Def.Superpozycją (złożeniem) odwz. f:X→Y i g:Y→Z nazywamy takie odwz. g°f:X→Z , które spełmia warunek ∀x∈X (g°f)(x)=g[f(x)]
Def.Odwz. f:X→Y nazywamy odwracaln. jeżeli istnieje taka funkcja g:Y→X, że spełnione są warunki: f°g=idy ∧ g°f=idx (id![]()
X→X: id(x)=x). Odwzorow. odwrotne do odwzorowania f oznaczamy f![]()
∀x∈X f![]()
[f(x)]=x i ∀y∈Y f[f![]()
(y)]=y .Odwzorowanie f jest odwracalne ⇔ gdy jest bijekcją.
Def.Jeżeli spełniony jest warunek ∃e∈A ∀a∈A e#a=a#e=a to element e nazywamy elementem neutralnym, a półgrupę - unitarną.
Def.Półgrupę unitarną komutatywną, w której każdy element ma element symetr., tzn. ∀A ∃a'∈A a#a'=a'#a=e nazyw. grupą abelową.
Def.Trójką (A,#,°)[gdzie #,°-dwa działania wewnętrzne w niepustym zbiorze A] spełniającą warunki:1.para (A,#)- jest grupą abelową
2.para (A,°)- jest półgrupą 3. działanie „°” jest dystrybutywne ( rozdzielne ) względem działania „#” tzn. ∀a,b,c∈A (a#b)°c=(a°c)#(b°c) c°(a#b)=(c°a)#(c°b) nazywamy pierścieniem.
Def. ciałaPierścień całkowity, w którym każdy element niezerowy ma element symetryczny (względem drugiego działania) nazywamy ciałem. Elementy ciała nazywamy liczbami albo skalarami.
Def. przestrzeni liniowej (wektorowej)Niech V=(A,+) [będzie grupą abelową], K dowolnym ciałem zaś S:K×V→V odwzorowaniem, które parze elementów (α,V)∈ K×V będziemy oznaczać S(α,V)=αV. Trójkę (V,K,S), która spełnia warunki:1.∀α∈K ∀a,b,c∈V α(a+b)=αa+αb 2.∀α,β∈K ∀a∈V (α+β)a=αa+βa
3.∀α,β∈K ∀a∈V (αβ)a=α(βa) 4.∀a∈V 1a=a - nazywamy przestrzenią liniową, przestrzenią wektorową nad ciałem K i oznaczamy symbolem V(K). Elementy grupy V nazywamy wektorami, a odwzorowanie S, mnożeniem skalarów przez wektory.
Def.Kombinacją liniową n wektorów a![]()
,a![]()
,...,a![]()
z przestrzeni wektorowej [∈V(K)] o współczynnikach ![]()
nazywamy element przestrzeni V postaci ![]()
.
Def.Bazą przestrzeni liniowej V(K) nazywamy niepusty jej podzbiór, którego wektory e![]()
są liniowo niezależne, przy czym każdy wektor V da się przedstawić w postaci kombinacji liniowej wektorów bazy. Ilość elementów w bazie nazywamy wymiarem przestrzeni i ozn. symbolem dimV. ∀∋a=![]()
- rozkład wektora w bazie {e![]()
}
Liczby zespolone. Jeżeli liczby zesp. z i z' są różne od zera, a ϕ![]()
i ϕ![]()
są dowolnymi argumentami tych liczb, to suma ϕ![]()
+ϕ![]()
jest arg. iloczynu zz' zaś różnica ϕ![]()
-ϕ![]()
jest argument. ilorazu ![]()
Tw.(wzory Moivre'a) Jeżeli liczba zespolona z jest różna od zera, a ϕ jest jej dowolnym argumentem, to liczba rzeczywista nϕ , gdzie n∈N , jest argumentem liczby z![]()
.(cosϕ+isinϕ)![]()
=cosnϕ+isinnϕ
z![]()
=|z|![]()
( cosnϕ+isinnϕ)
Tw.Jeżeli z≠0 i z=|z|(cosϕ+isinϕ), to ![]()
jest zbiorem n-elementow. postaci: ![]()
=![]()
; k=0,1,2,...,n-1
Tw. Bezouta Jeżeli z![]()
jest miejscem zerowym wielomianu p, to wielomian ten jest podzielny przez dwumian z- z![]()
i odwrotnie, czyli p(z)=0 ⇔ (z- z![]()
)|p(z).
Tw. d'Alamberta Każdy wielomian w dziedzinie zespolonej stopnia n≥1 ma co najmniej jedno miejsce zerowe.
Wielomiany w liczbie zespolonej
Jeżeli liczba zespolona z![]()
jest pierwiastkiem wielomianu p o wspólczynnikach rzeczywistych, to również pierwiastkiem tego wielomianu jest liczba sprężona ![]()
.
Funkcje wymierne Każdą funkcję wymierną właściwą ![]()
można przedstawić w postaci sumy pewnej liczby ułamków prostych, przy czym: 1.Każdemu czynnikowi postaci (x- x![]()
)![]()
w rozkładzie mianownika q na czynniki odpowiadają w tej sumie składniki : ![]()
; gdzie α![]()
...α![]()
∈R
2.Każdemu czynnikowi postaci (x![]()
+bx+c)![]()
w rozkładzie mianownika q na czynniki odpowiadają. w tej sumie składniki: ![]()
gdzie![]()
b,c∈R oraz b![]()
-4c<0
Macierze i wyznaczniki Definicja macierzy
Macierzą wymiaru m×n nazywamy wartość odwzorowania, którego dziedziną jest iloczyn kartezjański {1,2,...,m}×{1,2,...,n} a wartości są z pewnego zbioru (ciała) K : {1,2,...,m}×{1,2,...,n}→a![]()
∈K
Def.Wyznacznikiem macierzy kwadratowej A![]()
nazywamy wartość odwzorowania det:![]()
zbioru macierzy stopnia n, które spełnia warunki : 1.jednorodność ![]()
∀λ∈K det(a![]()
,...,λa![]()
,...,a![]()
)=λ(a![]()
,...,a![]()
,...a![]()
) 2.addytywność ![]()
det![]()
=det![]()
+det![]()
3.![]()
det![]()
=-det![]()
4.detE=det![]()
=1 E- macierz jednostkowa
Własności:1.detA=detA![]()
wszystkie własności sformułowane dla kolumn są prawdziwe dla wierszy.2.det(0![]()
)=0 z własności 1.
3.Pomnożyć wyznacznik przez liczbę, znaczy pomnożyć 1 kolumnę macierzy przez tę liczbę.4.Zamiana miejscami dwóch kolumn macierzy powoduje zmianę znaku wyznacznika.5.Macierz o dwóch identycznych kolumnach ma wyznacznik równy 0 lub macierz o dwóch kolumnach proporcjonalnych ma wyznacznik równy zero.
det![]()
=-det![]()
detA=0 6.Macierz o kolumnie zerowej ma wyznacznik równy 0 det![]()
=det ![]()
= det![]()
+(-1)det![]()
=0 7.Jeżeli w macierzy jedna kolumna jest kombinacją liniową pozostałych kolumn, to wyznacznik macierzy równa się zero det![]()
= det![]()
+det![]()
+...+det![]()
=0
8.Wyznacznik macierzy nie zmieni wartości, Jeśli do jego dowolnej kolumny dodamy kombinację liniową pozostałych.
9.Wyznacznik macierzy jest równy 0⇔, gdy kolumny tej macierzy są liniowo zależne. 10.(twierdzenie Cauchy'ego)-Wyznacznik iloczynu macierzy równy jest iloczynowi wyznaczników macierzy. det(A*B)=(detA)*(detB) jeśli AB#BA det(AB)=det(BA)
Def. minoraMinorem M![]()
elementu a![]()
macierzy A nazywamy wyznacznik macierzy, którą otrzymamy usuwając z macierzy A i-ty wiersz i j-tą kolumnę.
Def.Dopełnieniem algebraicznym A![]()
elementu a![]()
macierzy A nazywamy liczbę określoną wzorem A![]()
:=(-1)![]()
M![]()
Def.Macierz kwadrat. A nazywamy macierzą nieosobliwą jeśli jej wyzn. jest różny od 0; jeśli detA=0, to A nazywamy macierzą osobli.
Def.Jeżeli macierze A,B∈![]()
oraz AB=BA=E to macierz B nazywamy odwrotną do macierzy A i oznaczamy ją symbolem A![]()
.
Def.Niech U i V będą przestrzeniami liniowymi nad tym samym ciałem K. Odwzorowanie f:U→V spełniające warunki:
1.∀a,b∈U f(a+b)=f(a)+f(b) - addytywność odwzorowania
2.∀λ∈K ∀a∈U :f(λa)=λf(a) - jednorodność odwzorowania - nazywamy przekształceniem liniowym przestrzeni U w V
(1.i 2.)⇔ ∀λ![]()
,λ![]()
∈K ∀a,b∈U f(λ![]()
a+λ![]()
b)=λ![]()
f(a)+λ![]()
f(b)
Jeśli V=R to przekształcenie nazywamy formą liniową. F(U) podprzestrzeń liniowa przestrzeni V.
Def. rzędu macierzy.Rzędem niezerowej macierzyA=( a![]()
,a![]()
,... ,a![]()
) nazywamy ilość liniowo niezależnych wierszy bądź kolumn tych macierzy.Uwaga 1: Rzęd.macierzy A nazyw. największy stopień jej minora różnego od 0.Uwaga 2: DimL=( a![]()
,a![]()
,...,a![]()
)=r(A)
Własności rzędu macierzy:1.r(A)=0⇔ A=0 2.r(A)=r(A![]()
)
3.r(A)≤min(m,n) jeśli A∈![]()
4.Rząd macierzy nie zmieni się jeśli dokonamy na kolumnach tej macierzy operacji, które nie zmienią wartości wyznacznika. W szczególności rząd macierzy nie zmieni się jeśli usuniemy z niej kolumnę zerową, lub z dwóch kolumn proporcjonaln. usuniemy jedną.
Przestrzeń metryczna i unormowana
Odwzorowanie d:A![]()
→R , gdzie A≠0 spełniające warunki :
1.∀a,b∈A d(a,b)=0⇔ a=b 2.∀a,b∈A d(a,b)=d(b,a) - symetria
3.∀a,b∈A d(a,b)≤d(a,c)+d(c,b)-nierówność trójkątna - nazywamy metryką w zbiorze A. Wartość tego odwzorowania na parze elementów (a,b)nazywamy odległością elementów a i b.
∀a,b∈A d(a,b)≥0 d(a,b)=![]()
[ d(a,b)+d(b,a)]≥ ![]()
d(a,a)=0
Def.Przekształcenie f:A→A gdzie (A,°) przestrzeń metryczna, spełniające warunek:∀a,b∈A d(f(a),f(b))=d(a,b) nazywamy izometrią.
Def.Przekształcenie f:A→A gdzie (A,°) przestrzeń metryczna, spełniające warunek: ∃λ∈(0,1) ∀a,b∈A d(f(a),f(b))≤λd(a,b) nazywamy przekształceniem zwężającym lub kontrakcją.
Przestrzeń unormowana Niech V (przestrzeń liniowa) nad ciałem R. Funkcjonał (odwzorowanie) ||•||:V→R spełniająca warunki:
1.∀v∈V ||v||=0 ⇔ v=0 2.∀λ∈R ∀v∈V ||λv||=|λ|*||v||
3.∀v![]()
,v![]()
∈V ||v![]()
+v![]()
||≤||v![]()
||+||v![]()
|| nazywamy normą w przestrzeni V, a przestrzeń liniową z określoną normą nazywamy przestrzenią unormowaną.