koszty kalkulacja rachunkowość


Kalkulacja doliczeniowa znajduje zastosowanie w firmach zajmujących się produkcją konkretnych zleceń w oparciu o zamówienie klienta gdzie koszty pośrednie rozliczane są proporcjonalnie na wszystkie zlecenia.

Kalkulacja podziałowa prosta K=(Sp+Ko-Sk) / X

K - koszt jednostkowy produktu

Sp - koszty stanu początkowego ale produkcji niezakończonej

Sk - koszty stanu końcowego produkcji niezakończonej

Ko - koszty całkowite poniesione w okresie

X - wielkość produkcji gotowej wyrażona w jednostkach naturalnych

Najprostsza sytuacja

K = Ko / X

K = Ko / (X+PXn)

P - stopien przerobienia produkcji nie zakończonej wyrażony w % w stosunku do wyrobów gotowych

Xn - ilość w liczbach wyrobów nie zakończonych

PRZYKŁAD

Jednostka gospodarcza poniosła w ciągu okresu sprawozdawczego następujące koszty produkcji jednorodnego produktu A:

Materiały bezpośrednie w cenie nabycia - 34 000 zł

Płace bezpośrednie z narzutami - 28 000 zł

Koszty pośrednie wytworzone (wydziałowe) - 34 400 zł

Materiały są wydawane w całości z chwilą rozpoczęcia produkcji., w minionym okresie wytworzono i przekazano do magazynu 2 000 szt wyrobów gotowych

Produkcję w toku stanowi 200 szt wyrobów przerobionych w 40 %

Oblicz jednostkowy koszt wytworzenia wyrobu gotowego oraz produkcji w toku przyjmując następujące założenia

  1. produkcję w toku na koniec okresu sprawozdawczego wyceniono wg planowanego kosztu wytworzenia otrzymując następujące wartości

materiały bezpośrednie - 3 300 zł

płace bezpośrednie - 1 100 zł

koszty pośrednie - 1 320 zł

______________________________

Planowany koszt wytworzenia - 5 720 zł

b) produkcję nie zakończoną na koniec okresu przeliczono na wyroby gotowe

Pozycje kalkulacyjne

Koszty wytworzenia ogółem

Koszty wytworzenia prod. Niezakończonej

Koszt wytworzenia wyr got.

Liczba wyrobów got

Koszt jedn

Materiały bezp.

34 000

3 300

30 700

2 000 szt

15,35 zł

Płace bezp

28 000

1 100

26 900

2 000

13,45 zł

Koszty wydziałowe pośrednie

34 400

1 320

33 080

2 000

16,54 zł

96 400

5 720

90 600

2 000

45,34 zł

Koszt jednostkowy wyrobu gotowego 45, 34

Koszt produktu ukończonego w 40 %

45,34 x 40% = 18,14 zł

Poz kalk

Koszt wytw ogółem

Licznbba wyr gotowych

Przelicz liczba prod w toku

Liczba jedn przelicz razem

Koszt jedn

Koszt wyr Got ogółem

Koszt prod neizakończonej ogółem

Wyr Got

Prod w toku

Mat bezp

34 000

2 000

200

2 200

15,35

15,35

30 900

3 100

Płace bezp

28 000

2 000

80

2 080

13,45

13,45 x 40% = 5,38

26 920

1 080

Koszty pośrednie wytw

34 400

2 000

80

2 080

16,54

16,54 x 40 % = 6,61

33 080

1 320

RAZEM

96 400

45,34

27,44

90 900

5 500

Metoda kalkulacji podziałowej ze współczynnikami jest wykorzystywana przy zastosowaniu takiej samej technologii produkcji wyrobów wieloasortymentowych ale różniących się wielkością kształtem wagą powierzchnią np. różne wyroby szklane, wyroby z masy plastycznej, różne cegły, różne produkty z blachy.

PRZYKŁAD - KALKULACJA WSPÓŁCZYNNIKOWA

Przedsięb wytwarza z tego samego surowca trzy rodzaje wyrobów A B C w jednym wydziale prod. koszty wytworzenia tych wyrobów kształtują się proporcjonalnie do ich powierzchni

pow 1 szt wyrobu A = 18 m 2

pow 1 szt wyrobu B = 6 m 2

pow 1 szt wyrobu C = 9 m 2

w bieżącym miesiącu poniesiono koszty w wysokości 183 430 zł z czego 76 750 stanowią koszty materiałów bezp. (reszta to koszty pośrednie)

wyprodukowano i przyjęto do magazynu 200 szt wyrobu A, 300 szt wyrobu B i 400 szt wyrobu C ponadto na produkcje w toku składają się

5 st wyrobu A które zawierają 100 % materiałów i 80 % kosztów przerobu

5 szt wyrobu B które zawierają 100% materiałów i 60 % kosztów przerobu

10 szt wyrobu C które zawierają 100% materiału i 60 % kosztów przerobu

Cenami ewidencyjnymi są planowane koszty wytworzenia

A - 367 zł

B - 122 zł

C - 183 zł

Wyrób

Liczba wyrob Got w jedn nat

Przeliczona na wyr Got prod w toku

WG + PN

WSP umowny

Liczba jedn umow

Koszt jedn umow

Koszt jedn WG

Koszty mat bezp

Koszt MB ogółem

Koszt jedn PN ogólem

WG

PN

Materiały

A

200

5

205

3

615

50

150

30 000

750

30 750

150

B

300

5

305

1

305

50

50

15 000

250

15 250

50

C

400

10

410

1,5

615

1 535

50

75

20 000

75 000

750

1 750

30 750

76 750

75

Koszty przerobu

A

200

4

204

3

612

70

210

42 000

840

42 840

168

B

300

3

303

1

303

70

70

21 000

210

21 210

42

C

400

6

406

1,5

609

1 524

70

105

42 000

105 000

630

1 680

42 630

106 680

63

5 x 80 % = 4 szt 210 x 80 % = 168 76 750

5 x 60 % = 3 szt 70 x 60 % = 42 ---------- = 50 zł

10 x 60 % = 6szt 105 x 60 % = 63 1 535

106 680 - koszty przerobu

106 680

---------- = 70

1 524

Ile kosztowało zrobienie 1 szt wyrobu gotowego (materiały + koszty przerobu )

A = 150 + 210 = 360 zł

B = 50 + 70 = 120 zł

C = 75 + 105 = 180 zł

Koszt jedn prod niezakończonej

A= 150 + 168 = 218

B = 50 + 42 = 92

C = 75 + 63 = 138

ZADANIE

Przedsiębiorstwo wytwarza z tego samego surowca 2 rodzaje wyrobów A i B w danym okresie wyprodukowano 6 000 szt wyrobu A oraz 4 000 szt wyrobu B ponosząc koszty w wysokości 360 000 zł

Koszty tych wyrobów jest proporcjonalny do ich wagi tzn wyrób A jest 3 razy cięższy od wyrobu A

rodzaj wyrobu

Ilość w jedn nat

WSP przelicz

Ilość jedn współczynn.

Koszt jedn umownej

Koszt jedn wyr got

Koszt całkowity

A

6 000

1

6 000

360 000:18 000=20zł

20

6 000x20=120 000

B

4 000

3

12 000

20

60

4 000 x 60 = 26 000

18 000

360 000

ZADANIE

Przedsiębiorstwo produkuje 3 wyroby A, B, C wyprodukowano A = 600 szt B = 500 szt C = 400 szt ponosząc koszty 236 500 w tym 110 000 koszty materiałowe. Ustal koszt jednostkowy przyjmując że

  1. koszty materiałowe poszczególnych wyrobów są proporcjonalne do ich wagi przy czym wyrób A jest 2 x cięższy od wyrobu B a ten jest 3 razy cięższy od wyrobu C

  2. pozostałe koszty są proporcjonalne do czasu pracy potrzebnego na wytworzenie poszczególnych wyrobów przy czym na wyprodukowanie wyrobu A potrzeba 4 x mniej godzin pracy niż na wyprodukowanie wyrobu B a 5 x mniej niż na wyprodukowanie wyrobu C

Rodzaj wyrobu

Ilość w jedn nat

WSP przelicz

Ilość jedn WSP

Koszt jedn umownej

Koszt edn wyrobu gotowego

Koszt całkowity

Koszty mat.

A

600

6

3 600

110 000 : 5 500 = 20

20

120

600 x 120 = 72 000

B

500

3

1 500

20

60

500 x 60 = 30 000

C

400

1

400

5 500

20

20

400 x 20 = 8 000

110 000

Pozost koszty

A

600

1

600

126 500 : 4 600 = 27,5

27,5

27,5

600 x 27,5 = 16 500

B

500

4

2 000

27,5

110

500 x 110 = 55 000

C

400

5

2 000

4 600

27,5

137,5

400 x 137,5 = 55 000

126 500

236 500

110 000 koszty materiałowe

------------------------

126 500 koszty pozostale

Koszt jednostkowy wyrobu A = 147,5

Koszt jednostkowy wyrobu B = 170

Koszt jednostkowy wyrobu C = 157,5

KALKULACJA DOLICZENIOWA

Jest stosowana w jedn gosp wytwarzających jednostkowo lub seryjnie różne wyroby przy użyciu wielu zróżnicowanych surowców przy wykorzystaniu różnych procesów technologicznych np.:

tą metodę stosuje się także przy obliczaniu kosztów wyrobów lub usług podmiotów działalności pomocniczych o różnorodnej produkcji jednostkowej lub seryjnej (modelarnia, narzedziownia)

przedmiotem kalkulacji przy metodzie doliczeniowej mogą być :

Kalkulacja doliczeniowa wymaga doliczenia do kosztów bezpośrednich przedmiotu kalkulacji kosztów pośrednich przy użyciu kluczy rozliczeniowych.

KLUCZ ROZLICZENIOWY - jest wielkością wyrażającą proporcjonalną zależność między produktem a doliczoną kategorią kosztów pośrednich.

ZADANIE

W jedn prod gamma produkcja odbywa się w 4 wydziałach, koszty poniesione w tych wydziałach przedstawia tabela

Wydziały pord

Płace bezp z pochodnymi

Koszty wydziałowe

% wskaźnik narzutu kosztów pośrednich wytworzenia

I

30 000

48 000

(48 000 : 30 000 ) x 100% = 160 %

II

80 000

190 000

(190 000 : 80 000 ) x 100% = 237,5 %

III

46 000

55 200

(55 200 : 46 000 ) x 100 % = 120 %

IV

39 000

12 480

(12 480 : 39 000 ) x 100 % = 32 %

RAZEM

195 000

305 680

(305 680 : 195 000 ) x 100 % = 156, 8 %

W poszczególnych wydziałach wykonano w ubiegłym miesiącu wiele zleceń, jedno z nich tj zlecenie nr 418 było wykonanie w wydziałach I, II i III gdzie poniesiono nast. koszty płac bezp. z pochodnymi (narzut + bezp. społ)

I 4 500

II 7 200

III 2 100

--------------
13 800

I METODA WSPÓŁNEGO NARZUTU

Rozliczenie kosztów wydziałów I II i III wynagrodzenia wyniosły 13 800 , wspólny narzut wynosi 156,8 % czyli 13 800 x 156,8 % = 21 638,40

(koszty pośrednie) 21 638,40 + (płace) 13 800 = 35 438,40

II METODA ZRÓŻNICOWANYCH NARZUTÓW

Wydziały produkcyjne

Płace bezp

% wskaźnik narzutu kosztów pośród. wytw.

Rozliczenie kosztów wydziałowych na zlecenie

I

4 500

160 %

4 500 x 160 % = 7 200

II

7 200

237,5 %

7 200 x 237,5 % = 17 100

III

2 100

120 %

2 100 x 120 % = 2 520

RAZEM

26 820

Tą metodą nasze zlecenie kosztuje

13 800 + 26 820 = 40 620

Różnica w wyliczeniu pomiędzy metodami 5 181,60

Mamy dwie odmiany kalkulacji doliczeniowej:

PRZYKŁAD

Jednostka gosp alfa wykonywała w bieżącym miesiącu 3 zlecenia produkcyjne. Zlecenie nr 21 obejmuje 200 szt wyrobu A, rozpoczęto w poprzednim miesiącu a w bieżącym całkowicie zakończono. Koszty produkcji w toku wycenia się na poziomie kosztów wytworzenia. Koszty produkcji w toku zlecenia nr 21 na początku okresu wyniosły 24 000 w tym materiały bezp. 6 000 koszty wydziałowe 8 000. w bieżącym miesiącu rozpoczęto produkcję zleceń nr 22 i 23 całkowicie zakończono i przekazano do magazynu wyroby B objęte zleceniem nr 22. Zlecenie nr 23 stanowi produkcję w toku na koniec okresu są to wyroby C

Nr zlecenia

Rodzaj wyrobu

Liczba wyr w szt

Czas pracy w maszynogodzinach

Koszty bezpośrednie

materiały

Płace bezp

21

A

200

20

30 000

10 000

22

B

100

15

20 000

9 000

23

C

300

25

10 000

5 000

60

60 000

24 000

Koszty pośrednie wytworzenia zleceń (wydziałowe) poniesione w jedn gosp wynoszą 36 000. W jednostce stosuje się klucz rozliczeniowy kosztów wydziałowych sumę płac wraz z pochodnymi.

Jak wpłynie na koszt wytworzenia zleceń i koszt jednostkowy produktów A i B rozliczenie kosztów pośrednich wytworzenia na podstawie liczby maszynogodzin.

Kalkulacja przy wykorzystaniu klucza rozliczeniowego - płac bezpośrednich z pochodnymi

Wskaźnik narzutu kosztów bezpośrednich (36 000 : 24 000 ) x 100 % = 150 %

Pozycje kalkulacyjne

Zlec 21 szt 200 wyr A

Zlec 22 szt 100 wyr B

Zlec 23 nie zakończone wyr C

Materiały bezp

10 000

30 000

40 000

20 000

10 000

Place bezp

6 000

10 000

16 000

9 000

5 000

Koszty wydziałowe

10 000 x 150% = 15 000

8 000

23 000

9 000 x 150 % = 13 500

5 000 x 150 % = 7 500

Koszty prod ogółem

79 000

42 500

22 500

Koszt jednostkowy

(79 000 : 200) = 395

42 500 : 100 = 425

?

Kalkulacja gdzie kluczem rozliczeniowym jest liczba maszynogodzin

36 000zł : 60 mh = 600 zł / mh

Pozycje kalkulacyjne

Zlec 21 szt 200 wyr A

Zlec 22 szt 100 wyr B

Zlec 23 szt 300 wyr C

Koszty stanu początkowego

24 000

---

---

Materiały bezp

30 000

20 000

10 000

Płace bezp.

10 000

9 000

5 000

Koszty wydziałowe

20 min x 600 zł = 12 000

15 min x 600 zł = 9 000

25 min x 600 zł = 15 000

Koszty wytw ogólem

76 000

38 000

30 000

Koszt jedn

76 000 : 200 = 380

38 000 : 100 = 380

-------------

PRZYKŁAD

Spółka akcyjna wytwarza 3 rodzaje prod. są to urządzenia elektryczne X Y Z

Wyrób X jest wytwarzany w najmniejszych ilościach i sprzedawany w dużych partiach. Przedsięb wytwarza w poszczególnych okresach taką samą lub zbliżoną wielkość produktów Y i Z. Produkt Z jest najbardziej pracochłonny a X wymaga najmniejszego nakładu obróbki mechanicznej

DANE ZA UBIEGŁY MIESIĄC

Wyszczególnienie

Wyrób

RAZEM

X = 8 000 szt

Y = 1 000 szt

Z= 1 000 szt

Materiały bezp

336 000

34 000

20 000

390 000

Płace bezp

240 000

15 000

45 000

300 000

Koszty pośrednie wydziałowe

1 350 000

Roboczogodziny na jednostkę

2

1

3

------------

Ogółem roboczogodziny

16 000

1 000

3 000

20 000

Maszynogodziny na jednostkę

5

3

2

--------

Ogółem maszynogodziny

40 000

3 000

2 000

45 000

Liczba dostar materiałów

180

30

46

256

Liczba serii

200

140

210

550

Czas kontroli w godz

2 050

650

750

3 450

Na podst informacji oblicz jednostkowy koszt wytworzenia wyrobów X Y Z metodą kalkulacji doliczeniowej asortymentowej -za podstawę przyjmij sumę płac bezpośrednich

% wskaźnik narzutu kosztów pośrednich (1 350 000 : 300 000 ) x 100% = 450 %

X=240 000 x 450 % = 1 080 000

Y = 15 000 x 450 % = 67 500

Z = 45 000 x 450 % = 202 500

Pozycje klkl kosztów

X

Y

Z

RAZEM

8 000

1

1 000

1

1 000

1

Mat bezp

336 000

42

34 000

34

20 000

20

390 000

Płace bezp

240 000

30

15 000

15

45 000

45

300 000

Koszt bezp ogółem

576 000

72

49 000

49

65 000

65

690 000

Koszt pośr wytw

1 080 000

135

67 500

67,5

202 500

20 250

1 350 000

Koszt wytw ogółem

1 656 000

207

116 500

116,50

267 500

267,5

RACHUNEK KOSZTÓW PEWŁNYCH I ZMIENNYCH

Kalkulacja kosztów ze względów decyzyjnych

Kryteria podziału kosztów

Rodzaj kosztów

Reakcja na zmiany wielkości produkcji

Stałe i zmienne

Ze względu na wpływ na decyzję

Istotne i nieistotne

Ze względu na stan dokonania

Przesądzone i nieprzesądzone

Podstawowym kryterium podziału kosztów w procesie decyzyjnym jest zachowanie się tych kosztów między rodzajami działalności przedsięb. Za miernik rozmiarów działalności przyjmuje się wielkość produkcji (wyrażoną w jednostkach naturalnych) ale może być tez wyrażona liczbą godzin czasu pracy lub liczba przejechanych km. Te rodzaje kosztów które wykazują korelację z rozmiarami działalności jednostki nazywamy kosztami zmiennymi, natomiast koszty niezależne od rozmiaru przedsięb są kosztami stałymi.

Do kosztów zmiennych zaliczamy :

Koszty stałe:

znajomość kosztów stałych i zmiennych pozwala ocenić:

RACHUNEK KOSZTÓW PENYCH

Oparty jest o nast. teorię - jeżeli zostały poniesione koszty i wyprodukowano określone wyroby to wszystkie koszty jakie powstały w przedsięb są kosztami tych wyrobów, są dzielone na koszty bezpośrednie i pośrednie (wspólne) koszt wydziałowy (utrzymanie hal produkcyjnych)

RACHUNEK KOSZTÓW ZMIENNYCH (NIEPEŁNYCH )

Polega na przypisaniu wyrobom gotowym tylko części poniesionych kosztów w przedsięb a mianowicie kosztów zmiennych, koszty stałe zaś w rachunku kosztow zmiennych traktowane są jako koszty gotowości do produkcji i dlatego traktowane są jako koszty danego okresu bezpośrednio odnoszone do wyniku

MARŻA BRUTTO - nadwyżka przychodów nad kosztami zmiennymi, które ma pokryc koszty stałe i zapewnić zysk jednocześnie.

ZADANIE

Firma wytwarza jeden wyrób w ciągu roku wystąpiły następujące zdarzenia:

Terść

I półrocze

II półrocze

Produkcja

100 szt

100 szt

Sprzedaż

70 szt

110 szt

  1. ustal wynik ze sprzedaży w rachunku kosztów zmiennych

  2. ustal wynik ze sprzedaży w rachunku kosztów pełnych

  3. ustal ilościowy próg rentowności

I RACHUNEK KOSZTÓW ZMIENNYCH

TERŚĆ

I półrocze

II półrocze

Przychody ze sprzedaży

70 szt x 4 zł = 280 zł

110 szt x 4 zł = 440 zł

Zmienne koszty wytworzenia

100 x 2zł = 200 zł

100 szt x 2zł = 200 zł

(+) zapas początkowy

----------

30 x 2 zł = 60 zł

(-) zapas końcowy

30 x 2 zł = 60 zł

20 x 2 zł = 40 zł

Zmienne koszty sprzed prod.

140 zł

220 zł

Marża brutto

140 zł

220 zł

Koszty stałe

120 zł

120 zł

Zysk ze sprzedaży

20 zł

100 zł

120 zł

II RACHUNEK KOSZTÓW PEŁNYCH

TERŚĆ

I półrocze

II półrocze

Przychody ze sprzedaży

280 zł

440 zł

Koszty wytworzenia

Zmienne

Stałe

100 szt x 2zł = 200 zł

120 zł

100 szt x 2 zł = 200 zł

120 zł

Razem koszty wytworzenia

320 zł

320 zł

(+) zapas początkowy

------------

30 x 3,20 = 96 zł

(-) zapas końcowy

30 szt x 3,20 = 96 zł

20 x 3,20 = 64 zł

Koszty sprzedaży produktu

224 zł

352 zł

Zysk ze sprzedaży

56 zł

88 zł

114

III ILOŚCIOWY PRÓG RENTOWNOŚCI

Prog rent = Ks / (C-Kz) = 120 : (4-2) = 60 szt

ZADANIE II

Spółka wytwarza dwa typy wentylatorów

Treść

ZEFIR

TORNADO

Cena zbytu

234zł

126 zł

Koszty jednostkowe

-mat bezp

- płace bezp

-zmienne koszty prod

53zł

72 zł

30 zł

24zł

24 zł

24 zł

Rozm prod (szt )

300

210

Stałe koszty pośrednie = 16 800 zł i są rozliczane w stosunku do płac bezpośrednich

  1. ustal jednostkowy koszt zmienny oraz jednostkową marżę brutto każdego typu wentylatora

  2. ustal jednostkowy koszt wytworzenia każdego typu wentylatora wg rach kosztów pełnych

  3. ustal ilościowy prog rentowności zakładając ze spółka wytwarza tylko jeden typ wentylatora ZEFIR

I RACHUNEK KOSZTÓW ZMIENNYCH

ZEFIR

TORNADO

Jednostkowy koszt zmienny

155 zł

72 zł

Jednostkowa marża brutto

79 zł

54 zł

II RACHUNEK KOSZTÓW PEŁNYCH

ZEFIR

TORNADO

Jednostkowe koszty stałe pośrednie

12 600 : 300 szt = 42 zł

4 200 : 210 szt = 20 zł

Jednostkowe koszty zmienne

155 zł

72 zł

Jednostkowy koszt wyrobów gotowych

197 zł

92 zł

Marża brutto

234 - 197 = 37

34

72 : (72 + 24) x 100 % = 75 % 16 800 x 75% = 12 600 zł

24 : (72 +24) x 100 % = 25 % 16 800 x 25 % = 4 200 zł

III ILOŚCIOWY PRÓG RENTOWNOŚCI DLA ZEFIRA

16 800 : (234 - 155) = 16 800 : 79 = 213 szt

1



Wyszukiwarka