1) Omówić funkcje pieniądza

Funkcje pieniądza

• Środek płatniczy- w tej f-cji p. zwalnia od zobowiązań zaciągniętych z tytułu kupna-sprzedaży, jest również wykorzystywany do regulowania zobow. nie wynikających z wymiany towarowej np.: opłacanie podatków, opłat admi. Itp. Cechą tej f-cji jest oderwanie pieniądza od ruch. towarowego.

• Środek wymiany-cyrkulacji, pieniądz obsługuje transakcje na rynku kupującymi a sprzedającymi w rozliczeniach got. Zastosowanie pieniądza rozdzieliło wymianę na dwa odrębne akty. Transakcje sprzedaży i kupna, które są nie jednolite w czasie i przestrzeni. Obecnie pieniądz pełni f-cje środka wymiany coraz rzadziej jako że w obrocie gosp. dominują transakcje kredytowe, t. gotówkowe ( dot. sprzedaży detalicznej towarów i świadczenia usług indywidualnych konsumenta)

• Miernik wartości-pieniądz pozwala na wyrażanie i porównywanie cen wszystkich dóbr i usług, dzięki temu pojawia się kategoria cen jako pieniężnej wartości; pieniądz w tej f-cji staje się jednostką obrachunkową

• Środek przechowywania wartości (tezauryzacji)-środek gromadzenia oszczędności lub rezerw pieniężnych. F-cja ta wynika bezpośrednio z f-cji płatniczej-jeżeli jednostka gosp. nie wykorzysta natychmiast otrzymanego pieniądza do dokonania płatności, to pieniądz ten traktuje się jako śr. przechowywania wartości.

2) Jakich wskaźników /agregatów/ używa się dla określenia podaży pieniądza?

Agregaty pieniężne:

M₁= banknoty i bilon pozostające w obiegu oraz płatne na każde żądanie, depozyty na rach.bankowych

M₂= M₁ plus depozyty krótkoterminowe, także zwrotne na każde żądanie, jeśli nie mogą być bezpośrednio wykorzystane do zapłaty(np.: wkłady na książeczkach oszczędnościowych)

M₃= M₂ plus średnio- i długoterminowe depozyty i inne rodzaje depozytów pieniężnych nie zaliczane do M₂

M₄ =M₃ plus papiery wartościowe, które mogą być przedmiotem obrotu na rynku finansowym.

3. Wyjaśnić pojecie bazy monetarnej

M₀ = baza monetarna, czyli obiegającego pieniądza gotówkowego oraz depozytów banków na rachunkach w BC; ma on szczególne znaczenie w konstruowaniu wielkości podaży pieniądza w skali całej gosp.

4) Co to jest rynek finansowy i na jakie segmenty się dzieli?

Rynek finansowy- in. mechanizm zetknięcia się popytu i podaży na kapitały ( zasoby) pieniężne. Rodzaje:

• R.pieniężny i kredytowy o charakterze krótkoterminowym; dokonywane są operacje równoważące popyt z podażą kap. pożyczkowego o krótkich terminach płatności ( lokaty i kredyty krótkoterminowe).

• R.kapitałowy in. r. inwestycyjny, obejmujący kapitały długoterminowe (lokaty w bankach i pap. wartościowe -akcje i obligacje)

5) Jakie role w kreacji pieniądza pełnią b.centralne i b.komercyjne?

Pieniądz jest kreowany przede wszystkim w operacjach kredytowych wszystkich banków. Pierwotna kreacja pieniądza przebiega w banku centralnym, który udziela kredytów bankom komercyjnym. Te banki, udzielają kredytów swym klientom, dokonują wtórnej kreacji pieniądza.

6)Omówić zależności wynikające z tzw. równania wymiennego Fishera.

• M*V=P*T

Jest to równanie I.Fischer'a, które pokazuje zależność między ilością pieniądza a sumą obsługiwanych w danym czasie transakcji.

M- ilość obiegającego pieniądza

5. szybkość krążenia pieniądza, in liczba transakcji przypadających przeciętnie na jednostkę pieniądza.

16. średni poziom cen

20. rozmiary transakcji

• P= ( M*V)/T

Przekształcenie w/w równania oz. iż poziom cen jest określony ilością (M) pieniądza, szybkością jego obiegu(V) oraz rozmiarami transakcji(T).

• M=(P*T)/V

Można wyliczyć ilość pieniądza M do obsługi transakcji jeżeli przewidujemy że suma transakcji w przyszłym okresie wyniesie PT, a szybkość obiegu jest znana z poprzedniego okresu(transakcyjny popyt na pieniądz).

7) Jakie motywy wg J.M. Keynesa decydują o kształtowaniu się popytu na pieniądz?

Keynesa rozszerzył dochodową teorię popytu na pieniądz wskazując że nie zależy on tylko od motywu transakcyjnego, ale także od motywu przezorności ( polega na powiększeniu posiadanych zasobów pieniężnych do rozmiarów niezbędnych dla opłacenia bieżących transakcji ) i motywu spekulacyjnego ( uzależnionego od poziomu wysokości stopy% ,która wpływa na decyzje właścicieli kapitału przy wyborze określonej formy jego lokowania).

8) Czym przejawiają się w życiu gospodarczym zjawiska inflacyjne?

• Wzrost poziomu cen krajowych

• Występowanie nadwyżek popytu w stosunku do podaży towarów

• Wzrost podaży pieniądza

• Deprecjacja(spadek) pieniądza krajowego, czyli postępujący spadek jego siły

nabywczej

9) Jakie można wyróżnić rodzaje inflacji i co je cechuje?

Rodzaje inflacji wg stopy inflacji:

• inflacja pełzająca- wzrost cen nie przekracza kilku procent rocznie

• inflacja galopująca (dwucyfrowa)- wymykająca się spod kontroli

• hiperinflacja - wielocyfrowa, hamuje wzrost gospodarczy i powoduje

załamanie koniunktury gospodarczej.

10)Jakie są cele pośrednie i bezpośrednie polityki pieniężnej banków centralnych w gosp. rynkowej?

Cele pośrednie:

• podniesienie w kraju efektywności gospodarowania w procesach rzeczowych

• podniesienie dochodu narodowego

• zmniejszenie bezrobocia

• zapewnienie stabilności pieniądza

Cele bezpośrednie:

• kształtowanie podaży pieniądza

• utrzymanie pożądanej relacji (kursu) waluty krajowej do walut obcych

11) Wymienić instrumenty oddziaływania banku centralnego na banki komercyjne i określić ich charakter?

Instrumenty o charakterze obligatoryjnym (bezpośrednie):

• stopa rezerw obowiązkowych

• ilościowe ograniczenia podaży pieniądza (pułapy kredytowe)

Instrumenty o ekonomiczne(pośrednie):

• operacje otwartego rynku

• polityka dyskontowa i lombardowa

• polityka kursowa

12) W jaki sposób polityka kredytowa b. c. wpływa na kształtowanie się podaży pieniądza?

Polityka kredytowa banku centralnego wiąże się z refinansowaniem banków, które polega na udzielaniu bankom przez bank centralny kredytów redyskontowych i lombardowych oraz innych. Również b .centralny poprzez zmianę wysokości stopy%, zachęca lub powstrzymuje banki do zaciągania tych kredytów, co wpływa na podaż pieniądza. Banki komercyjne wykorzystują otrzymane środki, udzielając kredytów jednostką gosp.(wtórna kreacja pieniądza) co w konsekwencji prowadzi do zwiększenia podaży pieniądza.

13) Czym różni się ekspansywna polityka pieniężna od restrykcyjnej?

Polityka ekspansywna b. centralnego zmierza do zwiększenia podaży pieniądza i obniżenia stopy % po przez obniżenie oprocentowania kredytu redyskontowego i lombardowego, a także stopy obowiązkowych rezerw i a ramach operacji otwartego rynku-skup pap. wart.

Polityka restrykcyjna -in. polityka „trudnego pieniądza”, zmierza do ograniczenia jego podaży. Wyraża się podniesieniem stopy kredytu redyskontowego, lombardowego i stopy rezerw obowiązkowych, oraz oferowanie sprzedaży pap. wart. na korzystnych warunkach (wysokie oproc. obligacji, weksli skarbowych).

14) Omówić prawa i obowiązki, jakie ma NBP przy opracowywaniu i realizowaniu założeń polityki pieniężnej?

Do praw i obowiązków NBP należy przekładanie Sejmowi rocznych założeń polityki pieniężnej, który je uchwala i kontroluje ich wykonywanie na podstawie opracowanych przez NBP raportów o stanie pieniądza. NBP opiniuje także projekt ustawy budżetowej oraz współdziała w opracowywaniu bilansu płatniczego państwa i sporządza sprawozdawczy bilans płatniczy państwa

15) Jakie są główne cele polityki pieniężnej NBP?

• obniżenie stopy inflacji, mierzonej indeksem cen towarów i usług konsumpcyjnych, poniżej 4 proc. do końca 2003 r

• umocnienie pozycji złotego do w stosunku do obcych walut

• stabilizacja cen

• wzrost gospodarczy

16. Omówić politykę stopy procentowej NBP i mechanizmy jej oddziaływania

na podaż pieniądza.

Główne stopy procentowe stosowane przez NBP w 1991 r. to stopa oprocentowania kredytu refinansowanego oraz stopa redyskontowa. Były one kształtowane na podstawie oceny realizacji polityki pieniężnej oraz sytuacji gospodarczej, przy uwzględnieniu bieżącej i przewidywanej inflacji. Poziom tych stóp zmieniano 5-krotnie, co z mniejszym lub większym opóźnieniem znajdowało odbicie w zmianach oprocentowania kredytów udzielanych przez banki komercyjne. Stopy procentowe, kształtowane przez te banki samodzielnie, były wyższe od stawek dla kredytu refinansowego od kilku do kilkunastu punktów procentowych. Pojawił się kredyt lombardowy, zaciągany przez banki pod zastaw papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa i NBP oraz kredyt aukcyjny, udzielany w związku z aukcyjna sprzedażą i odkupem przez banki papierów wartościowych.

Ważnym instrumentem oddziaływania na podaż pieniądza były obowiązkowe rezerwy banków w NBP. Stosowano zróżnicowana stopę rezerw obowiązkowych , którą NBP zmieniał w ciągu roku. Początkowo wynosiła ona dla wkładów a vista 30%, a później 20%; dla wkładów terminowych wynosiła ona 10%. NBP w ten sposób oddziaływał na politykę depozytową banków.

17. Jak rozwijały się i na czym polegały operacje otwartego rynku w Polsce?

Operacje otwartego rynku są podstawowym instrumentem ekonomicznego oddziaływania banków centralnych na podaż pieniądza. Polegają one na zakupie i sprzedaży przez bank centralny papierów wartościowych przede wszystkim bankom, ale także innym jednostkom gospodarczym i ludności.

Wprowadzone w 1992 r. jako instrument polityki pieniężnej , stały się w następnych latach ważnym narzędziem oddziaływania NBP na płynność banków. Początkowo przedmiotem obrotów były bony pieniężne NBP, a później bony i obligacje skarbowe. Takie operacje powodują, że NBP oddziaływuje na płynność banków w krótkim czasie. W roku 1994 nadmiernie wzrosła i utrzymywała się nadmierna płynność banków, przez co powstała konieczność dokonywania przez NBP sprzedaży bonów skarbowych z własnego portfela.

18. Jakie zadania ma pełnić Rada Polityki Pieniężnej?

ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i przedkłada je do wiadomości Sejmowi równocześnie z przedłożeniem przez Radę Ministrów projektu ustawy budżetowej,

składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego,

ustala wysokość stóp procentowych NBP,

ustala zasady i stopy rezerwy obowiązkowej banków,

określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych,

zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z działalności NBP,

przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP,

ustala zasady operacji otwartego rynku.

Rada Polityki Pieniężnej dokonuje oceny działalności Zarządu NBP w zakresie realizacji założeń polityki pieniężnej i uchwala zasady rachunkowości NBP, przedłożone przez Prezesa NBP.

19. Jakie banki mają najdłuższą tradycję?

- Bank Handlowy 1870 r.

- Polska krajowa Kasa Pożyczkowa 1918 r.

- Narodowy Bank Polski 1945 r.

- Bank Rolny 1949 r.

- Powszechna Kasa Oszczędności 1950 r.

- Bank Gospodarki Żywnościowej 1975 r.

20. Na czym polega istota działalności bankowej?

Istotą działalności banku jest przyjmowanie pieniędzy klientów, które podlegają zwrotowi, oraz udzielanie kredytów na własny rachunek.

21. Kto i na jakich warunkach może prowadzić w Polsce działalność bankową?

Zezwolenie na prowadzenie działalności bankowej wydaje prezes NBP. Warunki dotyczą minimum kapitału własnego banku i posiadania pomieszczeń należycie zabezpieczających przechowywanie powierzonych wartości, a także pełnienia kierowniczych stanowisk przez kompetentne osoby.

22. Jakie podstawowe funkcje pełnią banki w różnych systemach bankowych?

a) kreują pieniądz centralny będący ostatecznym środkiem zapłaty,

b) kreują zdecentralizowany pieniądz wkładowy jako instrument kredytowy i środek

płatniczy,

c) pośredniczą między posiadaczami środków pieniężnych.

23. Jakie podstawowe grupy /rodzaje/ banków występują w krajach gospodarki

rynkowej?

- emisyjne (centralne),

- komercyjne (kredytowe, depozytowe),

- rozwojowe,

- oszczędnościowe,

- specjalne.

24. Na czym polega uniwersalizm i specjalizacja banków?

UNIWERSALIZM - udzielanie kredytów krótko-, średnio- i długoterminowych, przyjmowanie lokat, a także wkładów oszczędnościowych ludności, dokonywanie operacji papierami wartościowymi itp.

SPECJALIZACJA - wąski zakres działalności np. kredytowanie handlu zagranicznego, budownictwa mieszkalnego lub gromadzenie oszczędności ludności.

25. Omówić podstawowe zadania NBP.

- prowadzenie rachunków bankowych budżetu i jednostek budżetu centralnego,

- kredytowanie budżetu państwa, finansując w ten sposób część deficytu

budżetowego,

- kupowanie papierów wartościowych wystawianych przez Skarb Państwa

- reprezentowanie interesów Polski w międzynarodowych instytucjach bankowych,

- ogłaszanie kursów walut obcych w złotych,

- administrowanie państwową rezerwą dewizową i przeprowadzanie operacji

dewizowych,

- organizowanie współpracy z bankami zagranicznymi,

- udzielanie zezwoleń bankom krajowym na prowadzenie operacji dewizowych.

26. Na czym polega nadrzędność NBP w stosunku do banków krajowych?

Nadrzędność polega na tym, że jest to bank banków. Udziela kredytu refinansowego bankom komercyjnym oraz kształtuje politykę pieniężną, sprawuje nadzór nad działalnością banków, ustala zasady prowadzenia rachunków bankowych oraz tryb rozliczeń pieniężnych przeprowadzanych za pośrednictwem banków.

27. Wymienić znane banki krajowe i ich formę prawną.

BANK GOSPODARKI ŻYWNOŚCIOWEJ - spółka akcyjna,

BANK ROZWOJU EKSPORTU S.A. - spółka akcyjna,

POLSKA KASA OPIEKI S.A. - spółka akcyjna,

BANK HANDLOWY W WARSZAWIE S.A. - spółka akcyjna.

28. Jakie normy prawne regulują działalność banków i ich stosunki z klientami?

Prawo bankowe, ustawa o NBP, ustawy i akty normatywne uchwalane przez Sejm RP, regulaminy bankowe wydawane przez prezesów poszczególnych banków.

29. Co zawierają regulaminy bankowe?

- zasady przyjmowania wkładów oszczędnościowych,

- zasady udzielania różnych rodzajów kredytów,

- zasady prowadzenia rachunków bankowych,

- zasady udostępniania skrytek sejfowych itp.

30. Co należy do podstawowych zadań nadzoru bankowego?

Nadzór nad działalnością banków sprawuje Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego, którego celem jest zapewnienie bezpieczeństwa depozytów gromadzonych w banku oraz zgodności działalności banków z prawem bankowym, szczególnie w ich stosunkach z osobami prawnymi i fizycznymi. Zatem nadzór bankowy działa w interesie klienta banku, czuwając nad przestrzeganiem przez banki prawa bankowego i innych chroniących go przepisów.

31.Jakie konsekwencje może wywołać wykrycie niezgodnej z prawem

działalności konkretnego banku?

Prezes NBP może zawiesić w czynnościach prezesa i członków zarządu danego banku , zakazać zawierania nowych umów , ustanowić zarząd tymczasowy , a nawet zarządzić likwidację banku.

32. Omówić podstawowe zasady etyki w działalności bankowej.

Banki powinny się kierować przepisami prawa , normami przewidzianymi w Kodeksie , uchwałami samorządu bankowego oraz dobrymi zwyczajami kupieckimi , uwzględniając , że są instytucjami zaufania publicznego . Powinny one działać według najlepszej woli i wiedzy , rzetelnie , rzeczowo i starannie nie

nadużywając swoich uprawnień i nie wykorzystując swojego profesjonalizmu w sposób naruszający interesy klienta . Każdy bank powinien traktować swoich klientów z jednakową starannością i po partnersku . Bank powinien informować klienta o warunkach świadczonych usług i możliwościach uzyskania dodatkowych korzyści oraz o związanym z daną usługą ryzyku , a także o podstawach naliczania opłat i prowizji . Reklama banku nie może wprowadzać w błąd , a powinna zawierać rzetelne informacje co do zakresu i warunków świadczonych przez ten bank usług . Bank zobowiązany jest do zachowania poufności co do uzyskania od klienta informacji , w szczególności dotyczących jego sytuacji ekonomicznej . Skargi klientów powinny być rozpatrywane rzetelnie i w możliwie najkrótszych terminach . W stosunkach pomiędzy bankami każdy bank powinien kierować się zasadami solidarności i lojalności środowiskowej , zachowując zasady uczciwej konkurencji . Banki nie naruszając własnych interesów oraz zachowując tajemnicę handlową , powinny wspomagać się przy wykonywaniu wspólnych przedsięwzięć i czynności bankowych na zasadzie równości i wzajemności . Przy wymianie informacji i wydawaniu poświadczeń banki powinny dbać o ich prawdziwość i rzetelność . Akcje reklamowe należy tak prowadzić , aby nie naruszać interesów i nie podawać w wątpliwość solidności innych banków , ani też nie oceniać ich działalności .

33. Na czym polega istota różnicy między operacjami biernymi oraz czynnymi a

operacjami pośredniczącymi?

Operacje bierne polegają na gromadzeniu wkładów , emitowaniu własnych papierów wartościowych i wykonywaniu innych czynności zmierzających do powiększenia sumy środków znajdujących się w dyspozycji banku . Operacje czynne polegają na wykorzystaniu zgromadzonych środków do udzielenia różnych kredytów i lokowania ich w korzystnych przedsięwzięciach . Zarówno czynne , jak i bierne operacje przeprowadzają banki na własny rachunek i własne ryzyko . Natomiast operacje pośredniczące banki wykonują na zlecenie , na rachunek i ryzyko klientów . Należą do nich przede wszystkim rozliczenia klientów, prowadzenie rachunków bankowych itp. Podobnie operacje zakupu i sprzedaży papierów wartościowych , przeprowadzone na zlecenie klienta , będą dla banku operacją pośredniczącą . Natomiast gdy bank ulokuje posiadane środki pieniężne w papierach wartościowych , będzie to operacja czynna bo zakupi je na własny rachunek i ryzyko .

34. Jakie czynności bankowe wymienia polskie prawo bankowe?

W ustawie Prawo bankowe wymienia się następujące czynności bankowe :

prowadzenie rachunków bankowych ,

przyjmowanie wkładów oszczędnościowych i lokat terminowych ,

przeprowadzanie rozliczeń pieniężnych ,

udzielanie i zaciąganie kredytów oraz pożyczek pieniężnych ,

wykonywanie operacji czekowych i wekslowych ,

przyjmowanie oraz dokonywanie lokat w bankach ,

udzielanie oraz przyjmowanie poręczeń i gwarancji bankowych ,

dokonywanie obrotu wartościami dewizowymi oraz prowadzenie obsługi finansowej obrotów z zagranicą ,

prowadzenie obsługi pożyczek państwowych ,

emitowanie papierów wartościowych oraz dokonywanie obrotu tymi papierami ,

dokonywanie zleconych czynności związanych z emisją papierów wartościowych ,

kupno zagranicznych papierów wartościowych ,

przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnienie skrytek sejfowych ,

wykonywanie na zlecenie innych banków czynności należących do zakresu działania banków zlecających .

35. Dlaczego banki muszą posiadać kapitał własny o określonej wysokości?

Posiadanie własnego kapitału w odpowiedniej wysokości warunkuje otrzymanie zezwolenia na założenie banku . Kapitał założycielski banku jest powiększony z zysku lub dodatkowej emisji akcji , a w bankach państwowych i komunalnych także z dotacji . Przyjmuje się że relacja całkowitego kapitału do aktywów banku objętych ryzykiem powinna wynosić co najmniej 8% . Przez całkowity kapitał należy rozumieć sumę kapitału własnego , określonych rezerw tworzonych przez banki i nie podzielonych zysków . Egzekwowanie przez organy nadzoru bankowego tej normy ma na celu ograniczenie ryzyka upadłości banku , a także utrzymywania zaufania do banków .

36. Jaki wpływ na utrzymanie płynności banku wywiera struktura jego

pasywów i aktywów?

Pasywa i aktywa banku powinny pozostawać w takich relacjach , aby zabezpieczały mu płynność , czyli możliwość natychmiastowego realizowania wszystkich wymaganych wypłat . Obowiązek taki wynika z ustawy Prawo bankowe . Dla zabezpieczenia płynności każdy bank musi synchronizować strumienie przewidywanych wpływów i wydatków pod kątem ich wielkości i terminów . Terminy zamiany aktywów na pieniądz muszą odpowiadać terminom wpłat związanych z likwidacją pasywów . Ale przepływy strumieni pieniężnych są nieregularne i mogą stwarzać w danym dniu nadwyżki lub niedobory płynności . Dlatego warunkiem stałego utrzymywania płynności jest zdolność banku do zgromadzenia w każdym czasie niezbędnych do wypłaty środków pieniężnych . Taką rezerwę płynności zabezpieczają lokaty terminowe i możliwość zaciągnięcia kredytu w innych bankach oraz lokaty terminowe i możliwość zaciągnięcia kredytu winnych bankach oraz lokaty w skarbowych papierach wartościowych , które mogą być natychmiast upłynnione .

37. Omówić poszczególne rodzaje ryzyka bankowego.

Przyjmując jako kryterium horyzont czasowy można wyróżnić :

-ryzyko strategiczne ,

-ryzyko operacyjne .

Ryzyko strategiczne wynika ze strategicznych założeń działalności danego banku , to jest rodzajowego zakresu i terytorialnego obszaru jego działalności . Wymaga to bowiem odpowiedniego przystosowania sieci placówek i organizacji pracy , systemu informacyjnego itp. Na ryzyko strategiczne ma również wpływ struktura kapitału akcyjnego i kierownictwa banku , bo akcjonariusze i zarząd formułują założenia wieloletniego programu strategicznego banku . Chociaż strategia decyduje o konkurencyjności banku w długim okresie , to jej skutki mogą przejawiać się także w różnych rodzajach ryzyka operacyjnego . Natomiast ryzyka operacyjne występują we wszystkich operacjach bankowych i są oceniane w krótkim okresie . Współczesne banki wykonują wiele różnych operacji , przy których występują specyficzne rodzaje ryzyka . Do typowych i najważniejszych rodzajów ryzyka operacyjnego należą :

-ryzyko utraty płynności ,

-ryzyko kredytowe ,

-ryzyko stopy procentowej ,

-ryzyko w obrotach zagranicznych ,

-ryzyko w obrotach papierami wartościowymi .

Ryzyko utraty płynności występuje , gdy zagrożona jest zdolność banku do terminowego regulowania zobowiązań i poleceń klientów . Najczęściej przyczyną niekorzystnego stanu bywa niespłacenie kredytów przez kredytobiorców lub gwałtowne wycofanie przez deponentów lokat , przekraczające posiadane przez dany bank rezerwy i możliwości zasilania się kredytem w banku centralnym .

Ryzyko kredytowe jest najbardziej charakterystyczne dla banków , bo udzielanie kredytów należy do ich podstawowej działalności . Należy przy tym rozróżnić aktywne i pasywne ryzyko kredytowe . Pierwsze polega na zagrożeniu terminowych spłat przez kredytobiorców , przypadających rat kredytów i odsetek , a nawet na zagrożeniu zwrotu całej pożyczonej sumy .

Na ryzyko stopy procentowej wpływa zmienność jej wysokości na rynku pieniężnym i kapitałowym . Zmiany stopy procentowej mogą dotyczyć zarówno udzielonych kredytów , jak i oprocentowania przyjmowanych depozytów , a ich niekorzystne ukształtowanie się zmniejsza zyski banku . Chociaż każdy bank ustala stosowane wobec klientów stopy procentowe , to jego wpływ na poziom stopy jest ograniczony , bo jej wysokości decyduje popyt i podaż na rynku pieniężnym i kapitałowym , a także wzgląd na konkurencyjność wobec innych banków . Nie może on dowolnie podwyższać oprocentowania kredytów i obniżać oprocentowanie przyjmowanych depozytów , bo potencjalni klienci przeniosą się do innego banku .

Typowym ryzykiem w obrocie zagranicznym jest ryzyko kursowe związane ze zmianami kursów poszczególnych walut na rynku międzynarodowym . Na przykład w banku powstanie strata , gdy w okresie na jaki udzielił on kredytu dewizowego , spadnie kurs tej waluty , w przypadku wzrostu kursu bank w opisanej sytuacji zyska , a straci kredytobiorca . W transakcjach zagranicznych występuje także ryzyko wynikające z ewentualnych zmian sytuacji politycznej lub gospodarczej , a także zmian w przepisach dewizowych danego kraju .

Ryzyko w obrocie w obrocie papierami wartościowymi ponoszą banki , które nabywają na własny rachunek papiery wartościowe innych podmiotów . Bank poniesie straty , gdy posiada akcje firm , których kurs giełdowy uległ obniżeniu , jeszcze większa strata grozi , gdy firma zbankrutuje . Jednak najczęściej banki wykonują zalecenia klientów , czyli pośredniczą w zakupach i sprzedaży papierów wartościowych , wówczas ryzyko ponosi nie bank , a klient .

38. Dlaczego i w jakiej formie banki konkurują o klientów?

Banki konkurują między sobą o klientów na rynku krajowym i na rynkach zagranicznych . Konkurencja może się wyrażać poziomem oprocentowania wkładów lub udzielanych kredytów , warunkami zawieranych umów kredytowych , poziomem prowizji itp.

39. Na czym polega marketing bankowy?

Marketing bankowy polega na podejmowaniu przez banki działań mających na celu pozyskanie klientów przez przystosowanie swych działań do potrzeb bieżących i przyszłych rynku .

40. Wymienić rodzaje innowacji bankowych i wskazać ich znaczenie dla

usprawnienia działalności banków.

Konkurencja między bankami zmusza je do podnoszenia poziomu obsługi klientów i systematycznego doskonalenia narzędzi pracy . Banki w ramach marketingu badają przyszłe zapotrzebowanie na produkty bankowe i przystosowują do tego swoją ofertę , organizację i wyposażenie . Na tym tle pojawiły się działania organizacyjne i techniczne , które nazwano innowacjami bankowymi , a w szerszym znaczeniu innowacjami finansowymi . Istota innowacji bankowych polega na stałym postępie w organizacji i zarządzaniu działalnością bankową , przy wykorzystaniu rozwoju nauki i techniki w funkcjonowaniu banków . Innowacją bankową są zarówno nowe instrumenty rozliczeniowe , jak i zmiany w organizacji banków , czy wykorzystanie nowoczesnej techniki w dziedzinie informatyzacji operacji bankowych . W gospodarce o pogłębiającym się podziale pracy innowacją bankową jest zastępowanie jednostek gospodarczych w czynnościach finansowych , wyręczenie osób fizycznych w operacjach na rynku papierów wartościowych , ułatwianie rozliczeń pieniężnych , a także wprowadzanie poradnictwa w dziedzinie lokowania kapitałów itp.

W unowocześnianiu polskiej bankowości innowacjami są często rozwiązania dawno znane w bankach zagranicznych , jak np. bankomaty , czy automaty do liczenia banknotów . Podobnie najprostsze usługi maklerskie banków w operacjach giełdowych są w naszych warunkach innowacją . Wśród innowacji funkcjonujących lub wprowadzanych do praktyki naszych można wyróżnić innowacje o charakterze organizacyjnym , operacyjnym i technicznym . Przykładem innowacji o charakterze organizacyjnym , zgodnej ze standardami europejskimi , jest tzw. Wzorcowy Plan Kont . Podobnie decentralizacja rozrachunków międzybankowych i powołanie Krajowej Izby Rozrachunkowej było szeroko zakrojoną i praktycznie znaczącą innowacją organizacyjną .

Do innowacji z dziedziny kredytowania można zaliczyć faktoring i forfaiting .

Faktoring to złożona to złożona operacja kredytowo usługowa , gdzie bank zobowiązuje się ściągnąć scedowane na niego wierzytelności handlowe klienta , udzielając równocześnie pod nie kredytu lub zaliczki . Szczególną odmianą faktoringu jest forfaiting , stosowany m.in. w zagranicznych operacjach wekslowych . Nowym rodzajem instrumentu krótkoterminowego depozytu wprowadzanego przez banki amerykańskie i przyjętego w Europie jest certyfikat depozytowy . Certyfikaty depozytowe są zbywalnymi papierami wartościowymi , wystawianymi na okrągłe kwoty . Innowacją bankową jest wiele nowych sposobów zabezpieczenia inwestorów przed ryzykiem . Zawierane są transakcje typu "heiding" zabezpieczające przed ryzykiem kursowym i stopy procentowej . Wśród operacji rozliczeniowych dynamicznie rozwijają się instrumenty płatnicze wykorzystujące postęp techniczny w postaci różnych kart płatniczych .Innowacją bankową w obsłudze osób fizycznych są automatyczne okienka kasowe a także domowe usługi bankowe .

41. Czym się różni kredyt od pożyczki?

Pożyczka jest instytucją prawa cywilnego , a udzielającym pożyczki może być tylko właściciel pieniędzy . Istota pożyczki polega na przeniesieniu własności , a udzielającemu pożyczki nie służy prawo krępowania pożyczkobiorcy co do sposobu wykorzystania pożyczonych pieniędzy . Natomiast banki udzielają kredytów przede wszystkim ze środków powierzonych im przez deponentów . Istotną cechą wyróżniającą kredyt jest określenie jego przeznaczenia , przy zapewnieniu bankowi prawa kontroli wykorzystania kredytu , a także prawa wypowiedzenia umowy , gdy jego wykorzystanie odbiega od warunków umowy .

42. Na czym polega zdolność kredytowa?

Podstawowym warunkiem udzielenia kredytu , wynikającym z polskiego prawa bankowego , jest posiadanie przez kredytobiorcę zdolności kredytowej , rozumianej jako zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w umownych terminach .

43. Omówić typowy przebieg postępowania kredytobiorcy i banku

towarzyszący/poprzedzający/udzielenie kredytu.

Przed zawarciem umowy kredytowej kredytobiorca składa w banku wniosek o przyznanie kredytu . Wniosek ten jest analizowany przez inspektora kredytowego . Gdy wniosek sprosta wymaganiom , inspektor kredytowy przystępuje do wstępnej oceny kredytobiorcy , ustala czy posiada on zdolność kredytową . Pozytywna decyzja zapada , gdy proponowane przedsięwzięcie rokuje uzyskanie zakładanych efektów , a bieżąca i przyszła sytuacja majątkowa kredytobiorcy zapewnia mu bieżącą i perspektywiczną zdolność kredytową .

44. Czym różnią się dwie podstawowe metody udzielania kredytów?

Kredyty mogą być udzielane:

-w rachunku bieżącym ,

-w rachunku kredytowym ,

Przy pierwszej metodzie zadłużenie występuje w postaci salda debetowego rachunku bieżącego kredytobiorcy . Powstaje ono w wyniku jego dyspozycji płatniczej , realizowanych w ciężar tego rachunku . Natomiast wpływy na rachunek bieżący zmniejszają zadłużenie . Wykorzystanie kredytu w rachunku kredytowym może przebiegać w dwojaki sposób:

-w drodze przeksięgowania kredytu na rachunek bieżący ,

-bezpośrednio w ciężar rachunku kredytowego poprzez realizację dyspozycji płatniczych kredytobiorcy .

45. Omówić postępowanie banku, gdy kredytobiorca nie spłaci w terminie

kredytu?

Jeżeli w terminie płatności kredytobiorca nie spłaci kredytu , bank przenosi nie spłaconą kwotę na rachunek kredytu przeterminowanego . Następnie bank przystępuje do spłaty tego zadłużenia z wpływów na rachunek bieżący kredytobiorcy , a także z innych rachunków bankowych . Dalsze działania banku , zmierzające do odzyskania wierzytelności , mogą polegać na zawarciu porozumienia z kredytobiorcą i prolongowania terminów spłaty kredytu , albo na realizacji prawnych form zabezpieczenia kredytu . Gdy postępowanie ugodowe nie jest skuteczne , a realizacja prawnych form zabezpieczenia zwrotu kredytu nie jest możliwa we własnym zakresie , bank kieruje sprawą do przymusowej egzekucji przez komornika .

46.Omówić tryb i rodzaje kredytów udzielanych w rachunku bieżącym.

Kredyt w rachunku bieżącym, czyli otwartym jest często stosowaną w bankach europejskich formą kredytowania. Na dobro tego rachunku bank zapisuje wpływy danej jednostki gospodarczej, a w jego ciężar - wydatki. Rachunek ten może mieć saldo debetowe i kredytowe. Saldo debetowe oznacza zadłużenie w banku, a saldo kredytowe - nadwyżkę środków własnych klienta. Rachunek bieżący pełni więc podwójną funkcję, zarówno rachunku kredytowego, jak i rachunku rozliczeniowego.

Kredytowanie w rachunku bieżącym jest operacją korzystną dla banku i kredytobiorcy. Korzystanie z kredytu w rachunku bieżącym pozwala z jednej strony na uproszczenie prac manipulacyjnych w banku, z drugiej zaś na elastyczne kredytowanie w zależności od sytuacji płatniczej kredytobiorcy. Oszczędza on na odsetkach, bo wpływy na rachunek zmniejszają automatycznie jego zadłużenie. Omawiany kredyt jest wykorzystywany do finansowania działalności eksploatacyjnej przedsiębiorstw. Sposób udzielania kredytu w rachunku bieżącym powoduje, że nie może on być powiązany z określonym celem, lecz służy utrzymaniu bieżącej płynności. Dlatego kredyty w rachunku bieżącym są zaliczane do kredytów o podwyższonym ryzyku.

47.Jakie funkcje pełni w procesach gospodarczych weksle i na czym polega jego przydatność?

• f. płatniczą (forma zapłaty)

• f. kredytową

• f. gwarancyjną

Przydatność w. do pełnienia funkcji, zwłaszcza f. gwarancyjnej, wynika z jego charakterystycznych cech, jak samoistność dokumentu i abstrakcyjność zobowiązania wekslowego, oderwanego od przyczyny wystawienia weksla i bezwzględnie wymagalnego. Zobowiązanie wekslowe jest bezwzględnie wymagalne, a w razie niezapłacenia weksla w terminie płatności dokonuje się protestu weksla.

48.Wymienić uczestników operacji wekslowej.

wystawca (trasant)

• płatnik (trasat)

• remitent (os.trzecia)

49.W jakiej formie mogą być wystawione weksle gwarancyjne?

Weksel in blanco musi być co najmniej podpisany przez wystawcę. W tej formie jest on najczęściej wykorzystywany jako weksel gwarancyjny do zabezpieczenia roszczeń, na przykład banku z tytułu udzielonego kredytu. Na takim wekslu z reguły nie wypełnia się kwoty i daty płatności, nie jest bowiem znana w momencie wystawiania weksla.

50.Na czym polega operacja dyskontowania weksla?

Operacja dyskonta polega na zakupie weksla przed upływem terminu jego płatności, z potrąceniem przez bank oprocentowania (dyskonta).

Operacje dyskontowe i czynności związane z obiegiem weksli wykonują w oddziałach banków wydzielone stanowiska pracy. Organizacja pracy i kontrola tych stanowisk zapewnia wekslom bezpieczeństwo, a zbiory weksli przechowywane są w skarbcach. Weksle przyjęte przez komitet wekslowy są dyskontowane i udzielany jest kredyt dyskontowy, a bank dokonuje następujących księgowań:

obciąża konto „kredytu dyskontowego” kredytobiorcy, który przedstawił weksel do dyskonta, pełną kwotą zdyskontowanych weksli,

uznaje konto „Rachunek bieżący” tegoż kredytobiorcy kwotą zdyskontowanych weksli, pomniejszoną o odsetki dyskontowe,

uznaje konto „Przychody pobierane z góry” kwotą naliczonych odsetek dyskontowych.

Gdy główny dłużnik wekslowy posiada rachunek w oddziale dyskontującym, to w dniu płatności weksla oddział ten obciąża rachunek bieżący dłużnika wekslowego kwotą weksla i uznaje tą kwotą konto kredytowe kredytobiorcy, a weksel zwraca dłużnikowi wekslowemu. Gdy weksel jest płatny w innym banku, dyskontujący bank przesyła mu ten weksel do zainkasowania; ostateczne rozliczenie następuje między nimi w trybie rozrachunków międzybankowych.

51.Dlaczego i na jakich warunkach banki redyskontują weksle?

Redyskonta dokonują oddziały okręgowe NBP, przyjmujące weksle zdyskontowane przez oddziały banków komercyjnych, mające siedziby w ich okręgach bankowych. NBP, jako bank centralny, wykorzystuje redyskonto weksli jako instrument ekonomicznego oddziaływania na banki komercyjne. Wpływa on na ekonomiczną treść dyskonta, ustalając wysokość stopy redyskontowej i warunki, jakimi powinny odpowiadać weksle przedstawiane przez banki komercyjne do redyskonta dla otrzymania w NBP kredytu redyskontowego. Nie ogranicza to ich decyzji w przyjmowaniu do dyskonta weksli nie spełniających tych warunków, ale mogą czynić to tylko na własny rachunek, bo nie otrzymają kredytu redyskontowego. W terminie płatności okręgowy oddział NBP przedstawia zredyskontowany weksel dłużnikowi wekslowemu do zapłaty za pośrednictwem oddziału banku, w którym jest on płatny.

52.Omówić postępowanie banku, gdy dłużnik wekslowy nie wykupi weksla w terminie.

Gdy weksel nie zostanie wykupiony w terminie płatności, oddział banku zgłasza weksel do protestu do biura notarialnego w jednym z dwóch dni powszednich następujących po dniu wymagalności weksla. Po uzyskaniu klauzuli protestowej oddział banku powiadamia kredytobiorcę oraz wystawcę weksla trasowanego o sporządzeniu protestu (notyfikacja).po dokonaniu notyfikacji oddział dyskontujący pobiera kwotę wekslową wraz z kosztami protestu i odsetkami za czas po terminie płatności weksla z rachunku bieżącego kredytobiorcy. Oznacza to spłatę kredytu dyskontowego, a kredytobiorca może dochodzić swych roszczeń od wszystkich osób podpisanych na wekslu.

53.Kiedy i na jakich warunkach banki udzielają kredytów akceptacyjnych?

Banki mogą zawierać ze swoimi stałymi klientami umowy o akceptowanie ciągnionych na nie weksli trasowanych i udzielanie kredytu akceptacyjnego. Warunki umów precyzują odpowiednie regulaminy poszczególnych banków. W umowie klient zaleca bankowi akceptowanie weksli, a zawierający umowę oddział banku przyjmuje zlecenia akceptowania weksli ciągnionych na niego przez klienta. Równocześnie bank zobowiązuje się, że w razie potrzeby udzieli mu w tym celu kredytu akceptacyjnego na wykupienie weksla. Banki akceptują ciągnione na siebie weksle, gdy termin ich płatności nie przekracza 6 miesięcy, a kwota wystawionych weksli mieści się w granicach przyznanego kredytu akceptacyjnego. Weksel powinien odpowiadać warunkom wymaganym od weksli dyskontowych, a ponadto powinien wskazywać jako trasata i miejsce płatności oddział banku zawierający umowę. Banki mogą stawiać akceptowanym wekslom dodatkowe wymagania na przykład, że kredyt akceptacyjny może finansować wykup weksli, jeżeli przedmiot umowy będący przyczyną ich wystawienia stanowią towary lub surowce łatwo zbywalne, o cenach łatwych do określenia. Terminy płatności weksli powinny być na ogół dostosowane do czasu potrzebnego na przeprowadzenie transakcji finansowej kredytem akceptacyjnym, ale nie powinny przekraczać 6 miesięcy.

54.Czym się różni operacja awalizowania weksla od akceptowania weksla przez bank?

Akceptując weksel, bank przyjmuje odpowiedzialność za jego wykupienie. Oddział banku akceptujący weksel zobowiązany jest do jego wykupienia, niezależnie od tego czy wystawca dostarcza na czas niezbędne środki. W przypadku braku środków na rachunku bieżącym wystawcy weksla zostaje mu udzielony kredyt akceptacyjny w wysokości równej kwocie weksla. Kredyt akceptacyjny oprocentowany jest zazwyczaj w wysokości ustalonej dla kredytów dyskontowych.

Podobną operacją, ale bez udziału kredytu, jest awalizowanie weksli przez bank. Zapłatę weksla można dodatkowo zabezpieczyć awalem, czyli poręczeniem wekslowym osoby trzeciej. Podstawą udzielenia awalu jest zlecenie przedsiębiorstwa. Zlecenie powinno zawierać także dyspozycję zapłaty za weksel w terminie jego płatności przez obciążenie rachunku zleceniodawcy.

55.Co jest charakterystyczną cechą kredytu lombardowego?

Kredyt lombardowy jest kredytem krótkoterminowym, a jego charakterystyczną cechą jest posiadanie przez bank przedmiotu zastawu (ruchomości, papierów wartościowych, metali szlachetnych, a także towarów).

56.Czym różni się kredyt lombardowy od pożyczki w lombardzie?

Od kredytu lombardowego należy odróżnić pożyczki zabezpieczone zastawem kosztowności, obrazów, wartościowych przedmiotów osobistego użytku itp. Są one udzielane przez lombardy, czyli zakłady zastawnicze nie będące bankami, i mają charakter pożyczek zazwyczaj o przeznaczeniu konsumpcyjnym.

57.W jakim trybie banki udzielają kredytów długoterminowych?

Kredyty długoterminowe mają zazwyczaj charakter inwestycyjny. Finansują one budowę i rozbudowę zakładów przemysłowych, budownictwo mieszkaniowe, inwestycje rolne, inwestycje komunalne.

Banki inwestycyjne i banki hipoteczne specjalizują się w długoterminowym finansowaniu inwestycji. Gromadzą one środki przy pomocy emisji własnych zobowiązań w postaci obligacji i listów zastawnych. Do szczególnego rodzaju operacji wykonywanych przez banki należy:

• udzielanie kredytów zabezpieczonych hipotecznie,

• emitowanie hipotecznych listów zastawnych, których podstawę stanowią wierzytelności banku hipotecznego z tytułu kredytów zabezpieczonych hipoteką,

• nabywanie wierzytelności innych banków z tytułu udzielonych przez nie kredytów zabezpieczonych hipoteką.

58.Na czym polega hipoteczne zabezpieczenie zwrotności kredytu?

Zabezpieczenie hipoteczne na nieruchomości gwarantuje bankowi zwrot kredytu nawet wówczas, gdy zmieni ona właściciela, bo zachowuje on pierwszeństwo przed wierzycielami kolejnych właścicieli nieruchomości. Nieruchomość może być zbywana i dodatkowo obciążana długami, co jednak nie pozbawia banku pierwszeństwa w zaspokojeniu jego roszczeń.

59.Jakie rodzaje zapisów hipotecznych znajdują zastosowanie w praktyce bankowej i dlaczego?

Zapis hipoteczny, czyli hipoteka, powstaje przez wpis do księgi wieczystej nieruchomości, prowadzonej przez sądy rejonowe.

Banki mogą żądać ustanowienia hipoteki:

• zwykłej

• kaucyjnej

• przymusowej

Zwykłą hipotekę stosuje się do już udzielonych kredytów. Hipoteka kaucyjna służy zabezpieczeniu spłaty kredytów o nie ustalonej wysokości, a także kredytów, które będą udzielone w przyszłości. Hipoteki kaucyjnej nie można użyć jako zabezpieczenia wykorzystanego w znanej wysokości kredytu. Hipoteki przymusowej bank może żądać od kredytobiorcy będącego właścicielem danej nieruchomości, gdy ten nie spłacił kredytu w terminie.

60.Na czym polegają anuitetowe raty spłat kredytów długoterminowych?

Metoda przy równych ratach spłat kapitału. Różnica odsetek wynika z dłuższego średniego czasu kredytu: średni czas tego kredytu jest ilorazem sumy odsetek.

63. W jakiej formie banki udzielają kredytów konsumpcyjnych?

Kredyty konsumpcyjne udzielane są w postaci:

• kredytów gotówkowych, gdy kredytobiorca otrzymuje gotówkę bezpośrednio lub za pośrednictwem swego rachunku bankowego

• kredytów bezgotówkowych, które są przekazywane określonemu sprzedawcy na płacenie zakupionych przez kredytobiorcę towarów

Jeśli za kryterium podziału przyjmiemy warunki spłaty, to możemy rozróżnić:

• kredyty spłacane jednorazowo

• kredyty spłacane ratami, czyli konsumpcyjne kredyty ratalne

64. Omów system kredytowania ratalnej sprzedaży artykułów konsumpcyjnych?

Szczególną formą kredytu konsumpcyjnego jest system kredytowania sprzedaży ratalnej artykułów konsumpcyjnych trwałego użytku. Kredyty ratalne są udzielane na sfinansowanie zakupu towarów u tych sprzedawców, z którymi bank zawarł odpowiednią umowę. Kredytobiorcą może być osoba fizyczna mająca stałe dochody (np.: wynagrodzenie, emeryturę) i stałe zameldowanie. Zawarcie umowy o kret następuje w punkcie sprzedaży, a jedynie w przypadku większych kredytów kupujący zawiera umowę w siedzibie banku. Umowa o kredyt zawiera niezbędne informacje o kredytobiorcy i ewentualnych poręczycielach, opis transakcji, warunki kredytowania (kwota, oprocentowanie, raty spłat).

Zabezpieczeniem zwrotności kredytu może być przewłaszczenie przedmiotu, na który udziela się kredytu. Wówczas klient podpisuje dodatkowo umowę przewłaszczenia określonego przedmiotu zakupu. Z mocy takiej umowy do czasu spłaty kredytu właścicielem przewłaszczonych rzeczy jest bank. Natomiast klient (kredytobiorca) jest jedynie użytkownikiem tej rzeczy. W przypadku przestania spłaty umownych rat te rzeczy mogą być użytkownikowi przymusowo odebrane. Po zaakceptowaniu przez bank umowy, którą zawarł sprzedawca, bank przekazuje pieniądze na rachunek bieżący sprzedawcy. Od tego momentu sprzedawca odpowiada na ogólnych zasadach jedynie za wady sprzedanych towarów. Natomiast stosunki wynikające z umowy kredytowej łączą kredytobiorcę (nabywcę - użytkownika) z bankiem.

65. Na czym polega operacja faktoringu?

Faktoring to przeniesienie wierzytelności handlowych z wierzyciela na faktora (bank), który zobowiązuje się do ściągania tych wierzytelności nawet w przypadku trudności płatniczych występujących u dłużników; faktor może przy tym z wyprzedzeniem uregulować należności wierzyciela. Faktoring jest więc równocześnie formą finansowania należności, gwarancją zabezpieczającą przedsiębiorstwo przed ryzykiem ich ściągnięcia, a także operacją rozliczeniową polegającą na inkasowaniu należności.

W praktyce występują różne formy faktoringu. Gdy faktor nabywa należności faktoranta bez prawa regresu, przyjmuje na siebie pełne ryzyko niewypłacalności dłużnika. Gdy faktor zachowuje prawo regresu wobec faktoranta, może żądać od niego zwrotu udzielonej zaliczki, jeżeli dłużnik nie ureguluje zobowiązania. Jednak w obu przypadkach bank (faktor) wykonuje techniczne czynności inkasowania należności.

66. Dlaczego faktoring jest korzystny dla banku i zleceniodawcy?

Faktoring jest korzystny dla banku i przedsiębiorstw. Jest ona szczególnie przystosowana do potrzeb firm mających wielu odbiorców swych produktów lub towarów. Dostawca nie musi analizować wypłacalności poszczególnych klientów, gdyż związane z tym ryzyko przejmuje faktor, który dokonuje takiej analizy i podejmuje odpowiednie kroki. Przedsiębiorstwo jest zwolnione z przymusowej egzekucji, bo obowiązek ten spada na faktora. Przedsiębiorstwo - dostawca dla wcześniejszego monetyzowania należności sięgać do dyskonta, gdyż otrzyma z wyprzedzeniem swą należność od faktora. Gwarancja terminowej realizacji należności udzielona przez faktora jest bardzo korzystna, gdyż opłaca on należność już w chwili ich powstania (wystawienia faktur). Finansowanie należności przedsiębiorstwa przez faktora może dotyczyć różnych wierzytelności, a więc od podmiotów prywatnych lub publicznych, reprezentowanych lub nie reprezentowanych przez weksel. Ponadto umowa między przedsiębiorstwem a faktorem jest zawierana na dłużej, a nawet nie oznaczony okres trwania, z obustronną możliwością jej rozwiązania za wypowiedzeniem. Banki pobierają od faktorowania stosunkowo dużą prowizję, której wysokość zależy od stopnia ryzyka.

Jeżeli w faktoringu z regresem odmówi zapłaty należności, faktorant zobowiązany jest do zwrócenia bankowi otrzymanej z banku wypłaty na poczet tych należności. Bank na prawo wstrzymać nabywanie wierzytelności, jeżeli odbiorca opóźnia się z zapłatą lub odmawia jej dokonania albo jego sytuacja prawna lub finansowa budzi wątpliwości co do możliwości spłaty wierzytelności nabytych przez bank. Sytuacja prawna i finansowa odbiorcy jest dokonywana wg uznania banku. Wraz z nabytymi wierzytelnościami przechodzą na bank wszelkie prawa z nimi związane oraz służące do ich zabezpieczenia.

67. Co należy zrozumieć pod nazwą „złe” lub „trudne kredytu”

„Złe kredyty” to kredyty trudno ściągalne. W końcu 1992 r. w bankach państwowych szacowano wielkość „kredytów trudnych” na jedna trzecią łącznej sumy udzielanych kredytów. Obniżenie poziomu złych kredytów wymagało rozwiązania w skali krajowej i znalazło wyraz w ustawie o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, popularnie zwanej ustawą oddłużeniową. Restrukturyzacja kredytów była możliwa dzięki pomocy Skarbu Państwa oraz wprowadzeniu nowych instrumentów działania w postaci bankowego postępowania ugodowego i publicznej sprzedaży wierzytelności. Nie opłacone kredyty mogą być również zamienione przez bank na akcje jednoosobowych spółek Skarbu Państwa. Obok banków powstało wiele firm, które oficjalnie i nie oficjalnie prowadziły handel wierzytelnościami (długami). Zakupów po cenach niższych od normalnych dokonywano w celu zamiany wierzytelności na towar np.; węgiel. Skupiono również należności od budżetu, które budżet pokrywał z opóźnieniem, a wierzyciel uzyskiwał wyższe oprocentowanie niż z lokaty terminowej w banku.

68. Od czego zależy wysokość tworzonych przez banki rezerw celowych?

Rezerwy celowe są ustalane na podstawie zindywidualizowanego ryzyka obciążającego należność oraz od sytuacji ekonomicznej dłużnika w wysokości nie mniejszej niż:

• 20% - w odniesieniu do należności poniżej standardu (opóźnienia w spłacie kapitału lub odsetek powyżej 1 m -ca, a poniżej 3 m -cy) oraz należności od dłużników, których sytuacja ekonomiczno-finansowa może stanowić zagrożenie terminowej spłaty

• 50% - w odniesieniu do należności wątpliwych ( opóźnienie w spłacie kapitałów lub odsetek powyżej 3 m -cy, a poniżej 6 m -cy) oraz należności od dłużników, których sytuacja ekonomiczno-finansowa ulega znacznemu pogorszeniu

• 100% - w odniesieniu do należności straconych ( opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek dłużej niż 6 m- cy), a także należności od dłużników postawionych w stan likwidacji lub dłużników, przeciwko którym bank wszczął postępowanie egzekucyjne, albo należności kwestionowane na drodze postanowienia sądowego

Banki tworzą rezerwy celowe w ciężar kosztów. Są one sukcesywnie zmniejszane odpowiednio do odzyskania należności przez bank lub po przekwalifikowaniu określonych należności do kategorii o niższym ryzyku. Rozwiązanie rezerwy następuje po całkowitym wygaśnięciu przyczyn jej utworzenia lub spisaniu należności na straty.

69. Czym różni się osobiste zabezpieczenie zwrotności kredytu od zabezpieczenia rzeczowego?

Zabezpieczenia osobowe charakteryzują się odpowiedzialnością danego podmiotu całym swoim majątkiem np.: z tytułu wystawienia weksla własnego in blanco. Przy zabezpieczeniach rzeczowych odpowiedzialność podmiotu dającego zabezpieczenie ogranicza się do poszczególnych składników majątku, wierzyciel egzekwuje swoje roszczenia z zastawionej rzeczy lub praw majątkowych.

70. Wymień znane formy zabezpieczenia osobistego i rzeczowego?

Zabezpieczenia osobiste:

weksel własny in blanco

poręczenie wekslowe

poręczenie wg prawa cywilnego

gwarancja bankowa

przelew wierzytelności

przystąpienie do długu kredytowego

Zabezpieczenia rzeczowe:

- blokada środków pieniężnych

zastaw:

na zasadach ogólnych

rejestrowy

przewłaszczenie na zabezpieczenie

hipoteka

umowna

kaucyjna

przymusowa

kaucja w postaci gotówki w walucie krajowej lub obcej, a także bonów oszczędnościowych na okaziciela

71. Czym różni się kaucja od blokady środków pieniężnych na zabezpieczenie zwrotności kredytów?

Blokada środków odbywa się na oprocentowanych rachunkach lokat w walucie krajowej lub obcej. Jest ona dokonywana na pisemny wniosek posiadacza rachunku. Kredytobiorca przedstawia w kredytującym go banku pisemne potwierdzenie (z określenie kwoty i terminu) dokonania nieodwołalnej blokady na rachunku lokat. Ponadto dołącza upoważnienie uprawniające bank do pobrania z blokowanego rachunku jego wymagalnej wierzytelności. Przedmiotem blokady mogą być środki pieniężne kredytobiorcy lub osób trzecich poręczających za kredytobiorcę., wówczas konieczna jest pisemna zgoda posiadacza rachunku na dokonanie blokady. Natomiast kaucja jest przyjmowana przez bank zarówno w walucie krajowej lub obcej, a także w postaci bonów oszczędnościowych. W tym celu niezbędne jest zawarcie pisemnej umowy i złożenie przedmiotu kaucji w banku. Kredytobiorca pisemnie upoważnia bank do wykorzystania złożonej kaucji na pokrycie nie spłaconego kredytu z należytymi odsetkami i prowizją. Kaucję uważa się za złożoną, jeżeli środki pieniężne zostały wpłacone do banku na rachunek środków zablokowanych. Gdy kaucję stanowią bony oszczędnościowe, bank dla zaspokojenia roszczeń realizuje bony, a po potrąceniu wierzytelności ewentualna nadwyżkę zwraca kredytobiorcy.

72. Czym różni się zastaw ogólny od rejestrowego zastawu bankowego?

Zastaw jest ograniczonym prawem rzeczowym i ma na celu zabezpieczenie określonej wierzytelności, a wierzyciel może dochodzić swoich roszczeń z obciążonej zastawem rzeczy ruchomej. Zastaw ogólny wymaga wydania zastawionej ruchomości bankowej, zaś zastaw bankowy pozwala na pozostawienie rzeczy zastawionej u kredytobiorcy.

73. Omówić sposób zabezpieczenia zwrotności kredytu w formie przelewu / cesji / wierzytelności.

Cesja wierzytelności odbywa się na mocy umowy między kredytobiorcą a kredytującym go bankiem kredytobiorca ceduje na bank swoją wierzytelność wobec osoby trzeciej. W praktyce stosuje się dwa rodzaje cesji. W cesji globalnej kredytobiorca ceduje na bank wszystkie istniejące i przyszłe wierzytelności wynikające z działalności gospodarczej (przyszłe wierzytelności powinny być jednoznacznie wymienione w umowie). Cesja także może dotyczyć konkretnej wierzytelności lub kilku wierzytelności, co powinno być w umowie wyraźnie określone. Cesja wierzytelności powinna być dokonana w formie pisemnej, przy pisemnym powiadomieniu dłużnika przez kredytobiorcę o dokonanej cesji wierzytelności z określonego tytułu na rzecz banku. Wskazane jest aby dłużnik potwierdził przeniesienie wierzytelności kredytobiorcy na rzecz banku, a bank może uzależnić udzielenie kredytu od otrzymania takiego potwierdzenia.

Bank jest zainteresowany tym, aby cedowane wierzytelności były realne i łatwo ściągalne, co przy występujących obecnie zatorach płatniczych ma istotne znaczenie. Kredytobiorca dokonujący cesji nie ponosi bowiem odpowiedzialności za wypłacalność dłużnika, a jedynie za faktyczne wystąpienie cedowanej wierzytelności. dlatego banki przed przyjęciem cesji zaciągają informacji o sytuacji majątkowej dłużnika i kredytobiorcy oraz ich zdolności płatniczej.

74. Kto i gdzie może ubezpieczyć zwrot kredytu?

Formą zabezpieczenia się przed ryzykiem jest ubezpieczenie przez bank terminowej spłaty kredytów. Ubezpieczającym może być zarówno kredytobiorca, jak i bank, ale ubezpieczonym jest zawsze bank. W Polsce praktyka ubezpieczenia spłaty kredytów nie jest popularna, ale np.: Warta S.A. i Heros S.A. ubezpieczają od ryzyka kredytowego. Polisa S.A. oferuje ponadto ubezpieczenie należności faktoringowanych, co może przyczynić się do popularyzowania faktoringu. Przejmuje ona ryzyko banku z tytułu nabytych należności faktoranta w przypadku niewypłacalności dłużnika - nabywcy towaru czy usługi.

75. Na czym polega istota gwarancji bankowej?

Gwarancja bankowa jest samodzielnym zobowiązaniem banku, podejmowanym na zlecenie klienta. Bank oświadcza, że zgodnie z jej treścią zaspokoi przyjmującego gwarancję beneficjenta, jeżeli zleceniodawca nie wywiąże się wobec niego z umownych zobowiązań. Gwarancja ma więc na celu dodatkowe zapewnienie jej beneficjentowi wykonania umowy przez kontrahenta. Jeśli umowa nie zostanie wykonana, to bank wypłaca beneficjentom określoną kwotę pieniędzy. Gwarancja jest niezależnym zobowiązaniem banku i nie może być odwołana, chyba, że przewidziano to w jej treści.

Stronami w gwarancji bankowej są:

zleceniodawca, na którego polecenie bank gwarantujący wystawia gwarancję

beneficjent gwarancji, na którego rzecz wystawiana jest gwarancja

bank udzielający gwarancji

Treść gwarancji powinna zawierać nazwę zleceniodawcy i jego bank oraz beneficjenta gwarancji, wysokość kwoty gwarantowanej, termin obowiązywania gwarancji oraz inne uprawnienia wynikające z danej gwarancji. Ponadto do zlecenia udzielenia gwarancji należy dołączyć: umowę określającą wierzytelność podlegająca zabezpieczeniu gwarancją, a także informacje niezbędne dla oceny zdolności kredytowej zleceniodawcy oraz proponowane formy zabezpieczenia ewentualnych wierzytelności banku w przypadku zrealizowania gwarancji przez jej beneficjenta. Gwarancja na formę oświadczenia banku kierowanego do beneficjenta gwarancji, które zawiera zabezpieczenie do określonego świadczenia na wypadek nie wykonania przez zleceniodawcę wyszczególnionych w niej warunków. Banki są obowiązane do prowadzenia ewidencji otrzymanych zleceń gwarancji i udzielonych gwarancji, a także wydanych klientom zapewnień udzielenia gwarancji. Wymienione dokumenty powinny być podpisywane przez osoby upoważnione do składania w imieniu banku oświadczeń majątkowych.

Treść gwarancji powinna także zawierać informacje on transakcji, w związku z którą udziela się gwarancji ( np.: umowa o kredyt czy umowa kupna - sprzedaży) oraz dokładne określenie przedmiotu gwarancji, wysokości zobowiązania banku gwarantującego, a także terminu ważności gwarancji. Po upływie terminu gwarancji bank nie uwzględnia roszczeń zgłaszanych przez jej beneficjenta. Zobowiązanie gwaranta (banku) staje się wymagalne, gdy zleceniodawca nie wywiąże się z zobowiązania objętego gwarancja np.; nie spłaci zaciągniętego kredytu czy nie uiści zapłaty za nabyty towar. Beneficjent gwarancji, chcąc ją zrealizować i otrzymać zapłatę, powinien zwrócić się do banku gwarantującego, stwierdzając pisemnie, że zleceniodawca gwarancji nie wywiązał się z umowy objętej gwarancją.

76. Co to jest list gwarancyjny i co powinien zawierać w swej treści?

List gwarancyjny jest dokumentem, którym banki udzielają gwarancji. List gwarancyjny precyzuje warunki, od której uzależniona jest wypłata gwarancji, jej wysokość oraz okres ważność. Gwarancje mogą być odwołalne lub nieodwołalne, możliwość anulowania gwarancji zmniejsza jej wartość dla zabezpieczenia zobowiązania. Rozróżnia się również gwarancje bezwarunkowe lub uwarunkowane spełnieniem określonych warunków wymienionych w liście gwarancyjnym. Przy gwarancji uwarunkowanej ewentualna płatność może nastąpić po udokumentowaniu przez beneficjenta, że zaistniały warunki objęte listem gwarancyjnym.

77. Wymień rodzaje gwarancji bankowych.

Banki mogą udzielać gwarancji z tytułu różnego rodzaju zobowiązań. W obrocie krajowym występują następujące gwarancje bankowe:

gwarancja zabezpieczająca spłatę kredytu - jest pisemnym zobowiązaniem banku do spłacenia kredytu oraz przypadających odsetek, gdyby zleceniodawca, na którego zlecenie wystawiono gwarancję, nie wywiąże się wobec innego banku z umowy kredytowej. Gwarancja jest niezależna od umowy kredytowej zawieranej przez zleceniodawcę gwarancji z innym bankiem. Gwarancje spłaty kredytu są płatne na pierwsze żądanie banku-kredytodawcy (beneficjenta) stwierdzające, że kredytobiorca nie spłacił kredytu.

gwarancja zabezpieczająca zapłatę za zakupione towary (usługi) - bank, zobowiązuje się bezwarunkowo i niezależnie od umowy kupna - sprzedaży do zapłacenia określonej kwoty, gdyby nabywca nie wywiązał się z umowy. Dokument, którym banki udzielają gwarancji, nazywa się listem gwarancyjnym

gwarancje przetargowe, czyli wadialne - zastępują w przetargach wadium ( czyli kaucję), którego żąda otwierający przetarg. Oferent, nie chcąc zamrozić w wadium środków pieniężnych, może w zamian proponować złożenie gwarancji bankowych

gwarancja zapłaty cła - ma podobnych charakter do gwarancji przetargowej. Polskie przepisy celne dopuszczają odroczenie zapłaty cła i przyjęcie od zobowiązanego gwarancji bankowej zapłaty cła. Gwarancja bankowa jest wówczas zobowiązaniem banku do uregulowania cła, gdyby importer nie wpłacił terminowo należności celnych. Beneficjentem gwarancji jest urząd celny, który dokonał ostatecznej lub warunkowej odprawy celnej.

Ze względu na podmiot gwarancji w obrocie z zagranicą najczęściej występują gwarancje:

• przetargowe

• należytego wykonania kontraktu

• zwrotu zapłaty (np.: zwrotu zaliczki)

• otwarcia akredytywy

• zapłaty za dostawę towaru, wykonanie usługi

• udzielenia awalu na wekslu

• zapłaty z innych tytułów

W odniesieniu do pierwszych trzech rodzajów gwarancji, zwanych gwarancjami kontraktowymi, zostały wydane przez Międzynarodową Izbę Handlową w Paryżu Jednolite reguły dotyczące gwarancji kontraktowych.

Gwarancje otwarcia akredytywy zabezpieczają otwarcie na rzecz eksportera akredytywy, zapewniającą mu terminową zapłatę za określoną dostawę towaru. Podobnie gwarancje zabezpieczać zapłatę dokumentów towarowych przesyłanych do inkasa.

78.Co to są gwarancje kontraktowe?

Międzynarodowa Izba Handlowa w Paryżu wydała dla powyższych gwarancji „Jednolite reguły dotyczące gwarancji kontraktowych”. Mają one zastosowanie w przypadku, gdy w wystawionej gwarancji stwierdza się, że jest ona poddana „Jednolitym regułom”. Nie wyklucza to jednak możliwości unormowania w gwarancjach niektórych warunków w sposób odmienny. Zastosowanie Jednolitych reguł jest dobrowolne, a wyraźne stwierdzenie w samym dokumencie gwarancyjnym musi dowodzić, iż gwarancja jest poddana Jednolitym regułom dotyczącym gwarancji kontraktowych. Reguły są wówczas wiążące dla wszystkich stron, chyba że w gwarancji lub jakiejkolwiek jej zmianie wyraźnie stwierdzono co innego.

79.W jaki sposób bank może zabezpieczyć cło należne urzędowi celnemu? Bank może zabezpieczyć cło należne urzędowi celnemu za pomocą gwarancji zapłaty cła. Wyróżnić możemy w tej sferze następujące gwarancje:

gwarancja bankowa lub *weksel gwarancyjny poręczony przez bank.

Gwarancja bankowa zapłaty cła jest zobowiązaniem banku do uregulowania cła, w przypadku gdyby zleceniodawca gwarancji nie uiścił terminowo należności celnych. Bank udziela gwarancji na zlecenie importera zobowiązanego do zapłaty cła, a beneficjentem gwarancji jest właściwy urząd celny. Gwarancje mogą mieć charakter szczegółowy lub ogólny. W pierwszym przypadku gwarancja dotyczy konkretnej partii towaru (listu przewozowego), w drugim obejmuje zobowiązania celne na towary przywiezione na polski obszar celny w okresie obowiązywania gwarancji w granicach wysokości kwoty gwarancji.

W przypadku zabezpieczenia należności celnych wekslem gwarancyjnym poręczonym przez bank, zleceniodawca występuje do banku z wnioskiem o poręczenie weksla. Równocześnie zleceniodawca oświadcza w pisemnym zleceniu, że ponosi wobec banku odpowiedzialność za skutki (koszty), jakie mogą wyniknąć z udzielonego poręczenia wekslowego. Jednocześnie zleceniodawca upoważnia bank, aby w przypadku wykupienia weksla przez bank mógł on obciążyć sumą weksla i poniesionymi kosztami jego rachunek bieżący. W przypadku wyższych sum bank może żądać, nawet od stałego klienta, dodatkowych form zabezpieczenia swoich ewentualnych roszczeń. Po przyjęciu zlecenia (zawarciu umowy) bank kieruje do urzędu celnego pismo, będące deklaracją poręczyciela (banku) do weksla in blanco swego klienta. Należy podkreślić, że chociaż gwarancja jest często utożsamiana z poręczeniem, są to dwie różne instytucje prawne.

80.Czyje i jakie środki pieniężne gromadzą banki w ramach operacji biernych ?

Bierne, czyli pasywne, operacje bankowe polegają na gromadzeniu depozytów jednostek gospodarczych oraz innych osób prawnych, a także wkładów oszczędnościowych gospodarstw domowych.

Źródłem środków gromadzonych przez bank w operacjach biernych mogą być :

wkłady oszczędnościowe gospodarstw domowych,

pieniądz transakcyjny i lokaty terminowe jednostek gospodarczych gromadzone na rachunkach bankowych,

lokaty przyjmowane od innych banków,

kredyt refinansowany zaciągany w banku centralnym (NBP),

własne papiery wartościowe emitowane przez bank.

81.Na czym polega polityka depozytowa banków ?

Polityka depozytowa banków polega na konkurowaniu jednych banków z innymi bankami o zdobycie depozytów osób fizycznych i prawnych. Banki są zainteresowane gromadzeniem jak największych kapitałów obcych, aby móc nimi jak najdłużej obracać-w tym celu prowadzą powyższą politykę. Poszczególne banki prowadzą własną politykę depozytową. Wyraża się ona w konkurowaniu wysokością oprocentowania, sprawnością usług itp.

82.Jaką rolę w operacjach biernych banków komercyjnych pełnią kredyty refinansowe NBP ?

Kredyty refinansowe NBP pomagają bankom komercyjnym uzupełniać swe środki pieniężne. Możemy tutaj wyróżnić następujące kredyty:

kredyt redyskontowy, lombardowy i inne. Kredyty te stanowią bardzo ważne źródło finansowania akcji kredytowej banków komercyjnych. Kredyt redyskontowy uzupełnia środki banków komercyjnych, udzielających jednostkom gospodarczym kredytu dyskontowego. Banki mogą również korzystać w NBP z kredytu lombardowego pod zastaw papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa i innych walorów.

83. W jakiej formie i dlaczego konkurują banki o wkłady oszczędnościowe ludności?

Banki konkurują ze sobą o wkłady oszczędnościowe ludności gdyż są one podstawowym źródłem finansowania działalności kredytowej polskich banków. Ostatnio obserwuje się przejawy walki w postaci zróżnicowanej polityki depozytowej w celu zdobycia środków na rozszerzanie akcji kredytowej. Banki konkurują wysokością oprocentowania i sposobami kapitalizowania odsetek. Zachęcają klientów rachunkami oszczędnościowo-rozliczeniowymi, książeczkami oszczędnościowymi, bonami oszczędnościowymi, rachunkami walutowymi oraz siecią oddziałów w całym kraju.

84.Na czym polega ekonomiczna rola rezerw obowiązkowych ?

Obowiązek utrzymywania przez banki płynności zmusza je do lokowania odpowiednich rezerw w innych bankach. Wpływ na to mają także względy ekonomiczne , bo poszczególne banki mogą okresowo posiadać w dyspozycji nadwyżki środków pieniężnych nad bieżącymi i przewidywanymi wypłatami . Ulokowanie tych nadwyżek we współpracującym banku przynosi korzyści w postaci odsetek, w przypadku braku płynności można skorzystać tam z kredytu.

85.Kto uczestniczy w operacjach na międzybankowym rynku pieniężnym ?

Uczestnikami operacji na międzybankowym rynku pieniężnym są banki komercyjne i bank centralny, instytucje finansowe i firmy brokerskie; mogą z niego korzystać także wielkie korporacje nie będące instytucjami finansowymi.

Instrumentami międzybankowego rynku pieniężnego w Polsce są przede wszystkim wzajemne lokaty międzybankowe i bony skarbowe oraz bony pieniężne NBP.

86.DO jakiej wysokości są gwarantowane wkłady w bankach ?

Wkłady w bankach są gwarantowane do wysokości:(POLSKA)

równowartości w złotych 1000 euro w 100% wartości środków gwarantowanych,

przekraczające równowartość w złotych 1000 euro, a nie przekraczające równowartość w złotych 8000 euro w 90% wartości środków gwarantowanych. Powyższa wysokość gwarancji jest znacznie niższa od rozwiązań stosowanych w innych krajach. Dyrektywy Unii Europejskiej określają minimalną wielkość gwarantowanych depozytów na 20 000 euro, a przejściowo dla niektórych państw na 15 000 euro. Kierownictwo Bankowego Funduszu Gwarancyjnego(w Polsce) uważa za celowe i możliwe podniesienie kwoty gwarantowanej do 15 000 euro, aby w 2003 r. osiągnąć poziom 20 000 euro .

87.Co znaczy skrót WIBOR i WIBID ?

WIBOR - (Warsaw Inter Bank Offered Rate) - oferowana stopa oprocentowania kredytów na międzybankowym rynku pieniężnym w Warszawie,WIBID - (Warsaw Inter Bank Bid Rate) - oferowana stopa, po jakiej banki gotowe są przyjmować depozyty na pieniężnym rynku międzybankowym

97.Omówić umowę rachunku bankowego.

Otwarcie rachunku bankowego wymaga zawarcia między klientem a bankiem umowy rachunku bankowego. Umowa rachunku bankowego ma charakter cywilnoprawny, a bank i jego klient są równorzędnymi partnerami. Bank ma obowiązek zapoznania klientów z odpowiednim regulaminem przed zawarciem umowy rachunku bankowego.

Umowa rachunku bankowego określa w szczególności:

strony umowy,

rodzaj otwieranego rachunku,

walutę, w jakiej rachunek jest prowadzony,

czas, na jaki rachunek został otwarty,

wysokość oprocentowania i warunki jego zmiany,

sposób dysponowania środkami zgromadzonymi na rachunku,

terminy wypłaty lub kapitalizacji odsetek,

terminy realizacji zleceń posiadacza rachunku,

tryb i warunki dokonywania zmian umowy,

sposób i termin wypowiedzenia lub rozwiązania umowy rachunku,

zasady rozwiązania umowy w razie niedokonywania na rachunku żadnych obrotów,

zakres odpowiedzialności banku za terminowe i prawidłowe prze

prowadzenie rozliczeń pieniężnych oraz wysokość odszkodowania za przekroczenie terminu realizacji dyspozycji posiadacza rachunku.

98.Wymienić rodzaje i przeznaczenie rachunków bankowych, których prowadzenie przewiduje prawo bankowe.

Zgodnie z polskim prawem bankowym w celu przechowywania środków pieniężnych i przeprowadzania rozliczeń pieniężnych banki prowadzą podstawowe rodzaje rachunków bankowych. Są to :

bieżące,

pomocnicze,

lokat terminowych,

oszczędnościowe-wkładów oszczędnościowych.

Obok tych podstawowych rodzajów rachunków bankowych banki prowadzą

także inne rachunki, np. rachunki kredytów, rachunki w obcych walutach, różne rachunki budżetowe, rachunki osób fizycznych. Rachunki bieżące mają podstawowe znaczenie w operacjach rozliczeniowych. Na rachunki bieżące wpływają należności od odbiorców za sprzedawane towary i świadczone usługi, z tych rachunków są podejmowane środki na wypłatę wynagrodzeń, pokrywane zobowiązania wobec dostawców, podatki, opłaty itp.

Rachunki pomocnicze mogą być otwierane w innych oddziałach tego samego banku lub w innym banku. Operacje dokonywane za pośrednictwem rachunku pomocniczego są zazwyczaj ograniczone do określonych celów, np. wypłaty wynagrodzeń, wypłaty na skupy produktów rolnych, zaliczki na wydatki administracyjno-gospodarcze w terenowych zakładach lub rejestrowania transakcji z innymi bankami. Rachunki lokat terminowych służą gromadzeniu czasowo wolnych środków, które ich właściciel przechowuje w banku przez określony czas. Rachunki takie posiadają zazwyczaj jednostki gospodarcze , które nie korzystają z pomocy kredytowej banku, a wręcz przeciwnie posiadają nadwyżki płynnych środków, które chcą ulokować na wyższy procent. Wkłady terminowe są bowiem wyżej oprocentowane od wkładów na rachunkach bieżących. Na tych rachunkach mogą być gromadzone różne fundusze o specjalnym przeznaczeniu. Rachunki oszczędnościowe-wkłady oszczędnościowe są prowadzone dla osób fizycznych. Mogą one również być prowadzone dla szkolnych kas oszczędności i pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych. Rachunki te mogą być wykorzystywane do prowadzenia rozliczeń związanych z działalnością gospodarczą.

99.Jakie obowiązki co do prowadzenia rachunku bankowego nałożono na jednostki gospodarcze od 1994 r ?

Od 1994 r. podmioty gospodarcze mają obowiązek posiadania rachunku bankowego i zawiadomienia o tym właściwego urzędu skarbowego. W zawiadomieniu należy podać adres oddziału banku i numer rachunku. Jeśli podmiot gospodarczy posiada rachunki w innych bankach(np. rachunki pomocnicze), ma także obowiązek powiadomienia urzędu skarbowego oraz tych banków o posiadaniu różnych rachunków bankowych; w zawiadomieniu należy podać numery rachunków i adresy oddziałów banków. Z kolei baki , w których podmiot gospodarczy otworzy inny rachunek niż podstawowy rachunek bieżący, maja obowiązek powiadomienia o tym banku prowadzącego ten podstawowy rachunek. Podmioty gospodarcze , które, wbrew nałożonym obowiązkom, nie otworzą rachunku bankowego lub nie dokonają wspomnianych zawiadomień podlegają wysokim karom pieniężnym. Nałożenie na podmioty gospodarcze powyższych obowiązków, połączone z bezgotówkowym rozliczaniem większych transakcji, ma na celu zwalczanie nielegalnych i nie opodatkowanych obrotów handlowych.

100.Jakie formalności obowiązują przy otwarciu rachunku bankowego ?

Bank otwiera klientowi rachunek na wniosek podpisany z ramienia danej osoby prawnej przez osoby uprawnione do składania w jej imieniu oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych. W treści wniosku podpisujący oświadczają, że znają i przyjmują do wiadomości warunki umowy rachunku bankowego, zawarte w odpowiednim regulaminie danego banku. Przyjęcie wniosku przez bank, otwarcie rachunku i nadanie mu numeru jest równoznaczne z zawarciem umowy rachunku bankowego. Oprócz powyższego wniosku klient musi złożyć karty wzorów podpisów i dokumentacje osobowości prawnej danego podmiotu oraz uprawnienia reprezentujących go osób.

101.Kto i w jakim zakresie jest upoważniony do dysponowania rachunkiem bankowym ?

Rachunkiem bankowym dysponują tylko uprawnione osoby, których wzory podpisów złożono w banku. W niektórych ściśle określonych przypadkach mogą być przeprowadzone księgowania z inicjatywy banku, np. pobranie prowizji i opłaty. Z mocy prawa bank pokrywa bez dyspozycji klienta także zobowiązania wynikające z sądowych i administracyjnych tytułów wykonawczych. Władze sądowe, prokuratorski i organa finansowe mogą zablokować lub zająć określoną kwotę na rachunku bankowym, a bank nie może rozdysponować tej kwoty nawet na polecenia właściciela rachunku. Przytoczonych ograniczeń nie można jednak traktować jako naruszenia zasady dyspozycyjności przedsiębiorstw, bo wynikają one z prawa , bądź z treści umów zawartych z bankiem. Jedynym dysponentem środków zgromadzonych na rachunku bankowym jest jego właściciel.

103. Obliczyć należne odsetki od wkładu na rachunku ROR, przy oprocentowaniu wg stopy 15% w stosunku rocznym, gdy saldo rachunku utrzymywało się w wysokości:

a)10mln zł przez 5 dni

O=S*15%*5/100*365=205,5

b)5mln zł przez 15dni

O=S*15%*15/100*365=308,2

c)2mln zł przez 7 dni

O=S*15%*7/100*365=57,5

d)8mln zł przez 3dni

O=S*15%*3/100*365=98,6

104. Omówić rodzaje, znaczenie i sposoby pobierania przez banki prowizji i opłat.

Banki mają prawo pobierania prowizji z tytułu samego faktu przyznania kredytu, nawet gdyby kredyt nie był wykorzystany. Prowizję oblicza się w procentach (ok. 2%) od kwoty przyznanego kredytu. Natomiast przy wykorzystaniu kredytu bank pobiera zarówno odsetki, jak i prowizję. W obrotach zagranicznych banki pobierają różne prowizje i opłaty, np.: jednorazowe, ryczałtowe, manipulacyjne, za pośrednictwo itp. Prowizje mogą być pobierane z góry od początkowej kwoty kredytu lub uwzględniają ratalną spłatę kredytu, a pobierane są z dołu lub z góry. Zatem prowizje, w zależności od sposobu obliczania i zapłaty, oddziałują w różny sposób na łączny koszt kredytu, obejmujący odsetki, prowizje i opłaty. Rodzaje i wysokość prowizji i opłat określają taryfy prowizji i opłat poszczególnych banków. Ponadto niektóre opłaty mogą być pobierane według rzeczywiście poniesionych przez bank kosztów, związanych z wykonaniem zlecenia klienta. Klienci mogą zapoznać się z tymi taryfami w oddziałach operacyjnych. Banki są obowiazane ogłaszać w miejscu wykonania swych czynności w sposób ogólnie dostępny stosowane przez nie stawki oprocentowania, prowizji i opłat.(mogą też uzgodnić wysokość opłat z właścicielem rachunku) Taryfy wykazują także, jakie operacje i usługi są bezpłatne np.: wpłaty na rach. bankowy przez jego właściciela lub w jego imieniu oraz wypłaty na jego rzecz, wpłaty i wypłaty w obrocie oszczędnościowym ludności, oraz opłaty na cele użyteczności społecznej. Taryfy prowizji i opłat za czynności bankowe zawierają wiele pozycji szczegółowych np.: odpowiednie stawki są zryczałtowane i mogą być liczone w % w stosunku do wartosci lub kwotowo.Banki pobierają prowizje i opłaty przy każdej operacji lub okresowo, obciążając rach. klienta, lub mogą być opłacone w gotówce. Niezależnie od prowizji banki pobierają zryczałtowane opłaty pocztowe i telekomunikacyjne oraz prowizje i opłaty banków pośredniczących przy wykonywaniu zleconej operacji.

105. Na czym polega kapitalizacja odsetek?

Sposób kapitalizowania odsetek (obok wysokości stopy %) ma istotne znaczenie dla oceny opłacalności konkretnych transakcji. Często utożsamia się odsetki obliczane z góry (np.: przy kredycie dyskontowym) z odsetkami do zapłacenia z dołu. Przyczyną błędnej oceny bywa także porównywanie stóp nominalnych, czyli przypadających w stosunku rocznym, z odsetkami , które oblicza się za okresy krótszenp.: odsetki od wkładów a vista można naliczyć po upływie roku lub za okresy kwartalne i z końcem każdego kwartału doliczać je do kwoty wkładu, czyli kapitalizować. W następnym kwartale będą one oprocentowane już łącznie z wkładem (kwota odsetek obliczonych po upływie roku będzie niższa od sumy odsetek naliczanych kwartalnie) Niektóre banki, ze względów konkurencyjnych kapitalizują odsetki co miesiąc, zwiększając ich łączną sumę przy identycznej stopie oprocentowania. Miesięczne kapitalizowanie odsetek od kredytów jest korzystniejsze dla banku, a od wkładów dla klienta. Decyzją prezesa NBP odsetki od kredytów i wkładów muszą być w danym banku kapitalizowane w identycznych okresach. Przy kapitalizacji odsetek od wkładów oszczędnościowych gosp. domowych banki zazwyczaj zastrzegają sobie prawo zmiany wysokości oprocentowania. Sposób obliczania i dopisywania odsetek zależy od formy oszczędzania i rodzaju banku np.: w PKO BP odsetki od wkładów gromadzonych na książeczkach oszczędnościowych są do nich dopisywane na żądanie klienta, który składa książeczkęw dowolnym oddziale PKO BP. Przy wkładach terminowych odsetki może dopisywać tylko oddział, który wystawił tę książeczkę. W przypadku wkładu terminowego na ROR jest on ewidencjonowany na subkoncie tego rach. odsetki nie powiększają bezpośrednio tego wkładu lecz są dopisywane do ROR a vista.

106. Omówić ogólne zasady prowadzenia rachunkowości bankowej.

Rachunkowość bankowa jest systemem ewidencjonowania i prezentowania operacji pieniężnych przeprowadzanych przez banki na rachunkach bankowych. Banki jako szczególnego rodzaju przedsiębiorstwa ewidencjonują własny majątek, zobowiązania i należności, koszty i wpływy oraz wyniki prowadzonej dzialalnośći. Ze względu na masowość operacji Komisja Nadzoru Bankowego ujednoliciła zasady i określiła szczególne zasady prowadzenia rach. oraz sporządzania informacji dodatkowej w bankach. Zakładowy plan kont poszczególnych banków ustala ich prezes zarządu na podstawie wzorcowego planu kont ustalonego przez prezesa NBP. Prezes zarządu banku jest odpowiedzialny za prowadzenie rachunkowości banku zgodnie z obowiązującymi przepisami i przyjętymi zasadami oraz w sposób zapewniający przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego i rentowności banku zgodnie ze stanem faktycznym. Bank prowadzi księgi rachunkowe w siedzibie zarządu (centrali banku) oraz jednostek organizacyjnych banku (oddziałów). Zapisy w księgach rachunkowych prowadzi się w zł i groszach. Mogą być księgowane także operacje wyrażone w walutach obcych. Zapisy w księgach rach. powinny być dokonywane codziennie i obejmować wszystkie operacje gospodarcze każdego dnia operacyjnego.

107. Jakie dowody księgowe są wykorzystywane w rach. bankowej.

Do najważniejszych dokumentów używanych obecnie w operacjach bankowych należą czeki gotówkowe, czeki rozrachunkowe, polecenie przelewu, noty memoriałowe, asygnaty kasowe, zbiorcze dowody uznaniowe oraz obciążeniowe. Noty memoriałowe są wewnętrznymi dokumentami bankowymi, wystawianymi przez pracowników banków na podstawie różnych dyspozycji klientów i własnych decyzji, zaś zbiorcze dowody sporządzane przez klientów służą uproszczeniu pracy. Prawidłowy dowód księgowy powinien wskazywać strony operacji, a także powinien zawierać datę wystawienia dowodu i datę wykonania operacji oraz podpisy osób odpowiedzialnych za prawidłowy przebieg operacji. Dowody księgowe oraz ich zestawienia, które stanowiły podstawę księgowań podlegają archiwowaniu i muszą być przechowywane w bankach przez 5 lat.

108. W jaki sposób można poprawiać ewentualne błędy w dowodach bankowych?

Korygowanie ewentualnych błędów po dokonaniu księgowań wymaga wystawienia odrębnego dowodu korygującego. Natomiast błędy wykryte w wewnętrznych dowodach bankowych, przed ich zaksięgowaniem, mogą być poprawiane przez skreślenie błędnej treści lub liczby i wpisanie poprawnej, co należy potwierdzić podpisem osoby dokonującej korekty oraz datą korekty. Niedopuszczalne jest saldowanie aktywów i pasywów bez udokumentowania tego rodzaju operacji. Złamanie tej zasady jest traktowane przez organy kontrolne jako poważna nieprawidłowość.

109. Omówić treść rocznych sprawozdań finansowych banków

W skład ich wchodzą: bilans, rach. zysków i strat, sprawozdanie z przepływu śr. pieniężnych, informacje dodatkowe i sprawozdanie opisowe. Rachunek zysków i strat przedstawia wynik na działalności bankowej oraz koszty operacyjne i obowiązkowe obciążenie wyniku finansowego (podatek, odpisy). Sprawozdanie z przepływu śr. pieniężnych umożliwia ocenę płynności banku, prezentując informacje, które z bilansu oraz z rach. wyników nie mogą być bezpośrednio odczytane. W informacji dodatkowej podaje się wyjaśnienia szczegółowe, niezbędne do rzetelnego przedstawienia sytuacji majątkowej, wyniku finansowego i rentowności banku. Sprawozdanie opisowe zawiera informacje o ważnych wydarzeniach w roku sprawozdawczym, orealizacji programów strategicznych, zamierzeniach i przyszłej sytuacji finansowej banku.

110. Na czym polega inwentaryzacja aktywów i pasywów banku?

Jej podstawowym celem jest sprawdzenie danych wynikających z ksiąg rachunkowych ze stanem rzeczywistym i rozliczenie finansowe stwierdzonych różnic inwentaryzacyjnych. Inwentaryzacja w banku polega na przeprowadzeniu spisu z natury krajowych i zagranicznych śr. pieniężnych, pap. wartościowych, innych wartości przechowywanych w kasach i skarbcach oraz wszelkich rzeczowych składników majątku. Następnie uzgodnieniu z klientami i kontrahentami banku stanu śr. pieniężnych na rachunkach bankowych, kredytów i pożyczek bankowych, innych należności i zobowiązań oraz stanu powierzonych innym jednostkom własnych skł. majątkowych. Oraz weryfikacji stanu ewidencyjnego przez porównanie z odpowiednimi dowodami księgowymi. Wartość aktywów i pasywów oraz wynik finansowy ustala się i wykazuje w księgach rachunkowych z zachowaniem zasady ostrożnej wyceny.

111. Jakie instytucjonalne formy rozliczeń bezgotówkowych występują w rozliczeniach krajowych?

Jako instytucjonalne formy rozliczeń bezgotówkowych prezes NBP wprowadził w obrocie krajowym: polecenie przelewu, polecenie zapłaty, czek rozrachunkowy, akredytywę, karty płatnicze, rozliczenia planowe i okresowe rozliczenia saldami

112. Kto ma obowiązek przeprowadzania rozliczeń w formie bezgotówkowej?

Od 1994 r. przywrócono obowiązek bezgotówkowego rozliczania większych transakcji między podmiotami gospodarczymi. Mają one obowiązek posiadania rach. bankowego, na którym gromadzą środki pieniężne i przeprowadzają rozliczenia. Gdy suma jednorazowej transakcji między pod. gospodarczymi przekracza równowartość 3000 euro, powinny one rozliczać ją za pośrednictwem rach. bankowego, czyli bezgotówkowo. Gdy wartość takich obrotów gosp. w miesiącu poprzedzającym wystawienie faktury przekracza 10000 euro, to tryb bezgotówkowego rozliczenia obowiązuje w transakcjach przekraczających równowartość 1000 euro. Podobnie zapłata przez podmiot gospodarczy podatków i innych świadczeń o tym charakterze powinna przebiegać w formie bankowych rozliczeń bezgotówkowych.

113. Jakie są przyczyny i skutki występowania zatorów płatniczych?

Dezorganizują one przebieg rozliczeń pieniężnych i niekorzystnie wpływają na procesy gosp. Pierwotną przyczyną powstawania ich jest brak płynności w przedsiębiorstwach źle gospodarujących, wynikający najczęściej z ponoszenia strat, zamrażania środków w niezbywalnej produkcji, nie ukończonych inwestycji. Wówczas popadają one w złokę w opłacaniu faktur dostawców, a ci, wobec zahamowania wpływu należności, nie regulują zobowiązań wobec swoich dostawców - ta druga grupa przyczyn ma charakter wtórny. Skutki zatorów płatniczych dotykają więc także firmy dobrze pracujące, które tracą płynność z winy swych odbiorców. Rozładowanie zatorów płatniczych wymaga usunięcia pierwotnych przyczyn, czyliwierzyciele powinni rygorystycznie i przymusowo egzekwować należności, dochodząc ich na majątku dłużników (pogłębianie stosunków rynkowych i likwidowanie nierentownych przedsiębiorstw). Na łagodzenie wtórnych skutków ma wpływ usprawnienie bankowej obsługi rozliczeń bezgotówkowych oraz informatyzacja operacji rozliczeniowych. Szczególnie przydatne w rozliczeniach z nieterminowymi płatnikami są czeki potwierdzone i akredytywy.

114. Omówić operację rozliczeniową przeprowadzoną przy pomocy przelewu i jej dokumentację.

W poleceniu przelewu właściciel rach. bankowego wydaje bankowi dyspozycję, aby obciążył jego rachunek i przelał określoną kwotę na wskazany rachunek beneficjenta przelewu w dowolnym banku. Inicjatorem rozliczenia jest dłużnik, który otrzymał fakturę towarową od wierzyciela (dostawcy towaru), może to być także wezwanie do zapłaty podatku, wniesienia różnych opłat. On rozpoczyna operację rozliczeniową, a bankowym dokumentem jest czteroodcinkowy formularz polecenia przelewu. Jeden egzemplarz otrzymuje przy wyciągu z rach. zleceniodawca jako dowód na dokonanie księgowania, które zmniejszyło saldo jego rach. Oddział banku zleceniodawcy zachowuje jeden egzemplarz polecenia jako dowód, że dokonuje przelewu w sposób żądany przez zleceniodawcę. Pozostałe dwa egzemplarze bank dłużnika przesyła bo banku wierzyciela (odbiorcy przelewu) jeden z nich zachowuje jako dowód bank wierzyciela, a drugi otrzymuje wierzyciel przy wyciągu z rach. Większe banki połączone teletransmisją przyjmują polecenie przelewu w formie dok. papierowego, a dalsze czynności przeprowadzają za pomocą elektronicznych nośników informacji (wymienia się nazwę i numer rach. bankowego odbiorcy oraz numer faktury, a dokument podpisują osoby upoważnione podając przy tym datę.

115. Co to jest i czemu służy zbiorcze polecenie przelewu?

Jeżeli dłużnik składa jednorazowo więcej niż 2 polecenia przelewu, bank może rządać od niego sporządzenia zbiorczego polecenia przelewu. Wówczas bank obciąża rach. zleceniodawcy łączną sumą zbiorczego zestawienia, a poszczególne polecenia przelewu kieruje do właściwych adresatów.

116. Jakie przepisy prawne regulują rozliczenie za pomocą czeku?

Czeki należą do najstarszych form rozliczeń i ich powszechne stosowanie wymagało ujednolicenia zasad posługiwania się nimi. To znalazło wyraz w międzynarodowej konwencji podpisanej w Genewie (1931 r.) i ratyfikowanej przez Polskę. Polskie prawo czekowe wprowadzono na podstawie tej konwencji w 1936 r. (czek jest pisemnym zleceniem bezwzględnego wypłacenia określonej kwoty, wydanym bankowi przez posiadacza rach. bankowego)

117. Wymienić rodzaje czeków i ich zastosowanie.

W zależności od sposobu zapłaty rozróżnia się czeki: gotówkowe (kasowe) zlecające bankowi wypłatę gotówką, oraz rozrachunkowe służące wyłącznie do rozliczeń bezgotówkowych. W treści czeku gotówkowego trasant zleca bankowi wypłatę gotówki. Natomiast w treści czeku rozrachunkowego trasant zleca bankowi obciążenie swego rach. kwotą czeku i uznanie nią rachunku remitenta (beneficjenta) czeku (na ich podstawie nie można podejmować gotówki z rach. bankowych). Odmianą czeku rozrachunkowego jest czek potwierdzony, jako forma zabezpieczenia jednostki przyjmującej czek przed ewentualnym brakiem jego pokrycia. Istota jego polega na zagwarantowaniu jego realizacji przez bank, który przelewa z rach. wystawcy odpowiednią kwotę na specjalne konto, zapewniając w ten sposób środki na wykupienie czeku ( banki umieszczają klauzulę potwierdzającą na jego odwrotnej stronie).

118. W jakich bankach można realizować czeki gotówkowe oraz czeki rozrachunkowe?

Czek gotówkowy może być zrealizowany przez jego posiadacza u trasata lub w każdym innym banku, jednak dopiero po uzyskaniu przez niego niezbędnych środków.

Realizacja zwykłego czeku rozrachunkowego może mieć miejsce tylko u trasanta oraz w banku, gdzie posiadacz czeku ma rachunek.

119. Omówić przebieg rozliczeń przeprowadzanych przy pomocy euroczeku.

Euroczeki są formą regulowania płatności w podróżach zagranicznych, ale mogą być wykorzystywane we własnym kraju. Banki krajów współpracujących z organizacją „Eurocheque International” zaopatrują swych klientów w standardowe karty gwarancyjne oraz blankiety czeków, którymi mogą oni płacić w walucie kraju pobytu. Przy pomocy euroczeku można pobierać gotówkę w bankach różnych krajów, a także płacić za towary i usługi.

Euroczeki mogą być skupowane przez banki bezpośrednio od ich wystawców. Operacja skupu czeków polega na opłaceniu czeku w momencie jego przedstawienia bankowi nie tylko przez wystawcę czeku, ale także przez przedsiębiorstwa , które przyjmują czeki od zagranicznych turystów. Skupione czeki polski bank rozlicza za pośrednictwem Eurocheque International, gdzie wpływają także czeki, których jest on trasatem.

120. Omówić formę i zastosowanie czeków podróżnych.

Czeki podróżne znajdują zastosowanie głównie w ruchu turystycznym do regulowania drobnych płatności. Banki mające uprawnienia do wykonywania operacji dewizowych skupują i sprzedają czeki podróżne. Czeki te są wystawiane nie tylko przez banki, ale także przez instytucje finansowe i biura podróży. Czeki te stanowią zobowiązanie do zapłaty przez instytucję emitującą. Pomimo tego, że nie są one czekami w rozumieniu prawa czekowego, są powszechnie używane jako wygodny dla turystów środek płatniczy. Solidność i odpowiedzialność materialna emitujących je instytucji daje pełną gwarancję realizacji czeków podróżnych, więc są przyjmowane zarówno przez banki i biura turystyczne, hotele, przewoźników itp.

Czeki są wystawiane na okrągłe kwoty w różnych walutach o różnym nominale, który jest na nich wydrukowany. Podróżni mogą je nabywać w bankach i biurach podróży.

121. Jakie karty płatnicze znajdują zastosowanie w Polsce? Omów technikę rozliczeń przy pomocy kart płatniczych.

karta kredytowa - informuje, że jej posiadaczowi udzielono kredytu, a wykorzystany kredyt podlega spłacie na koniec ustalonego okresu lub ratalnie. Posiadacz tej karty może za jej okazaniem dokonywać zakupów w przedsiębiorstwach handlowych, a należność pokrywana jest z jego rachunku bankowego, przy czym może on zaciągnąć w banku kredyt w ramach określonej umownie kwoty.

Karta typu charge - klient również korzysta z kredytu, ale bank obciąża jego rachunek raz w miesiącu. Wysokość kredytu udzielanego materialnie odpowiedzialnym klientom może być nielimitowana.

Karty debetowe - muszą mieć pokrycie w saldzie rachunku bankowego jej posiadacza.

Rozliczenia kartami płatniczymi przebiegają nie tylko pomiędzy placówkami i bankomatami banku emitującego karty, ale pomiędzy różnymi bankami. Powiązania w rozrachunkach międzybankowych wymagały stworzenia systemów sieciowych, w których posiadacze kart płatniczych jednego banku mogą dokonywać płatności w tej samej sieci przez bankomat innego banku.

122. Czym różnią się rozliczenia przy pomocy akredytywy od rozliczeń przy pomocy przelewu?

Akredytywa w odróżnieniu od polecenia przelewu, chroni interes zarówno dostawcy, jak i odbiorcy. Dostawcy zapewnia natychmiastowe otrzymanie należności, a odbiorcy pozwala w pełni uzależnić zapłatę od spełnienia przez dostawcę ustalonych warunków. Z tych powodów akredytywa nadaje się przede wszystkim do rozliczeń z nieznanymi kontrahentami, gdy dostawca pragnie dodatkowo zapewnić sobie należną zapłatę.

W dotychczasowej praktyce uważano, że w obrotach krajowych akredytywa jest znacznie mniej wygodna od polecenia przelewu. Ponieważ jednak zapewniała dostawcom terminową zapłatę, stosowano ją prawie wyłącznie wobec opieszałych płatników. Ponadto dostawcy uważają, że akredytywa wymaga przystosowania terminów dostaw do okresu ważności akredytywy, co nie jest sprzeczne z interesem odbiorców. Ci natomiast narzekają na okresowe zamrażanie środków płynnych, co z kolei gwarantuje dostawcom natychmiastową zapłatę. Na ogół akredytywa jest korzystniejsza dla dostawców.

123. Kiedy znajduje zastosowanie i jak przebiega inkaso finansowe czeków?

Inkaso finansowe czeków polega na inkasowaniu przez bank głównie czeków składanych przez klienta, a płatnych w innych oddziałach banków. Usługę inkasa finansowego polskie banki świadczyły dotychczas w obrotach zagranicznych. Czek złożony w innym banku niż bank-trasat wymaga wcześniejszego przekazania przez ten bank odpowiednich środków pieniężnych do banku podawcy czeku. Zachodzi wówczas potrzeba przekazania czeku przez ten bank podawcy do trasata. Przekazanie czeku przy formularzu zawierającym niezbędne informacje powinno spowodować w banku wystawcy czeku obciążenie jego rachunku oraz przekazanie środków pieniężnych na rachunek posiadacza czeku w banku, który przyjął czek do inkasa.

124. Czym różnią się rozliczenia planowane od okresowych rozliczeń saldami?

Rozliczenia planowane są stosowane w przypadku systematycznych, powtarzających się dostaw. Kontrahenci umawiają się, że odbiorca będzie co pewien czas przelewać na rzecz dostawcy określoną kwotę pieniędzy, odpowiadającą wartością dostaw w określonym okresie. Ewentualne różnice w saldach mogą być skorygowane w formie polecenia przelewu. Chociaż inicjatywa dokonywania periodycznych przelewów pieniędzy spoczywa w rękach odbiorcy, umowne terminy planowanych wpłat zabezpieczają interes dostawcy. Natomiast odbiorca kontroluje dostawcę, ponieważ może nie opłacić dostawy niezgodnej z warunkami umowy.

Okresowe rozliczenia saldami są stosowane tylko wówczas, gdy kontrahenci wzajemnie świadczą sobie usługi i dostawy i występują wobec siebie w podwójnym charakterze: jako dostawca i odbiorca, czyli jako wierzyciel i dłużnik. Nie ma tu składania w banku poleceń przelewów przez obu partnerów, lecz porównywane są salda i tylko jeden z uczestników rozliczeń będzie przekazywać partnerowi nadwyżkę w formie przelewu, co znacznie uprości procedurę rozrachunku. Istota okresowych rozliczeń polega więc na zaniechaniu regulowania poszczególnych należności, a ewidencjonowaniu wzajemnych świadczeń. Kompensata wzajemnych należności i zobowiązań oraz okresowe rozliczanie salda zastępuje wielokrotne i dwustronne rozrachunki.

125. Jakie prawa i obowiązki ma prezes NBP w zakresie emitowania znaków pieniężnych i technicznego organizowania ich obiegu?

Prezes NBP w drodze zarządzenia ustala wzory i wartość nominalną banknotów oraz wzory, wartość nominalną, stop, próbę i masę monet oraz wielkość emisji znaków pieniężnych, jak również terminy wprowadzenia ich do obiegu.

Prezes NBP może wycofać z obiegu określone znaki pieniężne. Po upływie terminu określonego przez Prezesa NBP znaki te przestają być prawnym środkiem płatniczym na obszarze RP i podlegają wymianie w wyznaczonych przez Prezesa NBP bankach. Podobnie znaki pieniężne nie nadające się do obiegu wskutek zużycia lub uszkodzenia podlegają wymianie.

Fałszywe znaki pieniężne podlegają zatrzymaniu, bez prawa do zwrotu ich równowartości.

W celu kształtowania podaży pieniądza i działalności kredytowej NBP gromadzi rezerwy obowiązkowe banków.

Ustawa zobowiązuje NBP do organizowania obiegu gotówkowego. Znaki pieniężne emitowane przez NBP trafiają do banków, a za ich pośrednictwem do jednostek gospodarczych oraz ludności. Do NBP banki zwracają uszkodzone znaki pieniężne, które nie nadają się do obiegu.

126. Jak jest zorganizowany pion kasowo - skarbcowy w typowym oddziale operacyjnym banku?

W skład wydziału kasowo-skarbcowego wchodzą:

kasy - w zależności od wielkości placówki może ich być nawet kilka, często wyspecjalizowanych we wpłatach, wypłatach lub wymianie pieniędzy. Kasy są obsługiwane jednoosobowo przez kasjerów.

Sortownia - gdy obroty gotówkowe są tak wielkie, że kasjerzy nie są w stanie przeliczyć wpłacanych pieniędzy, współdziałają z nimi sortownie pieniędzy, w których pracują wieloosobowe zespoły tzw. liczników. Najmniejszy zespół „liczników” musi składać się z co najmniej 2 osób, aby dochować zasady komisyjnego liczenia pieniędzy.

Skarbiec - pomieszczenie specjalnie zabezpieczone i chronione, gwarantujące bezpieczeństwo przechowywanych w nim banknotów i monet. Skarbiec obsługuje 2 skarbników, odpowiadających solidarnie za jego zawartość.

127. Omówić przebieg operacji kasowej (wypłaty) i stosowane dokumenty.

Wypłaty dokonywane są przez kasy dzienne banku. Przed podjęciem gotówki klient zgłasza się z dokumentem stanowiącym podstawę wypłaty (czek gotówkowy, asygnaty kasowe) do dysponenta rozliczeń, który po sprawdzeniu dokumentu wydaje mu numerek kasowy. Następnie kasjer wzywa posiadacza numerku kasowego, który po przedłożeniu go kasjerowi i wylegitymowaniu się może pobrać gotówkę z kasy. Kasjer przedkłada klientowi wcześniej dokumenty wypłaty do pokwitowania odbioru gotówki i dokonuje wypłaty.

W wielu bankach o skomputeryzowanej księgowości, klient realizuje czeki gotówkowe bezpośrednio w kasie z pominięciem dysponenta rozliczeń. Kasjer w takim przypadku jest obowiązany sprawdzić podstawę wypłaty oraz tożsamość osoby podejmującej wypłatę.

Niektóre banki dokonują wypłat bez użycia czeku. Klient przedstawia dowód tożsamości, podaje numer konta i wymienia żądaną kwotę. Kasjer sprawdza na ekranie, zainstalowanego w kasie terminalu, pokrycie dyspozycji i zgodność podpisu ze wzorem. Drukarka sporządza odpowiedni dokument wypłaty, na którym klient kwituje odbiór gotówki.

128. Co należy do obowiązków skarbników?

Do obowiązków skarbników należy rejestrowanie w książce skarbcowej banknotów i monet znajdujących się w skarbcu. Muszą oni rejestrować wszelkie ruchy pieniądza pomiędzy kasami, sortownią a skarbcem.

Do obowiązków skarbników należy także zasilanie danego oddziału operacyjnego w znaki pieniężne z innych oddziałów tego banku lub z oddziałów okręgowych NBP. Odwrotnie, uszkodzone znaki pieniężne lub nadwyżki poszczególnych nominałów są przekazywane oddziałom okręgowym NBP. Racjonalne gospodarowanie przez skarbników zapasami przechowywanej gotówki ma wpływ na zysk banku.

129. Wymienić zalety i wady wpłat otwartych i zamkniętych.

130. Na czym polega przydatność skarbców nocnych?

Skarbce nocne umożliwiają klientom dokonywanie wpłat przez całą dobę. Są one technicznym urządzeniem umożliwiającym wrzucenie woreczka z wpłatą przez specjalną wrzutnię do oddzielnego, przystosowanego skarbca w postaci wpłat zamkniętych, które są liczone następnego dnia w sortowni. Przydatność skarbców nocnych polega na tym, że nie ograniczają one wpłat w czasie które mogą odbywać się w dzień lub w nocy.

131. Omówić podstawowe warunki i sposób korzystania przez klientów z bankomatów.

O wydaniu karty decyduje oddział banku prowadzący rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy. Posiadacz takiego konta, występując o kartę, składa osobiście wniosek o wydanie karty, który podpisuje w obecności pracownika banku. Karta na życzenie posiadacza konta może być wydana wskazanym przez niego osobom.

Karta ważna jest przez określony z góry czas, po upływie którego należy zgłosić się po wydanie nowej korty.

Wysokość wypłat bankomatów jest ograniczona. W umowie ustala się limit wypłat oraz okres, w którym obowiązuje ten limit np. tydzień. Wypłaty dokonywane przez bankomat są rejestrowane automatycznie, a zapis stanowi podstawę do obciążenia rachunku. Za używanie karty bank pobiera roczną opłatę w wysokości określonej w taryfie prowizji i opłat bankowych.

W celu podjęcia waluty kartę wkłada się do otworu czytnika i podaje z klawiatury liczbę PIN, a na ekranie ukazuje się plansza wypłat. Za pomocą klawiatury posiadacz karty oznacza kwotę wypłaty, którą bankomat wypłaca, obniżając jednocześnie jego rachunek bankowy.

132. Czy banki skupują wszystkie znaki pieniężne denominowane w obcych walutach?

Polskie banki, kierując się względami handlowymi, skupują banknoty tylko wybranych państw. Banknotów wycofanych z obiegu banki z reguły nie skupują lecz przyjmują do inkasa. Do inkasa przyjmowane są również banknoty nadmiernie zużyte lub uszkodzone. Praktycznie są to banknoty, które wykazują brak 2/5 części banknotu, choćby nawet przedstawiana część nosiła serię, numer i podpis. Do inkasa przyjmowane są również banknoty uszkodzone w stopniu, który uniemożliwia stwierdzenie autentyczności banknotu, lub które są w takim stopniu zniszczone że nie nadają się do obiegu.

133. Omówić zakres działania i obowiązki kantorów wymiany walut.

Kantor wymiany wymiany mogą być prowadzone przez osoby prawne lub fizyczne, którym NBP zezwolił na kupno i sprzedaż walut. NBP uzależnia udzielenie zezwolenia od posiadania przez nie pomieszczeń zapewniających bezpieczne przeprowadzanie takich transakcji. Kantory mogą kupować po kursie rynkowym waluty obce od osób zagranicznych i krajowych nie będących podmiotami gospodarczymi, ale sprzedawać je mogą tylko osobom nie będącym podmiotami gospodarczymi. Kantory pośredniczą w obrotach walutowych między ludnością, bo prawo dewizowe zabrania dokonywania gospodarczych rozliczeń walutowych między fizycznymi osobami krajowymi. Kantory mogą odstępować skupione waluty bankom dewizowym. Przy kupowaniu i sprzedawaniu walut obcych w kantorach o poziomie kursu decyduje popyt i podaż.

Obowiązki kantoru:

• Ewidencjonowanie każdej transakcji kupna sprzedaży walut w rejestrach opatrzonych pieczęciom NBP

• Wydawania imiennych lub na okaziciela dowodów kupna-sprzedaży walut

• Zachowania ciągłości kupna i sprzedaży walut w ogłoszonych godzinach swojej działalności.

Działania te mają na celu przeciwdziałaniu ewentualnym spekulacjom.

W wypadku obrotu złotem i platyną dowód kupna-sprzedaży tych wartości zawierać powinien nazwę i ilość skupionych( sprzedanych) wartości, jednostkową cenę i równowartość transakcji w złotych.

Gdy działalność kantoru jest sprzeczna z prawem lub z zezwoleniem NBP, udzielone zezwolenie może zostać cofnięte

134. Na czym polega bankowa usługa przechowywania depozytów rzeczowych bez obowiązku administracji?

Bank świadczy usługi na pieczołowitym i bezpiecznym przechowywaniu, w swoich pomieszczeniach, ważnych dokumentów. Banki przechowują do tak zwanego depozytu różne przedmioty o określonej lub nieokreślonej wartości, papiery wartościowe i inne dokumenty, które mogą być przechowywane bez dodatkowych czynności administracyjnych.

Bank ma prawo odmowy przyjęcia do depozytu bez podania przyczyny.

Depozyt bez obowiązku administracyjnego zwanym depozytem zamkniętym polega na tym ze bank nie ma dostępu do deponowanych wartości, a deponent ( osoba deponująca) ma obowiązek tak zapakować wartość aby uniemożliwić wyjecie zawartości bez widocznego uszkodzenia opakowania. Zamknięcia opakowania winny być zabezpieczone lakiem z wyciśniętą pieczęciom lub znakiem deponenta . Na opakowaniach wpisuje się nazwę składającego adres, rodzaj wartości oraz numer deklaracji depozytowej, którą wypełnia składający depozyt, a bank jako pokwitowanie wydaje dowód depozytowy za okazaniem którego następuje wydanie depozytu.

Szczególną formą przechowywania wartości jest sejf bankowy. Jest to wydzierżawiona przez bank skrytka w której klienci zamykają depozyt na klucz, który jest w ich posiadaniu i tym samym tylko oni mają dostęp do zawartości sejfu.

135. W jaki sposób organizacja pracy pionu kasowo - skarbcowego zapewnia dokładność i bezbłędność wykonywanych operacji?

Operacje bankowe polegające na przyjmowaniu wpłat i dokonywaniu wypłat gotówkowych oraz przechowywaniu znaków pieniężnych i innych walorów, nazywają się operacjami kasowo - skarbcowymi wykonywanymi przez wydział kasowo - skarbcowy.

Niektóre operacje obliczeniowe jak i obsługa skarbca przez skarbników są dokonywane z zachowaniem zasady komisaryczności która to zasada pozwala na eliminację błędów, a także na sprecyzowanie odpowiedzialności.

Bezbłędność w wykonywaniu czynności kasowo- skarbcowych jest ważnym czynnikiem kształtującym zaufanie do baku.

Wszystkie operacje wpłaty i wypłaty gotówki są dokonywane na podstawie odpowiednich dokumentów, które są weryfikowane pod względem autentyczności. Operacje gotówkowe dokonywane w godzinach pracy i bezpośrednio w banku wykonywane są przez kasjerów którzy w obecności klienta przeliczają pieniądze w pojedynczych stanowiskach kasowych lub też w sortowni.

Dodatkowym zabezpieczeniem jest fakt ze kasjer odpowiada materialnie za wypłacone i przyjęte do kasy wartości.

Banki mogą się domagać aby wpłaty, a szczególnie te masowe, były uporządkowane i popakowane w paski, banderole, worki, rulony.

Zastosowanie maszyn liczących a także segregujących bilon i banknoty umożliwia dokładniejszą weryfikacje i bez omyłkową pracę pionu kasowo - skarbcowego. Wylegitymowanie osoby pobierającej gotówkę i dokładne odnotowanie wypłaconych odcinków należy do obowiązków kasjera w związku z tym klient przy składaniu masowej dyspozycji proszony jest o specyfikację.

Zapewnienie bezbłędności rozliczeń gotówkowych w bankach wymaga szczegółowego i jednolitego postępowania przy przeliczaniu, sortowaniu, pakowaniu i oznaczaniu opakowań znaków pieniężnych.

136. Jakie środki techniczne zapewniają w bankach bezpieczeństwo wypłacanym, wpłacanym, przechowywanym i transportowanym wartościom?

137. Omówić postępowanie oddziałów operacyjnych banku w przypadku wykrycia falsyfikatów banknotów w przyjmowanych wpłatach.

W dobie obecnej techniki, mimo licznych zabezpieczeń wiele fałszerzy dokonuje podrabiania znaków pieniężnych zarówno krajowych jak i zagranicznych, a następnie wprowadzania ich do obiegu.

W momencie złożenia znaków pieniężnych budzących wątpliwość, w kasie banku, kasjer albo może na własne ryzyko przyjąć taki znak pieniężny albo Bank nie przyjmuje falsyfikatu, lecz go zatrzymuje . Po zatrzymaniu wpłacającemu nie przysługuje prawo zwrotu równowartości falsyfikatu nawet wtedy gdy nie jest świadomy fałszerstwa.

W razie niepewności co do autentyczności znaku pieniężnego można oddać banknot do ekspertyzy w NBP.

Gdy zatrzymamy sfałszowany banknot należy sporządzić protokół z zatrzymania fałszywych znaków pieniężnych wg określonego wzorca , który następnie należy przekazać miejscowej placówce policji, a jego kopię wydać wpłacającemu jako dowód zatrzymania kwestionowanego banknotu. W przypadku podejrzenia świadomego fałszerstwa i wprowadzania fałszywych znaków pieniężnych przez osobę wpłacającą należy natychmiast wezwać funkcjonariusza policji.

138. Jakie opakowania znaków pieniężnych stosowane są w bankach?

Zapewnienie bezbłędności rozliczeń gotówkowych w bankach wymaga szczegółowego i jednolitego postępowania przy przeliczaniu, sortowaniu, pakowaniu i oznaczaniu opakowań znaków pieniężnych.

Opakowania banknotów:

Opaski do banknotów:

• z nadrukiem Narodowy Bank Polski przy emisji nowych pieniędzy

• z nazwą danego banku

służą do formowania paczek po 100 sztuk banknotów następnie one formowane są w wiązki po 10 paczek tego samego nominału banknotu z rozgraniczeniem na wiązki z banknotami obiegowymi i z wiązkami banknotów zniszczonych.

Wiązki umieszczane są w workach o wymiarach 800mm x 500mm , a do każdego worka pakuje się po 20 sztuk wiązek.

Po zawiązaniu i przeszyciu worka zakłada się przewieszką i plombuje worek.

Opakowania monet:

Luzem monety pakowane są do woreczków lub zwijane w rulony. Możemy się spotkać również z pakietem sformowanych w rulon jednego nominału, przez pakiet rozumie się odpowiednią ilość rulonów opaskowanych dwukrotnie taśmą polipropylenową lub pakowanych w folię (Torebki)

139. Omówić postępowanie banku w przypadku stwierdzenia różnic kasowych.

Mimo rygorystycznych zasad liczenia i pakowania znaków pieniężnych mogą wystąpić niezgodności, nazywane różnicami kasowymi. W rozliczeniu między bankami różnice kasowe stwierdzone w znakach pieniężnych nie liczonych przy ich odbiorze podlegają rozliczeniu między bankami, jeżeli różnice stwierdzono protokolarnie i w terminie obowiązującym dla przeliczenia gotówki. Warunkiem rozliczenia jest sporządzenie protokołu stwierdzenia różnicy kasowej. Protokół sporządza się na niezadrukowanej części opaski paczki banknotów, opakowaniu monet lub odrębnej formie pisemnej. Do protokołu powinny być dołączone elementy opakowania gotówki w których stwierdzona została różnica kasowa, umożliwiające identyfikację oddziału banku odpowiedzialnego za jej powstanie. Przesłanie protokołu stwierdzenia różnicy kasowej do oddziału banku odpowiedzialnego za powstanie różnicy następuje niezwłocznie po jej stwierdzeniu i sporządzeniu protokołu.

Powyższe zasady regulują odpowiedzialność w rozliczeniach między różnymi bankami i oddziałami operacyjnymi tych samych banków. Natomiast sposób rozliczania pracowników odpowiedzialnych za powstanie różnic kasowych , a także stopień ich odpowiedzialności określają regulaminy wewnętrzne poszczególnych banków.

140. Na czym polega proceder „prania pieniędzy” i jakie obowiązki ciążą na bankach w jego zwalczaniu?

Przez „pranie pieniędzy „ najogólniej rozumiemy włączanie do legalnego obiegu, pochodzącego z przestępstw pieniądza krajowego i walut zagranicznych. Pieniądze pochodzące z przestępczej działalności mają zazwyczaj postać gotówki i jej wpłacenie na rachunki bankowe i włączenie do obrotu bezgotówkowego nadaje tym środkom pozory legalności.

W celach zapobiegania szerzenia się tego typu zjawiska stworzono międzynarodową organizację do walki z tym procederem o nazwie FAIT (Financial Action Task Force). W Polsce zaś Prezes NBP wydał zarządzenie uwzględniające powyższe zagrożenie w którym przez „pranie pieniędzy” rozumie się ...” sytuację, która zachodzi wówczas, gdy ujawnione okoliczności wskazują, że lokowane w banku środki pieniężne lub inne wartości majątkowe pochodzą z przestępstwa lub uczestnictwa w jego popełnieniu, albo że ich pochodzenie, stan lub przeznaczenie mają zostać ukryte z przyczyn mających związek z przestępstwem.”. Zarządzenie to jednocześnie zobowiązuje bank do opracowania wewnętrznych programów przeciwdziałania.

Operacje bankowe przeprowadzane powyżej 20.000zł. lub w równowartości tej kwoty podlegają specjalnym procedurom bank w takim przypadku ma obowiązek dokonać identyfikacji klienta na podstawie dowodu czy też paszportu oraz przechowywania dokumentacji księgowych przez 5 lat.

Bank jest zobowiązany także do prowadzenia rejestru operacji w której ujmuje:

• tożsamość i adres osoby, która fizycznie dokonuje wpłaty

• tożsamość i adres osoby, w imieniu której dokonywana jest transakcja

• tożsamość i adres beneficjenta,

• numer rachunków bankowych związanych z transakcją,

• rodzaj transakcji

• banki uczestniczące w transakcji

• kwotę transakcji,

• dane osoby ( imię, nazwisko, stanowisko, podpis), która zarejestrowala powyższe informacje

Gdy występują uzasadnione podejrzenia iż nastąpiło „pranie pieniędzy” bank ma obowiązek zawiadomić o tym fakcie prokuraturę niezależnie od kwoty operacji.

Do obowiązku banku należy także obserwacja operacji rozliczeniowych nowych i nieznanych klientów w których to należy brać pod uwagę ich treść w stosunku do charakteru prowadzonej działalności, a pracownicy którzy mają bezpośrednią styczność z tym procederem powinni być nieustannie szkoleni.

141. Zabezpieczenia polskich banknotów przed fałszerstwem.

Banknoty drukuje się w specjalistycznej wytwórni w Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych, w specjalny sposób, na specjalnym papierze najwyższego gatunku, produkowanego z włókien roślinnych najczęściej bawełnianych, z uwidocznieniem znaków wodnych.

Sposoby druku:

druk stalorytniczy - gdzie klisz jest wklęsła, a farba wchodzi w jej wgłębienia banknoty tak wydrukowane mają precyzyjne wykonanie i są wyczuwalne w dotyku. Tak drukuje się rysunki, portrety, czy nazwy instytucji emisyjnych.

druk typograficzny - gdzie klisza jest wypukła, a farba tworzy na krawędziach wydrukowanych elementów charakterystyczne obwódki. Tak drukuje się numeracje banknotów w równych odstępach i jednej lini.

Druk offsetowy - to najtańszy sposób, najpopularniejszy bez cech charakterystycznych łatwy do podrobienia.

Mikrodruk - jest trudny do podrobienia, napisy i cyfry są czytelne pod lupą

Dodatkowe zabezpieczenia:

Znaki wodne widoczne pod światło mają różne kształty, widoczne jako odrębny rysunek lub uzupełnienie wydrukowanego.

Włókna ochronne barwione, znajdują się w wewnętrznej strukturze banknotu Pod wpływem prześwietlania promieniami ultrafioletowymi widoczne są kolorowo świecące włókna.

Confetti krążki o średnicy do 1,5 mm nieregularnie rozmieszczone na banknocie

Nitka zabezpieczająca, metalowy pasek może być z nadrukowanymi napisami, umieszczony w poprzek banknotu, widoczna pod światło i wyczuwalna w dotyku.

Zabezpieczenie utajone znaki świecące w promieniach ultrafioletowych.

142. Na czym polega różnica między rozrachunkami międzynarodowymi, a rozrachunkami międzybankowymi?

Rachunki międzyoddziałowe - to rachunki bankowe uczestników rozliczeń w różnych oddziałach tego samego banku. Zasady i tryb rozrachunków ustalają przepisy wydawane przez prezesów poszczególnych banków. Rozliczenia dokonywane są za pośrednictwem oddziałów tego samego banku.

Rozrachunki międzybankowe - to rachunki bankowe uczestników rozliczeń w oddziałach różnych banków. Zasady i tryb rozliczeń przebiega według jednolitych zasad ustalonych przez prezesa NBP. Mogą być przeprowadzane za pośrednictwem izby rozliczeniowej, za pośrednictwem banków prowadzących rachunki dla innych banków krajowych, w drodze bezpośredniej wymiany zleceń miedzy bankami oraz rejestracji wynikających z nich wzajemnych wierzytelności.

143. Jaki podstawowy warunek muszą spełniać banki, aby dokonać rozliczeń w trybie rachunku międzybankowego?

Warunkiem przeprowadzenia rozrachunku między dwoma bankami jest posiadanie przez bank zleceniodawcę niezbędnych środków na jego rachunku bieżącym w NBP.

Banki mogą przeprowadzać rozliczenia także bez udziału NBP, wymieniając mi edzysobą dokumenty rozliczeniowe swych klientów. Jednak ostateczne rozliczenie sald wynikających z tych rachunków przebiega za pośrednictwem rachunków bieżących w NBP.

144. Wymienić formy przeprowadzania rozrachunków międzybankowych.

Technika rozliczeń bezgotówkowych jest przystosowana do istniejących obecne warunków techniczno - organizacyjnych i stosowanych metod rozliczeń wykorzystujących papierowe dokumenty rozliczeniowe. Po wprowadzeniu pełne komputeryzacji i teletransmisji wprowadzone będą rozliczenia bez dokumentowe

145. Jakimi dokumentami posługują się banki w rozrachunkach międzybankowych?

Dokumenty pierwotne- są to dowody uznaniowe lub obciążeniowe wyrażające dyspozycję klientów banku ( polecenia przelewu), lub dyspozycje własne banku (noty memoriałowe)

Awizy - są wewnętrznymi rozrachunkowymi dokumentami bankowymi, przy których oddział A przesyła oddziałowi B zaksięgowane dowody pierwotne dla dokonania księgowań wtórnych

Awiza zbiorcze - ułatwiają kontrolę operacji rozrachunkowych wykonywanych przez oddziały operacyjne, załatwiające codziennie tysiące dokumentów.

146. Omówić organizację i usługi świadczone przez Krajową Izbę Rozrachunkową S.A.

Uczestnikami rozrachunków za pośrednictwem KIR mogą być banki które posiadają w NBP rachunki bieżące,. Objęcie danego banku obsługą KIR wymaga akceptacji jej Rady Nadzorczej. Rozpatrując wniosek banku o przyjęcie do KIR ocenia ona jego sytuację finansową i płynność. Uczestnik rozliczeń jest bowiem odpowiedzialny za spłatę zobowiązań wobec innych banków, które wynikają z wzajemnej wymiany dokumentów rozliczeniowych.

KIR działa w dwóch systemach SYBIR i ELIXIR jako instytucja powołana do realizacji rozliczeń międzybankowych.

Organizacja KIR jest dwustopniowa:

• Centrala KIR

• Bankowe regionalne izby rozrachunkowe (BRIR)

Podstawowe czynności wykonywane są przez BRIR'y do których to są terytorialnie przypisane oddziały różnych banków, dla których BRIR prowadzą punkty przyjęć dokumentów rozliczeniowych oraz transportują dokumenty rozliczeniowe między oddziałami banków.

Zbiorcze dane o należnościach i zobowiązaniach oddziałów należących do poszczególnych banków BRIR przekazują do centrali KIR. Ostateczny rozrachunek przeprowadza centrala KIR kompensując wzajemne zobowiązania i należności pomiędzy bankami.

Rozrachunki międzybankowe w KIR są przeprowadzane w każdym dniu roboczym z wyjątkiem sobót.

Równocześnie z przyjęciem dokumentów przez BRIR następuje komputerowa rejestracja wzajemnych wierzytelności a zapisy izba regionalna teletransmituje do centrali KIR.

KIR organizuje transport dokumentów rozliczeniowych i odpowiada z zawinione opóźnienia i błędy w wymianie dokumentów rozliczeniowych i realizacji innych czynności w ramach rozrachunków międzybankowych.

Przystąpienie do rozrachunków międzybankowych w systemie ELIXIR wymaga zawarcia umowy z KIR i przyjęcia do obowiązkowego stosowania odrębnego regulaminu usług elektronicznej izby rozliczeniowej.

KIR odpowiada za prawidłową rejestrację wierzytelności uczestników które wynikają z dokumentów rozliczeniowych oraz za prawidłowe kompensowanie wierzytelności, które zarejestrowano w danym dniu. Ma ona obowiązek terminowego przedstawiania bankom rezultatów te kompensaty oraz kierowania do NBP zleceń obciążenia wynikami kompensaty rachunków jej uczestników w NBP.

Usługi KIR są odpłatne a regulamin przewiduje odpłatność za rozlicznie zleceń płatniczych w równej wysokości dla wysyłającego i otrzymującego zlecenie; jednostką kalkulacyjną jest pojedynczy dokument rozliczeniowy.

Zadaniem BRIR w systemie SYBIR jest przewożenie i przyjmowanie dokumentóe bankowych stanowiących dyspozycję klientów banku w poszczególnych oddziałachbanku. Procedura powiązań i rozliczeń jest następująca:

Dyspozycje klientowskie są gromadzone i porządkowane w rachunkowości każdego oddziału banku do określonej godziny (łamanie dnia) tz. że wszystkie dyspozycje wystawione do tej godziny przekazywane będą drogą pocztową (Kirowską) do rozliczeń w tego samego dnia do izby rozliczeń która je segreguje i odpowiednio je kieruje do centrali i do oddziałów innego banku do którego dyspozycja została skierowana.

Następnego dnia adresaci (banki) dyspozycji klienta otrzymują dokumentację na podstawie której następuje księgowanie i r-ek klienta jest uznawany lub obciążany. Reasumując rozliczenia za pomocą poczty papierowej SYBIR najkrócej trwają 2 dni ponieważ większość banków dopuszcza pobieranie środków z bieżących wpływów.

Dyspozycje klientów które ś po łamaniu dnia są wysyłane pocztą dopiero dnia następnego.

System ELIXIR (poczta elektroniczna)

Rozrachunki międzybankowe za pomocą systemu ELIXIR odbywają się w trzech sesjach o godz. 9:00, 12:00, 15:00. Rozliczenia mogą być realizowane za pomocą teletransmisji ONLINE co sprawia że dyspozycja która jest zrealizowana o 9:00 trafia na wskazany rachunek w tym samym dniu i po zaksięgowaniu środki pieniężne są dostępne danegodnia. Należy mieć świadomość że w zależności od godziny sesji bank ponosi opłatę z tego tytułu najdroższa opłata jest za sesję 15:00.

System ten funkcjonuje w postaci zapisów elektronicznych na dyskietkach które są przekazywane drogą Kirowską łącznie z sybirem .

147. Na czym polegają rozrachunki międzybankowe dokonywane za pośrednictwem innych banków?

148. Jak przebiegają rozrachunki międzybankowe polegające na bezpiecznej wymianie zleceń między bankami?

Centrale banków zawierają umowy określające jednostki(oddziały0 uczestniczące w rozrachunkach i zasady wymiany zleceń płatniczych. Ustalają one szczegółowe zasady dokumentowania i tryb wymiany tych zleceń a także sposoby korygowania ewentualnych błędów. Centrale obu banków rejestrując wzajemne wierzytelności wynikające z dokumentacji i swych oddziałów, a salda wynikające z kompensaty wierzytelności rozliczając za pośrednictwem swych rachunków bieżących w NBP. Rozrachunki te przebiegają oddzielnie dla każdego dnia operacyjnego.

149 Czym różni się ELIXIR od SYBIR ?

sybir stanowi połączenie pracochłonnych czynności manualnych przy stosowaniu papierowych dokumentów rozliczeniowych z systemem informatycznym. Umożliwia on agregację papierowych zleceń płatniczych przy użyciu techniki elektronicznego przetwarzania danych. Podstawę stanowią dane zarejestrowane na dyskietkach dostarczanych z poszczególnych oddziałów do BRIR. System ELIXIR zaś przybliża pełne dane informatyczne systemów bankowych w tym systemie przenosi się poszczególne papierowe dokumenty rozliczeniowe na magnetyczne nośniki informacji a dalsze operacje przebiegają automatycznie. Dokumenty zaksięgowane w oddziale banku zleceniodawca wywołując elektroniczny zapis księgowy w banku beneficjenta. Sesje rozliczeniowe w tym systemie odbywają się 5 razy dziennie.

150. Gdzie i w jakim celu prowadzone są rachunki loro i nostro ?

Dla bieżącego finansowania obrotów zagranicznych banki utrzymują środki płatnicze na rachunkach „nostro” prowadzonych przez bank zagraniczny (dla niego będzie to rachunek „loro”) saldo dewiz gromadzonych na rachunkach „nostro” jest w istocie rzeczy kredytem finansowym udzielonym korespondentowi.

151. Co należy rozumieć pod pojęciem dewizy?

Dewizami są pieniężne należności zagraniczne, które ze względu na swą formę i płynność mogą być wykorzystywane natychmiast lub w krótkim czasie, do uregulowania zagranicznych zobowiązań.

152. Jakie podstawowe grupy kredytów występują w stosunkach międzynarodowych?

Wśród kredytów zagranicznych rozróżniamy:

• Handlowe - udzielane importerowi przez eksportera,

• Bankowe - udzielane zagr. Bankom lub podmiotom gosp.

• Państwowe - udzielane przez rządy krajowe rządom innych krajów

• Instytucji międzynarodowych.

153. Co oznacza pojęcie rynek eurowalutowy?

Rynek eurowalutowy spełnia ta samą rolę wobec gospodarki światowej w własne rynki pieniężne wobec gospodarki poszczególnych państw. Umożliwia on mobilizowanie wszelkich kapitałów, co byłoby niemożliwe na poszczególnych rynkach krajowych.

154. Czym różni się Eurodolar od dolara amerykańskiego?

Eurodolary są wkładami denominowanymi w dolarach amerykańskich, ale lokowanymi w bankach poza obszarem USA. Eurodolar nie jest nową waluta, lecz dolarem amerykańskim ulokowanym lub pożyczonym w banku z siedzibą poza USA. Nie ma więc różnicy w kursie zwykłego dolara i eurodolara. Natomiast oprocentowanie wkładów dolarowych i eurodolarowych może się różnić, będąc jedną z przyczyn przepływów tej waluty.

157. Na czym polega reglamentacja dewizowa?

Reglamentacja dewizowa ogranicza swobodę operowania obcymi walutami i dewizami na terenia danego państwa oraz uzależnia dokonywanie płatności zagranicznych od zezwoleń władz dewizowych.

158. Omówić podst. pojęcia i zasady reglamentacji dewizowej wprowadzonej polski prawem dewizowym w ramach polskich przepisów dewizowych wprowadzono nast. Pojęcia:

• osoba krajowa, zagraniczna - osobami krajowymi są osoby fizyczne mieszkające w kraju a także osoby prawne i organizacje mające siedzibę w kraju oraz ich przedstawicielstwa i oddziały za granicą. Natomiast osobami zagranicznymi są osoby fizyczne mieszkające za granicą a także osoby prawne i jedn. org. Mające siedziby za granicą.

Osoby krajowe i zagr. Mogą posiadać w kraju wartość dewizową i dokonywać nimi obrotu w określonych przepisami granicach.

• wartością dewizową są waluty obce i dewizy, złoto i platyna w stanie nieprzerobionym a także złote monety bite po1850r. Zaliczają się do nich również papiery wartościowe jeśli operacje na obce waluty i są płatne w obcych walutach. Włączono również do tego pojęcia wszelkie papiery wart. wystawione w złotych.

• Obrót dewizowy - jest to wywóz i przywóz wartości dewizowych przez granice państwa. Także zawarte umowy powodujące płatności wartościami lub przeniesienie wierzytelności lub zobowiązań w wartościach dewizowych traktowane jest jako obrót dewizowy.

160. Czy polska waluta jest wymienialna?

W Polsce od 1990 mamy wymienialność ...., która w stosunku do osób fizycznych jest wymienialnością pełną.

161. Co to jest kurs walutowy i jakie są jego rodzaje?

Kurs walutowy - jest ceną płaconą w walucie krajowej za jednostkę lub 100 jednostek waluty obcej. Ze względu na elastyczność kursów rozróżniamy:

• płynne - (zmienne, elastyczne ), które kształtując się pod wpływem popytu i podaży na rynku walutowym

• sztywne - są ustawione przez władze państwowe.

W zależności od obowiązywania kursu rozróżnia się:

• kursy zróżnicowane - może polegać np. na stosowaniu innego kursu w obrotach i odmiennego dla usług niehandlowych.

W operacjach bankowych rozróżniamy:

• kursy kasowe - stosowane w transakcjach z natychmiastową zapłatą,

• kursy terminowe - stosowane w transakcjach gdzie zapłata następuje po upływie określonego czasu

162. Jakie kursy i w jaki sposób ustalone obowiązują w Polsce?

1. kurs pełzający - jest to kurs ustalony w relacji do koszyka kilku walut m.in. USD, DM, funta angielskiego, franka szwajcarskiego i francuskiego. Wartość tego koszyka walutowego w złotych jest systematycznie podwyższana o 1,2% miesięcznie. Ponadto banki dewizowe mogą ustalić własne kursy, które mogą się odchylać od kursu pełnego o +/- 7%

2. w obszarze rozliczeń osób fizycznych z kantorami wymiany występuje kurs rynkowy o cechach kursu płynnego. Kształtuje się on w zależności od podaży i popytu niewiele odchylając się od poziomu oficjalnego kursu NBP.

3. Kursy celne(tygodniowe)- prezes GUC polecił stosować średnie kursy NBP niezmiennie w ciągu tygodnia dla ustalania wartości celnej i statystycznej towarów w obrotach zagranicznych.

163. Kto i w jakiej formie ogłasza w Polsce kursy?

Oficjalne kursy walutowe ogłasza NBP w postaci tabeli kursowych, które są publikowane w prasie.

164. Co oznacza skrót SDR i ECU ?

SDR - pieniądz kreowany przez Międzynarodowy Fundusz walutowy. Wartość tej jednostki oparta jest na koszyku walut mających największy udział w światowym eksporcie towarów i usług.

ECU - pieniądz kreowany przez Europejski Fundusz współpracy walutowej. Wprowadzono go w celu zapewnienia tej jednostce pieniężnej stałego kursu, co miało sprzyjać rozwojowi współpracy między członkami wspólnoty Europejskiej.

Obie te waluty występują jedynie pod postacią pieniądza bankowego.

165. Na czym polega ryzyko kursowe?

Ryzyko kursowe jest typowe dla operacji zagranicznych, ponoszą je zarówno importerzy, eksporterzy jak i banki. Wynika ono ze zmiany kursów walut z których banki lokują depozyty i rodzaje kredytów. W banku powstanie strata(ujemna różnica kursowa), gdy w okresie na jaki udzielił on kredytu dewizowego spadnie kurs tej waluty. W przypadku wzrostu kursu bank w opisanej sytuacji zyska(dodatnia różnica kursowa), a straci kredytobiorca. Ponieważ banki w tym samym czasie utrzymują i kredytują klientów w różnych walutach, różnice częściowo się kompensują co zmniejsza ryzyko kursowe. Ponadto w celu zmniejszania tego ryzyka stosuje się różne formy i metody zabezpieczania przed nadmiernym ryzykiem.

166. Omówić obowiązujące polskie banki normy dopuszczalnego ryzyka walutowego.

Normy dopuszczalnego ryzyka kształtują się następująco:

Dla pozycji krótkiej lub długiej względem pojedynczej waluty obcej wynosi 15% funduszy własnych. Dla pozycji globalnej krótkiej lub długiej - 30% funduszy własnych. Zaś dla pozycji maksymalnej - 40% funduszy własnych. Powyższe normy obowiązują na koniec każdego dnia. Prezes NBP może wprowadzić indywidualne bardziej rygorystyczne normy dla poszczególnych banków gdy ryzyko ponoszone przez dany bank stwarza istotne zagrożenie dla interesów posiadaczy wkładów oszczędnościowych i lokat zagranicznych. Dla ograniczenia ryzyka banki ustalają wewnętrzne limity na otwarte pozycje walutowe. I są one ostrzejsze od pozycji długiej dla walut co do których można spodziewać się spadku ich wartości a wobec krótkiej co do których można oczekiwać wzrostu ich wartości.

167. Dlaczego i w jaki sposób przeprowadzają banki arbitraż walutowy?

Arbitraż walutowy jest powszechną formą operacji bankowych i polega na wykorzystaniu wahań kursów, występujących z różną intensywnością na poszczególnych rynkach. Banki wykorzystują różnice w poziomach kursu dokonując zakupu danej waluty tam gdzie kurs jest niski i odsprzedają gdzie jest wyższy. Operacje te przyczyniają się do wyrównawczego poziomu kursów na różnych rynkach nawet oddalonych geograficznie.

168. Omówić operacje Swap

Operacje swap są zaliczane do operacji otwartego rynku i polegają na kupnie dewiz lub walut obcych z natychmiastową dostawą z jednoczesną opcją sprzedaży tej samej kwoty w określonym terminie i po uzgodnionym z góry kursie do tego samego partnera. Transakcje jest opłacalna jeżeli dla obu partnerów jeżeli pierwszy spodziewa się napływu waluty za określony w umie czas a drugi -teraz posiadający tej waluty w nadmiarze- będzie jej potrzebować w przyszłości.

169. Omówić przebieg operacji rozliczeniowej przeprowadzonej przy pomocy polecenia wypłaty.

W rozliczeniu polecenia wypłaty biorą udział osoby: zleceniodawca, bank zleceniodawcy, bank pośredniczący (jest on korespondentem banku przyjmującego zlecenie), odbiorca (beneficjent). Polecenie wypłaty jest najczęściej stosowaną metodą rozliczeń zagranicznych. Banki wykonują te zlecenia na rachunek klienta, jak również na własny rachunek.

W pierwszej fazie klient przychodzi do banku składa pisemne zlecenie płatnicze złożone w oddziale banku (bank wykonuje je jeżeli jest zgodne z ogólnym lub indywidualnym zezwoleniem dewizowym). Zlecenia są faksowane do centrali banku. W fazie II trzeba określić jaką drogą będzie przekazane to zlecenie. Później jest ono do centrali faksowane. Komórka w centrali musi być przygotowana na to kiedy ma być przelana kwota z konta. Przygotowuje się komórkę swift zawierającą najważniejsze elementy zlecenia. Po 2 dniach roboczych rozlicza się płatność sporządzając odpowiedni dokument księgowy. Centrala banku księguje operację. A potwierdzenie wykonania przekazuje do komórki zajmującej się uzgodnieniem sald na rachunkach lustrzanych Nostro.

Zlecenie z zagranicy , jest to dyspozycja banku zagranicznego wypłacenia określonej kwoty beneficjentowi w kraju. Centrala banku krajowego otrzymuje komunikat swift z banku zagranicznego, w którym to bank zagraniczny informuje bank krajowy o sposobie płatności. Komunikat ten sprawdza się pod względem autentyczności, formalnym, merytorycznym. Następuje wtedy rozliczenie i zostają nadane referencje. Rozliczenie polega na tym .że informujemy komórkę banku o tym że miało miejsce uznanie naszego kontra Nostro. I dowiadujemy się w jakiej walucie ma być ono wypłacone.

170. Jakie niezbędne elementy powinno zawierać polecenie wypłaty?

Powinno zawierać Nazwę i adres (konto bankowe) zleceniodawcy, nazwę, adres i konto bankowe beneficjenta, kwotę wypłaty, przeznaczenie wypłaty, sposób pokrycia, datę i miejsce wystawienia zlecenia, oraz podpisy zleceniodawcy.

171. Omówić rodzaje czeków stosowanych w rozliczeniach zagranicznych.

Wyróżniamy czeki bankierskie, czeki podróżnicze, oraz eroczeki, i czeki skarbowe. Czeki bankierskie - przy ich skupie zalecana jest szczególna ostrożność gdyż dochodzenie roszczeń w przypadku nieopłacenia czeku przez trasata opierane jest na obcym prawie czekowym. Realizowane w walutach wymienialnych. Skupowane lub przyjmowane do inkasa. Czeki te są tylko realizowane w bankach.

Czeki podróżnicze - realizowane w walutach wymienialnych, są skupowane lub przyjmowane do inkasa nie występuje limit wypłaty, podpisy na czekach są już wydrukowane, ale nie są czekami w rozumieniu prawa bankowego. Drukowane są przez banki instytucje finansowe w odpowiednich nominałach. Są honorowane nie tylko w bankach ale i w całej sieci hotelarsko - handlowo - gastronomicznej. Służą do obsługi ruchu turystycznego.

Eroczeki - odmiana czeków podróżniczych są realizowane tylko w walucie danego kraju gdzie następuje wypłata (w Polsce w złotych). Euroczeki są to czeki gwarantowane realizując je musimy przedstawić kartę gwarancyjną. Są skupowane, ale też rzadko przyjmowane do inkasa. Przy realizacji czeku sprawdzamy kartę i dowód tożsamości klienta. Bez karty czek jest nie ważny. Na odwrocie czeku umieszczony jest numer karty.

Czeki skarbowe - wystawcą lub trasatem jest instytucja finansowa danego kraju. Są stosowne przez instytucje rządowe jako instrument zapłaty rent, emerytur, ubezpieczenia, odszkodowania na rzecz osób fizycznych.

172. Jakie rodzaje operacji związanych z zagranicznym obrotem czekowym są wykonywane przez banki?

Realizowanie czeków - bank trasat opłaca czeki dzięki czemu wypełnia swój obowiązek trasata wynikający z umowy miedzy nim a trasantem. Czek wówczas kończy swój obieg.

Skup czeków - jest to operacja bankowa polegająca na przyjęciu i opłaceniu czeku. Skup następuje po stwierdzeniu autentyczności czeku. W przypadku czeku bankierskiego sprawdza się podpisy banku - wystawcy czeku z odpowiednim wzorem podpisów. W przypadku czeku podróżniczego poprzez porównanie go z odpowiednim wzorem. Dodatkowo sprawdza się tożsamość osoby przedkładającej czek do skupu. Sprawdza się czy czek nie jest przeterminowany, zastrzeżony, czy nie zawiera klauzuli ograniczającej możliwości jego realizacji w Polsce i czy zachowane zostały szczególne warunki skupu czeku danego rodzaju. Przy skupie czeku bank pobiera prowizję

Inkaso czeków- operacja bankowa polegająca na przyjęciu czeków przy czym jego opłacenie następuje po otrzymaniu uznania z zagranicznego banku (trasata). Do inkasa przyjmuje się czeki nie odpowiadające warunkom skupu. Wszystkie czeki przyjęte te do inkasa są krosowane i indosowane. Są trzymane oddzielnie, albo nie są łączone z czekami przyjętymi do inkasa. Czeki przyjęte do inkasa są rejestrowane w oddzielnym rejestrze. Od tej transakcji pobierane są prowizje.

173. Omówić przebieg typowej operacji związanej z użyciem weksla jako formy zapłaty za importowane towary.

Weksel służy w operacjach zagranicznych nie tylko rozliczeniom, ale w pełni także funkcję kredytową i gwarancyjną. Często uczestniczy on w rozliczeniach uwarunkowanych jako sposób zapłaty. Uczestnikami operacji są trasant, trasat, akceptant, remitent, indosandt. Typowy przebieg przy użyciu weksla wygląda następująco: importer przekazuje eksporterowi za dostarczony towar zaakceptowaną przez siebie tratę eksportera albo wystawia i przekazuje weksel własny. Eksporter dyskontuje otrzymane od importera weksle w swoim banku. Bank który zdyskontowal weksel przedstawia go do wykupienia importerowi, zazwyczaj za pośrednictwem banku korespondenta.

174. Jakie weksle są najchętniej dyskontowane na międzynarodowych rynkach?

Wyróżniam dwa takie weksle :

Weksel towarowy - związany jest z obrotem towarowym a traty ciągnie eksporter na importera, oraz weksel finansowy nie reprezentuje zapłaty za towar, jego dyskonto banki uzależniają od lepszej pozycji gospodarczej trasanta i akceptanta a także awalisty.

175. Na czym polega operacja forfaintingowa?

Przedmiotem skupu są należności krótko i średnioterminowe występujące w postaci weksla własnego importera lub akceptowanej przez niego traty ciągnionej przez eksportera. Przy dyskoncie weksla potrąca się z góry odsetki za cały okres odroczonej zapłaty. W wyniku czego importer otrzymuje dostawę na kredyt, eksporter otrzymuje natychmiastową zapłatę. Wysokość zaplaty otrzymanej przez eksportera jest niższa o potrącone odsetki, co często wlicza on w całości lub części w cenę sprzedawanego towaru.

176. Wymienić znane rodzaje akredytyw.

Praktyka wytworzyła wiele odmian akredytyw, wynikających z przystosowania ich do potrzeb różnego rodzaju transakcji. Z punktu widzenia charakteru zobowiązania banku otwierającego akredytywę rozróżnia się akredytywy odwołalne, nieodwołalne, gotówkowe, dyskontowe, akceptacyjne i gwarancyjne.

W akredytywach odwołalnych bank otwierający akredytywę zastrzega sobie prawo odwołania lub zmiany swego zobowiązania bez powiadomienia o tym beneficjenta. Akredytywa nie może być anulowana, jeżeli przed otrzymaniem takiego zawiadomienia bank pośredniczący dokonał wypłaty z akredytywy.

Akredytywy nieodwołalne stanowią zobowiązanie banku, którego zmiana lub odwołanie są niemożliwe bez zgody wszystkich zainteresowanych stron, tzn. zleceniodawcy, beneficjenta i banków. To, czy akredytywa jest odwołalna czy też nieodwołalna, ma istotne znaczenie z punktu widzenia należytego zabezpieczenia interesów beneficjenta akredytywy. Interesy te w sposób właściwy chroni tylko akredytywa nieodwołalna, ponieważ stanowi ona dla niego gwarancję, że jeżeli wypełni wszystkie warunki akredytywy, wtedy bank dokona zapłaty, nawet w razie chęci wycofania się zleceniodawcy z kontraktu. Akredytywa nieodwołalna musi zawierać termin ważności, to jest termin złożenia do banku przez beneficjenta wymaganych akredytywą dokumentów. Ważne jest przy tym wskazanie miejsca, gdzie termin ten wygasa. Miejscem tym z reguły jest siedziba beneficjenta lub banku pośredniczącego, nie może to być również siedziba banku zlecającego akredytywę.

Z punktu widzenia roli banku pośredniczącego odróżnia się akredytywy nie potwierdzone, potwierdzone i bezpośrednie.

Akredytywy nie potwierdzone to takie, w których bank pośredniczący nie podejmuje własnego zobowiązania w ramach akredytywy. Wśród akredytyw nie potwierdzonych należy odróżnić akredytywy awizowane, w których rola banku pośredniczącego ogranicza się tylko do stwierdzenia autentyczności zlecenia i przekazania go beneficjentowi, oraz akredytywy negocjacyjne, w których bank pośredniczący płaci beneficjentowi akredytywy za dokumenty albo skupując tratę, tzn. działając na zasadzie dyskonta traty, albo działając na zlecenie banku otwierającego akredytywę. Akredytywy tego typu nadają się znakomicie do finansowania transakcji kredytowanych przez sprzedawcę, ponieważ bank wydaje nabywcy dokumenty po zaakceptowaniu przez siebie traty terminowej, wobec czego dłużnikiem wekslowym sprzedawcy jest bank, a nie nabywca. W takiej sytuacji eksporter może łatwo uzyskać kredyt na sfinansowanie transakcji i równie łatwo zdyskontować swoją tratę.

W akredytywie potwierdzonej bank pośredniczący awizuje akredytywę banku zleceniodawcy i jednocześnie podejmuje wobec jej beneficjenta własne zobowiązanie na takich samych warunkach jak warunki akredytywy. Wobec tego bank pośredniczący rozlicza beneficjenta we własnym imieniu. Rozliczenia banku pośredniczącego z bankiem zleceniodawcą zupełnie nie obchodzą beneficjenta akredytywy.

Z punktu widzenia uprawnień beneficjenta rozróżnia się akredytywy odnawialne i przenośne.

Akredytywa odnawialna, czyli rewolwingowa, w której ogólną sumę akredytywy stawia się do dyspozycji beneficjenta częściami, aż do wyczerpania jej ogólnej kwoty - oczywiście, w czasie trwania ważności akredytywy i w określony w niej sposób. Akredytywa ta ma zastosowanie przy sukcesywnych dostawach towarów w ciągu dłuższego okresu. W tym przypadku importer zleca bankowi otwarcie akredytywy tylko do wysokości odpowiedniej części, a nie całkowitej wartości sukcesywnych dostaw. Akredytywa ta jest jednak opatrzona klauzulą mówiącą, że wysokość jej będzie automatycznie i w określonych terminach odnawiana, aż do globalnej sumy kontraktu. Oznacza to, że po dokonanej wypłacie za każdą partię towaru kwota akredytywy jest automatycznie podwyższana do pierwotnej wysokości, aż do wyczerpania tzw. plafonu akredytywy. Globalna suma akredytywy pokrywająca z reguły cały kontrakt, nazywa się plafonem lub pułapem, natomiast kwota częściowa, na którą akredytywa jest otwierana, nazywa się nawiązką.

177. Czym różni się akredytywa potwierdzona od akredytywy typu L/C?

Cechą rodzajową akredytyw typu listu kredytowego jest ścisłe powiązanie zobowiązania banku z akredytywy z jego zobowiązaniem wekslowym. Bank zleceniodawca w tekście akredytywy upoważnia beneficjenta do ciągnięcia traty na bank, zobowiązując się jednocześnie do honorowania takiej traty pod warunkiem spełnienia przez beneficjenta wymagań akredytywy.

181. Czym różni się inkaso kasowe od inkasa akceptacyjnego?

Inkaso kasowe czyli a vista , bank wydaje importowi dokumenty po zainkasowaniu należności eksportera. Zapłata powinna nastąpić w ciągu trzech dni od zawiadomienia importera przez jego bank o nadejściu inkasowanych dokumentów. Natomiast przy sprzedaży towaru na kredyt występuje tzw. Inkaso akceptacyjne, polegające na zabezpieczeniu zapłaty w postaci akceptowania weksla trasowanego albo dostarczenia weksla własnego lub gwarancji.

182. W jakim zakresie obowiązują uczestników rozliczeń „jednolite reguły” dla inkasa dokumentów handlowych.

Jednolite reguły ustalają zakres odpowiedzialności banku i zleceniodawcy, co ma istotne znaczenie w przypadku sporów i powstałych strat. Stosownie do tych zasad ani bank podawcy, ani bank pośredniczący nie mają obowiązku badania dokumentów handlowych klientów i nie ponoszą odpowiedzialności za ich formę.

183. Jak przebiegają rozliczenia w clearingu bilateralnym?

Importerzy wnoszą do instytucji rozrachunkowej zapłatę za importowane towary w walucie krajowej a z wniesionych wpłat pokrywa się eksporterom należności za wyeksportowane towary. Rozliczenia dewizowe występują więc tylko między instytucjami rozrachunkowymi gdy obroty są nierówne i wystąpi saldo wzajemnych obrotów.

184. Jakie podstawowe zagadnienia są przedmiotem strategii banku komercyjnego?

Podstawowe zagadnienia to:

1. zakres działalności i rodzaju świadczonych usług na tle oferty innych banków oraz zapotrzebowania klientów; ustalenia czy bank będzie uniwersalny czy wyspecjalizowany w określonych czynnościach

2. terytorialnego zasięgu działania, liczby oddziałów krajowych i placówek zagranicznych oraz wynikającej z tego ewentualnej potrzeby rozbudowy swoich oddziałów operacyjnych banku

3. niezbędnego poziomu świadczonych usług i potrzeb ich modernizacji dla sprostania konkurencji

4. wymaganego poziomu środków własnych i ewentualnych form zewnętrznego finansowania

5. porządnego rozmiaru obrotów i zysków na tle przewidywanej polityki stopy procentowej oraz wysokości prowizji.

185. Jaki wpływ na zyski banku ma marża odsetkowa?

Odsetki są zazwyczaj najważniejszym składnikiem kosztów i przychodów działalności banków komercyjnych. Różnica między odsetkami płaconymi a pobieranymi (tzw. marża odsetkowa) ma decydujący wpływ na ostateczny wynik finansowy.

186. Czym się różni struktura ogólnych kosztów banku od struktury kosztów przedsiębiorstwa przemysłowego?

Wynik na działalności bankowej pomniejszają ogólne koszty bankowe. Najwyższy z nich udział mają koszty osobowe, a znacznie niższe koszty rzeczowe i amortyzacja. Struktura kosztów zależy od liczby oddziałów banku, jakość wyposażenia oraz rodzaju wykonywanych operacji.

187. Co oznacza angielski termin „Cash flow”

Reinwestowanie zysków jest niejako ponownym „włożeniem” pieniędzy w przedsiębiorstwo. Ale obok nie rozdzielonych zysków na nowe inwestycje mogą być wykorzystane środki funduszu amortyzacyjnego i inne rezerwy. Dla oznaczenia reinwestowania tych środków używa się zazwyczaj terminu „cash flow”, co można tłumaczyć Jako przepływ pieniądza.

188 Obliczyć wskaźnik płynności bieżącej banku którego aktywa płynne do 3m-cy wynoszą 10mln zł a

wymagalne pasywa 12 mln . Jak można ocenić płynność bieżącą tego banku.

10mln/12mln Wskaźnik płynności bieżącej w okresie 3 m-cy oblicza się na podstawie danych rachunkowości wg następującego wzoru: Aktywa płynne a vista do 3 m-cy/ pasywa wymagalne do 3 m-cy

Wyliczony w ten sposób wskaźnik płynności uważa się za: dobrą jeżeli wskaźnik ma wartość nie mniejszą niż 0,9; średnia jeżeli jest w granicy 0,7-0,9; złą jeżeli jest poniżej 0,7

189. Jakie korzyści przyniesie pełna informatyzacja polskich banków?

Za wprowadzeniem elektronicznego przetwarzania danych oprócz szybkości oraz bezbłędności opracowywania prostych i wysoce skomplikowanych zadań przemawia oszczędność pracy. Sposób przechowywania zapisów czyli pamięć komputerów nie tylko umożliwia zgromadzenie ogromnej liczby informacji lecz także zapewnia natychmiastowy dostęp do nich. Można uzyskać znacznie wyższe efekty przez szybsze i kompleksowe wykonywanie różnych operacji bankowych.

190. Na czym polega kompleksowa komputeryzacja oddziałów operacyjnych?

Część rozliczeń bezgotówkowych ma bowiem charakter miejscowy, większość natomiast wymaga wymiany informacji między oddziałami tego samego banku lub różnych banków.

191. Omówić sposoby zabezpieczenia zapisów komputerowych przed zniekształceniem utratą i przestępstwami.

Konieczne jest tworzenie zabezpieczeniowych kopii zapisów. Są one przechowywane w taki sposób aby w razie potrzeby mogły być wykorzystane dla odtworzenia zbiorów lub pojedynczych zapisów danych. Zatem konieczne jest codzienne aktualizowanie tych kopii zapisów. Drugą podstawową formą zabezpieczeń ciągłości pracy jest dublowanie instalacji w sposób chroniący bank przed skutkami uszkodzeń składowych części systemu przetwarzania danych. Ponadto dostęp do instalacji przetwarzania danych i komputerów mogą mieć tylko upoważnione osoby.

192. . Co oznacz skrót SWIFT?

SWIFT wprowadził standardowe zasady sposobu przesyłania informacji w skali międzynarodowej. Umożliwia to automatyzację rozliczeń, oszczędza pracę ludzką i zwiększa wydajność. Małe systemy mogą przekazywać dziennie kilka tysięcy oddzielnych komunikatów (zleceń) a największe do 50000 dziennie.

193. Na czym polega standaryzacja komunikatów (zleceń) przekazywanych w drodze teletransmisji?

Każdy oddział banku powinien mieć numer podany w sposób zapewniający bezbłędne jego identyfikowanie ; podobnie należy uzgodnić sposób podawania daty, a także kolejność i sposób opisywania dokumentów rozliczeniowych przy zastosowaniu właściwych kodów znaków. Standard określa szczegółowe elementy komunikatów dotyczących poszczególnych operacji bankowych.

194. Jak wykorzystuje się teletransmisję bankową dla uzyskiwania wiadomości z rynków zagranicznych?

W międzynarodowej teletransmisji obowiązuje system OSI (Open System Interconnetion) który umożliwia przepływ danych między różnymio systemami sieciowymi. Jego uczestnicy przyjmują, że nikt nie może zmieniać standardu bez zgody wszystkich stron. Do standardu są włączane po wspólnym uzgodnieniu najlepsze z pojawiających się rozwiązań. Także producenci sprzętu informatycznego kierują się powszechnie przyjętym standardem, co sprzyja procesowi ujednolicenia systemów.

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

---