaniu w tajemnicy wiadomości o jego dotychczasowym przebiegu, rezultatach, zamierzeniach prowadzących je podmiotów. Na straży tego wymogu stoi nakaz uzyskiwania zezwolnenia napubliczne rozpowszechnianie informacji , rozpowszechnianie zaś bez uzyskania go bądź z naruszeniem jego warunków stanowi przestępstwo z art241par1. Potrzeba dyskrecji nie występuje na etapie postępowania sądowego, o ile rozprawa sądowa prowadzona jest jawnie ( gdy z wyłączeniem jawności art 241par2 - również zakaz publicznego rozpowszechniania wiadomości).

10. Omów znamiona przestępstwa wzięcia zakładnika (art 252KK). Kiedy sprawca tego przestępstwa nie podlega karze?

W art 252KK ustawodawca penalizuje nieznane w KK z 1969 przestępstwo polegające na wzięciu lub przetrzymywaniu zakładnika w celu wymuszenia określonego działania organu państwowego, instytucji, grupy osób lub pojedynczej osoby.

Do dokaonania omawianego przestępstwa nie jest wymagane osiągnięcie przez sprawcę zamierzonego celu tj. zmuszenia organu, instytucji lub osoby do pożądanego zachowania się. Wystarczy, że sprawca działa w tym celu ( przestępstwo kierunkowe) biorąc lub przetrzymując zakładnika. Przez wzięcie zakładnika należy rozumieć pozbawienie go wolności, które może być zrealizowane nie tylko w wyniku zastosowania przemocy fizycznej lub groźby natychmiastowego jej użycia, lecz także przez zastosowanie innych środków, w szczególności podstępu ( np. zwabienie zakładnika do określonego pomieszczenia i uwięzienie).

W razie spowodowania śmierci lub uszczerbku na zdrowiu zakładnika lub innej osoby, czyn sprawcy podlega zaostrzeniu karalności na podst art252par2 KK. Kwalifikacja ta dotyczy jedynie nieumyślnego spowodowania śmierci, jako następstwo umyślnego wzięcia zakładnika, natomiast w wypadku umyślnego zabicia zakładnika sprawca odpowiada za zabójstwo określone w art 148par2pkt2.

Aby skłonić sprawcę do odstąpienia od przestępstwa ustawodawca wprowadza klauzulę niekaralności w wypadku odstąpienia od zamiaru wymuszenia i zwolnienia zakładnika (art 252 par4KK). Oznacza to, że samo zwolnienie zakładnika przy podtrzymywaniu związanej z wymuszeniem groźby nie spełnia warunków niekaralności. Omawiana klauzula nie dotyczy innych przestępstw ( np. kradzieży, wymuszenia korzyści) popełnionych w związku z wzięciem lub przetrzymywaniem zakładnika.

  1. Jakie zachowanie sprawcy wyczerpuje znamiona przestępstwa „handlu ludźmi” (art 253KK)?

W art 253par1KK ustawodawca kryminalizuje uprawianie handlu ludźmi, nawet za ich zgodą.

Stanowi to realizację zobowiązań międzynarodowych wynikających z ratyfikowanych przez Polskę konwencji z 4.05.1910r. W sprawie zwalczaia handlu żywym towarem i z 21.03.1950r. W sprawie handlu ludźmi i eksploatacji prostytucji.

Handel luźmi obejmuje wszelkie działania nakierowane na wyzysk ludzi, niezależnie od płci i wieku, naruszające prawo do decydowania o sobie.

Wobec ofiar stosowane są działania naruszające ich seksualność, indywidualną wolność i cielesną nienaruszalność. Pozostałe czyny karalne, których dopuszczają się agresorzy wobec ofiar to naruszenie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, zwłaszcza wobec cudzoziemców.

W art 253par2KK ustawodawca penalizuje występujące w ostatnich latach zjawisko organizowania adopcji dzieci z naruszeniem ok prawem trybu i zasad dokonywania adopcji. Chodzi tu o zyskowny proceder wyszukiwania dzieci do adopcji, najczęściej związane z wywiezieniem dziecka za granicę.

Formy handlu ludźmi to:

Handel dziećmi - nielegalne adopcje, często zagraniczne, oraz "sprzedaż" osoby niepełnoletniej pedofilom,

Handel kobietami - nakłanianie kobiet do wyjazdu do pracy za granicą w innym charakterze, a następnie zmuszaniu ich do prostytucji, ewentualnie nakłanianie kobiet do wyjazdu za granicę w celu uprawiania prostytucji, ale przedstawianie im nieprawdziwego obrazu warunków, w jakich to się będzie odbywało,

Handel narządami - sprzedaż (nielegalna w większości państw) organów pobieranych od żywych dawców,

Handel tanią siłą roboczą - za swoją pracę osoby takie otrzymują wynagrodzenie niższe niż dopuszcza prawo danego kraju, zarówno ich pobyt jak i praca są nielegalne.

12. Czym różni się podżegnanie od nawoływania do popełnienia przestępstwa (art 255KK)?

13. Scharakteryzuj znamiona propagowania totalitaryzmu oraz nawoływania do nienawiści (art256KK)?

Ochronie pokojowego współżycia służy przewidziana w art 256KK penalizacja publicznego propagowania faszystowskiego ustroju państwa lub innego systemu totalitarnego. Podkreślić należy, że przepis penalizuje propagowanie faszystowskiego lub innego totalitarnego ustroju państwowego oraz że warunkiem karalności jest publiczny charakter tej propagandy tj. czynienie jej dostępną większej, bliżej nieokreślonej liczbie osób ( w publikacjach i innych środkach masowej informacji, na zebraniach publicznych)

Penalizacji na podst art 256KK podlega również publiczne nawoływanie do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych lub wyznaniowych. Przez nawoływanie rozumieć należy nakłanianie (podżegnanie), przy czym karalność czynu uzależniona jest od jego publicznego charakteru. Przez nienawiść należy rozumieć wrogość, która najczęściej prowadzi do konfliktów między grupami ludności na tle wyżej wymienionych różnic.

Przestępstwem jest także publiczne znieważanie grupy ludności lub pojedynczej osoby z powodu jej przynależności narodowościowej, etnicznej, rasowej albo z powodu bezwyznaniowości lub przynależności wyznaniowej, jak również naruszenie natykalności cielesnej człowieka z wyżej określonych powodów.

14. Wyjaśnij pojęcia zorganizowana grupa oraz związek mający na celu popełnienie przestępstwa (art 258KK)

W art 258KK przewidziana zaostała odopwiedzialność karna za udział w związku lub zorganizowanej grupie mającej na celu popełnienie przestępstw.

Dotrychczas przyjmowano, że związek taki może mieć charakter spisku, zawiązanego dla popełnienia jednego lub kilku z góry określonych przestępstw albo bandy, która charakteryzyje się prowadzeniem działalności przestępczej.Wobec użycia w omawianym przepisie sformułowania „popełnianie przestępstw”, nie obejmuje on już penalizacją spisku mającego na celu popełnienie jednego z góry określonego przestępstwa.

Związkiem przestępnym jest ugrupowanie co najmniej 3 osób, o względnie stałej strukturze organizacyjnej, posiadającej nie tylko wspólny cel, lecz także konkretny program, formy współdziałania i podział zadań, wyłonione kierownictwo oraz ustalone zasady członkowstwa.

Zorganizowana grupa jest bardziej uproszczoną, luźniejszą strukturą niż związek przestępny. Przyjmuje się, że zrganizowana grupa, w przeciwieństwie do związku, nie musi mieć długofalowego programu i ustalonych zasad przynależności ( członkowstwa). Jak zaznaczono, związek przestępny charakteryzuje się z reguły wyższym stopniem zorganizowania niż grupa, jednakże nie jest to kryterium rozłączne, gdyż istnieją zorganizowane grupy przestępne, o wypracowanej strukturze i żelaznych zasadach dyscypliny, zwłaszcza prowadzące zorganizowaną działalnośc przestępczą nastawioną na zysk.

Ok w art 258par1KK odpowiedzialność za udział w związku lub zorganizowanej grupie przestępnej opiera się na przynależności, niezależnie od pełnionych funkcji.

15.Na czym polega branie udziału w zorganizowanej w zorganizowanej grupie lub związku mającym na celu popełnienie przestępstwa? Kiedy sprawca tego przestępstwa nie podlega karze? (art259KK)?

Określona w art258par1KK odpowiedzialności za udział w związku lub zorganizowanej grupie przestępnej opiera się na przynależności, niezależnie od pełnionych funkcji. Ponieważ uczestnictwo stanowi delictum sui generis, nie konsumuje ono odpowiedzialności za popełnione przez uczestników związku lub zorganizowanej grupy konkretne czyny przestępne ( karalność za nie jest zaostrzana- art 65KK). Podmiotowym warunkiem odpowiedzialności jest wina umyślna w formie zamiaru bezpośredniego lub quasi-ewentualnego, który zachodzi, gdy sprawca nie ma pewności co do przestępnego lub zbrojnego charakteru związku lub zorganizowanej grupy, w której uczestniczy, godząc się z taką możliwością.

Typem kwalifikowanym omawianego przestępstwa jest udział w związku lub grupie przestępczej o charakterze zbrojnym, którego uczestnicy(choć nie wszyscy) posługują się bronią palną przy realizacji celów przestępczych (art258par2KK).

Zaostrzonej odpowiedzialności podlega ten, kto związek zorganizowany zakłada lub nim kieruje. Za zakładającego związek lub zorganizowaną grupę, czyli organizatora, uznamy tego, kto doprowadził do powstania podstawowej struktury takiego związku lub grupy, natomiast przez kierującego takim związkiem lun grupą rozumiemy tego, kto pełni funkcje władcze, polegające na wydawaniu wiążących poleceń członkom.

Art 259KK przewiduje klauzulę niekaralności w wypadku czynnego żalu uczestnika związku lub zorganizowanej grupy przestępnej. Warunkiem bezkarności jest dobrowolność odstąpienia, tzn. integralna decyzja woli sprawcy, niezależnie od jej motywów. Do skorzystania z klauzuli konieczne jest ponadto ujawnienie organowi powołanemu do ścigania wszystkich znanych sprawcy okoliczności dotyczących związku lub zorganizowanej grupy przestępnej albo zapobieżenie dokonaniu przestępstwa przez pozostałych uczestników.

16.Scharakteryzuj znamiona typów przestępstw związanych z wytwarzaniem, posiadaniem i obrotem bronią palną oraz amunicją (art263KK)?

Reglamentacja posiadania i nabywania broni palnej, amunicji i materiałów wybuchowych ma na celu ochronę porządku publicznego i bezpieczeństwa ludzi przed zagrożeniem, jakie stwarza niekontrolowany obrót i kontakt z tego typu niebezpiecznymi predmiotami.

Art263par1KK penlizuje wyrabianie bez wymaganego zezwolenia broni palnej lub amunicji lub handlowanie nią, natomiast w art263par2KK określono karalność za posiadanie broni palnej lub amunicji bez wymaganego zezwolenia.

Wyrób broni palnej lub amunicji oraz handlowy obrót nią objęty jest koncesjonowaną działalnością gospodarczą i ze zrozumiałych względów prawo karne musi reagować na niekontolowaną, zagrażającą bezieczestwu ludzi działalność w tym zakresie.

Według art6 ustawy z 21.05.1999 o broni i amunicji przez wyrabianie rozumie się nie tylko wytwarzanie broni do nowa, lecz także dokonywanie przeróbek zmieniających rodzaj, kaliber i przeznaczenie broni, w szczególności przerabianie na broń palną broni dostosowanej wyłącznie do amunicji ślepej lub miotania chemicznych środków obezwładniających.

Regulacja zawarta w art263KK ma w istotnym zakresie charakter blankietowy, gdyż odsyła do przepisów określających pojęcie broni palnej i amunicji oraz zasady i tryb wydawania zezwoleń na ich posiadanie,wyrabianie i obrót handlowy. Regulację tej problematyki zawiera cyt.już ustawa . Według art9 tej ustwy indywidualnych zezwoleń na posiadanie broni palnej udzielają właściwe organy policji, przy czym ustawa ok przesłanki udzielania zezwoleń.Wskazano też w ustawie kwalifikacje osób, którym można udzielać zezwolenia oraz przesłanki odmowy udzielenia zezwolenia.

KK przewiduje także karalność za udostępnienie lub przekazanie broni osobie nieuprawnionej przez sprawcę posiadającego tę broń na podstawie zezwolenia, jak również za nieumyślną utratę broni palnej lub amunicji przez osobę, w której dyspozyjci broń ta pozostaje na podstawie przepisów prawa.( żołnierze, funkcjonariusze publiczni dysponujący bronią służbową).

17.Kiedy naruszenie tajemnicy państwowej jest przestępstwem?

Zgodnie z ustawą z 22.01.1999r o ochronie informacji niejawnych, tajemnicą państwową jest informacja niejawana, określona w wykazie stanowiącym załącznik do ustawy, której nieuprawnione ujawnienie może spowodować zagrożenie dla podstawowych interesów RP, w szczególności dla niepodległości, nienaruszalności terytorium, interesów obronności oraz bezpieczenstwa państwa i obywateli. Ustawa ta posługuję się więc kryterium formalno- materialnym, przy czym obie te przesłanki występują łącnie. Dodajmy, że omawiana ustawa szczegółowo reguluje sposób ochrony informacji stanowiących tajemnice państwową oraz warunki i tryb udzielania dostępu do takich informacji.

Przepisy karne art 265par1-3KK są zależne od wymienionej regulacji szczególnej. Pierwszy z nich określa odpowiedzialność za ujawnienie lub wykorzystanie wbrew przepisom ustawy informacji stanowiących tajemnicę państwową. Warunki penalizacji wypełnia tu ujawnienie informacji objętej tajemnicą chociazby jednej osobie nieupoważnionej - przez przekaz ustny, udostępnienie dokumentu lub innego przedmiotu objętego tajemnicą.

Jeżeli chodzi o nieuprwnione wykorzystanie informacji stanowiącej tajemnicę państwową, to rozumieć przez nie należy posłużenie się tą inf w jakiejkolwiek działalności,w szczezgólności politycznej, gospodarczej lub naukowej.

Podmiotem przestępstwa ujawnienia tajemnicy państwowej może być ten, kto się zapoznał z informacją stanowiącą taką tajemnicę lub została mu ona powierzona, co dotyczy zarówno funkcjonariuszy publicznych, jak i innych osób.Przestępstwo ujawnienia tajemnicy panstwowej ma charakter umyślny i może być popełnione zarówno w zamiarze bezpośrednim jak i ewentualnym.

Typem kwalifikowanym omawianego przestępstwa jest ujawnienie wiadomości stanowiącej tajemnice państwową osobie działającej w imienu lub na rzecz podmiotu zagranicznego (art265par2). Przestępstwo to może, ale nie musi być formą współpracy z obcym wywiadem, decyduje o tym charakter instytucji zagranicznej, której ujawniono inf objętą tajemnicą, oraz świadomość sprawcy co do tej okoliczności. Zakres ochrony art265par2KK jest więc szeroki, co ma na celu zapobieżenie ujawnianu tajemnic, w tym tajemnic gospodarczych, również osobom działającym na rzecz obcych instytucji o charakterze niewywiadowczym.

Art265par3KK przewiduje karalność nieumyślnego ujawnienia tajemnicy państwowej, z tym że podniotem tego przestępstwa może być tylko osoba, która z nią zapoznała się w związku z pełieniem funkcji publicznej lub otrzymanym upoważnieniem (przestępstwo indywidualne).

18.Omów prawnokarną ochronę tajemnicy służbowej.

Art 266par2KK przewiduje odpoeiedzialność funkcjonariusza publicznego za ujawnienie osobie nieupoważnionej informacji stanowiącej tajemnicę służbową albo innej informacji, którą uzyskał w związku z wykonywaniem czynności służbowych. Warunkiem penalizacji jest, aby ujawnienie informacji, o których mowa w tym przepisie, stwarzało choćby potencjalne zagrożenie dla prawnie chronionego interesu publicznego lub prywatnego. Jest to więc przestępstwo formalne z narażenia, którego podmiotem może być jedynie osoba okreslona w art 115par13KK.

Zgodnie z regulacją zawartą w art2pkt2 ustawy z 22.01.1999 o ochronie informacji niejawnych, tajemnicą służbową jest informacja niejawna nie będąca tajemnicą państwową, uzyskana w związku z czynnościami służbowymi albo wykonywaniem prac zleconych, której nieuprawnione ujawnienie mogłoby narazić na szkodę interes państwa, interes publiczny lub prawnie chroniony interes obywateli albo jednostki organizacyjnej (tj osoby prawnej lub innej jednostki).

Osoby zobowiązane do tajemnicy służbowej mogą być zwolnione z zachowania w tajemnicy posiadanych informacji w razie wezwania do złożenia zeznań w postępowaniu karnym. Decyjze w tym przedmiocie podejmuje sąd lub prokurator prowadzący sprawę, kierując się interesem wymiaru sprawiedliwości (art180par1KK)W wypadku przesłuchania adwokata lub dziennikarza rygory

uchylenia obowiązku tajemnicy są ostrzejsze. Decyzja taka zastrzeżona jest do wyłącznej kompetencji sądu i może być podjęta jedynie wtedy, gdy jest to niezbędne dla wymiaru sprawiedliwości a dana okoliczność (fakt dowodowy) nie może być ustalony napodstawie innego dowodu (art180par2KK).

19.Na czym polega przestępstwo naruszenia tajemnicy korespondencji?

Na podstawie art 267par1-3KK podlegają karze następujące przejawy naruszenia sfery prywatności i tajemnicy informacji:

  1. otwieranie bez upoważnienia cudzej korespondencji (chociażby sprawca nie zapoznał się z jej treścią)

  2. podłączenie się do przewodu służącego do przekazywania informacji (tj.podsłuch telefoniczny)

  3. przełamywanie elektronicznego,magnetycznego lub innego zabezpieczenia informacji

  4. zakładanie, w celu uzyskania informacji, urządzeń podsłuchowych, wizualnych lub innych urządzeń specjalnych,

  5. ujawnianie innej osobie informacji uzyskanych drogą nielegalną

Ściganie omawianych przestępstw odbywa się na wniosek pokrzywdzonego (art267par4KK).

Bezprawność wymienionych czynów jest uchylona, gdy kontrola korespondencji, utrwalanie rozmów lub obserwacja są dokonywane w oparciu o wyraźną podstawę prawną.

Tak więc stosownie do art 218par1KPK urzędy i instytucje prowadzące działalność w dziedzinie poczty i telekomunkiacji mają obowiązek wydania sądowi lub prokuratorowi na ich żądanie korespondencji i przesyłek mających znaczenie dla toczącego się postępowania karnego.

Zgodnie z art. 267 par. 1 kodeksu karnego, kto bez uprawnienia uzyskuje informację dla niego nie przeznaczoną, otwierając zamknięte pismo, podłączając się do przewodu służącego do przekazywania informacji lub przełamując elektroniczne, magnetyczne albo inne szczególne jej zabezpieczenie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Jednak na podstawie par. 4 powyższego przepisu ściganie tego przestępstwa następuje na wniosek pokrzywdzonego. Z powyższego wynika, że Pan, nie będący pokrzywdzonym w wyniku popełnionego przestępstwa, nie może wystąpić z wiążącym organy ścigania wnioskiem o wszczęcie postępowania wyjaśniającego w tej sprawie

20.Przedstaw problem „przepołowienia” przestępstw przeciwko mieniu.

21. Na czym polega przestępstwo kradzieży zwykłej (art278par1KK)?

KK odszedł od terminu „mienie”, którym posługiwał się KK z 1969 przy określaniu przestępstw polegających na zaborze,powracając do bardziej zgodnej z prawem cywilnym konstrukcji zaboru rzeczy ruchomej. Podstawowa forma kradzieży polega na zaborze cudzej rzeczy ruchomej w celu orzywłaszczenia (art278par1KK). Przez zabór należy rozumieć wyjęcie mienia spod władztwa osoby nim władającej (właściciela, posiadacza lub dzierżyciela) i objęcie go we własne władanie. Wprawdzie chodzi tutaj o faktyczne władztwo nad rzeczą, które w wyniku zaboru zostaje wbrew woli posiadacza naruszone, jednakże w swych konsekwencjach zabór rzeczy atakuje prawo własności, gdyż sprawca zaboru działa w celu przywłaszczenia zabranej rzeczy tj. włączenia jej do swego stanu posiadania lub bezprawnego rozporządzania nią .

Kradzież jest przestępstwem ogólnosprawczym. Jest to przestępstwo umyślne o charakterze kierunkowym. Zabór rzeczy następuje w celu przywłaszczenia.

22.Określ przedmiot wykonawczy przestępstwa kradzieży.

23.Czy możliwa jest kradzież dóbr majątkowych niebędących rzeczami?

Przewidziana w art 278par5KK kradzież energii polegająca na jej uzyskiwaniu w sposób bezprawny przez podłączenie się do cudzego źródła energii albo przez uszkodzenie lub zmiany w urządzeniu pomiarowym, co wiąże się z przywłaszczeniem wartości majątkowej (pobieraniem pożytku bez zapłaty). Natomiast w wypadku kradzieży karty magnetycznej, czyn polega na fizycznym pozbawieniu posiadacza władztwa nad tą kartą, jest więc zachowaniem charakterystycznym dla zaboru rzeczy.

Odmienna jest konstrukcja penalizowanego w art278par2KK bezprawnego uzyskania cudzego programu komputerowego, gdyż sprawca nie dokonuje tutaj zaboru, lecz działa w celu uzyskania korzyści z korzystania z cudzego programu. Natomiast w wypadku kradzieży nośnika, np. dyskietki,CD, twardego dysku, uzasadniona jest kumulatywna kwalifikacja z art278par 1 i2 KK, mamy bowiem do czynienia z zaborem rzeczy i bezprawnym uzyskaniem zapisanego na niej programu.

24.Porównaj przestępstwo kradzieży zwykłej (art278par1KK) i przywłaszczenia (art284KK)

Przywłaszczenie różni się od kradzieży brakiem elementu zaboru rzeczy, która znajduje się w posiadaniu sprawcy, przy czym sposób wejścia przez sprawcę w jej posiadanie jest obojętny dla bytu przestępstwa. Przywłaszczenie może dotyczyć rzeczy znalezionej, wypożyczonej, oddanej sprawcy w celu wykonania określonych zleceń. Należy dodać, że w ujęciu art284par1KK przywłaszczenie dotyczy cudzej rzeczy ruchomej lub cudzego prawa majątkowego.

Kwalifikowanym typem przywłaszczenia jest sprzeniewierzenie (art284par2KK). Polega ono na przywłaszczeniu rzeczy powierzonej sprawcy, np. oddabej na przechowanie, w zastaw, użyczonej, oddanej w komis. Przywłaszczenie rzeczy powierzonej zasługuje na surowszą ocenę jako nadużycie zaufania i zagrożone jest wyższą sankcją.

Podobnie jak w wypadku kradzieży ustawa przewiduje kwalifikowany typ przywłaszczenia, jeżli dotyczy ono mienia znacznej wartości albo dobra o istotnym znaczeniu dla kultury(art294par1i2KK). Łagodniejsza kwalifikacja dotyczy nie tylko wypadku mniejszej wagi, lecz także przywłaszczenia rzeczy znalezionej (art284par3KK)

25. Czym różni się kradzież zwykła(art278par1KK) od kradzieży z włamaniem(art279par1KK)?

Kradzież z włamaniem jest kwalifikowanym typem kradzieży. Ustawodawca używając w art279KK ogólnego ok. „kto kradnie z włamaniem” pozostawił jego wykładnię doktrynie i orzecznictwu.

Pojęcie włamania było przedmiotem licznych wypowiedzi w doktrynie i orzecznictwie sądowym.

Chcąc ujednolicić wykładnię SN określił iż „kradzież z włamaniem zachodzi wtedy, gdy sprawca zabiera mienie w celu przywłaszczenia w następstwie usunięcia przeszkody materialnej, będącej częścią konstrukcji pomieszczenia zamkniętego lub specjalnym zamknięciem tego pomieszczenia utrudniającym dostęp do jego wnętrza”. Wskazano również, iż przesłanką uznania pomieszczenia za zamknięte jest zarówno jego zamknięta konstrukcja, jak i zaopatrzenie w specjalne przeszkody utrudniające dostęp do wnętrza.

Sposób pokonania przeszkody materialnej przez sprawcę jest obojętny dla bytu przestępstwa kradzieży z włamaniem.

Przestępstwa kradzieży z włamaniem wykazują znaczną rozpiętość z punktu widzenia społecznej szkodliwości: od czynów bardzo poważnych, do czynów zupełnie drobnych.

26. Jaki jest zakres kryminalizacji korzystania na cudzy koszt z usług telefonicznych?

27. Jaki jest zakres kryminalizacji bezprawnego używania cudzej rzeczy?

28.Czym charakteryzują się przestępstwa rozbójnicze?

„Przestępstwa rozbójnicze” obejmują przestępstawa przeciwko mieniu, które połączone są ze stosowaniem przymusu w różnych jego postaciach, w szczególności przemocy, groźby, w pewnym zakresie także podstępu. Godzą one nie tylko w mienie, ale także ubocznie w wolność człowieka, a nawet w jego życie i zdrowie.

Do przestępstw rozbójniczych można zaliczyć:

1)rozbój (art280)

2) kradzież rozbójniczą (art281)

3)wymuszenie rozbójnicze (art282)

W świetle wskazanych przepisów „rozbójniczymi”znamionami, wpływającymi na wagę tych przestępstw są:

Różnice między 3 wymienionymi typami przestępstw rozbójniczychwynikają z

-znamion

-relacji czasowej między pozyskaniem przez sprawcę korzyści majątkowej lub zaborem rzeczy a stosowaniem tych różnych postaci zmuszenia

Wszystkie przestępstwa rozbójnicze są kierunkowe, przy czym rozbój i kradzież rozbójnicza charakteryzuje się celem przywłaszczenia, wymuszenie rozbójnicze natomiast znamienne jest celem osiągnięcia korzyści majątkowej.

  1. Wyjaśnij pojęcie przemocy i określ, w jakim zakresie jest ona znaminiem przestępstw rozbójniczych?

Przemoc- wywieranie wpływu na proces myślowy, zachowanie lub stan fizyczny osoby bez jej przyzwolenia.Wyróżnia się przemoc fizyczną i przemoc psychiczną.Przemoc fizyczna- to wywieranie wpływu na proces myślowy, zachowanie lub stan fizyczny osoby bez jej przyzwolenia przy użyciu siły fizycznej.

Przemoc fizyczną stosuje się np. czasami przy zgwałceniu, eksmisji z mieszkania, tymczasowym aresztowaniu, zastosowaniu kary pozbawienia wolności. Przemoc psychiczna- to wywieranie wpływu na proces myślowy, zachowanie lub stan fizyczny osoby bez jej przyzwolenia przy użyciu środków komunikacji interpersonalnej.Typowymi środkami przemocy psychicznej są groźba, inwektywa i molestowanie psychiczne.

  1. Porównaj rozbój (art280par1KK) i kradzież rozbójniczą(art281KK)

Kradzież rozbójnicza polega na zastosowaniu przez sprawcę kradzieży przemocy wobec osoby, groźby jej natychmiastowego użycuia albo na doprowadzeniu człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności w celu utrzymania się w posiadaniu skradzionej rzeczy (art281KK). Jest to więc konstrukcja nawiązująca do opisu sposobu działania sprawcy rozboju, występuje jednak zasadnicza różnica między tymi przestępstwami, która polega na kolejności zastosowania tych rozbójniczych środków. Przy rozboju służą one do obezwładnienia lub pokonania oporu pokrzywdzonego w celu dokonania kradzieży, natomiast przy kradzieży rozbójniczej sprawca dokonuje zaboru rzeczy bez użycia przemocy lub groźby, natomiast stosuje taki środek lub sposób działania po dokonaniu kradzieży, aby utrzymać się w posiadaniu skradzionej rzeczy.

Kradzież rozbójnicza jest typem kwalifikowanym przestępstwa kradzieży, a nie rozboju, dlatego też, jeżeli sprawca rozboju używa przemocy wobec osoby lub groźby jej użycia dla utrzymania się w posiadaniu zabranej rzeczy, nie wchodzi w grę kwalifikacja prawna z art281KK,lecz jedynie odpowiedzialność za robój(art280KK)

Kradzież rozbójnicza jest przestępstwem umyślnym, które popełnić można w zamiarze bezpośrednim o charakterze kierunkowym.(działanie w celu utrzymania skradzionej rzeczy)

  1. Porównaj rozbój i wymuszenie rozbójnicze

Wymuszenie rozbójnicze polega na zmuszeniu innej osoby do rozporządzenia mieniem przez zastosowanie przemocy, groźby zamachu na życie lub zdrowie albo gwaltownego zamachu na mienie(art282KK). Za formę wymuszenia rozbójniczego ustawodawca uznaje zmuszenie wymienionymi środkami do zaprzestania działalności gospodarczej, co stanowi reakcje na częste występowanie w ostatnich latach takich wymuszeń.

Groźba zamachu na życie lub zdrowie skierowana może być zarówno przeciwko osobie zmuszonej,jak i przeciwko innej osobie, w szczególności najbliższej pokrzywdzonemu. Groźba ta dotyczyć może dokonania zabójstwa albo spowodowania uszczerbku na zdrowiu. Natomiast groźba gwałtownego zamachu na mienie, to zapowiedź inicestwienia lub uszkodzenia mienia, przy czym zamach ten musi być gwałtowny, tzn. polegac na np. podpaleniu lub wysadzeniu w powietrze budynku.

Rozporządzenie mieniem, które w drodze wymienionych środków szantażu chce spowodować sprawca, dotyczy mienia w szerokim znaczeniu, a więc zarówno mienia ruchomego, jak i nieruchomiści.. Celem sprawcy może więc być zmuszenie pokrzydzonego do dokonania na jego rzecz zapisu testamentowego, wystawienia wkesla lub czeku albo zapłacenie określonej kwoty jako „okupu”. W tym ostatnim wypadku wymuszenie rozbójnicze wiąże się często z porywaniem osób, z tym że działanie w celach terrorystycznych podlega kwalifikacji na podst. art 252KK

Wątpliwości może wywołać kwalifikacja prawna czynu polegającego na zmuszeniu pokrzywdzonego przemocą lub groźbą natychmiastowego jej użycia do wydania rzeczy. Przyjąć należy, że jeżeli wydanie rzeczy następuje natychmiast wobec tosującego przemoc lub groźbę zachodzi podstawa do zakwalifikowania czynu jako rozboju. Natomiast w sytuacji, gdy za pomocą wymienionych środków sprawca zmusza pokrzywdzonego do rozporządzania mieniem w przyszłości, uzasadnione jest zakwalifikowanie przestępstwa jako wymuszenia rozbójniczego.

  1. Jakie okoliczności konstytuują kwalifikowany rozbój i jakie problemy interpretacyjne sprawia kwalifikowany typ rozboju?

Kwalifikowanym typem rozboju (art280par2kk) jest posługiwanie się przez sprawcę przy jego popełnieniu bronią palną, nożem lub innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem lub środkiem obezwładniającym, albo współdziałanie z osobą, która takim narzędziem lub środkiem posługuje się. Typem kwalifikowanym rozboju jest także działanie w każdy innym sposób, który bezpośrednio zagraża życiu pokrzywdzonego.

Przez broń palną należy rozumieć urządzenie zdolne do wyrzucenia pocisku sprężonymi gazami, powstałymi w wyniku spalania się materiału miotającego, i skutecznego rażenia nim człowieka tj spowodowania śmierci lub obrażeń ciała.

W celu ograniczenia nadmiernie szerokiej interpretacji obowiązujący kodeks posługuje się pojęciem przedmiotu podobnie niebezpiecznego do broni palnej lub noża. Chodzi więc o przedmioty niebezpieczne ze względu na swe właściwości, z pominięciem takich, które „stają się” neiebezpieczne ze względu na sposób użycia. Dodać należy, że użyte w art 280par2KK określnie „posługuje się” interpretować należy szerzej niż występujące w art 159KK określenie „używa”, uwzględniając zademonstrowanie gotowości użycia broni, noża lub innego niebezpiecznego przedmiotu w celu pokonania oporu pokrzywdzonego.

33.Na czym polega przestępstwo oszustwa?

Oszustwem jest motywowane celem korzyści majątkowej doprowadzenie innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (art286par1KK).

KK uwzględnia ponadto żądanie korzyści w zamian za zwrot bezprawnie zabranej rzeczy (art286par2KK), co stanowi reakcję na coraz częstsze występowanie tego typu zachowań w praktyce.

Ustawodawca przewiduje różne formy doprowadzenia pokrzywdzonego do podjęcia nikorzystnej decyzji dotyczącej mienia. Pierwszą z nich jest wprowadzenie w błąd (zwane oszustwem „czynnym”), które polega na tym, iż sprawca własnymi podstępnymi zabiegami doprowadza pokrzywdzonego do mylnego wyobrażenia o okreslonym stanie rzeczy,np. Co do wartości przedmiotu. Drugą formą jest wyzyskanie błędu, w którym znajduje się osoba pokrzywdzona, a trzecią wyzyskanie niezdolości do należytego pojmowania znaczenia przedsiębranej czynności.

Niezdolność ta może mieć charakter stały ( np. choroba psychiczna, małe dziecko) albo przemijający( zaburzenia wynikające z przejściowej choroby).

Orzecznoctwo SN uzanje za formę oszustwa oszukańcze gry hazardowe tzn. takie gry, których reguły mają charakter oszukańczy, albo gdy sprawca narusza reguły gry mając na celu oszukanie jej uczestników i osiągnięcie w ten sposób korzyści majątkowej.

Przestępstwo oszustwa ma charakter materialny, przy czym skutkiem jest niekorzystne rozporządzenie mieniem przez pokrzywdzonego. Dopóki takie rozporządzenie nie nastąpi, a sprawca podejmie oszukańcze zabiegi mające na celu jego uzyskanie, można mówić jedynie o usiłowaniu, a nie o dokonaniu oszustwa.

Oszustwo jest przestępstwem kierunkowym, jego znamię stanowi cel w postaci osiągnięcia korzyści majątkowej. Sprawca musi więc obejmować swą świadomością i wolą wprowadzenie pokrzywdzonego w błąd lub wyzyskanie błędu, aby w ten sposób doprowadzić do niekorzystnego rozporządzenia mieniem.

Podobnie jak w wypadku kradzieży i przywłaszczenia, KK przewiduje kwalifikowany typ oszustwa ze względu na znaczną wartość mienia będącego przedmiotem rozporządzenia oraz popełnienie przestepstwa w stosunku do dobra o szczególnym znaczeniu dla kultury (art294par1i2KK), a także typ uprzywilejowany wypadku mniejszej wagi (art286par3KK). Te same matywy przyświecały również regulacji, w myśl której, jeżeli oszustwo popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego (art286par4KK)

  1. Scharakteryzujstronę przedmiotową przestępstawa paserstwa (art291-292KK)

  2. Czym wyróżnia się strona podmiotowa paserstwa na tle przestępstw przeciwko mieniu?

  3. Jaki jest zakres kryminalizacji zamachów na nienaruszalność cudzej rzeczy (art288KK)?

  4. Scharakteryzuj komputerowe przestępstwa przeciwko mieniu.

W art287KK ustawodawca określa nowy typ przestępstwa, które nosi nazwę „oszustwa komputerowego”. Różni się ono od „klasycznego” oszustwa (art286) tym, że sprawca nie wprowadza w błąd ani nie wykorzystuje błędu pokrzywdzonego, natomiast dokonuje ingerencji w cudze urządzenie lub system przeznaczony do gromadzenia lub przetwarzania informacji (urządzenie komputerowe), albo do ich przesyłania (poczta e-mail,internet).

Oszustwo komputerowe jest przestępstwem kierunkowym, którego strona podmiotowa polega na dzaiłaniu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej albo wyrządzenia szkody innej osobie. Efektywna szkoda nie należy jednak do znamion przestępstwa, które jest dokonywane z chwilą wprowadzenia zmian lub innej opisanej w art 287par1 ingerencji w urządzenie lub system do gromadzenia, przetwarzania lub przesyłania informacji za pomocą techniki komputerowej.

Podobnie jak w innych wypadkach przestępstw przeciwko mieniu, oszustwo komputerowe popełnione na szkodę osoby najbliższej ścigane jest na jej wniosek (art287par3)

38.Scharakteryzuj ogólnie przestępstwo prania brudnych pieniędzy, porównaj je z paserstwem.

„Pranie brudnych pieniędzy” jest nazwą związaną z legalizacją pieniędzy pochodzących z przestępczości zorganizowanej. Chodzi więc o działania mające na celu wprowadzenie do legalnego obrotu pieniędzy i papierów wartościowych pochodzących z zorganizowanej przestępczości (ich „legalizację”).

Podstawowa forma omawianego przestępstwa polega na przyjmowaniu, przenoszeniu własności lub posiadania, przekazywaniu lub wywożeniu za granicę środków płatniczych, papierów wartościowych, praw majątkowych albo mienia pochodzącego z korzyści związanych z popełnieniem przestępstwa jeżeli może to udaremnić lub znacznie utrudnić stwierdzenie ich przestępnego pochodzenia lub miejsca umieszczenia, ich wykrycie, zajęcie albo orzeczenie przepadku(art299par1). Są to czynności charakterystyczne dla paserstwa(art291),poplecznictwa(art239) oraz działań zmierzających do udaremnienia egzekucji(art300par2) co prowadzi do wniosku, że przedmiotem ochrony przepisu art299par1 jest nie tylko obrót gospodarczy, ale również mienie, a nawet wymiar sprawiedliwości . Istotą przestępstwa jest więc - jak zaznaczono- legalizacja korzyści pochodzących z przestępstaw.

Na podstawie art299par2 podlegają penalizacji zachowania, które mogą utrudniać lub uniemożliwiać wykrycie przestępnego pochodzenia pieniędzy, papierów wartościowych lub wartości dewizowych, przy czym penalizacja obejmuje:

  1. przyjmowanie wbrew przepisom wielkich ilości pieniędzy lub wartości dewizowych w gotówce albo dokonywanie ich transferu lub konwersji

  2. przyjmowanie pieniędzy lub wartości dewizowych w okolicznościach uzasadniających podejrzenie ich pochodzenia z zorganizowanej przestępczości

  3. świadzczenie usług zatajaniu przestępnego pochodzenia lub zabezpieczeniu przed zajęciem wymienionych przedmiotów

Przedmiotem przestępstaw ok w art299par2 może być tylko pracownik banku lub innej instytucji finansowej lub kredytowej, który dokonuje takich czynności lub bierze w nich udział (przestępstwo indywidualne).

Paserstwo to zachowanie polegające na nabyciu rzeczy uzyskanej za pomocą czynu zabronionego (najczęściej kradzieży), ukryciu jej lub udzieleniu innej osobie pomocy do jej zbycia.

Paserstwo można popełnić tak umyślnie jak i nieumyślnie zależnie od tego, czy paser wie o przestępnym pochodzeniu przedmiotu, albo czy w konkretnym przypadku powinien był wiedzieć z uwagi na zachodzące okoliczności sugerujące takie pochodzenie np. podejrzanie niska cena, sprzedaż bez dokumentów lub w niekompletnym stanie itp.

Przedmiotem paserstwa może być również program komputerowy.

Odpowiedzialności karnej za paserstwo nie podlega sprawca, który sprzedaje rzecz uzyskaną za pomocą wcześniejszego własnego przestępstwa. Takie zachowanie traktuje się jako "wykorzystanie owoców" pierwszego czynu zabronionego. Podobnie pomocnikiem do kradzieży, a nie paserem jest osoba, która przed dokonaniem przestępstwa obiecuje sprawcy nabycie skradzionych rzeczy.

Paserstwo przedmiotu pochodzącego z kradzieży, kradzieży z włamaniem lub przywłaszczenia o wartości nieprzekraczającej 250 zł jest wykroczeniem (art. 122 k.w.) a nie przestępstwem. W przypadku przedmiotu uzyskanego z kradzieży leśnej lub wyrębu drzewa kwota ta wynosi 75 zł.

Paserstwo rzeczy pochodzącej z przestępstwa innego typu np. z rozboju lub wymuszenia rozbójniczego stanowi przestępstwo niezależnie od jej wartości.

39.Na czym polega przestępstwo nadużycia zaufania (art296kk)?

Nadużycie zaufania jest przestępstwem indywidualnym. Zgodnie z art296par1KK jego podmiotem może być jedynie osoba szczególnie zobowiazana do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą osoby fizycznej, prawnej albo jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej. Podstawą prawną tego zobowiązania może być przepis prawny, decyzja odpowiedniego organu lub umowa cywilno-prawna albo pełnomocnictwo do transakcji majątkowych.

Podmiotami przestępstwa nadużycia zaufania mogą też być osoby, które prowadzą na cudzą rzecz (rachunek) i w cudzym imieniu działaolność gospodarczą.

Przestępstwo nadużycia zaufania ma charakter skutkowy, gdyż warunkiem jego dokonania jest wyrządzenie znacznej szkody. Chodzi o wyrządzenie szkody podmiotowi, w którego imieniu lub na którego rzecz sprawca zobowiązany był działać, przez nadużycie uprawnień lub niedopełnienie ciążących na sprawcy obowiązków.Dodajmy, że użyte w art296par1 określenie „wyrządza” wymaga ustalenia związku przyczynowego między działaniem lub zaniechaniem sprawcy a zaistniałą szkodą.

Ustawa przewiduje także kwalifikowany typ omawianego przestępstwa, jeżeli sprawca działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej(art296par2). Drugim typem kwalifikowanym jest wyrządzenie szkody majątkowej w wilekich rozmiarach (art296par3) tj. szkodę wielką, która zgodnie z przepisami art115par6i7 przekracza tysiąckrotną wysokość najniższego miesięcznego wynagrodzenia w czasie popełnienia czynu zabronionego.

Ustawodawca przewiduje również typ uprzywilejowany, który zachodzi, gdy wyrządzona szkoda jest wynikiem lekkomyślności lub niedbalstwa sprawcy tj sprawca dopuszcza się nieumyślnie omawianego przestępstwa (art296par4)

Art296par5 przewiduje klauzulę niekaralności związaną z czynnym żalem, wymagając do jej zastosowania, aby sprawca przed wszczęciem postępowania karnego dobrowolnie w calości naprawił wyrządzoną szkodę. Uwzględniono tutaj interes pokrzywdzonego przestępstwem, dla którego najistotniejsze może być wyrówanie wyrządzonej szkody, do czego klauzula bezkaralności ma skłaniac sprawcę.

40.Porównaj przestępstwa oszustwa gospodarczego i oszustwa.

Przedmiotem ochrony w art297KK są instytucje pożyczki bankowej, kredytu, gwarancji kredytowej, dotacji, subwencji oraz zamówień publicznych. W ochronie tej chodzi o rzetelność i prawidłowe funkcjonowanie tych instytucji pod względem celów, którym mają służyć (chodzi tu głównie o cele gospodarcze).

Strona przedmiotowa omawianych oszustw ograniczona została do dwóch czynności: przedkładania fałszywych lub stwierdzających nieprawdę dokumentów oraz składania nierzetelnych pisemnych oświadczeń. Dokumentem, zgodnie z treścią art115par14, jest każdy przedmiot, który stanowi dowód prawa, stosunku prawnego albo okoliczności mającej mieć naczenie prawne.

Fałszywe są dokumenty podrobione lub przerobione, natomiast przez stwierdzające niepradę należy rozumieć dokumenty autentyczne, które zawierają informacje nieprawdziwe. Należy podkreślić, że fałszywe lub stwierdzające nieprawdę dokmenty albo nierzetelne oświadczenia stanowią znamię omawianych oszustw tylko wtedy, gdy dotyczą okoliczności istotnych dla uzyskania kredytu, pożyczki bankowej, gwarancji kredytowej, dotacji,subwencji lub zamówienia publicznego. Ocenić to należy na podstawie odpowiednich przepisów dotyczących warunków funkcjonowaniatych instytucji.

W ujęciu art297par1, oszustwo jest przestępstwem kierunkowym. Sprawca bowiem musi przedłożyć fałszywe lub stwierdzające nieprawdę dokumenty albo złożyć nierzetelne pisemne oświadczenia w celu uzyskania kredytu lub innego świadczenia, o którym mowa w tym przepisie.

Uzyskanie pożyczki bankowej, kredytu, gwarancji kredytowej, dotacji, subwencji lub zamówienia publicznego nie należy do znamion przestępstawa. Ustawodawca przesunął więc karalność na przedpole czynu stanowiącego klasyczne oszustwo, które jest przestępstwem skutkowym (niekorzystne rozporzadzenie mieniem- art286par1). Zabieg taki znajduje uzasadnienie w charakterze dobra, jaki ustawodawca uczynił przedmiotem ochrony, a jest nim zaufanie do wymienionych instytucji gospodarczych. Zarazem chodziło jednak o „skrócenie” warunków penalizacji dla uniknięcia trudności dowodowych.

W wypadku, gdy sprawca wyłudzi kredyt, pożyczkę bankową, gwarancję kredytową, subwencję itp. działając w podjętym z góry zamiarze ich niespłacenia, przyjąć trzeba podstawę do kumulatywnej kwalifikacji art 297par1 i art286par1 .

Oszustwo - przestępstwo polegające na doprowadzeniu innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem własnym lub cudzym za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania jej błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

Pojęcie rozporządzenia mieniem ma na gruncie prawa karnego autonomiczny charakter i nie może być utożsamiane z rozporządzeniem rzeczą w rozumieniu prawa cywilnego. Rozporządzeniem będzie każda dyspozycja pokrzywdzonego prowadząca do zmiany stanu majątkowego własnego lub innej osoby.

Znamię niekorzystności nie jest równoznaczne z wystąpieniem szkody po stronie pokrzywdzonego. O niekorzystności rozporządzenia można mówić już wtedy, gdy zmiana stanu majątkowego nosi zdecydowanie ujemny charakter, choć nie przejawia się w postaci konkretnego uszczerbku. Dyspozycją taką może być prolongata długu lub udzielenie kredytu bez należytego zabezpieczenia. Ocena niekorzystności następuje na chwilę doprowadzenia do rozporządzenia, co oznacza, że późniejsze działania sprawcy np. spłacenie udzielonego kredytu, nie mają wpływu na byt przestępstwa, choć mogą rzutować na wymiar kary.

Wprowadzenie w błąd polega na podjęciu przez sprawcę zabiegów mających na celu wytworzenie w świadomości pokrzywdzonego nieprawdziwego obrazu rzeczywistości. Błąd może przejawiać się w postaci urojenia nieistniejącego faktu lub nieświadomości prawdziwego stanu rzeczy. Przedmiot błędu musi obiektywnie stanowić przyczynę dokonania rozporządzenia i powinien ściśle wiązać się z jego niekorzystnością. Zachowanie sprawcy może polegać na działaniu (nieprawdziwe zapewnienie o pewnych okolicznościach) lub zaniechaniu (zatajenie pewnych okoliczności).

Sprawca wyzyskuje błąd, gdy wie o błędnym przekonaniu pokrzywdzonego co do określonego fragmentu rzeczywistości, ale nie czyni nic, by go z tego błędu wyprowadzić.

Wykorzystanie niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania zachodzi w każdym przypadku, gdy sprawca doprowadza do niekorzystnego rozporządzenia mieniem osobę, która nie jest w stanie rozeznać się w skutkach podejmowanej czynności z powodu wieku, upośledzenia psychicznego, odurzenia alkoholowego lub narkotycznego.

Zamiarem sprawcy objęte jest uzyskanie korzyści majątkowej dla siebie lub dla kogo innego.

41.Scharaktaryzuj szczególne odmiany czynnego żalu przy przestępstawch przeciwko mieniu i obrotowi gospodarczemu.

  1. Jakie są znamiona fałszu materialnego dokumentu (art270par1KK)

Fałszerstwo materialne dokumentu polega na fizycznym zamachu na autentyczność dokumentu tj wprowadzeniu takich zmian, które zmieniają jego treść i znaczenie. W ujęciu art270par1KK przestępstwo to wystąpić może w jednej z trzech odmian czynu zaboronionego, a mianowicie:

  1. podrabiania dokumentu

  2. przerabiania dokumentu

  3. używania jako autentyczny dokumentu podrobionego lub przerobionego

Fałszerstwem dokumantu jest ponadto wypełnienie zaopatrzonego cudzym podpisem blankietu, niezgodnie z wolą i na szkodę wystawcy, albo używanie takiego dokumantu art270par2)

Przez podrobienie dokumentu rozumie się sporządzenie przedmiotu (pisma, druku itp.), który ma imitować dokumant autentyczny. Natomiast przerobienie dokumantu polega na dokonaniu przekształceń w autentycznym dokumencie, przez co zostaje mu nadana inna treść lub znaczenie.

Podmiotowym warunkiem penalizacji podrobienia lub przerobienia dokumantu jest działanie w celu użycia go jako autentycznego. Jest to zatem przestępstwo kierunkowe.

Odmianą omawianego przestępstaw jest używanie jako autenycznego dokumantu przerobinego lub podrobionego. Sprawca może używać dokumentu, który sam sfałszował lub który został sfałszowany przez inną osobę. Warunkiem odpowiedzialności jest jednak świadomość, iż używany przedmiot jest dokumentem fałszywym.

43.Czym różni się fałsz materialny od fałszu intelektualnego dokumantu?

Poświadczenie nieprawdy, zwane fałszem intelektualnym dokumantu, polega na stwierdzeniu w autentycznym dokumancie okoliczności niezgodnych z prawdą. Podmiotem tego przestępstaw może być funkcjonariusz publiczny lub inna osoba upoważniona do wystawiania dokumantu, w którym stwierdza się okoliczność mającą znaczenie prawne(art271par1). Jest to zatem przestępstwo indywidualne, godzące w rzetelność dokumentów.

Fałszu intektualnego może się dopuścić nie tylko osoba pełniąca funkcję publiczną, lecz także każda inna osoba- w takim zakresie, w jakim upoważniona jest do wystawiania dokumantów.

Ustawa przewiduje uprzywilejowany typ omawianego przestępstwa, jeżeli zachodzi wypadek mniejszej wagi (art271par2), oraz typ kwalifikowany, jeżeli pośwaidczający nieprawdę działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej (art271par3)

Przestępstwem jest wyłudzenie poświadczenia nieprawdy w dokumencie (art272), a także używanie dokumantu, w którym poświadczono nieprawdę (art273)

44.Porówanj fałsz intelektualny dokumantu i wyłudzenie poświadczenia nieprawdy.

Fałsz intelektualny to przestępstwo polegające na poświadczeniu nieprawdy w autentycznym dokumencie przez funkcjonariusza publicznego lub inną osobę uprawnioną do jego wystawienia. W przeciwieństwie do przestępstwa fałszu materialnego nie chodzi tu o każdy dokument, ale tylko o taki, którego sporządzenie możliwe jest wyłącznie przez osobę o odpowiednich kwalifikacjach.

Poświadczenie nieprawdy może polegać na zatajeniu bądź przeinaczeniu faktów albo na potwierdzeniu nieistniejących okoliczności.

Owym szczególnym dokumentem może być np. faktura wystawiona przez podatnika VAT i stwierdzająca zaniżoną kwotę podatku, ale już nie pisemna umowa cywilnoprawna, w której dokonano fikcyjnego zaniżenia ceny.

Sprawca odpowiada w ramach typu kwalifikowanego, jeśli dopuszcza się przestępstwa w celu osiągniecia korzyści majątkowej lub osobistej.

45. Kiedy grozi odpowiedzialność karna za użycie sfałszowanych dokumentów?

46.Porównaj przestępstwo fałszu materialnego dokumantu z fałszerstwami rozdziału chroniącego obrót pieniędzmi i papierami wartościownymi.

O znaczeniu pieniądza i innych srodków płatniczych - zarówno w obrocie wewnętrznym, jak i międzynarodowym- śwaidczy konwencja z 20.04.1929 o zwalczaniu fałszerstwa pieniędzy i obrotu fałszywymi środkami płatniczymi . Tak więc fałszerstwo pieniędzy i papierów wartosciowych należy do przestępstw konwencyjnych ściganych w myśl zasady represji uniwersalnej.

Zgodnie z wymaganiami powołanej konwencji ochroną prawnokarną objęte są zarówno polskie, jak i obce środki płatnicze oraz inne dokumanty uprawniające do otrzymania sumy pieniędzy. Umyślne fałszowanie pieniędzy, innych środków płatniczych lub papierów wartościowych stanowi zbrodnię zagrozoną karą pozbawienia wolności od lat 5 (art 310par1)

Fałszowaniem jest podrabianie lub przerabianie pieniędzy albo innych dokumantów. Podrabianie oznacza wytworzenie przedmiotu imitującego pieniądz (banknot lub monetę) albo inny środek płatniczy. Przerabianiem natomiast jest dokonanie zmian w autentycznym banknocie, monecie lub innym środku płatniczym, najczęściej polegających na nadawaniu mu wyglądu pieniądza o wyższym nominale. Dodajmy, że na równi z podrabianiem lub przerabianiem ustawa traktuje usuwanie z pieniądza lib innego środka płatniczego oznaki umorzenia.

Ustawa penalizuje przerabianie lub podrabianie urzędowyc znaków wartościowych w celu użycia jako autentycznych albo puszczenie ich w obieg, jak również usuwanie z takich dokumantów ozank umorzenia (art313)

47.Określ rodzajowy przedmiot ochrony przestępstw przeciwko obrotowi pieniędzmi i

papierami wartościowymi


Wyszukiwarka