Podbiał pospolity

116a] Podbiał pospolity - Tussilago farfara

Skład chemiczny: przede wszystkim śluz, także garbniki, olejek eteryczny, karotenoidy,

kwasy organiczne, cukry.

W koszyczkach - flawonoidy, gorycze, dużo sol mineralnych.

Działanie: wytwarzający śluzy ochronne, środek ściągający, przeciw skurczom mięśni

gładkich, zapobiegający podrażnieniom.

Koszyczki i liście są typowym środkiem powlekającym, ochronną powłoka śluzowych błon, a także

śluzówki górnych dróg oddechowych - łagodząc podrażnienia.

Garbniki działają ściągająco i przeciwzapalnie, obniżają przekrwienie, niszczą florę bakteryjną, a

flawonoidy działają przeciwskurczowo na mięśnie.

Ze względu na zawartość soli mineralnych - zwłaszcza cynku - kwiaty i liście wpływają na funkcję

gruczołów wewnętrznych [np tworzenie insuliny].

Zazwyczaj używa się naparu z 2 łyżeczek ziół na 1 szkl wody. Pić 2-4 razy dziennie.

Do okładów i płukania gardła przygotowuje się odwar z 10-15g liści na 2 szkl wody.

Napar z koszyczków do okładów na podrażnienia skórne [no od słońca] 3-4 min gotowany odwar z

koszyczków [2 łyżeczki na 1 szkl] - pić 2-3 razy dziennie jako wykrztuśny lub wytwarzający śluzy

ochronne. Można go używać [ ten odwar] zewnętrznie.

Podbiał leczy kaszle, bronchity, astmy.

116b] Podbiał pospolity

Działanie: łagodzący podrażnienia, wykrztuśny, przeciwzapalny, nieznacznie przeciwbakteryjny.

Stosuje się w nieżytach górnych dróg oddechowych, przewlekłych zapaleniach oskrzeli, bólach gardła.

Zewnętrznie do obmywania i okładów w łojotokowym zapaleniu skóry, stanach zapalnych skóry,

oparzeniach słonecznych.

Odwar: 1 łyżkę liści zalać 1,5 szkl ciepłej wody, ogrzewać do wrzenia, gotować pod przykryciem przez 3min, odstawić na 10min.Pić 1/4 szkl 3-5 razy dziennie między posiłkami - przy kaszlu.

Ten sam odwar stosować do okładów.

Podbiał jest dobrym kosmetykiem na tłustą cerę.

116c] Podbiał pospolity

Liście zawierają dużo wit C. Podbiał stosowany jest głównie w chorobach dróg

oddechowych i płuc. Ponadto pomaga w obrzęku stóp i zapaleniu żył.

Przy obrzęku stóp zaleca się kąpieli z dodatkiem podbiału, a dla złagodzenia bólów spowodowanych chorobą żył - stosuje się okłady, chłodzące nacierania lub zawijania.

Napar na okłady i zawijania: 2 łyżki ziela na 1 szkl wrzątku [ krótko gotować].

Herbata: 1 łyżeczkę ziela zalać 1 szkl wrzątku, odstawić na 15min. Pić 2-3 szkl dziennie.

116d] Podbiał pospolity

W lecznictwie używane są liście i kwiaty. Podbiał działa wykrztuśnie i osłaniająco.

Należy go stosować w schorzeniach górnych dróg oddechowych jak nieżyt oskrzeli i gardła [bronchit],

kaszel, astma.

Zaleca się jego stosowanie także w chorobach nerek i pęcherza oraz w zaburzeniach miesiączkowania u

kobiet [bolesne miesiączki].

Wdychanie dymu palących się liści podbiału jest lekiem przy suchym i ostrym kaszlu oraz duszności.

Napar z kwiatów: 1 łyżkę na 1 szkl wrzątku, zostawić pod przykryciem na 10min. Pić 2-3 razy

dziennie po 1 szklance.

Napar z liści: 1 łyżkę na 1 szkl wrzątku, zostawić pod przykryciem na 15min. Pic 2-3 razy dziennie po 1 szklance.

116e] Podbiał pospolity

Inne nazwy: podbiał zwyczajny, Korzeniec, boże liczko, końskie kopyto, ośla stopa, kniat, kaczyniec,

grzybień, białodrzew.

W celach leczniczych używane są liście i kwiaty.

Liście zawierają związki śluzowe, garbniki, olejek eteryczny, flawonoidy, kwasy polifenolowe, substancje gorzkie, z soli mineralnych dużo związków cynku.

Kwiaty zawierają więcej od liści olejku eterycznego i flawonoidów, natomiast mniej związków śluzowych i substancji gorzkich.

Działanie: wykrztuśne, rozkurczające.

Liście podbiału są znanym od dawna i cenionym lekiem przy przeziębieniach, anginach, zapaleniach błon śluzowych jamy ustnej oraz w zapaleniach krtani.

Osłaniają one błony śluzowe zmniejszając tym samym ich podrażnienie w

przeziębieniach, co łagodzi uporczywy kaszel.

Powodują zwiększoną produkcję wydzieliny śluzu w drogach oddechowych i pobudzają ruchy rzęsek nabłonka oddechowego co ułatwia oczyszczanie się i dezynfekcję dróg oddechowych.

Ponadto związki czynne z liści podbiału działają rozkurczowo na mięśnie

gładkie oskrzeli i ułatwiają przepływ powietrza w drogach oddechowych.

Związki zawarte w kwiatach mają silniejsze działanie rozkurczowe na oskrzela niż liście.

Odwar: 1 łyżkę suszonych liści zalać 1 szkl wody i gotować 3min, odstawić na 10-15min. Pić 2-3 razy

dziennie między posiłkami.

Podobnie przygotowujemy odwar z kwiatów, który poza działaniem na drogi oddechowe może być

używany do kąpieli i obmywań u ludzi z cerą łatwo przetłuszczającą się.

Korzystne jest łączenie podbiału z innymi ziołami o właściwościach wykrztuśnych.

Liście podbiału wchodzą w skład mieszanek: Pektosan, Neopektosan; a wyciąg w skład syropów.

116f] Podbiał pospolity

Inne nazwy: podbiał zwyczajny, boże liczko, końskie kopyto, ośla stopa, kniat, białodrzew, korzeniec,

matka-macocha.

Surowcem jest głównie liść i kwiat podbiału.

Kwiaty podbiału zawierają olejek eteryczny, flawonoidy, śluzy, gorycze, karoteny, gorycze.

W liściach znajdują się w dużych ilościach śluzy, garbniki, olejek eteryczny, flawonoidy, fitosterole, kwasy organiczne [galusowy], cholina, gorycze i sole mineralne [dużo cynku, manganu i potasu].

W liściach jest mniej olejku eterycznego niż w kwiatach, a więcej śluzu i goryczy [tussilaginy].

Podbiał był znanym środkiem wykrztuśnym już w starożytności [tussi - po łacinie znaczy kaszel].

W medycynie ludowej podbiał miał zawsze szerokie zastosowanie.

Młode, świeże liście przykładano przy żylakowatych owrzodzeniach podudzi i róży na twarzy.

Wywaru z liści używano do przemywania ran i okładów na obrzęki.

Odwaru z korzenia - przy przewlekłym gośćcu i podagrze.

Sok ze świeżych liści wciągano do nosa dla pozbycia się kataru.

Podbiał ma działanie wykrztuśne, przeciwskurczowe, powlekające, ściągające, przeciwzapalne i w

niewielkim stopniu przeciwbakteryjne.

Używany jest głównie przy nieżytach dróg oddechowych [w astmie, zapaleniu oskrzeli i nieżytach gardła].

Kwiaty także działają pobudzająco na apetyt i przeciwpotnie; zewnętrznie - w formie okładów - w stanach zapalnych skóry.

Podbiał wchodzi w skład ogólnie znanych syropów wykrztuśnych oraz Pektosanu i Neopektosanu oraz soku podbiałowego Succus Farfarae.

W lecznictwie domowym podbiał jest bardzo użyteczny i bywa stosowany zarówno w formie odwaru jak i naparu oraz syropów i soków z kwiatów i liści, często w mieszankach z innymi ziołami.

Najczęściej używa się go przy suchym kaszlu, chrypce, uczucia suchości w gardle,

podrażnieniu dróg oddechowych u palaczy, w okresie rekonwalescencji po przebytej grypie i nieżytach jamy ustnej i gardła.

Odwar: 1 łyżka liści na 1 szkl wody, gotować kilka minut pod przykryciem, parzyć 15 min.

Pić kilka łyżek między posiłkami.

Napar: 1 łyżka liści lub kwiatów na 1 szkl wrzątku, parzyć pod przykryciem przez 20 min i

pić kilka razy dziennie po 0,5 szkl. Można osłodzić miodem.

Bardzo dobry jest tez w tych przypadkach również sok ze świeżych liści przyjmowany na mleku.

Przy chrypce napar z podbiału i prawoślazu w równych częściach [ po łyżce] zalanych 1 szkl wrzątku. Pić 2-3 razy dziennie po 1 szklance.

Można tez sporządzić domowe syropy zasypując kwiaty lub liście cukrem.

Odwary z liści i napary z kwiatów można stosować zewnętrznie do płukania gardła oraz do okładów na podrażnienia skóry, na owrzodzenia goleni, oparzenia, stłuczenia i siniaki, a także na otarcia naskórka i ukąszenia owadów.

Odwar z podbiału używa się do mycia głowy przy wypadaniu włosów i przeciw łupieżowi.

Uwaga: Dawki wyższe niż zalecane mogą spowodować uszkodzenia wątroby.

Podbiał zmiękcza i uelastycznia skórę usuwając jednocześnie stany zapalne i plamy nadając jej świeży

wygląd i jędrność. Odwarem można przemywać twarz.

116g] Podbiał pospolity

Działanie: wykrztuśne, przeciwkaszlowe, przeciwskurczowe, gojące rany, przeciwkataralne, moczopędne.

Podbiał łączy działanie wykrztuśne i przeciwskurczowym.

Liście zawierają cynk, dzięki czemu działają silnie przeciwzapalnie.

Podbiał może być stosowany przy ostrym zapaleniu oskrzeli, atakach drażniącego kaszlu, krztuścu oraz

astmie.

Działa jednocześnie kojąco i wykrztuśnie, dlatego może byś stosowany przy większości schorzeń dróg oddechowych, w tym przewlekłej rozedmy płuc.

Jest również łagodnym środkiem moczopędnym [zapalenie pęcherza moczowego].

116h] Podbiał pospolity - Tussilago farfara

Surowcem jest kwiat (koszyczek), łącznie z szypułką, oraz liść, rzadziej kwiat z kłączem .

Liście, kłącza i kwiaty zawierają śluzy - do 8%, garbniki - do 18%, olejek eteryczny, flawonoidy, sole mineralne (dużo cynku, manganu i potasu), goryczkę - tussilaginę, sterole, kwasy, karotenoidy, witaminy, cholinę, alkaloidy i in.

Działanie: Podbiał to cenna roślina zielarska, w którą warto się zaopatrzyć.

Wyciągi z surowców działają przeciwkaszlowo, wykrztuśnie, przeciwpodrażnieniowo (powlekająco), przeciwzapalnie, rozmiękczająco, antyseptycznie, rozkurczowo, żółciopędnie, moczopędnie, słabo napotnie i przeciwgorączkowo, odtruwająco i uspokajająco; pobudza wydzielanie soków trawiennych; reguluje wypróżniania.

Wskazania: kaszel, krzemica, rozedma płuc, astma, stany zapalne i zakażeniowe gardła, krtani, tchawicy, oskrzeli i płuc, przeziębienie, choroby alergiczne objawiające się nieżytem układu oddechowego, choroby zakaźne (grypa, angina, krztusiec itd.), zaparcia, choroba wrzodowa, zażywanie salicylanów, stany zapalne przewodu pokarmowego, nieżyt jelit, wzdęcia, niestrawność, choroby skórne, nieżyt żołądka.

Napar: 2 łyżki liści, kwiatów i (lub) kłączy zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 minut; przecedzić.

Pić 4-6 razy dz. po 50 ml (w nieżytach układu oddechowego, kaszlu) lub 3-4 razy dziennie po 150-200 ml. Niemowlęta ważące 3-4 kg - 2-2,8 ml, 5-6 kg - 3,5-4 ml, 7-8 kg - 5-5,7 ml, 4-5 razy w ciągu doby. Dzieci ważące 9-10 kg - 6-7 ml, 15-20 kg -10,7-14 ml, 25-30 kg - 17,8-21 ml, 35-40 kg - 25-28,5 ml, 45-50 kg -32-35,7 ml, 4-6 razy dziennie.

Alkoholatura zimna: pół szkl. zmielonych kwiatów lub liści zalać 300 ml wódki; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dziennie. po 5 ml lub 6 razy dziennie po pół łyżeczki (2,5 ml). Dzieci

ważące 15-20 kg -1-1,4 ml, 25-30 kg - 1,7-2,1 ml, 35-40 kg - 2,8-2,5 ml, 45-50 kg -3,2-3,5 ml, 3-4 razy

dziennie lub połowę powyższych dawek 6 razy dziennie.

Nalewka podbiałowa (podbiałówka) - Tinctura Farfarae: pół szkl. suchych kwiatów samych lub z kłączami, albo też liści zalać 400 ml wódki lub wina białego; wytrawiać 14 dni; przefiltrować.

Zażywać jak alkoholaturę. Dawki wina podbiałowego można zwiększyć o 50%.

Intrakt podbiałowy - Intractum Tussilaginis: pół szkl. świeżych liści lub kwiatów zalać- 400 ml alkoholu 40-60% o temp. wrzenia, odstawić na 10 dni; przefiltrować. Zażywać jak alkoholaturę.

Alkoholmel Tussilaginis: do 100 ml wyciągu alkoholowego z podbiału wlać 100 ml miodu, wsypać pół

łyżeczki cynamonu lub wanilii, albo też imbiru; wymieszać. Przechowywać w zimnym miejscu. Zażywać 4-6 razy dziennie po 1 łyżce (nieżyty układu oddechowego, kaszel, przeziębienie) lub 2 - 3 razy dziennie po 1 łyżce. Dzieci - 1-2 łyżeczki leku 4-6 razy dziennie lub rzadziej.

Sok podbiałowy - Succus Farfarae: świeże liście podbiału przepuścić przez sokowirówkę w celu

otrzymania soku.

Można też inaczej: świeże liście podbiału przemielić przez maszynkę do mięsa i zalać wodą przegotowaną do połowy (na 1 szkl, zmielonych liści dać pół szkl. wody; przykryć i odstawić na 6-8 godzin, po czym przecedzić.

Masę roślinną nie wyrzucać, lecz przepuścić przez sokowirówkę. Oba wyciągi połączyć. Sok zażywać 4-6 razy dz. po 2 łyżki. Przechowywać w lodówce, nie dłużej jednak jak 5 dni.

Można go zakonserwować poprzez: zalanie alkoholem 40-70% (100 ml na 100 ml), winem białym lub czerwonym (100 ml soku na 300 ml wina), gliceryną (100 ml na 100 ml), miodem (200 ml miodu na 100 ml soku) lub zasypanie cukrem (200 ml cukru na 100 ml soku).

Sok stabilizowany gliceryną zażywa się 4 razy dz. po pół łyżeczki (działa łagodnie przeczyszczające co jest dla wielu osób wadą tego przetworu, dla innych natomiast wskazanym dodatkowym skutkiem leczniczym), pozostałe przetwory zażywa się 4 razy dziennie po 10 ml lub 6 razy dziennie po pół łyżeczki.

Rp. liść (kwiat) podbiału - 2 łyżki, igliwie (gałązki) sosny, świerku, jodły lub modrzewia - 1 łyżka, ziele tymianku - 1 łyżka, kwiat lawendy - 1 łyżka, porost islandzki - 1 łyżka, kwiat lipy - 1 łyżka, kwiat

dziewanny - 1 łyżka, kwiat bzu czarnego - 1 łyżka, kwiat lub ziele wrzosu - 1 łyżka, ziele majeranku - 1

łyżka. Składniki wymieszać. Przyrządzić i dawkować jak napar podbiałowy.

Wskazania: stany zapalne i zakażeniowe układu oddechowego, kaszel, choroby zakaźne, przeziębienie, gorączka, zaburzenia trawienia, astma, katar sienny.

Rp. Wyciąg alkoholowy z podbiału - 10 ml, nalewka arnikowa - 10 ml, nalewka szałwiowa - 10 ml,

nalewka anyżowa - 10 ml, nalewka tymiankowa - 10 ml, nalewka pierwiosnkowa - 10 ml, nalewka

melisowa - 10 ml, nalewka mydlnicowa - 10 ml, nalewka arcydzięglowa - 10 ml, nalewka tatarakowa -

10 ml, miód - 100 ml

Składniki wymieszać bardzo starannie. Zażywać 4 razy dziennie po1 łyżeczce lub 6 razy dziennie po pół łyżeczki,

Wskazania: nieżyty układu oddechowego, kaszel, przeziębienie, choroby zakaźne, wyczerpanie nerwowe, lęki, bezsenność, stres. W przypadku bezsenności i chorób nerwowych zażywać 2-3 razy dz. po 1 łyżce leku.

Rp. Wyciąg alkoholowy podbiałowy - 10 ml, wyciąg alkoholowy z anyżu - 10 ml, odwar z korzenia

żywokostu - 50 ml, sok z cytryny - 30 ml, miód - 100 ml

Wymieszać. Zażywać kilka razy dz. po 1 łyżce. Dzieci - 2 łyżeczki leku 4-5 razy dziennie.

Wskazania: patrz wyżej.

Rp. liść lub kwiat podbiału - 1 łyżka, liść babki - 1 łyżka, siemię lniane - 1 łyżka, liść szałwii - 1 łyżka, liść mięty - 1 łyżka, ziele lebiodki - 1 łyżka, kwiat bławatka lub innego chabra - 1 łyżka,

korzeń babki - 1 łyżka, kwiat czarnej malwy lub ślazu - 1 łyżka, ziele fiołka trójbarwnego. - 1 łyżka,

porost islandzki - 1 łyżka

Wymieszać. Przyrządzić i pić jak napar podbiałowy.

Wskazania: kaszel, stany zapalne i zakażeniowe układu oddechowego, choroba wrzodowa,

zaparcia, nieżyty jelit i żołądka, niestrawność, zaburzenia trawienia, skurcze jelit i żołądka,

przeziębienie, choroby skórne i zakaźne, skąpomocz stany zapalne układu moczowego, kamica

moczowa; do okładów na chore oczy.

116i] PODBIAŁ POSPOLITY (Tussilago farfara)

Surowcem leczniczym jest liść - Folium Farfarae oraz kwiat - Flos Farfarae.

Liście zawierają do 8. procent śluzu, garbniki, olejek eteryczny, flawonoidy, fitosterol, kwasy polifenolowe, cholinę, związki goryczowe i sole mineralne (cynk).

Kwiaty mają więcej olejku eterycznego, ale mniej goryczki i śluzu, karotenoidy, rutynę, związki cukrowe.

Podbiał działa osłaniająco, powlekająco, wykrztuśnie, przeciwzapalnie, ściągająco, przeciwbakteryjnie, przeciwskurczowo, przeciwkaszlowo.

Podbiał stosuje się w lekkich nieżytach górnych dróg oddechowych, zwłaszcza u dzieci i młodzieży, także w zanikowym suchym nieżycie gardła u palaczy tytoniu i osób w wieku podeszłym.

Podbiał jest składnikiem wielu mieszanek ziołowych.

116j] Podbiał pospolity

Roślina lecznicza - naparem z podbiału leczyli już starożytni medycy - Hipokrates, Galen i Pliniusz.

Bł. Hildegarda stosowała go przy wszystkich chorobach piersiowych i jako środek wykrztuśny.

Przy astmie i przewlekłym kaszlu, a także podczas zapalenia oskrzeli wdychano przez rurkę dym z korzeni tej rośliny spalanych na węglu z drzew cytrusowych.

Palono też - tak jak papierosy - jej specjalnie wysuszone i zwinięte liście.

Wykorzystywano podbiał do leczenia schorzeń skórnych: ran, czyraków, wrzodów, ropni, odcisków,

oparzeń, pękających brodawek u kobiet karmiących oraz przy tzw. róży i uporczywych bólach głowy.

Surowiec zielarski: zarówno kwiaty, jak i liście są cennym surowcem lekarskim - zawierają dużo śluzów, związki flawonowe (m.in. rutynę, cholinę, gorycze, sporo cynku, potasu i manganu, cukry, karotenoidy, trójterpeny).

Działanie: współczesna medycyna potwierdziła dobroczynne działanie ziela, zwłaszcza jako środka wykrztuśnego i łagodzącego wszelkie dolegliwości układu oddechowego, przeciwzapalnego, chroniącego śluzówkę gardła i krtani.

Zaleca się go w początkowych stadiach gruźlicy, rozedmie płuc, przy kłopotach z prostatą, w schorzeniach nerek i pęcherza.

W takich przypadkach stosuje się sok z kwiatów i liści podbiału.

Dla dzieci sok miesza się pół na pół z miodem, a potem przelewa do ciemnej butelki.

Dorosłym można do soku dodać wódkę w proporcji 1:1 i podawać po 20-30 kropli na kieliszek wody 3-4 razy dziennie po jedzeniu.

Nalewką rozpuszczoną w wodzie w proporcji 1:20 płucze się gardło i jamę ustną, natomiast miksturą w

czystej postaci przemywa się wrzody i wypryski.

Odwar z liści, kwiatów i korzeni dodawany do kąpieli łagodzi świąd skóry i rozmaite stany zapalne.

Działa też odmładzająco na cały organizm, zapobiega przetłuszczaniu się cery, usuwa wypryski i trądzik.

Kompresy oraz okłady ze świeżych liści pomagają przy zwichnięciach i stłuczeniach.

Herbatki z kwiatów i liści podbiału zmieszanych w równych częściach z siemieniem lnianym,

prawoślazem i kwiatami krwawnika stosuje się pomocniczo w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy.

Odwar z samych kwiatów pomaga w leczeniu schorzeń kobiecych - przy stanach zapalnych pochwy,

nadżerce szyjki macicy i upławach.

Odwar ten może również służyć do przemywania twarzy i przygotowywania okładów - dobrze działa w przypadku plam i wrzodów.

Systematycznie stosowany likwiduje przebarwienia skóry - plamy wątrobowe czy starcze.

Przepis na odwar kwiatowy:

Łyżkę kwiatów zalać szklanką zimnej wody, gotować na małym ogniu przez około 20 minut do zawrzenia, przecedzić, uzupełnić przegotowaną wodą tak, by była pełna szklanka płynu.

Pić 1/4 szklanki 3-4 razy dziennie między posiłkami lub używać do irygacji czy nasiadówek.

116k] Podbiał pospolity [podbiał zwyczajny, końskie kopyto]

Można go nazwać zwiastunem wiosny ponieważ pierwsze kwiaty pojawiają się w lutym, przed rozwojem liści a masowo zakwita w marcu

Surowcem zielarskim są kwiaty zbierane podczas rozkwitania oraz młode dobrze rozwinięte liście bez

ogonków.

Kwiaty podbiału zawierają olejek eteryczny, śluzy, flawonoidy, karatenoidy, fitosterole, gorycze, garbniki, sole mineralne, zwłaszcza azotan potasu, kwas jabłkowy, winowy i galasowy.

W liściach podbiału jest około 8% śluzów, garbniki, olejki eteryczne, gorzki glikozyd, fitosterole, tłuszcze, flawonoidy, cholinę, sole mineralne zawierające potas, sód, magnez, cynk, fosfor, siarkę, chlor, krzem, aluminium i inne związki.

Podbiał był stosowany jako środek wykrztuśny w starożytności i w średniowieczu. W medycynie ludowej stosowano odwar z liści do przemywania owrzodzeń, żylaków i obrzęków ciała.

Odwar z liści działa powlekająco, ściągająco, wykrztuśnie, przeciwskurczowo oraz słabo

przeciwbakteryjnie na błony śluzowe układu oddechowego.

Kwiaty podbiału wykazują słabsze działanie powlekające i ściągające lecz silniejsze działanie rozkurczowe (mają mniej śluzów a więcej olejku i flawonoidów).

Stosuje się je do leczenia łagodnych, przewlekłych nieżytów górnych dróg oddechowych i suchego kaszlu u osób starszych.

Preparaty z liści podbiału stosuje się w nieżytach górnych dróg oddechowych, nieżytach gardła u palaczy i przewlekłym zapaleniu oskrzeli.

Zewnętrznie stosuje się je do leczenia stłuczeń, stanach zapalnych skóry, oparzeń słonecznych i otarć. Liść podbiału w chodzi w skład mieszanek ziołowych i syropów wykrztuśnych.

Uwaga: Należy unikać długotrwałego stosowania preparatów z podbiału ze względu na zawartą w

nich niewielka ilość alkaloidów pirolizydynowych.

116l] Podbiał pospolity Tussilago farfara

Surowiec: Kwiatostany - koszyczki i liście.

Zarówno kwiaty; jak i liście podbiału, choć w r8żnych ilościach, zawierają olejek

eteryczny, śluz, garbniki, karotenoidy, kwasy organiczne, gorycze, związki mineralne i mikroelementy,

zwłaszcza cynk, jako niezbędny składnik insuliny spełniającej tak ważną rolę w przemianie cukrów w

naszym organizmie.

Kwiaty zawierają więcej olejku eterycznego i flawonoidów, zaś liście więcej śluzu i goryczy.

Surowce, a zwłaszcza liście, dzięki obecności dużej ilości śluzu działają powlekająco - zmniejszają

podrażnienia, łagodzą stany zapalne i ułatwiają odkrztuszanie, przede wszystkim u

małych dzieci, gdy flegma zalega w oskrzelach i gardle.

Dzięki obecności olejku eterycznego i flawonoidów, zwłaszcza w kwiatach, surowiec

działa przeciwbakteryjnie i łagodnie przeciwskurczowo, zaś obecność większej ilości garbników, działających ściągająco i przeciwzapalnie, wykorzystywana jest głównie w różnych

schorzeniach układu oddechowego, przy przeziębieniach, a zwłaszcza w przewlekłych bronchitach, chrypce, uporczywym kaszlu, w stanach nieżytowych gardła, krtani i jamy ustnej.

Napar (do użytku wewnętrznego): 1 łyżkę podbiału zalać 1 szklanką wrzątku i odstawić na 15 minut pod nakryciem do naciągnięcia, następnie przecedzić i pić 3 razy dziennie albo też: 1 łyżkę surowca zalać 1 szklanką zimnej wody i podgrzewać doprowadzając do wrzenia (gotować nie dłużej niż 1 minutę) odstawić na 10 minut, następnie przecedzić i od razu wypić pół szklanki, zaś resztę zużyć w ciągu dnia po 1-2 łyżki.

Dla zwiększenia skuteczności tego naparu dodaje się zazwyczaj do zaparzenia korzeń lukrecji, owoc anyżu, korzeń mydlnicy, prawoślazu lekarskiego, korzeń żywokostu lekarskiego, kwiaty słonecznika, koszyczki rumianku, liść szałwii albo też tylko niektóre z tych ziół, w równych częściach i w proporcji: 1 łyżka mieszanki na 1 szklankę wrzątku.

Surowiec ten wchodzi też w skład mieszanki Pektosan, Neopektosan, syropu żywokostu z podbiałem.

Każdorazowo przygotować świeży napar-odwar.

Odwar podbiału, względnie napar kwiatów tego surowca, stosuje się także do okładów na stłuczenia,

siniaki, przy oparzeniach promieniami słonecznymi, zaczerwienieniach i podrażnieniach skóry, a także do zmywania twarzy w łojotoku, przy tłustej cerze itp.

Podbiał pospolity (Tussilago farfara L.)

Inne nazwy: podbiał, podbiał zwyczajny, podbel, podbielina, końskie kopyto, ośla stopa, koński kwiat,

kobilacz, lepieżnik, grzybień, kaczeniec, korzeniec, kłobuk, kwiat boże liczko, białodrzew, macocha.

Angielska: Common Coltsfoot. Francuska: Pas d'ane. Niemiecka: Gemeiner Huflattich. Rosyjska: Mat

i maczecha obyknowiennaja.

Polska nazwa podbiału pospolitego pochodzi od słowa „biały", jako że liście tego zioła są pod spodem

biało owłosione. Ale łacińska nazwa tussis oznacza kaszel i to, że roślina już w starożytności była

znanym środkiem wykrztuśnym.

Żyjący w latach 23-79 Caius Plinius Secundus, czyli wybitny przyrodnik rzymski zwany Pliniuszem

Starszym, zalecał wdychania dymu tlących się liści podbiału jako skutecznego leku na suchy, ostry

kaszel.

W Polsce na przełomie XVI i XVII wieku doktor medycyny i botanik - Szymon Syreński (Syreniusz) tak opisuje w swoim słynnym Zielniku lecznicze właściwości tego zioła: „Podbiał wszelakim przymiotom ognistym (np. wrzodom i innym ropniom - przyp. aut.) bardzo jest użyteczny, zwłaszcza liście surowe przykładając albo utarte plastrując, też z miodem tłuczone a plastrowane (...). Kaszlom suchym i zastarzałym jest wielkim lekarstwem tak liście jako korzenie na ogień węglisty kładąc, a dym przez lejek wsię biorąc. Gwiżdżotchnącym i dychawicznym, tymże sposobem dym lejkiem w się biorąc, osobliwym jest ratunkiem".

Podbiał występuje w Europie, w północnej, zachodniej i środkowej Azji, północnej Afryce i Ameryce

Północnej.

W Polsce jest jednym z pierwszych zwiastunów wiosny. Rośnie najczęściej w wilgotnych glebach

gliniastych, na łąkach, nad brzegami wód, w wilgotnych zaroślach, w lesie, na żwirowiskach, obsuwiskach, klifach nadmorskich, w starych kamieniołomach i cegielniach.

Do celów leczniczych od czerwca do września zbiera się przede wszystkim liście, ale niekiedy również - od marca do kwietnia - kwiatowe koszyczki rośliny.

Liść podbiału zawiera dużo śluzu, a ponadto olejek eteryczny, flawonoidy, gorycze, garbniki, kwasy

organiczne i mikroelementy (przede wszystkim cynk i mangan).

W kwiatach wykryto liczne związki flawonoidowe (m.in. rutynę i hiperozyd), olejek eteryczny, śluzy,

gorycze, garbniki, kwasy wielofenolowe (m.in. kawowy), karoteny i związki cukrowe.

Przetwory z podbiału skutecznie powlekają i działają przeciwzapalnie na błony śluzowe jamy ustnej,

gardła i przełyku, łagodzą podrażnienia górnych dróg oddechowych, ułatwiają odkrztuszanie, działają

przeciwzapalnie.

Odwar z liści. 1 łyżkę suszonych liści zalewamy szklanką wody i gotujemy prze/ 3 minuty pod przykryciem na małym ogniu. Odstawiamy na 15 minut i pijemy 1/3 szklanki 3-4 razy dziennie pomiędzy posiłkami w przeziębieniach (szczególnie z uporczywym kaszlem), zapaleniach błon śluzowych jamy ustnej i krtani, anginach w przewlekłym łagodnym nieżycie oskrzeli w nieżycie gardła u palaczy tytoniu oraz osób w podeszłym wieku.

Podobnie przygotowujemy i stosujemy odwar z kwiatów, który poza nieżytami dróg oddechowych może być używany także do obmywań u ludzi z cerą łatwo przetłuszczającą się.

Odwar (zarówno z liści, jak i kwiatów) można dodać do wody przed umyciem głowy w przypadku zaobserwowania wypadania włosów lub pojawienia się łupieżu.

Sok z podbiału. Liście lub kwiaty przepuszczamy przez sokowirówkę, mieszamy z równą ilością

spirytusu i przechowujemy w lodówce. Pijemy 20-30 kropli w kieliszku przegotowanej, ostudzonej

wody 3 razy dziennie po jedzeniu w nieżytach górnych dróg oddechowych, chrypkach i anginach.

Liść podbiału wchodzi w skład gotowych mieszanek ziołowych: Pektosanu i Neopektosanu , maści Mucosit oraz syropów na kaszel.

Wspomniałem, że w medycynie ludowej podbiał od wieków miał szerokie zastosowanie.

Już w dawnych czasach dymem z tego zioła okadzano chorych na astmę.

Młode liście przykładano na żylakowate owrzodzenia i różę na twarzy, roztarte z miodem kładziono na opuchlizny, sok ze świeżych liści wciągano do nosa, aby pozbyć się uciążliwego kataru.

Właściwości lecznicze podbiału wysoko cenił jeden z prekursorów kompleksowego „leczenia naturą",

ksiądz Kneipp, który pisał m.in.: „Bardzo dobrze jest pić herbatę z podbiału dla oczyszczenia płuc i

piersi. Dychawiczność i kaszel bardzo łatwo usuwa się tą jedyną tylko rośliną, szczególnie gdy skłonność jest do suchot. Liście przyczepione do płótna lub i same można kłaść na piersi. Wyciągają one gorącość, wstrzymują osłabienia, usuwają gorączki. Znakomicie działają, gdy je przyłożysz na otwarte wrzody, odciągają zapalność, zaczerwienienie i wyciągają szkodliwe pierwiastki na zewnątrz".

Ale najbardziej wzruszająco o bożym liczku pisała przed wojną A. Potocka: „Ledwo słońce zacznie przygrzewać, a śnieg jeszcze miesiącami leży, już ukazują się jak złote gwiazdki wśród szarzyzny swego otoczenia kwiaty podbiału. Nie bez słuszności śpieszy się ten poczciwy kwiatek; ileż to bowiem staruszków dychawicznych, ile dzieci kaszlących, osłabionych zimową niewolą oczekuje go z upragnieniem".

---