KOD UCZNIA Liczba uzyskanych punktów:

KONKURS BIOLOGICZNY

DLA SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH

województwa podlaskiego

STOPIEŃ REJONOWY

9.02.2007 r.

Instrukcja dla ucznia:

1. 
   Test konkursowy zawiera 25 zadań zamkniętych i 15 zadań otwartych.

Na ich rozwiązanie masz 90 minut.

2. Po uważnym przeczytaniu i zrozumieniu treści zadania oraz analizie rysunków, wybierz jedną z czterech odpowiedzi w zadaniach zamkniętych.

W zadaniach otwartych samodzielnie sformułuj odpowiedź i zapisz ją w wyznaczonym miejscu.

3. Test wypełniaj długopisem, nie używaj korektora, ołówka, ani gumki.

4. Przy rozwiązywaniu zadań zamkniętych wybierz jedną, prawidłową odpowiedź i zakreśl ją znakiem X.

Przykład: a b c d

Jeżeli pomylisz się i zechcesz wybrać inną odpowiedź, to źle zaznaczoną otocz kółkiem, po czym zakreśl znakiem X literę właściwą np:

a b c d

5. Możesz uzyskać maksymalnie 50 punktów, 90 % z nich czyli 45 punktów kwalifikują Cię do udziału w stopniu wojewódzkim Konkursu Biologicznego.

POWODZENIA

KOD UCZNIA Liczba uzyskanych punktów:

KONKURS BIOLOGICZNY

DLA SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH

województwa podlaskiego

STOPIEŃ REJONOWY

9.02.2007 r.

Instrukcja dla ucznia:

4. 
   Test konkursowy zawiera 25 zadań zamkniętych i 15 zadań otwartych.

Na ich rozwiązanie masz 90 minut.

5. Po uważnym przeczytaniu i zrozumieniu treści zadania oraz analizie rysunków, wybierz jedną z czterech odpowiedzi w zadaniach zamkniętych.

W zadaniach otwartych samodzielnie sformułuj odpowiedź i zapisz ją w wyznaczonym miejscu.

6. Test wypełniaj długopisem, nie używaj korektora, ołówka, ani gumki.

4. Przy rozwiązywaniu zadań zamkniętych wybierz jedną, prawidłową odpowiedź i zakreśl ją znakiem X.

Przykład: a b c d

Jeżeli pomylisz się i zechcesz wybrać inną odpowiedź, to źle zaznaczoną otocz kółkiem, po czym zakreśl znakiem X literę właściwą np:

a b c d

6. Możesz uzyskać maksymalnie 50 punktów, 90 % z nich czyli 45 punktów kwalifikują Cię do udziału w stopniu wojewódzkim Konkursu Biologicznego.

POWODZENIA

Zad. 1 (0 - 1)

Podstawowym składnikiem ściany komórkowej grzybów i pancerza skorupiaków jest:

1. celuloza

2. chityna

3. krzemionka

4. węglan wapnia

Zad. 2 (0 - 1)

Zaznacz zestaw, w którym przedstawiono wyłącznie organizmy samożywne:

1. sosna, żyto, tulipan

2. borowik, mech, leszczyna

3. rzekotka, ziemniak, paproć

4. dąb, motyl, pszenica

Zad. 3 (0 - 1)

Zaznacz organellum komórkowe, którego dotyczy poniższy opis:

„Błona zewnętrzna jest gładka, a wewnętrzna mocno pofałdowana. Uwypuklenia błony zwane grzebieniami zwiększają powierzchnię, na której zachodzi proces uwalniania energii ze związków organicznych”.

1. jądro komórkowe

2. wodniczka

3. mitochondrium

4. chloroplast

Zad. 4 (0 - 1)

Twór jednokomórkowy służący do rozmnażania bezpłciowego to:

1. zarodek

2. zarodnik

3. zygota

4. pyłek

Zad. 5 (0 - 1)

Odruchem bezwarunkowym u człowieka nie jest:

1. zwężanie źrenicy pod wpływem światła

2. ssanie mleka przez noworodki ssaków

3. wydzielanie śliny na widok ulubionej potrawy

4. łzawienie oka

Zad. 6 (0 - 1)

Do chorób człowieka wywoływanych przez bakterie nie należy:

1. dżuma

2. kiła

3. trąd

4. malaria

Zad. 7 (0 - 1)

Które zdanie zawiera błędną informację?

1. u dżdżownicy występuje zamknięty układ krwionośny

2. serce żaby składa się z dwóch przedsionków i dwóch komór

3. błony płodowe po raz pierwszy pojawiły się u gadów

4. łożysko to twór charakterystyczny dla większości ssaków

Zad. 8 (0 - 1)

Organizmami zaliczanymi do plechowców są:

1. sosna zwyczajna, brzoza brodawkowata, mniszek lekarski

2. pieczarka polna, jodła pospolita, paprotka zwyczajna

3. chrobotek reniferowy, skrętnica, pieprznik jadalny

4. mech płonnik, konwalia majowa, borowik szlachetny

Zad. 9 (0 - 1)

W którym zestawie właściwie zaklasyfikowano przedstawicieli kręgowców do odpowiednich gromad? Zaznacz poprawną odpowiedź.

Gromada Odpowiedź	Ryby	Płazy	Gady	Ptaki	Ssaki
a	salamandra	żmija	delfin	dziobak	kormoran
b	bocian	kangur	rekin	padalec	rzekotka
c	okoń	ropucha	jaszczurka	gołąb	kot
d	szczupak	traszka	koliber	sowa	wieloryb

Zad. 10 (0 - 1)

Którego z niżej wymienionych pojęć nie użyjesz przy omawianiu przeobrażenia u motyla?

1. larwa

2. postać dorosła

3. poczwarka

4. polip

Zad. 11 (0 - 1)

Ośrodki odpowiedzialne za utrzymanie równowagi, napięcie mięśniowe i precyzję ruchów u człowieka znajdują się w:

1. rdzeniu przedłużonym

2. móżdżku

3. rdzeniu kręgowym

4. płacie skroniowym mózgu

Zad. 12 (0 - 1)

Wypalanie traw wiosną i jesienią to zjawisko:

1. prowadzące do wzbogacenia gleby w próchnicę

2. prowadzące do wzbogacenia gleby w niezbędne roślinom sole mineralne

3. szkodliwe powodujące śmierć wielu, pożytecznych organizmów glebowych

4. zwiększające odporność gleby na zakwaszenie

Zad. 13 (0 - 1)

Pierwszy okres życia dziecka po narodzinach to okres noworodkowy. Trwa on zwykle około:

1. dwóch miesięcy

2. dwóch tygodni

3. jednego miesiąca

4. trzech miesięcy

Zad. 14 (0 - 1)

Żyły płucne u człowieka prowadzą natlenioną krew do:

1. lewego przedsionka serca

2. lewej komory serca

3. prawego przedsionka serca

4. prawej komory serca

Zad. 15 (0 - 1)

Prawidłowy wzór zębowy dorosłego człowieka został przedstawiony na schemacie:

S K P T

a) 3 2 1 2 2 1 2 3 S - siekacze

3 2 1 2 2 1 2 3 K - kły

P - przedtrzonowce

b) 2 1 2 3 3 2 1 2 T - trzonowce

2 1 2 3 3 2 1 2

c) 3 3 1 1 1 1 3 3

3 3 1 1 1 1 3 3

d) 3 1 2 2 2 2 1 3

3 1 2 2 2 2 1 3

Zad. 16 (0 - 1)

Rysunek przestawia prawidłowe powstawanie obrazu w oku.

Poniżej przedstawiono opis trzech wad wzroku u człowieka.

Wybierz opis wady, która będzie skorygowana przez soczewki dwuwklęsłe.

1. W przypadku tej wady wzroku ze względu na nadmierną wypukłość soczewki oka lub wadliwy kształt gałki ocznej obraz pozorny oddalonych przedmiotów powstaje przed siatkówką. Człowiek widzi więc oddalone przedmioty bardzo niewyraźnie.

2. W przypadku tej wady wzroku nieprawidłowo leży środek krzywizny rogówki, przez co człowiek widzi wszelkie obrazy bardzo niewyraźnie.

3. W przypadku tej wady wzroku ze względu na zbyt spłaszczony kształt soczewki lub wadliwy kształt gałki ocznej obraz pozorny bliskich przedmiotów powstaje za siatkówką. W związku z tym, człowiek widzi niewyraźnie przedmioty położone blisko.

4. W przypadku tej wady wzroku, obie gałki oczne są odchylone od prawidłowego, równoległego położenia.

Zad. 17 (0 - 1)

Wskaż nieprawdziwą informację dotyczącą erytrocytów ssaka:

1. są pozbawione jądra komórkowego

2. produkują przeciwciała

3. zawierają hemoglobinę

4. transportują tlen

Zad. 18 (0 - 1)

Witaminy pełnią regulacyjną rolę w organizmie człowieka. Dopasuj symbol witaminy (1 - 6) do odpowiedniej choroby (A - F) wywołanej brakiem lub niedoborem tej witaminy.

1. witamina C A) krzywica

2. witamina D B) anemia

3. witamina A C) choroba beri - beri

4. witamina K D) ślepota zmierzchowa

5. witamina B₁ E) szkorbut

6. witamina B₁₂ F) zaburzenia krzepnięcia krwi

1. 1 E, 2 A, 3 D, 4 F, 5 C, 6 B

2. 1 F, 2 B, 3 C, 4 E, 5 D, 6 A

3. 1 A, 2 D, 3 B, 4 E, 5 C, 6 F

4. 1 E, 2 B, 3 A, 4 F, 5 D, 6 C

Zad. 19 (0 - 1)

Z obserwacji mikroskopowej tkanek roślinnych uczeń sporządził następujący rysunek:

Tkanka przedstawiona na rysunku to tkanka:

1. miękiszowa

2. okrywająca pierwotna tj. skórka

3. wzmacniająca

4. przewodząca

Zad. 20 (0 - 1)

Wskaż szereg, w którym pary: roślina - owoc są prawidłowo dobrane:

1 - fasola, 2 - pszenica, 3 - dąb, 4 - kapusta

A - ziarniak, B - łuszczyna, C - orzech, D - strąk

a) 1C, 2 B, 3 A, 4 D

b) 1D, 2 A, 3 C, 4 B

c) 1A, 2 C, 3 B, 4 D

d) 1D, 2 B, 3 C, 4 A

Zad. 21 (0 - 1)

Wybierz zestaw organizmów uporządkowany według stopnia zróżnicowania budowy:

1. pijawka, komar, pantofelek, zając

2. żaba, dżdżownica, małż, królik

3. rak, kot, ryba, tasiemiec

4. pantofelek, stułbia, mucha, ślimak

Zad. 22 (0 - 1)

Rezerwatami biosfery UNESCO są następujące polskie Parki Narodowe:

1. Kampinoski, Babiogórski, Narwiański

2. Wielkopolski, Magurski, Drawieński

3. Białowieski, Tatrzański, Słowiński

4. Karkonoski, Poleski, Ojcowski

Zad. 23 (0 - 1)

W zależności od rodzaju pobieranego pokarmu i sposobu odżywiania się owady wykształciły różnego typu aparaty gębowe. Aparatem gębowym charakterystycznym dla motyla jest aparat:

1. liżący

2. kłująco - ssący

3. gryzący

4. ssący

Zad. 24 (0 - 1)

Wskaż organizm, który reprezentuje inny poziom troficzny niż pozostałe:

1. sarna

2. jastrząb

3. zając

4. stonka ziemniaczana

Zad. 25 (0 - 1)

Jedna z zależności występujących pomiędzy populacjami tworzącymi biocenozę polega na tym, że osobniki jednej populacji czerpią korzyści z obecności drugiej, nie dając jej nic w zamian, ale też nie powodując jej strat. Typowy przykład tej zależności to sępy żywiące się resztkami upolowanymi przez lwy. Zaznacz nazwę określającą opisaną wyżej zależność:

1. pasożytnictwo

2. symbioza

3. komensalizm

4. konkurencja

Zad. 26 (0 - 1)

Uporządkuj kolejne etapy krążenia materii w przyrodzie wpisując w odpowiednie rubryki tabeli liczby od 1 do 4.

	wytwarzanie materii organicznej głównie w procesie fotosyntezy
	powrót materii do gleby lub wody dzięki działalności destruentów
	pobieranie związków nieorganicznych z gleby lub wody przez rośliny
	przechodzenie materii organicznej wraz z pokarmem do konsumentów

Zad. 27 (0 - 2)

Wpisz w odpowiednie miejsca wymienione niżej hormony zależnie od pełnionej przez nie funkcji w organizmie człowieka.

* testosteron * progesteron * adrenalina * tyroksyna

1. mobilizuje organizm do wysiłku fizycznego ………………………………

2. utrzymuje ciążę ……………………………………………………………..

3. warunkuje drugorzędowe cechy płciowe męskie ………………………………

4. przyśpiesza przemianę materii w organizmie ………………………………

Zad. 28 (0 - 2)

Spośród podanych niżej informacji wskaż te, które dotyczą tkanki okrywającej i miękiszowej, wpisując odpowiednie numery zdań do tabeli:

1. Chroni roślinę przed negatywnym wpływem środowiska zewnętrznego.

2. Budują ją żywe komórki wyspecjalizowane w pełnieniu różnych funkcji.

3. Wypełnia przestrzenie pomiędzy innymi tkankami.

4. Jej komórki są nasycone substancją nieprzepuszczalną dla pary wodnej i innych gazów.

5. Jej wytworami są np: włoski, włośniki, aparaty szparkowe.

6. W wydłużonych komórkach tej tkanki przebiega proces fotosyntezy.

7. Komórki tej tkanki mogą magazynować substancje odżywcze lub wodę.

8. Tkanka ta może się składać z pojedynczej warstwy żywych, ściśle przylegających komórek.

tkanka okrywająca	tkanka miękiszowa

Zad. 29 (0 -1)

Poniżej (w punktach I - III) podano krótkie charakterystyki sposobów rozmieszczenia organizmów.

1. Ten typ rozmieszczenia charakteryzuje rośliny wytwarzające ciężkie nasiona, rozsiewające się głównie wokół osobników macierzystych np. dąb, buk, leszczyna.

2. Ten typ rozmieszczenia nie wynika z upodobań osobników, ale jest kwestią przypadku. Spotykany u większości bezkręgowców np. tj. muchy, ślimaki.

3. Rozmieszczenie to spotykane jest u zwierząt o silnym terytorializmie, gdzie poszczególne osobniki użytkują określoną powierzchnię i bronią jej przed przedstawicielami tego samego gatunku np. ptaki śpiewające, mewy, pingwiny.

Przyporządkuj dwa z podanych wyżej opisów do odpowiedniego typu rozmieszczenia populacji:

Rozmieszczenie równomierne: …………………………………………………………….

Rozmieszczenie skupiskowe: ………………………………………………………………

Zad. 30 (0 -1)

Odbiegające od normy parametry krwi są poważną wskazówką diagnostyczną. Poniżej przedstawiono wyniki analizy krwi dwóch pacjentów. U jednego z nich stwierdzono anemię, a u drugiego pacjenta początki miażdżycy.

Parametry	Pacjent A	Pacjent B
Erytrocyty	5,5 mln/mm^3	4 mln/mm^3
Leukocyty	10 tys./mm^3	4 tys./mm^3
Trombocyty	300 tys./mm^3	500 tys./mm^3
Hemoglobina	16 mmol/l	9 mmol/l
Hematokryt	42	28
Cukier	70 mg/dl	75 mg/dl
Cholesterol	270 mg/dl	170 mg/dl

Rozpoznaj, które wyniki analizy krwi należą do pacjenta z anemią, a które do pacjenta z miażdżycą.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Zad. 31 (0 -1)

Schemat ilustruje sieć zależności troficznych w biocenozie pola.

Wypisz organizmy będące konsumentami II rzędu:

…………………………………………………………………………………………………………

Zad. 32 (0 -2)

Przeprowadzono następujące doświadczenie:

Do czterech próbówek nalano po 10 ml roztworu białka kurzego. Następnie do każdej z nich dodano roztwór pepsyny z dodatkiem różnych związków chemicznych, tak jak przedstawiono to na rysunkach. Próbówki odstawiono na około 1 godzinę w temperaturze 37^oC, a następnie zbadano ich zawartość.

Ustal, w której próbówce doszło do strawienia białka. Odpowiedź uzasadnij.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Zad. 33 (0 - 3)

Skóra bierze udział w regulacji temperatury ciała człowieka. Mechanizmy termoregulacji obejmują m.in. zmiany grubości okrywy włosowej, rozszerzanie lub zwężanie podskórnych naczyń krwionośnych oraz np. wydzielanie potu.

Na rysunkach przedstawiono reakcję skóry na ciepło i zimno.

Wybierz rysunek, który przedstawia chłodzenie. Uzasadnij swój wybór podając dwa argumenty.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Zad. 34 (0 - 2)

Przyjrzyj się rysunkom pasożytów. W odpowiedzi na poniższe pytania wpisz symbol, którym oznaczono danego pasożyta.

A. glista B. tasiemiec C. tasiemiec D. wesz E. kleszcz

ludzka uzbrojony nieuzbrojony głowowa psi

1) człowiek zaraża się tym pasożytem przez zjedzenie mięsa z larwami pasożyta…………………………...

2) do zarażenia tym pasożytem dochodzi w wyniku spożycia wody, warzyw czy owoców skażonych jajami tego pasożyta ………………………………………………………………………………………………….

Zad. 35 (0 - 2)

Oceń prawdziwość poniższych zdań wpisując znak „+” w odpowiedniej rubryce tabeli (P - prawda, F - fałsz).

Zdanie	P	F
Motyl przechodzi rozwój złożony z przeobrażeniem niezupełnym, a pasikonik rozwój złożony z przeobrażeniem zupełnym.
Grypa, AIDS i ospa są chorobami pochodzenia wirusowego.
Przy krwotoku żylnym wolno cieknie z rany ciemnoczerwona krew.
Podstawą funkcjonowania ekosystemu jest przepływ materii i krążenie energii.

Zad. 36 (0 - 1)

Poniżej przedstawiono trzy rodzaje tkanki mięśniowej.

Wybierz opis, który dotyczy mięśni wyściełających ścianę przewodu pokarmowego oraz niektórych naczyń krwionośnych.

Opis I:

Mięsień zbudowany jest z bardzo dużych, cylindrycznych, wielojądrowych komórek wypełnionych miofibrylami, których uporządkowany układ daje wrażenie poprzecznego prążkowania włókna. Mięśnie te kurczą się szybko, na krótko i podlegają naszej woli.

Opis II:

Mięsień zbudowany jest z wrzecionowatych, jednojądrowych komórek, a układ miofibryli jest niewidoczny pod mikroskopem świetlnym. Mięśnie te kurczą się powoli, długo pozostają w stanie skurczu i nie podlegają naszej woli.

Opis III:

Mięsień zbudowany jest z cylindrycznych, rozgałęzionych komórek. Układ miofibryli daje wrażenie prążkowania. Skurcz i rozkurcz są szybkie, a mięśnie te nie podlegają naszej woli.

…………………………………………………………………………………………………………

Zad. 37 (0 - 3)

Hormony trzustki działają antagonistycznie. Poniższy schemat opisuje działanie jednego z nich. Uzupełnij schemat wpisując we właściwe miejsca odpowiednie informacje.

niskie stężenie glukozy

trzustka wydziela …………………

(nazwa hormonu)

rozkład zapasów ………………………w wątrobie

(nazwa wielocukru)

.............................................. ilości glukozy we krwi

(wzrost/spadek)

Zad. 38 (0 - 1)

Na rysunku przedstawiono zarodek wraz z otaczającymi go błonami płodowymi. Nazwij element oznaczony symbolem X i określ jego rolę.

……………………………………………………………………………………………..………….

Zad. 39 (0 - 1)

Przedstawione poniżej płuca kręgowców zaklasyfikuj do odpowiednich gromad wpisując odpowiednią literę.

Płazy ………… Gady ………… Ptaki ………… Ssaki …………

Zad. 40 (0 - 2)

Przyporządkuj każdemu z terminów (1- 4) prawidłowe objaśnienie z kolumny (A lub B).

Lp.	Termin	A	B
1.	Ekorozwój	sposób gospodarowania zasobami przyrody nienaruszający równowagi w środowisku przyrodniczym	rozwój gospodarczy poprzedzający zmiany w przyrodzie
2.	Nisza ekologiczna	miejsce występowania populacji w obrębie siedliska	miejsce gatunku w środowisku, jego potrzeby życiowe i możliwości ich spełnienia
3.	Recykling	powtórzenie cyklu wytwarzania energii	wtórne, wielokrotne przetwarzanie produktów
4.	Polska Czerwona Księga Roślin	zawiera listę gatunków ginących	zawiera listę gatunków trujących

1 …………… 2 …………… 3 …………… 4 …….…….

1

×

×

×

×

×

×

---