Wykład III Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw

Czynniki produkcji:

Nierolnicze jednostki gospodarcze

Praca: Kapitał:

- siła robocza - techniczny (środki produkcji)

- umiejętności - finansowy (środki pieniężne)

Rolnicze jednostki gospodarcze:

Ziemia: Praca: Kapitał:

- zasoby i jakości - siła robocza - techniczny (środki produkcji)

- warunki środowiskowe - umiejętności - finansowy (środki pieniężne)

Ekonomiczny opis procesu produkcyjnego w rolnictwie:

EKONOMICZNY OPIS PROCESU PRODUKCYJNEGO W ROLNICTWIE

UJĘCIE TECHNICZNO-EKONOMICZNE

UJĘCIE EKONOMICZNE (FINANSOWE)

ZASOBY I NAKŁADY W JEDNOSTCE GOSPODARCZEJ

najemna siła robocza

ZASOBY WŁASNE

własna siła robocza

zapasy materiałow

zapasy pólproduktów

maszyny i urządzenia

budynki i budowle

grunty

ZASOBY OBCE (grunty, bydynki dzierżawione, leasing maszyn)

usługi

NAKŁĄDY PRODUKCYJNE (GOSPODARCZE)

nakłady pracy

zużycie materiałów

zużycie produktów

wykorzystanie maszyn

wykorzystanie budynków

wykorzystanu gruntów (place, drogi pow. zasiewów

ZASOBY	NAKŁADY

ZASOBY I KOSZTY W JEDNOSTCE GOSPODARCZEJ

ZASOBY WŁASNE

ŚRODKI OBROTOWE:

- materiały, surowce

- energia, paliwo

ŚRODKI TRWAŁE:

- budynki, budowle, maszyny

- grunty

ZASOBY NIEMATERIALNE

- własna siła robocza

ZASOBY

OBCE

- najemna siła robocza

- kapitał obcy (kredyty)

- środki dzierżawione

- wartość zużytych materiałów

- wartość zużytej energii, paliw

KOSZTY BEZPOŚREDNIE

KOSZTY DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

- amortyzacja środków trwałych

- podatek od nieruchomości, koszty usług

KOSZTY POŚREDNIE

(bez kosztów czynników zewnętrznych)

- ubezpieczenia społeczne

- płace, ubezpieczenia, podatki

- odsetki

- czynsze dzierżawne

KOSZTY POŚREDNIE CZYNNIKÓW ZEWNĘTRZNYCH

ZASOBY	KOSZTY

KOSZTY BEZPOŚREDNIE I POŚREDNIE W GOSPODARSTWIE ROLNICZYM:

KOSZTY BEZPOŚREDNIE - dotyczące konkretnej działalności (uprawa żyta, uprawa jęczmienia, produkcja jabłek, hodowla trzody chlewnej, hodowla drobiu)

KOSZTY POŚREDNIE:

• KOSZTY OGÓLNOPRODUKCYJNE - ogólne w zakresie jakiejś gałęzi produkcji (uprawa zbóż, hodowla zwierząt)

• KOSZTY OGÓLNOGOSPODARCZE - wynikające z działalności całego gospodarstwa (cała produkcja gospodarstwa)

KOSZTY STAŁE I ZMIENNE:

KOSZT JEDNOSTKOWY

POZWIĄZANIA RACHUNKOWE DOKUMENTÓW FINANSOWYCH:

ZESTAWIENIE PRZEPŁYWU PIENIĘDZY W TOKU		BILANS MAJĄTKOWY		RACHUNEK WYNIKÓW
ŚRODKI PIENIĘŻNE NA POCZĄTKU ROKU	WYPŁATY W OKRESIE	MAJĄTEK TRWAŁY MAJĄTEK OBOROTOWY	KAPITAŁ WŁASNY	WYNIK FINANSOWY	PRZYCHODY (PRODUKCJA)
									KOSZTY
				WPŁATY W OKRESIE				ZADŁUŻENIE
		ŚRODKI PIENIĘZNE NA KONIEC ROKU

KALKULACJA KOMPLEKSOWA zawiera wszystkie dokumenty finansowe:

1. Bilans majątkowy otwarcia - na początek roku

2. Zestawienie przepływów środków pieniężnych - w ciągu roku obrachunkowego (wpłaty i wypłaty na działalność: operacyjną, inwestycyjną, finansową, prywatną z podziałem na kwartały)

3. Rachunek wyników - w trakcie roku obrachunkowego (przychody, koszty uzyskania przychodów, wynik finansowy)

4. Bilans majątkowy zamknięcia - na koniec roku

POCZĄTEK ROKU	ROK OBRACHUNKOWY	KONIEC ROKU
Bilans majątkowy otwarcia	- zestawienie przepływów pieniężnych - rachunek wyników przychody Koszty uzyskania przychodu Wynik finansowy	- bilans majątkowy zamknięcia

PODEJSCIE STATYCZNE - obserwujemy tylko początek i koniec okresu

PODEJSCIE KINETYCZNE - obserwujemy to co się dzieje na początku roku, w trakcie trwania roku obrachunkowego i na koniec roku

BILANS MAJĄTKOWY GOSPODARSTWA:

AKTYWA (płynność rośnie od góry do dołu)

1. MAJĄTEK TRWAŁY:

1. nieruchomości (ziemia, drzewostan, budowle, budynki)

2. majątek ruchomy (maszyny, narzędzia, udziały, stado podstawowe)

2. MAJĄTEK OBROTOWY:

1. ruchome (stado obrotowe, zapasy, należności, środki pieniężne)

PASYWA (wymagalność rośnie z góry do dołu)

1. KAPITAŁ STAŁY:

1. Własny

2. Obcy (zadłużenia długookresowe)

2. KAPITAŁ BIEŻĄCY:

1. Obcy (zadłużenie krótkookresowe)

KAPITAŁ PRACUJĄCY = Kapitał stały - majątek trwały:

• Jeśli dodatni to część kapitału stałego finansuje część majątku obrotowego (niewymagalne finansuje bardziej płynne)

• Jeśli ujemny to kapitał z zadłużenia krótkookresowego musi finansować część majątku trwałego - co jest niekorzystne (bardziej wymagalne finansuje mniej płynne)

STRUKTURA MAJĄTKU A WYNIKI PRODUKCYJNE

GOSPODARSTWO	A	B
MAJĄTEK OGÓŁEM	1000	1000
MAJĄTEK TRWAŁY	900	600
MAJĄTEK OBOROTOWY	100	400
WSKAŹNIK OBROTU MAJĄTKU TRWAŁEGO	0,2
WSK OBROTU MAJ ATKU OBTOR	2,0
PRODUKCJA	380	920 (=600*0,2 + 400*2)

STRUKTURA KAPITAŁU A WYNIKI FINANSOWE

GOSPODARSTWO	A	B
KAPITAŁ OGÓŁEM	1000	1500
KAPITAŁ WŁASNY	1000	1000
ZADŁUŻENIE	0	500
PRODUKCJA	380	380*1,5 = 570
KOSZTY (bez amortyzacji i odsetek)	200	300
NADWYŻKA Z DZIAŁANOŚCI GOSP.	180	270
Odsetki	0	25
Dochód brutto	180	245
Rentowność kapitału własnego	18	24,5
Raty kredytu	0	500/10 (bo na 10 lat)	500/5	500/2
Do dyspozycji rolnika	180	195	145	-5

ANALIZA KAPITAŁU PRACUJĄCEGO

KAPITAŁ PRACUJĄCY = kapitał stały - majątek trwały = (KW+ZD)-(MN+MTR)

SALDO ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH = ŚRODKI PIENIĘŻNE - DEBET BANKOWY

ZAPOTRZEBOWANIE KAPITAŁU PRACUJĄCEGO (ZKP) = MAJĄTEK OBROTOWY -ZADŁUŻENIE KRÓTKOOKRESOWE

SCHEMAT POZIOMEJ ANALIZY BILANSU

5

Koszty stałe mogą się zmieniać skokowo (np. w wyniku zmiany zasobów, wielkości produkcji itp.)

---