TEMAT: Systemy edukacyjne wybranych krajów Unii Europejskiej na tle porównawczym polskiego systemu
SYSTEM OŚWIATOWY W HISZPANII
Administracja szkolna
Jednolitym systemem oświaty zarządza Ministerstwo Edukacji Narodowej wraz z lokalnymi władzami oświatowymi autonomicznych obszarów kulturowych i językowych. Władza centralna pozostawiła w swoich rękach najważniejsze kompetencje m.in.: przyznawania tytułów akademickich i zawodowych, ustalania minimów programowych w dziedzinie historii, geografii i języka hiszpańskiego, ustalania norm prawnych dotyczących placówek szkolnych.
Pozostałe sprawy związane z rozbudową programów nauczania, zmianą metod kształcenia, finansowaniem szkół itp. pozostawiono całkowicie w gestii władz lokalnych.
Organizacja systemu szkolnictwa
Przedszkole
Jest nieobowiązkowe i przeznaczone dla dzieci w wieku 3-6 lat. Do pierwszej klasy przedszkolnej (3-4 rok życia) uczęszcza jedynie 10% całego rocznika, lecz kolejny szczebel (4-6 rok życia) cieszy się już 90-procentową popularnością.
Kształcenie podstawowe
Obowiązek szkolny rozpoczyna się od 6 roku życia i trwa przez 8 lat. Realizowany jest w dwustopniowej szkole podstawowej.
Pierwszy etap szkoły podstawowej (cykl niższy i średni) przewidziany jest dla uczniów pomiędzy 6 a 11rokiem życia. W cyklu tym naucza jeden nauczyciel. Ma on pomóc uczniowi w osiągnięciu odpowiedniego poziomu, aktywności intelektualnej, zdobyciu życiowych doświadczeń oraz poznaniu zasad współżycia społecznego.
Drugi etap szkoły podstawowej przewidziany jest dla uczniów pomiędzy 11 a 14 rokiem życia. Cykl ten jest rodzajem platformy, na której opiera się pierwszy stopień kształcenia zawodowego lub kształcenia przygotowującego do podjęcia studiów uniwersyteckich.
Kształcenie średnie
Następny poziom kształcenia po ukończeniu szkoły podstawowej to trzyletnia nieobowiązkowa szkoła ogólnokształcąca, przeznaczona dla uczniów pomiędzy 14 a 17 rokiem życia. Po jej ukończeniu uczeń otrzymuje dyplom maturalny upoważniający go do podjęcia jednorocznego kursu orientacji uniwersyteckiej lub trzyletniego kształcenia zawodowego drugiego stopnia.
Ta droga kształcenia ma za zadanie przygotować do studiów wyższych lub do otrzymania tytułu „technika specjalisty".
Drugim rodzajem kształcenia proponowanym po ukończeniu szkoły podstawowej jest dwuletnie kształcenie zawodowe pierwszego stopnia, po ukończeniu którego uzyskuje się dyplom technika pomocniczego i stwarzające możliwość dalszego kształcenia dwoma drogami:
Rozpoczęcie nauki w drugiej klasie szkoły średniej ogólnokształcącej z możliwością dalszego kształcenia uniwersyteckiego,
Kontynuowanie nauki w drugim stopniu kształcenia zawodowego, co daje dyplom technika specjalisty.
Szkolnictwo wyższe
Obie drogi kształcenia prowadzą do podjęcia pracy zawodowej lub rozpoczęcia nauki na szczeblu szkolnictwa wyższego. Jeżeli uczeń kończy szkołę średnią ogólnokształcącą i kurs orientacji uniwersyteckiej, to studia rozpoczyna w 18 roku życia, natomiast kończąc cykl kształcenia zawodowego drugiego stopnia, studia rozpoczyna mając lat 19. Jest to związane z pięcioletnim cyklem kształcenia zawodowego pierwszego i drugiego stopnia.
SYSTEM OŚWIATOWY W BELGII
Szkolnictwem w Belgii kieruje dwóch ministrów edukacji. Jeden odpowiada za szkoły francuskojęzyczne i niemieckojęzyczne, a drugi - za flamandzkojęzyczne.
Organizacja systemu szkolnictwa
Obowiązek szkolny rozpoczyna się w Belgii od 6 roku życia i trwa przez 9 lat, obejmuje w całości obowiązkową, bezpłatną i jednolitą sześcioletnią szkołę podstawową.
Przedszkola i opieka nad dziećmi specjalnej troski.
Przedszkole stanowi pierwszy szczebel systemu szkolnego. Jest ono nieobowiązkowe, przeznaczone jest dla dzieci od 3 do 6 roku życia. Większość przedszkoli znajduje się na terenie szkół podstawowych.
Szkoły specjalne obejmują dzieci i młodzież, które ze względu na różne upośledzenia fizyczne i umysłowe, zaburzenia charakteru, stan zdrowia, trudności wychowawcze nie mogę uczyć się w szkołach zwykłych.
Kształcenie podstawowe
Szkoła podstawowa podzielona jest na trzy dwuletnie bloki edukacyjne, dostosowanie do potrzeb i możliwości dzieci. Uczniowie kończący cykl kształcenia początkowego otrzymują dyplom, uprawniający do podjęcia nauki w szkole średniej.
Kształcenie średnie
Szkolnictwo średnie jest obowiązkowe dla uczniów:
do 15 roku życia, uczęszczających do placówek o pełnym wymiarze godzinnym,
do 18 roku życia dla młodzieży pracującej.
Uczniowie mają do wyboru dwa rodzaje kształcenia: tradycyjne i odnowione.
Kształcenie tradycyjne składa się z dwóch następujących po sobie 3 - letnich cyklów programowych, natomiast cykle te obejmują szkoły dwóch typów: typ klasyczny (głównie placówki prywatne, podległe instytucjom kościelnym) oraz typ humanistyczny. Kształcenie tradycyjne przygotowuje przede wszystkim kandydatów do szkolnictwa wyższego.
Kształcenie odnowione dzieli się na dwie specjalizacje, które umożliwiają:
uzyskanie wykształcenia ogólnego, technicznego lub artystycznego - przygotowanie do studiów wyższych (istnieje również możliwość podjęcia pracy zawodowej).
otrzymanie wykształcenia artystycznego, technicznego lub zawodowego umożliwiającego natychmiastowe podjęcie pracy lub kontynuację nauki w szkole wyższej.
Kształcenie zawodowe w Belgii
Celem szkolnictwa zawodowego na różnych poziomach nauczania jest przygotowanie młodzieży do wykonywania określonego zawodu, a równocześnie umożliwienie jej zdobycia określonego zakresu wykształcenia ogólnego. Szkoły zawodowe na poziomie średnim pod względem programów obejmują dwa cykle nauczania: cykl niższy i wyższy. Na każdym z tych poziomów nauczania szkoły zawodowe dzielą się na dwa kierunki: zawodowy oraz techniczny.
Szkolnictwo wyższe
Podstawowe zadania szkolnictwa wyższego to prowadzenie badań naukowych oraz przygotowanie kadry wysoko wykwalifikowanych specjalistów do różnych dziedzin życia gospodarczego i społecznego.
Wśród szkół wyższych wyróżnia się instytucje o charakterze akademickim (uniwersytety) oraz wyższe szkoły zawodowe.
Organizacja studiów uniwersyteckich jest dwustopniowa: pogłębienie wykształcenia ogólnego, które stanowi podstawę dla przyszłej specjalizacji, czyli drugiego cyklu studiów.
Wyższe szkoły zawodowe obejmują natomiast przeważnie trzyletni cykl studiów. Ich podstawowym zadaniem jest przygotowanie do wykonywania określonych zawodów.
SYSTEM OŚWIATOWY W POLSCE
Administracja szkolna
Systemem oświaty zarządza Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu wraz z władzami samorządowymi. W kompetencjach ministerstwa leżą m.in. sprawy dotyczące ustalania podstaw programowych, dopuszczania do użytku podręczników, ustalania ramowych statutów szkół i planów nauczania. Samorządy natomiast dysponują środkami finansowymi przekazanymi z budżetu państwa na utrzymanie szkół i pełnią w stosunku do szkół rolę organu prowadzącego. Do ich zadań należy m.in. sprawowanie nadzoru nad gospodarką finansową, administracją, powoływanie dyrektorów placówek, nadzorowanie przestrzegania przepisów dotyczących organizacji szkoły.
Organizacja systemu szkolnictwa
Placówki wychowania przedszkolnego.
Przedszkole stanowi pierwszy szczebel systemu szkolnego. Jest ono nieobowiązkowe, przeznaczone jest dla dzieci od 3 do 6 roku życia, w tym roczne przygotowanie do szkoły dzieci 6-letnich, które nadal pozostaje prawem każdego dziecka a nie obowiązkiem.
Szkoły podstawowe
Sześcioletnie szkoły podstawowe podzielone są na dwa cykle dydaktyczne: nauczanie zintegrowane w klasach I-III i nauczanie blokowe w klasach IV-VI.
Zadaniem kształcenia na tym poziomie jest ukazanie dziecku złożoności świata i miejsca człowieka w tym świecie oraz rozwijanie ciekawości i aktywności dzieci.
Szkoła podstawowa kończy się sprawdzianem nabytych przez uczniów kompetencji, które wynikają z podstawy programowej.
Gimnazja
Celem tego typu szkół jest upowszechnienie wykształcenia ogólnego, wyrównanie szans w dostępie do edukacji oraz podniesienie poziomu nauczania poprzez wspieranie rozwoju ucznia, kształtowanie jego samodzielności intelektualnej. Trzyletni okres nauki kończy się egzaminem
Szkolnictwo średnie
Trzyletnie liceum profilowane i ogólnokształcące oraz czteroletnie technikum są to szkoły średnie realizujące kanon kształcenia ogólnego oraz kształcenia w danym profilu, rozumianym jako rozszerzony program grupy przedmiotów ogólnokształcących lub przedmiotów i zajęć zawodowych. Ten typ edukacji kończy się egzaminem maturalnym. W przypadku technikum absolwent uzyskuje dodatkowo kwalifikacje w określonym zawodzie.
Dwuletnie licea i technika uzupełniające adresowane są do absolwentów szkół zawodowych. Zapewniają przygotowanie ogólnokształcące umożliwiające zdanie matury i kontynuowanie nauki w szkołach wyższych. Technika uzupełniające umożliwiają dodatkowo zdobycie zawodu.
Dodać należy, że liceum i technikum uzupełniające rozpoczną funkcjonowanie z dniem 1.09.2004 r.
Szkolnictwo zawodowe
Szkoła zawodowa o dwuletnim toku kształcenia zapewnia kształcenie ogólne i uzyskanie kwalifikacji zawodowych w określonym zawodzie oraz kontynuowanie nauki w uzupełniającym liceum lub technikum.
Szkolnictwo wyższe
Podstawowe formy szkolnictwa wyższego to jednolite studia magisterskie, trwające najczęściej pięć lat i trzyletnie wyższe studia zawodowe (licencjat). Absolwenci studiów zawodowych mogą kontynuować naukę na dwuletnich uzupełniających studiach magisterskich.
Uczelnie wyższe dzielą się na uczelnie o charakterze akademickim (uniwersytety i politechniki) i wyższe szkoły zawodowe.
Podstawowym celem szkół wyższych jest przygotowywanie wysoko wykwalifikowanych specjalistów do wykonywania określonych zawodów.
PODSUMOWANIE
Jak wynika z przedstawionego powyżej porównania, nowy system szkolnictwa w Polsce jest bardzo zbliżony do systemów panujących w krajach Unii Europejskiej. Jednakże nie jest to wynikiem procesu naszego dostosowywania się do wymogów unijnych, lecz wynikiem pracy wielu grup ekspertów pod nadzorem kolejnych ministrów edukacji od początku lat dziewięćdziesiątych.
Unia Europejska nie ma bowiem wpływu na system edukacyjny krajów członkowskich. Jedyny przepis, który będzie nas obowiązywał jako członków Unii, to ten, że dzieci pracowników migrujących będą miały prawo do bezpłatnej nauki języka w kraju, w którym osiedlą się ich rodzice.
Najwięcej możliwości przynosi akcesja na poziomie szkolnictwa akademickiego. Prawie wszystkie polskie uczelnie mocno przygotowują się do jednolitego, punktowego systemu oceny.
Magdalena Kosmala
Studentka BWSH
Kierunek - Edukacja wczesnoszkolna z wychowaniem przedszkolnym
Semestr II
Wyszukiwarka