Bankowość centralna i polityka pieniężna- wykłady 2013, Studia UE Katowice FiR, II stopień, Semestr I, Bankowość Centralna i Polityka Pieniężna


Bankowość centralna

Podstawowy cel działalności banków centralnych- Wiarygodny i stabilny pieniądz, który zapewnia podmiotom zagranicznym i krajowym wysoką sprawność i bezpieczeństwo prowadzonej działalności.

System bankowy- ogół instytucji bankowych kształtujących i regulujących warunki zaopatrywania podmiotów niefinansowych w środki płatnicze. W ujęciu podmiotowym BC i banki komercyjne.

BANK CENTRALNY - funkcjonuje zgodnie z przyjętymi rozwiązaniami prawnymi i tradycjami

* funkcje: bank banków, bank emisyjny, bank państwa

BANK BANKÓW

- organizuje i współuczestniczy w systemie rozliczeń pieniężnych

-reguluje działalność banków komercyjnych

-wspiera system rozliczeń bankowych w kraju i skali międzynarodowej

BANK EMISYJNY

-emituje pieniądz gotówkowy i kredytowy

-oddziałuje na ilość pieniądza w obiegu

-określa jego wartość poprzez kształtowanie:

* podaży pieniądza , *stopy procentowej, * kursu walutowego

BANK PAŃSTWA:

- obsługa budżetu państwa

- prowadzenie rachunków bankowych

Bank Centralny w systemie pieniężnym:

Modele systemów finansowych

Rodzaje banków

*bank centralny i komercyjne

*banki depozytowo-kredytowe

*banki uniwersalne (szeroki zakres działalności)

*banki inwestycyjne i inne specjalistyczne

Funkcje systemu bankowego:

Czynniki rozwoju systemów bankowych:

NARODOWY BANK POLSKI

Podstawowym zadaniem NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen

Do głównych obszarów działalności NBP należą:

Banki komercyjne w Polsce

Instytucje kredytowe

Banki zagraniczne i instytucje kredytowe mogą otwierać w Polsce:

Shadow banking

Europejski System Banków Centralnych

EUROPEJSKI SYSTEM BANKÓW CENTARLANYCH

Zasady funkcjonowania ESBC

EUROPEJSKI SYSTEM BANKÓW CENTRALNYCH

Federalny charakter ESBC - instytucje realizujące funkcje banku centralnego wykonują swoje zadania nie na obszarze jednego państwa federalnego, ale na obszarze kilkunastu suwerennych państw.

Federalny system bankowości centralnej został oparty w dużej mierze na systemach istniejących w Stanach Zjednoczonych i w Republice Federalnej Niemiec.

Zasada subsydiarności- stanowi, iż w dziedzinach, które nie podlegają wyłącznej kompetencji UE, Wspólnota działa tylko wtedy, gdy cele rozważanych przedsięwzięć nie mogą być osiągnięte w wystarczającym stopniu na szczeblu państw członkowskich. Wyrazem zasady subsydiarności jest szeroko stosowana decentralizacja wykonawcza, której towarzyszy centralizacja najważniejszych decyzji na szczeblu EBC:

Główny cel ESBC: Osiągniecie i utrzymanie stabilności cen

Funkcje i zadania - ESBC

Zadania EBC

Władzami Eurosystemu i ESBC są dwa najważniejsze organy decyzyjne EBC:

Zadania zarządu:

RADA ZARZĄDCZA (NACZELNA) -Zadania:

RADA GENRALNA ( GŁÓWNA) EBC: Jest organem, który pełni wobec EBC jednoznacznie sprecyzowane funkcje konsultacyjne a także funkcje nadzorcze. Jej głównym zadaniem jest ocena postępu gospodarek państw, który nie przystąpiły jeszcze do strefy euro, z punktu widzenia dostosowania ich do wprowadzenia wspólnej waluty.

Niezależność EBC

Niezależność instytucjonalna

Niezależność polityki monetarnej EBC- Sprowadza się do możliwości prowadzenia niezależnej polityki stopy procentowej, podaży pieniądza i kusy walutowego-ukierunkowania instrumentów polityki pieniężnej na realizację jej celu

Niezależność personalna EBC- Określana jest przez specjalne procedury doboru i dymisji członków organów decyzyjnych, określenie ich kompetencji, okresów kadencji

Niezależność finansowa EBC

Era wolnej bankowości w USA

The National Banking Act- ustawa o bankowości krajowej

Cel: stworzenie krajowego systemu bankowego

Zadania:

Cechy instytucji Fed:

Funkcje i zadania Fed:

Fed realizuje funkcje banku banków- poprzez

Fed jako bank państwa

Cechy systemu bankowego w USA

Banki komercyjne w USA

Banki inwestycyjne

Po globalnym kryzysie finansowym

Instytucje bezpieczeństwa systemów bankowych

Instytucje te tworzą sieć bezpieczeństwa systemu bankowego tworząc funkcje:

Banki centralne odpowiadają za bezpieczeństwo sytemu bankowego w zakresie:

Na szczeblu narodowym banki centralne, wypełniając role instytucji sieci bezpieczeństwa finansowego przejęły:

Najstarsza i najbardziej charakterystyczną funkcją banku centralnego

Rola pożyczkodawcy ostatniej instancji oznacza dyskrecjonalne zasilenie w płynność indywidualnego banku lub całego sytemu bankowego w reakcji na niekorzystny szok, wywołujący nadzwyczajny zrost popytu na pieniądz rezerwowy, który nie może zostać zaspokojony z innych źródeł.

Międzynarodowy Fundusz Walutowy ( International Monetary Fund)

Cele Międzynarodowego Funduszu Walutowego:

Bank Światowy

Bank Rozrachunków Międzynarodowych w Bazylei

Umowa Kapitałowa

- Filar 1- pomiar ryzyka kredytowego

-Filar 2 - obowiązki nadzoru krajowego

-Filar 3- dyscyplina rynkowa

Bazylea III

Forum Stabilności Finansowej

Polityka pieniężna - pojęcie

Rodzaje polityki pieniężnej

  1. Polityka restrykcyjna- dotyczy podaży pieniądza, silnie kontroluje emisje pieniądza gotówkowego, jest spokrewniona z polityką drogiego pieniądza, podaż pieniądza

  2. Polityka ekspansywna- bank centralny przestaje kontrolować podaż pieniądza gotówkowego i kredytowego, prowadzona przez wszystkie banki centralne które miały do czynienia z globalnym kryzysem finansowym, polityka może grozić procesami inflacyjnymi

  3. Polityka neutralna- Bank centralny nie pobudza i nie hamuje podaży pieniądza, utrzymuje podaż na w miarę stabilnym poziomie

Klasyfikacja celów polityki pieniężnej- kryteria podziału

  1. Skala oddziaływania:

  1. Przedmiot i podmiot polityki:

  1. Horyzont czasowy:

  1. Sposób jej określenia i realizacji:

Cele finalne

Cele pośrednie

Cele operacyjne

Banki centralne- cel inflacyjny

Cel inflacyjny

Definicja stabilności cen

Cechy strategii BCI

Mnożnik kreacji pieniądza to maksymalna możliwość kreacji pieniądza przez sektor bankowy przy danych zasobach pieniądza w BC, informuje o tym, o ile może się w sposób maksymalny zwiększyć podaż pieniądza w gospodarce, gdy BC zwiększa podaż swojego pieniądza o jednostkę.

M= podaż pieniądza / baza monetarna

Baza monetarna to pieniądz BC- gotówka w obiegu i rezerwy banków komercyjnych w BC.

Podaż pieniądza to zasoby które wykorzystujemy do regulowania swoich zobowiązań.

Mnożnik bazy monetarnej jest ważnym parametrem makroekonomicznym który przyjmuje wartości większe od 1 (rezerwa równa 100 % - mnożnik 1). Poziom mnożnika zależy od

Niezależność Banku Centralnego

Wypełnienie przez BC wymienionych funkcji wymaga zapewnienia wysokiego stopnia niezależności, chroniącej go przed wpływem określonych czynników zakłócających realizację statutowo przyznanych mu uprawnień dotyczących stabilności wartości pieniądza i systemu bankowego.

- Pierwszy oparty jest na analizie przyczynowo- skutkowej i łączy ze sobą dwa argumenty:

  1. Argument polityczny- ustanowienie niezależności BC pozwala w większym stopniu uodpornić go na oddziaływanie polityki. Towarzyszące cyklom wyborczym zawirowania polityczne mogą przeradzać się w wywieranie presji lub nawet szantaż wobec BC zwłaszcza, gdy sukces wyborczy upatrywany jest w krótkookresowym pobudzeniu gospodarki.

  2. Argumenty ekonomiczne- konsekwencje gospodarcze zamierzeń rządu w sytuacji, gdy bank centralny ulegnie jego naciskom. Niezależność pozwala działać Bankowi centralnemu długofalowo, opierając decyzje na obiektywnej ocenie sytuacji i racjonalnych przesłankach.

Drugi aspekt związany jest budowaniem wiarygodności BC i opiera się na badaniach korelacji między stopniem jego niezależności, a stabilnością cen i wzrostem gospodarczym. Zapewnienie niezależności stwarza dogodne warunki do zdobywania większych ufności pomiotów gospodarczych, co ułatwia realizację skutecznej polityki pieniężnej. Zapewnienie samodzielności przy podejmowaniu decyzji, bez konieczności przeprowadzania długotrwałych konsultacji, które nie dają gwarancji osiągnięcia konsensusu, przekłada się na skrócenie tzw. time lag'u polityki pieniężnej. Stwarza to korzystne warunki do prowadzenia polityki monetarnej w sposób bardziej elastyczny, skuteczniej i szybciej dopasowując są do zmieniających się realiów gospodarczych, czyniąc z niej bardziej efektywny instrument polityki gospodarczej.

Według A.S. Blindera niezależność należy rozumieć dwojako:

Wybór celów polityki pieniężnej leży natomiast w gestii władz politycznych, które następnie przekazują je do realizacji bankowi centralnemu.

Niezależność BC należy rozpatrywać w aspekcie politycznej, funkcjonalnej i finansowej swobody jego posunięć:

Decydujące znaczenie dla autonomii funkcjonalnej ma ustawowe określenie celu, jaki ma być realizowany przez Bank centralny, w czyjej kompetencji leży ustalenie jego poziomu oraz w jakim stopniu BC powinien uwzględnić uwagi innych organów.

Autonomia finansowa

W sposób bezpośredni dotyczy relacji finansowych miedzy BC a rządem, wyraża się ona w :

Niezależność banku centralnego należy rozważać w aspekcie:

Polityka pieniężna - definicje

Całokształt rozwiązań i działań podejmowanych w gospodarce przez bank centralny polegających na kształtowaniu i regulowaniu podaży pieniądza (kreacja) oraz jego obiegu w celu zapewnienia stabilnych w wymiarze pieniężnych warunków gospodarczych (tj. zaopatrzenie w środki pieniężne i kredyty jednostki gospodarujące.)

Polityka pieniężna banku centralnego może być:

Można wyróżnić dwa etapy polityki pieniężnej:

Kształtowanie polityki pieniężnej - Identyfikacja zewnętrznych i wewnętrznych uwarunkowań wpływających na sytuację gospodarczą i pieniężną kraju:

Powyższe prognozy pozwalają oszacować wielkość podaży pieniądza i zestawienia ich z przewidywanym popytem na pieniądza określanym jako suma zapotrzebowania na pieniądz krajowych.

Realizacja polityki pieniężnej

Wybór i zastosowanie odpowiednio dobranych instrumentów o charakterze zarówno administracyjnym, jak i rynkowym.

Polityka pieniężna:

Cele polityki pieniężnej

Cele polityki pieniężnej

Operacyjne - wielkości poddające się dość dokładnej kontroli za pomocą instrumentów

Pośrednie - wielkości poddające się kontroli tylko w pewnym stopniu, związane ściśle z celami finalnymi

Finalne strategiczne (bezpośrednie)

Przykład:

- płynne rezerwy banków

- stopy procentowe O/N

Przykład:

- podaż pieniądza (dowolnego agregatu)

- kurs walutowy

Przykład:

- inflacja

- realny PKB

Główne obszary działalności NBP:

Kanał transmisji polityki pieniężnej

Władze monetarne, prowadzące politykę pieniężną w oparciu o sterowanie stopami procentowymi powinny zdawać sobie sprawę z tego, jak ich działania będą wpływały na gospodarkę. Mówiąc inaczej powinny mieć świadomość, jak w ich kraju przebiega proces transmisji impulsów polityki pieniężnej.

Proces transmisji może być podzielony na trzy podstawowe stepy:

Tradycyjny mechanizm transmisji stóp procentowych

Tradycyjny mechanizm transmisji:

M↑ → r↓ → I↑ → Y↑

M - podaż pieniądza, r - rynkowa stopa procentowa, I - inwestycje, Y - PKB

q = rynkowa wartość przedsiębiorstwa / koszt odnowy kapitału rzeczowego przedsiębiorstwa

P(s) - rynkowe ceny akcji

Mechanizm transmisji impulsów pieniężnych przez wydatki konsumpcyjne.

Wpływ zmian rynkowej stopy procentowej na wydatki konsumpcyjne

M↑→i↓→C↑→Y↑

C - wydatki na zakup dóbr trwałego użytku

Mechanizm transmisji impulsów pieniężnych poprzez wydatki konsumpcyjne

Efekt zmiany wartości majątku na wydatki konsumpcyjne

M↑→P(s)↑→W↑→C↑→Y↑

Mechanizm transmisji poprzez kanał kredytowy

Przyczyny występowania kredytowego kanału transmisji można podzielić na dwie grupy:

Mechanizm transmisji poprzez zmiany kursu walutowego

M↑ → r↓ → Ex↓ → B(h)↑ → Y↑

Ex - kurs walutowy

Zagadnienie neutralności pieniądza- Pieniądz jest neutralny, kiedy zmiana jego podaży prowadzi wyłącznie do proporcjonalnej zmiany nominalnych wielkości ekonomicznych (cen, płac, nominalnego kursu walutowego, itp.), nie wpływając zarazem na żadną zmienną realną (produkcję, bezrobocie, realny kurs walutowy, itp.)

Z teoretycznego punktu widzenia można wywnioskować iż ciąg zdarzeń po przykładowym zaostrzeniu polityki pieniężnej, powinien wyglądać następująco:

Wzrost realnych stóp procentowych na rynku międzybankowym

↓ Wzrost oprocentowania kredytów i depozytów w bankach oraz innych papierów wartościowych

↓ Spadek popytu na kredyt oraz podaż kredytu

↓ Spadek zagregowanego popytu

↓ Spadek produkcji i inflacji

Z upływam czasu następuje powrót produkcji do poziomu potencjalnego.

Z punktu widzenia neutralności polityki pieniężnej można zatem powiedzieć, iż zasada neutralności nie obowiązuje w krótkim okresie, jednak po zakończeniu wszystkich procesów dostosowawczych, polityki pieniężnej jest neutralna.

Instrumenty polityki pieniężnej - definiuje się jako narzędzia (środki) za pomocą których władze monetarne dokonują zmian w podaży pieniądza.

Narzędzia polityki pieniężnej - to instrumenty pieniężnej polityki procesowej, które mają prowadzić do realizacji celu władzy monetarnej.

Klasyfikacja instrumentów polityki pieniężnej

Kryteria podziału instrumentów

Typ instrumentów

Sposób oddziaływania banku centralnego

Instrumenty oddziaływania bezpośredniego

Instrumenty oddziaływana pośredniego

Pozycja przyjmowania przez bank centralny wobec banków komercyjnych

Środki oddziaływania administracyjnego

Środki oddziaływania rynkowego

Typ instrumentów

Instrumenty kontroli ilościowej

Instrumenty kontroli jakościowej

Obszary oddziaływania intranetów

Środki o zasięgu ogólnym

Środki o zasięgu selektywnym

Instrumenty polityki pieniężnej

Rezerwa obowiązkowa (minimalna):

Warianty systemu rezerwy obowiązkowej

Elementy systemu rezerwy obowiązkowej

Najczęściej stosowne rozwiązania

Podmiot odprowadzający

Banki i inne instytucje finansowe; w większości jednakowy obowiązek nakładany na instytucje bez względu na wielkość czy obszar działania

Podstawa odprowadzania

Odpowiednio dobrane pasywa instytucji objętych obowiązkiem rezerwy, zazwyczaj wyłączone są środki pozyskiwane na rynku międzybankowym, fundusze własne banków oraz środki przeznaczone na specjalne cele

Kalkulacja podstawy odprowadzania rezerwy

Wyznacza się długość okresu naliczania - zazwyczaj są to dwa tygodnie lub miesiące

Ustalanie długości okresu utrzymywania

Tej samej lub innej długości niż okres naliczania; najczęściej dwa tygodnie lub miesiące

Operacje depozytowo - kredytowe

Inicjatorem są banki komercyjne. Skierowane są do wszystkich instytucji na różnych prawach.

Operacje Otwartego Ryku (OOR):

Operacje Otwartego Rynku:

Podział OOR:

  1. operacje podstawowe - polegające na emisji bonów pieniężnych NBP z 28-dniowym terminem zapadalności;

  2. operacje dostrajające - polegające na:

  1. operacje o charakterze strukturalnym, polegające na bezwarunkowej sprzedaży przez NBP obligacji skarbowych;

Nadzwyczajne instrumenty polityki pieniężnej

Klasyfikacja:

Instrumenty niestandardowe:

  1. polityka stopy procentowej - polegająca na obniżeniu stopy procentowej

  2. polityka bilansu banku centralnego:

Instrumenty nadzwyczajne

Quatitative easing

Stopa procentowa:

Bank centralny kontroluje poziom stopy procentowej:

Teoria oczekiwań płynnościowych:

Teoria oczekiwań dochodowych:

Teoria oczekiwań cenowych:

Do podstawowych stóp procentowych zaliczamy:

Refinansowe stopy procentowe:

Stopa redyskontowa - (redyskonto weksli) określa cenę, po której bank centralny skupuje od banków komercyjnych weksle, które wcześniej zostały przez nie nabyte od swoich klientów.

Stopa kredytu lombardowego:

Depozytowa stopa procentowa:

Stopa referencyjna banku centralnego

Stopa interwencyjna

Stawki rynku międzybankowego

Stopa procentowa depozytów międzybankowych

Rezerwy walutowe banku centralnego

Pojęcie rezerw walutowych

Oficjalna rezerwa walutowa (dewizowa)

Poziom rezerw walutowych banki centralne uzależniają od:

Ogólne zasady zarządzania rezerwami dewizowymi

Aktywne zarządzanie rezerwami walutowymi

Ukierunkowanie na zwiększenie dochodowości poprzez:

Wskaźnik Greenspana - złota reguła zarządzania rezerw walutowych

Polega na wyznaczaniu poziomu rezerw, których umożliwi krajowi pozbawianemu dostępu do zagranicznych źródeł finansowania, obsługę zadłużenia zagranicznego i pokrycia deficytu obrotów bieżących przez 1 rok przy uwzględnieniu jego sytuacji pieniężnej

Sformułowane zostały dwie strategie nadmiernych orw:

Rezerwy walutowe w strefie euro:

Rezerwy walutowe Eurosystemu

Interwencje walutowe:

Zarządzanie rezerwami walutowymi w NBP



Wyszukiwarka