1. Co to jest stres, jego rodzaje i przyczyny?

Stres - jest to stan stałego napięcia niekorzystnego dla jednostki spowodowany jakimś czynnikiem zewnętrznym.

Jest to stan psychofizjologiczny, w którym pod wpływem działania specyficznych czynników zwanych stresorami zaczyna wzrastać napięcie. Wg Seleye'go (twórcy tego pojęcia) jest on związany z reakcją organizmu na poziomie biologicznym, fizycznym i psychicznym. Jest to niespecyficzna reakcja organizmu na określony bodziec na wszelkie stawiane mu wymagania.

Rodzaje stresu:

1. pozytywny - eustres - krótkotrwały

2. negatywny - distres - długotrwały, związany z negatywnymi bodźcami, które przekraczają nasze możliwości

Podatność na stres zależy od:

• doświadczenia, wykształcenia

• wieku, umiejętności, możliwości

• poczucia własnej wartości

• wrażliwości na różnego rodzaju bodźce

• kultury, potrzeb, oczekiwań

• osobowości, czynników genetycznych

• roli społecznej, stanu zdrowia

• bodźców stresowych

• przebiegu procesów emocjonalnych

• wsparcia z zewnątrz
  

• Objawy nerwic, przyczyny i czynniki:

Skąd się biorą objawy nerwicowe?

Ich przyczyny są złożone. Tkwią w największej mierze w samym człowieku. Zjawisko to wyjaśnia się indywidualną, konstytucjonalną wrażliwością na działanie stresów, mniejszą odpornością na trudności życiowe, wczesnodziecięcymi doświadczeniami, które - zamiast zahartować - pozostawiły czułe, bolesne miejsca, oraz okolicznościami, w jakich zachodziło dojrzewanie.

Do najistotniejszych sytuacji wyzwalających objawy i dolegliwości nerwicowe należą:

• wymagania otoczenia,

• obciążenia życiowe,

• trudności w rozwiązywaniu konfliktów wewnętrznych, które przewyższają możliwości przystosowawcze człowieka.

Psychicznymi objawami nerwicy są najczęściej lęk, apatia, przygnębienie, różnego rodzaju fobie i natręctwa, histeria i hipochondria.

Często występują zaburzenia czynnościowe różnych narządów wewnętrznych, mimo, iż nie stwierdza się żadnych zmian organicznych.

Nerwice to zaburzenia czynnościowe (funkcjonalne) bez uszkodzeń organicznych centralnego układu nerwowego, względnie trwałe ale odwracalne ogólnosystemowe - dotyczące wszystkich sfer działania człowieka a mianowicie:

• Zaburzeń emocjonalnych

• Zaburzeń wegetatywnych

• Funkcjonowania poznawczego

• Utrudnia funkcjonowanie społeczne

Psychogenne przyczyny tkwią w czynnikach środowiskowych, społecznych o niejednolitym obrazie klinicznym z przewagą w zakresie procesów emocjonalnych.

Przejawy zaburzeń nerwicowych:

- wyuczone zachowania nabyte na różnym etapie rozwoju jednostki a uruchamianie przez jednostkę w sytuacjach trudnych lub nowych, nieznanych, postrzeganych przez jednostkę jako sytuacje trudne lub w ekstremalnych przypadkach - traumatyczne jako objawy nerwicowe.

- zaburzenia emocjonalne i zaburzenia wegetatywne

- lęk

- błędne koło

Objawy:

1. Klinicznymi objawami zaburzeń nerwicowych są objawy osiowe czyli wspólne dla całej klasy nerwic bez wyjątku a są to:

• Lęk

• Zaburzenia wegetatywne

• Egocentryzm

• Nerwicowe błędne koło

2. Brzegowe nie pojawiają się we wszystkich objawach nerwicy tzw. tvbologiczne towarzyszą niektórym rodzajom nerwic i pozwalają na określenie jej rodzaju.

• Neurasteniczna

• Histeryczna

• Hipochondryczna

• Depresyjna

• Natręctw

3. Opisz zaburzenia lękowe:

Lęk jako objaw bardzo często występuje w różnych chorobach somatycznych i psychicznych. Jest przypadłością szeroko rozpowszechniona wśród ludzi. Należy do emocji, które podobnie jak radość lub gniew, wpływają na nasze reakcje, myśli i odczucia. Lęk objawia się w postaci wyraźnego przeżywania uczucia strachu i zagrożenia bez wyraźnej obiektywnej przyczyny lub uczucie to występuje w sytuacjach obiektywnie niestanowiących zagrożenia. Zaburzenia lękowe są stosunkowo najczęściej pojawiającymi się zaburzeniami nerwicowymi oraz jednym z najczęstszych objawów psychopatologicznych. Bardzo często współwystępują z zaburzeniami nastroju- głównie z depresją, przyjmuje się, że u około 40% osób chorujących na depresje ma również zaburzenia lękowe.

Według DSM-IV zaburzenia lękowe pojawiają się u około 5-15 % ogólnej populacji ludzi dorosłych. W populacji dzieci i młodzieży zaburzenia lękowe występują z częstością od około 7% do 11%.

Do głównych zaburzeń lękowych należą:

- lęk separacyjny

- zaburzenia lęku ogólnego

- fobie

- zaburzenia lęku panicznego

- zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne

4. Co nazywamy zaburzeniem osobowości:

Zaburzenia osobowości - przejawiają się znaczną lub skrajną odmiennością w porównaniu z przeciętnym w danej kulturze sposobem spostrzegania, myślenia i odczuwania, a zwłaszcza odnoszenia się do innych. Odmienność ta dotyczy sposobu postrzegania i interpretowania zdarzeń oraz zachowań ludzi, wyobrażeń o sobie i innych, niedostosowania przeżywanych emocji do sytuacji, nieadekwatnej intensywności przeżywanych emocji, trudności w panowaniu nad popędami i impulsami oraz niepożądanym postępowaniu w sytuacjach międzyludzkich.

Zaburzenia te ujawniają się w dzieciństwie, dzieciństwie okresie dojrzewania i trwają nadal w okresie dorosłości.

5. Scharakteryzuj pojęcie przemocy i fazy przemocy:

Przemoc może być podejmowana przez jednostkę lub grupę. Jest to zespół (nie zachowania jednorazowe). W mowie potocznej i w literaturze złe traktowanie, agresja, nieprawidłowe traktowanie, wynikające z łamania norm i standardów przyjętych i akceptowanych w danej grupie i społeczeństwie. Może być skierowana na siebie (autoagresja) lub na innych. To jedno z głównych (obok groźby) środków przymusu bezpośredniego, często wbrew obowiązującego prawa. Przemoc to silny czynnik powiązany z dominacją.

6. Zdefiniuj pojęcie przemocy rodzinnej:

Przemoc domowa - to każde działanie lub zaniechanie podjęte w ramach rodziny przez jednego z jej członków przeciwko pozostałym, z wykorzystaniem istniejącej lub stworzonej przez okoliczności przewagi, siły lub władzy, naruszającej ich prawa i dobra osobiste (zdrowie, życie) powodujące cierpienie lub szkody. Przejawia się ona błędnym kołem przemocy.

7. Zdefiniuj pojęcie samobójstwa:

Samobójstwo - śmierć jednostki, która nastąpiła w wyniku jej celowego, świadomego działania.

Sytuacja, w której dochodzi do samobójstwa jest trudna do ujęcia w schemat, zazwyczaj składa się na to szereg czynników natury psychologicznej bądź społecznej. Sytuacja, w której dochodzi do samobójstwa ma cechy pewnych syndromatycznych zachowań autodestrukcyjnych.

W literaturze psychologicznej dotyczącej samobójstw za najwartościowsze kryterium podziału aktów samobójczych przyjmuje się intencję zadania sobie śmierci.

Dorpat i Boswell (1963) na podstawie tego kryterium wyodrębniają:

• gesty samobójcze, groźby, demonstracyjne zachowanie o niewielkim zagrożeniu śmiercią;

• próby samobójcze ambiwalentne, kiedy szansa tragicznego zakończenia jest prawdopodobna;

• „potencjalnie śmiertelne” próby, w których szansa przeżycia jest mało prawdopodobna.

8. Podaj rodzaje samobójstwa:

Analizując samobójstwa i ich społeczne determinanty Durkheim wyróżnił cztery podstawowe rodzaje samobójstw:

1. Samobójstwo egoistyczne - będące wynikiem zbyt słabej integracji jednostki z grupą i społecznością. Samobójstwo to uważane jest z reguły za negatywny produkt współczesnych społeczeństw konsumpcyjnych, w których wysokim wskaźnikom rozwoju cywilizacyjnego towarzyszy często silne poczucie środowiskowego wyobcowania, dramat ludzi „samotnych w tłumie”. Ta właśnie alienacja bywa niekiedy przesłanką podjęcia decyzji samobójczej, choć i tu jej interpretacja wiąże się wyraźnie z socjologiczną teorią anomii.

2. Samobójstwo altruistyczne - będące, przeciwnie, skutkiem zbyt silnej integracji ze środowiskiem, zbyt silnej identyfikacji z celami, interesami i oczekiwaniami grupy, zbyt daleko posuniętej socjalizacji. Samobójcze loty „kamikaze” bądź mające na celu zniszczenie wroga, albo polegające jednocześnie na samozniszczeniu, zamachy bombowe terrorystów z Hamasu. Podłożem samobójstwa altruistycznego jest nadmierna identyfikacja ludzi z obowiązującymi normami społeczno-obyczajowymi.

3. Samobójstwo anomiczne - będące przejawem zakłócenia ładu społecznego, wskaźnikiem jego rozregulowania, sytuacji, w której zachowania jednostki są w za małym stopniu kontrolowane i stymulowane przez społeczeństwo. Inaczej mówiąc, jest to sytuacja dezintegracji społecznej, której efektem - a tym samym wskaźnikiem - jest m.in. narastanie samobójstw.

4. Samobójstwo fatalistyczne - związane z sytuacją jednostkową. Jest to samobójstwo człowieka znajdującego się w sytuacji tragicznej, z której wyjścia są zablokowane również perspektywicznie. Samobójstwo to nie jest jednak kategorią czysto teoretyczną.

5. Istnieje rodzaj samobójstwa nie objęty statystyką, które niektórzy badacze nazwali samobójstwem chronicznym. Może ono przybrać różnorodną postać: zamorzenia, zaniedbania zdrowia i wreszcie owe zagadkowe zjawisko, w którym zmęczona życiem psyche nakazuje określonym narządom zaniechanie czynności, także pacjent wreszcie umiera. Wspólne jest im pragnienie śmierci, choć nie gwałtownej i prawie zawsze w grę wchodzi także samoukaranie.

9. Co to są urojenia?

Urojenia - to fałszywe sądy, które chory wypowiada z głębokim przeświadczeniem o ich prawdziwości, których nie koryguje mimo ewidentnych dowodów błędności.

Urojenia, idee wartościowe, natręctwa myślowe występują jako zaburzenia na treść.

Urojenia ze względu na treść:

- urojenia prześladowcze

- urojenia zazdrości

- urojenia hipochondryczne (nieuzasadnione) np. żołądek niszczony przez robaki

- urojenia grzeszności i winy

- urojenia poniżenia

- urojenia wielkościowe

- urojenia oddziaływania

- urojenia owładnięcia - działająca siła na chorego tkwiąca w nim np. ręce które leczą

10. Co nazywamy psychozą?

Psychozy - to zaburzenia psychiczne dotyczące nieadekwatnego odbioru bodźców. Osoba w stanie psychozy nie ma świadomości zaburzeń, bowiem wobec siebie jest bezkrytyczna i wydaje jej się, że ona funkcjonuje normalnie natomiast świat na zewnątrz jest postrzegany jako nieprzewidywalny, groźny.

11. Co to jest schizofrenia?

Schizofrenia jest tajemniczą chorobą do dnia dzisiejszego i nazywana jest przez psychiatrów delficką wyrocznią psychiatrii, gdyż koncentrują się w niej najważniejsze zagadnienia psychiki ludzkiej. Jest ona zaliczana do chorób społecznych, gdyż, co setny człowiek na nią choruje. Właściwie schizofrenia jest grupą chorób różnorodnym przebiegu klinicznym.

Charakterystyczny objaw schizofrenicznej dezintegracji psychicznej składa się z różnorodnych objawów, takich jak: deficyt (w postaci apatii, logii, abulii); dezorganizacja czynności psychicznych; różne dysfunkcje i niedostosowanie czynności poznawczych oraz uczuciowo-motywacyjnych, zniekształcenie oceny rzeczywistości (w postaci urojeń, omamów).

Charakterystyczna długotrwałość przebiegu i trwania choroby przejawia się tendencją do nawracania, utrwalania się zaburzeń, która często prowadzi do defensywnego stylu życia, nacechowanego wycofaniem się, biernością, ograniczeniem sposobu wyrażania emocji, zainteresowań i potrzeb. Dezadaptacja życiowa, która powstaje w następstwie powyższych zaburzeń obejmuje następujące aspekty przystosowanie się chorego:

• Somatyczne- od braku troski o własne zdrowie po zagrażające życiu czy próby samobójcze

• Osobowe- od łagodnej depersonalizacji po głębokie zmiany tożsamości

• Społeczne- od małych deficytów zakresie umiejętności społecznych po całkowitą utratę umiejętności odgrywania ról społecznych, a także zależności od innych ludzi czy instytucji.

12. Podaj 5 typów sytuacji trudnych wg T. Tomaszewskiego

• deprywacji, braku

• przeciążenia, nadmiaru bodźców

• utrudnienia,

• konfliktowa,

• zagrożenia.

13. Co nazywamy sytuacją trudną

Sytuacja trudna to taka, w której osiągnięcie wyniku jest możliwe tylko przy zmianie nominalnej struktury czynności. Sytuacja może być trudna instrumentalnie - ze względu na niedostosowanie cech podmiotu do warunków i cech zadania.

Stabilny zinstytucjonalizowany interakcjonizm jeśli go nie ma to nie ma pluralizmu.

Sytuacja trudna doprowadza do zaburzeń i może doprowadzić do stresu psychologicznego.

14. Opisz stan relaksu i metody radzenia ze stresem.

Relaks - rozluźnienie, odprężenie, zmniejszenie stanu mobilizacji organizmu

Stan relaksu - przyjemny stan psychiczny i fizyczny demobilizacji, który odczuwa się subiektywnie jako wewnętrzny spokój, odprężenie, pogodę, cichą radość, łagodną Eforię, pogodzenie się ze sobą i światem.

Techniki relaksacyjne - to sposoby i metody uzyskiwania relaksu

Relaks (S. Grodemal) zmniejszenie napięcia somatyczno - psychicznego w całym ciele a więc w mięśniach łącznie z trzewiami

Metody rozładowania stresu:

1. Na poziomie fizycznym - spacery, sport, trening, autogenny, progresywna relaksacja mięśniowa

2. Na poziomie emocjonalnym - trening autogenny, biofeedback, hatha - joga, fizykoterapia, zmiana diety

3. Na poziomie psychicznym - trening autogenny, medytacja, ćwiczenia koncentracji, biofeedback.

Hatha - joga

Zestaw statycznych ćwiczeń fizycznych, które rozciągają i tonizują mięśnie, stawy, kręgosłup i cały układ kostny.

Etapy nauki relaksu wg Jacobsona:

• Celowe ruchy ciała aby napinać i rozluźniać określone grupy mięśni

• Nauczenie się odczuwania wrażeń płynących z mięśnia napiętego i rozluźnienia go

• Wyuczenie nawyku rozluźniania mięśni.

Metoda Schultza

Wyzwolenie u siebie reakcji odprężenia i koncentracji.

15. Zaburzenia osobowości i ich przejawy

PROF. JAKUBIK ZABURZENIA OSOBOWOŚCI

• Mniejsza lub większa autonomia zachowań reaktywnych (tzn. działanie zbyt silnych bodźców zewnętrznych na organizm)

• Przewaga zachowań reaktywnych nad celowymi (zachowania trudne)

• Zachowania celowe

• Trudności w podejmowaniu decyzji, brak planów działania i planów życiowych

• Tendencja do fiksacji

• Słaba zdolność do antycypacji

• Brak tolerancji na przeciążenia bodźców emocjonalnych

• Dominacja stanu emocjonalnego nad innymi procesami

Przyczynami takiego stanu jest nieprawidłowe działanie funkcji samoregulacyjnych mechanizmów przystosowawczych.

16. Samoregulacyjne mechanizmy przystosowawcze

Syndrom samoregulacyjnych mechanizmów przystosowawczych:

1. Mechanizmy restrukturalizacyjne - (poznawcze, informacyjne) prawidłowy albo nie obraz siebie, najsilniejsza strona prawidłowo ukształtowanej osobowości

2. Obronne - kompensacyjne, emocjonalne - aby obniżyć lęk

3. Odreagowania - wyładowujące, aktywacyjne, uwolnienie energii, której człowiek nie koniecznie musi kontrolować.

4. Mechanizmy manipulacyjne - kontrolne, potrzeba self control manie kontroli nad którą się znajdziemy, aby panować nad sobą i otoczeniem w jakimś konkretnym celu.

17. Trzy rodzaje prewencji.

Prewencja (profilaktyka, zapobieganie) psychologiczne - to działania, których metody środki psychologiczne, pedagogiczne i społeczne stosowane do zapobiegania zagrożeniom życia społecznego, które powodują zaburzenia działania społecznego.

Caplan wyróżnił 3 rodzaje prelencji:

1. Pierwotna - wszelkie działania zmierzające do zmniejszenia prawdopodobieństwa wystąpienia zaburzeń poprzez przeciwdziałanie szkodliwym warunkom zanim będą wywoływać zaburzenia. Koncentruje się na grupie ryzyka jednostce ryzyka. Sposoby zmniejszenia napięcia stresowego np. wprowadzenie szczepień ochronnych, streetłokerzy - terapia uliczna

2. Wtórna - stosuje się wówczas gdy zostaną wykryte wczesne sygnały patologii czy zaburzeń celem jest powstrzymanie rozwoju danego zaburzenia i skrócenie czasu jego trwania to wczesna interwencja. Kryzysowa obejmuje pomoc profesjonalną np hotele dla ofiar przemocy w rodzinie.

3. 3 - go stopnia - zapobieganie skutkom przebytych zaburzeń. Choroby, hospitalizacji, przeciwdziałanie nawrotom zaburzeń i ewentualnych defektów (rozwojowych, związanych z niewłaściwym opanowaniem ról społecznych rehabilitacja społeczna, opieka środowiskowa np. kuratorzy, służby pomocowe, domy dziennego pobytu, zakłady pracy chronionej.

18. Sytuacje traumatyczne i subtraumatyczne.

Sytuacje traumatyczne - wyzwalane są przez bodźce o bardzo dużej sile napięcia lękowego (związane z czymś co jest nowe, nieznane, nie przewidywalne, wzbudzające lęk) powoduje natychmiastową zmianę zachowania czego konsekwencją jest uraz psychiczny zwany traumą. Powoduje całkowite zaburzenie równowagi psychicznej (inaczej percytypuje się sytuację, podejmuje się najczęściej niekorzystne dla siebie reakcje) każda z tych typów sytuacji w specyficznych warunkach może być sytuacją traumatyczną (ośmieszenie publiczne, sytuacja zagrożenia, przeciążenia, zakłócenia, deprywacji to sytuacje wstrząsowe, nerwicorodne)

Sytuacje subtraumatyczne - wywołane przez bodziec o mniejszej sile działania, nie powodują natychmiastowej zmiany zachowania ale mogą się kumulować i prowadzić do obniżenia odporności psychicznej i czego konsekwencją jest nerwica korozyjna.

• Obniżenie regulacji

• Kumulacja negatywnych doświadczeń

• Wytwarzanie irytacji, drażliwości na pewne rodzaje bodźców - wywołuje to zmianę zachowania do ludzi, powoduje nieadekwatne reakcje. Mechanizmy obronne przestają działać.

19. Co to jest norma i jej rodzaje

Norma techniczna

Norma psychiczna - stan ilościowych i jakościowych stanów człowieka

Wg Murphego stosowanie pojęcia normy związane jest przede wszystkim z takimi elementami jak:

• W celu pomiaru

• Opisu

• Związana z tradycją, potwierdzenia zwyczaju

• Stosujemy aby określić brak obciążeń

• W celach pragmatycznych - jako wzór, a traktujemy najdoskonalszy w swojej klasie

Podział norm ze względu na zastosowanie wg. Sanockiego

NORMA

Statystyczna Teoretyczna Kliniczna Kulturowo społeczna

(medyczna)

Norma - w znaczeniu statystycznym to wartość medialna średnia. Pozwala nam na określenie natężenia, rozmiarów, głębokości jakiejś cechy mierzalnej w danej populacji.

Norma - jej przedmiotem jest normalna osobowość jej przejawy i funkcje, procesy psychiczne. W literaturze psychologicznej normalność określa się w kategoriach optymalnego stanu funkcji psychicznych, równowagi psychicznej, szczęścia lub też rozumiemy ją jako subiektywne zadowolenie połączone z samorealizacją.

Norma w ujęciu statystycznym to średnia lub przeciętna. O stwierdzeni norm statystycznych decyduje uzyskanie wyniku zbliżonego do średniej. Wynik taki jest uzyskany przez 2/3 dzieci badanej populacji. Wyniki wykraczające poza te granice wznawiane są za odchylenia od przeciętnej tj. od norm. Pojęcie normy w znaczeniu statystycznym nie może być stosowane samodzielnie mimo swojej przydatności. Statystycznej ujęcie norm wykorzystujemy dla określonego rozmiaru i głębokości stwierdzanych zaburzeń.

Norma w ujęciu tematycznym. Podstawą uznania jednostki za normalną jest posiadanie cech pozytywnych, które składają się na idealny wzorzec osobowości. W procesie terapeutycznym odwołujemy się do teoretycznego wzorca normy, wskazując cele terapii oraz oceniając jej efekty. To jakiś model, wzorzec coś do czego dążymy. Coś sobie wyobrażamy i do konstruktu teoretycznego dążymy.

To sposób patrzenia na człowieka w różnych teoriach. Stosuje się wtedy kiedy chcemy określić stan jednostki, stan grupy w realizacji do ogólnych prawidłowości przyjmując założenia teoretyczne wybranych koncepcji człowieka.

Norma w znaczeniu klinicznym to brak oznak choroby, brak symptomów sygnalizujących oznaki (wskazujących na zaburzenia) sygnalizujących stan patologiczny. Symptomy te występują w dwóch rodzajach subiektywnym (są to przykre uczucia przeżyte przez dziecko lecz nie ujawniane na zewnątrz) i obiektywne (tzw. zewnętrzne)to obserwowalne w zachowaniu objawy nieprzystosowania się np. dziecko pozostawione w przedszkolu bierze udział w zabawie w ujęciu społeczno - klinicznym znaczeniu normą posługujemy się opisując symptomy zaburzeń u badanego dziecka. Objawy obiektywne występują wówczas kiedy człowiek nie jest w stanie zaspokoić swoich potrzeb z powodu dysfunkcji (obniżenie sprawności w zakresie funkcji psychicznych, sensorycznych, motorycznych, intelektualnych) np. funkcjonowanie pod wypływem silnego stresu również z powodu deficytu (braku wiedzy, umiejętności albo efekt niepełnosprawności trwałej (kalectwa)).

Prof. Kimaśniński mówił, że norma to brak objawów, normalny stan normalnej psychiki ciała co związane jest z barkiem odchyleń w zachowaniu.

Norma kliniczna - psychiczna - to harmonia zmiennych osobowościowych (popędy, temperament, charakter) dzięki, którym człowiek osiąga dobre samopoczucie oraz wypełni swoje zadanie osobiste i społeczne a więc to stan równowagi fizycznej, psychicznej ii społecznej.

Norma w znaczeniu społecznym - wg Prof. Sowy to przeciętny wzorzec zachowań cechy psychicznych zespołów tych cech, które składają się na pewien wzorzec kulturowy i są akceptowane społecznie. Za normy społeczne uważa się to co jest przeciętne w danej (konkretnej) dużej grupie społecznej to przystosowanie biologiczne i społeczne i konformistyczne uleganie wymaganiom grupy.

Ostracyzm - wykluczenie z grupy

Poziomy normy kulturowej (Sęk)

1. Zachowania i styl życia przeciętny charakterystyczny dla wzoru zachowań powszechnego w danej kulturze.

2. Zgodny z normą społeczną to taki, który jest typowy dla danej grupy. Spełniający zasady życia społecznego. Wypełnia typowe funkcje w danej grupie. Taki człowiek ma łatwość komunikowania się w grupie ten co respektuje prawa i zasady grupowe, uczestniczenie w kulturze.

Vendetta - za zbrodnie odpowiada zbrodnią - palenie wdowy po śmierci męża

Mead - człowiek zgodny z naturą spełniający normy w grupie, respektuje prawa i zasady grupowe.

Poziom kulturowej aktywności - spełnianie wyraźnie określonych powinności społecznych w różny sposób skodyfikowanych, co stwarza wiele problemów dotyczy rzeczy, społeczeństwa i relacji między jednostkami a grupa społeczna oraz rozdźwięki (zachowania faszystowskie, patologia władzy, grupy przestępcze)

20. Co to jest patomechanizm?

Patomechanizm określa:

1. Liczbę czynników patologicznych

2. Rodzaj zaburzenia (uraz psychiczny - trauma, zaniedbanie pedagogiczne, dyfuzja odpowiadająca w grupie)

3. Czas działania - czas oddziaływania czynnika patogennego na jednostkę

4. Siła urazu - stopień nasilenia bodźca patologicznego.

5. Okres działania bodźca - ile lat kogoś nie ma w rodzinie dziecka - to czas) etap rozwojowy w życiu dziecka

6. Częstość występowania - jednorazowe czy powtarzalne (sytuacje traumatyczne - np. gwałt)

7. Skutki jaki zaburzenia wywołują ze względu między czynnikami patogennymi

Patomechanizm to rodzaj uwarunkowań mechanicznych powiązań przyczyn, to określenie związku przyczynowo skutkowych. Im wcześniej zadziała patomechanizm tym powoduje głębsze, rozleglejsze zaburzenia.

Makrozaburzenia - we wszystkich sferach mikrozaburzenia - w zakresie pierwszej funkcji lub sfery.

21. Co to jest terapia i jej rodzaje.

Terapia - to wszelaka forma pomocy psychologicznej, pedagogicznej, społecznej udzielona osobą, które tej pomocy potrzebują: pacjentowi, klientowi, podopiecznemu, małoletniemu, skazanemu, osadzonemu, nieletniemu, uczniowi, studentowi, dzieciom, dorosłym, rodzicom, współmałżonkowi, wszystkim, którzy tej pomocy wymagają w celu usunięcia złagodzenia wszelkich zaburzeń, czy zniwelowaniu, zminimalizowaniu negatywnych skutków tych zaburzeń oraz wszelkie formy pomocy związanej z oddziaływaniem na środowisko, które tej pomocy potrzebuje.

Terapia - to część procesu psychopedagogicznego, terapeutycznego, wychowawczego, korekcyjnego.

PODZIAŁ TERAPII ZE WZGLĘDU NA:

1. CEL ODDZIAŁYWAŃ TERAPEUTYCZNYCH:

1. RESOCJALIZACJA - powtórne uspołecznienie, opanowanie roli zgodnie z normami społecznymi

2. REWALIDACJA - przywracanie pełnej sprawności w zakresie wszystkich funkcji

• REHABILITACJA - usprawnienie zaburzeń funkcji w takim stopniu na ile jest to możliwe

• REEDUKACJA - powtórna edukacja

• PRZEDMIOT ODDZIAŁYWAŃ:

1. TERAPIA PSYCHOMOTORYCZNA - usprawnienie zaburzonych funkcji motorycznych przez podnoszenie bezpieczeństwa

• Resocjalizacja

• Psychoterapia

• Logoterapia

• Socjoterapia

• SPOSÓB TERAPII

• medyczna

• pedagogiczna

• psychologiczna

• socjoterapia (śodowiskowa terapia)

• TECHNIKA (SPOSÓB) TERAPII:

• Indywidualna

• Grupowa

• Zajęciowa (realizacja jakiegoś zadania np. przez sztukę)

• Zabawowa ( np. drama - odgrywanie ról)

• ZE WZGLĘDU NA ORIENTACJE BADAWCZE

• Systemowa

• Gestalt

• Poznawcza

• Psychoanaliza

22. osobowość typu bordeline

Borderline inaczej nazywane też pogranicznym zaburzeniem osobowości lub BPD (ang. Borderline Personality Disorder) - zaburzenie osobowości na pograniczu psychozy i nerwicy, w którym występuje wzorzec zachowań zdominowany niestabilnością w relacjach interpersonalnych, ocenie osoby własnej i afektach oraz zaznaczona wybuchowość. Ten typ zaburzenia cechuje niestabilność emocjonalna spowodowana wyraźnymi wahaniami nastroju oraz działania o charakterze samookaleczającym, rzadziej próby targnięcia się na swoje życie.

Według DSM-IV borderline to zaburzenie z pogranicza (301.83)

W ICD-10 wystepuje pojęcie osobowość chwiejna emocjonalnie (F60.3)

• typ impulsywny (F60.30)

• typ borderline (F60.31)

Borderline cechuje: niestabilność emocjonalna (nadmierne emocje w jednych momentach i brak uczuć w innych); intensywność i niestabilność relacji z innymi ludźmi (przechodzenie pomiędzy ekstremami - idealizacji i dewaluacji, miłości i nienawiści); niestabilny i zaburzony obraz własnego "ja" (brak stabilnej wiedzy o tym kim się jest i czego się chce, błędna samoocena); chroniczne uczucie pustki wewnętrznej i znudzenia; impulsywność i skłonność do ryzykownych zajęć; tendencje do działań samodestrukcyjnych; duże huśtawki nastroju zmieniające się w cyklach godzinnych, zmierzające zwykle ku uczuciom negatywnym (smutek, przygnębienie, niepokój, złość); przesadna złość i agresja, skłonność do krytykowania i atakowania werbalnego innych; nastawienia urojeniowe; objawy dysocjacyjne ("oderwanie się od rzeczywistości"); oraz paniczny lęk przed porzuceniem.

Jest zaburzeniem występującym często (zachorowalność około 2%). Wymaga wielokierunkowego leczenia, nieraz hospitalizacji.

Kryteria diagnostyczne ICD-10 [edytuj]

1. zaburzony obraz siebie

2. uczucie pustki

3. intensywne związki

4. lęk przed porzuceniem

5. samouszkodzenia

Kryteria diagnostyczne DSM-IV [edytuj]

1. gorączkowe wysiłki uniknięcia rzeczywistego lub wyimaginowanego odrzucenia

2. niestabilne i intensywne związki interpersonalne, charakteryzujące się wahaniami pomiędzy ekstremami idealizacji i dewaluacji

3. zaburzenia tożsamości: wyraźnie i uporczywie niestabilny obraz samego siebie lub poczucia własnego ja (sense of self)

4. impulsywność w co najmniej dwóch sferach, które są potencjalnie autodestrukcyjne (np. wydawanie pieniędzy, seks, nadużywanie substancji, lekkomyślne prowadzenie pojazdów, kompulsywne jedzenie)

5. nawracające zachowania, gesty lub groźby samobójcze albo działania o charakterze samookaleczającym

6. niestabilność emocjonalna spowodowana wyraźnymi wahaniami nastroju (np. poważnym epizodycznym głębokim obniżeniem nastroju (dysphoria), drażliwością lub lękiem trwającymi zazwyczaj kilka godzin, a jedynie rzadko dłużej niż kilka dni)

7. chroniczne uczucie pustki

8. niestosowny, intensywny gniew lub trudności z kontrolowaniem gniewu (np. częste okazywanie humorów (frequent displays of temper), stały gniew, powtarzające się bójki)

9. przelotne, związane ze stresem myśli paranoiczne (paranoid ideation) lub poważne symptomy rozpadu osobowości (dissociative symptoms)

23. Co to jest socjopatia i czym się charakteryzuje.

SOCJOPATA (dysocjalna antyspołeczna) - zaburzona jednostka w kontaktach społecznych z drugim człowiekiem .

Cechy charakterystyczne tego zjawiska :

1. socjopata ma zachowanie antyspołeczne bez wystarczającej motywacji - socjopatia zachowuje się zawsze niezgodnie z ogólnie panującymi zasadami zachowania, prawa. Wśród tych osobników istnieją jednostki, które planują swoje zachowania, liczą na jakieś korzyści. Inni zaś krzywdząc drugiego człowieka nie maja w tym wyraźnego celu, nawet nie wiedza czemu to robią (brak motywacji w zachowaniu). Zachowanie antyspołeczne socjopaty sprawia często wrażenie bezcelowych, impulsywnych, irracjonalnych; charakteryzujące się perswazyjna impulsywnością (natychmiastowa reakcja na bodziec)

2. brak sumienia i odpowiedzialności wobec innych:

• brak wstydu, poczucia winy i skruchy, osoby te nie są zdolne do głębokiej troski o drugiego człowieka

• kontakty międzyludzkie są u socjopatow płytkie, nastawione na eksploracje drugiej osoby

• kłamliwość i manipulowanie jednostka

• nieprzywiazywanie się do drugiego człowieka, brak reakcji na zaufanie, miłość i czułość; socjopata nie odbiera sygnałów z otoczenia, nie reaguje na przykłady innych, na to co jest norma, na tłumaczenie danych sytuacji. Relacje z druga osoba jest zaburzona, socjopata jest jakby za szyba i nie widzi swoich złych nawyków, zachowań jako złe, niezgodne z norma

• socjopata ma naruszona strukturę emocjonalna - brak miłości w dzieciństwie; do socjopatii trzeba dojść aby znaleźć drogę do wyeliminowania tego zaburzenia

3. ubóstwo emocjonalne :

• płytkość i ubogie emocje

• niemożność wzruszeń

24. Co to jest bulimia i przyczyny bulimii

Bulimia (żarłoczność psychiczna) jest zespołem charakteryzującym się okresowymi napadami obżarstwa i nadmierną koncentracją na kontroli masy ciała. Pacjentki z bulimią stosują skrajne metody przeciwdziałania przybieraniu na wadze. Pod wieloma względami żarłoczność psychiczna jest podobna do jadłowstrętu psychicznego. Podobnie jak w anoreksji, chorują głównie kobiety, ale pierwsze objawy występują w nieco późniejszym wieku. Zaburzenie to pojawia się niekiedy jako dalszy ciąg przewlekłego jadłowstrętu (chociaż bywa także odwrotna kolejność). Zdarza się, że stan pacjentki z jadłowstrętem ulega poprawie, tj. przybiera ona na wadze, pojawiają się miesiączki, ale pacjentka zaczyna przejadać się i wymiotować.

Przyczyny bulimii

• traktowanie jedzenia jako namiastki miłości - osoba, która czuje się samotna
  i niekochana, je, aby zrekompensować te negatywne uczucia,

• obrona przed seksem - niektóre kobiety obawiają się seksu, otyłością wysyłają sygnał ,,nie jestem atrakcyjna, nie chcę seksualnych relacji”,

• stresujące wydarzenia życiowe - (kłótnie, choroby, śmierć w rodzinie) - pacjenci
  z bulimią przejadają się, ponieważ pokarm powoduje wydzielanie w mózgu serotoniny, która może poprawić ich samopoczucie i ułatwić odprężenie,

• niska samoocena - osoby chore okresy niepokoju próbują łagodzić gwałtownymi napadami jedzenia.

25. Co to jest anoreksja objawy anoreksji

Zgodnie z Międzynarodową Statystyczną Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD - 10), anoreksję (jadłowstręt psychiczny) diagnozuje się, gdy występują wszystkie cztery wymienione niżej objawy (u dzieci - pięć objawów):

• spadek wagi (lub, u dzieci, brak przybytku wagi) prowadzący do masy ciała o co najmniej 15% poniżej prawidłowej lub oczekiwanej w stosunku do wieku i wzrostu (indeks wagi ciała wynosi poniżej 17,5 kg/m2);

• spadek wagi jest narzucony samej sobie poprzez unikanie "tuczącego" pożywienia; a ponadto za pomocą jednej z następujących czynności: prowokowanie wymiotów, przeczyszczanie, wyczerpujące ćwiczenia fizyczne, stosowanie leków tłumiących łaknienie lub środków moczopędnych;

• samoocenianie siebie jako osoby otyłej oraz zaburzający strach przed przytyciem, co prowadzi do narzucania samej sobie niskiego progu wagi ciała; obawa przed otyłością występuje w formie natrętnej myśli nadwartościowej;

• zaburzenia endokrynne przejawiające się u kobiet zanikiem miesiączkowania, a u mężczyzn utratą zainteresowań seksualnych i potencji (wyjątkiem jest krwawienie z dróg rodnych u kobiet stosujących substytucyjne leczenie hormonalne, najczęściej w postaci przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych); stwierdza się również wzrost poziomu hormonu wzrostu i kortyzolu oraz zmiany metabolizmu hormonu tarczycy i zaburzenia wydzielania insuliny;

• u dzieci występuje ponadto opóźnienie albo zahamowanie licznych zjawisk związanych z okresem pokwitania (wzrost ulega zatrzymaniu, u dziewcząt nie rozwijają się piersi i występuje pierwotny brak miesiączek, u chłopców narządy płciowe pozostają w stanie dziecięcym); objaw ten można zaobserwować, jeśli początek choroby miał miejsce przed okresem pokwitania; po powrocie do zdrowia pokwitanie często przebiega normalnie.

Jeśli nie występują wszystkie wymienione wyżej objawy, lub występują w łagodniejszym nasileniu, diagnozuje się jadłowstręt psychiczny atypowy.

Na podstawowy syndrom anorexia nervosa składają się następujące objawy:

• odmawianie utrzymania wagi ciała ponad minimalną dla danej grupy wiekowej normę,

• eskalacja lęku przed wzrostem wagi albo staniem się grubym,

• brak przynajmniej trzech kolejnych menstruacji,

• nieadekwatne spostrzeganie własnego ciała.

Przebieg anoreksji może mieć charakter epizodyczny - jednorazowy, średni - przewlekły, polegający na nawrotach choroby (np. w obliczu trudnych sytuacji) na przemian z okresami remisji - co w tym przypadku oznacza powrót do normalnej wagi - oraz, po trzecie, trwały, niesłabnący aż do zejścia śmiertelnego na skutek wycieńczenia organizmu.

26. Uwarunkowania i przyczyny zaburzeń psychopatycznych.

1. czynniki psychologiczne ( uzależnione od potrzeb , od siebie samego )

2. czynniki społeczno - kulturowe

3. czynniki biologiczne

AD. 1

1. koncepcja deprywacji potrzeb ( prof. Spitz ) warunkuje psychopatię jako brak podstawowych potrzeb psychicznych tzn. potrzeby miłości , akceptacji , bezpieczeństwa , przynależności

2. koncepcja narcyzmu - dotyczy ona procesu uspołecznienia dzieci , czyli powolnego niwelowania cech narcystycznych . Wg psychoanalityków każdy z nas rodzi się jako osoba narcystyczna . Proces uspołecznienia powoduje , że te cechy są usunięte

3. koncepcja niedorozwoju superego - dotyczy zaburzonego procesu identyfikacji z osobami znaczącymi w rodzinie . Zaburzone jest wytwarzanie obrazu samego siebie w szczególności sylwetki moralnej jednostki . Psychopata nie ma sumienia w skutek zaburzonej identyfikacji

AD. 2

Do tych czynników zaliczamy :

• postawy wychowawcze rodziców

• style wychowania

• wartości normy środowiska

• zasady postępowania ( ogólnie , dekalog zachowań jakie przedstawia dziecku rodzina )

AD. 3

1. dziedziczenie skłonności - występowanie pewnych cech społecznie nieakceptowanych

2. aberracje chromosomalne - dotyczy dodatkowego chromosomu Y w kodzie genetycznym psychopaty

Dziedziczone są najczęściej cechy charakterologiczne jak np. impulsywność . Dodatkowy chromosom powoduje zwiększoną impulsywność . Niski poziom bodźca wywołuje nadmierną reakcję .

27. co nazywamy psychozą

PSYCHOZY - to zaburzenia psychiczne dotyczące nieadekwatnego odbioru bodźców. Osoba w stanie psychozy nie ma świadomości zaburzeń, bowiem wobec siebie jest bezkrytyczna i wydaje jej się, że ona funkcjonuje normalnie natomiast świat na zewnątrz jest postrzegany jako nieprzewidywalny, groźny.

28. .co to jest diagnoza, rodzaje diagnoz

Diagnoza - to rozpoznanie stanu rzeczy to określenie zaburzeń, przyczyn zaburzeń i patomechanizmów ich powstania.

Diagnoza - to czynności badawcze, postępowanie diagnostyczne zmierzające do rozpoznania zaburzeń zaklasyfikowania ich do określonej jednostki, określenie przyczyn zaburzeń (etiologii, prognozy rozwojowej i wskazań do terapii)

Diagnoza to wynik postępowania badawczego.

Rodzaje diagnoz:

• Całościowa - dotycząca całokształtu funkcji danej grupy, jednostki, środowiska. Dokonywana przez zespół specjalistów: psycholog, socjolog, lekarz. Wszystkie sfery:

• Cząstkowa - dotyczy jednej sfery funkcjonowania jednostki, grupy, środowiska lub kilku sfer

• Pozytywna - podkreśla to co w jednostce, grupie, środowisku jest pozytywne. Jednostki potencjalne jednostki grupy, środowiska. Prognozowanie zmian rozwojowych

• Negatywna - rozpoznawanie negatywnych aspektów zachowania

• Społeczne (prof. Czubała) - najistotniejsze są te zaburzenia zachoania ze względu na ich rodzaj i przyczyny oraz skutki zaburzeń i czynniki pomocne w terapii

Społeczny aspekt diagnozy polega na określeniu:

• Aspektów przyczyn tkwiących w środowisku

• Skutków czyli konsekwencji społecznych

• Określenie produkcji dotyczy ona realnych możliwości jednostki zaburzonej oraz realnych możliwości systemu społecznego, w którym jednostka funkcjonuje

29. Podaj rodzaje wsparcia społecznego co to jest wsparcie społeczne?

Wsparcie społeczne oznacza środki jakie dostarczają inni komunikując nam, ze jesteśmy kochani, najlepsi, wartościowi. Wsparcie społeczne działa na wszystkich poziomach.

Rodzaje wsparcia:

• Społeczne - oznacza środki, które dostarczają nam inni w celu obniżenia napięcia i stosowania sposobów radzenia sobie z sytuacja problemową. Wsparcie społeczne to rodzaj interakcji społecznej. Polegająca na wymianie emocji, informacji, instrumentów działania, dóbr materialnych związanych z bezpośrednią relacją pomiędzy obydwojgiem uczestników związaną z bezpośrednią relacją pomiędzy osobą wspierającą i poszukującą wsparcia. Wsparcie ma zbliżyć się do rozwiązania problemu, rozwiązać go.

• Wsparcie emocjonalne - związane z wymianą emocji i obniżeniem napięcia lękowego, tworzeniem warunków oparcia, poczucia przynależności.

• Rzeczowe - związane ze wsparciem materialnym, egzystencjonalnym, finansowym, rzeczowym, (np. zapomogi losowe, dofinansowania państwowe)

• Informacyjne - poznawcze, wymiana informacji, która zmierza do zrozumienia sytuacji poznania lepszych aspektów tej sytuacji. Redefinicja przepracowanie sytuacji związane z traumą i odzyskanie kontroli nad własnym życiem

• Instrumentalne - polega na dostarczeniu ludziom instrumentu do działania. Trafność wsparcia na ile jest skuteczna i pomocne aby wyjść z sytuacji. Takie zasoby i umiejętności aby radzić sobie z sytuacją traumatyczną.

30. Style wychowania

Zaspokojenie potrzeb psychicznych rodziny.

Style wychowania:

1. liberalny - liberalistyczny - nadmiernie pobłażliwy, zaspakajanie wszystkich życzeń dziecka, tzw. bezstresowe wychowanie

2. rygorystyczne - zbyt surowe, nadmierne ograniczanie swobody dziecka, wygórowane wymagania, nadmierna kontrola i ochrona

3. niekonsekwentny - brak jakiejkolwiek zgodności postaw pomiędzy rodzicami. Manipulacja rodzicami przez dziecko. Im mnijsze dziecko tym bardziej skuteczny styl.

Bardzo efektywnym stylem wychowania w przypadku nastolatka to liberalny u młodszego dziecka rygorystyczny. Podstawą zaburzeń jest styl niekonsekwentny, rodzice nie są zgodni w swoich zachowaniach.

Style życia w rodzinie:

1. „Bierz udział w podziale sam nie daj nic” - dzieci zaniedbane, jedna osoba utrzymuje rodzinie a partner koncentruje się na samym sobie.

2. „Każdy dla siebie” - każdy z członków rodziny nastawiony jest na osiąganie własnych korzyści

3. ”Piraci na pokładzie okrętu związani ze sobą jedynie rządzą skarbu” - jest to dążenie rodziców do wspólnego celu zewnętrznego nie dostrzegają dziecka oddziałują na niego w sposób nieprzemyślany

4. „Dwoje dla siebie” - gdy rodzice skoncentrowani są na pełnieniu ról małżeńskich, zaniedbują role rodzicielskie przyjmują wobec dziecka postawy nacechowane dystansem

5. „Wszystko dla dzieci” - dominowanie ról rodzicielskich przy braku zainteresowania rolami małżonków.

31. Struktura formalna rodziny

Struktura formalna rodziny:

1. Sytuacja formalna - kto w rodzinie wychowuje dzieci kto ma prawa rodzicielskie, czy są one ograniczone lub odebrane.

2. Struktura rodziny - (norma - rodzina pełna) rodzina niepełna, rodzina nieadopcyjna z pełnymi prawami, rodzina zastępcza, rodzina zrekonstruowana (jeden rodzic np. drugi mąż), konkubinat, kohabitacyjny, samotne rodzicielstwo - nie wynika z tego, że jeden z rodziców nie żyje tylko z tego, że nie chcą już być razem ze sobą

3. Skład rodziny - jedyne dziecko czy też rodzeństwo, które z kolei jest dziecko, czy jest to rodzina wielodzietna dobrze funkcjonująca, czy rodzina zaniedbana wychowawczo, jakiego rodzaju działania tu mogły zadziałać powodując zaniedbania wychowawcze.

4. Patologie społeczne - bezdomność, bezrobocie, alkoholizm, narkomania, prostytucja, włóczęgostwo

5. Sytuacja materialna - dochody rodziców i dochody dzieci

6. Wiek rodziców (dane rodziców) - wiek, zbyt młodzi, niedojrzali, nieodpowiedzialni, zbyt dojrzali - możliwość przygotowania i wychowania do życia dziecka

7. Pochodzenie społeczne

8. Postawa w ogóle wobec dziecka

9. Poziom wykształcenia

10. Poziom kulturowy

11. Stosunek do pracy zawodowej matki

32. Depresja

Depresja (choroba)

Vincent van Gogh, który sam cierpiał z powodu depresji, namalował obraz 25.07.1890 roku przedstawiający desperacje oraz brak nadzieji w depresji.

Psychoza

schizofrenia paranoidalna hebefreniczna katatoniczna niezróżnicowana rezydualna

psychozy afektywne depresja mania choroba afektywna dwubiegunowa

parafrenia

zespół Korsakowa

Depresja jako zaburzenie

Depresja jednobiegunowa - zaburzenie psychiczne charakteryzujące się objawami, które można następująco pogrupować:
- symptomy emocjonalne: obniżony nastrój - smutek i towarzyszący mu często lęk, utrata radości życia (począwszy od utraty zainteresowań, skończywszy na zaniedbywaniu potrzeb biologicznych); czasem dysforia (zniecierpliwienie, drażliwość);
- symptomy poznawcze: negatywny obraz siebie, obniżona samoocena, samooskarżenia, pesymizm i rezygnacja, (w skrajnych wypadkach mogą pojawić się także urojenia depresyjne);
- symptomy motywacyjne: problemy z mobilizacją do wszelkiego działania, które może przyjąć wręcz formę spowolnienia psychoruchowego; trudności z podejmowaniem decyzji;
- symptomy somatyczne: zaburzenie rytmów dobowych (m.in. zaburzenia rytmu snu i czuwania), utrata apetytu (ale w depresji łagodnej czasem obserwuje się wzrost a nie spadek wagi ciała chorego), osłabienie i zmęczenie, utrata zainteresowania seksem, czasem skargi na bóle i złe samopoczucie fizyczne.

Typy depresji

• depresję epizodyczną (epizody depresyjne (F32)) - trwa krócej niż dwa lata i charakteryzuje się wyraźnym początkiem;

• zaburzenia depresyjne nawracające (F33) - powtarzające się epizody depresji bez objawów wzmożonego nastroju i zwiększonej energii w przeszłości (zob. mania)

• depresję endogenną - uwarunkowana biologicznie; ostrzejsza w przebiegu od egzogennej;

• depresję egzogenną (depresja reaktywna) - poprzedzona stresującym zdarzeniem.

Niektórzy badacze twierdzą, iż w rzeczywistości mamy tu do czynienia z tą sama depresją jednobiegunową, a powyższy podział tak naprawdę odzwierciedla podział na depresję ostrą i łagodną.

• depresję przewlekłą (dystymia (F34.1)) - trwa co najmniej dwa lata, a remisja nie trwa dłużej niż dwa miesiące.

• depresję poschizofreniczną (F20.4) - przejawia się w epizodzie depresyjnym po psychozie schizofrenicznej. Objawy schizofreniczne, występują, lecz nie dominują już w obrazie klinicznym.

Na depresję częściej chorują kobiety niż mężczyźni, zwykle rozwija się ona później niż depresja dwubiegunowa.

15% pacjentów z ciężką depresją umiera wskutek samobójstwa, 20-60% chorych na depresję próbuje sobie odebrać życie, 40-80% ma myśli samobójcze.

Modele teoretyczne depresji oraz rodzaje terapii

Model biologiczny

Według modelu neurochemicznego przyczyną depresji może być niedobór pewnych amin biogenicznych (substancji neurochemicznych wspomagających przekazywanie impulsów nerwowych w synapsach między neuronami). Hipotezy na temat neurochemicznego podłoża depresji dotyczą głównie spadku poziomu norepinefryny (inaczej noradrenaliny; hipoteza katecholaminowa) oraz serotoniny (hipoteza serotoninowa). Obniżenie poziomu tych amin biogenicznych powoduje pojawienie się deficytów motywacyjnych.

Norepinefryna (bądź serotonina) wyprodukowana w jednej komórce nerwowej jest uwalniana do synapsy, gdzie stymuluje drugą komórkę. Aby powstrzymać tę stymulację norepinefryna (bądź serotonina) musi zostać zdeaktywowana:

• albo przez reabsorpcję do neuronu presynaptycznego

• albo przez jej zniszczenie.

Leki antydepresyjne powstrzymują te procesy, nie dopuszczając do spadku poziomu norepinefryny i serotoniny. Biorąc pod uwagę mechanizm działania, wyróżniamy następujące grupy leków antydepresyjnych:

• leki trójpierścieniowe - zatrzymują dostępną norepinefrynę (bądź serotoninę) w synapsie przez blokowanie reabsorpcji (tzw. hamowanie nieselektywne wychwytu zwrotnego) - np. amitryptylina, doksepina, imipramina, klomipramina.

• leki czteropierścieniowe - mianseryna.

• leki hamujące selektywnie wychwyt serotoniny (SSRI), np. fluwoksamina, fluoksetyna (nazwa handlowa: Prozac) lub paroksetyna.

• SNRI - wenlafalsyna.

• inhibitory MAO - które opóźniają rozkład chemiczny amin biogenicznych przez hamowanie monoaminoksydazy, enzymu które jest za owo rozbijanie odpowiedzialny - np. moklobemid.

Działanie leków przeciwdepresyjnych zaczyna się dopiero po wielu dniach, a wyraźna poprawa widoczna jest dopiero po 4-6 tygodniach.
Czasem w leczeniu depresji stosuje się neuroleptyki.

Rzadką metodą terapii w bardzo głębokiej depresji są elektrowstrząsy. Obecnie aplikuje się ECT zwykle jednostronnie - tylko do półkuli niedominującej, w której nie ma ośrodków mowy. Elektrowstrząsy prawdopodobnie zwiększają ilość dostępnej norepinefryny oraz innych amin biogenicznych, ale jednocześnie wywołują rozliczne efekty uboczne.

Neuroanatomiczna teoria depresji głosi, że przyczyną tego zaburzenia jest nadmierna aktywność prawego płata czołowego.

Teorię o organicznym charakterze depresji wspierają następujące fakty:

• depresja często pojawia się po okresie naturalnych zmian fizjologicznych u kobiet (np. po porodzie)

• silne podobieństwo objawów depresji u przedstawicieli różnych kultur

• wysoka skuteczność biologicznych metod terapii (preparatów trójpierścieniowych, inhibitorów MAO, elektrowstrząsów)

• depresja pojawia się jako skutek uboczny stosowania pewnych leków (np. leków hipotensyjnych, przeciwnowotworowych, przeciwparkinsonowskich, kortykosteroidów, neuroleptyków, estrogenów i progesteronu i niektórych antybiotyków).

Model psychodynamiczny

W modelu psychodynamicznym uważa się, że depresja (tak jak i inne zaburzenia) ma swoje źródła w nierozwiązanym konflikcie z przeszłości.

Pierwsze modele teoretyczne depresji w ujęciu psychoanalitycznym przedstawili w artykule „Żałoba i melancholia” Karl Abraham (1911) oraz Zygmunt Freud (1917).

Freud uważał, że przyczyną depresji jest skierowanie całej agresji do wewnątrz, w efekcie czego dochodzi do obniżenia samooceny, samooskarżeń, czy wręcz samobójstwa. Osoba depresyjna w dzieciństwie skierowała swoją miłość na drugą osobę i doznała rozczarowania. W efekcie identyfikuje się z utraconym obiektem, „włącza” go w obszar swojego ego. Złość odczuwana pierwotnie wobec utraconego obiektu zostaje skierowana na samego siebie. Kolejne doświadczenia straty i odrzucenia reaktywują uczucia związane z utratą pierwotnego obiektu.

Wg Melanii Klein (teoria relacji z obiektem) jakość relacji matki i dziecka w pierwszym roku życia decyduje o tym, czy w przyszłości jednostka będzie miała skłonności do depresji. Zdaniem autorki każde dziecko przechodzi przed pierwszym rokiem życia okres, w którym szczególnie silnie przeżywa złość - reakcję na frustracje w kontakcie z matką, oraz strach, będący z kolei reakcją na przeżywany gniew (tzw. pozycja depresyjna). Jeżeli uczucia gniewu i strachu w relacji z matką są silniejsze niż doświadczane uczucie miłości, pojawiają się patologiczne sposoby rozwiązywania „pozycji depresyjnej”, do których jednostka może powracać w życiu dorosłym.

Część psychodynamicznych teorii depresji akcentuje istnienie określonych typów osobowości depresyjnej, które kształtują się w dzieciństwie. Generalnie typy te charakteryzują się nadmiernym poleganiem na zewnętrznych źródłach samooceny, gratyfikacji oraz nadawania znaczenia własnym działaniom (koncepcja Arietiego, Rado, Fenichela - ci dwaj ostatni kładą także akcent na narcystyczne elementy osobowości depresyjnej oraz narcystyczne zranienie we wczesnym dzieciństwie).

Z kolei nurt związany z Edwardem Bibringiem podkreśla, że kluczowym czynnikiem w rozwoju depresji jest bezradność w osiąganiu celów - zaburzenie to pojawia się, gdy ego czuje się bezradne w zaspokajaniu swoich aspiracji; przyczyną tego stanu rzeczy mogą być stawiane nierealistyczne oczekiwania oraz przeżycie silnego poczucia bezradności, najprawdopodobniej w fazie oralnej.

Teorie psychodynamiczne więc za punkt wyjścia uznawały utratę ważnego obiektu i ewoluowały w kierunku spostrzegania ogólnego braku podstaw dobrego funkcjonowania i samopoczucia (w tym braku stabilnego poczucia własnej wartości) - czyli słabości ego, czemu często towarzyszy nadmiernie krytyczne, niestabilne superego.

Terapia psychodynamiczna depresji odwołuje się do typowych dla psychoanalizy czynników leczniczych (a więc usuwania przeniesień, uświadamiania treści nieświadomych, usuwania obron przez interpretację), gdzie podstawowym mechanizmem zmiany jest wgląd. Treścią pracy są z reguły narcystyczno-oralne potrzeby miłości, opieki, akceptacji.

Model poznawczo-behawioralny

Teorie poznawczo-behawioralne depresji zakładają, że osoba depresyjna przyswoiła sobie nieadaptacyjny wzór reagowania, który można zmienić w procesie uczenia się nowych umiejętności. Celem leczenie jest modyfikacja specyficznych zachowań i myśli, w których upatruje się przyczynę depresji. Zdecydowanie najsłabszym punktem poznawczych teorii jest wyjaśnianie somatycznych symptomów depresji.

Szczególną popularnością cieszy się model zaproponowany przez Aarona T. Becka. Jego zdaniem zachowanie jednostki zależy od typu informacji, jakie docierają do niej z zewnątrz oraz sposobu, w jaki ona te informacje przekształca i interpretuje. U podłoża depresji zdaniem Becka leżą nieracjonalne schematy poznawcze, które mają źródło w dzieciństwie i są rezultatem traumatycznych wydarzeń, powtarzanych negatywnych osądów (najczęściej przez rodziców) oraz przez naśladowanie depresyjnych modeli. Podstawowy schemat poznawczy w depresji to tzw. triada poznawcza: negatywne myśli o sobie, o świecie i o przyszłości. Takie poglądy są przyczyną niskiej samooceny oraz emocjonalnych i fizycznych objawów charakterystycznych dla depresji. Drugim mechanizmem depresji są systematycznie dokonywane błędy logiczne w procesie wnioskowania, które sprzyjają pogorszeniu się samopoczucia i uniemożliwiają obiektywną ocenę sytuacji przez jednostkę.

Terapia zgodna z ujęciem Becka jest krótkoterminowa, dyrektywna, ustrukturalizowana i ukierunkowana przede wszystkim na przekształcenie schematów poznawczych. Korzysta się w niej z technik behawioralnych.

Inne teorie poznawczo-behawioralne:

• teorie samokontroli (O'Hara i Rehm) - wskazują jako przyczynę depresji specyficzne deficyty w zakresie samoobserwacji, samoewaluacji oraz samowzmacniania; terapia przypomina w ogólnych zasadach terapię w podejściu Becka.

• teorie oparte na pojęciu wzmocnienia (Lewinsohn) - upatrujące przyczyny depresji w niskim poziomie pozytywnych zewnętrznych wzmocnień; jako jeden z typów terapii proponuje się tu trening umiejętności społecznych.


Żaden z powyższych modeli nie wyjaśnia wszystkich zjawisk związanych z depresją.

Depresja jako zespół objawowy

Zespół depresyjny - występuje najczęściej w przebiegu choroby afektywnej i obejmuje następujące objawy: obniżenie nastroju, spowolnienie toku myślenia, spowolnienie ruchowe. Zespół ten bywa też nazywany depresją prostą. Zespół ten poza depresją jednobiegunową i dwubiegunową obserwuje się w psychozach inwolucyjnych (depresja inwolucyjna), psychozach przedstarczych i starczych, czasem w schizofrenii, w psychozach reaktywnych.

33. podaj definicję profilaktyki

PROFILAKTYKA to:

(przeciwdziałanie, ochrona, prewencja, zapobieganie, proces dydaktyczny)

34. Czym przejawia się osobowość nieprawidłowa wg Jakubika?

PROF. JAKUBIK ZABURZENIA OSOBOWOŚCI

• Mniejsza lub większa autonomia zachowań reaktywnych (tzn. działanie zbyt silnych bodźców zewnętrznych na organizm)

• Przewaga zachowań reaktywnych nad celowymi (zachowania trudne)

• Zachowania celowe

• Trudności w podejmowaniu decyzji, brak planów działania i planów życiowych

• Tendencja do fiksacji

• Słaba zdolność do antycypacji

• Brak tolerancji na przeciążenia bodźców emocjonalnych

• Dominacja stanu emocjonalnego nad innymi procesami

Przyczynami takiego stanu jest nieprawidłowe działanie funkcji samoregulacyjnych mechanizmów przystosowawczych.

35. Scharakteryzuj mechanizmy obronne

Syndrom samoregulacyjnych mechanizmów przystosowawczych:

1. Mechanizmy restrukturalizacyjne - (poznawcze, informacyjne) prawidłowy albo nie obraz siebie, najsilniejsza strona prawidłowo ukształtowanej osobowości

2. Obronne - kompensacyjne, emocjonalne - aby obniżyć lęk

3. Odreagowania - wyładowujące, aktywacyjne, uwolnienie energii, której człowiek nie koniecznie musi kontrolować.

4. Mechanizmy manipulacyjne - kontrolne, potrzeba self control manie kontroli nad którą się znajdziemy, aby panować nad sobą i otoczeniem w jakimś konkretnym celu.

Stosujemy go po to aby utrzymać kontrolę całego organizmu, w celu podtrzymania równowagi całej osobowości. Wszystkie są powiązane, wszystkie funkcję mają generalnie charakter obronny bo celem ich jest dążenie do redukcji napięcia związane z rozbieżnościami informacyjnymi na własny temat w celu utrzymania stabilnego obrazu samego siebie.

Restrukturalizacyjne:

• Redukcja rozbieżności informacyjnej na swój temat poprzez przetworzenie zakodowanej informacji co prowadzi do zmian w obrazie samego siebie

• Restrukturalizacja psychotyczna (urojeniowa) nierzeczywisty obraz samego siebie

• Restrukturalizacja neurotyczna (lękowa) zwiazana z obniżeniem obrazu samego siebie i oceny ze względu na przeżycia traumatyczne (liczne fobie, natręctwa)

Obronne:

Trwałe wzory zachowania lub reakcje automatyczne

To nieświadome, nawykowe sposoby zachowania, które obniżają napięcie emocjonalne najczęściej lękowe, ułatwiające utrzymanie dobrego samopoczucia przez co sytuacja nie jest tak trudna jakby się wydawała ale nie rozwiązanie sytuacji powoduje napięcie, które wynika z niezadowolenia. Jest mniejsza:

• Projekcja

• Wyparcie (represja)

• Tłumienie (supresja)

• Identyfikacja

• Kompensacja

• Nadkompetencja

• Sublimacja (uwznioślenie)

• Idee nadwartościowe

• Fantazjowanie

Odreagowania:

Poziom:

- sensoryczny

- behawioralny

Obniżają poziom energii ze względu na czynności fizyczne wymagające dużej siły.

Manipulacyjne:

Istotą działań jest uzyskanie odpowiedniego stopnia kontroli nad otoczeniem nad sytuacją po to żeby utrzymać określony obraz samego siebie alby osiągnąć własne cele, aby stworzyć (wykreować) obraz siebie wobec innych osób

Są normą jeśli mają:

• Słabe natężenie

• Charakter doraźny

• Kiedy nie są jedynym sposobem rozładowania napięcia

Stosujemy by obronić dobre imię samego siebie, po to żeby uzyskać korzyści po to żeby zdobyć potwierdzenie własnej atrakcyjności mające dla nas wartość dodatnia po to żeby kontrolować sytuację a nie być kontrolowanym.

• Ingracjacja - zwiększenie własnej atrakcyjności w oczach osoby na której mi zależy, podnoszenie wartości partnera (przez prawienie komplementów, pochlebstw) podwyższanie jego wartości w celu osiągnięcia jakiegoś celu

• Autoprezentacja pozytywna i negatywna

• Zachowania agresywne - postać słowna, symboliczna

• Samobójstwa

36. Wymień czynniki patogenne w działające po urodzeniu.

Działania czynników patogennych po urodzeniu:

• Infekcje wirusowe i bakteryjne - powikłania ze strony centralnego układu nerwowego

• Zatrucie lekami lub czadem

• Urazy czaszki ze wstrząśnieniem lub otwarte

• Zaburzenia metabolizmu - przemiana materii nieprawidłowa praca transmiterów

• Zaburzenia hormonalne

• Niepożywnie 1 okres życia u dziecka

• Choroby somatyczne

Fazy choroby sierocej Bowelby i Robertson:

1. Faza protestu i ostrej rozpaczy (agresja, płacz)

2. Faza desperacji i umatwienia

3. Zobojętnienia i wyobcowania (apatia)

38. Wymienić czynniki patogenne tkwiące w środowisku rodzinnym

Patogeneza w środowisku rodzinnym (uwarunkowania genetyczne…) Normą rozwojową jest obecność obojga rodziców obojga płci. Wszelkie inne uwarunkowania mogą stać się przyczyną nieprzystosowania do warunków.

Środowisko rodzinne:

Czynniki patogenne zaburzające rozwój:

• Brak kontroli i opieki ze strony matki

• Nie zaspokojenie podstawowych potrzeb w tym emocjonalnych i kontaktu społecznego z ludźmi, szczególnie we wczesnym stadium rozwoju

• Zaniedbanie wychowawcze

• Negatywne relacje członków rodziny

• Nieprzyjazna atmosfera rodzinna

• Wadliwa struktura rodziny

• Wadliwa struktura materialno - bytowa

• Brak wzajemnego szacunku

• Nieodpowiedni system norm i wartości

• Zbyt szybkie tempo życia rodzinnego

• Niewłaściwe metody wychowawcze

• Niewłaściwe postawy w wychowaniu rodziców

• Wrogi lub obojętny stosunek uczuciowy jednego z rodziców

• Nadużywanie alkoholu przez rodziców

• Przestępczość rodziców

39. wymienić czynniki zagrażające w okresie prenatalnym

Czynniki zagrażające w okresie prenatalnym:

• Infekcje wirusowe

• Naświetlania

• Bakterie (choroby weneryczne, angina)

• Środki toksyczne (środki farmakologiczne, uspakajające, nasenne, zatrucie środkami stosowanych używek

• Konflikt serologiczny - niezgodność krwi pomiędzy matką a dzieckiem

• Traumatyczne i silne przeżycia emocjonalne ciężarnej kobiety

• Zaburzenia krążenia we krwi

• Zakażenia pasożytnicze - toksoplazmoza

• Niedożywienie kobiety w okresie ciążky (A, D₂)

• Urazy medraniczne - dystrofia - niedożywienie, niedotlenienie, zatrucie ciążowe.

Okres Prenatalny:

• Wylewy śródczaszkowe w skutek urazu czaszki w skutek: długotrwałego porodu, nieprawidłowego ułożenia płodu

• Niedotlenienie podczas porodu Skala Abgar (zabarwienie skóry, tętno, napięcie mięśniowe, oddychanie)

• Przedwczesny poród - poniżej 2500 g, układ oddechowy i krwionośny niedojrzały, brak odruchu ssania

40. Wzory osobowe matek i ojców wg prof. Spionek:

1. Matki agresywne - własne frustracje życiowe kierowane na członków rodziny

2. Matki nadmiernie skrupulatnej - nastawionej lękowo, ograniczenie dziecku wszystkiego co mogłoby nie dopuścić do jakichkolwiek zaburzeń, nadmierna kontrola, chronią przed infekcjami, wpływami rówieśników.

3. Matki dla której dzieci są środkami kompensacji niespełnionych pragnień - zawiedzionych nadziei, dzieci otaczane są nadmierną opieka i małością, gdy zawiodą te nadzieje są odrzucane.

1. ojciec nieobecny - zdominowany przez matkę, który nie chce lub nie umie włączyć się w proces wychowawczy

2. rygorystyczny i surowy - nadmiernie egzekwuje stawiane dziecku wymagania, które zazwyczaj są wygórowane i nie uwzględniają możliwości dziecka

3. groźny - to typ ojca wzbudzającego postrach całej rodziny, reprezentują ten typ alkoholicy - brak autorytetu

40. wymień typy postaw właściwych i niewłaściwych

Układ stosunków między rodzicami a dziećmi:

(Maria Ziemska model postaw rodzicielskich - typy postaw właściwych)

• Akceptacji - kara za złe, nagroda za dobre

• Rozumnej swobody - im starsze tym większa swoboda

• Uznanie praw dziecka - uznanie szacunku, intymności, indywidualności

• Współdziałania - dbają o własność nie tylko swoja ale również innych.

Skutki postaw właściwych:

• Zaspakajanie potrzeb miłości, uznania, akceptacji, fizjologiczne, bezpieczeństwa, uznania

• Nie szczędzą uśmiechu, czasu na rozmowę, wspólną zabawę, ułatwiają mu wejście do życia

• Łatwiejsza, szybsze, wniknięcie w drugą grupę

Postawy negatywne:

• Nadmiernie chroniącą - kontakt zbyt symboliczny (ścisły) rodzice nie pozwalają mu na nic, są bezkrytyczni, nadmiernie pobłażliwi, bezkrytyczne podejście do dziecka, pobłażliwość, uległość wobec dziecka

• Postawa unikająca - nadmierna uległość dystans uczuciowy do dziecka, ucieczka od kontaktu z dzieckiem, rodzice obok dziecka.

• Nadmiernie wymagająca - nadmierna dominacja i koncentracja korygowanie zachowań dziecka, postawa nad dzieckiem. Wywierają presje i zmuszają je stale są z dziecka niezadowoleni, zmuszanie do osiągnięcia wzoru.

• Postawa odtrącająca - agresywny kontakt, rodzice przeciw dziecku. Okazywanie dziecku niechęci wrogości, ciągle krytykowanie, niezadowolenie z dziecka, określenie go mianem ciężaru dla rodziny.

41. Scharakteryzuj style życia w rodzinie

Zaspokojenie potrzeb psychicznych rodziny.

Style wychowania:

4. liberalny - liberalistyczny - nadmiernie pobłażliwy, zaspakajanie wszystkich życzeń dziecka, tzw. bezstresowe wychowanie

5. rygorystyczne - zbyt surowe, nadmierne ograniczanie swobody dziecka, wygórowane wymagania, nadmierna kontrola i ochrona

6. niekonsekwentny - brak jakiejkolwiek zgodności postaw pomiędzy rodzicami. Manipulacja rodzicami przez dziecko. Im mnijsze dziecko tym bardziej skuteczny styl.

Bardzo efektywnym stylem wychowania w przypadku nastolatka to liberalny u młodszego dziecka rygorystyczny. Podstawą zaburzeń jest styl niekonsekwentny, rodzice nie są zgodni w swoich zachowaniach.

Style życia w rodzinie:

6. „Bierz udział w podziale sam nie daj nic” - dzieci zaniedbane, jedna osoba utrzymuje rodzinie a partner koncentruje się na samym sobie.

7. „Każdy dla siebie” - każdy z członków rodziny nastawiony jest na osiąganie własnych korzyści

8. ”Piraci na pokładzie okrętu związani ze sobą jedynie rządzą skarbu” - jest to dążenie rodziców do wspólnego celu zewnętrznego nie dostrzegają dziecka oddziałują na niego w sposób nieprzemyślany

9. „Dwoje dla siebie” - gdy rodzice skoncentrowani są na pełnieniu ról małżeńskich, zaniedbują role rodzicielskie przyjmują wobec dziecka postawy nacechowane dystansem

10. „Wszystko dla dzieci” - dominowanie ról rodzicielskich przy braku zainteresowania rolami małżonków.

42. Wymień 3 typy zaburzeń tkwiące w środowisku rówieśniczym. Omów jeden z typów zaburzeń.

CZYNNIKI PATOGENNE, które tkwią w środowisku rówieśniczym:

• pierwsze czynniki zaburzeń rozwojowych,

• nieprawidłowe warunki lokalowe i lokalizacyjne

• Niedostosowany system wymagań do możliwości dziecka

• Nieprawidłowy sposób realizacji programu dydaktyczno - wychowawczych

• Niekorzystne cechy nauczyciela (osobowość i postawy)

• Brak zaspokojonych potrzeb psychologicznych

• Brak zaadaptowania się do wartości

• Brak wzajemnego szacunku

• Przeładowany program dydaktyczny

• Nieodpowiednia atmosfera w szkole

• Nieodpowiednio przygotowana kadra nauczycielska (brak umiejętności psychologicznych i pedagogicznych)

• Brak przygotowania dziecka do życia społecznego

• Nadmierna liczebność grupy

• Intensywny hałas podczas zabawy

• Złe warunki lokalowe, które nie sprzyjają odpoczynkowi, ani nie dają możliwości pełnego wyładowania aktywności.

Zaburzenia związane z czynnikami tkwiącymi w grupie rówieśniczej:

• Niezaspokajanie potrzeb psychicznych

• Przynależność do grupy będącej w konflikcie z prawem

• Konformizm

• Syndrom grupy myślenia

• Depersonalizacja

Grupa rówieśnicza ułatwiająca proces socjalizacji może się także stać czynnikiem zaburzającym prawidłowy rozwój emocjonalny i społeczny.

Słabe bądź mało pozytywne kontakty z grupą.

43. wymień przejawy przemocy fizycznej, psychicznej i seksualnej.

1. Formy przemocy ze względu na typ zachowania :

1. przemoc fizyczna

2. przemoc psychiczna

3. przemoc seksualna

Najbardziej widoczną formą przemocy jest PRZEMOC FIZYCZNA. Objawia się ona w postaci sińców, zadrapań, obitej twarzy, itp. Ten rodzaj przemocy ulega ocenie prawnej, moralnej i społecznej oraz można ją najszybciej wychwycić. Najgorszą odmianą jest PRZEMOC PSYCHICZNA - ofiara jest wyśmiewana, obgadywana, wyszydzana, porównywana do innych osób przez agresora. Prowadzi to do obniżenia poziomu odporności emocjonalnej - powoduje rozchwianie emocjonalne (charakteryzuje często kobiety i dzieci, które były ofiarami takiej przemocy). Przemoc psychiczna jest niewidoczna i tym bardziej jest bolesna. Ofiara jest ciągle deprecjonowana przez sprawcę, który działa z okrutną premedytacją. Wszystkie bolesne uwagi są przemyślane i dotykają tych stron ofiary, które są najsłabsze, są jej kompleksem. Źródłem przemocy psychicznej jest niska samoocena agresora, ofiara stanowi dla agresora zagrożenie jego samooceny. Agresor za pomocą przemocy psychicznej podnosi swoją samoocenę. Przemoc psychiczna jest widoczna dopiero wtedy, gdy ofiara sama się zgłosi o pomoc lub popełnia samobójstwo. Z prawnego punktu widzenia ciężko jest dowieść przemoc psychiczną, jest to uzależnione od braku konkretnych przepisów prawnych oraz wymogiem posiadania wielu świadków tej przemocy.

1

---