1.Kazus: ubezwłasnowolniona Halina chciała wstąpić w związek małżeński.

Zgodnie z art. 11 KRO całkowite ubezwłasnowolnienie jednego lub obojga nupturientów jest jedną z przeszkód ( zakazów) zawarcia małżeństwa. Niestety Halina nie może zawrzeć związku małżeńskiego, a małżeństwo zawarte przez osobę całkowicie ubezwłasnowolnioną podlega unieważnieniu. Całkowicie ubezwłasnowolniony nie ma zdolności do czynności prawnych i nie można od niego oczekiwać, aby spełniał zadania małżeństwa i rodziny. Zakaz ten ma także chronić samego ubezwłasnowolnionego przed manipulacją jego osobą. Unieważnienia takiego małżeństwa może żądać każdy z małżonków, nie można jego unieważnić małżeństwa po uchyleniu ubezwłasnowolnienia.

Gdy zaś Halina jest ubezwłasnowolniona częściowo...

W przypadku osoby ubezwłasnowolnionej częściowo należy mieć na względzie art. 12 § 1 KRO, nie może zawrzeć małżeństwa osoba dotknięta chorobą psychiczną albo niedorozwojem umysłowym. Jeżeli jednak stan zdrowia lub umysłu takiej osoby nie zagraża małżeństwu ani zdrowiu przyszłego potomstwa i jeżeli osoba ta nie została ubezwłasnowolniona całkowicie, sąd może jej zezwolić na zawarcie małżeństwa.
Tak więc osoba ubezwłasnowolniona częściowo z powodu choroby psychicznej lub niedorozwoju umysłowego może zawrzeć związek małżeński, ale tylko jeżeli zgodzi się na to sąd opiekuńczy.

2.Kazus: odwołanie odwołania testamentu (czy jest możliwe itd.)

Jest możliwe odwołanie odwołania testamentu. Według prof. Justyńskiego w KC nie ma przepisu, który by regulował tę kwestię. Nie ma pozytywnego przepisu, który stwierdzałby, że odwołanie odwołania testamentu jest dopuszczalne, a w szczególności (i to będzie budziło wątpliwości) nie ma postanowień, które by regulowały kwestię. Co będzie wówczas gdy odwołamy odwołanie testamentu, jaki skutek prawny to wywoła? - Takie odwołanie jest dopuszczalne, ale nie wynika z żadnego konkretnego przepisu, ale z zasady swobody testowania i swobody odwołania testamentu.

Są 2 stanowiska:

a) rygorystyczne - było umieszczone w orzeczeniach SN. Zgodnie z tym stanowiskiem, testament pierwotnie odwołany nie odżywa (stał się już nieważny, a nieważnego nie można ożywić) - dochodzi do dziedziczenia ustawowego. Nie jest to konsekwentne stanowisko SN, w różnych orzeczeniach mamy mniej lub bardziej miękkie stanowisko w tej kwestii, a więc trudno jest mówić o wykrystalizowanym i ostatecznym poglądzie SN. ( większość doktryny podziela ten pogląd Gwiazdomorski, Wójcik)

b) drugie stanowisko, bardziej właściwe, opiera się na przekonaniu, że ocena nie może być automatyczna - ocena kwestii odżycia testamentu powinna uwzględniać przede wszystkim wolę testatora. Czyli nie ma generalnej reguły czy odżywa, czy nie, tylko jest inna reguła - czego chciał testator. Jeżeli chciał odżycia - odżywa, nie chciał - dziedziczenie ustawowe. Zwykle po to odwołuje się odwołanie, żeby doszło do dziedziczenia pierwotnego testamentu. Decydujaca jest wola testatora.

Prof. Justyński „ SN w ostatnim orzeczeniu wskazał, że testament co do zasady nie odżywa, natomiast jeśli taka była wola testatora, to może odżyć. Ja jestem zdania, że akcent powinien być odwrotnie położony - mianowicie, co do zasady odżywa, a jeżeli była inna wola testatora i da się ją ustalić, to nie będzie odżywał. To moje stanowisko jest bardziej logiczne, bardziej odpowiada powszechnemu poczuciu co się dzieje z testamentem odwołanym czy z odwołaniem odwołania.”

3. Zarzut plurium concumbentium

Zarzut ten występuje przy ustaleniu ojcostwa. Obalenia wniosku domniemania, iż pozwany jest ojcem dziecka , może nastąpić wskutek udowodnienia faktu, iż w okresie koncepcyjnym matka dziecka obcowała cieleśnie z jeszcze innym mężczyzną ( exceptio plurium concubentium). Zgodnie z art. 85 KRO, wykazanie tego faktu nie powoduje automatycznego oddalenia powództwa, lecz może być skuteczne tylko wtedy, gdy ojcostwo innego mężczyzny jest bardziej prawdopodobne.

Ciężar tego dowodu spoczywa na pozwanym. Zarzut ten jest trudny do udowodnienia m.in. ze względu na intymność pożycia małżeńskiego.

Prof. Justyński „Nasza procedura w zakresie ustalenia sądowego ojcostwa nie przewiduje możliwości, do pozwania kogoś innego, nie przewiduje pozwania jednocześnie 2,3,4 mężczyzn i przebadania, który z nich jest najbardziej prawdopodobnym ojcem. Cały proces toczy się przeciwko jednemu a więc pozwanym i tak będzie, mimo że twierdzi, iż kobieta spała jeszcze z innymi mężczyznami. „

Udowodnienie współżycia matki dziecka z innym mężczyzną nie powoduje włączenia go

do udziału w sprawie w charakterze strony, a zatem nie jest możliwe przeprowadzenie dowodów przyrodniczych dla wykazania prawdopodobieństwa jego ojcostwa. W takiej sytuacji trudno realizować dyrektywę SN, aby sąd rozpoznający wnikliwie ocenił całokształt materiału dowodowego. Z niedostatków aktualnej praktyki sądowej , w sprawach, w których zasadnie podniesiono zarzut plurium concubetium, zdaje sobie sprawę sam SN, który w swych zaleceniach kierunkowych z 1976 roku uważa za pożądane przeprowadzenie dowodów przyrodniczych także co do innego mężczyzny, który nie jest stroną, jeżeli wyrazi on na to zgodę. ( mało skuteczne).

Smyczyński wysnuwa tezę, iż można by powołać w charakterze strony mężczyznę, z którym obcowała cieleśnie kobieta w okresie koncepcyjnym na podstawie art. 194 p.1 KPC, ponieważ objęty on jest domniemaniem z art 85 KRO. Dopuszczalność takiego wezwania nie jest sprzeczna z charakterem postępowania o ustalenie ojcostwa, a jednocześnie korzystna dla jego skuteczności.

4.Dyrektywy wyboru opieki dla małoletniego i ubezwłasnowolnionego

a) dla małoletniego:

Podstawowym kryterium wyboru opiekuna jest dobro dziecka. Są jednak pewne preferencje - art. 149. Sąd nie jest nimi związany, może inaczej zdecydować,

1. ale w pierwszej kolejności należy wziąć pod uwagę osobę wskazaną przez ojca lub matkę, o ile nie byli pozbawieni oni władzy rodzicielskiej ,o ile to jest zgodne z dobrem dziecka

2. W drugiej kolejności krewni lub osoby bliskie małoletniego lub rodziców (§ 2)

3. Po 3cie jeżeli chodzi o ustanowienie opieki nad osobą przebywającą w rodzinie zastępczej, to ustanawia się na ogół rodziców zastępczych

4. W braku tych wszystkich osób sąd opiekuńczy zwraca się do właściwego organu , organizacji społecznej do której należy piecza nad małoletnimi.

Sąd nie jest tym związany. Może być tak, że dobro dziecka będzie wskazywało na inną osobę, a dobro dziecka jest podstawowym kryterium. Jeśli dobro dziecka przemawia przeciwko tym osobom wskazanym to sąd może nie wyznaczyć.

Art. 148 wyznacza przesłanki negatywne:

1. Nie może być ustanowiona opiekunem osoba, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych albo została pozbawiona praw publicznych.

§ 1a. Opiekunem małoletniego nie może być ustanowiona także osoba, która została pozbawiona władzy rodzicielskiej albo skazana za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności albo za umyślne przestępstwo z użyciem przemocy wobec osoby lub przestępstwo popełnione na szkodę małoletniego lub we współdziałaniu z nim, albo osoba, wobec której orzeczono zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowywaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub opieką nad nimi, lub obowiązek powstrzymywania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami lub zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu.

Ustawodawca wyraził także generalną dyrektywę iż, nie może być ustanowiony opiekunem ten, w stosunku do kogo zachodzi prawdopodobieństwo, że nie wywiąże się należycie z obowiązków opiekuna

b) osoba ubezwłasnowolniona

Regułą jest powołanie 1 opiekuna, chyba , że powołuje się małżonków- rodziców ubezwłasnowolnionego.

Art. 176 wskazuje, jak to powinno wyglądać.

Opiekunem osoby dorosłej powinien być przede wszystkim jej

1) Małżonek

2. W braku tego Ojciec lub matka

Gdyby jednak taki wybór opiekuna był niemożliwy lub niezgodny z dobrem poddanego opiece należy stosować art. 149KRO . Dobro ubezwłasnowolnionego jest na pierwszym miejscu, więc nie zawsze małżonek jest najlepszym wyborem ( np. toczy się postępowanie o rozwód)

5.Niegodność alimentowania

KRO nie reguluje tej kwestii. Istnieje poważna potrzeba. Chodzi o sytuacje, gdy osoba domagająca się alimentów od zobowiązanego zachowuję się w stosunku do niego w sposób niemoralny, naruszający zasady współżycia społecznego. Niegodność może wynikać z faktu zawinionego, rażącą niewłaściwego zachowania się względem zobowiązanego np. uprawniony do alimentów pobił zobowiązanego lub też zawinionego, lekkomyślnego postępowania, które spowodowało stan niedostatku. Powstaje wątpliwość czy uprawniony formalnie może domagać się alimentów. Różne tendencje ścierały się cały czas ze sobą.

1. Do lat 80 panowało stanowisko zgodnie, z którym obowiązek alimentacyjny ma swoje źródło w więzi prawnej, które zawsze są zgodne z zasadami współżycia społecznego. Najwyższym celem jest, aby rodzina sobie pomagała i nie można oddalić żądania alimentacyjnego uprawnionego na podstawie art. 5 KC (bo KRO nie ma jakieś normy dot. obowiązku alimentacyjnego więc wchodziłoby w grę użycie art. 5)

2. potem pojawiło się drugie stanowisko, że prawo do żądania alimentów jest takim uprawnieniem, które może być wykonywane zgodnie bądź niezgodnie z zasadami współżycia społecznego a nawet w skrajnych przypadkach może być to uprawnienie nadużyte, więc to można to żądanie oddalić na podstawie art. 5 z powołaniem się na zasady współżycia społecznego. Nawet, gdy z materialnego punktu widzenia zobowiązany mógłby spełnić obowiązek, istnieje potrzeba po stronie uprawnionego ale mimo to przyjmujemy, że ze względu na niemoralne zachowanie uprawnionego nie będzie mógł ich dostać. Inny układ niż gdyby zobowiązany nie mógł. Tak się wypowiedział SN w wytycznych z 1987 roku.

Po nowelizacji KRO w 2008 roku ustawodawca w art. 144 ( 1) stwierdził wprost: Zobowiązany może uchylić się od wykonania obowiązku alimentacyjnego względem uprawnionego, jeżeli żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Nie dotyczy to obowiązku rodziców względem ich małoletniego dziecka.

Według aktualnego stanu prawnego pozwany powołuje się na art. 144, a nie na art. 5 KC.

WYJĄTEK: Jeżeli domaga się alimentów, uprawnione dziecko, które nie ukończyło jeszcze 18 lat (małoletni a nie niesamodzielny) jeśli on żąda alimentów to jego żądanie nie może być oddalone. Przyjmuję się, że jeśli dzieci są niemoralne to przez rodziców.

Nie można żądać alimentów wobec innej osoby bo nie ma przesłanki powodującej powstanie obowiązku alimentacyjnego wobec osoby z dalszej kolejności.

6.Wymagalność zapisu i przedawnienie

Zgodnie z art. 970 roszczenie o wykonanie zapisu staje się wymagalne, w braku odmiennej woli spadkodawcy( np. poprzez uczynienie zapisu pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu), niezwłocznie po ogłoszeniu testamentu. Spadkodawca może także w testamencie określić termin wykonania zapisu przez spadkobiercę, nadejście tego terminu powoduje stan wymagalności roszczenia. Oznaczony przez spadkodawcę termin nie może kolidować z istotą zobowiązania wynikającego z zapisu np. nie może on zostać określony na chwilę otwarcia spadku. Jeżeli zobowiązanym jest zapisobierca, może on się wstrzymać z wykonaniem dalszego zapisu, aż do chwili wykonania zapisu przez spadkobiercę.

Roszczenie o wykonanie zapisu przedawnia się z upływem 5 lat od dnia wymagalności zapisu.

7.Błąd jako wada umowy o dziale spadku

Błąd jako wada oświadczenia woli do umowy o dziale spadku został określony w art. 1054 KC. Zgodnie z tym przepisem uchylenie się od skutków prawnych umowy o dział spadku zawartej pod wpływem błędu , może nastąpić tylko wtedy, gdy błąd dotyczył stanu faktycznego, który strony uważały za niewątpliwy. W ten sposób ustawodawca ograniczył możliwość uchylenia się od skutków umowy o dział spadku powołując się na błąd. Użyty w przepisie zwrot "stan faktyczny"

należy interpretować stosunkowo szeroko, zakresem tego pojęcia należy objąć zarówno

okoliczności czysto faktyczne, na przykład stan techniczny lub wartość poszczególnych

przedmiotów, jak też okoliczności o charakterze prawnym, na przykład wielkość udziałów

spadkowych, przynależność określonych przedmiotów do majątku spadkowego. Artykuł 1045 k.c. nie będzie miał zastosowania przy błędzie wywołanym podstępnie. Przy podstępie możliwość uchylenia się od skutków prawnych umowy o dział spadku należy oceniać w płaszczyźnie art. 86 k.c. Ustawa nie rozstrzyga, czy wszyscy spadkobiercy muszą złożyć oświadczenie o

uchyleniu się od skutków prawnych złożonych oświadczeń woli. Wydaje się jednak, że do skutecznego uchylenia się od skutków prawnych umowy zawartej pod wpływem

błędu nie jest wymagane złożenie oświadczenia woli przez wszystkich

zainteresowanych. Do wzruszenia umowy wystarczy złożenie oświadczenia o uchyleniu

się od skutków umowy o dział spadku przez jednego tylko spadkobiercę.

8.Zaręczyny

Zaręczyny (sponsalia) to taki zamanifestowany na zewnątrz, w różnych formach tradycyjnych, zamiar zawarcia związku małżeńskiego, mogą być bardzo uroczyste z udziałem bliższych i dalszych krewnych. Chodzi o zamanifestowanie stanowczego zamiaru zawarcia związku małżeńskiego. W prawie polskim nie jest to uregulowane. Nie zawsze jednak tak było, regulowało je jeszcze prawo małżeńskie z 1935 roku, regulowane jest w prawie wyznaniowym - kanon 1062 kodeksu kanonicznego. Można się spotkać jedynie w obecnym stanie prawnym z porównaniem wyczekiwania okresu 1 miesiąca od od złożenia zapewnienia o braku przeszkód małżeńskich oraz obowiązku przedstawienia niezbędnych dokumentów kierownikowi USC.

Obecnie u nas nie ma regulacji → co z tego wynika?

Oczywiście gdy zaręczyny były regulowane nie wywodzono z tego nigdy obowiązku zawarcia związku małżeńskiego, mimo że traktowano jako specyficzną instytucję prawa rodzinnego. Pojawiały się jednak negatywne konsekwencje dla zaręczonych, w sytuacji gdy jeden z nich w sposób zawiniony odstąpił od zawarcia związku małżeńskiego. Współcześnie zaręczyny są regulowane w niektórych porządkach prawnych, dobrym przykładem jest tutaj BGB czyli kodeks cywilny niemiecki, który bardzo szczegółowo reguluje tą kwestię.

Jak wyglądała by sprawa w prawie polskim gdyby pojawiły się takie problemy.?

- nie dopuszczalne jest żądanie zawarcia związku małżeńskiego, bo to godzi w istotę małżeństwa → nie można traktować zaręczyn jako umowy przedwstępnej (umowa przedwstępna to jest taka instytucja, której istotą jest to, że przyrzeka się zawarcie innej umowy (umowa przyrzeczona) jeśli nie zostanie wykonana ta umowa, to pojawiają się problemy odszkodowawcze, ewentualnie problem przymusowego zawarcia tej umowy, zależnie od tego w jakiej formie została zawarta umowa przedwstępna, jeżeli w takiej samej jaka jest wymagana do zawarcia umowy przyrzeczonej to możliwe jest dochodzenie przymusowego zawarcia umowy. Z tego względu formaliści wywodzą brak możliwości domagania się przymusowego zawarcia małżeństwa (abstrahując od samej istoty małżeństwa) gdyż nie została zawarta we właściwej dla związku małżeńskiego formie. Przeważa stanowisko, że małżeństwo jest kontraktem (jest umową) oczywiście bardzo specyficznym. Są też tacy, którzy absolutnie wykluczają, że jest ono umową, zwracając uwagę chociażby na udział kierownika urzędu stanu cywilnego.

- nie dopuszczalne byłoby też zastrzeżenie kary umownej w zaręczynach np. jak się ze mną nie ożenisz to zapłacisz mi sto tysięcy złotych. Tutaj uzasadnieniem jest wykroczenie poza granice swobody umów art. 353¹ KC naruszało by to istotę tego zobowiązania do stosunku prawnego małżeństwa.

- Natomiast na gruncie prawa polskiego byłoby dopuszczalne domagania się naprawienia szkody, na podstawie art. 415 KC. Ewentualnie jeśli by w tym dostrzegać umowę do można by się odwoływać do art. 471 czyli ogólne przepisy odszkodowawcze - odpowiedzialność kontraktowa. W każdym razie tam jest konieczne zawinienie, czyli jeśli chcieć domagać się odszkodowani, to po stronie tego narzeczonego, który wymigał się musiałaby być wina (bo mogą być też obiektywne przeszkody, który uniemożliwiają zawarcie związku małżeńskiego).

• byłoby również możliwe domaganie się zwrotu podarków, takie żądanie znajduje poparcie w konstrukcji świadczenia nienależnego art. 415 KC. Odpadł cel świadczenia, bo darowizna była świadczona nie dlatego że chcieli świadczyć, tylko świadczyli w związku ze ślubem. W ten sposób można uzasadnić, że zwrot podarków ślubnych byłby możliwy.

9.Unieważnienie uznania ojcostwa

Unieważnienie uznania było możliwe przed nowelizacją kodeksu, która weszła w życie w 2009 roku. Wtedy było tak: Mężczyzna może żądać unieważnienia tego uznania w ciągu roku z powodu wad oświadczenia woli. To samo dotyczy oświadczeń osób, których wola jest potrzebna do uznania, czyli wada oświadczenia woli może prowadzić do unieważnienia uznania. Najczęściej powoływaną wadą jest błąd. Nie jest wystarczająco doniosłym błędem taka sytuacja, gdy okazuje się, że mężczyzna, który uznał dziecko nie jest ojcem, trzeba wskazać błąd rozumowania na podstawie, którego on doszedł do wniosku, że jest ojcem dziecka np. matka mówi temu mężczyźnie, że to jest wcześniak a potem okazuję się, że dziecko jest w pełni rozwinięte, bo ciąża trwała 9 miesięcy, a ten mężczyzna nie spółkował z tą kobietą w tym okresie. Trzeba przyznać, że przy uznaniu nieważne jest czy ten mężczyzna jest faktycznym ojcem dziecka, tego się przecież nie bada. Stabilizacja stosunków rodzinnych jest ważniejsza niż sama prawda obiektywna.

Obecnie istnieje instytucja uznania bezskuteczności uznania:

Dzięki tej zmianie możliwe jest wytoczenie pozwu przez matkę dziecka lub ojca w przypadku wystąpienia nowych okoliczności odnośnie biologicznego ojcostwa dziecka. W terminie do 6 miesięcy od dnia, w którym osoba dowiedziała się, że wskazany mężczyzna nie jest biologicznym ojcem dziecka. Z powództwem o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa może wystąpić

a) matka dziecka,

b)ojciec dziecka

c)dziecko w terminie 3 lat od uzyskania pełnoletniości.

Możliwość wystąpienia z powództwem o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa, pozwala na anulowanie uznania ojcostwa, jeżeli okaże się, że mężczyzna, który uznał dziecko, nie jest jego biologicznym ojcem .

W odróżnieniu od postępowania o zaprzeczenie ojcostwa, termin na złożenie powództwa o stwierdzenie bezskuteczności uznania nie jest związany z terminem urodzenia dziecka, a z datą w której uznający dowiedział się o tym, że dziecko nie pochodzi od niego.

Ubezskutecznienia uznania nie można domagać się po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności. Po tym czasie- tylko ono może wytoczyć powództwo przeciwko ojcu.

Kogo należy pozwać:

Kwestia osób pozwanych (istotna dla skuteczności powództwa) zależy od tego, kto występuje z powództwem:

jeśli powodem jest ojciec, pozywa matkę oraz dziecko (lub samo dziecko jeśli matka nie żyje),

• jeśli powodem jest matka - pozywa ojca oraz dziecko (lub samo dziecko jeśli ojciec nie żyje),

• jeśli powodem jest dziecko- pozywa matkę oraz ojca (lub samemu ojcu jeśli matka nie żyje).

Jeśli powodem jest dziecko, a mężczyzna, który je uznał nie żyje, powództwo musi być wytoczone przeciwko kuratorowi powołanemu w jego miejsce przez sąd opiekuńczy.

Powództwo nie może być wytoczone po śmierci dziecka.

Jedynym wyjątkiem od ostatniej sytuacji, jest przypadek, w którym uznanie dziecka nastąpiło już po jego śmierci. W takim wypadku powództwo musi być wytoczone do dnia, w którym dziecko osiągnęło by pełnoletność.

10.Dziedziczenie fundacji

Fundacja ustanowiona w testamencie przez spadkodawcę może być spadkobiercą, jeżeli zostanie wpisana do rejestru w ciągu dwóch lat od ogłoszenia testamentu. Przyjmuje się fikcję prawną, iż fundacja istniała w chwili otwarcia spadku. Fundacja ustanowiona w testamencie nie może odrzucić przypadającego jej spadku. Gdyby była możliwość odrzucenia spadku przez fundację kolidowałoby to w zasadniczy sposób z przewidzianą przez ustawę formą ustanawiania fundacji w drodze czynności prawnej prawnej mortis causa.

W celu zabezpieczenia przypadającej fundacji masy spadkowej, sąd może wyznaczyć kuratora spadku. Jeżeli fundacja została ustanowiona jako współspadkobierca, wyłączony jest podział masy spadkowej, do momentu wydania decyzji o jej założeniu lub o odmowie zatwierdzenia. Fundacja może być także ustanowiona jako zapisobierca , przysługuje jej roszczenie o wykonanie zapisu.

11. czy gmina, Skarb Państwa, fundacja, bank, spółdzielnia - mogą odrzucić spadek?

Skarb Państwa ani gmina nie mogą odrzucić spadku który im przypadł z mocy ustawy. Skarb Państwa ani gmina nie składają oświadczenia o przyjęciu spadku, a spadek uważa się za przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza. Spadek do którego powołanie wynika z testamentu mogą odrzucić.

Nie jest też raczej możliwe odrzucenie przez fundację powołaną w testamencie spadku do którego została powołana na mocy tego testamentu.

[art. 1023 k.c]

12. jakie są skutki niezłożenia oświadczenia woli o chęci nabycia lub odrzuceniu spadku?

Brak oświadczenia spadkobiercy o przyjęciu lub odrzuceniu spadku złożonego w ciągu sześciu miesięcu od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku. Jednakże gdy spadkobiercą jest osoba nie mająca pełnej zdolności do czynności prawnych albo osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, albo osoba prawna, brak oświadczenia spadkobiercy w terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

[art. 1015 k.c.]

13. czy prowadzenie działalności gospodarczej przez jednego z małżonków może być jednym z ważnych powodów, z których to sąd orzeka z rozdzielności majątkowej

Pojęcie ważnych powodów ma charakter klauzuli generalnej. W każdej więc rozstrzyganej sprawie sąd musi doprecyzować treść tego pojęcia stosownie do okoliczności faktycznych. Przy ocenie ważnych powodów chodzi o to, aby zapewnić ochronę interesu majątkowego małżonka ekonomicznie słabszego przed dowolnym uchylaniem ustroju wspólności. Dlatego też pojęcie to odnosi się do takich okoliczności i sytuacji, w której dalsze trwanie wspólności zagrażałoby interesom rodziny i interesom majątkowym drugiego małżonka. Po 1989 r. w związku z podejmowaniem przez obywateli indywidualnej działalności gospodarczej, a zwłaszcza w razie jej niepowodzenia, żądanie orzeczenia pełnej rozdzielności majątkowej stało się zjawiskiem coraz częstszym. W związku z tym zmienia się wykładnia pojęcia ważnych powodów, a w szczególności pojawia się potrzeba wyważenia stopnia ochrony rodziny i ochrony wierzycieli.

14. czy po zniesieniu separacji "automatycznie" wraca stan sprzed separacji?

Na zgodne żądanie małżonków sąd orzeka o zniesieniu separacji. Z chwilą zniesienia separacji ustają jej skutki. Znosząc separację sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem małżonków.

Orzeczenie separacji powoduje powstanie między małżonkami rozdzielności majątkowej. Z chwilą zniesienia separacji powstaje między małżonkami ustawowy ustrój majątkowy. Na zgodny wniosek małżonków sąd orzeka o utrzymaniu między małżonkami rozdzielności majątkowej.

[art. 54 i 61⁶ k.r.o.]

15. różnice między uznaniem dziecka, a uznaniem ojcostwa

Jeżeli nie zachodzi domniemanie, że ojcem dziecka jest mąż jego matki, albo gdy domniemanie takie zostało obalone, ustalenie ojcostwa może nastąpić albo przez uznanie ojcostwa albo na mocy orzeczenia sądu.

Jeśli ojciec dziecka nie jest mężem jego matki - aby dziecko mogło być uznane za jego, musi dokonać uznania ojcostwa (do nie dawna zwanego uznaniem dziecka). Od 13 czerwca 2009 roku zmieniły się zasady tej procedury.

Różnica między uznaniem dziecka a ojcostwa jest taka:
- kiedys uznawalo sie DZIECKO - tzn. czy bylo sie jego ojcem, czy nie to nie mialo absolutnie zadnego znaczenia - uznawalo sie dziecko ZA SWOJE.
- Obecnie uznaje sie ojcostwo - tzn. oświadcza sie, ze jest sie ojcem dziecka (matka potwierdza ze ten mezczyzna jest ojcem dziecka).

[art. 72 k.c. oraz http://forumprawne.org/prawo-rodzinne-opiekuncze/113382-uznanie-dziecka-uznanie-ojcostwa.html]

16. czy możliwe jest unieważnienie małżeństwa, gdy uznany za zmarłego "ożyje"?
W razie uznania jednego z małżonków za zmarłego domniemywa się, że małżeństwo ustało z chwilą, która w orzeczeniu o uznaniu tego małżonka za zmarłego została oznaczona jako chwila jego śmierci.

Jeżeli po uznaniu jednego z małżonków za zmarłego drugi małżonek zawarł nowy związek małżeński, związek ten nie może być unieważniony z tego powodu, że małżonek uznany za zmarłego żyje albo że jego śmierć nastąpiła w innej chwili aniżeli chwila oznaczona w orzeczeniu o uznaniu za zmarłego. Przepisu tego nie stosuje się, jeżeli w chwili zawarcia nowego związku małżeńskiego strony wiedziały, że małżonek uznany za zmarłego pozostaje przy życiu.

[art. 55 k.r.o.]

17. kazus dot. przesłanek unieważnienia uznania dziecka

(uznanie dziecka - dziś uznanie ojcostwa)

Uznanie dziecka może jednak zostać unieważnione przez zainteresowany podmiot (zarówno domniemany ojciec, jak i matka mogą żądać unieważnienia w ciągu roku od uznania dziecka, natomiast dziecko w ciągu trzech lat od osiągnięcia pełnoletności) . Można to czynić wyłącznie na drodze sądowej.

Należy więc złożyć pozew w sądzie rejonowym, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania pozwanego. Przyczyną unieważnienia uznania dziecka może być tylko wada oświadczenia woli, wśród których wyróżniamy:

- błąd;

- groźbę;

- wyłącznie świadomości;

- pozorność;

- podstęp.

Wątpliwości ojca co do jego ojcostwa, już po dokonaniu uznania nie są wystarczającą przesłanką do unieważnienia wcześniejszego oświadczenia.

Wyjątkiem mogłaby być sytuacja, gdy ojciec zdecydował się na uznanie dziecka po okazaniu mu wyników badań, które później okazałby się fałszywe. Sama możliwość, że ojcem dziecka jest inna osoba, nie może stanowić podstawy do unieważnienia uznania.

18.Czy wierzyciel alimentacyjny może dochodzić roszczeń z majątku wspólnego małżonków? Uzasadnij!

W odniesieniu do odpowiedzialności za długi małżonków należy odnieść się do podstawy odpowiedzialności. W tym wypadku mamy do czynienia z odpowiedzialnością za długi jednego z małżonków, które zostały określone w artykule 41. KRO. Zobowiązanie alimentacyjne należy do zobowiązań nie wynikających z czynności prawnych. Konsekwencją będzie możność dochodzenia roszczeń przez wierzyciela z:

• majątku osobistego małżonka będącego dłużnikiem,

• w ograniczonym stopniu z majątku wspólnego:

3. wynagrodzenie dłużnika za pracę lub dochody uzyskane z jego innej działalności zarobkowej

4. korzyści uzyskane z tytułu praw autorskich małżonka- dłużnika, praw pokrewnych, praw własności przemysłowej oraz innych praw twórcy,

19. Czy przy uznaniu ojcostwa 17-letniego ojca dziecka potrzebna jest zgoda przedstawiciela ustawowego?

Uznanie ojcostwa jest możliwe po ukończeniu przez mężczyznę od którego dziecko pochodzi 16 lat oraz gdy nie zachodzą przesłanki do ubezwłasnowolnienia całkowitego. Przyznając kompetencję do dobrowolnego ustalenia pochodzenia dziecka ustawodawca podkreślił, że rodzice są w tym wieku wystarczająco dorośli, aby zrozumieć znaczenie uznania ojcostwa. Skuteczność złożonego oświadczenia o uznaniu ojcostwa nie jest uzależniona od zgody przedstawiciela ustawowego dziecka ani małoletniego rodzica. Jednak aby zapobiec zbyt lekkomyślnemu podejmowaniu decyzji, małoletni rodzic swoje oświadczenie składa wyłącznie przed sądem opiekuńczym. Kierownik USC odmówi przyjęcia oświadczenia, gdy zainteresowani ich złożeniem są niepełnoletni rodzice. (art.73 par.3 KRO)

20. Niegodność alimentowania i kiedy nie można z niej korzystać

Niegodność alimentowania - możliwość uchylenia się od obowiązku alimentacyjnego. Osoba domagająca się alimentów od zobowiązanego zachowuje się w stosunku do niego w sposób niemoralny, naruszający zasady współżycia społecznego. Nie dotyczy to jednak zachowania rodziców wobec ich małoletniego dziecka.

Niegodność uprawnionego może wynikać z:

-faktu zawinionego, rażąco niewłaściwego zachowania się względem zobowiązanego

-zawinionego lekkomyślnego postępowania, które spowodowało stan niedostatku (np. wielokrotne pobicie ojca, a żądanie z powodu utraty pracy)

Według obecnego stanu prawnego ( po nowelizacji 2008 r ) zobowiązany nie może powołać się na nadużycie prawa podmiotowego - art. 5 KC, ze względu na to, że istnieje samodzielna podstawa prawna w prawie alimentacyjnym oddalenia roszczenia ze względu na jego sprzeczność z ZWS.

Art. 133. §3 - możliwość uchylenia się od utrzymania samodzielnego dziecka pełnoletniego.

§ 3. Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

21. Dyrektywy wyboru opieki na małoletnim

Opieka prawna nad małoletnim jest traktowana jako surogat władzy rodzicielskiej.

Ustanawiana jest gdy małoletni z różnych powodów nie znajduje się pod władzą rodzicielską:

-gdy rodzice małoletniego nie żyją

-rodzice małoletniego są nieznani

-rodzicom małoletniego nie przysługuje władza rodzicielska ze względu na brak pełnej zdolności do czynności prawnych

-rodzice małoletniego są pozbawieni władzy rodzicielskiej

-rodzicom małoletniego zawieszono władzę rodzicielską

Konsekwencją wystąpienia choćby jednej z tych przesłanek jest konieczność ustanowienia przez sąd opieki prawnej - wyznaczenia opiekuna , który będzie realizował wszystkie prawa i obowiązki wynikające z opieki.

Podstawowym kryterium wyboru opiekuna jest dobro dziecka, choć art. 149 wskazuje preferencje wyboru.

Art. 149.

§ 1. Gdy wzgląd na dobro pozostającego pod opieką nie stoi temu na przeszkodzie, opiekunem małoletniego powinna być ustanowiona przede wszystkim osoba wskazana przez ojca lub matkę, jeżeli nie byli pozbawieni władzy rodzicielskiej.

§ 2. Jeżeli opiekunem nie została ustanowiona osoba wymieniona w paragrafie poprzedzającym, opiekun powinien być ustanowiony spośród krewnych lub innych osób bliskich pozostającego pod opieką albo jego rodziców.

§ 3. W braku takich osób sąd opiekuńczy zwraca się o wskazanie osoby, której opieka mogłaby być powierzona, do właściwej jednostki organizacyjnej pomocy społecznej albo do organizacji społecznej, do której należy piecza nad małoletnimi, a jeżeli pozostający pod opieką przebywa w placówce opiekuńczo-wychowawczej albo innej podobnej placówce, w zakładzie poprawczym lub w schronisku dla nieletnich sąd może się zwrócić także do tej placówki albo do tego zakładu lub schroniska.

§ 4. W razie potrzeby ustanowienia opieki dla małoletniego umieszczonego w pieczy zastępczej, sąd powierza sprawowanie opieki, przede wszystkim:

1) w przypadku umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej - rodzicom zastępczym,

2) w przypadku umieszczenia dziecka w rodzinnym domu dziecka - osobom prowadzącym ten dom,

3) w przypadku umieszczenia dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego - osobom prowadzącym tę placówkę,

4) w przypadku umieszczenia dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej: socjalizacyjnej, specjalistyczno-terapeutycznej, interwencyjnej lub regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej - osobom bliskim dziecka

- w terminie 7 dni od uprawomocnienia się postanowienia o pozbawieniu władzy rodzicielskiej.

§ 5. W wypadku, o którym mowa w art. 1191 § 1, nie stosuje się przepisów § 1, 2 i 4 pkt 4. (gdy rodzice wyrazili zgodę blankietową na przysposobienie)

W odniesieniu do dyrektyw wyboru opiekuna mają zastosowanie przesłanki negatywne określone artykułem 148.

Art. 148. § 1. Nie może być ustanowiona opiekunem osoba, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych albo została pozbawiona praw publicznych.

§ 1a. Opiekunem małoletniego nie może być ustanowiona także osoba, która została pozbawiona władzy rodzicielskiej albo skazana za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności albo za umyślne przestępstwo z użyciem przemocy wobec osoby lub przestępstwo popełnione na szkodę małoletniego lub we współdziałaniu z nim, albo osoba, wobec której orzeczono zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowywaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub opieką nad nimi, lub obowiązek powstrzymywania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami lub zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu.

§ 2. Nie może być ustanowiony opiekunem ten, w stosunku do kogo zachodzi prawdopodobieństwo, że nie wywiąże się należycie z obowiązków opiekuna.

22. Czy testament holograficzny można unieważnić z powodu braku daty? Uzasadnij!

• Testament Holograficzny :

• sporządzony jest własnoręcznym pismem -

• Opatrzony datą - celem jest ustalenie czy testator w chwili rozrządzenia posiadał zdolność testowania oraz ustalenia kolejności sporządzonych kilku testamentów. Brak daty nie powoduje nieważności jeśli nie ma wątpliwości co do zdolności testowania, treści testamentu lub co do wzajemnego stosunku kilku testamentów

• Opatrzony podpisem

23. Wyjaśnij pojęcia: konwersja testamentu, kodycyl.

Konwersja testamentu:

POJĘCIE - chodzi o możliwość potraktowania testamentu nieodpowiadającego wymogom określonej formy jako testamentu sporządzonego w innej przewidzianej formie;

Konwersja polega na tym, że w miejsce zamierzonej czynności prawnej zostaje substytuowana inna czynność prawna, o ile zamierzona czynność odpowiada wszystkim wymogom owej innej, zastępczej czynności prawnej (umożliwia ona realizację tego samego lub podobnego celu). Cechy konwersji:

• Dokonuje się na podstawie szczególnego przepisu ustawy odnoszącego się do konkretnego stanu faktycznego

• Następuje z mocy prawa

• Rezultat jest ściśle określony przez normę prawną

KONWERSJA TESTAMENTU - dopuszcza się tę możliwość, mimo pewnych zastrzeżeń, ponieważ należy dążyć do utrzymania w mocy raz dokonanej czynności prawnej, zwłaszcza czynności mortis causa

Kodycyl - charakterystyczny w zagranicznym systemie prawnym. Jest to dodatkowe rozporządzenie na wypadek śmierci. - nie ustanawia nikogo spadkobiercą. Zawiera dyspozycje o charakterze niemajątkowym, dotyczące np. pochówku, podziękowań.

24. odpowiedzialność obdarowanych za zachowek

1. ZOBOWIĄZANI Z TYTUŁU ZACHOWKU

1. SPADKOBIERCY - powołani do dziedziczenia - są zobowiązani w pierwszej kolejności; jeśli sami są uprawnieni do zachowku, ich odp. ogranicza się do wysokości nadwyżki przekraczającej ich własny zachowek (art. 999)

2. OBDAROWANI

1. ZASADA OGÓLNA - jeśli uprawniony nie może otrzymać od s-biercy zachowku, może żądać od osoby, która otrzymała od s-dawcy darowiznę doliczoną do spadku, sumy pieniężnej potrzebnej do uzupełnienia zachowku; obdarowany jest zobowiązany do zapłaty powyższej sumy jedynie w granicach wzbogacenia będącego skutkiem darowizny (art. 1000); jeśli zaś obdarowany sam jest uprawniony do zachowku, ponosi odp. do wysokości nadwyżki przekraczającej jego zachowek;

2. ZRÓŻNICOWANA SYTUACJA OBDAROWANYCH - 2 grupy:\

3. Podmioty ponoszące odpowiedzialność z tytułu zachowku, jeśli darowizna została dokonana przed mniej niż 10 laty oraz istnieje wzbogacenie będące skutkiem dokonanej darowizny (rozmiar wzbogacenia wyznacza granice odpowiedzialności obdarowanego - decydujące znaczenie dla oceny istniejącego wzbogacenia będzie miała chwila wystąpienia przez uprawnionego do zachowku z żądaniem jego zapłaty;

4. Patrz pkt c

1. ZALICZENIE DAROWIZNY NA POCZET ZACHOWKU - obdarowani będący jednocześnie uprawnionymi do zachowku, odpowiadają za zachowek niezależnie od tego, jak dawno otrzymały darowiznę ß wniosek z art. 994

Art. 994. § 1. Przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób nie będących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku.

2. ODPOWIEDZIALNOŚĆ KILKU OBDAROWANYCH - jeśli było kilka darowizn, za zachowek odpowiadają wszyscy obdarowani; ich odpowiedzialność nie jest jednak solidarna, lecz uzależniona od czasu dokonania darowizny;

Art. 1001. Spośród kilku obdarowanych obdarowany wcześniej ponosi odpowiedzialność stosownie do przepisów artykułu poprzedzającego tylko wtedy, gdy uprawniony do zachowku nie może uzyskać uzupełnienia zachowku od osoby, która została obdarowana później.

3. UPOWAŻNIENIE PRZEMIENNE (facultas alternativa)- obdarowany, niezależnie od własnych uprawnień do zachowku, może zwolnić się od ciążącego na nim obowiązku, wydając uprawnionemu przedmiot darowizny;

25.Konstytutywne przesłanki zawarcia małżeństwa w formie wyznaniowej

Nowelizując KRO, ustawodawca wprowadza wyznaniowy sposób zawarcia małżeństwa świeckiego również w odniesieniu do członków innych Kościołów i związków wyznaniowych, jeżeli tę możliwość uregulowano w ustawie regulującej stosunki między państwem a Kościołem lub związkiem wyznaniowym. Znowelizowane przepisy KRO oraz art. 10 Konkordatu (małżeństwo kanoniczne przy spełnieniu określonych, dodatkowych przesłanek wywiera takie skutki jakie powoduje zawarcie małżeństwa zgodnie z prawem polskim) tworzą zbiór przesłanek koniecznych dla zawarcia małżeństwa świeckiego przed duchownym.

Dla zawarcia małżeństwa świeckiego jednocześnie z zawarciem małżeństwa wyznaniowego wymaga się spełnienia, poza przesłankami określonymi w art. 1 KRO, następujących przesłanek :

1. wyrażenie przez nupturientów woli jednoczesnego zawarcia małżeństwa podlegającego prawu polskiemu (art. 1§2);

2. sporządzenie przez kierownika USC aktu małżeństwa.

Ad.1) oświadczenie ma być złożone przed duchownym celebransem- czyli tym, który może udzielić ślubu wg prawa w danym Kościele, związku wyznaniowym. Następnie duchowny sporządza zaświadczenie stwierdzające, że oświadczenia to zostało złożone w jego obecności przy zawarciu małżeństwa wyznaniowego. Zaświadczenie to spełnia jednocześnie funkcję jakby protokołu, skoro podpisuje je nie tylko duchowny, ale i małżonkowie oraz świadkowie. Duchowny nie może jednak przyjąć oświadczeń nupturientów wyrażających wolę jednoczesnego zawarcia małżeństwa świeckiego, jeżeli wcześniej nie przedstawiono mu zaświadczenia stwierdzającego brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa przedstawionych w KRO (art. 8§1KRO). Zaświadczenie to wraz z zaświadczeniem sporządzonym wcześniej przez kierownika USC duchowny przekazuje do USC w terminie 5 dni od zawarcia małżeństwa. Termin ten ulega zawieszeniu jeżeli jego zachowanie nie jest możliwe z powodu siły wyższej (art. 8§3).

Ad. 2) na podstawie uzyskanych od duchownego zaświadczeń kierownik USC sporządza akt małżeństwa. W formie wyznaniowej ważność małżeństwa jest od sporządzenia takiego aktu uzależniona. Należy go sporządzić niezwłocznie, nie później jednak niż po dniu w którym do USC nadeszły stosowne dokumenty (art. 61a ust. PrASC). Należy jednak podkreślić, że datą zawarcia małżeństwa jest dzień (data) złożenia oświadczeń przed duchownym, a nie data sporządzenia aktu małżeństwa w USC.

Małżeństwo świeckie zawarte w formie wyznaniowej uważa się za zawarte w chwili złożenia oświadczenia woli w obecności duchownegoà Zdanie 2 art. 1 § 2 KRO.

Oprócz tego Konkordat formułuje dodatkowe przesłanki, które warunkują ważność tego małżeństwa cywilnego:

- brak przeszkód wynikających z prawa polskiego, np. bigamia, tylko że w przypadku zaistnienia tych przeszkód w przypadku zawierania małżeństwa przed kierownikiem USC, to małżeństwo będzie unieważnialne, natomiast małżeństwo zawarte dokładnie z tą samą przeszkodą przed duchownym nie będzie istniało. Tak więc podniesiono poprzeczkę w przypadku małżeństw na gruncie prawa kanonicznego.

- duchowny ma obowiązek dostarczyć do USC zaświadczenie o zawarciu tego związku małżeńskiego w terminie 5 dni. Małżeństwo wtedy nie istnieje, a więc jest możliwość dochodzenia odszkodowania na mocy art. 415 KC. Przyjmuje się, że złożenie tego zaświadczenia w ciągu 5 dni rodzi skutek konstytutywny. Nie sposób przyjąć, że jest to tylko termin instrukcyjny, kodeks wyraźnie stanowi, że jedynie wpływ siły wyższej powoduje, że termin ulega zawieszeniu.

26. Osoby uprawnione do kontaktu z dzieckiem po nowelizacji KRO

Przy nowelizacji KRO w 2008 roku ustawodawca posłużył się terminem „kontakty z dzieckiem” zamiast „osobista styczność”. W rezultacie nowelizacji uznano kontakty rodziców z dzieckiem nie tylko za ich uprawnienie, ale i za ich obowiązek. Ponadto ustawodawca uprawnienie i obowiązek utrzymywania kontaktów odnosi także do dziecka (art. 113§ 1 Niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów.). Prawo dziecka do kontaktów z rodzicami jest elementem szerszego prawa dziecka do życia w rodzinie, do wychowywania przez rodziców (preambuła, art. 9 i 18 KPD).

Kontakty z dzieckiem obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej. Generalna zasada: kontakt z dzieckiem młodszym powinien być częstszy, bardziej regularny, a krótszy - bo takie dziecko myśli, że rodzic nie spotyka się z nim bo go nie kocha. Starsze dzieci to dłuższe spotkania, ale rzadsze.

W przeciętnych, życzliwych dziecku stosunkach rodzinnych rodzice sami ustalają sposób utrzymywania z nim kontaktów przez rodzica nie przebywającego stale z dzieckiem. Zasadą jest, że w wypadku braku porozumienia, sprawę rozstrzyga sąd opiekuńczy. Interwencja tego sądu jest potrzebna także w wypadku obawy, że kontakty rodziców z dzieckiem zagrażają jego dobru. W art. 113²§2 KRO wykazano typowe sposoby zaradcze m.in.: zakaz spotykania się z dzieckiem, zezwolenie na spotykanie się z dzieckiem tylko w obecności innej osoby, wyznaczenie określonych sposobów porozumiewania się na odległość lub zakaz tego porozumiewania się itd. W razie poważnego zagrożenia dobru dziecka lub jego naruszeniu, sąd może zakazać rodzicom utrzymywania wszelkich kontaktów z dzieckiem. Ustawodawca przyznał sądowi o orzekającemu w sprawie kontaktów z dzieckiem kompetencję do skierowania rodziców do placówek lub specjalistów zajmujących się terapią rodzinną z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania tego zarządzenia.

Ustawodawca w 2008 roku w art. 113in6 KRO wyraźnie stwierdził, że przepisy dotyczące wzajemnych kontaktów rodziców z dzieckiem stosuje się odpowiednio do kontaktów rodzeństwa, dziadków, powinowatych w linii prostej (np. pasierba, ojczyma, macochy), a nawet innych osób jeżeli sprawowały one przez dłuższy czas pieczę nad dzieckiem. Celem tej regulacji jest ułatwienie osobom blisko związanym uczuciowo z dzieckiem domagania się od rodziców nieprzeszkadzania w utrzymywaniu tej więzi, a także nie utrudniania dziecku kontaktów z tymi osobami. Co więcej, sąd może zakazać rodzicom bezpodstawnego uniemożliwiania kontaktów np. dziadków z dzieckiem, a dziadkowie mogą żądać uregulowania osobistych kontaktów z wnukami, jeżeli nie sprzeciwia się ono dobru dziecka. Sąd może ograniczyć osobistą styczność z dzieckiem przez umieszczenie go w placówce opiekuńczo- wychowawczej. Umieszczenie dziecka poza jego rodziną naturalną jest postacią ograniczenia władzy rodzicielskiej i również w ten sposób sąd może ingerować w sferę osobistych kontaktów rodziców z dzieckiem.

Sąd orzeka w postępowaniu nieprocesowym, chyba że o władzy rodzicielskiej lub o zakazie kontaktów z dzieckiem sąd orzeka w wyroku rozwodowym, orzekającym separację lub w wyroku o unieważnieniu małżeństwa (art. 579 KPC). W każdym razie sąd orzeka po przeprowadzeniu rozprawy, również w wypadku zmiany wcześniejszego orzeczenia o władzy rodzicielskiej, wydanego w sprawie o rozwód lub o unieważnienie małżeństwa.

27. Uznanie za niegodnego, przewinienia przeciw testamentowi -wymień. NIEGODNOŚĆ DZIEDZICZENIA

ta konstrukcja prawna ma na celu niedopuszczenie do sytuacji, w której podmiot podejmujący działania przeciwko spadkodawcy miałby dojść do dziedziczenia.

aby zabójca nie dziedziczył po osobie, która zabił - nie jest to do pogodzenia z zasadami moralnymi (chodzi o wyeliminowanie takich sytuacji)

aby nie dopuścić do dziedziczenia osób, które podejmują działania :

• przeciwko osobie spadkodawcy

• przeciwko swobodzie testowania.

Niegodności może dotyczyć:

1. spadkobierców ustawowych i testamentowych

2. zapisobiercy (art. 972 - odwołanie)

konstrukcja prawna niegodności może być ujęta w dwojaki sposób:

• sytuacja wywołująca skutki ex lege - ktoś niegodny jest niezdolny do dziedziczenia ex lege (osoba wyłączona jest z mocy ustawy) - rzadko to występuje

• wymagane jest wydanie orzeczenia przez sąd o niegodności - częstsza sytuacja (orzeczenie takie ma charakter konstytutywny) i dopiero od wydania takiego orzeczenia ktoś jest niegodny - kontrola sądu

Orzeka o tym sąd w trybie procesowym. Nie może to być jednocześnie rozstrzygnięte w postępowaniu o nabycie spadku (wymaga to osobnego powództwa) - nie może być w postępowaniu wpadkowym.

Legitymacja czynna : każdy kto ma interes (art. 929 - brak wskazania na rodzaj interesu - nie wyłącza się osób, które mają tylko majątkowy interes ) - legitymowany będzie np. ten kto dojdzie do dziedziczenia w wyniku uznania za niegodnego innej osoby

• na podstawie orzeczeń - legitymacje nie ma zabójca spadkodawcy

• zgodnie z ogólną regułą art. 7 kpc - legitymowany jest również prokurator

Wystąpienie z takim żądaniem jest ograniczone terminem zawitym (aby wyeliminować niepewność w stosunkach majątkowych) - art. 929 - rok od powzięcia decyzji o niegodności ale nie później niż 3 lata od otwarcia spadku

powstaje interesujące pytanie - czy osoba uprawniona do zachowku może być uznana za niegodna?? - uzyskuje też korzyść- odp. wg. profesora ta konstrukcja nie dotyczy zachowku

Skutki prawne uznania za niegodnego:

• wyłączenie od dziedziczenia tak jak gdyby nie dożył otwarcia spadku (w jego miejsce wejdą Ci, którzy są powołani do spadku w dalszej kolejności )

• w dziedziczeniu testamentowym :

• może dojść do podstawienia (gdy spadkodawca przewidział, że ktoś nie będzie mógł dziedziczyć - będzie to taki zapasowy spadkobierca)

• przyrost (gdy było kilku powołanych - przyrost na rzecz pozostałych )

• gdy taki przyrost będzie wyłączony to może dojść do dziedziczenia tej części na podstawie ustawy )

• zapisobierca - nie powstanie dla niego roszczenie o zapis gdy zostanie uznany za niegodnego

Przyczyny niegodności :

• art. 928 - katalog tych przyczyn jest zamknięty

1. umyślne, ciężkie przestępstwo przeciwko spadkodawcy

• pojecie „ciężkie” - budzi wątpliwości, bo w kk nie ma takiego podziału przestępstw

• co do zasady zbrodnie będą ciężkie - okoliczności sprawy mogą podważa, że mamy do czynienia z ciężkim przestępstwem, bo ma charakter zbrodni

• występek też nie zawsze będzie lekki

• okoliczności sprawy będą miały tu kluczowe znaczenie przy określeniu pojęcia „ciężkie”

• przestępstwo musi być skierowane przeciwko spadkodawcy (inaczej niż przy wydziedziczeniu - szerszy krąg)

28.Naruszenie swobody testowania

• gdy ten, który ma być uznany za niegodnego podstępem lub groźbą skłonił do sporządzenia lub odwołania testamentu albo przeszkodził w sporządzeniu testamentu

• groźba i podstęp w rozumieniu kc

• podstęp - np. namówienie spadkodawcy do sporządzenia testament w taki sposób, że testament będzie nieważny (wpłynie to na swobodę testowania)

• możliwość uznania za niegodnego jest uzależniona od tego, czy doszło w wyniku podstępu lub groźby do sporządzenia testamentu lub nie doszło do sporządzenia testamentu co nie odpowiadałoby woli testatora

• gdy stan ten ulegnie zmianie tj. zostanie sporządzony nowy testament to ta okoliczność jest bez znaczenia

2. działania przeciwko testamentowi : (jako dokumentowi a nie rozumianemu jako czynność prawna)

1. ukrycie lub zniszczenie testamentu dokonane w zamiarze zaburzenia swobody testowania

2. podrobienie lub przerobienie

3. świadome skorzystanie z testamentu podrobionego lub przerobionego

Znaczenie przebaczenia spadkodawcy dla ewentualnej niegodności spadkobiercę nie można uznać za niegodnego, jeśli spadkodawca mu przebaczył - art. 930 KC.

29.Stwierdzenie o nabyciu spadku- co ustala sąd w tym postępowaniu?

Art. 1025. § 1. Sąd na wniosek osoby mającej w tym interes (spadkobierca, wierzyciele spadkodawcy, uprawnieni do zachowku, zapisobiercy, wierzyciele spadkobiercy, osoby zainteresowane wykazaniem, że nie są s-dawcami i nie ponoszą odpowiedzialności za długi spadkowe) stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia.

Oświadczenie o przyjęciu jest składane przed sądem lub notariuszem, można je złożyć do protokołu, można z podpisem urzędowo poświadczonym. Nie można złożyć tego oświadczenia z zastrzeżeniem warunku lub terminu (w przeciwnym razie będzie to powodowało nieważność oświadczenia).POSTĘPOWANIE:

POSTĘPOWANIE SĄDOWE

Stwierdzenie nabycia spadku następuje w postępowaniu nieprocesowym (art. 669-679 KPC)

• W celu nabycia spadku, każdy kto ma w tym interes może złożyć wniosek do sądu o stwierdzenie nabycia spadku. Uczestnikami mogą być więc osoby wchodzące w rachubę jako spadkobiercy ustawowi i testamentowi;

• We wniosku należy wskazać osoby spadkobierców, jednakże sąd nie jest związany tym wskazaniem co znajduje odzwierciedlenie w brzmieniu art. 670 § 1 zd. 1 KPC ("Sąd spadku bada z urzędu, kto jest spadkobiercą").

• Sąd bada z urzędu, kto jest spadkobiercą, w szczególności bada czy spadkodawca pozostawił testament oraz wzywa do złożenia testamentu osobę, co do której jest prawdopodobne, że się u niej znajduje - ma ona obowiązek złożyć go w sądzie spadku, gdy dowie się o śmierci spadkodawcy, chyba że złożyła go u notariusza (dotyczy każdego testamentu, nawet odwołanego).;

• Żądanie stwierdzenia nabycia spadku nie ulega przedawnieniu a ponadto może zostać przeprowadzone także w postępowaniu o dział spadku.

• Nie może orzec o niegodności spadkobiercy ani o wyłączeniu małżonka od dziedziczenia; nie bada, jakie składniki wchodzą w skład spadku (wyjątek to gospodarstwo rolne lub wkład gruntowy - bo w postanowieniu o nabyciu spadku sąd musi osobno wymienić osoby je dziedziczące); ustalenie składu spadku - tylko w przypadku art. 961 KC

• Stwierdzenie nabycia spadku powinno określać sytuację prawną danego majątku całościowo wszyscy spadkobiercy i wysokość przypadających im udziałów;

POSTĘPOWANIE PRZED NOTARIUSZEM

Art. 95 PrNot - notariusz sporządza poświadczenie dziedziczenia ustawowego lub testamentowego (z wykluczeniem sytuacji, gdy testament był w formie szczególnej)  gdy spadkobiercy złożą zgodne żądanie poświadczenia (warunek niezbędny; jeśli tego brak - wówczas przed sądem); musi zostać to sporządzenie aktu poświadczenia poprzedzone protokołem dziedziczenia;

Notariusz nie jest umocowany do podejmowania czynności zmierzających do ustalenia kręgu spadkobierców  osoby dziedziczące składają oświadczenia o istnieniu lub nie osób, które wyłączałyby znanych spadkobierców od dziedziczenia lub dziedziczyłyby wraz z nimi oraz o znanych testamentach spadkodawcy lub ich braku, a także o spadkobiercach dziedziczących gospodarstwo rolne (są obowiązane do mówienia prawdy) - oświadczenia są podstawą aktu poświadczenia dziedziczenia;

Notariusz musi dokonać wpisu aktu poświadczenia do systemu teleinformatycznego - rejestru aktów poświadczenia dziedziczenia - skutki prawne aktu są uzależnione o jego zarejestrowania.

TERMIN

Stwierdzenie nabycia spadku/wydanie aktu poświadczenia  nie wcześniej niż przed upływem 6 m-cy od otwarcia spadku, chyba że wszyscy znani spadkobiercy złożyli oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku (1026); może nastąpić później;

DEKLARATYWNY CHARAKTER ORZECZENIA -

nabycie spadku następuje ex lege i orzeczenie sądowe oraz akt poświadczenia dziedziczenia jedynie dokumentują ten fakt; może się zdarzyć, że rzeczywisty stan prawny jest odmienny od ustalonego przez sąd w toku postępowania lub w akcie poświadczenie dziedziczenia (bo np. zgłosili się spadkobiercy ustawowi nieznani sądowi, odnalezienie testamentu)  2 kwestie: prawne znaczenie postanowienia / aktu i postępowanie pozwalające na ustalenie stanu z postanowienia lub akcie zgodnego z rzeczywistym porządkiem dziedziczenia;

DOMNIEMANIA

Art. 1025. § 2. Domniemywa się, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku albo poświadczenie dziedziczenia, jest spadkobiercą.

Spór co tego, czy jest to domniemanie sensu stricto; ma to związek ze szczególnym sposobem obalenia domniemania związanego ze stwierdzeniem nabycia spadku (w sposób analogiczny - obalenie aktu poświadczenia)

Art. 679 KPC. § 1. Dowód, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku, nie jest spadkobiercą lub że jej udział w spadku jest inny niż stwierdzony, może być przeprowadzony tylko w postępowaniu o uchylenie lub zmianę stwierdzenia nabycia spadku, z zastosowaniem przepisów niniejszego rozdziału. Jednakże ten, kto był uczestnikiem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, może tylko wówczas żądać zmiany postanowienia stwierdzającego nabycie spadku, gdy żądanie opiera na podstawie, której nie mógł powołać w tym postępowaniu, a wniosek o zmianę składa przed upływem roku od dnia, w którym uzyskał tę możność.

§ 2. Wniosek o wszczęcie takiego postępowania może zgłosić każdy zainteresowany.

§ 3. W razie przeprowadzenia dowodu, że spadek w całości lub w części nabyła inna osoba niż wskazana w prawomocnym postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku, sąd spadku, zmieniając to postanowienie, stwierdzi nabycie spadku zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym.

ZMIANA PRAWOMOCNEGO POSTANOWIENIA SĄDU LUB AKTU POŚWIADCZENIA DZIEDZICZENIA

różne przyczyny, np. odnalezienie testamentu spadkodawcy, a stwierdzono nabycie przez spadkobierców ustawowych;

SKUTKI STWIERDZENIA NABYCIA SPADKU:Skutkiem złożenia oświadczenia o przyjęciu spadku staje się definitywne nabycie spadku. Tego oświadczenia o przyjęciu nie można odwołać. Majątek osobisty spadkobiercy i nabyty majątek spadkowy zlewają się.

DOWÓD UPRAWNIEŃ SPADKOBIERCY

Art. 1027. Względem osoby trzeciej, która nie rości sobie praw do spadku z tytułu dziedziczenia, spadkobierca może udowodnić swoje prawa wynikające z dziedziczenia tylko stwierdzeniem nabycia spadku albo zarejestrowanym aktem poświadczenia dziedziczenia.

Np. żądanie przez spadkobiercę spełnienia świadczenia od dłużnika spadkowego; wyłączona została możliwość dochodzenia okoliczności nabycia spadku przy pomocy innych środków dowodowych; jeśli osoba trzecia nie rości sobie praw do spadku, art. 1027 nie ma zastosowania;

OCHRONA OSÓB TRZECICH

Art. 1028. Jeżeli ten, kto uzyskał stwierdzenie nabycia spadku albo poświadczenie dziedziczenia, lecz spadkobiercą nie jest, rozporządza prawem należącym do spadku na rzecz osoby trzeciej, osoba, na której rzecz rozporządzenie następuje, nabywa prawo lub zostaje zwolniona od obowiązku, chyba że działa w złej wierze.

Jest to jeden z wyjątków od zasady nemo plus iuris. Nabycie prawa lub zwolnienie z obowiązku pozostaje skuteczne wobec rzeczywistego spadkodawcy. Ochrona osoby trzeciej obejmuje zarówno czynności pod tytułem odpłatnym, jak i darmym (chyba, że nabywca był w złej wierze).

Z oświadczeniem wiąże się transmisja.

Powstaje w sytuacji, w której jeszcze termin o złożeniu oświadczenia o przyjęciu spadku nie minął, a spadkobierca umiera. Wówczas dochodzi do transmisji, czyli do przejścia uprawnienia do złożenia tego oświadczenia na następców prawnych spadkobiercy.

Ten zmarły spadkobierca nazywa się transmitentem, a osoba powołana do odziedziczenia właśnie po nim jest transmitariuszem. Tutaj powstają 2 problemy:

• Transmitariusz ma w istocie ma do złożenia 2 oświadczenia woli - własne, dotyczące spadku po transmitencie oraz oświadczenie, które „odziedziczył” w drodze transmisji. Musi złożyć oświadczenia, czy sam chce dziedziczyć po zmarłym i czy chce dziedziczyć po spadkodawcy zmarłego.

Musi najpierw złożyć oświadczenie o przyjęciu spadku po transmitencie, taka jest kolejność, a dopiero później (a przynajmniej równocześnie) oświadczenie uzyskane w drodze transmisji. Tylko wtenczas ma prawo do złożenia w imieniu zmarłego oświadczenia, które jemu służyło.

• W jakim terminie może złożyć oświadczenie, wynikające z uprawnienia uzyskanego w drodze transmisji? Własne oświadczenie w terminie 6 miesięcy.

Oświadczenie, które odziedziczył - art. 1017 KC - termin do złożenia oświadczenia uzyskanego w drodze transmisji nie może skończyć się wcześniej, niż termin do złożenia oświadczenia co do spadku po transmitencie. Termin nie może skończyć się wcześniej niż termin, który miał transmitent. W istocie rzeczy transmitariusz ma co najmniej 6 miesięcy.

30. Kazus dot. nazwiska dziecka męża matki dziecka ( czy można nadać jego nazwisko jeśli dziecko ma juz nazwisko ojca , który je uznał przed kierownikiem USC mimo ze od lat nie utrzymuje kontaktu i stawił sie na rozprawę?).

Odpowiedź: W razie zawarcia małżeństwa przez matkę dziecka, które nosi już nazwisko swojego ojca, jest niedopuszczalne nadanie nazwiska dziecka męża (art. 90§2) Chodzi tu o dziecko uznane przez ojca oraz o dziecko noszące nazwisko ojca małżeńskiego.

Wyjątek: zakaz ten nie dotyczy nazwiska ojca ustalonego na drodze sądowej.

31. Ojciec wydziedziczył syna w testamencie. Po czasie został ubezwłasnowolniony częściowo i przebaczył synowi w obecności córki i jej dwójki dzieci. Czy wydziedziczenie jest nadal ważne - uzasadnij! czy takie przebaczenie jest skuteczne????

Odpowiedź : Generalnie uważa się, że przebaczenie nie jest oświadczeniem woli. Jeżeli tak jest, to nie bierze się pod uwagę kryterium ważności oświadczenia woli. Można je złożyć skutecznie prawnie, jeśli ktoś ma pełną zdolność do czynności prawnych. Jeżeli zaś przyjmie się, że przebaczenie musi odpowiadać kryteriom oświadczenia woli, to w wielu wypadkach byłoby nieskuteczne. Przyjmuje się, że tu nie trzeba tych formalnych zdolności do złożenia oświadczenia woli, wystarczy, że spadkodawca działał z rozeznaniem, że wiedział na czym to polega (art. 930§2). Przebaczenie jest o tyle skuteczne, o ile spadkodawca znał przyczynę niegodności. Natomiast jeśli przebaczał okoliczność i nie zdawał sobie sprawy z istnienia innych przyczyn niegodności, to tego nie bierze sie pod uwagę.

32: Rolnik miał gospodarstwo rolne 3,8 ha i dorywczo pracował w kotłowni szkolnej.Sąd zasądził od niego alimenty na rzecz syna w wysokości 15% miesięcznego wynagrodzenia. Czy sąd postąpił słusznie?
Dla ustalenia słuszności zasądzonych alimentów należy rozważyć w danym przypadku przesłanki roszczenia alimentacyjnego dziecka. Dlatego też jeżeli dziecko nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie i dochody z majątku dziecka nie wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania powstaje obowiązek alimentacyjny ojca jak w sytuacji wskazanej w kazusie, przy założeniu, że dziecko jest niepełnoletnie. Uwzględniając powyższy stan faktyczny z punktu widzenia danej przesłanki wyrok należy uznać za słuszny. Natomiast jeżeli dziecko byłoby pełnoletnie ojciec może uchylić się w danym przypadku od świadczeń alimentacyjnych na rzecz syna ze względu na nadmierny uszczerbek dla niego, jeżeli wynagrodzenie z pracy i zarobki z gospodarstwa wystarczyłyby tylko na jego utrzymanie; lub jeżeli syn nie dokładałby starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. Jednak przyjmując że dziecko jest niesamodzielne wyrok należy uznać za słuszny z punktu widzenia drugiej przesłanki a mianowicie możliwości możliwości majątkowo-zarobowych ojca, które należy uznać za skromne. Zgodnie z linią orzeczniczą nawet skromnymi zarobkami rodzice powinni podzielić się z dzieckiem.

33. Dziedziczy tylko 2 synów A i B, A z testamentu.Ile A będzie musiał wypłacić B jako zachowek dla B,do jakiej wartości odpowiada ,gdy wartość majątku wynosi 1300 zł, darowizny podlegające doliczeniu 2700,a substrat zachowku 4000 zł.

Ad.2. Istotne dla ustalenia wysokości zachowku drugiego syna jest ustalenie czy syn uprawniony do zachowku jest małoletni lub trwale niezdolny do pracy. Jeżeli syn uprawniony do zachowku jest małoletni lub trwale niezdolny do pracy to wysokość jego zachowku będzie wynosiła odpowiednio 2/3 udziału spadkowego przysługującemu synowi z uwzględnieniem darowizn, natomiast jeżeli syn będzie pełnoletni i zdolny do pracy powinien otrzymać ½ ww. udziału z uwzględnieniem darowizn . W tym przypadku substrat zachowku wynosi 4000 zł czyli wartość majątku plus darowizny - 1300zł +2700zł . Syn, który otrzymał spadek z testamentu otrzymał 1300 zł, natomiast jego należny zachowek wynosiłby 1000zł. Zgodnie z art. 999 KC odpowiada on tylko w granicach nadwyżki przekraczającej jego własny zachowek czyli 300 zł. Natomiast synowi dziedziczącemu z zachowku z tego tytułu będzie przysługiwało jeżeli jest zdolny do pracy i pełnoletni 1000zł a jeżeli nie spełnia tych warunków 1333,33 zł. Jednak nadwyżka ponad zachowek syna dziedziczącego z testamentu wynosi tylko 300 zł dlatego w obu przypadkach syn dziedziczący z zachowku otrzyma tylko 300 zł.

34.Przesłanki Rozwodowe

Ad.9. Podstawową przesłanką jest pozytywna przesłanka 1)zaistnienie zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego; dodatkowo nie mogą zaistnieć następujące przesłanki negatywne: 2)nie może żądać rozwodu małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia małżeńskiego, 3)nie można orzekać rozwodu jeżeli wskutek tego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci 4) nie można orzekać rozwodu jeżeli rozwód byłby sprzeczny z zasadami współżycia społecznego.

35.Zapis Nadziałowy

. Zapis naddziałowy art. 939 - obowiązek wydania małżonkowi spadkodawcy przedmiotów urządzenia domowego, które nie mogą ulec zaliczeniu do przysługującego małżonkowi spadkodawcy udziału. Obciążony zapisem jest jedynie spadkobierca ustawowy dziedziczący w zbiegu z uprawnionym małżonkiem. Jednak muszą być spełnione następujące przesłanki: 1)małżonek uprawniony musi być spadkobiercą ustawowym, 2) powołanie małżonka do dziedziczenia w testamencie sporządzonym przez spadkodawcę pozbawia go uprawnień z 939 KC, 3) uprawnienie nie przysługuje małżonkowi jeżeli wspólne pożycie ustało za życia spadkodawcy. Zapis naddziałowy należy do zaliczyć do długów spadkowych

36..Sposoby odwołania testamentu

Spadkodawca Może odwołać testament w następujący sposób:

1)sporządzając nowy testament

2)w zamiarze odwołania zniszczyć dokument zawierający oświadczenie spadkodawcy lub pozbawić go cech od których zależy jego ważność

3)dokonać w testamencie zmian, z których wynika wola odwołania jego postanowień

37. Skutki separacji:

-małżeństwo mimo separacji trwa nadal, czyli małżonek w separacji nie może powrócić do nazwiska ani zawrzeć małżeństwa, -uchylono obowiązek wspólnego pożycia, w szczególności wierności, -wyłączenie domniemania pochodzenia dziecka od męża matki, gdy urodzi się ono po upływie 300 dni od orzeczenia separacji, -wyłączenie z kręgu spadkobierców ustawowych małżonka, -jeżeli wymagają tego względy słuszności można utrzymać obowiązek utrzymania (wzajemnej pomocy) ; -powstaje ustrój rozdzielności majątkowej

38.Jaki skutek ma przeszkoda wieku przy małżeństwie wyznaniowym a małżeństwie cywilnym.

. Przeszkoda wieku przy małżeństwie wyznaniowym ma skutek że małżeństwo uważa się za nieistniejące a w przypadku małżeństwa świeckiego małżeństwo by istniało ale było by unieważnialne. Przed duchownym nie istnieje możliwość konwalidacji takiego małżeństwa w przeciwieństwie do małżeństwa świeckiego gdzie jest możliwość konwalidacji takiego małżeństwa przez dojście do koniecznego wieku lub zgoda sądu wyrażonej ex post.

39. eksmisja z mieszkania zakładowego-

jest niedopuszczalne eksmisja małżonka z mieszkania zakładowego przydzielonego w związku z wykonywaniem funkcji lub zawodu. Sąd może w wyroku rozwodowym orzec eksmisje tylko z mieszkania należącego do obojga małżonków, a tym bardziej z mieszkania należącego wyłącznie do małżonka żądającego eksmisji. Regułą jest że sąd w wypadkach wyjątkowych, na żądanie drugiego małżonka, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, może nakazać jego eksmisje.

40. Wydziedziczenie-Występuje w sensie potocznym obejmując wszystkie sytuacje, w których spadkodawca pozbawia swoich spadkobierców udziału w spadku. Natomiast w polskim KC wydziedziczenie odnosi się tylko do pozbawienia spadkobiercy ustawowego prawa do zachowku. Wydziedziczenie sensu stricte jest to pozbawienie zstępnych, małżonka i rodziców prawa do zachowku. Przyczyny wymienia art. 1008 KC. Jeżeli urawniony: 1) wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego; 2) dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci; 3) uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

41. Legitymacja procesowa bierna -pozwanym w procesie może być drugi małżonek pełnoletni jeżeli powodem jest małżonek niepełnoletni. Z wyłączeniem kobiety która zaszła w ciążę, gdy to małżonka nie miała wymaganego wieku.

42. Elementy obligatoryjne wyroku rozwodowego to: 1)rozstrzygnięcie o tym że małżeństwo ustaje albo trwa nadal, 2)orzeczenie o winie lub jej braku rozkładu pożycia 3)władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i 4)orzeka o tym w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka, 3)jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie orzeka o czasowym korzystaniu ze wspólnego mieszkania 5) o kontaktach rodziców z dzieckiem

43. Subsydiarność adopcji zagranicznej zgodnie z art. 114 in. 2 p1 KRO polega na tym że adopcja zagraniczna jest dopuszczalna dopiero jeżeli dziecku nie można zapewnić w Polsce odpowiedniego zastępczego środowiska rodzinnego. Wynika ona z ratyfikowanej przez Polskę Konwencji o prawach dziecka, która nakazuje ochronę tożsamości kulturalnej i narodowej dziecka. Dana przesłanka jest wyłączona jeżeli przysposabiający jest osobą spokrewnioną lub spowinowaconą z dzieckiem lub w której przez przysposobienie nastąpi połączenie dziecka z rodzeństwem już wcześniej przysposobionym przez tę samą osobę. Ponadto jest wprowadzona nowa przesłanka wymagająca od kandydata na przysposobionego osobistej styczności w danym okresie wyznaczonym przez sąd z dzieckiem w miejscu jego dotychczasowego zamieszkania.

44.kazus dotyczący ustalenia ojcostwa i uznania ojcostwa - najpierw był pozew o ustalenie ojcostwa XY, a potem AB uznał, sąd umorzył postępowanie, czy prawidłowo i czy XY może dochodzić jeszcze ojcostwa

Sąd nie mógł umorzyć postępowania, ponieważ uznanie dziecka przez AB było niedopuszczalne. Art. 72§2 stanowi Uznanie ojcostwa nie może nastąpić, jeżeli toczy się sprawa o ustalenie ojcostwa

Brak ustalenia ojcostwa innego mężczyzny jest przesłanką konieczną dla możliwości uznania ojcostwa. Zdaniem prof. Radwańskiego, gdy przesłanka ta nie zostanie spełniona, uchylenie skutków uznania nie może nastąpić wskutek powództwa o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa (gdyż do tego zdarzenia prawnego w ogóle nie doszło). Każdy kto ma w tym interes prawny, a wiec XY, może żądać ustalenia, że stosunek prawny ojcostwa AB nie istnieje na podstawie art. 189 KPC.

45. czy pradziadkowie są uprawnieni do kontaktów z prawnukami? Ewentualna podstawa prawna

Art. 113⁶ KRiO nie wymienia wprost pradziadków, jako osób uprawnionych do kontaktów, a poprzestaje na dziadkach. Przyjąć jednak należy, że jest to ustawowa „niedoróbka” i pradziadkowie również są uprawnieni do kontaktów z dzieckiem. Warte uwagi jest to, że we Francji uznano, iż pradziadkowie mieszczą się w określeniu „dziadkowie” co uprawnia ich do kontaktów z dzieckiem.

46. w którym ustroju majątkowym małżonkowie odpowiadają solidarnie, uzasadnij

Niezależnie od ustroju majątkowego, małżonkowie są odpowiedzialni solidarnie za zobowiązania zaciągnięte dla zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny. Za ważnych powodów sąd może na żądanie jednego z małżonków wyłączyć odpowiedzialność solidarną i odpowiada tylko ten małżonek, który zobowiązanie zaciągnął. Względem osób trzecich wyłączenie odpowiedzialności solidarnej jest skuteczne, jeśli było im wiadome.

47. różnica sytuacji prawnej spadkobiercy i zapisobiercy

Spadkobierca nabywa ex lege spadek w chwili śmierci spadkodawcy (nie jest to jednak nabycie definitywne). Zapisobierca natomiast nabywa jedynie roszczenie do spadkobiercy o wykonanie zapisu. Staje się ono wymagalne niezwłocznie po ogłoszeniu testamentu lub w terminie określonym w testamencie.

48. postulat równej stopy życiowej w obowiązku alimentacyjnym - co to i między kim

postulat równej stopy życiowej- uprawniony ma prawo do zaspokajania swoich potrzeb na takim poziomie jak zobowiązany, usprawiedliwione będą te potrzeby no więcej jeśli poziom zobowiązanego będzie wysoki) on jest aktualny w dwóch przypadkach:

4. dotyczy obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dzieci (dokładnie względem dziecka niesamodzielnego)

5. małżonków - powstaje w układzie między małżonkami

Potrzeby mają być zaspakajane na podobnym poziomie.

49. przyrost, podstawienie powiernicze i system rezerwy

Przyrost - art. 945 KC. Jeżeli spadkodawca powołał kilku spadkobierców testamentowych i jeden z nich nie chce lub nie może być spadkobiercą, przeznaczony dla niego udział, w braku odmiennej woli spadkodawcy, przypada pozostałym spadkobiercom testamentowym w stosunku do przypadających im udziałów.

Podstawienie powiernicze - Postanowienie testamentu, przez które spadkodawca zobowiązuje spadkobiercę do zachowania nabytego spadku i do pozostawienia go innej osobie, ma tylko ten skutek, że ta inna osoba jest powołana do spadku na wypadek, gdyby spadkobierca nie chciał lub nie mógł być spadkobiercą. Jeżeli jednak z treści testamentu lub z okoliczności wynika, iż spadkobierca bez takiego ograniczenia nie byłby powołany, powołanie spadkobiercy jest nieważne.

System rezerwy - polega na podzieleniu spadku na 2 części: rozrządzalną, którą spadkodawca może swobodnie dysponować i nierozrządzalną, czyli rezerwę, do dziedziczenia której dochodzą określone osoby z kręgu najbliższych krewnych.

Jest to ograniczenie testatora.

50) Kazus - A żyła z B w konkubinacie, A wyraziła zgodę na uznanie jej dziecka przez B, na żądanie dziadków dziecka (14 lat), bez pytania dziecka o zgodę, sąd orzekł przysposobienie niepełne.

W tym kazusie jest coś nie tak z treścią. Najpierw jest o uznaniu dziecka (czyli jeszcze stary stan prawny), a kończy się na przysposobieniu które ani z uznaniem dziecka czy obecnie uznaniem ojcostwa nie ma nic wspólnego.

51) Zasady ustalania dorobków w ustroju rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków

§ 1. Dorobkiem każdego z małżonków jest wzrost wartości jego majątku po zawarciu

umowy majątkowej.

§ 2. Jeżeli umowa majątkowa nie stanowi inaczej, przy obliczaniu dorobków pomija

się przedmioty majątkowe nabyte przed zawarciem umowy majątkowej

i wymienione w art. 33 pkt 2, 5-7, 9 oraz przedmioty nabyte w zamian za

nie, natomiast dolicza się wartość:

1) darowizn dokonanych przez jednego z małżonków, z wyłączeniem darowizn

na rzecz wspólnych zstępnych małżonków oraz drobnych zwyczajowo

przyjętych darowizn na rzecz innych osób,

2) usług świadczonych osobiście przez jednego z małżonków na rzecz majątku

drugiego małżonka,

3) nakładów i wydatków na majątek jednego małżonka z majątku drugiego

małżonka.

§ 3. Dorobek oblicza się według stanu majątku z chwili ustania rozdzielności majątkowej

i według cen z chwili rozliczenia.

52. Zmiana nazwiska dziecka uznanego przez ojca na nazwisko nowego
męża matki-kazus

Dziecko, które pochodzi od męża oraz dziecko uznane nosi nazwisko ojca, chyba, że przy zawarciu małżeństwa ustalono, że dziecko będzie nosiło nazwisko matki czy inną kombinacje (nazwisko ojca jest preferowane).

Jeżeli matka dziecka zawrze związek małżeński z innym mężczyzną niż ojciec dziecka, to wtedy wskazane jest jeszcze większe zintegrowanie w tej nowej rodzinie poprzez zmianę nazwiska dziecka na nazwisko męża matki dziecka. Nie zawsze jest to w interesie dziecka. Nadanie nazwiska męża matki dziecka nie jest dopuszczalne, jeżeli nosi nazwisko ojca, chyba, że nazwisko ojca zostało nadane na skutek sądowego ustalenia ojcostwa. Żądać zmiany nazwiska można, gdy w ogóle nie nosi nazwiska ojca. Natomiast w pozostałych przypadkach (domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki i gdy dziecko zostało uznane) nie można. Jeżeli dziecko nosi nazwisko swojego ojca, za wyjątkiem sądowego ustalenia ojcostwa, nie można mu zmienić nazwiska na nazwisko męża matki dziecka.

53. Skutki przysposobienia niepełnego

Przysposobienie niepełne, jako wywołujące ograniczone skutki dla stron jest dopuszczalnym wyjątkiem od powszechnego modelu jakim jest przysposobienie pełne. Sąd może orzec o przysposobienie niepełnym tylko na wyraźnie żądanie przysposabiającego i za zgodą osób, których zgoda jest wymagana. Nie może ono być orzeczone w razie wyrażenia przez rodziców tzw. Blankietowej zgody (bez wskazania osób przysposabiających).

Skutki orzeczenia przez sąd przysposobienia niepełnego:

1. Przysposobiony pozostaje pod władzą rodzicielską przysposabiającego a władza rodziców ustaje (nie ma różnicy względem modelu pełnego, podobnie regulacja dotycząca imion i nazwisk),

2. Nie powstaje jednak stosunek rodzinnoprawny między przysposobionym i jego zstępnymi a krewnymi przysposabiającego np. w zakresie dziedziczenia, alimentacji (stwarza to stosunek pokrewieństwa pomiędzy adoptującym a adoptowanym, ale nie rozciąga się na krewnych, zatem na przykład dzieci przysposabiającego nie stają się rodzeństwem przysposobionego),

3. Nie wygasają więc stosunki prawne przysposobionego z jego rodziną naturalną. Obowiązki alimentacyjne nie istnieją w czasie trwania przysposobienia lecz odżywają w razie jego rozwiązania. Natomiast w zakresie dziedziczenia w miejsce rodziców przysposobionego wchodzi przysposabiający; dziedziczenie przysposobionego po innych jego krewnych pozostaje bez zmian (skutki naturalnego pokrewieństwa nie są przekreślane, ale osłabione - nie wygasają obowiązki alimentacyjne, ale zmienia się kolejność, w pierwszym rzędzie przysposabiający, a rodzice naturalni gdzieś w ostatniej kolejności. Dziedziczenie ustawowe też nie wygasa - rodzice przysposobionego nie dziedziczą z ustawy, w ich miejsce dziedziczy adoptujący, pozostały tok dziedziczenia nie podlega zakłóceniu, bo nie traci pokrewieństwa z resztą rodziny),

4. W razie przysposobienia niepełnego przez jednego tylko z małżonków powstaje jednak stosunek powinowactwa między przysposobionym a małżonkiem przysposabiającego,

5. Kwestia nazwiska przysposobionego jest unormowana tak samo, jak w przypadku przysposobienia pełnego,

6. Zachowanie tajemnicy przysposobienia ma ograniczony zasięg i niewielką doniosłość, skoro przysposobiony nie zrywa więzi ze swoją rodziną naturalną (dopuszczalne jest zachowanie dotychczasowej treści aktu urodzenia przysposobionego, o czym decyduje sąd opiekuńczy na wniosek przysposabiających i za zgodą osób, których zgoda jest potrzebna dla skuteczności przysposobienia).

54. Treść władzy rodzicielskiej

Władza rodzicielska, to całokształt uprawnień i obowiązków rodziców względem małoletniego dziecka w celu zapewnienia pieczy nad jego osobą i majątkiem.

Treść władzy rodzicielskiej:

-piecza nad osobą dziecka,

-piecza nad majątkiem dziecka,

-reprezentacja dziecka.

• P i e c z a n a d o s o b ą d z i e c k a :

• Rodzice mają prawo i obowiązek dziecko wychowywać i kierować nim [art. 96 KRO].

• Wychowywanie ma na celu kształtowanie osobowości dziecka, a w szczególności jego postaw emocjonalnych, światopoglądu i systemu wartości, obowiązkowości, umiejętności współżycia w rodzinie i poza nią, itd.

• Kierowanie dzieckiem dotyczy w większym stopniu troski o środowisko dziecka, oznacza regulowanie i nadzorowanie trybu życia dziecka, decydowanie o wyborze kierunku edukacji, o uczestnictwie w życiu pozarodzinnym.

• Ustawodawca nakazuje również rodzicom troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka.

• Miejscem zamieszkania dziecka jest miejsce zamieszkania rodziców [domicilium necessarium].

• Rodzice mogą określić miejsce pobytu dziecka poza domem rodzicielskim na krótszy bądź dłuższy czas.

• Rodzice nadają dziecku imię, które wpisuje się do aktu urodzenia [kierownik USC może odmówić przyjęcia oświadczenia o wyborze imienia, jeżeli byłoby ono ośmieszające, nieprzyzwoite, w formie zdrobniałej, itd.]

• Rodzice mają prawo do rozwiązania umowy o pracę dziecka małoletniego.

• Rodzice są uprawnieni do wyrażenia zgody na przysposobienie dziecka.

• Rodzice mają prawo podjąć również decyzje dotyczące leczenia małoletniej ciężarnej córki, a zwłaszcza w sprawie przerwania ciąży.

• Rodzice są również uprawnieni do wyrażenia zgody na uznanie dziecka małoletniego ojca.

• Ustawodawca nakłada na dziecko obowiązek posłuszeństwa wobec rodziców.

• P i e c z a n a d m a j ą t k i e m d z i e c k a :

• Ochrona ta dotyczy wszelkich składników majątkowych, z których korzystanie ma wpływ na rozwój osobowości dziecka.

• Podstawową postacią ochrony interesów majątkowych dziecka jest zarząd jego majątkiem. W ramach tego zarządu rodzice dokonują : czynności faktycznych; czynności prawnych; czynności w postępowaniu przed sądami lub innymi organami państwowymi lub samorządowymi związanych z realizacją zarządu.

• Rodzice powinni zarządzać majątkiem dziecka z należytą starannością, tj. oboje są uprawnieni do sprawowania zarządu; ponadto wymaga się od nich tylko przeciętnej staranności i nie stawia się im wysokich wymagań.

• Zwykły zarząd majątkiem dziecka rodzice sprawują samodzielnie, a stosowne czynności w tym zakresie nie podlegają kontroli sądu.

• Czynności przekraczające zwykły zarząd - dla ich dokonania potrzebna jest zgoda sądu opiekuńczego, przy czym nie może być udzielone ex post.

• W razie braku porozumienia rodziców, każde z nich może zwrócić się do sądu o rozstrzygnięcie istotnej sprawy dziecka.

• Z zarządu majątkiem dziecka wyłączone są jednak niektóre składniki majątkowe - zarządowi rodziców nie podlegają zarobki (zarząd tutaj należy do dziecka) ; nie podlegają przedmioty oddane do swobodnego użytku i przedmioty uzyskane na skutek darowizny lub testamentu ( z zastrzeżeniem darczyńcy, że będzie to w majątku rodziców) ;

majątek dziecka może przynosić dochód ( dochód ten może być obracany na potrzeby tego dziecka i rodzeństwa - po ustaniu zarządu rodzice składają sprawozdanie i zwracają majątek )

• Nie podlegają zarządowi rodziców także składniki majątkowe, które darczyńca lub testator wyłączył w umowie lub testamencie.

• R e p r e z e n t a c j a d z i e c k a :

• KRO ustanawia rodziców przedstawicielami ustawowymi dziecka.

• Przedstawicielstwo obejmuje czynności prawne i czynności w postępowaniu przed sądami [art. 66 KPC] oraz przed innymi organami państwa, a w szczególności przed organami administracyjnymi [art. 30 KPA].

• Zakres uprawnień rodziców jako przedstawicieli ustawowych dziecka zależy od jego wieku.

• Rodzice nie mogą reprezentować żadnego z dzieci w sytuacji dokonywania czynności prawnych między samymi dziećmi pozostającymi pod ich władzą rodzicielską.

• Ponadto rodzice nie mogą też reprezentować dzieci w sytuacji dokonywania czynności prawnych między dzieckiem a jednym z rodziców lub jego małżonkiem. Przewidziano tu jednak dwa wyjątki :

• dopuszczalna jest bowiem reprezentacja dziecka przez jednego z rodziców, jeżeli czynność polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz dziecka;

• jeżeli czynność prawna dotyczy należnych dziecku środków utrzymania i wychowania.

55. Eksmisja z mieszkania służbowego przy rozwodzie

Jeżeli jest sytuacja, że małżonkowie zajmują wspólnie mieszkanie to Sąd ma obowiązek orzec o tym mieszkaniu. Nie chodzi tu o orzeczenie dotyczące tytułu do tego mieszkania - tu chodzi o kwestię orzeczenia o sposobie korzystania z tego wspólnego mieszkania. Jeżeli wspólnie zajmują mieszkanie - obojętnie, czy mają najem, czy, mają współwłasność, czy inaczej, czy jest własne mieszkanie jednego z małżonków to sąd ma orzec o sposobie korzystania.

Jest to zatem konstrukcja analogiczna do konstrukcji quod usum z prawa rzeczowego. Tam gdzie się tylko reguluje sposób korzystania, nie reguluje się tego do kogo należy.

Sąd musi rozpatrzyć sprawę ewentualnej eksmisji jednego z małżonków z tego wspólnego mieszkania. Zdanie regulujące tę kwestię brzmi następująco:

„W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z współmałżonków swym rażącym, nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie Sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka. To jest art. 58 par. 2 zdanie 2.

Czyli musi się to odbyć w wypadku wyjątkowym, takim w którym jeden z małżonków swym rażącym, nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie. To będą w praktyce takie sytuacje, że ktoś wywołuje awantury, burdy, urządza libacje w tym wspólnym lokalu, czy wręcz w ogóle posuwa się do przemocy wobec drugiego małżonka. Więc w ich sytuacji jest możliwe zgłoszenie żądania eksmisji takiego małżonka który uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie.

Jednakże to podlega pewnym ograniczeniom. Nie zawsze można eksmitować tego jednego małżonka. Nie można eksmitować z mieszkania należącego do majątku osobistego małżonka, a także z mieszkania służbowego lub zakładowego. Te kategorie się powoli zacierają w naszej rzeczywistości. W latach 70-tych, 80-tych jeszcze w zasadzie do niedawna to była dosyć szeroka kategoria. Mieszkania zakładowe, czy służbowe. Służbowe to są tego typu lokale, gdzie ktoś wykonuje określoną funkcję, pracuje, jest portierem, czy innym stróżem i z tego tytułu musi blisko mieszkać i mieć swoje służbowe mieszkanie. Natomiast zakładowe to takie, które się uzyskało w związku z wykonywaniem pracy w jakimś zakładzie. Więc jeżeli jest to mieszkanie należące do majątku odrębnego, czy osobistego dokładnie teraz, czy służbowe z tytułu wykonywania jakieś funkcji przez tego z małżonków który ma być eksmitowany, czy jego zakładowe, to nie można eksmitować. Nie można eksmitować, ponieważ szczególnie wyraźne jest to na tle tych mieszkań służbowych, czy zakładowych - w ten sposób cała rodzina utraciłaby tytuł zajmowania lokalu. Czyli usunięcie takiej osoby doprowadziłoby do utraty tytułu. Wobec tego to jest nie możliwe.

56. Obliczanie powinowactwa

P o w i n o w a c t w o - jest skutkiem zawarcia małżeństwa i oznacza więź prawną między małżonkiem a krewnymi drugiego małżonka. Mamy tu do czynienia z linią prostą i boczną, a jego bliskość określa się w stopniach.

Art. 61⁸. § 1. Z małżeństwa wynika powinowactwo między małżonkiem a krewnymi drugiego małżonka. Trwa ono mimo ustania małżeństwa.

§ 2. Linię i stopień powinowactwa określa się według linii i stopnia pokrewieństwa.

Powinowatymi w linii prostej w pierwszym stopniu są rodzice męża i żony (teściowie) oraz dziecko małżonka (pasierb). Natomiast rodzeństwo męża lub żony, zstępni rodzeństwa są powinowatymi drugiego małżonka w linii bocznej w drugim stopniu (szwagrowie), a w dalszym stopniu ich zstępni.

Rodzice (teściowie)

1 stopnień

Małżonek 1 Małżonek 2 Brat, siostra (szwagrowie)

2 stopnień

1 stopnień

Dziecko (pasierb)

57.Rozdzielność z wyrównaniem dorobku (sposób obliczania)

Ta odmiana rozdzielności majątkowej polega na tym, że w czasie jej trwania małżonkowie mają tylko majątek osobisty, natomiast po ustaniu tego ustroju (np. w wyniku umownego przyjęcia innego ustroju bądź wskutek ustania samego małżeństwa) pojawia się obowiązek wyrównania dorobków obojga małżonków. W ten sposób chroni się interes tego małżonka , którego dorobek z różnych przyczyn jest mniejszy od dorobku współmałżonka. Dorobkiem każdego z małżonków jest wzrost wartości jego majątku po zawarciu umowy majątkowej. W tym ustroju majątkowym istnieje majątek męża i majątek żony oraz dorobek męża i dorobek żony. Dla obliczenia wzrostu wartości majątku każdego z małżonków uwzględnia się te prawa majątkowe, które nabyto po zawarciu umowy majątkowej (intercyzy, tj. po powstaniu tego ustroju). Ponadto dolicza się wartość darowizn dokonanych przez jednego z małżonków z wyjątkiem darowizn na rzecz wspólnych zstępnych małżonków oraz tzw. Zwyczajowo przyjętych drobnych darowizn na rzecz innych osób. Chodzi o to, że darowizny znacznej wartości na rzecz obcych osób mogą znacznie uszczuplać dorobek darczyńcy i naruszać słuszny interes jego małżonka. Do wartości dorobku dolicza się także wartość usług świadczonych osobiście przez jednego z małżonków na rzecz drugiego małżonka oraz nakłady i wydatki na majątek jednego małżonka z majątku drugiego z nich.

58. Zgoda małoletniego na adopcje

Zgoda małoletniego, który ukończył trzynaście lat jest przesłanką konieczną dla orzeczenia o jego przysposobieniu. Ustawodawca zrezygnował z wymagania zgody dziecka młodszego, jednak realizując postulaty Konwencji o Prawach Dziecka nałożył na sąd obowiązek wysłuchania przysposabianego jeżeli może on pojąc znaczenie przysposobienia. Sąd opiekuńczy może jednak wyjątkowo orzec przysposobienie bez żądania zgody przysposobionego lub bez jego wysłuchania. Takie odstępstwo dotyczy dwóch sytuacji dziecka:

-gdy dziecko nie jest zdolne do wyrażenia zgody np. z powodu swego stanu zdrowia,

-gdy dziecko jest przekonane o tym, że przysposabiający są jego rodzicami (np. gdy dziecko od wczesnego dzieciństwa jest wychowywane przez przysposabiającego i nie powinno się tego przeświadczenia zmieniać).

Zgoda na przysposobienie jest uprawnieniem osobistym dziecka i nie może być wyrażona w jego imieniu przez jego przedstawiciela ustawowego.

• 59.Przesłanki obowiązku alimentacyjnego zobowiązanych w dalszej kolejności

1. nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności:

5. osoba zobowiązana nie żyje,

6. zobowiązany zaginął,

7. obowiązek alimentacyjny zobowiązanego wygasł na podstawie pewnych zdarzeń prawnych np. powstanie stosunku przysposobienia, zawarcie nowego małżeństwa, rozwiązanie przysposobienia,

8. uprawniony nie ma uregulowanego stanu cywilnego (pochodzenia).

2. osoba zobowiązana w bliższej kolejności nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi:

5. zobowiązany nie posiada żadnych dochodów ani ma majątku,

6. zdolność świadczenia zobowiązanego jest znacznie ograniczona chorobą lub podeszłym wiekiem,

7. osoba zobowiązana utraciła zdolność do pracy (czasowo albo na stałe),

8. dochody zobowiązanego są zbyt małe, by w zaspokoić uprawnionego w całości,

9. zobowiązany uchyla się od wypełniania ciążącego na nim obowiązku alimentacji (mimo, że ma ku temu możliwości).

3. uzyskanie od osoby zobowiązanej w bliższej kolejności - na czas - potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest:

5. niemożliwe, lub

6. połączone z nadmiernymi trudnościami.

Np. zobowiązany przebywa za granicą; osoba zobowiązana ukrywa swój majątek lub źródła dochodu; nie jest znane miejsce pobytu zobowiązanego; egzekucja w stosunku do zobowiązanego okazała się bezskuteczna.

60) A pozostawił 2 pełnoletnie, zdolne do pracy córki, w testamencie wszystko zapisał 1 z nich, jaki zachowek przysługuje drugiej. Czysta wartość spadku - 5200, darowizny podlegające doliczeniu - 10800, substrat zachowku - 16000.

½ tego, co dziedziczy ustawowo ---> 4000 zł

61) Czy można zawrzeć umowę o zrzeczenie się dziedziczenia w ramach intercyzy przedmałżeńskiej

Tak można, jest to umowa w formie aktu notarialnego. Małżonek jest spadkobiercą ustawowym.

62) Pojęcia: a. transmitariusz, b. testament allograficzny, c. testament negatywny

Transmitariusz- osoba powołana do dziedziczenia po transmitencie; tj. po osobie, która, będąc spadkobiercą, zmarła przed złożeniem oświadczenia cd. spadku. Transmitariusz wstępuje w jego sytuację prawną i może złożyć oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.

Testament allograficzny- ustnie oświadczenie woli wobec osoby pełniącej funkcje publiczne i 2 świadków, spisuje się protokół

Testament negatywny- testament, który wyłącza od dziedziczenia spadkobiercę (lub spadkobierców) ustawowego

63. Umowa o zastępcze macierzyństwo.

W prawie polskim umowy takie nie są dopuszczalne. Matką jest kobieta, która dziecko urodziła.

a) problem zapłaty- może to sugerować istnienie handlu dziećmi

b) problem ewentualnych defektów dziecka, od których rodzice genetyczni mogliby uzależniać zapłatę.

c) problem wystąpienia emocjonalnej więzi pomiędzy dzieckiem a kobietą, która je urodziła

64. Przesunięcia między masami majątkowymi.

Z majątku osobistego do wspólnego- dopuszczalne

z majątku osobistego do osobistego- dopuszczalne

Z majątku wspólnego do osobistego- niektórzy mówią, że konieczne jest zawarcie intercyzy, aby chronić wierzycieli (to miejszość), inni, że nie ma ograniczeń tego typu przesunięć, skoro małżonkowie mogą podarować coś z majątku wspólnego do majątku osoby trzeciej, to tym bardziej mogą do majątku współmałżonka, a do ochrony wierzycieli służą inne instrumenty- chociażby 527 kc, niektórzy przeciwnicy twierdzą również, że jest to podział majątku- takie przesunięcie to nie podział, chyba, że chodziłoby o jakiś bardzo cenny przedmiot, który tworzy większość majątku wspólnego.

65. Obowiązek alimentacyjny pomiędzy powinowatymi.

Są spory czy obowiązek ten wyprzedza obowiązek krewnych naturalnych (Smyczyński- tak, gdy przemawia za tym ZWS- trzeba to zbadać), czy powstaje w ostatniej kolejności (pozostali)

Do dwóch przesłanek (niedostatku oraz możliwości zobowiązanego) dochodzi przesłanka zgodności z zasadami współżycia społecznego. Bada się stosunek pasierba do zobowiązanego, sytuację rodzinną, oraz stan stosunków między rodzinami.

66. Czy są dopuszczalne umowy o spadek?

Istnieje zakaz zawierania umów o spadek po osobie żyjącej. Możliwe jest zawarcie umowy o spadek po osobie zmarłej (możliwe jest zrzeczenie się dziedziczenia, zawierane pomiędzy spadkodawcą a spadkobiercą). Dopuszczalne jest zbycie spadku w całości lub w części przez spadkobiercę, który spadek przyjął. Przenosi ona spadek na nabywcę. Umowa- w formie aktu notarialnego (zarówno umowa zobowiązująca do zbycia spadku, jak również umowa przenosząca spadek)

67. Wyjaśnij pojęcia: transmisja, podstawienie, polecenie.

Transmisja- sytuacja, gdy spadkobierca zmarł przed złożeniem oświadczenia cd. spadku, gdy w jego sytuację prawną wstępują jego spadkobiercy i mogą złożyć oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu

Podstawienie- powołanie spadkobiercy na wypadek, gdyby osoba powołana jako spadkobierca ustawowy lub testamentowy nie chciała lub nie mogła być spadkobiercą (podstawienie zwykłe) postawienie powiernicze- zobowiązanie spadkobiercy do zachowania nabytego spadku i podstawienie go innej osobie- niedopuszczalne, ustawa każe traktować to jako podstawienie zwykłe
Polecenie- rozporządzenie testamentowe, które nakłada na spadkobiercę lub zapisobiercę obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania bez czynienia kogokolwiek wierzycielem

Tu jest identyczna sytuacja gdy ślubu udziela w USC osoba nieuprawniona. W praktyce to się nie zdarza, w literaturze podnosi się, że mogłoby się zdarzyć, że duchowny nie objął jeszcze formalnie tego stanowiska albo już nie może piastować. Ostrożnie się do tego podchodzi i przyjmuje się taką sytuację, że w ogóle nie będzie małżeństwa cywilnoprawnego, jeśli to absolutnie nie był celebrans. Ale jeżeli są to tego typu drobne uchybienia, to podobnie jak z tym zastępcą kierownika USC trzeba byłoby to widzieć in favorem matrimonium-wątpliwość należy rozstrzygnąć na korzyść zawarcia małżeństwa.

Sam brak takiego zaświadczenia nie oznacza niedopełnienia przesłanki koniecznej zawarcia małżeństwa konkordatowego, ponieważ art. 1KRO takiej przesłanki nie przewiduje. w praktyce nie może zdarzyć brak tego zaświadczenia, ponieważ jego tekst znajduje się w tym samym dokumencie, w którym wpisano tekst zaświadczenia duchownego o złożeniu oświadczeń przez nupturientów.

Nadanie przesyłki poleconej w polskiej pocztowej placówce operatora publicznego jest równoznaczne z przekazaniem do USC. Przy obliczaniu terminów nie uwzględnia się dni uznanych ustawowo za wolne od pracy

Art. 669¹. § 1. Sąd spadku uchyla zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia, jeżeli w odniesieniu do tego samego spadku zostało wydane postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku. § 2. W przypadku zarejestrowania dwóch lub więcej aktów poświadczenia dziedziczenia w odniesieniu do tego samego spadku, sąd spadku na wniosek zainteresowanego uchyla wszystkie akty poświadczenia dziedziczenia i wydaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku.

---