Teza 65

1. Skutki orzeczenia separacji

Art. 61⁴ § 1. Orzeczenie separacji ma skutki takie jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, chyba że ustawa stanowi inaczej.

§ 2. Małżonek pozostający w separacji nie może zawrzeć małżeństwa.

§ 3. Jeżeli wymagają tego względy słuszności, małżonkowie pozostający w separacji obowiązani są do wzajemnej pomocy.

§ 4. Do obowiązku dostarczania środków utrzymania przez jednego z małżonków pozostających w separacji drugiemu stosuje się odpowiednio przepisy art. 60, z wyjątkiem § 3.

§ 5. Przepisu art. 59 nie stosuje się.

1. Mając na uwadze istniejące nadal małżeństwo, przyjęto generalną koncepcję upodabniania skutków separacji do skutków rozwodu i wskazania odstępstw od tej reguły. W związku z tym należy zaznaczyć, że orzeczenie separacji uchyla obowiązek małżonków wspólnego pożycia.

2. Konsekwencją tego jest wyłączenie domniemania pochodzenia dziecka od męża matki, gdy urodziło się ono po upływie 300 dni od orzeczenia separacji.

Art. 62.

§ 1. Jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Domniemania tego nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie trzystu dni od orzeczenia separacji.

3. Brak wspólnego pożycia powoduje konieczność rozstrzygnięcia o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków oraz o kosztach jego utrzymania. Ponadto podobnie jak przy rozwodzie sąd orzeka o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania i innych kwestiach związanych z mieszkaniem, o których mowa w art. 58 § 2 KRO.

4. Rozpoznając w procesie żądanie separacji, sąd orzeka także o tym, który małżonek ponosi winę za rozkład pożycia. Stosuje się art. 57 KRO. Natomiast w razie zgodnego żądania separacji rozpatrywanego w postępowaniu nieprocesowym sąd nie orzeka o winie, choćby nawet jeden z małżonków tego zażądał (art. 61³ § 2 KRO).

5. W odniesieniu do obowiązku dostarczania środków utrzymania przez jednego z małżonków drugiemu pozostającemu w separacji art. 64⁴ § 4 KRO odsyła do przepisów regulujący ten obowiązek między rozwiedzionymi małżonkami ( art.60 z wyjątkiem § 3, stosuje się odpowiednio).

6. Wskutek orzeczenia separacji pozostaje obowiązek wzajemnej pomocy między małżonkami, jednak w złagodzonej postaci. Wykonywanie tego obowiązku zależy bowiem od względów słuszności. Należy jednak pamiętać, że obowiązek pomocy nie jest tożsamy z dostarczaniem alimentów.

7. Konsekwencją separacji uchylającej obowiązek wspólnego pożycia jest powstanie ustroju rozdzielności majątkowej art. 54 § 1 jako ustroju przymusowego. Ustrój ten powstaje z dniem uprawomocnienia się orzeczenia sądowego. Nie jest więc dopuszczalne orzekanie o powstaniu rozdzielności z datą wsteczną.

8. Orzeczenie separacji małżonków powoduje również skutek w dziedzinie prawa spadkowego. Małżonek pozostający w separacji jest wyłączony z kręgu spadkobierców ustawowych (art. 935¹ KC). Wyłączony od dziedziczenia jest również małżonek przed orzeczeniem separacji, jeżeli spadkodawca wystąpił z takim żądaniem i domagał się ustalenia winy małżonka, a żądanie to było uzasadnione (art. 940 § 1 KC).

2. Przyjęcie osoby z zaburzeniami psychicznymi do szpitala psychiatrycznego za jej zgodą

Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 roku o ochronie zdrowia psychicznego, Dz. U. 2011, Nr 231, poz. 1375 z późniejszymi zmianami.

Art. 22.

1. Przyjęcie osoby z zaburzeniami psychicznymi do szpitala psychiatrycznego następuje za jej pisemną zgodą na podstawie ważnego skierowania do szpitala, jeżeli lekarz wyznaczony do tej czynności, po osobistym zbadaniu tej osoby, stwierdzi wskazania do przyjęcia.

1a. W nagłych przypadkach, w szczególności w przypadku braku możliwości uzyskania pomocy lekarskiej przed zgłoszeniem się do szpitala, osoba z zaburzeniami psychicznymi może być przyjęta do szpitala psychiatrycznego, za jej pisemną zgodą, bez skierowania, o którym mowa w ust. 1.

2. Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego osoby chorej psychicznie lub osoby upośledzonej umysłowo niezdolnej do wyrażenia zgody lub stosunku do przyjęcia do szpitala psychiatrycznego i leczenia następuje po uzyskaniu zgody sądu opiekuńczego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania tej osoby.

2a. W przypadkach nagłych osoba, o której mowa w ust. 2, może być przyjęta do szpitala psychiatrycznego bez wcześniejszego uzyskania zgody sądu opiekuńczego. W takim przypadku lekarz przyjmujący tę osobę ma obowiązek, o ile to możliwe, zasięgnięcia pisemnej opinii innego lekarza, w miarę możliwości psychiatry, albo pisemnej opinii psychologa.

2b. W przypadkach, o których mowa w ust. 2a, kierownik szpitala psychiatrycznego zawiadamia niezwłocznie sąd opiekuńczy właściwy ze względu na siedzibę szpitala, w celu uzyskania zgody sądu na pobyt tej osoby w szpitalu. W zawiadomieniu kierownik szpitala psychiatrycznego wskazuje okoliczności uzasadniające przyjęcie.

2c. Jeżeli osoba, o której mowa w ust. 2, sprzeciwia się przyjęciu do szpitala psychiatrycznego, a jej dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, że zagraża bezpośrednio własnemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób, stosuje się odpowiednio przepisy art. 23 ust. 3-5 oraz art. 25 i 27.

3. Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego osoby małoletniej lub ubezwłasnowolnionej całkowicie następuje za pisemną zgodą jej przedstawiciela ustawowego.

4. Jeżeli przyjęcie do szpitala dotyczy osoby małoletniej powyżej 16 roku życia lub osoby pełnoletniej całkowicie ubezwłasnowolnionej, zdolnej do wyrażenia zgody, jest wymagane również uzyskanie zgody tej osoby na przyjęcie. W przypadku sprzecznych oświadczeń w sprawie przyjęcia do szpitala psychiatrycznego tej osoby i jej przedstawiciela ustawowego, zgodę na przyjęcie do szpitala wyraża

sąd opiekuńczy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania tej osoby.

5. Przedstawiciel ustawowy osoby, która nie pozostaje pod władzą rodzicielską, wyraża zgodę, o której mowa w ust. 3, za zgodą sądu opiekuńczego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania tej osoby; w wypadkach nagłych nie jest konieczne uzyskanie zgody sądu opiekuńczego przed przyjściem do szpitala psychiatrycznego.

6. O każdorazowym przyjęciu osoby z zaburzeniami psychicznymi, w warunkach przewidzianych w ust. 5, kierownik szpitala psychiatrycznego zawiadamia bezzwłocznie sąd opiekuńczy miejsca siedziby szpitala. W zawiadomieniu kierownik szpitala psychiatrycznego wskazuje okoliczności uzasadniające przyjęcie.

3. Zadania pomocy społecznej

Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej, Dz. U. 2009, Nr 175, poz. 1362 z późniejszymi zmianami.

Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie sytuacjom, o których mowa wyżej, przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem.

Rodzaj, forma i rozmiar świadczenia powinny być odpowiednie do okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy. Potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy powinny zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i mieszczą się w możliwościach pomocy społecznej. Potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy powinny zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i mieszczą się w możliwościach pomocy społecznej.

Art. 15.

Pomoc społeczna polega w szczególności na:

1) przyznawaniu i wypłacaniu przewidzianych ustawą świadczeń;

2) pracy socjalnej;

3) prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej;

4) analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z po-mocy społecznej;

5) realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych;

6) rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb.

Teza 66

1. Pokrewieństwo i powinowactwo - problematyka prawna

- Pokrewieństwo

Art. 61⁷

§ 1. Krewnymi w linii prostej są osoby, z których jedna pochodzi od drugiej. Krewnymi w linii bocznej są osoby, które pochodzą od wspólnego przodka, a nie są krewnymi w linii prostej.

§ 2. Stopień pokrewieństwa określa się według liczby urodzeń, wskutek których powstało pokrewieństwo.

Pokrewieństwo jest przede wszystkim faktem biologicznym. Krewnymi są osoby pochodzące od wspólnego przodka. Wyróżnia się linie i stopnie pokrewieństwa.

Krewnymi w linii prostej są osoby pochodzące jedna od drugiej, tj. dziadkowie - rodzice - dzieci - wnuki itd. W ramach krewnych w linii prostej wyróżnia się krewnych wstępnych (ojciec, dziadek, pradziadek) oraz zstępnych (syn, wnuk, prawnuk). Charakter pokrewieństwa wstępnego albo zstępnego ustala się względem określonej osoby.

A (dziadek) - B (ojciec) - C (syn) - D (wnuk) - E (prawnuk) B jest krewnym wstępnym względem C, D i E, ale zstępnym względem A.

W linii bocznej są spokrewnione osoby, które nie pochodzą od siebie, lecz mają wspólnego przodka.

Pokrewieństwo może być bliższe lub dalsze, zależnie od liczby pokoleń w linii prostej, a w linii bocznej zależnie od liczby urodzeń dzielących tych krewnych względem ich wspólnego przodka. Odległość pokrewieństwa oblicza się w stopniach tj. według liczby urodzeń.

Np. ojciec i syn są spokrewnieni w pierwszym stopniu, a dziadek i wnuk są krewnymi drugiego stopnia.

Wśród krewnych bocznych nie ma w ogóle pierwszego stopnia pokrewieństwa, ponieważ nawet między najbliższymi krewnymi, tj. rodzeństwem, są dwa urodzenia. Poza tym, stryj i bratanica (wuj i siostrzenica) są krewnymi w stopniu trzecim, a dzieci rodzeństwa (zwani kuzynami lub rodzeństwem stryjecznym lub ciotecznym) są spokrewnieni w stopniu czwartym.

Stosunek prawnorodzinny nie dotyczy każdego biologicznego faktu pokrewieństwa, lecz pojawia się tylko w przypadku, w którym ustawodawca wyznacza jakieś uprawnienia lub obowiązki. Na gruncie prawa rodzinnego unormowanego w KRO stosunek pokrewieństwa jest stosunkiem prawnym przede wszystkim między rodzicami i dziećmi oraz w zakresie obowiązków alimentacyjnych między krewnymi w linii prostej i między rodzeństwem. Natomiast w prawie spadkowym krąg ten jest szerszy.

- Powinowactwo

Art.61⁸

§ 1. Z małżeństwa wynika powinowactwo między małżonkiem a krewnymi drugiego małżonka. Trwa ono mimo ustania małżeństwa.

§ 2. Linię i stopień powinowactwa określa się według linii i stopnia pokrewieństwa

Jest ono skutkiem zawarcia małżeństwa i oznacza więź prawną między małżonkami, a krewnymi drugiego małżonka. Podobnie jak pokrewieństwo, powinowactwo istnieje w linii prostej i w linii bocznej, a jego bliskość określa się w stopniach. Powinowatymi w linii prostej w pierwszym stopniu są rodzice męża i żony (teściowie) oraz dziecko małżonka (pasierb). Natomiast rodzeństwo męża lub żony, zstępni rodzeństwa są powinowatymi drugiego małżonka w linii bocznej w drugim stopniu (szwagrowie), a w dalszym stopniu ich zstępni. Stosunek powinowactwa wywołuje skutki prawne na płaszczyźnie obowiązków alimentacyjnych (art. 144 KRO), w zakresie dopuszczalności zawarcia małżeństwa (art. 14 § 1 KRO). Z istnienia powinowactwa wynikają niekiedy ograniczenia uprawnień Np. nie może być świadkiem sporządzenia testamentu art. 957 § 1 KC, wyłączenie z mocy ustawy sędziego w sprawie art. 48 §1 pkt 2 KPC, odmowa zeznań w charakterze świadka art. 261 § 1 KPC.

2. Poddanie osoby badania psychiatrycznemu bez jej zgody

Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 roku o ochronie zdrowia psychicznego, Dz. U. 2011, Nr 231, poz. 1375 z późniejszymi zmianami.

Art. 21

1. Osoba, której zachowanie wskazuje na to, że z powodu zaburzeń psychicznych może zagrażać bezpośrednio własnemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób, bądź nie jest zdolna do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, może być poddana badaniu psychiatrycznemu również bez jej zgody, a osoba małoletnia lub ubezwłasnowolniona całkowicie - także bez zgody jej przedstawiciela ustawowego. W tym przypadku art. 18 ma zastosowanie.

2. Konieczność przeprowadzenia badania, o którym mowa w ust. 1, stwierdza lekarz psychiatra, a w razie niemożności uzyskania pomocy lekarza psychiatry - inny lekarz. Przed przystąpieniem do badania uprzedza się osobę badaną lub jej przedstawiciela ustawowego o przyczynach przeprowadzenia badania bez jej zgody.

3. W razie potrzeby lekarz przeprowadzający badanie zarządza bezzwłocznie przewiezienie badanego do szpitala. Przewiezienie takiej osoby z zastosowaniem przymusu bezpośredniego następuje w obecności lekarza, pielęgniarki lub zespołu ratownictwa medycznego.

4. Lekarz, który przeprowadził badanie psychiatryczne określone w ust. 1, odnotowuje tę czynność w dokumentacji medycznej, wskazując na okoliczności uzasadniające podjęcie postępowania przymusowego. Przy ocenie zasadności poddania osoby badaniu bez jej zgody stosuje się odpowiednio art. 18 ust. 10.

3. Przesłanki udzielenia pomocy społecznej

Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej, Dz. U. 2009, Nr 175, poz. 1362 z późniejszymi zmianami.

Art. 7.

Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności z powodu:

1) ubóstwa;

2) sieroctwa;

3) bezdomności;

4) bezrobocia;

5) niepełnosprawności;

6) długotrwałej lub ciężkiej choroby;

7) przemocy w rodzinie;

7a) potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi;

8) potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;

9) bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;

10) (uchylony);

11) trudności w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą;

12) trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;

13) alkoholizmu lub narkomanii;

14) zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej;

15) klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Teza 67

1. Ustalenie macierzyństwa

Art. 61¹⁰

§ 1. Jeżeli sporządzono akt urodzenia dziecka nieznanych rodziców albo macierzyństwo kobiety wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego matka zostało zaprzeczone, można żądać ustalenia macierzyństwa.

§ 2. Powództwo o ustalenie macierzyństwa wytacza dziecko przeciwko matce, a jeżeli matka nie żyje - przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy.

§ 3. Matka wytacza powództwo o ustalenie macierzyństwa przeciwko dziecku.

Art. 61¹¹ [Powództwo o ustalenie macierzyństwa] Matka nie może wytoczyć powództwa o ustalenie macierzyństwa po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności.

Ustalenie macierzyństwa jest możliwe w dwóch wypadkach. Po pierwsze, wówczas, kiedy rodzice dziecka byli nieznani, a w akcie urodzenia zostały wpisane, określone przez sąd, imiona i nazwiska rodziców w rzeczywistości nieistniejących (art. 52 ust. 2 p.a.s.c.), a w drugim wypadku, gdy zaprzeczono skutecznie macierzyństwu określonej kobiety, wpisanej jako matka dziecka. Wykazanie, że kobieta wpisana jako matka nie urodziła w istocie dziecka, zaprzeczenie macierzyństwa danej kobiety jest bowiem konieczną przesłanką dochodzenia ustalenia macierzyństwa innej kobiety (por. orzeczenie SN z dnia 9 marca 1967 r., II CR 561/66, OSNC 1967, nr 7-8, poz. 146, wskazujące, że: "Powództwo o ustalenie macierzyństwa - w stosunku do dziecka, które zostało zarejestrowane w urzędzie stanu cywilnego jako dziecko innej kobiety - jest dopuszczalne dopiero po uzyskaniu prawomocnego wyroku stwierdzającego, że nie jest ona matką dziecka").

Legitymację czynną ma dziecko, a także jego matka, która może wytoczyć powództwo do chwili osiągnięcia przez dziecko pełnoletności (art. 61¹¹ KRO)!. Dziecko jest także czynnie legitymowane i wytacza powództwo tylko przeciwko matce, a w razie jej śmierci przeciwko kuratorowi. W razie bezpotomnej śmierci dziecka postępowanie umarza się. Jeżeli jednak dziecko pozostawiło zstępnych, postępowanie podlega zawieszeniu, a zstępni mogą w ciągu sześciu miesięcy wnieść o podjęcie postępowania.

W sytuacji powództwa wytoczonego przez matkę legitymowanym biernie jest tylko dziecko, a w razie jego śmierci postępowanie podlega umorzeniu (por. art. 456 § 3 zd. pierwsze k.p.c.).

Mężczyzna uważany za ojca dziecka na podstawie wnioskowania opartego na przesłance macierzyństwa określonej kobiety nie jest legitymowany ani biernie, ani czynnie w postępowaniu o ustalenie macierzyństwa. Jednak powinien być zawiadomiony przez doręczenie odpisu pozwu, aby mógł wziąć udział w sprawie w charakterze interwenienta ubocznego art. 456¹ § 1 KPC. Brak legitymacji czynnej domniemanego ojca dziecka w sprawie o ustalenie macierzyństwa opiera się na przekonaniu, że ukształtowanie tej szczególnie osobistej i intymnej sfery życia kobiety w relacji matka-> dziecko należy do jej wyłącznej decyzji.

Legitymowany czynnie jest prokurator na podstawie art. 61¹⁶ KRO., jeżeli wymaga tego dobro dziecka lub ochrona interesu społecznego. Prokurator, zgodnie z art. 454 § 1 KPC wskazuje w pozwie dziecko, na rzecz którego wytacza powództwo oraz pozywa matkę dziecka (a w razie jej śmierci kuratora).

Charakter dowodu. Ponieważ w art. 61⁹ KRO przyjęto zasadę, że matką jest kobieta, która urodziła dziecko, poszukiwać należy dowodów wskazujących, że kobieta dochodząca swojego macierzyństwa faktycznie urodziła określone dziecko. Konieczne jest zatem udowodnienie faktu urodzenia. Nie jest natomiast dowodem macierzyństwa wykazanie faktu genetycznego pochodzenia od danej kobiety.

2. Zasady zastosowania przymusu bezpośredniego na podstawie art. 18 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego

Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 roku o ochronie zdrowia psychicznego, Dz. U. 2011, Nr 231, poz. 1375 z późniejszymi zmianami.

Art. 18.

Przymus bezpośredni wobec osób z zaburzeniami psychicznymi można stosować tylko wtedy, gdy przepis niniejszej ustawy do tego upoważnia albo osoby te:

  1)   dopuszczają się zamachu przeciwko:

a)  życiu lub zdrowiu własnemu lub innej osoby lub

b)  bezpieczeństwu powszechnemu, lub

  2)   w sposób gwałtowny niszczą lub uszkadzają przedmioty znajdujące się w ich otoczeniu, lub

  3)   poważnie zakłócają lub uniemożliwiają funkcjonowanie podmiotu leczniczego udzielającego świadczenia zdrowotnego w zakresie psychiatrycznej opieki zdrowotnej lub jednostki organizacyjnej pomocy społecznej.

2. O zastosowaniu przymusu bezpośredniego decyduje lekarz, który określa rodzaj zastosowanego środka przymusu oraz osobiście nadzoruje jego wykonanie. W szpitalach psychiatrycznych, jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz w trakcie wykonywania czynności, o których mowa w art. 21 ust. 3 oraz art. 46a ust. 3, jeżeli nie jest możliwe uzyskanie natychmiastowej decyzji lekarza, o zastosowaniu przymusu bezpośredniego decyduje i nadzoruje osobiście jego wykonanie pielęgniarka, która jest obowiązana niezwłocznie zawiadomić o tym lekarza. Każdy przypadek zastosowania przymusu bezpośredniego i uprzedzenia o możliwości jego zastosowania odnotowuje się w dokumentacji medycznej.

3. W jednostce organizacyjnej pomocy społecznej, która nie zatrudnia lekarza, informację, o której mowa w ust. 2, pielęgniarka przekazuje kierownikowi jednostki, który niezwłocznie informuje o tym upoważnionego przez marszałka województwa lekarza specjalistę w dziedzinie psychiatrii.

4. W szpitalu psychiatrycznym lekarz, o którym mowa w ust. 2, niezwłocznie zatwierdza zastosowanie przymusu bezpośredniego zleconego przez pielęgniarkę lub nakazuje zaprzestanie jego stosowania.

5. Jeżeli nie jest możliwe uzyskanie natychmiastowej decyzji osoby, o której mowa w ust. 2, o zastosowaniu przymusu bezpośredniego w trakcie wykonywania czynności, o których mowa w art. 21 ust. 3 oraz art. 46a ust. 3, lub wobec osoby, o której mowa w ust. 1, której pomocy udziela zespół ratownictwa medycznego, decyduje i nadzoruje osobiście kierujący akcją prowadzenia medycznych czynności ratunkowych, który jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić o tym dyspozytora medycznego. Każdy przypadek zastosowania przymusu bezpośredniego i uprzedzenia o możliwości jego zastosowania odnotowuje się w dokumentacji medycznej.

6. Zastosowanie przymusu bezpośredniego wobec osoby, o której mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, polega na przytrzymaniu, przymusowym podaniu leków, unieruchomieniu lub izolacji, a wobec osoby, o której mowa w ust. 1 pkt 3 - na przytrzymaniu lub przymusowym podaniu leku.

7. W sytuacji, o której mowa w ust. 5, zastosowanie przymusu bezpośredniego polega na przytrzymaniu lub unieruchomieniu. Przymus bezpośredni stosuje się nie dłużej niż przez czas niezbędny do uzyskania pomocy lekarskiej, a w przypadku gdy jej uzyskanie jest utrudnione, na czas niezbędny do przewiezienia osoby do podmiotu leczniczego udzielającego świadczenia zdrowotne w zakresie psychiatrycznej opieki zdrowotnej lub szpitala wskazanego przez dyspozytora medycznego. Przewiezienie osoby z zastosowaniem przymusu bezpośredniego następuje w obecności zespołu ratownictwa medycznego.

8. Przed zastosowaniem przymusu bezpośredniego uprzedza się o tym osobę, wobec której środek ten ma być podjęty. Przy wyborze środka przymusu należy wybierać środek możliwie dla tej osoby najmniej uciążliwy, a przy stosowaniu przymusu należy zachować szczególną ostrożność i dbałość o dobro tej osoby.

9. W przypadkach określonych w ust. 1 jednostki systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne, Policja oraz Państwowa Straż Pożarna są obowiązane do udzielania lekarzowi, pielęgniarce lub kierującemu akcją prowadzenia medycznych czynności ratunkowych pomocy na ich żądanie.

10. Zasadność zastosowania przymusu bezpośredniego:

1) przez lekarza podmiotu leczniczego, w tym lekarza, który zatwierdził stosowanie środka przymusu bezpośredniego zleconego przez inną osobę - ocenia, w terminie 3 dni, kierownik tego podmiotu, jeżeli jest lekarzem, lub lekarz przez niego upoważniony;

2) przez innego lekarza, pielęgniarkę jednostki organizacyjnej pomocy społecznej lub kierującego akcją prowadzenia medycznych czynności ratunkowych - ocenia, w terminie 3 dni, upoważniony przez marszałka województwa lekarz specjalista w dziedzinie psychiatrii.

11. Minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości oraz ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, sposób:

1) stosowania przymusu bezpośredniego,

2) dokumentowania zastosowania przymusu bezpośredniego,

3) dokonywania oceny zasadności zastosowania przymusu bezpośredniego - uwzględniając potrzebę ochrony praw i godności osoby, wobec której jest stosowany przymus bezpośredni.

3. Świadczenia pieniężne z pomocy społecznej

Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej, Dz. U. 2009, Nr 175, poz. 1362 z późniejszymi zmianami.

Art. 36.

Świadczeniami z pomocy społecznej są:

1) świadczenia pieniężne:

a) zasiłek stały,

b) zasiłek okresowy,

c) zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy,

d) zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie,

e) (uchylona),

f) pomoc na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki,

g) świadczenie pieniężne na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą,

h) wynagrodzenie należne opiekunowi z tytułu sprawowania opieki przyznane przez sąd;

Teza 68

1. Zaprzeczenie macierzyństwa

Art. 61¹². § 1. Jeżeli w akcie urodzenia jest wpisana jako matka kobieta, która dziecka nie urodziła, można żądać zaprzeczenia macierzyństwa.

§ 2. Powództwo o zaprzeczenie macierzyństwa dziecko wytacza przeciwko kobiecie wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego matka, a jeżeli kobieta ta nie żyje - przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy.

§ 3. Matka wytacza powództwo przeciwko kobiecie wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego matka i przeciwko dziecku, a jeżeli kobieta ta nie żyje - przeciwko dziecku.

§ 4. Kobieta wpisana w akcie urodzenia dziecka jako jego matka wytacza powództwo przeciwko dziecku.

§ 5. Mężczyzna, którego ojcostwo zostało ustalone z uwzględnieniem macierzyństwa kobiety wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego matka, wytacza powództwo przeciwko dziecku i tej kobiecie, a jeżeli ona nie żyje - przeciwko dziecku.

Art. 61¹³. § 1. Matka albo kobieta wpisana w akcie urodzenia dziecka jako jego matka może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie macierzyństwa w ciągu sześciu miesięcy od dnia sporządzenia aktu urodzenia dziecka.

§ 2. Mężczyzna, którego ojcostwo zostało ustalone z uwzględnieniem macierzyństwa kobiety wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego matka, może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie macierzyństwa w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się, że kobieta wpisana w akcie urodzenia dziecka nie jest matką dziecka, nie później jednak niż do osiągnięcia przez dziecko pełnoletności.

§ 3. Przepisy art. 64 i 65 stosuje się odpowiednio.

Art. 61¹⁴. § 1. Dziecko może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie macierzyństwa w ciągu trzech lat od osiągnięcia pełnoletności.

§ 2. Przepisy art. 64 i 65 stosuje się odpowiednio.

Art. 61¹⁵. Ustalenie i zaprzeczenie macierzyństwa nie jest dopuszczalne po śmierci dziecka. Jednakże w razie śmierci dziecka, które wytoczyło powództwo, ustalenia macierzyństwa mogą dochodzić jego zstępni.

Art. 61¹⁶. Powództwo o ustalenie lub zaprzeczenie macierzyństwa może wytoczyć także prokurator, jeżeli wymaga tego dobro dziecka lub ochrona interesu społecznego; wytoczenie powództwa o zaprzeczenie macierzyństwa nie jest dopuszczalne po śmierci dziecka

Zaprzeczenie macierzyństwa wchodzi w rachubę wtedy, gdy do aktu urodzenia wpisano jako matkę kobietę, która dziecka nie urodziła. Chodzi bowiem o to, aby akt stanu cywilnego (akt urodzenia) stwierdzał stany cywilne zgodnie z prawdą. Uprawnienie do wytoczenia powództwa mają osoby zainteresowane bezpośrednio i osobiście, a nie majątkowo. Oznacza to, że uprawnienie to nie przysługuje spadkobiercom którejkolwiek z osób legitymowanych do wniesienia powództwa ani osobie, której dziedziczenie zależałoby od istnienia lub braku stosunku prawnego macierzyństwa.

2. Podmioty uprawnione do wytoczenia powództwa. Legitymacja procesowa przysługuje następującym osobom:

1) dziecku;

2) kobiecie wpisanej w akcie urodzenia jako jego matka;

3) kobiecie, która dziecko urodziła;

4) mężowi kobiety wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako matka;

5) mężczyźnie, który uznał ojcostwo względem dziecka kobiety wpisanej do aktu urodzenia jako jego matka;

6) mężczyźnie, którego ojcostwo ustalono sądownie na tej podstawie, że obcował w okresie koncepcyjnym z kobietą wpisaną w akcie urodzenia jako jego matka;

7) prokuratorowi.

2. Prawa osób chorych psychicznie, o których mowa w art. 10a ustawy o ochronie zdrowia psychicznego

Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 roku o ochronie zdrowia psychicznego, Dz. U. 2011, Nr 231, poz. 1375 z późniejszymi zmianami.

Art. 10a.

1. Osoba korzystająca ze świadczeń zdrowotnych udzielanych przez szpital psychiatryczny ma prawo do pomocy w ochronie swoich praw.

2. Prawo do pomocy w ochronie praw osoby, o której mowa w ust. 1, przysługuje również jej przedstawicielowi ustawowemu, opiekunowi prawnemu lub faktycznemu.

3. Świadczeniodawca informuje osoby, o których mowa w ust. 1 i 2, o zakresie działania i sposobie kontaktu z Rzecznikiem Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego, o którym mowa w art. 10b ust. 1.

4. Osoby, o których mowa w ust. 1 i 2, mają prawo w szczególności do:

1) przekazania ustnych i pisemnych skarg dotyczących naruszenia praw osoby, o której mowa w ust. 1;

2) spotkania z Rzecznikiem Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego, w warunkach zapewniających swobodę wypowiedzi, nie później niż w terminie 7 dni od dnia zgłoszenia takiej potrzeby;

3) uzyskania informacji o rozstrzygnięciu zgłoszonej sprawy

3. Zasiłek stały w świetle ustawy o pomocy społecznej

Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej, Dz. U. 2009, Nr 175, poz. 1362 z późniejszymi zmianami.

Art. 37.

1. Zasiłek stały przysługuje:

1) pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej;

2) pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód, jak również do-chód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.

2. Zasiłek stały ustala się w wysokości:

1) w przypadku osoby samotnie gospodarującej - różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 418 zł miesięcznie;

2) w przypadku osoby w rodzinie - różnicy między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie.

3. Kwota zasiłku stałego nie może być niższa niż 30 zł miesięcznie.

4. W przypadku zbiegu uprawnień do zasiłku stałego i renty socjalnej, świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania, zasiłek stały nie przysługuje.

5. Osobę przebywającą w domu pomocy społecznej lub ubiegającą się o przyjęcie do niego uznaje się za osobę samotnie gospodarującą, jeżeli przed przyjęciem do domu pomocy społecznej lub rozpoczęciem oczekiwania na miejsce w takim domu była uprawniona do zasiłku stałego.

6. Do dochodu osoby ubiegającej się i pobierającej zasiłek stały nie wlicza się kwoty zasiłku okresowego.

Teza 69

1. Domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki

Art. 62.

§ 1. Jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Domniemania tego nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie trzystu dni od orzeczenia separacji.

§ 2. Jeżeli dziecko urodziło się przed upływem trzystu dni od ustania lub unieważnienia małżeństwa, lecz po zawarciu przez matkę drugiego małżeństwa, domniemywa się, że pochodzi ono od drugiego męża.

§ 3. Domniemania powyższe mogą być obalone tylko na skutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa.

Regułą jest, że mąż jest ojcem dziecka, które urodziła jego żona w czasie trwania małżeństwa. Z istnienia przesłanki domniemania, jaką jest urodzenie dziecka w czasie trwania małżeństwa, wynika wniosek domniemania, tj. ojcostwo męża. Domniemanie ojcostwa męża wchodzi w rachubę niezależnie od tego, czy małżonkowie pozostają we wspólnym pożyciu, czy też żyją w separacji faktycznej. Natomiast orzeczenie separacji przez sąd, chociaż nie powoduje ustania małżeństwa, jednak wyłącza domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki. Ustawodawca uznał bowiem, iż najczęściej dziecko urodzone po upływie 300 dni od orzeczenia separacji nie pochodzi od męża i dlatego wspomniane domniemanie nie stosuje się ( art. 62 § 1 KRO). W wypadku jednak zgodnego stanowiska separowanych małżonków, mąż matki może uznać ojcostwo dziecka urodzonego w czasie trwania separacji, jeżeli jest jego biologicznym ojcem.

Domniemanie działa natomiast w przypadku niewpisania męża matki jako ojca dziecka lub wpisania innego mężczyzny. ( wyr. SN z 10.4.1969 r., II CR 59/69, OSNCP 1970, NR 4, poz. 62). Natomiast domniemanie to nie ma zastosowania w sytuacji, gdy małżeństwo uważa się za niezwarate (matrimonium non existens). Podobnie orzeczenie separacji małżonków nie powoduje ustania małżeństwa, jednak wobec nie tylko faktycznego, ale i sądowego rozłączenia małżonków, wyłącza się również domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki. ( art. 62 § 1 KRO).

2. Tzw. oparcie społeczne w świetle ustawy o ochronie zdrowia psychicznego

Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 roku o ochronie zdrowia psychicznego, Dz. U. 2011, Nr 231, poz. 1375 z późniejszymi zmianami.

Art. 8.

1. Jednostki organizacyjne i inne podmioty działające na podstawie ustawy o pomocy społecznej, zwane dalej „organami do spraw pomocy społecznej”, w porozumieniu z podmiotami leczniczymi udzielającymi świadczenia zdrowotne w zakresie psychiatrycznej opieki zdrowotnej organizują na obszarze swojego działania oparcie społeczne dla osób, które z powodu choroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego mają poważne trudności w życiu codziennym, zwłaszcza w kształtowaniu swoich stosunków z otoczeniem, w zakresie edukacji, zatrudnienia oraz w sprawach bytowych.

2. Oparcie społeczne polega w szczególności na:

1) podtrzymywaniu i rozwijaniu umiejętności niezbędnych do samodzielnego, aktywnego życia;

2) organizowaniu w środowisku społecznym pomocy ze strony rodziny, innych osób, grup, organizacji społecznych i instytucji;

3) udzielaniu pomocy finansowej, rzeczowej oraz innych świadczeń na zasadach określonych w ustawie o pomocy społecznej.

3. Zasiłek okresowy w świetle ustawy o pomocy społecznej

Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej, Dz. U. 2009, Nr 175, poz. 1362 z późniejszymi zmianami.

Art. 38.

1. Zasiłek okresowy przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego:

1) osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej;

2) rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny.

2. Zasiłek okresowy ustala się:

1) w przypadku osoby samotnie gospodarującej - do wysokości różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 418 zł miesięcznie;

2) w przypadku rodziny - do wysokości różnicy między kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny.

3. Kwota zasiłku okresowego ustalona zgodnie z ust. 2 nie może być niższa niż 50% różnicy między:

1) kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby;

2) kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny.

4. Kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 20 zł miesięcznie.

4a. W przypadku podjęcia zatrudnienia przez osobę objętą kontraktem socjalnym pobierającą zasiłek okresowy, może być on wypłacany nadal niezależnie od do-chodu, do dnia wynikającego z decyzji przyznającej zasiłek okresowy, nie dłużej jednak niż do 2 miesięcy od dnia, w którym osoba została zatrudniona.

4b. Zasiłek okresowy jest wypłacany niezależnie od dochodu w sytuacji określonej w ust. 4a nie częściej niż raz na 2 lata.

5. Okres, na jaki jest przyznawany zasiłek okresowy, ustala ośrodek pomocy społecznej na podstawie okoliczności sprawy.

6. Rada gminy, w drodze uchwały, może podwyższyć minimalne kwoty zasiłku okresowego, o których mowa w ust. 2 i 3.

Teza 70

1. Zaprzeczenie ojcostwa

Art. 63 [Zaprzeczenie ojcostwa] Mąż matki może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o urodzeniu dziecka przez żonę, nie później jednak niż do osiągnięcia przez dziecko pełnoletniości

Art. 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70 KRO.

Ustalenie ojcostwa męża matki na podstawie domniemania ma zapewnić stabilizację statusu prawnego nie tylko dziecka, ale i małżonków. W związku z tym wzruszalnie domniemanie z art. 62 § 1 i 2 KRO może nastąpić tylko w procesie o zaprzeczenie ojcostwa, a nie ubocznie przy rozstrzyganiu innej sprawy Np. rozwodowej, alimentacyjnej, spadkowej.

Legitymacja czynna:

1) maż matki,

2) matka dziecka,

3)dziecko,

4)prokurator,

Legitymacja bierna:

Legitymacje bierną mają wymienione osoby poza prokuratorem, a powództwo należy wnieść przeciwko wszystkim osobom pozostającym po wyłączeniu powoda, Np. mąż matki przeciwko matce i dziecku, matka - przeciwko mężowi i dziecku, prokurator przeciwko mężowi matki, matce i dziecku.

Terminy:

Terminy do wniesienia powództwa określa KRO odrębnie w odniesieniu do małżonków i co do dziecka. Mąż matki powinien wytoczyć powództwo w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o urodzeniu dziecka przez żonę (art. 63 KRO). Jeżeli w czasie tego terminu został ubezwłasnowolniony, termin 6 miesięcy dla przedstawiciela ustawowego męża liczy się od jego ustanowienia. Jeżeli jednak przedstawiciel ten dowiedział się później o urodzeniu dziecka, bieg tego terminu zaczyna się w dniu powzięcia przez niego tej wiadomości (art. 64 § 1 KRO). Ustawa chroni męża ubezwłasnowolnionego przed bezczynnością jego przedstawiciela ustawowego i dopuszcza wniesienie powództwa przez męża w terminie 6 miesięcy po uchyleniu ubezwłasnowolnia ( art. 64 § 2 KRO).

Termin 6 miesięcy od chwili urodzenia dotyczy wniesienia powództwa przez matkę dziecka.

Dziecko może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa męża swojej matki w terminie 3 lat od osiągnięcia pełnoletniości.

Natomiast powództwo prokuratora nie jest ograniczone żadnym terminem. Zaprzeczenie ojcostwa jest niedopuszczalne po śmierci dziecka; jeżeli zgon nastąpi w czasie procesu, sąd postępowanie umarza.

Przesłanki zaprzeczenia ojcostwa:

Aktualnie w KRO unormowano jedną przesłankę zaprzeczenia ojcostwa, że mąż matki nie jest ojcem dziecka.

Skutki wyroku:

Prawomocny wyrok obalający domniemanie ojcostwa męża matki ma charakter deklaratywny w zakresie stanu cywilnego. Nie tworzy nowego stosunku prawnorodzinnego, a stwierdza, że stosunek rodzicielski między dzieckiem, a mężem matki nigdy nie istniał (skuteczność et tunc).

Z mocą wsteczną ustaje:

1) władza rodzicielska,

2) prawo do dziedziczenia,

3) obowiązek alimentacyjny męża i pojawia się roszczenie zwrotne; poza tym dziecko uzyskuje nazwisko matki, jakie nosiła w czasie urodzenia dziecka.

2. Zakres działań zapobiegawczych w zakresie ochrony zdrowia psychicznego

Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 roku o ochronie zdrowia psychicznego, Dz. U. 2011, Nr 231, poz. 1375 z późniejszymi zmianami.

Art. 4.

1. Działania zapobiegawcze w zakresie ochrony zdrowia psychicznego są podejmowane przede wszystkim wobec dzieci, młodzieży, osób starszych i wobec osób znajdujących się w sytuacjach stwarzających zagrożenie dla ich zdrowia psychicznego.

2. Działania, o których mowa w ust. 1, obejmują w szczególności:

1) stosowanie zasad ochrony zdrowia psychicznego w pracy szkół, placówek systemu oświaty, placówek opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych oraz w jednostkach wojskowych;

2) tworzenie placówek rozwijających działalność zapobiegawczą, przede wszystkim poradnictwa psychologicznego, oraz placówek specjalistycznych, z uwzględnieniem wczesnego rozpoznawania potrzeb dzieci z zaburzeniami rozwoju psychoruchowego;

3) wspieranie grup samopomocy i innych inicjatyw społecznych w zakresie ochrony zdrowia psychicznego;

4) rozwijanie działalności zapobiegawczej w zakresie ochrony zdrowia psychicznego przez podmioty lecznicze;

5) wprowadzanie zagadnień ochrony zdrowia psychicznego do programu przygotowania zawodowego osób zajmujących się wychowaniem, nauczaniem, resocjalizacją, leczeniem i opieką, zarządzaniem i organizacją pracy oraz organizacją wypoczynku;

6) podejmowanie badań naukowych służących umacnianiu zdrowia psychicznego i zapobieganiu zaburzeniom psychicznym;

7) uwzględnianie zagadnień zdrowia psychicznego w działalności publicznych środków masowego przekazu, a zwłaszcza w programach radiowych i telewizyjnych

3. Zasiłek celowy w świetle ustawy o pomocy społecznej

Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej, Dz. U. 2009, Nr 175, poz. 1362 z późniejszymi zmianami.

Art. 39.

1. W celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej może być przyznany zasiłek celowy.

2. Zasiłek celowy może być przyznany w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu.

3. Osobom bezdomnym i innym osobom niemającym dochodu oraz możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych może być przyznany zasiłek celowy na pokrycie części lub całości wydatków na świadczenia zdrowotne.

4. Zasiłek celowy może być przyznany w formie biletu kredytowanego.

Art. 39a.

1. Zasiłek celowy może być przyznany również w celu realizacji postanowień kontraktu socjalnego.

2. Zasiłek celowy, o którym mowa w ust. 1, może być wypłacany niezależnie od dochodu, przez okres do 2 miesięcy od dnia, w którym osoba objęta kontraktem socjalnym, w trakcie jego realizacji, stała się osobą zatrudnioną.

Art. 40.

1. Zasiłek celowy może być przyznany również osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego.

2. Zasiłek celowy może być przyznany także osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku klęski żywiołowej lub ekologicznej.

3. Zasiłek celowy, o którym mowa w ust. 1 i 2, może być przyznany niezależnie od dochodu i może nie podlegać zwrotowi.

Teza 71

1. Uznanie ojcostwa

Art. 72 [Uznanie dziecka]

§ 1. Jeżeli nie zachodzi domniemanie, że ojcem dziecka jest mąż jego matki, albo gdy domniemanie takie zostało obalone, ustalenie ojcostwa może nastąpić albo przez uznanie ojcostwa albo na mocy orzeczenia sądu.

§ 2. Uznanie ojcostwa nie może nastąpić, jeżeli toczy się sprawa o ustalenie ojcostwa!!

Art. 73.

§ 1. Uznanie ojcostwa następuje, gdy mężczyzna, od którego dziecko pochodzi, oświadczy przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, że jest ojcem dziecka, a matka dziecka potwierdzi jednocześnie albo w ciągu trzech miesięcy od dnia oświadczenia mężczyzny, że ojcem dziecka jest ten mężczyzna.

§ 2. Kierownik urzędu stanu cywilnego wyjaśnia osobom zamierzającym złożyć oświadczenia konieczne do uznania ojcostwa przepisy regulujące obowiązki i prawa wynikające z uznania, przepisy o nazwisku dziecka oraz różnicę pomiędzy uznaniem ojcostwa a przysposobieniem dziecka.

§ 3. Kierownik urzędu stanu cywilnego odmawia przyjęcia oświadczeń koniecznych do uznania ojcostwa, jeżeli uznanie jest niedopuszczalne albo gdy powziął wątpliwość co do pochodzenia dziecka.

§ 4. Uznanie ojcostwa może nastąpić także przed sądem opiekuńczym, a za granicą również przed polskim konsulem lub osobą wyznaczoną do wykonywania funkcji konsula, jeżeli uznanie dotyczy dziecka, którego oboje rodzice albo jedno z nich są obywatelami polskimi. Przepisy § 1-3 stosuje się odpowiednio.

Pojęcie:

Uznanie powoduje zmianę stanu cywilnego dziecka i uznającego go mężczyzny. Powstaje między nimi stosunek prawnorodzinny ojciec-dziecko. Stosunek prawny ojcostwa powstaje wskutek oświadczenia mężczyzny, iż jest ojcem określonego dziecka, a matka tego dziecka w swoim oświadczeniu ten fakt potwierdza (art. 73 § 1 KRO) .

Przesłanki uznania

1. Brak ustalenia ojcostwa innego mężczyzny. Chodzi zarówno o domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki, jak i o ustalenie pochodzenia dziecka od innego mężczyzny. Oznacza to, że nie można uznać ojcostwa dziecka urodzonego w czasie trwania małżeństwa, dopóki ojcostwo męża nie zostanie zaprzeczone prawomocnym wyrokiem sądowym. Nie można także uznać ojcostwa dziecka, którego pochodzenie już zostało ustalone przez uznanie lub na drodze sądowego ustalenia ojcostwa. W ten sposób KRO realizuje zasadę niepodzielności stanu cywilnego, w myśl której dziecko może mieć tylko jednego ojca.

2. Inne przesłanki mają na względzie cechy odnoszące się bezpośrednio do osób, których dotyka akt uznania oraz wymagania formalne dla dokonania tej czynności prawnej.

Dziecko

Uznać można tylko dziecko małoletnie (art. 76 § 1). Najczęściej uznanie dotyczy dziecka już urodzonego, jednak przepis art. 75 § 1 KRO wyraźnie dopuszcza uznanie dziecka poczętego. Uznanie ojcostwa może dotyczyć tylko dziecka żyjącego; po śmierci dziecka uznanie jest tylko dopuszczalnie w razie, gdy zgon dziecka nastąpił przed osiągnięciem pełnoletności. Mężczyzna może złożyć oświadczenie o uznaniu ojcostwa w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o śmierci dziecka, jednak nie może tego dokonać po dniu, w którym zmarłe dziecka osiągnęło by pełnoletniość art. 76 § 2 KRO. Chodzi tu o ogólny postulat, iż o zmianie stanu cywilnego osoby pełnoletniej decyduje tylko ona.

Uznać można ojcostwa co do dziecka, którego pochodzenie od oznaczonej kobiety jest prawnie ustalone. Nie ustala się ojcostwa co do dziecka, jeżeli wątpliwe jest macierzyństwo. Nie można więc uznać ojcostwa nieznanych rodziców ani dziecka w przypadku zaprzeczenia macierzyństwa kobiety wpisanej do aktu urodzenia jako jego matka. Nie można uznać dziecka przysposobionego za zgodą rodziców bez wskazania osoby przysposabiającego (przysposobienie całkowite, nieodwołalne art. 124¹ KRO). Przyjmuje się natomiast za dopuszczalne uznanie ojcostwa nie tylko dziecka w razie przysposobienia niepełnego, ale także w razie przysposobienia pełnego.

Uznający mężczyzna

Art. 77.

§ 1. Oświadczenie konieczne do uznania ojcostwa może złożyć osoba, która ukończyła szesnaście lat i nie istnieją podstawy do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia.

§ 2. Osoba, o której mowa w § 1, jeżeli nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych,

może złożyć oświadczenie konieczne do uznania ojcostwa tylko przed sądem opiekuńczym.

Skutki prawne uznania ojcostwa

Uznanie ojcostwa ustala pochodzenie dziecka od określonego mężczyzny i tym samym ustala ich stan cywilny. Akt uznania ma charakter deklaratywny, ponieważ stwierdza stosunek pokrewieństwa, i tym samym wywołuje skutki erga omnes od urodzenia dziecka, ex tunc.

2. Obowiązek dłużnika alimentacyjnego w świetle art. 27 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów

Ustawa z dnia 7 września 2007 roku o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, Dz. U. 2009, Nr 1 poz. 7 z późniejszymi zmianami.

1. Dłużnik alimentacyjny jest zobowiązany do zwrotu organowi właściwemu wierzyciela należności w wysokości świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego osobie uprawnionej, łącznie z ustawowymi odsetkami.

1a. Odsetki są naliczane od pierwszego dnia następującego po dniu wypłaty świadczeń z funduszu alimentacyjnego, do dnia spłaty.

2. Organ właściwy wierzyciela wydaje, po zakończeniu okresu świadczeniowego lub po uchyleniu decyzji w sprawie przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego, decyzję administracyjną w sprawie zwrotu przez dłużnika alimentacyjnego należności z tytułu otrzymanych przez osobę uprawnioną świadczeń z funduszu alimentacyjnego.

3. Należności podlegają ściągnięciu w trybie przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, z uwzględnieniem przepisów niniejszej ustawy.

4. 20% kwot należności stanowi dochód własny gminy wierzyciela, 20% kwoty stanowi dochód własny gminy dłużnika, a pozostałe 60% tej kwoty oraz odsetki stanowią dochód budżetu państwa.

5. W przypadku gdy organ właściwy wierzyciela nie jest jednocześnie organem właściwym dłużnika, przekazuje organowi właściwemu dłużnika 20% kwoty, o której mowa w ust. 1.

6. Uzyskane przez organ właściwy dłużnika oraz organ właściwy wierzyciela dochody, o których mowa w ust. 4, przeznacza się w szczególności na pokrycie kosztów podejmowania działań wobec dłużników alimentacyjnych.

7. Organ właściwy wierzyciela przekazuje dłużnikowi alimentacyjnemu oraz organowi właściwemu dłużnika:

1) informację o przyznaniu osobie uprawnionej świadczeń z funduszu alimentacyjnego;

2) decyzję w sprawie zwrotu przez dłużnika alimentacyjnego należności z tytułu otrzymanych przez osobę uprawnioną świadczeń z funduszu alimentacyjnego;

3) informację o wysokości zobowiązań dłużnika alimentacyjnego wobec Skarbu Państwa z tytułu:

a) wypłaconych osobie uprawnionej świadczeń z funduszu alimentacyjne-go na podstawie ustawy,

b) wypłaconych osobie uprawnionej na podstawie ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. Nr 86, poz. 732 i Nr 164, poz. 1366) zali-czek alimentacyjnych,

c) wypłaconych na podstawie ustawy z dnia 18 lipca 1974 r. o funduszu alimentacyjnym (Dz. U. z 1991 r. Nr 45, poz. 200, z późn. zm.9)) świadczeń z funduszu alimentacyjnego.

7a. Organ właściwy wierzyciela przekazuje organowi właściwemu dłużnika informacje o zobowiązaniach wynikających z tytułów, o których mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1 i 2.

8. Organ właściwy wierzyciela przekazuje komornikowi sądowemu prowadzącemu postępowanie egzekucyjne decyzję przyznającą osobie uprawnionej świadczenia z funduszu alimentacyjnego.

9. W okresie, w którym osoba uprawniona otrzymuje świadczenia z funduszu alimentacyjnego komornik sądowy przekazuje wyegzekwowane od dłużnika kwoty zaliczone na poczet alimentów organowi właściwemu wierzyciela do wysokości wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego wraz z odsetkami.

10. Przekazanie, o którym mowa w ust. 9, następuje na podstawie decyzji przyznającej świadczenia z funduszu alimentacyjnego.

3. Świadczenia niepieniężne z pomocy społecznej

Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej, Dz. U. 2009, Nr 175, poz. 1362 z późniejszymi zmianami.

Art. 36.

2. ŚWIADCZENIA NIEPIENIĘŻNE

1. praca socjalna,

2. bilet kredytowany,

3. składki na ubezpieczenie zdrowotne,

4. składki na ubezpieczenia społeczne,

5. pomoc rzeczowa, w tym na ekonomiczne usamodzielnienie,

6. sprawienie pogrzebu,

7. poradnictwo specjalistyczne,

8. interwencja kryzysowa,

9. schronienie,

10. posiłek,

11. niezbędne ubranie,

12. usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia oraz w rodzinnych domach pomocy,

13. specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia,

14. mieszkanie chronione,

15. pobyt i usługi w domu pomocy społecznej,

16. pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym, pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, pomoc na zagospodarowanie - w formie rzeczowej dla osób usamodzielnianych,

Teza 72

1.Ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa

Art. 78.

§ 1. Mężczyzna, który uznał ojcostwo, może wytoczyć powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się, że dziecko od niego nie pochodzi. W razie uznania ojcostwa przed urodzeniem się dziecka już poczętego bieg tego terminu nie może rozpocząć się przed urodzeniem się dziecka.

§ 2. Przepisy art. 64 i 65 stosuje się odpowiednio.

Art. 79.

Przepisy o ustaleniu bezskuteczności uznania ojcostwa stosuje się odpowiednio do matki dziecka, która potwierdziła ojcostwo.

Art. 80.

Po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa nie może być wytoczone ani przez matkę dziecka, ani przez mężczyznę, który uznał ojcostwo.

Art. 81.

§ 1. Dziecko może żądać ustalenia bezskuteczności uznania ojcostwa, jeżeli uznający mężczyzna nie jest jego ojcem.

§ 2. Z żądaniem tym dziecko może wystąpić po dojściu do pełnoletności, nie później jednak niż w ciągu trzech lat od jej osiągnięcia.

§ 3. Przepisy art. 64 i 65 stosuje się odpowiednio.

Art. 82.

§ 1. Mężczyzna, który uznał ojcostwo, wytacza powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania przeciwko dziecku i matce, a jeżeli matka nie żyje - przeciwko dziecku.

§ 2. Matka wytacza powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa przeciwko dziecku i mężczyźnie, który uznał ojcostwo, a jeżeli mężczyzna ten nie żyje - przeciwko dziecku.

§ 3. Dziecko wytacza powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa przeciwko mężczyźnie, który uznał ojcostwo i przeciwko matce, a gdy matka nie żyje - tylko przeciwko temu mężczyźnie. Jeżeli mężczyzna ten nie żyje, powództwo powinno być wytoczone przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy.

Art. 83.

§ 1. Po śmierci dziecka ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa nie jest dopuszczalne.

§ 2. Jeżeli uznanie ojcostwa nastąpiło po śmierci dziecka, stosuje się odpowiednio przepisy art. 82 § 1 i 2, przy czym powództwo powinno być wytoczone nie później niż do dnia, w którym dziecko osiągnęłoby pełnoletność, przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy na miejsce dziecka

Patrz -> Smyczyński str. 201 -205 ;)

2. Nabywanie uprawnienia do świadczeń z funduszu alimentacyjnego w świetle ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów

Ustawa z dnia 7 września 2007 roku o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, Dz. U. 2009, Nr 1 poz. 7 z późniejszymi zmianami.

Warunki nabywania prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego

Art. 9

1. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują osobie uprawnionej do ukończenia przez nią 18 roku życia albo w przypadku gdy uczy się w szkole lub szkole wyższej do ukończenia przez nią 25 roku życia, albo w przypadku posiadania orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności - bezterminowo.

2. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 725 zł

6. W przypadku gdy członek rodziny przebywa w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie, ustalając dochód rodziny w przeliczeniu na osobę, nie uwzględnia się osoby przebywającej w tej instytucji.

Art. 10.

1. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują w wysokości bieżąco ustalonych alimentów, jednakże nie wyższej niż 500 zł.

2. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego nie przysługują, jeżeli osoba uprawniona:

1) została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie lub w pieczy zastępczej;

2) (utracił moc)

3) zawarła związek małżeński.

3. Przy ustalaniu prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego do dochodu rodziny nie wlicza się kwot otrzymanych świadczeń z tego funduszu.

4. W przypadku gdy ośrodek pomocy społecznej przekazał organowi właściwemu wierzyciela informacje, że osoba uprawniona bądź jej przedstawiciel ustawowy marnotrawią wypłacane świadczenia z funduszu alimentacyjnego, organ właściwy wierzyciela może przekazywać należne osobie świadczenia w całości lub w części w formie rzeczowej.

3. Definicja przemocy w rodzinie

Zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie ( Dz. U. Nr 180 poz. 1493 ze zm.) przemoc w rodzinie to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób najbliższych (w rozumieniu art. 115 § 11 Kodeksu karnego), a także innych osób wspólnie zamieszkujących lub gospodarujących, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.

---