KRZEMIANY WYSPOWE

Właściwości ogólne:

Budowa tertraedr SiO₄^4- , możliwe podstawienia H⁺, Al³⁺, Fe³⁺

Dodatkowe aniony: OH^-, F^-, O^2-, CO₃^2-, itp.

Duża twardość, ciężar, wysepki krzemianowe

GRUPY:

Oliwiny Mg₂SiO₄ - Fe₂SiO₄

Fosteryt Mg₂SiO₄ - krzemian magnezu

Fajolit Fe₂SiO₄

Układ: rombowy

Barwa: zielono-żółte

Występowanie: Krystalizuje ze stopów krzemianowych, skały magmowe (perydotyty, dunity, karbanatyty),

Nie występuje z kwarcem gdyż ten przechodzi w piroksen

Bazalty oliwinowe, meteoryty, metamorfizm skał węglanowych, wietrzenie serpentynizacja, najwieksze zmiany na brzegach ciosu i na szczelinach łupliwości. Fe magnetyt

Asocjacja: chromit, minerały platynowców

Willemit Zn₂SiO₄

Układ: trygonalny

Twardość: 5,5

Gęstość: 3,89-4,18

Barwa: żółty, zielony, brązowy, czerwony, bezbarwny, czarny

Rysa: biała

Przełam: muszlowy, zadziorowaty

Łupliwość: niewyraźna

Połysk: tłusty, szklisty

Tworzy kryształy izometryczne, krótkosłupowe, tabliczkowe przyjmujące postać romboedru. Występuje w skupieniach zbitych, ziarnistych, naciekowych, promienistych. Jest kruchy, przezroczysty, w świetle ultrafioletowym wykazuje intensywną fluorescencję (żółtawą , zieloną), i zieloną fosforescencję. Jest izostrukturalny z fenakitem. Zawiera domieszki żelaza, manganu. Po sproszkowaniu rozpuszcza się w kwasie solnym.

Występowanie: Powstaje w strefie utleniania rud cynku. Wspólwystępuje z cynkitem, kalcytem, franklinitem, smithsonitem. Metasmatyczne kontaktowe złoża Zn, strefa utleniania Zn.

Garnaty X₃Y₂(SiO₄)₃

X=Mg, Fe, Mn, Ca

Y=Al, Fe, Cr, V

Szeregi:

1. Piralspity = pirop (MgAl) + (FeAl) + spessartyn (MnAl)

2. Urgandyt = uwaronit CaCr + grossular CaCr + andradyt café

Ad. 1)

Pirop Mg₃Al₂(SiO₄)₃

Układ: regularny.

Twardość: 7 - 7,5

Gęstość: 3,52 -3,87

Łupliwość: brak.

Przełam: muszlowy

Barwa: czerwona i jej odcienie - związana jest z obecnością żelaza i chromu. Do brunatnego

Rysa: biała.

Połysk: szklisty.

Bardzo często tworzy doskonale wykształcone, izometryczne kryształy, najczęściej sześcienne lub dwunastościany rombowe. Najczęściej tworzy kryształy wrosłe, zaokraglone, przypominające kulki. Tworzy kryształy mieszane ze spessartynem i umbalitem oraz z wieloma innymi granatami. Może zawierać wtrącenia apatytu, ilmenitu, pirotynu, pirytu, rutylu, sfalerytu. Ziarna często zniekształcone.

Występowanie: w ultrazasadowych skałach głębinowych, zwłaszcza w perydotytach (skałotwórcze). Także w kimberlicie gdzie wspólwystepuje z diamentami i serpentynitach. Nie tworzy wyraźnych kryształów, lecz raczej nieregularne ziarna. Przez wieki (ponad 500 lat) piropy wydobywano na dużą skalę w Czechach z aluwialnych żwirów i piasków rzecznych. Kamienie te nazywano czeskimi granatami lub czeskimi kamieniami. Ich obecność może wskazywać na obecność skał diamentonośnych.

Almandyn Fe₃Al₂(SiO₄)₃ - krzemian żelaza i glinu

Układ krystalograficzny - regularny

Barwa - intensywnie czerwony (karbunkuł), filoetowoczerwony, brązowoczarny

Rysa - biała

Połysk - szklisty

Twardość w skali Mohsa - 7,0-7,5

Gęstość - 3,95-4,30 g/cm₃

Łupliwość - nie wykazuje

Przełam - muszlowy

Dyspersja - 0,027

Tworzy dobrze wykształcone, izometryczne kryształy o pokroju dwunastościanu rombowego. Zazwyczaj występuje jako minerał wrosły. Jest kruchy, przezroczysty, tworzy kryształy mieszane z piropem - zwane rodolitem. Niektóre kryształy wykazują asteryzm w postaci czteroramiennej gwiazdy.

Stanowi składnik skał powstałych wskutek metamorfizmu regionalnego (łupki mikowe, paragnejsy). Buduje eklogity. Występuje w strefach kontaktowych intruzji granitowych zwłaszcza w hornfelsach. Spotykany w ryolitach, dacytach, andezytach. W piaskach, odporny na wietrzenie.

Spesartyn Mn₃ Al₂[SiO₄]₃ - krzemian manganu i glinu

Układ krystalograficzny: regularny

Twardość: 7-7,5

Gęstość: 3,8 -4,25

Rysa: biała

Barwa: pomarańczowa w odcieniach także żółta, różowa, brunatna, czarna

Przełam: muszlowy

Połysk: szklisty

Łupliwość: brak

Tworzy kryształy izometryczne ( dwudziestoczterościany deltoidowe i dwunastościany rombowe). Jest kruchy, przezroczysty, czasami tworzy kryształy mieszane z piropem ( -umbalit).

Występowanie: Zazwyczaj w skałach magmowych: (pegmatytach, i granitach), rzadziej w metamorficznych i aluwiach.

Strefowość chemiczna granatów

Ad 2)

Grossular Ca₃Al₂(SiO₄)₃ - krzemian wapnia i glinu

Układ krystalograficzny: regularny

Barwa: biały, wszelkie odmiany zielonego- agrestu, brązowy, rzadko czarny, niekiedy bezbarwny

Rysa: biała

Połysk: żywiczny lub szklisty

Twardość w skali Mohsa: 7 - 7,5

Gęstość: 3,4 - 3,6 g/cm³

Łupliwość: nie wykazuje

Przełam: muszlowy; kruchy

Własności optyczne: minerał izotropowy

Dyspersja: 0,027

Widmo absorpcyjne: częściowo diagnostyczne

Luminescencja: promieniowanie rentgenowskie daje efekt intensywnego jarzenia o barwie pomarańczowej

Występuje w formie skupień zbitych, ziarnistych, naskorupień oraz prawidłowo wykształconych, dużych kryształów. Spotykany jest jako minerał wrosły i narosły. Jest kruchy, przezroczysty, spotykany jest w wielu kolorach; niektóre noszą odrębne nazwy mineralogiczne i gemmologiczne.

Wystepowanie: Minerał skał metamorficznych niskotemperaturowych metasomatycznych, skały zasadowe, serpentynite. Występuje głównie w wapieniach, marmurach, żyłach serpentynitów i rodonitów. Skarny, skały wapienno-krzemianowe, Niekiedy występuje w skałach okruchowych, najczęściej w piaskach i żwirach

Andradyt Ca₃Fe₂(SiO₄)₃ krzemian wapnia i żelaza

Barwa - duża różnorodność - od żółtozielonego po czarny

Połysk - szklisty, tłustawy

Twardość w skali Mohsa - 6,5 - 7,0

Gęstość - 3,70 - 4,10 g/cm³

Łupliwość - nie wykazuje

Przełam - muszlowy

Dyspersja - 0,057

Tworzy kryształy podobne do innych granatów - dwunastościany rombowe lub dwudziestoczterościany deltoidowe. Pospolite są osobniki ksenomorficzne. Występuje w skupieniach ziarnistych i w postaci naskorupień. Jest bardzo twardy, kruchy, niełupliwy. Nie rozpuszcza się w kwasach, topi się w płomieniu dmuchawy. Występuje w wielu odmianach barwnych. Andradyt z grossularem wykazuje nieograniczoną mieszalność. Bogatsze w żelazo granaty wykazują silne właściwości magnetyczne.

Występuje w kontaktowo zmienionych skałach węglanowych zasobnych w żelazo, w skarnach, pojawia się w łupkach chlorytowych i serpentynitach (demantoid i topazolit). Także w skałach magmowych (szczególnie melanit) i metamorficznych.

Uwarowit Ca₃Cr₂[SiO₄]₃- krzemian wapnia i chromu

• Układ krystalograficzny: regularny

• Twardość: 6,5 - 7

• Łupliwość: brak

• Przełam: muszlowy

• Barwa: szmaragdowozielona.

• Rysa: biała

• Połysk: szklisty do diamentowego

• Gęstość: 3,41 - 3,52

Naskorupienia, serpentynity, często z chromem, w zmetamorfizowanych glinach.

~~~ ~~~~~~~~~~~~~~~~

Cyrkon ZrSiO₄ (ortokrzemian cyrkonu)

Układ krystalograficzny - tetragonalny

Twardość w skali Mohsa - 6,5 - 7,5

Łupliwość - niewyraźna

Rysa - biała

Przełam - muszlowy

Gęstość - 4,67 do 4,7 g/cm³

Barwa - bezbarwny, różne barwy

Połysk - szklisty, diamentowy

Słup + bipiramidy

Domieszki U i Th - defekty w strukturze datowanie skał

Tworzy kryształy izometryczne, słupkowe, igiełkowe. Występuje w skupieniach ziarnistych, zbitych, ziemistych lub promienistych, w formie okrągłych ziarn i otoczaków w osadach aluwialnych. Jest izostrukturalny z thorytem, coffinitem, hafnonem, ksenotymem. Jest kruchy, przezroczysty.

Stanowi rozpowszechniony składnik skał magmowych (granity, gnejsy, syenity} oraz osadowych (piaski cyrkonowe, żwiry). Współwystępuje z biotytem, kwarcem, skaleniami, granatami, monocytem, ksenotymem.

Granity (kwaśne i pegmatyty), alkaliczne - sjenity, gabra, wrostki w biotycie ( w okół nich pola plechroiczne)

Promieniotwórczy

Odporny na wietrzenie aluwia

Thoryt ThSiO₄

Izometryczny z cyrkonem

Skupienia zbite

„thorogummit” mieszanina pokrewna do bogatszych w uran gummitu

Barwa: pomarańczowo-zielony

Pegmatyty skał kwaśnych

Substancja Al₂(SiO₄)O = Al₂O₃ * SiO₂

Trzy polimorfy o zmiennej LK kationu Al³⁺

1) Sillimanit Al₂SiO₅ - krzemian glinu.

LK = 4

Układ krystalograficzny: rombowy

Barwa: biało szara, brunatnawa lub zielonawa.

Twardość w skali Mohsa: 6,5.

Rysa: biała

Połysk: szklisty

Łupliwość: doskonała.

Przełam: nierówny

Gęstość: 3,2 g/cm³.

Tworzy on w skałach wydłużone kryształy, słupki i pręciki ułożone w równoległe pakiety, subtelnie włókniste formy noszą nazwę fibrolitu. Cienkie płytki minerału są bezbarwne.

Występuje w skałach przeobrażonych metamorficznych .Powstał pod wpływem wysokiej temperatury lecz różne ciśnienia. Typowy minerał skał metamorficznych, głównie gnejsów i łupków łyszczykowych, kontaktowe przeobrażenia skał ilastych

2) Andaluzyt Al₂SiO₅ - krzemian glinu

Układ krystalograficzny : rombowy

Twardość w skali Mohsa : 7,5

Łupliwość : wyraźna

Rysa : biała

Przełam : nierówny

Gęstość : 3,16 do 3,2 g/cm³

Barwa : najczęściej - jasnoszary z odcieniem różowawym lub czerwonawym; bywa też brunatny, biały, żółtawy, fioletowy a nawet zielony (Virydyn - zabarwienie manganem), bezbarwny, różne barwy

Połysk : szklisty

Tworzy różnej wielkości wydłużone kryształy - największe mają około 20 cm długości. Spotykany jest w formie skupień zbitych, ziarnistych, pręcikowych, promienistych. Występuje jako minerał wrosły, rzadziej jako szczotka krystaliczna. Wykazuje słabą fluorescencję. Podczas obracania lub zmiany oświetlenia wyraźnie widać silny pleochroizm: żółty, zielony, czerwony. Jest to minerał kruchy, przeświecający, najczęściej nieprzezroczysty. Nie rozpuszcza się w kwasach, nie topi się. Jest polimorficzny z dystenem, i sillimanitem.

Minerał rzadki, występujący w skałach metamorficznych, np. łupkach ilastych zmienionych w hornfelsy w pobliżu granitoidowych intruzji. Występuje też w żyłach pegmatytowych i skałach okruchowych (w formie otoczaków). Różne temperatury, niskie ciżnienia.

Asocjacja: biotyt, kordieryt, sillimanit, cyjanit

3) Dysten Al₂ [SiO₅] - krzemian glinu.

Układ krystalograficzny: trójskośny.

Pokrój: tabliczkowy.

Barwa: niebieska, rzadziej żółtawa zielonkawa i czarna.

Twardość w skali Mohsa: 4,5-7 w zależności od kierunku (4,5- wzdłuż tabliczek, 7- prostopadle do dług. tabliczek

Rysa: bezbarwna .

Połysk: szklisty, perłowy.

Łupliwość: doskonała ,dwukierunkowa.

Przełam: pręcikowy, na ogół niewidoczny.

Gęstość: 3,6-3,7 g/cm³.

Tworzy spłaszczone, wydłużone kryształy tabliczkowe, listewkowe, czasami słupkowe lub pręcikowe. Występuje w formie skupień ziarnistych, płytkowych, igiełkowych włóknistych, promienistych. Jest kruchy, przezroczysty, cechą charakterystyczną jest duża anizotropia twardości (zmienia się w zależności od kierunku badania i ściany kryształu). Jest polimorficzny z andaluzytem i sillimanitem. Łatwo podatny na wietrzenie.

Powstaje w warunkach wysokiej temperatury i ciśnienia (metamorfizm wysokociśnieniowy), składnik wielu skał metamorficznych bogatych w glin. Metasomatyczne wysokociśnieniowy

Asocjacja: almadyt, staurolit, miki, aluwia

Topaz Al₂F₂SiO₄ - zasadowy fluorokrzemian glinu

Układ krystalograficzny - rombowy

Twardość w skali Mohsa - 8

Łupliwość - doskonała, jednokierunkowa

Rysa - biała

Gęstość - 3,4 do 3,6 g/cm³

Barwa - bezbarwny lub różne barwy

Połysk - szklisty,

Przełam - muszlowy,

Tworzy kryształy słupkowe, niemal izometryczne, także beczułkowate (znanych jest ok. 150 różnych jego postaci). Występuje w skupieniach zbitych, ziarnistych słupkowych i pręcikowych. Jest kruchy i przezroczysty, charakteryzuje się ogromnym bogactwem barw. To bardzo twardy, ciężki i rzadko spotykany minerał.

Często zawiera domieszki żelaza, chromu, wanadu, tytanu. Okazy niebieskie i żółtopomarańczowe wykazują niekiedy efekt kociego oka.

Występuje w kwaśnych skałach magmowych: granitach, pegmatytach, w skałach kontaktowych: grejzenach. Współwystępuje z turmalinem, kasyterytem, fluorytem, muskowitem.

Pneumatolityczne - głównie grejzeny

Asocjacja: kasyteryt, turmalin, miki litowe, fluoryt, aluwia

Staurolit Fe₂Al₉(SiO₄)₄O₆(OH)₂

Układ krystalograficzny - jednoskośny,

Twardość w skali Mohsa - 7 do 7,5

Łupliwość - wyraźna w jednym kierunku

Rysa - biała

Przełam - łuskowy, nierówny

Gęstość - 3,65 do 3,83 g/cm³

Barwa - czarna, brązowa, czerwona

Połysk - szklisty, woskowy, żywiczny

Dyspersja - 0,023

Pleochroizm - wyraźny

Widmo absorpcyjne - nie diagnostyczne

Luminescencja - brak

Kryształy o pokroju słupkowym. Często występują zbliźniaczenia przenikające się w płaszczyźnie zrostu pod kątem zbliżonym do prostego (tzw. "krzyż grecki") lub pod kątem 60° (tzw. "krzyż św. Andrzeja"). Zawsze tworzy kryształy wrosłe. Niekiedy występuje w formie skupień ziarnistych. Jest kruchy, przeświecający, rzadko przezroczysty.

Tworzy się dzięki regionalnym przeobrażeniom skał osadowych, najczęściej łupków ilastych. Spotykany w łupkach mikowych, łupkach kwarcytowych i gnejsach. Wspólwystepuje z granatami szczególnie z almandynem, kwarcem, muskowitem, biotytem, paragonitem, dystenem.

Asocjacje:miki, dysten, granaty.

Braunit Mn²⁺Mn
⁺[O₈| SiO₄];

kładzie tetragonalnym; czarny, tworzy kryształy lub skupienia zbite; bogata ruda manganu.

Zmetamiktyzowane złoża Mn, kontaktowo metasomatyczne i hydrotermalne.

Tytanit CaTi(SiO₄)O - krzemian wapnia i tytanu

Układ krystalograficzny - jednoskośny

Twardość w skali Mohsa - 5 do 5,5

Łupliwość - wyraźna, niekiedy niedostrzegalna

Rysa - biała

Przełam - muszlowy

Gęstość - 3,45 g/cm³

Barwa - najczęściej żółta o różnych odcieniach, zielonawy, czarny, rzadziej bezbarwny, czerwony lub niebieski

Połysk - diamentowy, tłusty, woskowy

Tworzy spłaszczone: tabliczkowe, słupkowe, igiełkowe, klinowate, często zbliźniaczone kryształy. Występuje w formie skupień ziarnistych, zbitych (skrytokrystalicznych). Minerał kruchy i przezroczysty. Często zawiera domieszki żelaza, glinu, itru, wanadu, niobu, ceru. Charakteryzuje się dużym współczynnikiem załamania światła wyjątkowo dużą dyspersją co sprawia, że po oszlifowaniu wykazuje wyjątkowy ogień. Odznacza się silnym pleochroizmem.

W skałach magmowych: granitach, granodiorytach, pegmatytach, diorytach, sjenitach, diabazach, oraz w metamorficznych: amfibolitach, gnejsach, granitognejsach, skarnach, marmurach. Stanowi składnik żył hydrotermalnych.

Mimerał poboczny w magmowych - granity, sjenity, metamorficzne, produkt przeobrażenia innych minerałów Ti - illmenit, rzadki w skałach osadowych.

Chlorytoidy

Blaszkowe skupienia, w łupkach krystaliczne, w zieleńcach.

KRZEMIANY GRUPOWE

Odosobnione jony Si₂O₇^6-

Częściowe podstawianie Al. W miejsce Si

Melility - niedosycone w SiO₂ skały wylewne

Hemimorfit Zn₄[(OH) ₂/Si₂O₇]*H₂O - uwodniony krzemian cynku

Układ krystalograficzny: rombowy

Twardość: 4,5 -5

Gęstość: 3,24 -3,45

Rysa: biała

Barwa: najczęściej bezbarwny, też: żółty, zielononiebieski, brązowy

Przełam: muszlowy

Połysk: silny szklisty

Łupliwość: doskonała, wyraźna

Rozpuszcza się w kwasie solnym. Występuje w skupieniach zbitych (galman) , ziarnistych groniastych, naciekowych (kalamin), włóknistych, skorupowych. Tworzy kryształy tabliczkowe, krótkosłupowe, igiełkowe, z wyraźnym podłużnym prążkowaniem. Jest kruchy, przezroczysty, często współwystępuje z: smithsonitem, hydrocynkiem, sfalerytem, galeną, cerusytem, anglezytem.

Tworzy się jako minerał wtórny w strefach utleniania (wietrzenia) kruszców cynku; głównie sfalerytu.

Galman krzemianowe (+limonit)

Szereg zoizytu i epidotu

X₂Y₃(Si₂O₇)(SiO₄)O(OH)

X - Ca²⁺, Ce³⁺, Ca³⁺, Y, Th, Fe²⁺, Mn²⁺, Mn³⁺

Y - Al, Fe³⁺, Mn³⁺, Fe²⁺, Mn²⁺, Ti⁴⁺

Zoizyt Ca₂Al₃(Si₂O₇)(SiO₄)O(OH) - zasadowy krzemian wapnia i glinu

Układ krystalograficzny: rombowy

Twardość: 6 -6,5

Gęstość: 3,15 - 3,36

Rysa: biała

Barwa: szary, zielony, brunatny, żółtawą, czerwoną, fioletowoniebieską, bezbarwny,

Przełam: nierówny

Połysk: szklisty

Łupliwość: doskonała

Pokrój: słupkowy, pręcikowy

Tworzy kryształy słupkowe, z wyraźnym poprzecznym prążkowaniem. Występuje w skupieniach zbitych, ziarnistych, pręcikowych. Jest polimorficzny z jednoskośnym klinozoisytem. Jest kruchy, przezroczysty, często zawiera domieszki manganu (thulit), chromu (anyolit), wanadu (tanzanit), strontu, potasu, tytanu. Po oszlifowaniu wykazuje niekiedy „efekt kociego oka”.

Minerał skał metamorficznych niskich temperatur i dużych ciśnień. Spotykany w skałach wapienno - krzemianowych, gnejsach, granulitach, amfobolitach, i ekologitach.

Klinozoizyt Ca₂Al₃(Si₂O₇)(SiO₄)O(OH) - zasadowy krzemian wapnia i glinu.

Układ krystalograficzny: jednoskośny

Twardość: 6,5

Gęstość: 3,21-3,38

Rysa: biała

Barwa: szara, jasnozielona, żółtawa, bezbarwny

Przełam: nierówny, muszlowy

Połysk: szklisty

Łupliwość: doskonała dwukierunkowa

Tworzy kryształy o pokroju słupkowym, pręcikowym, igiełkowym, tabliczkowym ^{[1] [2]}. Na ścianach kryształów bardzo często widoczne są podłużne zbrużdżenia. Najczęściej występuje w formie skupień zbitych, pręcikowych, często promienistych i wachlarzowych. Kryształy narosłe tworzy najczęściej w druzach. Jest kruchy, przezroczysty; tworzy roztwory stałe (kryształy mieszane) z epidotem.

Występuje razem z chlorytem w łupkach krystalicznych. Współwystępuje też z albitem, i aktynolitem. W skałach magmowych tworzy się wtórnie w wyniku wietrzenia plagioklazów. Hofnfelsy, skarny,

Tworzy z epidotem szereg izomorficzny.

Epidot Ca₂(Fe³⁺,Al)Al₂(Si₂O₇)(SiO₄)O(OH) - zasadowy krzemian wapnia, żelaza i glinu.

Układ krystalograficzny: jednoskośny

Pokrój: słupkowy, pręcikowy

Barwa: zazwyczaj zielony z licznymi odmianami

Twardość w skali Mohsa: 6-7

Gęstość: 3,25-3,50 g/cm³

Rysa: biała, jasnoszara

Łupliwość: doskonała, jednokierunkowa

Przełam: nierówny, muszlowy

Połysk: szklisty

Tworzy kryształy słupkowe, tabliczkowe, igiełkowe. Często z poprzecznymi zbrużdzeniami. Wykształca ponad 200 różnych postaci. Występuje w skupieniach zbitych, ziarnistych, włóknistych. Dobrze wykształcone kryształy spotykane są w druzach i szczelinach skalnych, gdzie tworzą szczotki krystaliczne. Jest kruchy, przezroczysty, w zależności od kierunku obserwacji zmienia swoją barwę od ciemnozielonej do żółtozielonej.

Występuje w druzach pegmatytów oraz w zmienionych granitach, granodiorytach i diorytach, gdzie stanowi produkt przeobrażeń hydrotermalnych.

Matamorficzne niskich ciśnień i temperatur, zieleńce, łupki mikowe metasomatyczne, mgmowe, hydroterm, żyły typu alpejskiego, pegmatyty (granity - Strzegom)

Allanit - (Ce) wzór: (Ca,Ce)₂(Fe²⁺,Fe³⁺)Al₂(Si₂O₇)(SiO₄)O(OH)

• Układ krystalograficzny: jednoskośny; kryształy o pokroju słupkowym, niekiedy tabliczkowe

• Barwa: jasnobrązowy do czarnego

• Rysa : szarozielona, brązowa

• Połysk: żywiczny, smolisty

• Twardość w skali Mohsa: 5,5-6

• Gęstość: 3,4-4,2 g/cm³

• Łupliwość niedoskonała

• Przełam: muszlowy lub nierówny, kruchy

• Pleochroizm: wyraźny; obserwowane barwy: czerwonobrązowa - brązowożółta - zielonobrązowa

• Widmo absorpcyjne: nie diagnostyczne

• Luminescencja: brak

Zazwyczaj tworzy kryształy o pokroju słupkowym, tabliczkowym, igiełkowym. Występuje w skupieniach ziarnistych, zbitych, igiełkowych, spotykany także w formie pojedynczych ziarn w skale. Jest kruchy, przeświecający, bywa promieniotwórczy (obecność uranu i toru). Współwystępuje z epidotem, biotytem, monacytem, gadolinitem, kwarcem.

W kwaśnych skałach magmowych, zwykle w granitach, granodiorytach i sjenitach. Spotykany także w skałach metamorficznych.

Domieszki Th- metamiktyzacja, granity, sjenity

Minerał ciężki w skałach osadowych

Wezuwian Ca₁₀(Mg,Fe) ₂Al₄[(OH)₄ (SiO₄)₅ (Si₂O₇)]₂

Układ krystalograficzny: tetragonalny

Twardość: 6,5

Gęstość: 3,27 -3,45

Rysa: biała

Barwa: ciemnozielona, oliwkowa, żółtobrązowa, niekiedy niebieska, czerwona, różowa, bywa też bezbarwny

Przełam: muszlowy

Połysk: szklisty, tłusty

Łupliwość: niewyraźna

Często tworzy dobrze wykształcone kryształy słupkowe i tabliczkowe. Ściany słupów wykazują niekiedy prążkowanie. Występuje w formie skupień ziarnistych, promienistych, igiełkowych. Jest kruchy i przezroczysty.

Występuje głównie w skałach metamorficznych, najczęściej w marmurach i skarnach, a także w obrębie masywów serpentynowych. Znaczne rzadziej w syenitach nefelinowych. Skarny wezuwianowe,

Asocjacje: grossular, diopsyd, wollastomit, granaty.

---