1.ADMINISTRACJA PUBLICZNA-DEFINICJE

Administracja-jest to wszelka zorganizowana działalność zmierzająca do osiągnięcia pewnych celów. Cechująca się celowością, trwałością i planowaniem działania.

Aministracja publiczna-system podmiotów utworzonych i wyposażonych przez ustawę w kompetencje do prowadzenia organizatorskiej i kierowniczej działalności na podstawie ustawy w kierunku zewnętrznym i wewnętrznym

1. Definicja przedmiotowa a.p.

a) a.p jest sługą ustroju - aparat władzy publicznej jest aparatem wykonawczym.Funkcjonuje na tyle na ile pozwala jej władza.Sama o sobie nie może decydować.

b) a.p - jest każdą działalnościa państwową, która nie jest działalnościa ustawodawczą badź sądowniczą. jest to władza wykonawcza.

c) a.p. - jest działalnoscią znamienną , wykonywaniem zadań które państwo uznaje za swoje z wyłączeniem działalności parlamentarnej i sądowniczej.

d) a.p.- to planowa działalność państwa, zmierzajaca do pewnych celów, nie bedąca ustawodastwem ani sądownictwem. Działalność państwowa jest zawsze działalnością prawną, bo aparat wladzy jest oparty na normach prawnych, a przy tym ma na celu dobro wspólne.

e) a.p. - jes to system podmiotów, które utworzone sa i wyposażone w kompetencje do prowadzenia organizatorskiej i kierowniczej działalnośći.

II. Definicja przedmiotowa.

a) a.p. - to nie tylko wykonywanie ustawy ale także, twórcza działalność.Rozwiniecie tego co jest danej jednostce powierzone.

b) a.p. - jest przejete przez państwo i realizowane przez jego organy, a także przez organy samorządu terytorialnego, zaspokajanie indywidualnych i zbiorowych potrzeb obywateli wynikajacych z funkcjonowania ludzi w społecznościach.( istotna jest społeczność jej potrzeby realizowane przez organy administracji

Definicja administracji i administracji publicznej
Administracja - jest to wszelka zorganizowana działalność zmierzająca do osiągnięcia pewnych celów. Cechująca się celowością, trwałością i planowaniem działania. Administracja publiczna - (państwowa) system podmiotów utworzonych i wyposażonych przez ustawę w kompetencje do prowadzenia organizatorskiej i kierowniczej działalności na podstawie ustaw w kierunku zewnętrznym i wewnętrznym.
Cechy:
- inicjatorski charakter jej działania
- konkretność sytuacji rozwiązywanych przez administrację
- działalność ta jest ukierunkowana na interes publiczny
W systemie administracji publicznej można wyróżnić dwie części:
- strukturę administracji państwowej rządowej (zcentralizowana).
- strukturę administracji samorządowej (zdecentralizowana)
Administracja jest zjawiskiem społecznym; podmiotem administracji jest współżycie społeczne. Zajmuje się prawami wspólnoty i członkami tej wspólnoty z faktu tego wynika ukierunkowanie administracji na interes publiczny.
Administrację cechuje aktywność, inicjacja i działalność ukierunkowana na przyszłość. Cecha ta występuje wyraźnie, gdy administracja wykonuje ustawy. To, co ustawodawca określa generalnie i abstrakcyjnie administracja ma przekształcić w rzeczywistość.
Administracja podejmuje konkretne środki do uregulowania spraw jednostkowych i urzeczywistnienia określonych przedsięwzięć. Ta cecha odróżnia administrację od ustawodawstwa, które ukierunkowane jest na wydawanie generalnych, abstrakcyjnych uregulowań przez to obejmuje wielość przypadków.
Administracja publiczna wyróżnia się szeregiem cech kształtujących jej ogólne pojecie i charakteryzujące jej miejsce \v ramach organizacji państwa. Można tu wskazać na następujące cechy:
- Administracja działa w imieniu i na rachunek państwa.

- Administracja ma charakter polityczny, co nie oznacza, że aparat administracji ma być polityczny.
- Administracja działa na podstawie prawa i w tych granicach, jakie prawo dla niej przewiduje.
- Celem działalności administracji nie jest osiąganie zysku.
- Administracja jest organizacją o charakterze jednolitym i ogólnym. Jej działania odnoszą się, zatem w równym stopniu do wszystkich obywateli lub innych podmiotów.
- Administracja ma charakter monopolistyczny
- Administracja ma w zasadzie charakter bezosobowy w ramach jej struktur działają organy nie zaś pełniące ich funkcje jednostki czy osoby lub ich grupy.
- Administracja ma charakter władczy.
- Administracja zorganizowana jest i działa na zasadzie kierownictwa i podporządkowania ( podporządkowanie hierarchiczne) → Służbowe oraz osobowe.
- Administracja opiera się w swym działaniu z zawodowego i fachowego personelu urzędniczego.

2.CECHY ADMINISTRACJI PAŃSTWOWEJ

Cechy:

• inicjatorski charakter jej działania

• konkretność sytuacji rozwiązywanych przez administrację( dysponuje konkretnymi środkami, które zmierzają do realizacji konkretnych przedsiewzieć).

• działalność ta jest ukierunkowana na interes publiczny

• interes publiczny - zmienia sie tak jak zmieniaja sie preferencje obywateli.

• Aktywność i inicjatywa - jej działalność ukierunkowana na przyszłość

• dysponuje konkretnymi środkami które zmierzają do realizacji konkretnych celów.

• Cechą działalności a.p jest działanie w imieniu i na koszt państwa

• może mieć charakter polityczny

• funkcjonuje w oparciu o ustawy i w granicach , które są przez te ustawy wydzielone

• oparta na zawodowym personelu.

• ma charakter monopolistyczny,

• oparta na zawodowym personelu.

• § Działanie w imieniu i na rachunek państwa lub innego. odrębnego od państwa podmiotu władzy publicznej, któremu państwo przekazało część swojej władzy (imperium),
  § Możność działania w formach władczych, zabezpieczonych możliwością stosowania przymusu państwowego,
  § Działanie w interesie publicznym (w imię dobra wspólnego, interesu społecznego),
  § Polityczny charakter - cele jej działania i jego rezultaty ocenia się w kategoriach politycznych, wpływają one na kształtowanie się stosunku obywateli do podmiotów administracji,

3.KLASYFIKACJE DZIAŁALNOŚCI ADMINISTRACYJNYCH

Działalność administracji publicznej można podzielić na dwie sfery, na sferę zewnętrzną i na sferę wewnętrzną.

Sfera zewnętrzna działalności administracji obejmuje działania w stosunku do podmiotów niepodporządkowanych organizacyjną, służbową podległością danemu organowi administracji. Jest to sfera stosunków z obywatelami, organizacjami społecznymi, samorządowymi itp., a także z jednostkami państwowymi i niepaństwowymi nie podlegającymi danemu organowi.

Sfera wewnętrzna działalności administracji to stosunki prawne z organami, jednostkami organizacyjnymi jak również z pracownikami bezpośrednio służbowo podporządkowanymi danemu organowi.

Rodzaje działań administracji można podzielić na działania władcze i działania niewładcze.

Działania władcze to akty administracyjne i akty normatywne. Organ administracyjny jednostronnie rozstrzyga o pozycji obywatela lub innego podmiotu, który musi podporządkować sie woli organu, gdyż ten w razie nieposłuszeństwa dysponuje środkami przymusu

administracja władcza- wyróżniamy w przypadku, gdy administracja wydaje akty obowiązujące adresatów i gdy w razie potrzeby używa przymusu dla ich realizacji. Administracje władczą charakteryzuje prawo wydawania jednostronnych aktów prawnych, którym służy domniemanie ważności oraz możliwość zapewnienia ich wykonania przez zastosowanie środków przymusu bez ingerencji sądów

Działania niewładcze stawiają obywatela lub inny podmiot na równi z organem administracji, który nie zajmuje już pozycji dominującej.

administracja niewładcza- gdy administracja publiczna działa przy pomocy środków dostępnych osobom fizycznym. Środkami, którymi posługuje się administracja niewładcza są środki prawa cywilnego bądź działania faktyczne. Natomiast administracja świadcząca zapewnia obywatelowi określone świadczenia lub inne korzyści. Do administracji zaliczyć należy pomoc społeczną, ale również subwencje bądź dotacje, oddane do dyspozycji ogółu urządzeń komunalnych oraz rzeczy publicznych, jak np.: drogi, place publiczne, parki, kąpieliska itp. Administrację świadczącą należy rozumieć instrumentalnie jako stosowanie określonych środków. Wychodząc od rzeczowego (przedmiotowego) podziału zadań wyróżnia się liczne działy administracji publicznej, jak np. administrację budownictwa, oświaty, ochrony zdrowia, spraw socjalnych, bezpieczeństwa i porządku publicznego, obrony narodowej, rolnictwa, itd.

4.POJĘCIA I ZAKRES PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

Prawo administracyjne to dział prawa obejmujący zespół norm generalnie-abstrakcyjnych o charakterze materialnym, mocy powszechnie obowiązującej w znaczeniu podmiotowym, regulujących sytuację prawną podmiotów prawnie niepodporządkowanych organom administracji publicznej. Normy te oddziałują zarówno pośrednio poprzez ustanawianie w nich obowiązków i uprawnień, których realizacja podlega kontroli organów administracji publicznej jak i pośrednio przez stosowanie norm w drodze decyzji administracyjnej organu.
Jedną z charakterystycznych cech norm prawa administracyjnego jest możliwość zastosowania przymusu państwowego w celu jego wykonania.

Prawo administracyjne jest zespołem norm, które regulują administracyjną działalność państwa - regulują funkcje administrowania. Według J. Starościaka prawo administracyjne stanowi „gałąź prawa”, która reguluje działalność organów państwowych, podejmowaną w celu wykonania ustalonych prawem zadań organizatorskich wypełnianych w swoistych formach działania.

Mieści w sobie 3 przestrzenie :

• tworzy strukture organizacyjną, nadawanie administracji zadań i zasad działania,

• tworzy relacje które zachodzą miedzy członkami,

• określa stwierdzenia które opisują w sposób charakterystyczny to prawo.

Normy prawa administracyjnego mogą być dzielone na określone grupy w zależności od przyjętego kryterium podziału. Zasadniczo normy prawa administracyjnego możemy podzielić na trzy grupy:

• normy bezpośrednio dotyczące organizacji aparatu administracyjnego, czyli jakie podmioty wchodzą w skład organu administracyjnego i jakie są relacje między nimi; normy te tworzą ustrojowe prawo administracyjne.

• normy bezpośrednio dotyczące toku działania organów administracyjnych - normy te tworzą procedurę administracyjną (postępowanie administracyjne).

• normy dotyczące konkretnych działów administracji publicznej - normy te tworzą tzw. Szczegółową część prawa administracyjnego albo inaczej mówiąc materialne prawo administracyjne.

Inny podział norm prawa administracyjnego oparty jest na kryterium charakteru stosunku łączącego organ stosujący normę z adresem działania. Całość norm prawa administracyjnego można podzielić na dwie grupy norm prawnych:

• normy regulujące stosunki między organami administracyjnymi i innymi podmiotami administracji z jednej strony a obywatel i osobami prawnymi z drugiej strony: normy te dotyczą tzw. Sfery zewnętrznej kontaktów między administracją publiczną a obywatelem.

normy regulujące stosunki, jakie zachodzą miedzy organami a instytucjami państwowymi wzajemnie; np.: między ministrem a podległymi mu organami. Można zatem uznać, że normy te regulują stosunki wewnątrz systemu administracji publicznej

5.APARAT ADMINISTRACYJNY

aparat administracyjny- to wszystkie jednostki które wykonują różnorodne funkcje w administracji państwowej i publicznej

Aparat administracyjny to uporządkowany wewnętrznie układ, którego elementy odpowiadają za określone zadania i które ze sobą współgrają. Jest to system nieprzypadkowo dobranych podmiotów, na który wpływa system prawa i od którego jest zależny (siła powiązań pomiędzy poszczególnymi podmiotami i sposób ich podporządkowania w hierarchizacji)

Celem podziału zadań jest dbałość o dokładne wykonywanie zadań administracyjnych, niepoprawne działanie podmiotów może być spowodowane czynnikami zewnętrznymi (np sytuacją w kraju).

6.NADZÓR,KONTROLA,KIEROWNICTWO,KOORDYNACJA

Kontrola - odnosi sie do określenia takich funkcji organu administracyjnego, które polegają nie tylko na sprawdzeniu bierzącej działalności jednostek, ale również na wydawaniu wiążących poleceń i nakazów.kontrola ma zawsze jakies konsekwencje.

Cele kontroli:

• powinna być bezstronna

• powinna być fachowa,

• powinna być efektywna.

Postępowanie kontrolne - to ustalenie bierzącej sytuacji, ustalenie jak być powinno, dalej zestawienie tego jaka jest różnica między stanem jaki być powinien (idealnym) a tym z jakim mamy do czynienia. Należy sporządzić wnioski, które przekazuje sie dalej.

Rodzaje kontroli :

a) Inspekcja - kontrola dokonywana przez bezpośrednią obserwacje zachowań danej jednostki i porównanie ich z zachowaniem idealnym.

b) Lustracja - to kontrola ukierunkowana nie na zachowanie podmiotu ale na jego stan rzeczywisty, który porównuje do określonego wzorca.

c) Rewizja - badanie w odniesieniu do kwestii finansowej.

d) Wizytacja- urzędowe odwiedziny dokonane przez władzę zwierzchnią zwykle jej delegata, dla przeprowadzenia (ogólnej) kontroli działalności instytucji;

e) Nadzór- jest to stałe i bieżące kontrolowanie podległej lub podporządkowanej jednostki z równoczesnym wydawaniem stosownych decyzji, mających na celu usprawnienie, udoskonalenie działalności nadzorowanej jednostki.

Organ nadzorujący ma więc prawo do kontroli, sprawdzania na bieżąco funkcjonowania podległych mu jednostek oraz wydawania stosownych decyzji, rozporządzeń i zaleceń, mających na celu zlikwidowanie nieprawidłowości, usprawnienie działania, bardziej efektywne funkcjonowanie.

Nadzór dotyczy odpowiedniego sterowania przez organy wyższego szczebla,organami niższego szczebla.Aby organ nadzorujący mógł władczo oddziaływać na jednostki nadzorowane, przepisy muszą mu przyznawać takie uprawnienia. Noszą one miano środków nadzoru.

Uprawnienia organu nadzorującego dzieli się zwykle na:

− środki oddziaływania merytorycznego- to np. uprawnienia do zawieszania lub uchylania rozstrzygnięć (uchwał i zarządzeń) jednostek nadzorowanych,

− środki nadzoru personalnego to np. prawo zawieszania w czynnościach członków kierownictwa nadzorowanej jednostki.

Organ nadzorujący może stosować wyłącznie takie środki, jakie przyznaje mu ustawa. Przy braku środków nadzoru sformułowanych expressis verbis w przepisach prawa może tylko próbować wpływać na podmiot nadzorowany za pomocą środków niewładczych, starając się zwrócić uwagę na ewentualne nieprawidłowości w działaniu jednostki nadzorowanej.

Środki nadzoru represyjnego: żądanie informacji, uchylenie aktu prawnego, zarządzenie wykonania obowiązku, zarządzenie zastępcze, ustanowienia organu komisarycznego; kiedy naruszone zostało prawo.

środki prewencyjne: uzgodnienie aktu organu nadzorowanego z organem nadzoru, zatwierdzenie akty, ustalenie budżetu jednostki nadzorowanej przez organ nadzoru;kiedy przygotowuje sie środki na okazje, które mogą wystąpić.

Koordynacja - uporządkowanie współdziałania, harmonizacja wzajemnego stosunku czynników wytwórczych w osiąganiu celów. Jest to zsynchronizowanie działań cząstkowych w czasie i przestrzeni.

Objawami niedostatecznej koordynacji są:

* brak zgodności celów i stosowanie przez poszczególne komórki organizacyjne niejednakowych priorytetów

• brak synchronizacji terminów, przestoje grup roboczych, niewykorzystanie zasobów pracy i środków technicznych

Kierownictwo - może używać wszelkich środków na oddziaływanie wobec podporządkowanych mu organów. Ponosi pełną odpowiedzialność wobec organów którymi kieruje.

7.CENTRALIZACJA I DECENTRALIZACJA ADMINISTRACJI

Pojęcie centralizacji oraz będące jego przeciwieństwem decentralizacji omawiają strukturę aparatu państwowego, a dokładniej relacji między organami wyższego i niższego rzędu.

Odnoszą się one do wieloszczeblowej struktury aparatu administracyjnego. Technika centralizacji jak i decentralizacji może mieć szersze lub węższe zastosowanie, zależy to od rodzaju spraw załatwianych przez administrację.

Centralizacja - jest to sposób zorganizowania aparatu administracyjnego państwa, w którym organ niższego rzędu jest hierarchicznie podporządkowany organowi wyższego rzędu, wykonuje jego:

-polecenia

-instrukcje

-wytyczne

Tak, więc hierarchiczne podporządkowanie oznacza brak samodzielności organów niższego stopnia i wykazuje cechy centralistycznego systemu organizacji administracyjnej.

Odmiany centralizacji:

• koncetracja- oznacza skupianie kompetencji do podejmowania decyzji w rękach nielicznej grupy organów.

• Dekoncetracja- oznacza rozproszenie kompetencji do podejmowania decyzji na rzecz większej grupy organów tego samego szczebla (dekoncentracja rzeczowa) lub na rzecz organów szczebla niższego (dekoncentracja terytorialna).

Decentralizacja- Przez decentralizacje rozumie się sposób organizacji aparatu administracyjnego, w którym organy niższego stopnia nie są hierarchicznie podporządkowane organom wyższego stopnia.

- Organ wyższego stopnia nie decyduje o obsadzie personalnej organu niższego, a więc jednostka niższego stopnia jest obsadzana w drodze wyborów lub przez inny zdecentralizowany organ państwowy na szczeblu lokalnym.

- Organ wyższego stopnia nie może wydawać poleceń organowi niższego stopnia dotyczących załatwiania spraw przez organ niższy. Może wkraczać tylko w przypadkach określonymi przepisami prawa.

- Nadzoruje on działalność organu niższego, lecz nie kieruje nim.

Przykładowo: może uchylić decyzje organu niższego rzędu w przypadku, jeśli jest ono niezgodne z prawem.

Aby można było mówić o decentralizacji konieczne jest spełnienie kilku warunków:

1) Posiadanie przez organ niższego stopnia własnych kompetencji

2) Brak hierarchicznego podporządkowania

3) Faktyczna samodzielność organów niższego stopnia.

Musi to być przede wszystkim samodzielność finansowa

4) Musi posiadać własne źródła dochodu oraz samodzielnie decydować o sposobie wydawania posiadanych środków finansowych.

Organ uzależniony jest od dotacji organu wyższego popada w zależności, co przekreśla sens decentralizacji. Dotyczy to również innych elementów niezbędnych do samodzielnego funkcjonowania organu zdecentralizowanego.

Wyróżnia się dwa rodzaje decentralizacji: terytorialną i rzeczową.

Decentralizacja terytorialna- polega na wyposażeniu organów administracji zarządzających poszczególnymi jednostkami podziału administracyjnego w taki stopień samodzielności wobec organów wyższych, który uzasadnia uznanie ich za organy zdecentralizowane np.: samorząd terytorialny.

Decentralizacja rzeczowa - polega na powierzeniu samodzielnym organom lub organizacjom zarządzania określonymi rodzajami spraw. formy: samorząd zawodowy, wyznaniowy, gospodarczy, organy społeczne, przedsiębiorstwa itd.

8.SAMORZĄD

4. Samorząd jest forma decentralizacji a.p. Lub administracja sprawowana przez koroporacje.

Samorząd w polsce ma charakter obowiązkowy. Ciała samorządowe sa korporacjami, majacymi okreslone uprawnienia władcze.samorzad to jednostka która uległa decentralizacji. Nie ma hierarchicznego podporządkowania, jest tylko kontrola.

Samorząd zajmuje sie:

- zarządzaniem,

- kierowaniem,

- sprawowaniem władzy.

Istotą samorządu jest wykonywanie zadań a.p. W sposób decentralizowany, zorganizowany.Funkcjonuje na własną odpowiedzialność( to za co bedzie rozliczany prze wyborców z realizacji zadań własnych)

Hierarchia samorządów:

• samorząd powszechny( terytorialny)

• samorząd specjalny ( np.zawodowy, gospodarczy, wyznaniowy)

Rodzaje jednostek organizacyjnych w systemie administracji publicznej:

• gmina.

• Powiat,

• województwo,

Działaja one na podstawie swoich kompetencji.Każda osoba prawna działa poprzez swoje organy.

W imieniu państwa działają jego organy.Organy państwa wyrażają wole instytucji jaką jest państwo.Państwo ponosi skutki za decyzje swoich organów.

Organem państwa jest organ mający określone kompetencje w państwie.właściwy organ, ma właściwe możliwości działania.

Organy administracji państwowej, sa takimi organizacjami działajacymi w sposób bezpośredni. np. Wojewoda wydajac decyzje odpowiada za nią.

Samorząd terytorialny jest to forma administracji publicznej, w której mieszkańcy tworzą z mocy prawa wspólnotę i względnie samodzielnie decydują o realizacji zadań wynikających z potrzeb tej wspólnoty na danym terytorium, pod określonym ustawowo nadzorem administracji rządowej. Jest to organizacja mieszkańców jakiegoś obszaru, mających wspólne interesy i potrzeby publiczne. Ustawodawca konstytucyjny i zwykły powierza samorządowi wykonywanie części zadań z zakresu administracji lokalnej (i ewentualnie również - regionalnej, jak to jest w przypadku polskiego samorządu województwa). Za niezbędny element sytuacji prawnej samorządu terytorialnego współczesnego demokratycznego państwa prawnego uważa się kontrolowanie i ochronę tego samorządu przez niezawisłe sądy (administracyjne i powszechne) oraz rozstrzyganie przez sądy administracyjne sporów między samorządem i nadzorującą administracją rządową.

W większości współczesnych państw demokratycznych ustrój władzy lokalnej opiera się na zasadzie dualizmu, ale np. w Stanach Zjednoczonych Ameryki zamiast owego dualizmu obowiązuje znacznie większy wachlarz rozwiązań - od autonomii (home rule) po szczegółowe wyznaczanie kompetencji władz lokalnych w ustawach stanowych (Dillon rule). Zawsze jednak amerykański samorząd lokalny wywodzi swą legitymację z konstytucji lub ustawy stanowej (a political subdivision of a state exists at state's will and it is connected to the state as a child is connected to a parent), co w dużym uproszczeniu odpowiada polskiej zasadzie praworządności w tą jednak poprawką, że nie towarzyszy temu dualizm w znanej nam w Polsce postaci.

Samorząd terytorialny jest najważniejszą formą samorządości rozumianej jako przesunięcie w obrębie administracji publicznej kompetencji do załatwiania pewnej grupy spraw, tj. odebranie ich scentralizowanej administracji rządowej i powierzenie ich do samodzielnego rozwiązywania tej grupie społecznej, której te sprawy dotyczą. Tak znaczącej roli nie odgrywają już samorząd zawodowy, akademicki, studencki, gospodarczy.

Aktualny podział terytorialny Polski ma charakter trójstopniowy i obejmuje szczebel gminny, powiatowy i wojewódzki.

Zasady ustroju i działania samorządu terytorialnego

unitarność - państwo stanowi całość, a gminy, powiaty i województwa nie są autonomiczne w stanowieniu prawa; przeciwnie jednostki samorządu terytorialnego są tylko administracją zdecentralizowaną czyli powstają i działają tylko na podstawie prawa krajowego (ustaw bądź rozporządzeń Rady Ministrów),

1. subsydiarność (pomocniczość) - sprawowanie władzy publicznej powinno spoczywać w rękach instytucji najbliższych zainteresowanym obywatelom; zadania i kompetencje oraz środki finansowe przydzielane są więc w pierwszej kolejności gminom; nie należy jednostce wyższego rzędu (powiatowi, województwu) powierzać zadań, które równie dobrze mogą być wykonane przez jednostkę mniejszą; przekazanie tych zadań na poziom wyższy może nastąpić tylko wtedy, gdy ich wykonanie przekracza możliwość poziomu niższego; państwo powinno je przejmować gdy będą przez nie wykonane zdecydowanie efektywniej,

2. względna samodzielność - wykonywanie zadań na własną odpowiedzialność bez skrępowania poleceniami indywidualnymi, które pochodziłyby od innych władz publicznych, a nadzór administracji rządowej co do zasady ograniczony jest do kryterium legalności z wykluczeniem - celowości,

3. demokracja - radni oraz wójtowie gmin, burmistrzowie i prezydenci miast wybierani są w wyborach demokratycznych, powszechnych, bezpośrednich, równych i tajnych,

Cechy jednostki samorządu terytorialnego (gminy, powiatu, samorządu województwa)

• powstaje tylko z mocy prawa krajowego i działa w granicach przez prawo określonych,

• członkami wspólnoty samorządowej z mocy prawa są wszyscy mieszkańcy jednostki samorządu terytorialnego,

• posiada własną demokratyczną organizację ustaloną przez ustawę i własny statut,

• powołana do wykonywania zadań z zakresu administracji publicznej w formach właściwych dla tej administracji,

• corocznie uchwala własny budżet, nie będący częścią budżetu państwa, ani - budżetu innej jednostki samorządu terytorialnego,

• jest podmiotem zarówno prawa publicznego (dysponując kompetencjami administracyjnoprawnymi), jak i podmiotem prawa prywatnego (osobą prawa cywilnego, mającą zdolność sądową),

• swe decyzje podejmuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność,

• jej względną samodzielność ogranicza zdecentralizowany nadzór organów państwowych, z reguły ograniczony do kryterium legalności,

• kontrolowana i chroniona przez niezawisłe sądy administracyjne i sądy powszechne

9.DOBRA PUBLICZNE, ŚWIADCZENIA PUBLICZNE, OBOWIĄZKI PUBLICZNE

dobra publiczne- środki przy pomocy których administracja wykonuje swoje działania (budynki: szkoła, gmina, urzadzenia wodno- kanalizacyjne)

3 sfery dóbr publicznych:

1. majątek skarbowy,

2.majątek administracyjny,

3. rzeczy które służą użytkowi publicznemu.

Ad 1.

majatek skarbowy - służy poprzez dostarczanie odpowiednich środków do działania administracji.

Ad 2.

Majatek administracyjny jest środkiem rzeczowym dla prowadzenia dział. Administracyjnej.Podlega prawu publicznemu ponieważ odpowiada za niego wspólnota samorządowa.

Ad.3.

Rzeczy które służą uzytkowi publicznemu - sa to rzeczy które służą do powszechnego użycia, można z nich korzystać bez zgody na ich użytkowanie

Definicja świadczenia społecznego może być rozumiana w następujący sposób. Są to wszelkie możliwe środki, mające na celu zaspokojenie indywidualnych, jednostkowych potrzeb, których osiągnięcie nie jest możliwe, bezpośrednio własną pracą. Świadczenia społeczne zlicza się do podstawowych instrumentów dziedziny polityki, a także jedną z form realizacji zabezpieczeń społecznych.

Wśród świadczeń można wyróżnić: pieniężne świadczenia oraz tzw. świadczenia w naturze. Do świadczeń o charakterze pieniężnym zalicza się: emerytury, stypendia, renty, zasiłki. Ważne jest to, iż pieniężne świadczenia z reguły są przez ich biorców wydatkowane na rynku, co powoduje znaczny wzrost popytu globalnego.

Jeśli chodzi zaś o świadczenia udzielane w naturze, to zalicza się do nich, te, które wypłacane są przez państwo w takich dziedzinach jak szkolnictwo, służba zdrowia czy kultura. Bardzo często świadczenia te noszą też nazwę tzw. usług społecznych i mogą mieć charakter odpłatny.

Do świadczeń o charakterze naturalnym należą także te usługi, które są udzielone w dziedzinie gospodarki mieszkaniowej lub komunalnej. Usługi te mają swój specyficzny charakter oraz cechy, ponieważ są one podporządkowane rynkowym mechanizmom i aktualnie państwo nie ma udziału w dofinansowaniu mieszkalnych czynszów: natomiast jest dawcą ciepła, wody, umożliwia korzystanie z miejskiej komunikacji, jednak korzystający z tych usług pokrywa sto procent kosztów.

10.RODZAJE JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH W SYSTEMIE ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

STRUKTURA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ W POLSCE

Centralny-administracja rządowa: RM, ministerstwa, urzędy centralne

administracja państwowa obsługująca organa władzy państwowej:

kancelaria sejmu, kancelaria senatu, NIK, krritv, biura rzecznika praw obywatelskich

regionalny-administracja rządowa w województwie:

wojewoda, urzędy wojewódzkie, zespolone administracje wojewódzkie, służby i inspekcje

administracja samorządowa w województwa:

marszałek i zarząd województwa, urzędy marszałkowskie

lokalny- administracja samorządowa powiatu:

starosta i zarząd powiatu, urzędy powiatowe, służby i inspekcje podległe staroście, jednostki organizacyjne samorządu powiatowego

administracja samorządowa gminy:

wójt(burmistrz, prezydent miasta), jednostki organizacyjne samorządu gminnego

System administracji publicznej w Polsce

Administracja (łac. administrare - być pomocnym) to zorganizowana działalność realizowana przy pomocy określonego aparatu i zmierzająca do osiągnięcia pewnych celów. Działalność taka, obejmująca zakres spraw o charakterze publicznym, nazywana jest administracją publiczną. Jednak termin „administracja publiczna” definiuje się na wiele sposobów i na różnych płaszczyznach, np. w ujęciu przedmiotowym (zakres realizowanych spraw) lub podmiotowym (organy tworzące administrację publiczną). Mimo to najczęściej spotyka się definicje mieszane obejmujące ujęcie podmiotowo-przedmiotowe administracji publicznej.
Według jednej z takich definicji administracja publiczna to zespół działań, czynności i przedsięwzięć organizatorskich i wykonawczych, prowadzonych na rzecz realizacji interesu publicznego przez różne podmioty, organy i instytucje, na podstawie ustawy i w określonych prawem formach.
Tak jak wiele jest definicji administracji publicznej, tak istnieje wiele jej podziałów. Jeden z nich to podział administracji publicznej zastosowany przez prof. Jana Bocia na:

• administrację rządową,

• administrację samorządową,

• administrację państwową (do której należą jednostki organizacyjne nie będące częściami składowymi ani administracji rządowej ani administracji samorządowej).

Powyższy podział administracji publicznej znajduje swoje uzasadnienie również w pragmatyce urzędniczej. Obecnie status pracowniczy osób zatrudnionych w administracji publicznej regulują przede wszystkim trzy różne ustawy. Do pracowników administracji samorządowej zastosowanie ma ustawa z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (tj. Dz. U. z 2001 Nr 142, poz. 1593 ze zm.), sytuację prawną osób zatrudnionych na stanowiskach urzędniczych w administracji rządowej, czyli członków korpusu służby cywilnej reguluje ustawa z dnia 24 sierpnia 2006 r. o służbie cywilnej (Dz. U. Nr 170, poz. 1218 ze zm.). Natomiast do pozostałych urzędników państwowych stosuje się przede wszystkim ustawę z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (tj. Dz. U. z 2001 Nr 86, poz. 953 ze zm.).

Administracja samorządowa

Administrację samorządową ukształtowano w Polsce na 3 szczeblach: gminnym, powiatowym i wojewódzkim. Organy każdej jednostki samorządu terytorialnego realizują zadania publiczne na obszarze własnej właściwości miejscowej. Samorząd terytorialny wykonuje kompetencje niezastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych w celu zaspokojenia potrzeb ludzi zamieszkujących obszar działania danej jednostki organizacyjnej. Do organów samorządu terytorialnego należą:

• organy stanowiące:

• sejmik województwa,

• rada powiatu,

• rada gminy.

• organy wykonawcze:

• marszałek i zarząd województwa,

• starosta i zarząd powiatu,

• wójt (burmistrz, prezydent).

Administracja państwowa

Pomimo tego, że niekiedy administracja państwowa jest utożsamiana z administracją rządową i odwrotnie, to celowe i logiczne wydaje się wyodrębnienie osobnej administracji państwowej, w której obręb nie wchodzi administracja rządowa. Obecnie do jej organów - za prof. Bociem - można zaliczyć m.in.:

• Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,

• organy Najwyższej Izby Kontroli,

• Krajową Radę Radiofonii i Telewizji,

• Rzecznika Praw Obywatelskich,

• Krajową Radę Sądownictwa,

• organy Narodowego Banku Polskiego, w tym Krajową Radę Polityki Pieniężnej,

• centralne organy administracji podległe Sejmowi.

Administracja rządowa

Z kolei administrację rządową można podzielić, ze względu na zakres jej działania, na administrację rządową centralną (Prezes Rady Ministrów, Rada Ministrów, ministrowie oraz centralne organy administracji rządowej) oraz na administrację rządową terenową (wojewoda i podległe mu służby, organy administracji niezespolonej).

Organy administracji rządowej centralnej obejmują swoim zasięgiem całe terytorium kraju, natomiast organy administracji rządowej terenowej działają tylko na ściśle określonym terytorium. W przypadku administracji rządowej terenowej można wyróżnić jeszcze dodatkowy podział na administrację zespoloną i niezespoloną.

Administracja zespolona

Administrację zespoloną tworzą działający pod zwierzchnictwem wojewody kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży, wykonujący zadania i kompetencje określone w ustawach. Do tej kategorii należą np.:

• Komendant Wojewódzki Policji,

• Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej,

• Kurator Oświaty,

• Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny,

• Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej,

• Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego,

• Wojewódzki Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa,

• Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska,

• Wojewódzki Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych,

• Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego,

• Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego,

• Wojewódzki Konserwator Zabytków,

• Wojewódzki Lekarz Weterynarii.

Ponadto zadania administracji rządowej na obszarze województwa wykonują również działający pod zwierzchnictwem starosty kierownicy powiatowych służb, inspekcji i straży.Natomiast organami administracji niezespolonej (niekiedy zwanej również administracją specjalną) są podmioty podporządkowane właściwym ministrom oraz kierownikom państwowych osób prawnych i kierownikom innych państwowych jednostek organizacyjnych wykonujących zadania z zakresu administracji rządowej na obszarze województwa. Załącznik do ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o administracji rządowej w województwie (tj. Dz. U. z 2001 Nr 80, poz. 872 ze zm.) wymienia następujące organy administracji niezespolonej:

• Dowódcy okręgów wojskowych, szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych, wojskowi komendanci uzupełnień,

• Dyrektorzy izb skarbowych, naczelnicy urzędów skarbowych, dyrektorzy urzędów kontroli skarbowej,

• Dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych i specjalistycznych urzędów górniczych,

• Dyrektorzy okręgowych urzędów miar i naczelnicy obwodowych urzędów miar,

• Dyrektorzy okręgowych urzędów probierczych i naczelnicy obwodowych urzędów probierczych,

• Dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej,

• Dyrektorzy izb celnych i naczelnicy urzędów celnych,

• Dyrektorzy urzędów morskich,

• Dyrektorzy urzędów statystycznych,

• Dyrektorzy urzędów żeglugi śródlądowej,

• Komendanci oddziałów Straży Granicznej, komendanci placówek i dywizjonów Straży Granicznej,

• Okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego,

• Państwowi inspektorzy sanitarni,

• Powiatowi oraz graniczni lekarze weterynarii.

Działalność organów administracji niezespolonej oparta jest z reguły na zasadzie centralizacji. Działają w ramach zasadniczego podziału terytorialnego kraju lub w ramach podziałów specjalnych.

Więcej informacji na temat administracji rządowej i służby cywilnej znajdziesz w zakładkach Organy i instytucje systemu służby cywilnej, Historia systemu służby cywilnej oraz Urzędy administracji rządowej a korpus służby cywilnej.

11.RODZAJE ORGANÓW ADMINISTRACJI

Organ administracji publicznej - według obowiązującego kodeksu postępowania administracyjnego jest to organ administracji rządowej samorządowej inny organ państwowy lub inny podmiot - jeżeli na podstawie przepisów prawa jest upoważniony do załatwiania indywidualnych spraw w drodze decyzji administracyjnej. Upoważnienie może wynikać, prócz powszechnie obowiązujących aktów normatywnych, także z porozumień pomiędzy tymi podmiotami, dopuszczalnych przez prawo (np. w związku jednostek samorządu terytorialnego). Inaczej organ administracji publicznej to człowiek lub grupa ludzi działająca w strukturze organizacyjnej państwa lub samorzadu terytorialnego powołany w celu realizacji norm prawa administracyjnego w sposób właściwy temu prawu i w granicach kompetencj

Rodzaje organów a.p

scentralizowane zdecentralizowane.

( mają hierarchie) (działają niezależnie)

organy administracji niezespolonej

- Organy administracji samorządowej.

- Organy jednosobowe, kolegialne,

- Organy obieralne,

• Organy obsadzane

( w drodze mianowania,nominacji,

kooptacji- włączenia kogoś do

pewnego składu)

STRUKTURA ORGANÓW ADM RZĄDOWEJ:

Organ adm publicznej:

Stanowi wyodrębnioną część aparatu adm publicznej, tworzoną na podstawie prawa i w sposób przez prawo przewidziany.

Działa w imieniu i na rachunek jednostki będącej odrębnym podmiotem władzy publicznej w państwie.

Wykonuje

zadania publiczne z zakresu adm.

Działa w ramach przyznanych przez prawo kompetencji- posługuje się środkami adm (władczymi)

Struktura adm rządowej: organy centralne, o. naczelne, o. terenowe

Charakterystyka organów centralnych:

-właściwość organów obejmuje obszar całego kraju

-w strukturze organów są organami zwierzchnimi

- są powoływane w trybie ustawowym

- kierownicy tych organów nie wchodzą w skład Rady Ministrów

Organy centralne:

-podporządkowane RM→ Komitet Obrony Kraju, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

-podporządkowane Prezesowi RM→ Prezes Państwowej Agencji Atomistyki, Prezes Wyższego Urzędu Górniczego

-podporządkowane Ministrom→ Prezes Krajowego Urzędu Pracy, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych

Charakterystyka organów naczelnych:

-są to organy centralne „węzłowe”, kierownicy tych organów są włączeni do składu RM

-są powoływane przez Prezydenta bezpośrednio albo po wyborze przez Sejm

Organy naczelne:

-RM-kieruje całym systemem adm rządowej

-wydaje akty normatywne wiążące organy adm rządowej

-Prezes RM-wyznacza zadania dla Ministra

-kieruje i koordynuje prace Ministra

-nadzoruje organy samorządu terytorialnego

-nadzoruje organy adm rządowej

-Ministrowie-kierują określonymi ustawowo działami adm rządowej

(1 kategoria)

-wypełniają zadania zlecone przez Prezesa RM( 2kategoria)

-nadzorują działania terenowych organów adm rządowej

Przewodniczący Komisji i Komitetów określonych w ustawie:

-Przewodniczący Komitetu Badań Naukowych

-Przewodniczący Komitetu Integracji Europejskiej

Organy terenowe:

-wojewoda-przedstawiciel RM w woj.

-zwierzchnik zespolonej adm rządowej

-organem nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego

-jest reprezentantem Skarbu Państwa

-jest organem wyższego stopnia w postępowaniu jeśli ustawy tak stanowią

-Kierownicy zespolonych służb Inspekcji i Straży:

-Komendant wojewódzki Państwowej straży Pożarnej

- Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny

-Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego

Organy adm niezespolonej:

-Izby Skarbowe, urzędy skarbowe, inspektorzy kontroli skarbowej

-dyrektorzy urzędów celnych

-dyrektorzy urzędów statystycznych

Zasady specjalizacji- organy adm niezespolonej są terenowymi organami adm rządowej o wąskim zakresie działania, podporządkowanymi właściwemu Ministrowi. Organy te nie są podporządkowane wojewodom.

W zakresie działań organów samorządu mieszcza sie konkretne przepisy wskazujace czym sie on bedzie zajmował.

Struktura i umiejscowienie administracji rządowej na tle podziału administracji państwa.

Administracja rządowa posiada dwa poziomy

1. administracja centralna ( rząd i inne organy administracji rządowej ( centralna)).

2. administracja województwa ( wojewoda) — (terenowa)

- administracja zespolona to są kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży działający pod zwierzchnictwem wojewody.

- powiat - kierownicy służb inspekcji i straży pod zwierzchnictwem starosty (powiatów 350, gmin 2500)

• administracja niezespolona - działa nie pod zwierzchnictwem wojewody, działa samodzielnie, obszary ich działania nie pokrywają się z obszarami województwa.

12.ZAKRES DZIAŁANIA ,KOMPETENCJE ORGANU ADMINISTRACJI PAŃSTWOWEJ

Właściwości (kompetencje) organów administracji:

• wł. Terytorialna - za sprawy na danym terenie odpowiada działajacy na niej organ,

• wł. rzeczowa - organ rozstrzyga określone sprawy mu podległe.

• wł.funkcjonalna - aby zachować przejrzystośc określonego działania.

Dewolucja - przejecie sprawy do załatwienia lub określonego zadania do wykonania przez organ wyższego stopnia od organu niższego stopnia.

Upoważnienie do wydawania pewnych kompetencji.

Jednostka upoważniana nie przejmuje kompetencji ale wykonuje je na rach. Organu, które je powinno wykonać. Przekroczenie zakresu upoważnienia powoduje nieważność dokonanej czynności.

14.ZASADY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI

Organy zasada praworządnośći w dział. a.p. Art.7 konstytucji.

-administracji działaja w oparciu o prawo.

• Zasada obowiązkowości w dział a.p.

Dział.a.p jest dział.obowiązkową.

• zasada proporcjonalności

dział organu a.p powinna byc odpowiednia dla stanu faktycznego.

• zasada jawnośći w dział, a.p. Art 61 konstytucji

• zasada kompetencyjnośći w dział. a.p.

Decyzje wydawane sa przez właściwe organy.

• zasada efektywności.

Zachodzi, kiedy administracja funkcjonuje zgodnie z określonym programem. Zawiera dobra organizacje, odpowiednio przygotowane kadry, wykorzystanie metod społecznie akceptowanych.

• Zasady działania admnistracji publicznej wynikajace z zasad kodeksu administracyjnego:

• zasada praworządności,

• zasada prawdy obiektywnej,

• zasada informowania obywateli (np.ogłoszenia w BIP)

• zasada urzędowego załatwiania spraw,

• zasada pisemności,

• zasada szybkości i prostory postepowania,

np. dział informacyjne punktu info klienta.

• zasada trwałośći decyzji ostatecznych,

• zasada pogłebiania zaufania obywateli do władzy,

• zasada zapewnienia stronom czynnego udziału w postępowaniu,

• zasada dwuinstacyjnośći postępowania administracyjnego ( zbadanie legalności 1 decyzji)

14.DECYZJE W SYSTEMIE DZIAŁAŃ ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

3. Decyzje w systemie działalności a.p. :

- organizują życie społeczne

- działania ich są czasem sprzeczne z działalnością społeczną.

Decydenci administracji publicznej:

• decydent o kompetencjach materialnych - posiada odpowiednia wiedze aby przygotować projekt decyzji,

• decydent o kompetencjach formalnych - ma prawo dokonać wyboru określonego projektu.

Podmioty podejmujace decyzje w administracji i te które zbieraja informacje dla decyzji to podmioty decyzyjne.

Proces decyzyjny-Poprzez decyzję rozumiemy formę działania administracji publicznej. Decyzja jest aktem wyboru między różnymi alternatywami. Stanowi istotny instrument sterowania procesami społeczno - gospodarczymi. Można więc decyzję traktować jako akt woli organu administracji publicznej, którego celem jest organizowanie społeczeństwa. Decyzja może zezwalać lub tolerować określone zachowania, jednak zawsze stanowi akt wyboru między co najmniej dwoma alternatywami, które powinny być społecznie oczekiwane i akceptowane.

Etapy procesu decyzyjnego :

• określenie problemu decyzyjnego,

• określenie celu działania decyzyjnego,

• opracowanie rozstrzygnięć, które mają charakter alternatywny,

• zdefiniowanie ograniczeń decyzyjnych (które alternatywy sa nie do wykonania)

• wybranie tej alternatywy która pozostaje jako najlepsza,

Decyzja administracyjna rozstrzyga o interesach które sa sprzeczne ze sobą ( np. Ktoś nie chce oddać domu pod autostradę, a inwestor potrzebuje go. Ktoś bedzie zły bo straci dom ktoś bedzie szcześliwy bo będzie dobra droga) dotyczy jednostek oraz organizacji.

Decyzje administracyjne mogą być rozpatrywane jako modele decyzji :

a) decyzje wewnetrzne - dotyczą zmiany struktury administracji publicznej,

decyzje zewnetrzne- wpływaja widocznie na grupę obywateli.

b) decyzje o charakterze kontrolnym

decyzje zaprogramowane - decyzje mające kompletną strukturę lub powtarzające się z pewną częstotliwością (bądź jedno i drugie).

Decyzje programujace-

100. decyzje racjonalna- jest tą, o której sądzimy, że ma największe szanse

101. bycia trafną.

decyzje irracjonalna - decyzja bez możliwości powodzenia się a mimo to wybrana.

500. decyzje programowalne - np. Decyzje o układzie budzetu to decyzje znane z dotychczasowego doświadczenia.

decyzje nieprogramowalne- dotycza np. Wydarzeń klesk żywiołowych, wynikaja z nagłości sytuacji.

3 formy podejmowania decyzji w zależności od panujacych warunków:

• gdy decydent ma pełną informacje,

wiedza dotycząca metod, celów i skutków przedsięwzięć decydenta jest odpowiednia i adekwatna do podjęcia decyzji dotyczącej planowanego przedsięwzięcia.

• decyzje podejmowane w warunkach ryzyka,

decydent dysponuje wiedzą zarówno o pozytywnych jak i negatywnych skutkach działania, nie jest jednak w stanie określić jak duże jest prawdopodobieństwo uzyskania zamierzonego efektu działania, określa więc tylko przybliżony stopień ryzyka.

• decyzje podejmowane w warunkach niepewności.

zaliczane do najbardziej trudnych z punktu widzenia decydenta, nie jest on w stanie przewidzieć kierunku, tempa i rezultatów zmian zachodzących w otoczeniu i wpływających na planowane działania. Ten typ działania jest obarczony dużym prawdopodobieństwem decyzji błędnej. Bardzo często opierają się one na wcześniejszych już sprawdzonych wzorach działania.

Relacja miedzy decyzją a czasem.

Czynnik czasu w procesie decyzyjnym:

• presja czasu ogranicza dopływ informacji,

• presja czasu ogranicza wymiane informacji w aparacie decyzyjnym,

• presja czasu zmusza do efektywnego wykorzystania potencjału jaki posiada aparat decyzyjny,

• upływ czasu skraca czas na podjecie decyzji.

Systemy decyzyjne rozróżniamy jako:

• otwarte - to system który poddany jest bodźcą politycznym,

• zamkniete - to system na który nie wpływa nic z zewnątrz.wyrazem precyzyjna struktura administracyjna.

Systemy działania administracji są uzależnione od okoliczności. Decyzje podejmowane przez administracje są związane z zastosowaniem prawa :

decyzja polityczna -Decyzje polityczne określają cele, metody i środki realizacji interesów jednostek ludzkich i grup społecznych. Decyzje polityczne łączą się z aktywnością grup społecznych walczących o władzę publiczną lub wywierających na nią wpływ.

decyzja prawna - realizacja normy prawnej

Kiedy uwzględniamy kilka osób w procesie decyzyjnym uwzgledniamy ich stanowiska.

-decyzje kolektywne - czyli podejmowane przez zorganizowane gremium.

Podział organów:

• organy decydujące- te które podejmuja decyzje,

• organy opiniodawcze - doradcze.

Decyzje są formułowane przy uwzglednieniu ograniczeń :

• forma ograniczeń prawnych,

• forma ograniczeń społecznych ( etycznych)

• forma ograniczeń politycznych.

Sfery funkcjonowania procesu decyzyjnego:

• sfera prawa ustrojowego,

• sfera prawa materialnego,

Normy materialnego prawa administracyjnego - są normami powszechnie obowiązującymi.Normy te wyznaczają status podmiotu którego dotyczą które pojawiają sie w aparacie administracji publicznej.

Normy prawa administracyjnego konkretyzują obowiązki i uprawnienia adrestów.

Adresat - Ci wszyscy do których kierowane są normy.

Podział norm:

• normy które urzeczywistniaja sie poprzez akt administracyjny,

• normy które realizują sie w kontrolnej roli organów administracyjnych np. Organy ochrony środowiska,

• umocowania egzekucyjne -

• normy które sa wcielane w życie przez czynności techniczne i materialne np. Wydawanie dowodów tożsamości.

zakres materialnego prawa administracyjnego.

Prawo materialne - zawiera normy ustanawiające wzajemne uprawnienia i obowiązki organów administracji państwowej i podmiotów

znajdujących się na zewnątrz adm. pań. jako część aparatu państwowego. Każdemu

uprawnieniu organu adm pań odpowiada określony obowiązek podmiotu

organizacyjnie mu nie podporządkowanego. I odwrotnie, każdemu obowiązkowi adm

pań odpowiada stosowne uprawnienie podmiotu znajdującego się na zewnątrz adm

pań itd.

Obejmuje kryteria :

• celowośći

• ekonomiczności,

• skutecznego działania

15.ŻRÓDŁA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO W POLSCE

System źródeł prawa to całokształt aktów normatywnych obowiązujących w danym państwie, charakteryzujący się hierarchiczną strukturą, która polega na tym, że jedne akty normatywne mają nadrzędny charakter w stosunku do innych (powoduje to, że żadne prawo nie może być sprzeczne z prawem stopnia wyższego).

1. Hierarchia aktów prawnych w Polsce art..87. konstytucji:

1. Konstytucja,

2. ustawy,

c) ratyfikowane umowy międzynarodowe,

4. rozporządzenia,

dodatkowe:

5. akty prawa miejscowego: statuty, przepisy wykonawcze,

6. ratyfikowane umowy międzynarodowe przyjęte jako ustawy - z mocą ustawy

Ad. a) konstytucja - Konstytucja (od łac. constituo,-ere - urządzać, ustanawiać, regulować) - akt prawny, określany także jako ustawa zasadnicza, który zazwyczaj ma najwyższą moc prawną w systemie źródeł prawa w państwie.

.

Ad. b) ustawy - Ustawa to akt prawny o charakterze powszechnie obowiązującym, najczęściej obecnie uchwalany przez parlament (w niektórych państwach zatwierdzany później przez organ władzy wykonawczej). W porządkach prawnych różnych państw występują ustawy: zasadnicze (konstytucje), organiczne i zwykłe.

W Polsce, w określonej przez Konstytucję hierarchii powszechnie obowiązujących aktów prawnych ustawa ma rangę niższą (tzw. moc prawną) od Konstytucji oraz umów międzynarodowych ratyfikowanych za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, a wyższą od rozporządzeń. Cechy ustawy:

• Przedmiotem ustawy może być każda sprawa. Konstytucja wymaga niekiedy uchwalenia odpowiedniej ustawy, wskazując kierunek przyjętych w niej rozwiązań.

- Niektóre sprawy mogą być uregulowane wyłącznie przez ustawę (np. ustawa budżetowa, określenie sytuacji prawnej obywatela, regulacja ustroju i zakres działania samorządu terytorialnego).

• Ustawa nie może być sprzeczna z Konstytucją.

• Zgodnie z Konstytucją ustawa nie może być też sprzeczna z ratyfikowaną przez Polskę umową międzynarodową i prawem ustanowionym przez organizację międzynarodową, której Polska przekazała "kompetencje organu władzy państwowej w niektórych sprawach" (art. 90 ust. 1 Konstytucji).

- Inne akty normatywne (np. rozporządzenia) muszą być zgodne z ustawami.

• W Polsce ustawy uchwala Sejm (wyjątkiem jest ustawa o zmianie Konstytucji, którą uchwala Sejm, a następnie Senat).

• Z inicjatywą uchwalenia ustawy najczęściej występuje Rada Ministrów. Inicjatywa ustawodawcza przysługuje także grupie co najmniej 100 tys. obywateli, grupie co najmniej 15 posłów, Senatowi i Prezydentowi RP.

• Przebieg procesu legislacyjnego określa Konstytucja oraz Regulamin Sejmu i Senatu. Jego ostatnim etapem jest ogłoszenie ustawy w Dzienniku Ustaw, po jej podpisaniu przez Prezydenta RP.

• Tryb tworzenia ustaw reguluje regulamin sejmowy. Pierwszym etapem jest zgłoszenie projektu ustawy przez uprawnione organy lub osoby. Inicjatywa ustawodawcza (prawo do zgłoszenia projektu ustawy, powiązane z obowiązkiem rozpatrzenia go przez Sejm) przysługuje: posłom, Senatowi, Prezydentowi, Radzie Ministrów i grupie 100 000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu. Uchwaloną przez Sejm ustawę rozpatruje Senat, który może w niej dokonać poprawek lub ją odrzucić. Uchwalone przez parlament ustawy podpisuje Prezydent i zarządza ich ogłoszenie w Dzienniku Ustaw.

Ad. c) ratyfikowane umowy międzynarodowe

Umowy międzynarodowe (traktaty, konwencje, pakty, układy) stanowią źródła międzynarodowego prawa publicznego i regulują stosunki między państwami.

Ratyfikacja to akt, w którym organ upoważniony od reprezentowania państwa wyraża zgodę na obowiązywanie umowy międzynarodowej w danym państwie (związania go tą umową); w Polsce umowy międzynarodowe ratyfikuje Prezydent.

Ratyfikacji nie podlegają umowy handlowe oraz umowy rządowe i resortowe. Umowy międzynarodowe ratyfikowane stają się częścią krajowego porządku prawnego po ich opublikowaniu w Dzienniku Ustaw i stosowane są bezpośrednio, chyba że konieczne jest do tego wydanie ustawy.

Ad. d)

Rozporządzenie to akt normatywny wydawany zawsze na podstawie upoważnienia ustawowego i mający na celu wykonanie jakiejś ustawy (rozporządzenie wykonawcze do ustawy), publikowany w Dzienniku Ustaw. Może je wydawać: Prezydent, Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów, poszczególni ministrowie oraz Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji.

Ad. e) Akty prawa miejscowego są wydawane przez terenowe organy administracji rządowej oraz organy samorządu terytorialnego i obowiązują tylko na obszarze działania tych organów (województwo, powiat, gmina); publikowane są w wojewódzkich dziennikach urzędowych.

Ad. f) Ratyfikowane umowy międzynarodowe przyjęte jako ustawy - z mocą ustawy- jako część prawa krajowego jest bezpośrednio stosowana, chyba, że jej stosowanie uzależnione jest od wydania ustawy. W świetle powyższego, postanowienia traktatu, o ile są wystarczająco skonkretyzowane i nie wymagają uzupełnień ze strony prawodawstwa krajowego, mogą być bezpośrednio stosowane, stanowiąc źródło uprawnień i obowiązków dla podmiotów prawa państwowego.

Stosowanie umów międzynarodowych w stosunkach wewnętrznych, odnosi się więc przede wszystkim do sytuacji, gdy umowa samodzielnie, bądź wespół z krajowym aktem prawnym tworzy podstawę orzeczenia sądowego lub decyzji administracyjnej. W praktyce bezpośrednie stosowanie umów występuje wówczas, gdy w prawie krajowym brak jest norm prawnych odpowiadających normom traktatowym, bądź normy krajowe pozostają z nimi w sprzeczność

Wyciąg przepisów z konstytucji tyczących się źródeł prawa:

Art. 87.

Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.

Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego.

Art. 88.

Warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego jest ich ogłoszenie.

Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych określa ustawa.

Umowy międzynarodowe ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie są ogłaszane w trybie wymaganym dla ustaw. Zasady ogłaszania innych umów międzynarodowych określa ustawa.

enia Prezesa Rady Ministrów i ministrów mają charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki organizacyjnie podległe organowi wydającemu te akty.

Zarządzenia są wydawane tylko na podstawie ustawy. Nie mogą one stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów.

Uchwały i zarządzenia podlegają kontroli co do ich zgodności z powszechnie obowiązującym prawem.

Art. 94.

Organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. Zasady i tryb wydawania aktów prawa miejscowego określa ustawa.

16.PRAWNE FORMY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

Prawna forma działania administracji to prawie określony typ konkretnej czynności organu administracji.

Do zasadniczych form działania administracji publicznej możemy wyróżnić:

1. akty administracyjne,

2. akty normatywne,

3. formy działań faktycznych,

4. umowy

Jako pierwsza formę administracji publicznej wymieniłam akt administracyjny, który jest podstawowa formą działania administracyjnego, jest to jednocześnie jedno z kluczowych zagadnień prawa administracyjnego.

Ad. 1) Zatem akt administracyjny jest to oparty na przepisach prawa administracyjnego władcze jednostronne oświadczenie woli organu administracji publicznej, określające sytuację prawną konkretnie wskazanego adresata w indywidualnie oznaczonej sprawie.

Akt taki musi być wydany w parciu o właściwą podstawę prawną, którą powinny być przepisy rangi ustawowej lub wydane z wyraźnego upoważnienia ustawy.

Wydawanie aktów administracyjnych, zwany postępowaniem administracyjnym jest szczegółowo uregulowany w kodeksie postępowania administracyjnego.

Do formy aktów administracyjnych można zaliczyć:

• decyzje administracyjne, np. o przydziale lokalu cudzoziemcom;

• koncesje;

• pozwolenia;

• zezwolenia;

• zgody;

• licencje.

Aby nie mylić pojęć, pozwolę sobie wyszczególnić, co nazywamy aktem administracyjnym, a z czym nie powinniśmy mylić tego pojęcia.

Zatem akt administracyjny nie stanowi:

-decyzji administracyjnej postanowienia wydawane w toku postępowania administracyjnego, które mogą dotyczyć kwestii wynikających z toku postępowania,

-decyzji administracyjnej, np. maszynowych wypisów urządzeń liczących, typu:

• urządzenia liczące liczbę rozmów telefonicznych, które wskazują wysokość opłaty,

• urządzenia liczące pobór gazu,

• urządzenia liczące elektryczności wody i inne.

Zatem DECYZJA ADMINISTRACYJNA, jest tą formą spośród aktów administracyjnych, która jest wyczerpująco unormowana przepisami prawa - zarówno tryb jej wydawania , jak i kryteria jej podziałów.

Są one najbardziej rozpowszechnioną kategorią aktów administracyjnych. Decyzje administracyjne mogą być zaskarżane do sądu administracyjnego z powodu ich niezgodności z prawem.

Mówiąc ogólnie, do aktów administracyjnych można zaliczyć rozstrzygnięcia organów zakładów administracyjnych dotyczące: nawiązania, zmiany czy zniesienia stosunków łączących zakład z użytkownikiem.

Akt administracyjny jest pojęciem abstrakcyjnym. W większości przypadków przybiera on formę pisemną, może mieć również formą ustawy, co dopuszcza k.p.a.

Akty administracyjne mogą być klasyfikowane w różny sposób, wg różnych podziałów.

Pierwszy z nich można podzielić ze względu na sposób kształtowania się stosunków prawnych, są to:

• akty konstytutywne,

• akty deklaratoryjne.

Pierwszy z nich, czyli akt administracyjny konstytutywny tworzy, znosi lub zmienia stosunki prawne. Wszystkie akty wydawane w ramach uznania administracyjnego, tzw. „akty swobodne”, są aktami konstytutywnymi. Akta te zazwyczaj noszą nazwy: „ zezwolenie”

„ pozwolenie”

„ nakaz”

„ zakaz”

„ zarządzenie”.

Przykładem takich aktów są:

• decyzje o zmianie nazwiska,

• wydanie paszportu,

• decyzje w sprawach świadczeń pomocy społecznej,

• zezwolenie na pobyt cudzoziemca,

• zakaz wywozu dóbr kultury za granicę.

Jeżeli zaś chodzi o akty deklaratoryjne, to potwierdzają (deklarują) prawa i obowiązki. Aktom tym nadaje się zazwyczaj nazwy o r z e c z e ń, bo przypominają one do pewnego stopnia orzeczenia w sprawach cywilnych.

Przykładem mogą być tutaj:

* stwierdzenie nabycia obywatelstwa,

* decyzje stwierdzające nabycie określonych uprawnień z mocy prawa,

* decyzje wojewody w sprawie stwierdzenia nabycia mienia przez gminę z mocy prawa,

* dyplom uniwersytecki.

Innym podziałem jest podział aktów administracyjnych ze względu na charakter stosunku organu administracyjnego wydającego akt administracyjny do adresata, można więc wyróżnić:

• akt administracyjny zewnętrzny,

• akt administracyjny wewnętrzny.

Akt administracyjny zewnętrzny - w tej grupie znajdują się akty kierowane nie tylko do obywateli i ich organizacji, lecz również do jednostek wchodzących w skład aparatu administracyjnego.

Przykładem mogą być tutaj akta:

1. do obywateli,

2. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,

3. przedsiębiorstwa państwowego,

4. zakładu administracyjnego i innych instytucji nie podporządkowanych organizacyjnie organowi wydającemu akt.

Akt administracyjny wewnętrzny - znajdują się tu akty adresowane do:

1. organów,

2. instytucji,

3. pracowników podległych służbowo organowi wydającemu dany akt administracyjny.

Istnieją również:

1. akty administracyjne związane,

2. akty administracyjne swobodne.

Ad.1. Pierwsze z nich, tj. akty administracyjne związane to takie, których warunki podjęcia zostały wyraźnie określone normami prawa, natomiast w odróżnieniu od nich,

Ad.2. akty administracyjne swobodne to takie, których warunki wydania nie są przez prawo w ogóle określone lub też określone zostały w sposób mało wyczerpujący.

Otóż prawidłowy akt administracyjny powinien zawierać następujące kryteria (wg J. Bocia):

1. Musi być wydany zgodnie z prawem materialnym, co oznacza, że prawo musi wyraźnie zezwalać na rozstrzyganie o prawach i obowiązkach określonych podmiotów w drodze aktu administracyjnego;

2. Musi być wydany zgodnie z prawem ustrojowym, co oznacza, że musi być wydany przez organ administracji publicznej kompetentny, zarówno rzeczowo, jak i miejscowo;

3. Musi być wydany zgodnie z prawem procesowym, czyli w odpowiednim trybie, określającym zarówno sposób jego podejmowania, jak i sposób kontroli;

4. Musi być wydany z właściwym wykorzystaniem samodzielności prawnej, przyznanej organowi przez normy prawa materialnego, ustrojowego i procesowego.

Akty administracyjne, które nie spełniają w/w warunków, uznane są aktami wadliwymi.

Są to takie akta, które zawierają:

• błędy pisarskie,

• błędy rachunkowe,

• inne omyłki, które wymagają wyjaśnienia i sprostowania,

• naruszają przepisy prawa materialnego, procesowego i ustrojowego,

• konstytucyjne zasady porządku prawnego, m.in. zasadę równości obywateli wobec prawa.

Wg J. Służewskiego akty wadliwe możemy podzielić na:

• akty wadliwe nieistotne,

• akty wadliwe istotne.

Pierwszy rodzaj, tzn. wadliwości nieistotnej, jest takim rodzajem wadliwości, który nie pociąga za sobą ani nieważności, ani potrzeby uchylenia aktu. Jako przykład można wskazać niepowołanie stanowiska służbowego przy podpisie osoby, która wydała decyzję, czy brak pouczenia o prawie odwołania się do wyższej instancji.

Jedynym sposobem uprawnienia wadliwości aktu jest jego sprostowanie lub uzupełnienie. Jednak takie wadliwości nie powodują utraty mocy obowiązującej przez akt administracyjny.

Natomiast wadliwość istotna aktu administracyjnego może stanowić podstawę do jego uchylenia lub stwierdzenia nieważności.

We wcześniejszych rozważaniach zostało napisane, że do podstawowych form działania administracji publicznej należą akty administracyjne.

W jej obrębie można również wyróżnić:

1. decyzje,

2. zezwolenia,

3. koncesje,

4. licencje.

Ad. a) Zatem teraz pozwolę sobie omówić każdą z form aktu administracyjnego, by dokładnie zapoznać się z różnymi formami aktów w polskim ustawodawstwie.

Ogólne zdefiniować pojęcie „decyzji” można w sposób następujący (wg J. Bocia):

Decyzją jest akt administracyjny stanowiący jednostronne ustalenie organu administracji publicznej o wiążących dla jednostki (i organu) konsekwencjach normy prawa administracyjnego.

W doktrynie prawa administracyjnego pojęcie to zwęża się do aktu administracyjnego wydawanego w postępowaniu administracyjnym.

Natomiast w orzecznictwie sądowym, tj. Sąd Najwyższy lub Naczelny Sąd Administracyjny, pojęcie to jest rozszerzane o akty administracyjne, które mogą występować w różnych formach.

Teraz pozwolę sobie przytoczyć cytat o postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 18 października 1995r. o decyzji:

„jeżeli nie ma przesłanek wskazujących na niedopuszczalność wydania decyzji administracyjnej, właściwy organ administracyjny powinien taką decyzję wydać. Nie jest natomiast wystarczające udzielenie informacji, które nie określają w sposób stanowczy i władczy sytuacji prawnej osoby zainteresowanej i wskutek tego nie pozwalają także wykorzystać przysługujących jej środków prawnych”.

Natomiast w polskim prawie administracyjnym decyzje takie określone zostają w normach prawa administracyjnego i w normach prawa administracyjnego materialnego.

Jeśli chodzi o prawo administracyjne materialne, aby dokładnie zrozumieć te formę aktu administracyjnego, posłużę się następującymi przykładami:

* decyzja o zmianie nazwiska małoletniego dziecka ( art. 5 ust. 4 ustawy z dnia 5 listopada 1956r. o zmianie nazwisk i imion). Decyzja ta wydawana jest przez starostę.

* decyzja o sprawach świadczeń pomocy społecznej (art. 36-45 ustawy z dnia 29 listopada 1990r. o pomocy społecznej i art. 64 ustawy z dnia 24 lipca 1998r. o zmianie...).

Formy decyzji przyjmują także niektóre czynności organu administracji publicznej i tutaj przykładem może być:

* rezerwacja częstotliwości lub zasobów orbitalnych (art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 21 lipca 2001r.; prawo telekomunikacyjne).

Konkluzje końcowe na temat decyzji, tj. aktów administracyjnych wywierających trwałe skutki w sferze prawa administracyjnego. Przekształca ona bowiem interes prawny lub obowiązek prawny jednostki w jej prawo nabyte lub nienabywalne lub też w obowiązek prawny.

Ad. b) W dalszej części moich rozważań pragnę omówić decyzje o szczególnej nazwie, pierwszą z nich, tj. z e z w o l e n i e. Pojęcie zezwolenia przedstawił J. Boć w następujący sposób:

Zezwolenie jest formą aktu administracyjnego ustalającego uprawnienia w sferze prawa administracyjnego lub wyrażającego zgodę na dokonanie przedsięwzięcia lub podjęcie czynności dopuszczonej normami prawa administracyjnego.

Nabycie uprawnienia lub zgoda ustalone w zezwoleniu następują zwykle w warunkach prawnie określonego zakazu pewnego zachowania się jednostki lub zakazu podejmowania przez jednostkę pewnych czynności. Przykładowo, ustawodawca zakazuje wywozu dóbr kultury za granicę, lecz w wyjątkowych przypadkach dopuszcza możliwość wywozu tych dóbr na podstawie zezwolenia.

Pragnę nadmienić, iż tę formę aktu administracyjnego w polskim prawie administracyjnym ustawodawca często wskazuje expressis verbis. Posłużę się tu następującymi przykładami:

* zezwolenie na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej (art. 30 ustawy z dnia 28 lipca 1980r. o działalności ubezpieczeniowej),

• zezwolenie na nabycie z nieruchomości przez cudzoziemca (art. 1 ustawy z dnia 24 marca 1920r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców),

• zezwolenie na utworzenie uczelni niepaństwowej (art. 15 ustawy z dnia 2 lutego 1991r. o szkolnictwie wyższym),

• zezwolenie cudzoziemcowi na zamieszkanie na czas nieokreślony (art. 17 ustawy o cudzoziemcach),

• zezwolenie na osiedlenie się cudzoziemca na terytorium RP (art. 13 ust. 1).

Niekiedy ustawodawca przyjmuje dla tej formy aktu administracyjnego inne określenia, na przykład pozwolenie, karta, zgoda.

Przytoczę tu wybrane przykłady, aby na ich podstawie dokładnie zrozumieć omówioną formę:

* pozwolenie na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego,

* pozwolenie na kierowanie tramwajem (art. 95 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym),

* karta rowerowa uprawniająca do kierowania rowerem (art.96 ust.1 pkt.1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym).

Zezwolenia wydawane są na czas nieokreślony lub nieoznaczony. Zezwolenia na działalność, dla której określono szczególne warunki jej wykonywania, mogą być cofnięte w przypadku nieprzestrzegania tych warunków przez osobę korzystającą z zezwolenia.

Ad. c) Kolejną decyzją o szczególnej nazwie jest k o n c e s j a. Wg J. Bocia:

Koncesja jest aktem administracyjnym, który osobie fizycznej lub prawnej nadaje uprawnienia do wykonywania określonej działalności, najczęściej produkcyjnej lub usługowej.

Obecnie w polskim ustawodawstwie administracyjnym uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie:

* - poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin, wydobywania kopalin ze złóż, bez zbiornikowego magazynowania substancji oraz składowania odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych,

* - wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym,

*- wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią,

*- ochrony osób i mienia,

*- transportu lotniczego oraz wykonywania innych usług lotniczych,

* - budowy i eksploatacji albo wyłącznie eksploatacji autostrad płatnych oraz dróg ekspresowych, do których stosuje się przepisy o autostradach płatnych,

*- zarządzania liniami kolejowymi oraz wykonywania przewozów kolejowych,

*rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych.

Ogólnie mówiąc, przy pomocy aktu administracyjnego wydanego w formie koncesji, jest rozszerzana lub ograniczana wolność gospodarcza.

Wydając koncesję organ administracyjny obowiązany jest wnikliwie zbadać stan faktyczny poprzedzający wydanie koncesji, w szczególności zaś powinien zbadać czy koncesjonariusz spełnia warunki dotyczące sposobu wykonywania koncesjonowanej działalności.

Koncesja może być udzielona na czas oznaczony lub na czas nieoznaczony. Koncesjonariusz nie może powierzyć wykonania koncesji innej osobie.

Ad. d) Ostatnią decyzją o szczególnej nazwie jest l i c e n c j a.

Pojęcie licencji wg J. Bocia brzmi następująco:

Licencja jest aktem administracyjnym ustalającym uprawnienia do wykonywania określonej działalności (niekoniecznie o charakterze gospodarczym) lub pracy zawodowej, gdy wykonywanie takiej działalności związane jest z posiadaniem odpowiednich kwalifikacji.

Licencja łączy w sobie element nabycia uprawnienia do wykonywania określonej działalności oraz element zezwolenia na tę działalność.

Przykładem licencji są akty administracyjne:

1. ustalające uprawnienia dla personelu lotniczego (licencje lotnicze),

2. ustalające uprawnienia dla przewodników turystycznych (licencje przewodnickie)

3. ustalające uprawnienia dla osób fizycznych i osób prawnych zajmujących się połowem (licencje połowowe),

4. nadające klubom sportowym uprawnienia do udziału we współzawodnictwie sportowym,

5. licencje sędziego sportowego (licencje sportowe),

6. licencje pracowników ochrony.

Warto dodać, że akty administracyjne ustalające uprawnienia do wykonywania określonych czynności lub prowadzenia określonej działalności, mogą przyjmować także inne nazwy, na przykład patent żeglarski.

Licencja może być udzielona na czas oznaczony lub na czas nieoznaczony. Organ, który licencji udzielił, uprawniony jest do cofnięcia licencji w ściśle określonych prawem przypadkach, na przykład, gdy nie są przestrzegane warunki określone w akcie licencji lub też, gdy posiadacz licencji utracił uprawnienia do prowadzenia działalności objętej licencją.

Drugą formą, o której wcześniej wspomniałam, są akty normatywne administracji.

Akt normatywny może charakteryzować się następującą cechą:

1. jako władcze rozstrzygnięcie organu państwowego, który zawiera normy postępowania do określonego adresata;

2. jako powszechnie obowiązujący lub obowiązujący tylko w jednej sferze, tzw. sferze wewnętrznej administracji, czyli prawie wyodrębnionej strukturze administracyjnej.

Do aktów prawa wewnętrznego można zaliczyć:

• uchwały Rady Ministrów,

• zarządzenia Prezesa Rady Ministrów,

• zarządzenia ministrów.

Za formę działania administracji publicznej mogą być uznane jedynie tylko te akty normatywne mające charakter wewnętrzny, które obowiązują jednostki organizacyjne podległe organowi i wydające te akty.

Do podstaw prawnych wewnętrznych aktów normatywnych można zaliczyć:

1. przepisy kompetencyjne zawarte w Konstytucji,

2. przepisy kompetencyjne zawarte w ustawach,

3. przepisy kompetencyjne zawarte w innych aktach normatywnych.

Jeżeli chodzi natomiast o akty normatywne wydawane przez terenowe organy administracji publicznej (rządowej i samorządowej), podstawą prawną do ich wydawania są przepisy ustaw, które zawierają wyraźne upoważnienia do wydania aktu normatywnego.

Tutaj wyjątek stanowią akty normatywne terenowych organów administracji publicznej o charakterze porządkowym, np.

1. zdrowie lub mienie obywateli,

2. ochrona środowiska naturalnego,

3. zapewnienie porządku,

4. zapewnienie spokoju lub bezpieczeństwa publicznego.

Przykłady te zostały zaczerpnięte z art. 41 ustawy o samorządzie terytorialnym.

Dodatkowymi przesłankami takich aktów są:

1. ogłoszenie w odpowiednim trybie,

2. objęcie ich nadzorem.

Jeżeli chodzi o wydawanie aktów normatywnych przez organy gmin, powiatów, związków i województw oraz aktów terenowych organów administracji rządowej, kontrolę i nadzór nad nimi sprawuje Naczelny Sąd Administracyjny, określony przepisami ustawy z dnia 11 maja 1995r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym.

Warto również dodać, że możność wniesienia skargi do NSA powinno być poprzedzone wezwaniem organu, który wydał akt normatywny.

Działalność administracji o charakterze faktycznym powstaje najczęściej, gdy administracja wykonuje zadania wynikające z norm prawnych, w których zawarte są obowiązki lub kompetencje organów.

Same działania faktyczne są z prawem związane stosunkowo luźno, ale wymagane jest, by wynikały choćby z ogólnych norm kompetencyjnych lub wyprowadzone zostały z takich przepisów, które określają zakres czynności związanych z danym stanowiskiem lub instytucją.

Wśród form działań faktycznych w stosowaniu prawa można wyróżnić:

1. Ustalanie przez organ administracyjny niektórych celów i zadań; realizowanie tej formy praktycznie polega na zbieraniu przez administrację niezbędnych informacji, np. demograficznych, o bezrobociu, skali koniecznej do uruchomienia pomocy społecznej, przeprowadzanie analizy tych informacji, wyznaczaniu celów działania, dokonywaniu analiz finansowych i ekonomicznych, przydzielaniu konkretnych zadań konkretnym jednostkom.

2. Ustalanie przez organ administracyjny niektórych sytuacji faktycznych; dotyczy to działań podejmowanych dla wykonania zadań określonych w normach prawnych.

Działania te dotyczą:

• zbierania informacji i ich oceny,

• podejmowania wiążących ustaleń.

Ocena stanu faktycznego może dotyczyć dwóch sytuacji:

1. pewnych sytuacji faktycznych, stanów, które muszą zaistnieć, aby organ administracyjny mógł podjąć określone działania prawne.

2. Jako działania faktyczne, które mogą pojawić się i które organ powinien uwzględnić, by wykonać określone działania.

Do innych form działań faktycznych administracji można zaliczyć trzy nurty działań:

1. działania faktyczne zmierzające do nawiązania współpracy z obywatelami;

2. działania informacyjne administracji;

3. działania faktyczne o charakterze materialno - technicznym.

Postaram się teraz omówić każde z tych działań:

Ad.I. W tej grupie działań można wymienić dwie podgrupy: działania jednostronne i działania dwustronne.

Działania dwustronne to takie, gdzie nawiązuje się współpracę z obywatelami, do których adresowane są te działania. W obrębie tych działań w pierwszym etapie organ administracji publicznej najczęściej przeprowadza akcję propagandową, informacyjną, zachęcającą do współpracy. Takie działania mogą być skierowane do konkretnych obywateli lub do bliżej nieokreślonych adresatów.

W drugim etapie działania organ rozpoczyna współpracę już ze wskazanymi osobami lub ich grupami i wspólnie określa sposób realizacji przedsięwzięć, formy itp.

Działania jednostronne mają najczęściej postać apelu, odezwy, w celu wywołania oczekiwanych przez administrację jednorazowych zachowań.

Ad.II. Działania te mogą występować w obrębie struktur organizacyjnych i wiążą się z koniecznością zapewnienia sprawności i płynności funkcjonowania aparatu administracji publicznej. Mają na celu sprawne zorganizowanie przepływu informacji między jednostkami organizacji, szczególnie, gdy chodzi o proces decyzyjny; czasami obowiązek informacji wprost z norm prawnych.

Działania informacyjne to również działania kierowane do obywateli. Obywatel ma prawo do uzyskania pełnej informacji o sprawach dotyczących jego życiowych interesów ochrony praw podmiotowych czy zawodowych.

Administracja ma przede wszystkim obowiązek informowania obywatela o przysługującym mu uprawnieniach. Obywatel nie może ponosić skutków błędnej, niekompletnej czy niepełnej informacji.

Ad.III. Są to działania, które wywołują skutki prawne przez fakty dokonywane czyli przez konkretne działania organów administracyjnych lub przez ich upoważnionych przedstawicieli. Najczęściej wymaga się, by miały one swoją podstawę w obowiązujących przepisach, w których znajduje się wyraźne upoważnienie do wykonywania takich czynności.

W stosunku do obywateli czynności materialno - techniczne najczęściej związane są z przymusowym dokonaniem tych obowiązków, a więc upoważnienie do dokonania takich czynności musi być określone w ustawach.

Przykłady działań: sprawdzanie sprawności stanu pojazdu, zablokowanie kół samochodu, doprowadzenie psa do szczepienia.

Czynniki materialno - techniczne mogą być podejmowane nie tylko do obywateli, ale i w sferze wewnętrznej administracji i wiążą się z organizacjami pracy aparatu administracji publicznej, np. prowadzenie biura, sporządzanie sprawozdań, prowadzenie statystyk, archiwów itp.

Jeśli chodzi o formę działań faktycznych, należy tutaj na samym wstępie rzec, że termin ten ukształtowała nauka prawa administracyjnego z przełomu XIX i XX wieku. Zatem działania faktyczne są dopuszczalna i niewadliwą prawnie kategoria działań administracji publicznej. Są podejmowane zawsze na podstawie prawa i zawsze w granicach obowiązujących przepisów prawa.

Ad. IV Ostatnią, czwartą grupę form działań administracji publicznej stanowią umowy.

Umowy są ważna grupą działań administracji i dochodzą one do skutku wówczas, gdy legitymują się odpowiednią podstawą prawną polegającą najczęściej na tym, że organ zawierający umowę musi mieć taką kompetencję przyznaną prawem. Przedmiotem umów z udziałem administracji mogą być sprawy z zakresu administracji. W przypadku umów mamy podobna konstrukcję do aktu administracyjnego, gdyż umowa jest skonkretyzowanym sposobem działania administracyjnego czyli dochodzi do skonkretyzowania nazwy ustawowej przy pomocy umowy, w przeciwieństwie jednak do aktu administracyjnego, przy zawieraniu umów, organ dysponuje zdecydowanie większą swobodą ,niż przy wydawaniu aktu administracyjnego.

Zatem możemy rozróżnić dwa typy umów:

• umowy cywilno-prawne regulowane przepisami kodeksu cywilnego

• umowy publiczno-prawne regulowane przepisami prawa administracyjnego.

Umowy cywilno-prawne stosowane są administrację wszędzie tam, gdzie np. dochodzi do dysponowania majątkiem publicznym, np. : Skarbu Państwa.

Do umów tych należą:

1. umowy sprzedaży;

2. umowy najmu;

3. umowy dzierżawy.

Umowy publiczno-prawne związane są najczęściej ze wspólnym wykonywaniem zadań z zakresu administracji publicznej lub wykonywaniem zadań. Stronami tych umów są najczęściej organy administracji publicznej a ich realizacja wiąże się z istniejącymi środkami nadzoru. Podstawą idei zawierania takich umów określają przepisy prawa administracyjnego.

Charakter umów publiczno- prawnych mają:

1. porozumienia komunalne;

2. porozumienia administracyjne;

3. kontrakt wojewódzki;

4. porozumienia zawierane przez powiat, gminy z organami administracji rządowej.

Na zakończenie chciałabym dodać, że organy administracji publicznej podejmują różnego rodzaju działania. Wydają one różne pozwolenia, nakazy, decyzje, zaświadczenia, zarządzenia, zawierają umowy, zatrudniają pracowników, organizują przedsięwzięcia gospodarcze czy społeczne.

Wszystkie te czynności muszą mieć podstawę prawną, jako, że Konstytucja wymaga, aby wszystkie organy władzy i administracji działały na podstawie przepisów prawa.

17.ADMINISTRACJA CENTRALNA RP

18.PODZIAŁY TERYTORIALNE PAŃSTWA

Podział administracyjny (podział terytorialny) - podział terytorium państwa na mniejsze obszary, którego celem jest usprawnienie zarządzania krajem przez organy władzy centralnej i samorządowej.

Podział administracyjny jest rodzajem regionalizacji, tzn. podziału państwa na regiony (nazywane regionami administracyjnymi) uwzględniającego pewne kryteria geograficzne, historyczne, gospodarcze, społeczne oraz prawno-administracyjne. Wytyczenie jednostek podziału administracyjnego musi uwzględniać wykształcone już powiązania przestrzenne oraz przemieszczenia ludności. Trudność takiego podziału polega na tym, że granice regionów geograficznych tworzą strefy przejściowe, podczas gdy granice regionów administracyjnych muszą być jednoznaczne. Podział administracyjny jest zatem wynikiem pewnych kompromisów. Obecnie dużą wagę przywiązuje się do opinii społecznośc lokalnych.

Podziały administracyjne odznaczają się także ciągłością przestrzenną i kompletnością, tzn. że całe terytorium kraju jest pokryte jednostkami tego samego poziomu, a żaden obszar nie jest pominięty. Podziały administracyjne są wielostopniowe i mają charakter hierarchiczny. Oznacza to, że jednostki niższego rzędu zawierają się w jednostkach wyższego rzędu, którym są także podporządkowane. Kompetencje poszczególnych jednostek, określane w ustawie, zależą od tego, na jakim poziomie organizacji państwowej realizacji danej funkcji będzie najbardziej efektywna z punktu widzenia ekonomicznego oraz społecznego.

W niektórych państwach obok podstawowego podziału kraju istnieją także jednostki pomocnicze. Mogą one istnieć na różnych poziomach - najniższym, np. sołectwa, dzielnice czy najwyższym np. makroregiony planistyczne w podziale na 16 województw.

Ponadto niezależnie od struktur administracyjnych istnieją tzw. podziały specjalne. Wyznaczają one przestrzenną organizację działań instytucji państwowych (np. wojska, kolei, sądownictwa, lasów państwowych - nadleśnictwa) czy niepaństwowych (np. związków wyznaniowych - diecezje, parafie, gminy wyznaniowe). Obecnie dąży się do tego, by granice podziałów specjalnych dla instytucji państwowych były, o ile to możliwe, zgodne z podziałem administracyjnym.

19.ORGANIZACJA ADMINISTRACJI TERENOWEJ

Organy administracji terenowej.

• gmina

• powiat

• województwo

1.Wewnętrzna struktura gminy.

• Administracja gminna złożona jest z organów składających się z urzędników honorowych ( wybieralnych) oraz urzędników zawodowych. Struktura aparatu administracyjnego gminy jest co do ogólnego kształtu uregulowana przez ustawy. Można wskazać że obowiązująca ustawa o samorządzie gminnym przewiduje dwa organy, którymi jest rada gminy oraz wójt ( burmistrz, prezydent). Organy te wyłaniane są w wyborach powszechnych i bezpośrednich.

• Rada gminy - jest to organ przedstawicielski. Jego liczebność jest uzależniona od liczby mieszkańców gminy. W małych gminach rada jest zbliżona do organu kolegialnego, natomiast w gminach dużych przypomina parlament. Wyraźnie jest widoczne upolitycznienie życia publicznego w dużych gminach co znajduje swoje odbicie także w działalności partii politycznych w radach gmin. Większość decyzji rady jest wcześniej uzgodniona w obrębie klubów partyjnych.

Formy działania:

Rada gminy obraduje na sesjach, które odbywają się w pewnych odstępach czasowych. Dlatego organ ten nie może prowadzić bieżącej działalności administracyjnej a jedynie podejmować kluczowe rozstrzygnięcia. Jednakże czasami czasem rozstrzyga sprawy indywidualne ponieważ na szczeblu gminy nie działa zasada podziału władzy tak jak na poziomie państwa.

Komisje rady - w ich skład poza radnymi mogą wchodzić osoby o kompetencjach fachowych spoza rady. Komisje są organami rady o charakterze fakultatywnym z wyjątkiem komisji rewizyjnej w której skład mogą wchodzić wyłącznie radni. Komisje rady zorganizowane są na zasadzie resortowej. Funkcje komisji mają charakter opiniodawczo - doradczy. w dużych gminach komisje przejmują znaczną część funkcji rady. Faktycznie komisje często spełniają funkcje organów gminy ale nie w znaczeniu prawnym. Natomiast resortowo właściwi kierownicy wydziałów w praktyce są organami wykonawczymi komisji.

Wójt ( burmistrz, prezydent) - są wybierani w wyborach bezpośrednich i powszechnych przez ogół mieszkańców. Są oni urzędnikami politycznymi.

Do zakresu zadań i kompetencji Burmistrza należy:

1. Kierowanie pracą Urzędu przy pomocy Sekretarza.

2. Kierowanie bieżącymi sprawami Gminy.

3. Reprezentowanie Gminy na zewnątrz i prowadzenie negocjacji w sprawach dotyczących Gminy.

4. Wydaje decyzje w sprawach indywidualnych

z zakresu administracji publicznej oraz zarządzania z zakresu spraw określonych w odrębnych przepisach.

5. Przygotowywanie projektów uchwał Rady oraz przedkładanie wojewodzie lub regionalnej izbie obrachunkowej uchwały Rady lub swoje zarządzenia stosownie do ustalonego przepisami prawa zakresu nadzoru tych organów.

6. Określanie sposobu wykonania uchwał rady.

7. Zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych.

8. Wykonuje budżetu gminy i odpowiada za prawidłową gospodarkę finansową gminy.

9. Opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie

i alarm przeciwpowodziowy.

10. W przypadku ogłoszenia klęski żywiołowej burmistrz działa na zasadach określonych

w odrębnych przepisach.

11. Udziela pełnomocnictwa w sprawach należących do jego wyłącznej kompetencji.

12. Jest szefem obrony cywilnej.

13. Wydaje zarządzenia wprowadzające w życie regulaminy dotyczące działalności urzędu

np. instrukcje obiegu dokumentów, funduszu świadczeń socjalnych.

14. Sprawuje bezpośredni nadzór nad działalnością:

- Sekretarza,

• Skarbnika.

Wewnętrzna struktura terytorialna gminy.

Jednostki pomocnicze - generalnie jednostki pomocnicze a więc sołectwa w gminach wiejskich i osiedla oraz dzielnice w gminach miejskich. Mają na celu ułatwienie mieszkańcom dostępu do władz administracyjnych gminy. Organy wykonawcze tych jednostek wykonują niektóre zdekoncentrowane kompetencje organów gminy, ponieważ rada gminy może upoważnić te organy do załatwiania spraw indywidualnych z zakresu administracji publicznej.

W praktyce jednostki pomocnicze oraz ich organy odgrywają różną rolę w zależności od typu gminy. W gminach zbiorowych które powstały z połączenia poszczególnych wsi, które były niegdyś samodzielne. Jednostki pomocnicze w postaci sołectw uczestniczą poprzez swoje organy w zarządzaniu gminą. Natomiast w dużych gminach miejskich wydzielone w ich obrębie dzielnice stanowią formę decentralizacji administracji. Zakres współ zarządzania oraz zakres decentralizacji określają statuty jednostek pomocniczych ustanowione przez organ stanowiący gminy. Statut taki ma charakter prawa miejscowego.

Zalety :

• bliższa droga do urzędu,

• administracja ma lepszy przegląd stosunków w ramach społeczności lokalnej,

• wzmacnia demokracje przez wpływ poszczególnych obywateli na funkcjonowanie wspólnoty lokalnej.

Wady:

• ograniczona specjalizacja urzędu,

• trudności w znalezieniu zastępstwa,

• ograniczone wyposażenie w środki,

• zróżnicowana praktyka administracyjna w jednej gminie,

• utrudniona kontrola administracji,

• rozczłonkowanie jednolitych ze swej natury procesów decyzyjnych.

Status prawny jednostek pomocniczych.

W aktualnym systemie administracji samorządowej status prawny tych struktur jest słaby.

• charakter zadań i kompetencji

są to kompetencje o charakterze opiniodawczym, inicjującym, kontrolnym. Nie są to zatem kompetencje samodzielne.

• nie dysponują własnym majątkiem ani wyodrębnionym budżetem. Środki finansowe oraz materialne niezbędne do realizacji zadań jednostki pomocniczej ustala rada gminy,

• organy wykonawcze rzadko są upoważnione do wydawania decyzji administracyjnych.

Zadania gmin.

Z konstytucyjnej zasady domniemania kompetencji na rzecz gminy wynika:

1. gminy nie działają na podstawie kompetencji wyspecjalizowanej, ale mogą być aktywne na różnych polach.

2. gminy nie mają obowiązku ograniczenia swej działalności do zadań wyraźnie nałożonych przez prawo, ale mogą również podejmować inne, nowe zadania publiczne.

3. zadania gmin mają charakter subsydiarny - czyli ich działanie nie może wkraczać w sferę zadań wcześniej zastrzeżonych dla innych władz publicznych.

Podstawowe kategorie zadań gminy:

Zasadnicza część zadań gminy koncentruje się wokół zadań administracji świadczącej, na dalszym planie znajdują się działania ingerujące czyli policja administracyjna.

Do kluczowych zadań gminy w zakresie administracji świadczącej należy:

• budowa i utrzymanie dróg,

• oświata,

• organizowanie działalności kulturalnej,

• zdrowie,

• opieka socjalna,

• sport,

• popieranie działalności gospodarczej mieszkańców gminy.

Działalność gospodarcza gminy

Działalność ta prowadzona przez przedsiębiorstwa mające formę spółki prawa handlowego, przedsiebiorstwa mieszane, zakłady budżetowe oraz podmioty prywatne, którym w drodze umowy powierzono wykonywanie zadań z zakresu gospodarki komunalnej, która koncentruje się na dostarczaniu energii, oczyszczaniu miasta, zapewnieniu komunikacji zbiorowej.

Funkcje planistyczne w gminie.

Kompetencje planistyczne organów gminy, a w szczególności opracowywanie i uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego pozwalają zapewnić ład przestrzenny. Działania administracyjne gminy nie ograniczają się jedynie do ustanowienia planu, ale w części obejmują także zabezpieczenie jego wykonania.

Plan miejscowy realizowany jest w drodze inwestycji publicznych i prywatnych.

Działalność inwestycyjna sektora publicznego dotyczy przedewszystkim tworzenia i udostępniania niezbędnej infrastruktury, umożliwiającej wykorzystanie terenów pod zabudowę i w innych celach przez zakładanie dróg publicznych, terenów zielonych oraz urządzeń kanalizacyjnych oczyszczalni ścieków zaopatrzenia w energie. W planie miejscowym powinno się znaleźć zastrzeżenie że przewidywane użytkowanie będzie możliwe dopiero po udostępnieniu infrastruktury. Wprowadzenie do naszego ustawodawstwa takiego zastrzeżenia powodowałoby lepszą korelację inwestycji publicznych z prywatnymi, może to stanowić instrument za pomocą którego gminy będą usiłowały przenieść cześć kosztów infrastruktury na inwestorów prywatnych.

Formy realizacji planu:

Metoda gospodarki terenami jest wymiana i regulacja gruntów. Jest to element racjonalizacji ładu przestrzennego.

Realizacja planu przestrzennego wiąże się ograniczeniami prawa własności a nawet koniecznością wywłaszczenia.

Planowanie zintegrowane- polega on na łączeniu elementów planowania przestrzennego z planowaniem zadań oraz środków realizacji tych zadań. Środki te mają charakter finansowy oraz inny, w planowaniu określa się zadania priorytetowe oraz optymalne metody ich realizacji

Współdziałania między gminne jako forma wzmocnienia zdolności małych gmin do wykonywania zadań publicznych.

Oczekiwania obywateli wobec gmin w zakresie świadczeń publicznych ciągle wzrastają. Wzrasta w związku z tym potrzeba rozbudowy precyzyjnych mechanizmów planowania z powodu ograniczonej ilości gruntów oraz innych zasobów.

Alternatywą do tworzenia dużych gmin zbiorowych są różne formy współpracy między komunalnej. Formy te mogą być wykorzystane we współdziałaniu dużych gmin oraz gmin i powiatów.

zaliczamy do nich:

1.umowy cywilnoprawne .

Dwie lub kilka gmin może podjąć wspólne przedsięwzięcie, którego efektem ma być budowa urządzenia publicznego, które nie posiada odrębnej osobowości prawnej. Wymaga to zgody wszystkich zainteresowanych gmin. Podjęcie takiego przedsięwzięcia ma jedynie wówczas sens gdy mają w tym interes wszystkie gminy. z punktu widzenia prawnego wymaga to zawarcia umowy. Zakres stosowania tej formy jest w praktyce ograniczony.

2. porozumienie publiczno - prawne.

W przypadku zawarcia porozumienia publiczno-prawnego między gminami nie powstaje nowa osoba prawna. Uczestnicy przyjmują określone obowiązki. Tego rodzaju porozumienia mogą być bardzo użyteczne. Porozumienia mają charakter dobrowolny. Porozumienie ma wówczas sens gdy gminy uczestniczące w nim mogą wspólnie efektywnie realizować znaczną część swoich zadań publicznych.

3. związki dobrowolne.

W wyniku zawarcia porozumienia między kilkoma gminami może powstać związek celowy, a więc nowa struktura administracji publicznej wyposażona w osobowość prawną. Osobowość tę związek uzyskuje po zarejestrowaniu przez PREZESA RADY MINISTRÓW ORAZ OGŁOSZENIE STATUTU. Można zatem stwierdzić że gminy także dysponują władztwem organizacyjnym, które nie wyraża się w jednostronnym akcie organizacji ale porozumieniu które jest aktem dwu stronnym. Przedmiotem związku jest osiągnięcie pewnego celu publicznego, jak na przykład powołanie wspólnego zaopatrzenia w wodę, szpitala, szkoły.

4. Związki obligatoryjne.

Możliwe jest także utworzenie związków szczególnych które mają charakter obowiązkowy. Mogą one powstać w dwojaki sposób a mianowicie bezpośrednio z mocy ustawy ( np. związek gmin warszawskich). Albo na podstawie decyzji administracji rządowej, wydanej na szczególnej podstawie ustawowej.

5.spółki prawa handlowego.

Ustawa o gospodarce komunalnej przewiduje że zadania gospodarcze gminy o charakterze użyteczności publicznej mogą realizowane w formie spółek handlowych. Mogą to być jednoosobowe spółki gminy lub też spółki z udziałem gminy.

5. stowarzyszenia gmin.

Stowarzyszenia gmin to forma współdziałania między gminnego , której celem nie jest jednak wspólne wykonywanie zadań publicznych ale reprezentowanie interesów gmin wobec władz publicznych, w tym także parlamentu. Struktury te działają na podstawie prawa o stowarzyszeniach. Formę wzmacniania zdolności administracyjnej gmin stanowią różne formy pomocy finansowej dla gmin słabszych. W istocie chodzi tu o najmniej racjonalną formę ponieważ w sposób sztuczny podnosi się zdolność administracyjną gminy co byłoby zbędne gdyby gmina odpowiedniej wielkości.

Powiat.

1. Organy powiatu.

Rada powiatu- Władzą ustawodawczą powiatu jest rada powiatu, składająca się z radnych wybieranych na 4 - letnią kadencję w wyborach powszechnych.

W powiatach liczących do 40.000 mieszkańców wybieranych jest 20 radnych, natomiast w powiatach powyżej 40.000 mieszkańców wybieranych jest dodatkowo po 5 radnych na każde rozpoczęte 20.000 mieszkańców, ale liczba radnych nie może być większa niż 60 osób.

Rada powiatu, podobnie jak rada gminy, korzysta z domniemania kompetencji, czyli jest ona właściwa we wszystkich sprawach należących do zakresu działania powiatu, o ile nie zostały one wyraźnie przekazane do właściwości innych organów.

Do wyłącznej kompetencji rady powiatu należą sprawy:

- organizacyjne; obejmują one m.in.:

a) uchwalanie aktów prawa miejscowego obowiązujących na terenie powiatu

b) uchwalanie statutu powiatu,

c) tworzenie i wyposażanie w majątek jednostek organizacyjnych powiatu,

d) podejmowanie decyzji o współdziałaniu z innymi jednostkami samorządowymi,

- finansowo - majątkowe, polegające np. na:

a) uchwalaniu budżetu powiatu,

b) uchwalaniu podatków i opłat lokalnych,

c) podejmowaniu uchwał dotyczących spraw majątkowych (np. w zakresie zbycia, obciążania, czy dzierżawy nieruchomości),

d) emisji obligacji powiatowych itp.

- kadrowe, związane z wybieraniem członków zarządu powiatu, sekretarza oraz skarbnika powiatu,

- kontrolne, polegające w głównej mierze na stanowieniu o kierunkach działania zarządu powiatu i przyjmowaniu sprawozdań z tej działalności, oraz podejmowaniu uchwał w sprawie udzielenia lub odmowy udzielenia absolutorium zarządowi z wykonania budżetu,

- podejmowanie uchwał w innych sprawach powiatu, jak np. dotyczących herbu czy flagi powiatu.

Zarząd powiatu jest kolegialnym organem wykonawczym powiatu.

W skład zarządu wchodzą:

- starosta jako jego przewodniczący,

- wicestarosta

- pozostali członkowie.

Członkostwa w zarządzie powiatu nie można

łączyć z członkostwem w organie samorządu gminy i województwa

z mandatem posła i senatora oraz zatrudnieniem w administracji rządowej.

Starosta

Kompetencje starosty można podzielić na pięć następujących grup:

1) jest przewodniczącym organu kolegialnego, jakim jest zarząd powiatu z wszystkimi związanymi z tym uprawnieniami (zwoływanie

posiedzeń, ustalanie porządku obrad, przewodniczenie itd.);

2) jest zwierzchnikiem służbowym pracowników starostwa oraz kierowników

jednostek organizacyjnych powiatu, czyli kieruje tymi strukturami organizacyjnymi powiatu;

3) załatwia bieżące sprawy powiatu oraz reprezentuje powiat na zewnątrz;

4) jest zwierzchnikiem w stosunku do powiatowych służb, inspekcji

i straży;

5) rozstrzyga indywidualne sprawy z zakresu administracji publicznej, a wiec wydaje decyzje indywidualne w rozumieniu kodeksu postępowania administracyjnego lub innych procedur, na przykład ordynacji podatkowej.

Zadania.

Zadania powiatu koncentrują się wokół:

- problemów pomocy socjalnej(powiatowe ośrodki pomocy rodzinie), zdrowia (administrując szpitalami),

- wspieraniu bezpośrednim lub pośrednim (za pomocą w tym celu

powołanych instytucji) rozwoju gospodarczego.

- Realizują zadania oświatowe,

(szkoły średnie, szkoły zawodowe) oraz kulturalne (biblioteki, domy

kultury, muzea itd.).

- Zadania powiatu skupiają się głównie na administracji

świadczącej.

Poza zadaniami w sferze administracji świadczącej powiat wykonuje

także zadania w zakresie bezpieczeństwa i porządku publicznego (policja

administracyjna). Zadania te są realizowane przede wszystkim przez

powiatowe straże, służby i inspekcje. Często obywatele - i trudno się

temu dziwić -nie rozróżniają administracji rządowej i samorządowej.

Administracja planująca występuje w powiecie w ograniczonym

stopniu. Co prawda decyzje o pozwoleniu na budowę są w gestii starosty,

ale w gruncie rzeczy są to decyzje wykonawcze do planu miejscowego

gminy. Powiaty maja jedynie konsultacyjny wpływ na planowanie przestrzenne

w gminie. Naturalnie powiaty z reguly planuja realizacje nalozonych

na nie zadan (np. przygotowanie budzetu, planowanie personalne),

tak jak ma to miejsce w kazdej innej jednostce organizacyjnej administracji.

W swietle nowej ustawy z 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu

przestrzennym zagwarantowano pewien udzial powiatu w planowaniu

miejscowym w gminie oraz planach wojewódzkich. W przypadku opracowywania

miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy

wójt (burmistrz, prezydent) ma obowiazek uzgodnic projekt z zarzadem

powiatu w zakresie odpowiednich zadan rzadowych i samorzadowych,

natomiast w przypadku planu wojewódzkiego marszalek ma obowiazek

zasiegnac opinii zarzadów powiatów.

Okreslajac relacje miedzy zadaniami powiatu oraz gminy mozna

stwierdzic w uproszczeniu, ze gminy wykonuja zadania lokalne, a powiaty

zadania ponadlokalne.

Zadania ponadlokalne sa jednak zróznicowane. Mozna wskazac nastepujace

ich kategorie:

1) ponadgminne zadania, tj. zadania, które swym zasiegiem przekraczaja

granice jednej gminy (np. budowa dróg powiatowych, zawiadywanie

przedsiebiorstwami komunikacyjnymi);

2) uzupelniajace zadania, zadania przekraczajace zdolnosc gminy

do swiadczenia okreslonych uslug publicznych, albo ze wzgledów

finansowych, braku odpowiednio wykwalifikowanego personelu, albo

tez ze wzgledów ekonomicznych, poniewaz pewne uslugi publiczne

racjonalnie moga byc swiadczone w odpowiedniej skali; chodzi tu

o takie instytucje, jak szpitale, szkoly licealne, domy starosci itd.

Mozna sobie takze teoretycznie wyobrazic trzecia kategorie zadan gminy, a mianowicie zadania wyrównawcze. Ich celem byloby wyrównywanie

zdolnosci do swiadczenia uslug publicznych miedzy gminami zasobnymi

finansowo a gminami slabszymi. Wymaga to jednak odpowiedniego systemu

finansowego, którego elementem bylaby instytucja wplat gminnych do

budzetu powiatu. W tym systemie gminy bogatsze wplacalyby wiecej do budzetu

niz gminy biedne. Z tych srodków budzetowych powiat móglby wspomagac

finansowo projekty rozwojowe gmin biednych. A wiec gminy bogate

w czesci finansowalyby gminy biedniejsze. Podstawa takiego rozwiazania

jest zasada solidarnosci. Aktualnie takich zadan powiaty nie posiadaja.

Do zadan wyrównawczych naleza takze powiatowe urzadzenia uzytecznosci

publicznej, z których moga korzystac wszystkie gminy, a wiec nie tylko biedne, ale takze bogate.

. Stosunki miedzy gmina a powiatem

Powiaty i wchodzące w skład powiatów gminy ponoszą wspólna

odpowiedzialność za świadczenia komunalne dla tej samej społeczności.

Działania powiatu i gminy maja charakter uzupełniający w przeciwieństwie

do miast na prawach powiatu, które same wykonują zarówno zadania

gminy, jak tez powiatu. Gminy i powiat stanowią polityczna i administracyjna

wspólnotę interesów, która polega przede wszystkim na identyczności politycznych interesów.

Relacje miedzy powiatem a gminami maja charakter interkomunalny;

oznacza to, ze są to stosunki miedzy dwoma samodzielnymi jednostkami

działającymi w sferze administracji samorządowej (komunalnej). Nie

można jednak z cala pewnością określić powiatu jako "gminy powiatowej",

ponieważ podważyłoby to istotę gminy jako jednostki samodzielnej,

działającej na własna odpowiedzialność. Nie wyklucza to oczywiście

stosunków kooperacyjnych miedzy tymi dwiema strukturami.

Absolutyzowanie samodzielności jednostek samorządu terytorialnego

prowadzi, jak to trafnie okreslil Jan Boc, do ich samotnosci. Samotny

jest powiat, ale także gmina, która w jego skład wchodzi, ponieważ powiat

w aktualnym kształcie nie jest struktura zapewniająca korelacje interesów

powiatu z wchodzącymi w jego sklad gminami. Wynika to z nastepujacych

powodów:

l) powiat nie spelnia funkcji wyrównawczej; jej realizacja wymagalaby

wspomagania finansowego budzetu powiatowego przez gminy,

a przede wszystkim gminy bogate; wprowadz'enie tej funkcji napotka

przeszkody, ale ich przezwyciezenie jest nieodzowne, by powiat mógl

spelniac konstruktywna role w systemie administracji publicznej;

w aktualnej swej postaci jest struktura zbedna, a jednoczesnie kosztowna;

2) ponadto ustawa powiatowa zawiera dwa zupelnie absurdalne zakazy;

pierwszy dotyczy zakazu laczenia mandatu radnego z radnym

powiatowym i wojewódzkim; jesli rada powiatu wybierana jest

w wyborach bezposrednich, to jedyna szansa uczestniczenia gmin

w procesach decyzyjnych organu stanowiacego powiatu jest czlonkostwo

radnych gminnych w radzie powiatu; taka mozliwosc wyeliminowano

ze szkoda zarówno dla gmin, jak i powiatu; uzasadniano

to ochrona samodzielnosci gminy.

W ustawie powiatowej - z tych samych powodów - znalazl sie

przepis zakazujacy powiatowi przejmowania zadan gmin.

Rozwiazanie to opiera sie na nieracjonalnym schematyzmie, poniewaz sa zadania, które

nie sa wymienione w ustawie powiatowej, a moglyby byc w pewnych

warunkach przez powiat realizowane, na przyklad utworzenie powiatowego

systemu informatycznego. W obecnym systemie prawnym konieczne

jest zawarcie porozumienia miedzygminnego lub utworzenie zwiazku

celowego. To rozwiazanie w sposób nieracjonalny petryfikuje uklad zadan

w powiecie w imie absolutyzowania samodzielnosci gminy. Byc moze sa

to slady naturalistycznej teorii gminy w naszym ustawodawstwie samorzadowym.

Województwo

Ustawa o samorzadzie województwa stanowi, ze województwo jest

regionalna wspólnota samorzadowa oraz najwieksza jednostka zasadniczego

podzialu terytorialnego kraju w celu wykonywania administracji

publicznej. Administracja ta na terenie województwa wykonywana jest

przez wojewode, który jest organem administracji rzadowej, oraz organy

samorzadowe (sejmik, zarzad oraz marszalka).

Wewnetrzna organizacja województwa samorzadowego

Aparat administracyjny samorzadu wojewódzkiego jest zorganizowany

analogicznie do aparatu pozostalych jednostek organizacyjnych samorzadu

terytorialnego.

1. Sejmik wojewódzki jest kolegialnym organem stanowiacym i kontrolnym

wybieranym bezposrednio przez mieszkanców województwa.

Takze kompetencje tego organu sa zblizone do analogicznych organów

innych jednostek samorzadu terytorialnego, jakkolwiek znajduja

sie wsród nich specyficzne kompetencje zwiazane z miedzynarodowa

wspólpraca regionalna· Komisja obowiazkowa jest komisja rewizyjna,

moga byc takze tworzone komisje stale (resortowe) lub dorazne

(problemowe). Mandatu radnego wojewódzkiego nie mozna laczyc

z mandatem radnego powiatowego i gminnego.

Kompetencje sejmiku województwa obejmują następujące sprawy:

- prawotwórcze, w postaci uchwalania aktów prawa miejscowego powszechnie obowiązujących na terenie województwa lub jego części,

- organizacyjne; obejmują one m.in.:

a) uchwalanie statutu województwa,

b) tworzenie i wyposażanie w majątek jego jednostek organizacyjnych,

c) podejmowanie decyzji o współdziałaniu z innymi jednostkami samorządowymi,

d) ustalanie zasad gospodarowania mieniem wojewódzkim,

- planistyczne, związane m.in. z uchwalaniem budżetu województwa, czy strategii rozwoju województwa i wieloletnich programów wojewódzkich,

- finansowo - majątkowe, polegające np. na podejmowaniu uchwał dotyczących spraw majątkowych i gospodarowania mieniem wojewódzkim (np. w zakresie zbycia, obciążania, czy dzierżawy nieruchomości), emisji obligacji, itp.

- kreacyjne, związane z wybieraniem członków zarządu województwa, powoływaniem i odwoływaniem skarbnika województwa na wniosek marszałka województwa,

- kontrolne, polegające w głównej mierze na stanowieniu o kierunkach działania zarządu oraz przyjmowaniu sprawozdań z tej działalności, oraz podejmowaniu uchwał w sprawie udzielenia lub odmowy udzielenia absolutorium zarządowi z wykonania budżetu,

- współpracy zagranicznej, dotyczące m.in. uczestnictwa w międzynarodowych zrzeszeniach regionalnych,

- inne sprawy, przekazane sejmikowi w drodze ustawy czy statutu województwa.

2. Zarzad województwa jest organem wykonawczym województwa.

W jego sklad wchodzi piec osób. Zarzad województwa wykonuje

zadania nalezace do samorzadu województwa, niezastrzezone dla

sejmiku wojewódzkiego i wojewódzkich samorzadowych jednostek

organizacyjnych.

3. Marszalek województwa nie jest okreslony wyraznie przez ustawe

jako organ województwa. Jest on jednak organem administracji publicznej

z uwagi na powierzone mu ustawowo kompetencje, a przede

wszystkim ze wzgledu na prawo do samodzielnego rozstrzygania

w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej.

Pelni takze funkcje kierownika urzedu marszalkowskiego; jest zatem

zwierzchnikiem sluzbowym pracowników urzedu, a takze kierowników

wojewódzkich samorzadowych jednostek organizacyjnych.

Wojewoda jest:

przedstawicielem Rady Ministrów w województwie,

zwierzchnikiem zespolonej administracji rządowej,

organem nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego,

organem wyższego stopnia w rozumieniu przepisów o postępowaniu administracyjnym, jeżeli ustawy szczególne tak stanowią,

reprezentantem Skarbu Państwa, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach."

20.WYBRANE FORMY DZIAŁAŃ ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

Działalność administracji publicznej można podzielić na dwie sfery, na sferę zewnętrzną i na sferę wewnętrzną.

Sfera zewnętrzna działalności administracji obejmuje działania w stosunku do podmiotów niepodporządkowanych organizacyjną, służbową podległością danemu organowi administracji. Jest to sfera stosunków z obywatelami, organizacjami społecznymi, samorządowymi itp., a także z jednostkami państwowymi i niepaństwowymi nie podlegającymi danemu organowi.

Sfera wewnętrzna działalności administracji to stosunki prawne z organami, jednostkami organizacyjnymi jak również z pracownikami bezpośrednio służbowo podporządkowanymi danemu organowi.

Rodzaje działan administracji można podzielić na działania władcze i działania niewładcze.

Działania władcze to akty administracyjne i akty normatywne. Organ administracyjny jednostronnie rozstrzyga o pozycji obywatela lub innego podmiotu, który musi podporządkować sie woli organu, gdyż ten w razie nieposłuszeństwa dysponuje środkami przymusu.

Działania niewładcze stawiają obywatela lub inny podmiot na równi z organem administracji, który nie zajmuje już pozycji dominującej.

Akty normatywne

Akty normatywne to władcze rozstrzygnięcia organu władzy publicznej - władzy wykonawczej, zawierające normy postępowania skierowane do ogólnie wskazanego adresata w sytuacji abstrakcyjnej. Akty te nie wskazują adresata imiennie, podają cechy, w przypadku zaistnienia których każda osoba staje się adresatem aktu. Przykładowe nazwy aktów normatywnych organów administracji: rozporządzenie, zarządzenie, uchwała, zarządzenie porządkowe, rozporządzenie porządkowe; trzeba jednak zaznaczyć, że nie każdy akt tak nazwany jest aktem normatywnym administracji.

Akty administracyjne

Akty administracyjne to podstawowa forma działania administracji. Są to oparte na przepisach prawa administracyjnego władcze, jednostronne oświadczenia woli organu administracji publicznej, a ich wykonanie zagwarantowane jest siłą przymusu państwowego. Akty administracyjne określają sytuację konkretnie wskazanego adresata w konkretnej, indywidualnie oznaczonej sprawie (tzw. podwójna konkretność aktu administracyjnego).

Rodzaje aktów administracyjnych:

• akty wewnętrzne

• akty zewnętrzne

• decyzje administracyjne

• pozwolenia

• zezwolenia

• koncesje

• licencje

• akty deklaratoryjne

• akty konstytutywne

• akty zależne od woli adresata

• akty niezależna od woli adresata

• akty wywołujące skutki cywilnoprawne

• akty niewywołujące skutków cywilnoprawnych

• akty regulujące sytuację prawną osób

• akty regulujące sytuację prawną rzeczy

• akty administracyjne zwiazane

• akty administracyjne swobodne

Ugody

Ugoda to pisemne porozumienie między stronami postępowania administracyjnego. Może być zawarte przed organem administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie w pierwszej instancji lub postępowanie odwoławcze. Ugoda poprzedzona jest zgodnym oświadczeniem stron o zamiarze jej zawarcia, ma przyczynić się do przyspieszenia i uproszczenia postępowania administracyjnego. Organ administracji uczestniczy w ugodzie poprzez sprawdzenie prawidłowaści zawartego pomiędzy stronami porozumienia a następnie zatwierdzenia go. Bez zatwierdzenia ugoda nie ma mocy prawnej. Ugodę sporządza się w formie pisemnej. Powinna ona zawierać: oznaczenie organu, przed którym została zawarta, datę sporządzenia, oznaczenie stron, przedmiot i treść ugody, wzmiankę o jej odczytaniu i przyjęciu, podpisy stron oraz podpis pracownika administracji publicznej, upoważnionego do sporządzenia ugody.

Porozumienia administracyjne

Porozumienie to niewładcza forma działania administracji. Zawierane jest między podmiotami niepowiązanymi organizacyjną lub służbową podległością. Stronami porozumienia mogą być wszystkie podmioty prawa administracyjnego. Sa nimi najczęsciej gminy i inne jednostki samorzadowe, organy administracji rządowej i inne jednostki organizacyjne wyposażone w osobowość prawną lub nie. Stosunki te cechuje równość sron. Jednak aby porozumienie mogło być nazwane administracyjnym, przynajmniej jedna ze stron musi realizowac zadania publiczne. Zobowiazania dotyczące realizacji zadań ze sfery publicznej są właśnie przedmiotem porozumienia. Zadania te mogą być wykonywane wspólnie lub zostać przekazane, przeniesione z jednej jadnostki administracji publicznej na drugą. Porozumienia mogą byc zawarte tylko w takiej sferze, w której dany organ, jednostka jest samodzielna. Porozumienia mają charakter wiążący.

Czynności cywilnoprawne

Wyżej omówione formy działania administracji publicznej regulowane są przepisami prawa administracyjnego, niektóre wywołują także obok skutków administracyjnych skutki cywilnoprawne. Organy adminisracji dokonują również czynności prawnych regulowanych przez kodeks cywilny. Działalność administracji oparta na prawie cywilnym dotyczy sfery świadczenia usług na rzecz społeczeństwa, zaspokajania jego potrzeb ( np. zaopatrywanie w energię, wodę, usuwanie nieczystości, utrzymywanie dróg, mostów, zakladów administracyjnych, budynków będących własnością państwa lub gminy) i pozyskiwania dóbr i usług niezbędnych dla funkcjonowania aparatu administracyjnego (np. oświetlenie i ogrzewanie pomieszczeń, zakup materiałów biurowych, mebli). Świadczenia ze strony administracji można podzielić na odpłatne i nieodpłatne. Świadczenia odpłatne wykonują z reguły przedsiębiorstwa użyteczności publicznej, natomiast świadczenia nieodpłatne wykonują same organy administracji publicznej lub zakłady administracyjne. Organy administracji publicznej moga działać na gruncie prawa cywilnego tylko w systemie zdecentralizowanym , szczególnie w systemine samorządu terytorialnego; potrzebna jest pewna swoboda w podejmowaniu decyzji, prawo samodzielnego dysponowania majątkiem.

Samorząd zawodowy -- powołana przez ustawę organizacja skupiająca osoby fizyczne wykonujące określony zawód zaufania publicznego bądź pełniące szczególnie odpowiedzialną służbę oraz realizująca zadania określone w przepisach prawa i/lub w statucie danego samorządu zawodowego. Samorząd zawodowy nazywany jest także izbą zawodową, a potocznie korporacją zawodową.

Istnienie samorządów zawodowych ma swoją podstawę w Konstytucji RP, której art. 17 ust. 1 stanowi: w drodze ustawy można tworzyć samorządy zawodowe, reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów.

Przynależność do samorządu zawodowego jest obligatoryjna dla osób chcących wykonywać dany zawód, bądź powstaje z mocy prawa w związku z mianowaniem na dane stanowisko.

Jednostki organizacyjne samorządu (izby) z reguły posiadają osobowość prawną, bądź na szczeblu centralnym, bądź na szczeblu terenowym, bądź wreszcie na obu szczeblach. Nie dotyczy to samorządów sędziowskich, prokuratorów, zawodowych kuratorów sądowych i referendarzy sądowych.

Poszczególne samorządy różnią się między sobą sposobem zorganizowania i zakresem powierzonych zadań. Z reguły do samorządów należy sądownictwo dyscyplinarne, piecza nad rejestracją osób wykonujących zawód, nad przestrzeganiem obowiązków zawodowych (etyki zawodowej, obowiązku szkolenia, obowiązku ubezpieczenia itp.), działalność socjalna na rzecz członków. W tym celu ich organy są wyposażone w kompetencje do stanowienia norm generalnych i abstrakcyjnych, które bywają nazywane prawem korporacyjnym albo wewnątrzkorporacyjnym, mimo że prawny charakter tych norm bywa często kwestionowany[potrzebny przypis]. Wśród tego typu aktów wyróżniają się swoją specyfiką kodeksy etyki zawodowej (zwane też zbiorami zasad), stosowane przez sądy dyscyplinarne.

Prawo wodne - ustawa.

Art. 1. 1. Ustawa reguluje gospodarowanie wodami zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, a w szczególności kształtowanie i ochronę zasobów wodnych, korzystanie z wód oraz zarządzanie zasobami wodnymi.

2. Gospodarowanie wodami jest prowadzone z zachowaniem zasady racjonalnego i całościowego traktowania zasobów wód powierzchniowych i podziemnych, z uwzględnieniem ich ilości i jakości.

3. Gospodarowanie wodami uwzględnia zasadę wspólnych interesów i jest realizowane przez współpracę administracji publicznej, użytkowników wód i przedstawicieli lokalnych społeczności, tak aby uzyskać maksymalne korzyści społeczne.

2. Instrumenty zarządzania zasobami wodnymi stanowią:

1) plany gospodarki wodnej,

2) pozwolenia wodnoprawne,

3) opłaty i należności w gospodarce wodnej,

4) kataster wodny,

5) kontrola gospodarowania wodami.

Art. 3. 1. Zarządzanie zasobami wodnymi jest realizowane z uwzględnieniem podziału państwa na obszary dorzeczy i regiony wodne.

---