1. Stosunek prawny i jego elementy

Stosunkiem prawnym jest stosunek społeczny uregulowany przez prawo.

Osoby lub grupy osób uczestniczące w stosunku prawnym nazywają się podmiotami albo stronami stosunku prawnego. W każdym stosunku uczestniczą przynajmniej dwa podmioty ­

Istotą stosunku prawnego jest to, że podmiot stosunku prawnego może żądać od drugiego podmiotu określonego zachowania i sam może wobec niego postępować w określony sposób.

W każdym stosunku prawnym występuje 5 elementów:

a) Prawo podmiotowe,

b) Obowiązek odpowiadający prawu podmiotowemu,

c) Podmiot prawa,

d) Podmiot obowiązku,

e) Przedmiot stosunku prawnego,

Za elementy stosunku prawnego uważa się więc strony tego stosunku oraz prawa i obowiązki, które im przysługują, a nadto przedmiot stosunku czyli to, o co w danym stosunku chodzi ( rzeczy, dobra niematerialne, działania).

2 Przepis prawny i jego rodzaje

Akt normatywny składa się z przepisów prawnych.

Przepisem nazywamy elementarną część ustawy. lub innego aktu normatywnego. Przepisem jest więc artykuł, paragraf, punkt, ustęp itd.

Rodzaje przepisów:

Nakazujące, zakazujące, dozwalające

Przepisy ogólne i szczególne(prawo szczególne wprowadza wyjątki)

Przepisy konkretne, blankietowe i odsyłające

Konkretne - odpowiadają na wszystkie problemy Blankietowe - kara kolegium

Odsyłające- mówią że reguluje to inny akt normatywny

3 Pojęcie normy prawnej i jej budowa

Norma prawna jest elementarną cząstką prawa, toteż jej definicja jest zbliżona do definicji prawa.

Norma prawna to wynikająca z przepisów reguła postępowania, wydana lub usankcjonowana przez państwo, zagwarantowana przymusem państwowym.

Norma prawa charakteryzuje się następującymi cechami.

Ma charakter ogólny i nie indywidualizuje osoby, na której ciąży wynikający z niej obowiązek. Każdy, kto znajdzie się w sytuacji opisanej przez normę ma obowiązek zachować się tak, jak norma nakazuje.

Norma prawna ma charakter dwustronny. Z każdej normy wynika dla jednej osoby obowiązek, dla drugiej prawo, będące korelatem tego obowiązku. Jeśli dłużnik ma obowiązek Zwrócenia długu oznaczonym terminie, to w tym samym terminie, wierzyciel ma prawo domagać się zwrotu pożyczonej kwoty. Jedno i drugie, wynika z tej samej normy prawnej.

Norma prawna jest zagwarantowana przymusem państwowym, stosowanie się do niej nie jest więc zależne od woli zainteresowanych osób.

Norma prawna zbudowana jest z trzech części. W jej skład wchodzą:

l) hipoteza

2) dyspozycja

3) sankcja

Każda norma prawna znajduje zastosowanie tylko w pewnej sytuacji. Sytuację tę określa część normy zwana hipotezą. Dyspozycja jest to ta część normy prawnej, która wskazuje obowiązujący w danej sytuacji sposób zachowania. Co należy zrobić, a co jest zabronione - o tym informuje właśnie dyspozycja. Jest ona kluczową częścią normy.

Sankcja jest to ta część normy prawnej, która mówi, jakie ujemne skutki pociągnie za sobą niezastosowanie się do dyspozycji.

4 Pojecie aktu normatywnego i jego budowa

Akt normatywny - akt ,wydany przez państwo, który reguluje daną dziedzinę stosunków społecznych w sposób ogólny i abstrakcyjny. Składa się z przepisów - części aktu normatywnego (artykuł, paragrafy.

Budowa aktu normatywnego: wstęp i tytuł

Nazwa aktu, kto taki akt ,wydał czego dotyczy i kiedy został wydany.

a) Preambuła (wstępy- ustawodawca podaje powody dlaczego wydał taki akt i czym się kierował.

b) Postanowienia ogólne- objaśnienia pewnych pojęć występujących w ustawie normatywnej,

c) Postanowienia szczegółowe- ,wyjaśnienia o co chodzi

d) Przepisy przejściowe- jak należy rozpatrywać sprawy, które rozpoczęły się w czasie starego aktu normatywnego a obowiązują nowe.

e) Postanowienia aktu normatywnego- kiedy w jakim momencie, z jaką chwilą wchodzi akt w życie. Jednocześnie uchyla się obowiązujący wcześniej akt.

Podpis tego co wydał.

5 Zasady ogłaszania aktów normatywnych

Państwo chcąc ,wymagać od obywateli przestrzegania przepisów powinno im umożliwić zapoznanie się z aktami normatywnymi.

Celowi temu służy publikowanie (ogłaszanie aktów normatywnych.

Akty normatywne publikowane są w specjalnych organach prasowych, przeznaczonych wyłącznie do tego celu, Podstawową rolę odgrywają:

a) Dziennik Ustaw

b) Monitor Polski

Oprócz nich ukazują się dzienniki urzędowe poszczególnych ministerstw, przeznaczone do ogłaszania instrukcji i podobnych aktów. Dziennik Ustaw i Monitor Polski noszą nazwę organów promulgacyjnych.

Kolejne numery. Dziennika Ustaw (Dz. U.) i Monitora Polskiego (M. P.) Ukazują się nieregularnie. w miarę potrzeby. Decyduje o tym ilość materiału normatywnego.

W Dzienniku Ustaw publikuje się:

a) ustawy

b) rozporządzenia

c) w niektóry.ch przypadkach uchwały Sejmu.

W Monitorze Polskim ogłasza się pozostałe akty normatywne

a) uchwały

b) zarządzenia.

6 Zasady obowiązywania aktu normatywnego w czasie i przestrzeni

Oznacza to kiedy i od kiedy obowiązuje akt normatywny i na jakim obszarze. O ile akt normatywny nie mówi inaczej to przyjmuje się, że akt obowiązuje w całym kraju. Pojecie całego kraju obejmuje terytorium lądowe, wody śródlądowe określone w granicach. Morskie wody terytorialne liczone od najdalszego odpływu morskiego w głąb morza. Prawo międzynarodowe mówi że jest to nie więcej niż 12 mil. Do terytorium państwa należy wnętrze ziemi na zasadzie odwróconego stożka od granic państwa do środka ziemi . Terytorium państwa jest to słup powietrza nad lądem, wodami śródlądowymi i wodami morskimi aż do kosmosu.

Przez terytorium państwa rozumie się statki i okręty pod banderą danego państwa niezależnie gdzie on się znajduje.

To samo dotyczy statków powietrznych.

Na terytorium placówek dyplomatycznych, konsulatach obowiązuje prawo państwa tej placówki.

W niektórych przypadkach ogranicza się obowiązujące prawa na zasadzie umowy porozumienia. Limituje się stosowanie prawa wobec dyplomatów i konsulów. Mają immunitet, który chroni ich przed aresztowaniem. Można oskarżyć dyplomatów, jako osobę nie pożądaną i daje się mu 24 godz. na opuszczenie kraju.

Przywileje konsularne są limitowane- nie podlega naszemu prawu w zakresie wykonywania obowiązków służbowych Dyplomata ma immunitet na terenie całego kraju.

Podobne uprawnienia wydaje się niektórym osobom przebywającym w. naszym kraju.

Dyplomata nie płaci podatków, jedynie podatek pośredni ten który. jest narzucony przez sklepy.

Obowiązywanie prawa w czasie.

Panuje ogólna zasada że jeśli w akcie opublikowanym nie określono daty. jej obowiązywania to obowiązuje, albo od razu po opublikowaniu, albo w terminie ustalonym w Polsce jest to 14 dni. ,

Akt typu gospodarczego wchodzi o wiele później niż został opublikowany. Akty wewnętrzne wchodzą z chwilą uchwalenia.

Prawo nie działa wstecz -nie reguluje się sprawy wstecz jakimś aktem wydanym. Prawo działa wstecz jeśli ktoś popełnił przestępstwo w czasie obowiązywania starego aktu a właśnie weszła nowa ustawa przed zakończeniem sprawy wtedy wyrok może zapaść według starego aktu.

Akt obowiązuje dotąd aż zostanie zastąpiony nowym aktem. Wyjątkiem jest akt np. W sprawie powodzi, który określa że można otrzymać odszkodowanie w przeciągu dwóch lat.

7 Nowelizacja aktów normatywnych

Prawo - jak wszystko się starzeje, W związku z tym prawo co jakiś czas trzeba uaktualnić.

Mamy tu następujące zasady:

a) Dane przepisy możemy nowelizować aktem tej samej rangi lub nowszej.

NOWELIZACJA- nowy akt, który. wprowadza zmiany do starego aktu nazywa się to nowela. Nowy. akt razem z nowelą musi być tak samo opublikowany jak normalny akt normatywny.

,

8 Źródła prawa w Polsce

Źródłem prawa jest sformalizowany akt władzy państwowej zawierający przepisy. prawne.

Prawo tworzy państwo, a w jego imieniu poszczególne organy. Najważniejszym organem tworzącym prawo jest SEJM. Sejm ustanawia konstytucję (ustawę zasadniczą, która zawiera:

a) ustrój polityczny i społeczno-ekonomiczny

b) relacje pomiędzy głównymi organami władzy:

-władza ustawodawcza

-władza wykonawcza

-władza sądowa

c) prawo i obowiązki obywatelskie

d) prawo do stowarzyszenia się

Sejm uchwala także ustawy zwykłe, które nie mogą być sprzeczne z konstytucja. Sejm uchwala uchwały.

Na system źródeł prawa polskiego składają się:

a) ustawa

b) rozporządzenie

c) uchwała

d) zarząd

W języku potocznym źródła prawa rozumie się często także organy promulgacyjne (Dziennik Rządowy., Monitor Polski dzienniki urzędowe ministerstw, dzienniki urzędowe wojewódzkich władz), w których odnośne przepisy zostały ogłoszone.

Podstawowym źródłem prawa cywilnego w Polsce jest kodeks cywilny z 23 kwietnia 1964 r. obowiązujący od l stycznia 1965 r.

9 Pojecie i rodzaje wykładni

Wykładnia. czyli interpretacją prawa jest zespół czynności zmierzających do ustalenia właściwej treści norm prawnych, zawartych w przepisach.

Wątpliwości powodujące konieczność posługiwania się wykładnią wywoływane są różnymi przyczynami. Do najważniejszych należą:

a) popełnione przy formowaniu przepisów. błędy językowe (użycie wieloznacznych wyrazów i sformułowań, wadliwa budowa zdań, błędy interpunkcyjne itp.) ;

b) rozbieżność między. gramatycznym sformułowaniem normy, a celem, dla realizacji którego powołana jest norma lub akt normatywny;

c) zmiana ustroju społeczno-gospodarczego lub politycznego i inne poważniejsze zmiany w stosunkach społecznych, które narzucają konieczność odmiennego rozumienia niektórych norm prawnych;

d) ogólny (abstrakcyjny charakter norm prawnych mogący powodować wątpliwości, czy norma odnosi się do konkretnego stanu faktycznego.

Stosowanie wykładni pozwala fu1 uelastycznienie przepisów prawnych i dostosowanie ich do nowy.ch sytuacji, jakie tworzy życie.

RODZAJE WYKŁADNI:

a) ze względu na podmiot

Przyjmując za kryterium podziału organ lub osobę dokonującą wykładni wyróżniamy:

wykładnia autentyczna to wykładnia dokonywana przez ten sam organ, który wydał interpretowany przepis, ma charakter obowiązujący i nie można od niej odstąpić.

Wykładnia legalna dokonywana jest przez organ państwowy, któremu to zadanie zostało specjalnie powierzone, z reguły w konstytucji. Organem tym może być prezydent, sąd najwyższy danego państwa itp.

Konstytucja powierza dokonywanie wykładni legalnej ustaw Trybunałowi Konstytucyjnemu. Wykładnia legalna ma charakter obowiązujący.

wykładnia praktyczna to wykładnia dokonywana przez organ państwowy w toku stosowania prawa, przy

rozstrzyganiu konkretnych spraw. Zajmują się nią organy wymiaru sprawiedliwości i organy administracji państwowej .

wykładnia doktrynalna (naukowa) zawarta jest w naukowej literaturze prawniczej: monografiach, artykułach itp. Nie ma ona charakteru obowiązującego.

b) Ze względu na metodę:

wykładnia słowna polega na ustaleniu znaczenia norm prawnych poprzez analizę struktur językowych przepisów, znaczenia poszczególnych wyrazów i zwrotów. Wykładnia Słowna jest podstawową metodą interpretacji. Wykładnia celowościowa polega na ustaleniu znaczenia norm prawnych poprzez określenie celu, dla którego normy te zostały wydane. .

Wykładnia systematyczna polega na ustaleniu znaczenia norm prawnych poprzez określenie miejsca, jakie dana norma zajmuje w ramach aktu normatywnego czy w ramach całego ustawodawstwa.

Wykładnia historyczna polega na ustaleniu znaczenia norm prawnych za pomocą materiałów historycznych.

c) Ze względu na wynik:

z wykładnią rozszerzającą mamy do czynienia wtedy, gdy dana wykładnia nakazuje interpretowaną normę rozumieć i stosować szerzej niżby to wynikało z wykładni słownej.

Wykładnia ścieśniająca -jest odwrotnością wykładni rozszerzającej i występuje wtedy, gdy dana wykładnia każe interpretowaną normę rozumieć węziej niż to wynika z wykładni słownej.

Wykładnią stwierdzającą (adekwatną) nazywa się taką interpretację, która nakazuje normę rozumieć dokładnie tak samo, jak ,wykładnia słowna.

10 Podział na gałęzie praw

a) prawo konstytucyjne to zespół norm regulujących podstawowe urządzenia ustroju państwa.

b) Prawo administracyjne to zespół norm regulujących strukturę organów administracyjnych oraz stosunki prawne powstające w toku ,wykonawczo -zarządzającej działalności tych organów. Prawo administracyjne nie jest skodyfikowane, jego źródłem są liczne akty normatywne różnej rangi.

c) Prawo finansowe to zespół norm regulujących gromadzenie środków pieniężnych przez państwo oraz ich rozdział i wydatkowanie, a także określających strukturę oraz tryb działania organów i instytucji finansowych.

d) Prawo Cywilne to zespół norm regulujących stosunki majątkowe i niektóre stosunki osobiste pomiędzy równorzędnymi- w danej sprawie - podmiotami prawa.

e) Prawo rodzinne to zespół norm regulujących osobiste i majątkowe stosunki między małżonkami, krewnymi oraz stosunki wynikające z przysposobienia, opieki i kurateli.

f) Prawo pracy to zespół norm regulujących stosunki między pracodawcą i pracownikiem na tle świadczonej pracy.

g) Prawo karne to zespół norm mówiących jakie czyny są przestępstwem, ustalających kary za te przestępstwa oraz określających ogólne zasady odpowiedzialności karnej .

h) Prawo procesowe nie jest jednolitym zespołem norm Wyodrębnia się w nim:

- prawo cywilne procesowe to zespół norm regulujących tryb rozstrzygania spraw cywilnych przez sądy i niektóre inne organy oraz właściwości tych organów.

- prawo karne procesowe to zespół norm regulujących tryb prowadzenia i rozstrzygania spraw karnych przez organy wymiaru sprawiedliwości .

Przez zdolność prawną należy rozumieć zdolność do występowania w charakterze podmiotu (strony) w stosunkach cywilno prawnych, inaczej mówiąc zdolność prawna oznacza możność posiadania praw i obowiązków wynikających z prawa cywilnego. Każdy człowiek od chwili urodzenia aż do śmierci ma zdolność prawną. Zdolność prawną ma również dziecko poczęte, to znaczy płód ludzki, jednak że prawa i obowiązki majątkowe uzyskuje ono pod warunkiem że urodzi się żywe. Do chwili uzyskania pełnoletności dziecko jest reprezentowane w obrocie cywilno prawnym przez rodziców, (opiekunów).

Czynność prawna to taka czynność osoby fizycznej lub osoby prawnej, która zmierza do ustanowienia, zmiany lub zniesienia stosunku cywilno prawnego przez złożenie odpowiedniego oświadczenia woli.

Zdolność do czynności prawnych to zdolność do nabywania praw i zaciągania zobowiązań za pomocą czynności prawnych.

Oznacza to możność zawierania umów, np. sprzedaży, najmu, zlecenia i innych, a także dokonywania jednostronnych czynności prawnych, np. sporządzania testamentu, wypowiedzenia umowy - w sposób prawnie skuteczny. Osoba fizyczna działa tu za pomocą własnych oświadczeń ,woli.

Prawo cywilne wiąże uzyskanie zdolności do czynności prawnych z osiągniecie pewnego wieku, a więc pewnej dojrzałości życiowej, Polskie prawo cywilne przewiduje trzy możliwe sy1uacje, mianowicie osoba fizyczna:

a) pełną zdolność do czynności prawnych osiąga człowiek z chwilą ukończenia 181at. Wcześniej może uzyskać zdolność do czynności prawnych dziewczyna, która w oparciu o zezwolenie sądu wyjdzie za mąż, jednak musi mieć ukończone 16 lat.

b) Ograniczona zdolność do czynności prawnych mają osoby, które ukończyły 13 lat oraz osoby. częściowo ubezwłasnowolnione. Czynność prawna osoby posiadającej ograniczoną zdolność do czynności prawnych wymaga do swej ważności zgody rodziców lub opiekunów.

c) Nie mają w ogóle zdolności do czynności prawnych osoby! , które nie ukończyły jeszcze 13 lat oraz osoby całkowicie ubezwłasnowolnione, Wyjątkiem jest Sytuacja gdy osoba nie mająca zdolności do czynności prawnych zawiera umowę powszechnie zawieraną w życiu codziennym która rażąco jej nie krzywdzi, to umowa taka jest ważna .

12 Pojecie osoby fizycznej i osoby prawnej

OSOBA FIZYCZNA - osobą fizyczną jest człowiek. Rozpoczyna Swój byt prawny w chwili urodzenia a kończy:, go w chwili śmierci. Według Cywilnego prawa polskiego każdy Żyjący człowiek jest podmiotem prawa Cywilnego, przy czym nie odgrywa roli jego wiek, płeć, stan zdrowia fizycznego i psychicznego i inne cechy.

Posługiwanie się pojęciem osoby fizycznej ma to znaczenie, że wskazuje na człowieka jako podmiot prawa cywilnego, a nie prawa administracyjnego, finansowego lub innej gałęzi, którym to pojęcie jest obce.

OSOBA PRAW NA- na istotę osoby prawnej składają się:

a) element ludzki, np. załoga przedsiębiorstwa państwowego, członkowie stowarzyszenia wyższej użyteczności i spółdzielni, udziałowcy spółki Z ograniczoną odpowiedzialnością,

b) Element majątkowy; osoba prawna ma własny majątek, ,wyodrębniony Z majątków członków lub powstały na innej drodze, zespolony w pewną całość; osoba prawna odpowiada za swoje zobowiązania ,własnym majątkiem, a nie majątkiem Swoich członków

c) Element organizacyjny; wyrażający się w istnieniu określonej struktury, a przede wszystkim organów

wykonujących w imieniu osoby prawnej wszelkie jej czynności

d) Cel, określony w przepisach regulujących działalność osoby prawnej albo statucie,

Ze względu na sposób tworzenia odróżniamy osoby prawne typu instytucjonalnego i osoby prawne typu zrzeszeniowego.

Ze względu na cel osoby prawne dzielą się na takie, które dążą do celów. gospodarczych, i na takie które dążą do celów nie gospodarczych .

13 Uznanie za zmarłego

Uznać za zmarłego można jedynie osobę zaginioną tzn. taką osobę o której nie wiadomo czy żyje. Wydanie przez sąd orzeczenia uznającego osobę fizyczną za zmarłą stwarza stan prawny odmienny od dotychczasowego, podobny do tego , jaki pociąga za sobą śmierć człowieka.

Podstawowa zasada stanowi, że zaginiony może być uznany za zmarłego, jeżeli upłynęło 10 lat od końca roku kalendarzowego w którym według istniejących wiadomości jeszcze żył; jednakże gdyby w chwili uznania za zmarłego zaginiony ukończył 70 lat, wystarczy upływ 5 lat. Uznanie za zmarłego nie może nastąpić przed końcem roku kalendarzowego w którym zaginiony ukończyłby by 23 lata (art. 29 k.c.). Od reguły tej zachodzą wyjątki dotyczące sytuacji odbiegających od norm np. zaginięcia w czasie podróży morskiej w Związku z katastrofą statku. Okresy wymagane do uznania za zmarłego są wówczas krótsze.

14 Pokrewieństwo i powinowactwo

POKREWIENSTWO- zachodzi Z racji krwi.

Wstępni są to ci krewni od których pochodzimy. (pierwszego stopnia- ojciec, drugiego- dziadek)

Zstępni są to ci krewni którzy od nas pochodzą (pierwszego stopnia-Syn, drugiego stopnia -wnuk) Krewni w linii bocznej to rodzeństwo.

POWINOWACTWO- powstaje z powodu zawarcia małżeństwa­

Powstają więzy pomiędzy; żoną a rodzicami męża oraz jego krewnymi

Powstają więzy pomiędzy; mężem i rodzicami żony oraz jej krewnymi

15 Zasady zawarcia związku małżeńskiego

Aby zawrzeć związek małżeński należy wypełnić następujące warunki :

• pełnoletność

• różna płeć

• stosowne dokumenty

• charakter publiczny ślubu

• kwestia nazwiska współmałżonka kwestia nazwiska dzieci

16 Przeszkody zawarcia związku małżeńskiego

Małżeństwa nie można zawrzeć gdy jest:

niepełnoletniość

taka sama płeć

gdy ktoś jest już w związku

ubezwłasnowolnienie

choroba psychiczna

pokrewieństwo

przysposobienie

17 Ustrój majątkowy małżeństwa

Wszystkie rzeczy, które nabędą małżonkowie po zawarciu małżeństwa są ich własnością wspólną.

Wyjątek stanowi zawarcie między nimi zawarcia umowy O rozdzielności majątkowej.

Rzeczy które posiadają jeszcze z przed zawarcia związku są ich odrębną własnością.

18 Ustanie małżeństwa

Małżeństwo ustaje albo w wyniku śmierci jednego z małżonków, lub rozwodu.

19 Forma czynności prawnych

Czynność prawna może być w zasadzie dokonywana ,w dowolnej formie: ustnie i pisemnie. Obowiązek nadania czynności prawnej określonej formy istnieje tylko Wówczas, gdy to wynika Z przepisów albo z zawartej przez strony wcześniej umowy. Dla niektórych prawnych czynności prawnych przepisy kodeksu cywilnego przewidują jako obowiązkową :

a) forma pisemna- może być zastrzeżona pod rygorem nieważności czynności prawnej lub bez tego rygoru. Forma pisemna jest zastrzeżona pod rygorem nieważności, jeżeli przepis mówi np. „umowa powinna być pod nieważnością zawarta na piśmie” lub używa innego podobnego sformułowania. W formie pisemnej pod rygorem nieważności powinno być udzielone pełnomocnictwo ogólne. Niezachowanie formy pisemnej w opisanej Sytuacji powoduje nieważność czynności prawnej, która w związku z tym nie ,wywołuje zamierzonych skutków. Forma pisemna jest zachowana, gdy zostanie złożony własnoręczny podpis na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli. Do zawarcia umowy wystarcza wymiana dokumentów, z których każdy obejmuje treść oświadczenia woli jednej ze stron i jest przez nią podpisany.

b) forma szczególna inna niż pisemna - to najczęściej forma aktu notarialnego, wymagana zawsze do przeniesienia własności nieruchomości, forma pisemna z podpisem notarialnie uwierzytelnionym itp. Brak formy szczególnej pociąga za sobą nieważność czynności prawnej . Nie dotyczy to przypadków, gdy forma szczególna była zastrzeżona jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej.

19 Wady Oświadczenia woli

Na oświadczenie woli będące podstawowym elementem czynności prawnej składa się sam akt woli oraz jego uzewnętrznienie. Proces składania oświadczenia woli może być dotknięty nieprawidłowościami, które nazywamy wadami oświadczenia woli .

Wadliwość pociąga za sobą ujemne skutki dla czynności prawnej, w ramach której oświadczenie złożono. Polegają one na nieważności czynności prawnej, bądź też na umożliwieniu osobie która złożyła wadliwe oświadczenie, wycofania się ze skutków czynności prawnej.

Przepisy kodeksu cywilnego znają cztery wady oświadczenia woli:

a) Brak świadomości lub swobody jest wadą oświadczenia woli polegającą na tym, że osoba składająca oświadczenie woli znajduje się w stanie psychicznym odbiegającym od normalnego, co uniemożliwia podjęcie decyzji i złożenie oświadczenia w sposób świadomy. Dla wystąpienia omawianej wady bez znaczenia jest okoliczność, czy brak świadomości został spowodowany przez osobę składającą oświadczenie woli, czy też wywołały go czynniki zewnętrzne. Brak Świadomości lub swobody w chwili składania oświadczenia woli powoduje jego nieważność.

b) Pozorność jest wadą polegająca na złożeniu oświadczenia za zgodą drugiej strony dla pozoru, Jej istota polega więc na tym, że obie strony są zgodne co do tego, iż czynność nie ma wywołać żadnych skutków. prawnych (oświadczenie woli złożone żartem dla przykładu na wykładzie, przez aktora na scenie), albo też ma wprawdzie wywołać skutki prawne, ale inne aniżeli wynika to z treści pozornej czynności prawnej (strony chcą zawrzeć umowę darowizny, ale pozornie nadają jej charakter umowy sprzedaży).

Oświadczenie woli złożone dla pozoru jest nieważne i nie wywołuje żadnych skutków prawnych. Natomiast czynność prawna właściwa ukryta pod pozorną czynnością prawną jest WaŻna, jeśli spełnione są wszystkie przesłanki jej ważności np. co do treści, formy, itp.

c) Błąd jako wada oświadczenia woli polega na mylnym wyobrażeniu u osoby składającej oświadczenie o rzeczywistym stanie albo na mylnym wyobrażeniu o treści złożonego oświadczenia. Błąd nie powoduje nieważności czynności prawnej, lecz daje osobie składającej oświadczenie woli prawo

wycofania się z jego skutków. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie uchylenie się od jego skutków, prawnych może nastąpić tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie i przemilczała to, albo gdy mogła z łatwością błąd zauważyć ( z wyjątkiem czynności prawnych nieodpłatnych).

Błąd jest wadą oświadczenia woli tylko wtedy, gdy dotyczy treści czynności prawnej. Ponadto błąd musi być istotny, to znaczy tak poważny w że uzasadnia przypuszczenie iż gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod ,wpływem błędu i ocenił sprawę rozsądnie nie złożył by oświadczenia tej treści. Błąd powinien być istotny nie tylko z punktu widzenia zainteresowanej osoby, składającej oświadczenie woli, a więc subiektywnie istotny, lecz także musi być obiektywnie istotny a więc taki, że żaden rozsądny człowiek nie złożył by takiego oświadczenia woli.

Szczególną odmianą błędu, pod ,wpływem którego zostaje złożone oświadczenie woli, jest błąd wywołany podstępem przez drugą stronę.

d) groźba oznacza przymus psychiczny zastosowany w celu wymuszenia oświadczenia woli. Z groźbą

będziemy mieli do czynienia, gdy ktoś grozi zabójstwem na wypadek odmowy zawarcia korzystnej dla niego umowy.

Groźba musi być bezprawna. O groźbie bezprawnej mówimy wtedy, gdy sprawca grozi użyciem bezprawnego środka (np. popełnieniem przestępstwa), jak i wtedy, gdy. grozi użyciem środka dozwolonego, którym jednak nie wolno się posługiwać dla wymuszenia oświadczenia woli.

Groźba musi być także poważna, to znaczy taka, że składający oświadczenie woli może się obawiać, iż jemu lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste lub majątkowe.

Groźba uprawnia osobę, która złożyła oświadczenie woli, do wycofania się z jego skutków. Powinno to nastąpić na piśmie w ciągu roku od dnia, w którym stan obawy ustał. Testament sporządzony pod wpływem groźby jest zawsze nieważny, nawet jeśli groźba nie była bezprawna i nie wywołała Stanu uzasadnionej obawy...

20 Przedstawicielstwo

Przedstawicielstwo polega na tym że czynność prawna dokonana zostaje przez osobę zwaną przedstawicielem w imieniu innej osoby, zwanej reprezentowanym, oraz że pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego. Działanie przedstawiciela charakteryzuje się dwoma cechami.

a) przedstawiciel podejmuje je nie w swoim, lecz w imieniu innej osoby

b) Z czynności prawnej przedstawiciela wynikają skutki prawne nie dla niego, lecz dla osoby reprezentowanej.

Zakres umocowania pełnomocnika określa treść udzielonego mu pełnomocnictwa. Zależnie od tego rozróżnia się trzy rodzaje pełnomocnictwa:

a) Pełnomocnictwo ogólne jest upoważnieniem do dokonywania różnych czynności prawnych w imieniu mocodawcy, w ramach zwykłego zarządu.

b) Pełnomocnictwo rodzajowe jest upoważnieniem do wielokrotnego dokonywania czynności prawnych określonego rodzaju. Pełnomocnictwem rodzajowym dysponują ekspedienci w sklepach, którzy w imieniu swojego przedsiębiorstwa zawierają nieustannie umowy sprzedaży z klientami, pełnomocnikiem takim jest kasjer sprzedający bilety na mecz itp.

c) Pełnomocnictwo szczególne jest upoważnieniem do dokonania w imieniu mocodawcy konkretnej czynności, np. sprzedania oznaczonej rzeczy .

Pełnomocnictwo wygasa z upływem terminu. na jaki zostało udzielone. Może być w każdej chwili odwołane. Pełnomocnictwo wygasa również w razie śmierci pełnomocnika lub mocodawcy.

21 Przedawnienie roszczeń

Przedawnienie polega na tym, że po upływie wskazanego przez prawo terminu dłużnik może uchylić się od spełnienia świadczenia, przedawnieniu ulegają jedynie roszczenia majątkowe. Nie podlegają więc przedawnieniu roszczenia nie mające majątkowego charakteru, na przykład roszczenia o ochronę praw osobistych roszczenia wynikające z praw rodzinnych itp.

Przepisy regulujące w kodeksie cywilnym przedawnienie roszczeń mają charakter bezwzględnie obowiązujący, w związku z czym terminy przedawnienia nie mogą być umową stron przedłużane ani skracane. Zasadniczy. termin przedawnienia wynosi 10 lat. Jest on stosowany we wszystkich przypadkach, w których przepisy kodeksu cywilnego lub inne nie przewidują krótszego terminu.

Uzasadnienie krótszego terminu przedawnienia jest zazwyczaj uzasadnione potrzebami i specyfiką danej dziedziny obrotu. Najważniejsze z nich:

a) po upływie trzech lat :

przedawniają się roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, tak więc wszelkie roszczenia przedsiębiorstw państwowych, spółdzielni, banków i innych. Przedawniają się roszczenia o świadczenia okresowe np. : z tytułu czynszu najmu i dzierżawy, dożywocia. Przedawniają się wzajemne roszczenia pracodawcy i pracownika. Przedawniają się roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym, z wyjątkiem roszczeń wynikających ze zbrodni i występku, które przedawniają się po upływie 10 lat.

b) po upływie dwóch lat przedawniają się roszczenia przedsiębiorstw hotelowych i gastronomicznych z tytułu świadczonych usług. Po upływie roku przedawniają się roszczenia wynikające z umowy spedycji. umowy składu. przewozu rzeczy, przewozu osób, umowy użyczenia.

d) Po upływie pół roku przedawniają się roszczenia przewoźnika przeciwko innym przewoźnikom, którzy uczestniczyli w przewozie przesyłki,

Skutkiem jest uzyskanie przez dłużnika, a więc stronę zobowiązaną umową lub z innego tytułu do spełnienia świadczenia, prawa uchylenia się od tego obowiązku.

Przepisy kodeksu cywilnego przewidują możliwość zrzeczenia się korzystania z przedawniania,

Bieg okresu przedawnienia rozpoczynający się najczęściej w dniu, w którym roszczenie stało się wymagalne może ulec zawieszeniu albo przerwaniu.

Zawieszenie wstrzymuje tymczasowo bieg przedawnienia a po ustaniu okoliczności powodującej zawieszenie przedawnienie biegnie dalej i nowy okres dolicza się do poprzedniego. Na przewidziany przepisami okres przedawnienia może się więc złożyć kilka krótszych okresów rozdzielonych okresami zawieszenia.

Bieg przedawnienia nie rozpoczyna się a rozpoczęty ulega zawieszeniu:

l) Co do roszczeń przysługujących dzieciom przeciwko rodzicom - na czas trwania władzy rodzicielskiej.

2) Co do roszczeń przysługujących osobą nie mającym pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko ich opiekunom i kuratorom - na czas sprawowania przez te osoby opieki i kurateli.

3) Co do roszczeń przysługujących jednemu z małżonków - na czas trwania małżeństwa

4) Co do wszystkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpatrzenia spraw danego rodzaju - na czas trwania przeszkody.

Przerwa biegu przedawnienia powoduje skutki idące dalej niż zawieszenie. Po przerwaniu bieg przedawnienia rozpoczyna się od początku. Nie wlicza się do niego całego okresu. który upłynął od momentu przerwania.

Przerwanie biegu przedawnienia powoduje:

l) Każda czynność przed sądem lub innym właściwym organem przedsięwzięcia w celu dochodzenia roszczenia. Do czynności takich należy przede wszystkim wniesienie pozwu oraz złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji;

2) uznanie roszczenia przez dłużnika.

Roszczenia stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu albo ugodą zawartą przed sądem przedawniają się także, jednak okres przedawnienia dla takich roszczeń wynosi zawsze 10 lat., nawet jeśli są to roszczenia okresowe, roszczenia z czynów niedozwolonych itp.

22 Pojecie własności prawa z niego wynikające i ograniczenia

Własność jest najszerszym prawem do rzeczy. Pozwalającym właścicielowi korzystać z niej i rozporządzać nią z wyłączeniem innych osób.

Właściciel może korzystać z uprawnień, jakie daje mu prawo własności w granicach zakreślonych przepisami prawnymi i społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa własności.

Prawo do korzystania z rzeczy polega na faktycznym władaniu rzeczą, na możności jej Używania i przetwarzania, na pobieraniu wszelkich pożytków, jakie rzecz przynosi. Pożytki przynoszone przez rzecz mogą mieć charakter naturalny np. : plony rodzone przez ziemię, cielęta... lub też przybierać postać pożytków cywilnych np. : czynsz za wydzierżawioną nieruchomość. Wszystkie one Stają się własnością właściciela rzeczy, która je przynosi.

Prawo do rozporządzania rzeczą polega na możności Swobodnego dokonywania czynności prawnych, skutkiem których jest wyzbycie się własności, np. sprzedanie lub podarowanie rzeczy, albo obciążenie rzeczy ograniczonym prawem rzeczowym, np. ustanowienie hipoteki na nieruchomość.

Przepisy kodeksu cywilnego przewidują rygorystyczne środki ochrony własności. Jeśli prawo własności zostało naruszone przez zagarnięcie rzeczy, właścicielowi przysługuje roszczenie windykacyjne, czyli roszczenie o wydanie rzeczy. Roszczenie to kieruje się przeciwko każdemu, w czyim posiadaniu rzecz się znajduje. Jeżeli czyjeś prawo własności zostało naruszone w inny sposób, np. ktoś Systematycznie przepędza bez zezwolenia bydło przez grunt sąsiada, właścicielowi służy roszczenie negatoryjne, cZyli roszczenie o zaprzestanie naruszania prawa własności. W razie potrzeby właściciel może wystąpić przeciwko osobie naruszającej jego prawo własności z odpowiednim powództwem do sądu.

23 Zasiedzenie

Zasiedzenie jest sposobem nabycia własności rzeczy w drodze długotrwałego posiadania. Terminy zasiedzenia określają przepisy kodeksu cywilnego. Przez zasiedzenie może nabyć prawo własności tylko posiadacz samoistny, czyli taka osoba, która włada rzeczą w charakterze właściciela. Nie może nabyć własności posiadacz zależny, czyli ten, kto włada rzeczą na podstawie umowy zawartej z właścicielem: najemca, dzierżawca itd.

Termin zasiedzenia własności nieruchomości wynosi 20 lub 30 lat. Po 20 latach nieprzerwanego posiadania nabywa własność ten, kto w posiadanie nieruchomości wszedł w dobrej wierze, a więc był w tym momencie przekonany, że staje się właścicielem, Natomiast osoba, która weszła w posiadanie nieruchomości w złej wierze, staje się właścicielem po upływie 30 lat.

Nabycie własności rzeczy ruchomej przez zasiedzenie następuje po upływie 3 lat posiadania w dobrej wierze. Brak dobrej wiary , zarówno w momencie objęcia rzeczy w posiadanie, jak i później, wyłącza w ogóle możliwość nabycia własności rzeczy ruchomej przez zasiedzenie.

24 Zasady nabycia i utraty własności nieruchomości

Nabycie prawa własności przez osobę fizyczną lub prawną połączone jest zazwyczaj z utratą tegoż prawa przez poprzedniego właściciela. Wyjątek stanowi nabycie rzeczy niczyjej.

Sposoby nabycia prawa własności dzielą się na:

1. pierwotne,

2. pochodne,

Pierwotne sposoby nabycia własności odznaczają się tym, że nabycie prawa własności następuje w sposób niezależny od prawa poprzedniego właściciela i czyichkolwiek uprawnień- Nie ma tutaj następstwa prawnego, Prawo poprzedniego właściciela wygasa i powstaje nowe, niezależne, Osobie nabywającej własność przysługuje prawo własności w pełnym rozmiarze, chociażby prawo poprzedniego właściciela było obciążone lub ograniczone,

Do pierwotnych sposobów nabycia własności należą między innymi:

1. nacjonalizacja,

2. wywłaszczenie,

3. zasiedzenie,

4. znalezienie,

5. połączenie i pomieszanie,

Pochodne sposoby charakteryzują się tym, że nowy właściciel wywodzi swe prawo z prawa poprzedniego właściciela, Mamy tu do czynienia z następstwem prawnym (sukcesją). Prawo własności nie ustaje, jak Przy sposobach pierwotnych, lecz trwa nadal, a zmienia się tylko właściciel,

W wyniku tej cechy pochodnych sposobów nabycia prawa własności nowy właściciel Uzyskuje prawo własności w takim rozmiarze, w jakim posiadał je właściciel poprzedni, a więc jeśli na przykład rzecz była obciążona ograniczonym prawem rzeczowym, to obciążenie takie przechodzi na nabywcę, W szczególności nabywca nie może uzyskać więcej praw aniżeli miał poprzednik,

Pochodnymi sposobami nabycia prawa własności są między innymi:

1. umowa (sprzedaż, darowizna, zamiana i in.),

2. dziedziczenie

3. nabycie majątku Przy łączeniu się osób prawnych.

Nabycie własności na podstawie umowy w terminologii prawa cywilnego nosi nazwę przeniesienia własności- Wśród umów przenoszących własność należy Zwrócić przede wszystkim uwagę na sprzedaż, a poza tym na takie umowy jak darowizna, zamiana o dzieło, kontraktacja, pożyczka.

Przeniesienie ~własności rzeczy indywidualnie oznaczonych następuje z mocy samej umowy , Nie jest konieczne przeniesienie posiadania rzeczy na nabywcę, czyli wydanie jej w faktyczne władanie. Własność przechodzi na, nabywcę już w chwili zawarcia umowy , chociażby rzecz została w rękach zbywającego lub osoby trzeciej. Moment faktycznego wydania rzeczy jest bez znaczenia dla przejścia prawa własności.

Przeniesienie własności nieruchomości wymagana jest rygorem nieważności forma aktu notarialnego, Wpis do księgi wieczystej nie należy do przesłanek nabycia własności nieruchomości, stanowiąc jedyne odbicie dokonanej w chwili zawarcia umowy zmiany właściciela.

W razie połączenia lub pomieszania rzeczy, albo dokonania w niej takich zmian, które powodują przekształcenie rzeczy w inną staje się aktualne zagadnienie własności nowej, powstałej w ten sposób rzeczy.

W odniesieniu do nieruchomości decydujące znaczenie ma zasada, że własność nieruchomości rozciąga się na rzecz ruchomą która została z nią trwale połączona, Wzniesienie budynku na cudzej nieruchomości prowadzi więc do tego, że właściciel nieruchomości staje się także właścicielem budynku jako części składowej nieruchomości, a właściciel materiałów budowlanych traci swoje prawo własności, Łączy się z tym zazwyczaj powstanie stosunku zobowiązującego, na podstawie którego właściciel nieruchomości powinien wyrównać uszczerbek majątkowy drugiej osoby, wypłacając kwotę równą rzeczy ruchomych.

25 Zasady nabycia i utraty własności ruchomości w innej formie niż kupno

Nabycie własności na podstawie umowy w terminologii prawa Cywilnego nosi Nazwę przeniesienia własności. Wśród umów przenoszących własność należy Zwrócić przede wszystkim uwagę na takie umowy jak: darowizna, zamiana, umowa o dzieło, kontraktacja, pożyczka.

Przeniesienie własności rzeczy indywidualnie oznaczonych następuje z mocy samej umowy . Nie jest konieczne przeniesienie posiadania rzeczy na nabywcę, czyli wydanie jej w faktyczne władanie. własność przechodzi na nabywcę już w chwili zawarcia urnowy , chociażby rzecz pozostawała w rękach zbywającego lub osoby trzeciej. Moment faktycznego wydania rzeczy jest bez znaczenia dla przejścia prawa własności.

Przeniesienie własności rzeczy ruchomych nie wymaga nadania umowie żadnej szczególnej formy.

Nabycie rzeczy ruchomej przez zasiedzenie następuje po upływie trzech lat posiadania w dobrej wierze. Brak dobrej wiary, zarówno w momencie objęcia rzeczy. w posiadanie, jak i później. wyłącza w ogóle możność nabycia własności rzeczy ruchomej przez zasiedzenie.

Znalazca rzeczy powinien niezwłocznie zawiadomić o tym właściciela. Gdy nie wie, kto jest właścicielem, ma obowiązek zawiadomić odpowiedni organ państwowy. Jeżeli rzeczami znalezionymi są pieniądze, papiery wartościowe, kosztowności lub rzeczy mające wartość naukową lub artystyczną, znalazca ma obowiązek niezwłocznie oddać je na przechowanie właściwemu organowi państwowemu. Inne rzeczy powinien oddać tylko na żądanie organu. ­Pieniądze, papiery wartościowe, kosztowności i rzeczy mające wartość naukową lub artystyczną przechodzą na własność państwa, jeżeli nie zostaną odebrane przez osobę uprawnioną w ciągu roku od wezwania, a w razie niemożności wezwania, w ciągu dwóch lat od znalezienia. Inne rzeczy po upływie tych samych terminów stają się własnością znalazcy. Jest to jednak uzależnione od wypełnienia przez znalazcę ciążącego na nim obowiązku zawiadomienia właściciela lub właściwego organu państwowego. Znalazca, który wypełnił ciążące na nim obowiązki, może żądać znaleźnego. Wysokość znaleźnego wynosi 10% wartości rzeczy. Żądanie znaleźnego powinno być zgłoszone najpóźniej w chwili wydania rzeczy. osobie uprawnionej. Koszty znaleźnego ponosi osoba uprawniona do odbioru, a jeżeli rzecz przeszła na rzecz państwa - państwo.

Przedstawione zasady nie mają zastosowania do rzeczy znalezionych w budynkach publicznych oraz w wagonach kolejowych, na Statkach i w innych środkach transportu publicznego. W tych przypadkach znalazca powinien oddać rzecz zarządcy budynku lub środka transportu. Znalazcy nie przysługuje znaleźne.

Połączenie lub pomieszanie rzeczy ruchomych w taki sposób, że przywrócenie stanu poprzedniego byłoby związanie z nadmiernymi trudnościami lub kosztami, prowadzi do powstania współwłasności. Udziały współwłaścicieli są określone przez stosunek wartości połączonych pomieszanych rzeczy . Jeżeli połączenie zostało przez kogoś zawinione, osoba ta odpowiada za wynikłą stąd szkodę.

Przeistoczenie (przetworzenie) rzeczy polega na wytworzeniu nowej rzeczy ruchomej z cudzych materiałów. Ten kto wytworzył rzecz staje się jej właścicielem, jeżeli wartość nakładu pracy jest większa od wartości materiałów- Jeżeli większa jest wartość materiałów, właścicielem nowej rzeczy staje się właściciel materiałów.

Jeżeli przeistoczenie cudzej rzeczy ruchomej zostało dokonane w złej wierze, właścicielem nowo powstałej rzeczy staje się zawsze właściciel materiału, niezależnie od tego, jaki jest stosunek jego wartości do wartości włożonej pracy.

27 Użytkowanie wieczyste

Uży1kowanie wieczyste odgrywa dużą rolę jako forma wykorzystywania gruntów należących do Skarbu Państwa oraz gmin i ich Związków, zwłaszcza na cele Związane z budownictwem mieszkaniowym. Należy ono do praw rzeczowych i jak wszystkie prawa rzeczowe jest prawem podmiotowym bezwzględnym. Z punktu widzenia praktycznych uprawnień użytkownika, a Zwłaszcza zakresu, w którym może on rozporządzać rzeczą, Użytkowanie wieczyste jest zbliżone do prawa własności.­

Ustanowienie użytkowania wieczystego na gruncie Skarbu Państwa jest możliwe tylko w odniesieniu do gruntów położonych w granicach administracyjnych miast. Grunty Skarbu Państwa położone poza tymi granicami mogą być oddane w użytkowanie wieczyste tylko w tedy, gdy są włączone do planu zagospodarowania przestrzennego i przekazanie do realizacji zadań przewidzianych planem. Ograniczenie to nie dotyczy gruntów należących do gmin i ich związków.

Użytkowanie wieczyste może być ustanowione na rzecz osoby fizycznej i osoby prawnej. Użytkownik wieczysty uzyskuje bardzo szerokie prawo, zapewniające mu możliwość swobodnego władania i dysponowania gruntem, przez długi okres, Zapewnia to opłacalność inwestycji, na przykład wybudowania domu.

Oddanie gruntu w wieczyste użytkowanie następuje na podstawie umowy, zawartej w formie aktu notarialnego między organem administracji państwowej lub samorządowej i użytkownikiem. Użytkowanie wieczyste podlega wpisaniu do księgi wieczystej.

Treść użytkowania wieczystego, prawa podobnego do własności, jest następująca, Użytkownik może w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez oddanie terenu w Użytkowanie wieczyste korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób. Jego prawo jest prawem zbywalnym, może więc Swoje użytkowanie sprzedać innej osobie, podarować, zapisać w testamencie. W stosunku do prawa własności użytkowanie wieczyste wykazuje dwa istotne ograniczenia:

1. pod względem czasu trwania

2. pod względem sposobu korzystania z terenu

Umowa o oddanie gruntu w wieczyste Użytkowanie może być zawarta na okres od 40 do 90 lat. Po wygaśnięciu prawa teren wraca we władanie państwa lub gminy wraz ze wzniesionymi na nim budynkami i innymi częściami składowymi. ­Za budynki i inne poczynione inwestycje użytkownik otrzymuje stosowne wynagrodzenie. Wygaśnięcie użytkowania przed upływem ustalonego terminu może nastąpić:

1. przez rozwiązanie umowy (np.- gdy Użytkownik nie dotrzymuje jej warunków, w szczególności nie buduje domu na przydzielonej mu w tym celu działce),

2. przez zrzeczenie się prawa,

3. przez wywłaszczenie.

Użytkownik zobowiązywany jest korzystać z terenu w sposób określony w umowie.

Za otrzymany w Użytkowanie wieczyste grunt Użytkownik uiszcza określoną przepisami opłatę roczną.

W ciągu ostatnich 5 lat przed upływem określonego w umowie terminu Użytkownik wieczysty może żądać jego przedłużenia na dalszy okres od 40 do 99 lat. Odmowa przedłużenia jest dopuszczalna tylko ze względu na ważny interes społeczny.

28 Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika.

Jeżeli dłużnik nie spełnia świadczeń, do których zobowiązał się w umowie, wierzyciel może skierować sprawę do sądu i na drodze przymusu państwowego dochodzić swoich roszczeń, Niezależnie od dochodzenia wykonania umowy, wierzyciel może żądać od dłużnika, aby ten naprawił wszelką szkodę, jaką wierzyciel poniósł przez to, że dłużnik nie wykonał umowy- w ogóle albo nie wykonał jej w sposób należyty. Wierzyciel może też zrezygnować z dochodzenia wykonania Świadczeń umownych przez dłużnika i ograniczyć się do żądania naprawienia szkody.

Dłużnik odpowiada wobec wierzyciela za wszelką szkodę, jaką mu wyrządzono przez to, że nie spełnił świadczenia w terminie z własnej winy, a więc że popadł w Zwłokę, W razie zwłoki dłużnika wierzycielowi przysługuje z reguły prawo odstąpienia od umowy, Najczęściej musi je poprzedzić wyznaczenie dodatkowego terminu do spłacenia świadczenia.

29 Instytucja zastawu

Zastaw może być ustanowiony przez zawarcie odpowiedniej umowy między stronami (zastaw umowy) lub powstaje w określonych okolicznościach z mocy samej ustawy (zastaw ustawowy). Gospodarczym celem zastawu jest zabezpieczenie wierzytelności. Zastaw może zabezpieczać wierzytelność już istniejącą, wierzytelność przyszłą lub wierzytelność warunkową, to znaczy taką. co do powstania której nie ma pewności.

Wierzyciel odnosi istotne korzyści z zabezpieczenia swoich roszczeń zastawem. W razie gdy dłużnik nie spełni swojego świadczenia, na przykład nie zwróci pożyczki, wierzyciel kieruje sprawę na drogę sądową, a Po Uzyskaniu prawomocnego wyroku zasądzającego wszczyna postępowanie egzekucyjne. Komornik przeprowadza egzekucję na zastawionej rzeczy, sprzedając ją w drodze licytacji. Z uzyskanej kwoty wierzyciel otrzymuje Swoją należność, a resztę, Po pokryciu kosztów sądowych i egzekucyjnych, komornik Zwraca dłużnikowi.

Zastaw umowny powstaje w drodze zawarcia przez strony odpowiedniej umowy wraz z jednoczesnym wydaniem rzeczy wierzycielowi (zastawnikowi). Strony mogą się też umówić, że dłużnik (zastawca) wyda rzecz osobie trzeciej, w rękach której będzie się znajdować, Wierzyciel w razie potrzeby może dochodzić swojego roszczenia na tej rzeczy bez względu na to, czyją własnością rzecz będzie w danej chwili. Dłużnik może bowiem dysponować swoim prawem własności i zastawioną rzecz sprzedać. Umowa o ustanowienie zastawu nie wymaga szczególnej formy(poza zastawem rejestrowym)­

Zastaw ustawowy powstaje w określonych sytuacjach z mocy samego prawa oznaczonym osobom przysługuje ustawowe prawo zastawu na rzeczach znajdujących się w ich dzierżawieniu lub wniesionych do ich lokalu, w calu zabezpieczenia przysługujących im od kontrahenta Świadczeń.

30 Odpowiedzialność materialna za czyny niedozwolone.

Odpowiedzialność deliktowa jest następstwem wyrządzenia szkody czynem niedozwolonym, zabronionym przez prawo. Charakteryzuje ją to, że przed powstaniem szkody poszkodowanego nie łączył z osobą odpowiedzialną za szkodę żaden stosunek prawny, bądź też stosunek taki istniał, lecz szkoda nie pozostaje z nim w żadnym związku. ­Dopiero wyrządzenie szkody czynem niedozwolonym powoduje powstanie między stronami stosunku zobowiązaniowego.

l Odpowiedzialność za własne czyny jest oparta na zasadzie winy. Obciąża więc osobę odpowiedzialną według przepisów za dany czyn ty1ko wówczas, gdy szkoda została przez tę osobę spowodowana w sposób zawiniony.

Wina podlega na wadliwym stosunku psychicznym osoby do podjętego przez nią działania, mimo iż wie lub powinien wiedzieć, że z tego mogą wyniknąć szkodliwe skutki. Wina występuje w postaci winy umyślnej (działanie rozmyślne), gdy sprawca chce doprowadzić do owych szkodliwych skutków lub przynajmniej na nie się godzi. Z winą nieumyślną mamy do czynienia w formie niedbalstwa świadomego, gdy sprawca przewiduje, że jego działanie może pociągnąć za sobą szkodliwe i zabronione przez prawo skutki, ale z zaniedbaniem wskazanej ostrożności spodziewa się ich uniknąć, lub niedbalstwa nieświadomego, gdy sprawca nie przewiduje szkodliwych skutków swego działania wskutek braku uwagi i wymaganej staranności.

Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym ponosi nie ty1ko ten, kto ją bezpośrednio wyrządził, lecz również każdy, kto inną osobę nakłaniał do wyrządzenia szkody (podżegacz) lub udzielał sprawcy- pomocy (pomocnik). Odpowiedzialność obciąża także osobę, która świadomie skorzystała z wyrządzonej drugiemu szkody. Mimo wyrządzenia szkody sprawca nie ponosi odpowiedzialności deliktowej, gdy z uwagi na jego niepoczytalność lub okoliczności wyłączające bezprawność czynu nie można mu przypisać winy. Chodzi tu w szczególności o następujące przypadki. Nie ponosi odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę małoletni, który nie ukończył 13 lat. Nie ponosi odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę osoba, która dopuściła się czynu niedozwolonego działając w obronie koniecznej, w stanie wyższej konieczności, albo stosując dozwoloną przez prawo samopomoc.

2 Odpowiedzialność za cudze czyny obejmuje zróżnicowane pod względem faktycznym i prawnym Sytuacje, a w szczególności:

• odpowiedzialność za czyny osób niepoczytalnych

• odpowiedzialność za czyny osób, którym powierzono dokonanie czynności

• odpowiedzialność za czyny podwładnych

Odpowiedzialność za czyny osób niepoczytalnych obciąża tych, na których ciąży obowiązek sprawowania nad nimi nadzoru.

Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez osobę, której powierzono dokonanie czynności ponosi ten, kto czynność powierzył, Chodzi tu o szkody wyrządzone osobom trzecim przy dokonaniu zleconej czynności.

3 Odpowiedzialność skarbu państwa za czyny wyrządzone przez funkcjonariuszy państwowych

Specyfika tego zagadnienia wiąże się z faktem, że państwo z jednej strony uczestniczy w procesach gospodarczych, z drugiej zaś jest organizacją wyposażoną we władzę, której wykonywanie może prowadzić do wyrządzenia szkody. Funkcjonariuszami państwowymi, za których państwo ponosi odpowiedzialność, są pracownicy organu władzy, administracji lub gospodarki państwowej, a także osoby działające na zlecenie tych organów, osoby powołane do pełnienia swych funkcji w drodze wyboru, sędziowie, prokuratorzy oraz żołnierze sił zbrojnych.

Tak szerokie rozumienie pojęcia funkcjonariusza jest wyrazem chęci zapewnienia możliwie pełnej ochrony interesów osób poszkodowanych przez działalność państwa w różnych jej postaciach. Gdy szkodę wyrządził funkcjonariusz państwowej osoby prawnej (na przykład wyższej uczelni, przedsiębiorstwa), odpowiedzialność Zamiast skarbu państwa ponosi ta osoba prawna.

Skarb państwa odpowiada za szkodę wyrządzoną w zasadzie tylko wtedy, gdy powstała ona przy wykonywaniu czynności służbowych (np. rewizji), zarówno powierzonych wyraźnie, jak i Związanych z powierzoną funkcją lub zajmowanym stanowiskiem,

4 Odpowiedzialność przedsiębiorstw stosujących siły przyrody.

Przedsiębiorstwo lub zakład wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych, wody, energii jądrowej itp.), ponoszą odpowiedzialność za wszelką szkodę wyrządzoną osobom trzecim w związku z ruchem przedsiębiorstwa lub zakładu,

Odpowiedzialność ta oparta jest na zasadzie ryzyka, jakie wiąże się zawsze z prowadzeniem tego rodzaju przedsiębiorstw. Ryzyko powinien ponosić właściciel przedsiębiorstwa, który decyduje o jego uruchomieniu i który czerpie z niego korzyści, dotyczy to wszelkich przedsiębiorstw - państwowych, prywatnych, spółdzielczych itd. Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka jest bardzo Rygorystyczna, gdyż w omawianym przypadku osoba poszkodowana ma prawo dochodzić naprawienia szkody bez względu na to, czy można przedsiębiorstwu wykazać jakąkolwiek winę. Przedsiębiorstwo odpowiada także za Wypadki nie zawinione.

Przedsiębiorstwo poruszane siłami przyrody może się uwolnić od odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej tylko przez wykazanie jednej z następujących okoliczności:

• Szkoda powstała wskutek działania siły wyższej,

• Szkoda powstała z wyłącznej winy poszkodowanego,

• Szkoda powstała z wyłącznej winy osoby, za którą przedsiębiorstwo nie odpowiada (np.- innego klienta fabryki).

5 Odpowiedzialność posiadaczy mechanicznych środków komunikacji

Posiadacze mechanicznych środków komunikacji, takich jak samochody-, motocykle, ciągniki, motorówki, itp. odpowiadają na zasadzie Ryzyka za wszelkie szkody wyrządzone wskutek ruchu ich pojazdów (nie dotyczy to więc pojazdów poruszanych przez zwierzęta lub siłą mięśni ludzkich - pojazdów konnych, rowerów)- Ponoszą oni odpowiedzialność bez względu na winę, a więc również wtedy, gdy szkoda nie została zawiniona ani przez nich samych, ani przez osoby, którymi się posługiwali i za które odpowiadają zgodnie z przepisami prawa zobowiązaniowego (np., kierowców).

Posiadacze mechanicznych środków komunikacji odpowiadają za szkody spowodowane ruchem pojazdu. nawet gdy w chwili powstania szkody nie korzystano z silnika (np. wypadek spowoduje samochód toczący się po pochyłości z unieruchomionym silnikiem).

Nie ponoszą oni odpowiedzialności tylko wówczas, gdy zdołają dowieść, że szkoda powstała z przyczyn wymienionych już poprzednio w odniesieniu do przedsiębiorstw stosujących siły przyrody, a mianowicie wskutek działania siły wyższej, wyłącznie z winy poszkodowanego, albo wyłącznie z winy osoby trzeciej, za którą posiadacz mechanicznego środka komunikacji nie odpowiada.

6 Inne przypadki odpowiedzialności za czyny niedozwolone.

Odrębnie uregulowanymi przypadkami odpowiedzialności deliktowej są:

• Odpowiedzialność za zwierzęta,

• Odpowiedzialność za szkody wyrządzone wyrzuceniem rzeczy lub wy1aniem płynu z pomieszczenia,

• Odpowiedzialność za szkody wyrządzone zawaleniem się budowli.

Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez Zwierzę (bydło, psa, drób) ponosi, kto chowa zwierzę albo się nim posługuje, niezależnie od tego czy zwierzę znajdowało się pod jego nadzorem, czy też zabłąkało się lub uciekło. Odpowiedzialność za zwierzęta żyjące w stanie wolnym regulują przepisy szczególne. Zwierzęta takie nie należą do kategorii rzeczy niczyich, lecz są własnością państwa, które ponosi za nie odpowiedzialność.

Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wyrzuceniem, wylaniem lub spadnięciem jakiegokolwiek przedmiotu z pomieszczenia odpowiada ten, kto pomieszczenie zajmuje. Właściciel domu lub najemca odpowiada więc nie tylko wtedy, gdy sam wyrzucił jakiś przedmiot, ale również gdy zrobił to jego domownik, gość itp.

Za szkodę wyrządzoną przez zawalenie się budowli lub oderwanie jej części odpowiada samoistny posiadacz budowli, najczęściej właściciel. Poza całkowitym zawaleniem się budynku w grę wchodzi tu najczęściej oderwanie fragmentów murów, dachówek, wypadnięcie szyb okiennych, które spadając mogą wyrządzić komuś szkodę.

31 Rękojmia i gwarancja.

Na sprzedawcy ciąży szczególny rodzaj odpowiedzialności wobec kupującego. Jest to odpowiedzialność za jakość i stan prawny sprzedanej rzeczy., Kodeks cywilny nazywa ją rękojmią za wady fizyczne i prawne rzeczy.

Rękojmia jest instytucją ustawową stanowiącą automatyczną konsekwencję umowy sprzedaży, jeżeli strony nie umieściły w umowie specjalnych postanowień. Istotna cechą rękojmi jest to, że sprzedawca ponosi odpowiedzialność bez względu na swoją winę i bez względu na to, czy o wadzie wiedział.

Sprzedawca jest zwolniony z rękojmi, gdy kupujący wiedział o wadzie w chwili zawierania umowy lub wydania rzeczy. Sprzedawca nie odpowiada także za wady fizyczne wynikłe po wydaniu rzeczy kupującemu, chyba że wady wynikły z przyczyny tkwiącej już poprzednio w rzeczy sprzedanej.

Wady fizyczne zachodzą wówczas, gdy sprzedana rzecz ma usterki zmniejszające jej wartość lub Użyteczność, albo gdy ­nie ma właściwości o których sprzedawca zapewnił kupującego, lub wreszcie gdy została wydana kupującemu w stanie niezupełnym. W razie ujawnienia wady fizycznej kupującemu przysługuje według jego wyboru jedno z następujących uprawnień:

• Nabywca rzeczy gatunkowo oznaczonych może żądać dostarczenia zamiast rzeczy wadliwych takiej samej ił oś ci rzeczy wolnej od wad, Sprzedawca ponosi wszelkie koszty-, a ponadto odpowiada za szkodę poniesioną przez kupującego.

• Kupujący może odstąpić od umowy , Jednakże uprawnienie to nie przysługuje, jeśli sprzedawca niezwłocznie wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad, albo wady usunie,

• Kupujący może rzecz wadliwą zatrzymać i zażądać obniżenia ceny. Obniżenie ceny powinno odzwierciedlać stosunek, w jakim pozostaje wartość rzeczy wadliwej do rzeczy bez wad

• Gdy sprzedawca jest zarazem producentem wadliwej rzeczy, kupujący może zażądać jej naprawienia.

Aby kupujący miął prawo do rękojmi musi dokonać tzw.- aktów staranności:

• Zbadanie dostarczonych mu rzeczy,

• Zawiadomienie sprzedawcy o wykry1ych wadach,

• Zgłoszenie roszczeń i w razie potrzeby dochodzenie ich na drodze sądowej,

Zawiadomienie sprzedawcy o wykrytych wadach powinno nastąpić w ciągu miesiąca od wykrycia wady, Reguła ta ma zastosowanie przede wszystkim do wad ukrytych­

Zgłoszenie roszczeń i ewentualne skierowanie sprawy do sądu może nastąpić w ciągu roku od dnia wydania rzeczy. W odniesieniu do wad budynków termin ten wynosi 3 lata.

Gwarancję daje producent. O warunkach gwarancji decyduje producent, czyli określa czas jej trwania. Odróżnia się gwarancję Zwykłą i istotną. Naprawa istotna przedłużenie gwarancji po naprawie. Klient decyduje przy kupnie o ochronie z gwarancji czy z rękojmi. Jeżeli gwarancja jest krótka to można z niej zrezygnować. Z gwarancji nie uzyskujemy zwrotu pieniędzy, Czas naprawy nie powinien trwać dłużej niż 14 dni. Jeżeli dłużej-sprzęt zastępczy. Do towaru powinna być załączona informacja o terminie ważności, homologacji, energooszczędności itp. Nie mamy obowiązku przynosić do sklepu w ramach gwarancji ciężkich rzeczy powyżej 10 kg, gdy przedmiot jest nie wymiarowy np., dywan 3 metrowy, oraz jeżeli element jest w coś wbudowany.

32 Najem

Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do Używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Najemca może tylko Używać rzeczy , Wynajmujący jest zobowiązany do wydania rzeczy najemcy w stanie przydatnym do omówionego użytku, Wynajmujący ma obowiązek utrzymywać przedmiot najmu w odpowiednim stanie przez cały czas trwania najmu, jego więc obciążają koszty naprawy, kapitalne remonty- itd., Jeżeli rzecz wynajmującego bez winy najemcy ulegnie całkowitemu zniszczeniu (np. wynajęty samochód się spali, wynajmujący nie ma obowiązku przywrócić rzeczy do stanu poprzedniego, stosunek najmu wygasa automatycznie z upływem okresu, na który umowa była zawarta, Wypowiedzenie najmu zależ od umowy . Wynajmujący może odstąpić od umowy bez wypowiedzenia gdy najemca Używa rzeczy niezgodnie z umową, jeśli naraża rzecz na utratę lub uszkodzenie, lub zalega z zapłatą czynszu za dwa okresy płatności. Najemca ma obowiązek Zwrócić rzecz w stanie nie gorszym oraz nie ponosi odpowiedzialności za normalne zużycie rzeczy- Najemca płaci całość czynszu z góry. Jeżeli urnowa nie zabrania, najemca może najętą rzecz wynająć innej osobie(podnajem).

33 Dzierżawa

Przez umowę dzierżawy dzierżawiący zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do Używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić umówiony czynsz.

l. Przedmiotem umowy dzierżawy mogą być rzeczy indywidualne oznaczone, tak samo jak Przy najmie, lecz przepisy o dzierżawie stosuje się odpowiednio także do dzierżawy praw (np. prawa łowieckiego).

2. Dzierżawca może rzecz użytkować, tzn. Używać oraz pobierać z rzeczy pożytki (plony, Zyski). Oddanie pewnego gruntu wczasowiczom pod namioty do używania-Umowa najmu; oddanie tego samego gruntu pod uprawę, do użytkowania gospodarczego z możliwością pobierania dla siebie plonów-umowa dzierżawy .

3. Czynsz jest płatny z dołu w terminie zwyczajowo przyjętym, a w braku odpowiedniego Zwyczaju półroczne z dołu. różnice te są podyktowane tym, że przedmiotem umów dzierżawy są przeważnie grunty i zabudowania.

34 Użyczenie

Przez umowę Użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu rzeczy.

Użyczenie zawsze jest bezpłatne.

Przedmiotem użyczenia może być każda rzecz, najczęściej indywidualnie oznaczona, ruchoma lub nieruchoma,

W umowie użyczenia prawo własności pozostaje przez cały czas przy użyczającym, a biorący rzecz w użyczenie jest jedynie posiadaczem zależnym otrzymanej od kontrahenta rzeczy.

35 Zlecenie

Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.

Przepisy o zleceniu stosuje się odpowiednio również do wszystkich umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami a więc których nie można zakwalifikować np. jako umowy o dzieło, umowy agencyjne, umowy przewozu, umowy przechowywania itd.­

W rzeczywistości więc umowa zlecenie scharakteryzować można jako umowę, w której przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania dającemu zlecenie określonej czynności faktycznej lub prawnej. Charakterystyczną cechą umowy zlecenia, odróżniającą ją od umowy o dzieło jest to, że przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania jakiejś czynności lub usługi z dołożeniem należytej staranności, natomiast nie zobowiązuje się do osiągnięcia wyniku, nie gwarantuje, że czynność przyniesie zamierzony przez dającego zlecenie rezultat. Przyjmujący zlecenie nie odpowiada za szkody wynikłe z nie osiągnięcia rezultatu chyba, że nie dołożył należytej staranności przy wykonaniu zleconej mu czynności. Zleceniodawca, inaczej niż w umowie o dzieło, może udzielić wiążących wskazówek zleceniobiorcy .

Umowa zlecenia może być odpłatna lub nieodpłatna. Zlecenie jest nieodpłatne, jeżeli strony wyraźnie tak się umówiły lub jeśli wynika to z okoliczności. W pozostałych przypadkach zleceniobiorcy należy się wynagrodzenie ustalone w umowie lub wynikające z obowiązującej taryfy, a jeśli na tej drodze nie można osobno ustalić jego wysokości ­wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy.

36 Umowa komisu

Zasady umowy komisu:

• Komisant sprzedał rzecz taniej niż Po umówionej cenie - musi dopłacić właścicielowi do umówionej ceny

• Jeżeli komisant sprzedał drożej - musi oddać właścicielowi całą kwotę

• Komis nie odpowiada za wady ukryte w dwóch przypadkach: jeżeli nie wiedział o wadzie oraz jeżeli dołożył staranności przy odbiorze rzeczy

• Komisant musi dołożyć staranności przy przyjmowaniu rzeczy

38. Koszty procesu sadowego.

l. Koszty sądowe przy składaniu powództwa.

2. Koszty strony Związane z uczestniczeniem w procesie-koszty dojazdu, wynagrodzenia.

3. Koszty z udziałem pełnomocników (adwokaci).

Jeżeli mamy w sprawie wygraną jedną ze Stron to przegrana strona ponosi koszta na korzyść strony wygranej (Zwraca koszty za jednego adwokata). Sąd może zasądzić koszty najpóźniej przed zamknięciem rozprawy w danej sprawie. Jeżeli postępowanie zakończy się ugodą-koszty dzielone są Po równo na strony.

KPC (Kodeks Postępowania Cywilnego) zwalnia z kosztów, gdzie powodem jest: pracownik o roszczenia pracownicze przed sądem pracy; przy postępowaniu o ustalenie ojcostwa i roszczeń z tym Związanych, przy postępowaniu o ustalenie lub zasądzenie alimentów, przy wszczęciu postępowania Zwolniony z kosztów jest prokurator i kurator.

39 Budowa pisma procesowego.

l. Oznaczony sąd do którego jest skierowane pismo­

2. Oznaczony rodzaj pisma.

3. Osnowa wniosku-czego żąda powód oraz zawarte dowody na poparcie w1liosku.

4. Podpis Strony lub pełnomocnika, przedstawiciela ustawowego.

5. Załączniki.

Wyłączenie z mocy prawa-gdy dotyczy sprawa małżonka, krewnych w linii prostej lub krewnych w linii bocznej do 4 stopnia lub powinowatych do 2 stopnia. Jeżeli jest to sprawa, w której sędzia jest stroną bądź pozostaje ze stroną w stosunku prawnym, że wynik rzutuje na jego prawa bądź obowiązki. Jeżeli sprawa dotyczy osób z którymi sędzia pozostaje w stosunku przysposobienia, w których sędzia jest radcą prawnym. Jeżeli sędzia brał udział w wydaniu zaskarżenia wyroku wydanego w pierwszej instancji.

Wyłączenie na wniosek strony-strona postępowania może złożyć wniosek jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie braku obiektywizmu sędziego ze względu na bliski stosunek z jedną ze stron.

40 Instytucja świadka w sadzie.

Swobodna ocena dowodów-zalicza się wysłuchanie biegłych, zeznania świadków, dokumenty, oględziny, dowód z przesłuchania stron, inne środki dowodowe (film).

Świadek-może nim być każda osoba poza powodem i pozwanym. Nie mogą świadkami być osoby nie zdolne do postrzegania lub przedstawiania dowodów (ludzie głusi itp.), oraz nie mogą być świadkami wojskowi lub urzędnicy jeżeli nie została uchylona tajemnica zawodowa. Świadkiem nie może być osoba przedstawiciel ustawowy, osoba która była przesłuchiwana w osobie przedstawiciela prawnego. Świadek może odmówić na konkretne pytanie gdy świadkiem jest: małżonek, wstępny strony (dziadek), zstępny (dziecko), powinowaty, krewny, rodzeństwo, osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia, jeżeli skutki odpowiedzi będą miały następstwa postępowania karnego.

41. Rewizja sadowa (apelacja i kasacja).

Apelacja jest to podstawowy środek odwoławczy, od orzeczeń sądu pierwszej instancji, od orzeczeń merytorycznych. Apelacja jest niedopuszczalna w postępowaniu egzekucyjnym.

Apelacja:

l. Oznaczony sąd który wydał wyrok z oznaczeniem akt sprawy.

2. Przytoczone zarzuty-żądania strony, uzasadnione­

3. Składający apelację musi zaznaczyć czy domaga się uchylenia, zmiany w całości lub części skarżonego wyroku. Kasacja-środek o charakterze nadzwyczajnym, wnoszony do sądu najwyższego oraz do sądu drugiej instancji. Kasacja ma na celu zbadanie czy wyrok został wydany zgodnie z prawem, Kasację stosuje się Przy: naruszeniu prawa materialnego, naruszeniu przepisów procedury. Kasacja nie przysługuje jeżeli wartość jest mniejsza niż 5 tysięcy złotych, jeżeli sprawa gospodarcza nie mniej niż 10 tysięcy złotych. Kasacja nie przysługuje co do wysokości alimentów, jednorazowego świadczenia z tytułu ubezpieczeń społecznych.

42. Sad polubowny.

Sąd polubowny rozstrzyga sprawy w oparciu o zapis na sąd polubowny (umowa), gdzie muszą być oznaczone strony oraz przedmiot sporu, wyjątek stanowi sprawy o alimenty oraz sprawy o stosunku pracy. Postępowanie polubowne prowadzone jest przez sąd arbitrażowy (polubowny). W skład sądu w chodzą arbitrzy i przewodniczący super arbiter. Arbitrem może być każda osoba fizyczna, zdolna prawnie oraz korzystająca z pełnych praw publicznych. Arbitrem nie może być sędzia państwowy. Interesującą cechą sądu polubownego jest to, że nie ma obowiązku kierować się przepisami. Rozstrzygnięcia mogą być oparte na zasadach słuszności, poczuciu sprawiedliwości itp. Wyroki sądu polubownego podlegają wykonaniu na równi z wyrokami sądów powszechnych w drodze egzekucji prowadzonej przez komornika.

43. Organy administracji państwowej.

Organy państwa, które w oparciu o obowiązujące ustawy i w celu ich wykonania realizują działalność administracyjną. Działalnością administracyjną nazywa się w pewnym uproszczeniu to wszystko, co nie jest ustawodawstwem i wymiarem sprawiedliwości.

Zależnie od przedmiotu działalności i jej zakresu, charakteru organu, składu i innych okoliczności, rozróżnia się szereg organów administracyjnych.

l. Organy kolegialne i jednoosobowe-ze względu na skład organu dzielimy organy administracji państwowej na kolegialne i jednoosobowe:

• Organ kolegialny składa się z pewnej liczby osób, a decyzje zapadają w nim zespołowo, w drodze uchwały podjętej większością głosów. Organem kolegialnym jest np. rada ministrów.

• Organ jednoosobowy składa się z jednej osoby, decyzje zapadają jednoosobowo. Takim organem jest minister.

2. Organy centralne i terenowe-ze względu na terytorialny zasięg swojej działalności organy administracji państwowej dzielą się na centralne i terenowe.

• Organami centralnymi są te organy administracji, które obejmują swoim działaniem teren całego kraju, zgodnie z przyznanymi w konstytucji i innych ustawach kompetencjami. Wśród centralnych Organów administracji państwowej specjalną grupę stanowią organy naczelne. Centralnymi organami są m.in.: Rada Ministrów, ministrowie, Główny Urząd Statystyczny.

• Organem terenowym nazywamy taki organ, którego kompetencje rozciągają się jedynie na określoną część terytorium państwa, odpowiadającą z reguły jednostce podziału administracyjnego (np. województwo).

3. Organy o kompetencji ogólnej i szczególnej.

Wśród organów administracyjnych odróżniamy takie, które zajmują się zarządzaniem wszystkimi lub przynajmniej większą ilością dziedzin życia na danym terenie, oraz takie, którym podlega tylko jedna dziedzina zarządu państwowego. Pierwsze z nich to organy o kompetencji ogólnej, drugie organy o kompetencji szczególnej. Przykładem organu o kompetencji ogólnej jest wojewoda. Natomiast typowym organem o kompetencji szczególnej jest minister.

44. Prawne formy działania administracji.

Znane są formy działania administracji:

• Stanowienie przepisów prawnych (tzw. aktów administracyjnych ogólnych albo normatywnych).

Organ administracyjny ma prawo posługiwania się w swojej działalności aktami normatywnymi, za pomocą których ustanawia powszechnie obowiązujące przepisy prawa.

Organ stojący najwyżej w hierarchii administracji państwowej-Rada Ministrów-wydaje przede wszystkim rozporządzenia i podejmuje uchwały. Ministrowie wydają rozporządzenia, podobnie jak przewodniczący- komisji i komitetów stojący na czele samodzielnych resortów.

• Wydawanie aktów administracyjnych (tzw. aktów administracyjnych indywidualnych).

Stanowi ono podstawową formę prawną działania administracji. Większość konkretnych spraw, których załatwienie należy do zakresu zadań danego organu, jest rozstrzygana w postaci aktu administracyjnego. Kończy on postępowanie administracyjne i stanowi załatwienie wniosku zainteresowanej osoby lub instytucji.

• Zawieranie porozumień administracyjnych.

Porozumienie administracyjne występuje między organami, które nie są sobie podporządkowane, a więc między którymi nie ma stosunku służbowej podległości (np. między dwoma wojewodami). Jest ono przydatne gdy wchodzi w grę konieczność podjęcia i prowadzenia wspólnej działalności organizatorskiej w sprawach regulowanych prawem administracyjnym. Dopuszczalność zawierania porozumień wynika z faktu, że wzajemne współdziałanie stanowi obowiązek wszystkich organów administracji państwowej. Porozumienie może być zawarte tylko w sprawach objętych kompetencjami stron i regulowanych prawem administracyjnym. Sankcję, która może być zastosowana w razie naruszenia porozumienia przez jedną ze stron, stanowią środki nadzorcze organów nadrzędnych­.

• Zawieranie umów.

Umowa, która jest typową czynnością cywilno-prawną i ze względu na swą istotę stanowi w prawie administracyjnym element obcy jest także wykorzystywana jako jedna z form działalności organów administracyjnych. Istotą umowy jest porozumienie dwóch lub więcej stron, które w danej sytuacji są prawnie równorzędne (co dla prawa administracyjnego jest zupełnie nie typowe). Umowa jest aktem dwustronnym inaczej niż akt administracyjny. Wymaga do swego Powstania zgodnej woli dwóch stron.

• Prowadzenie działalności społeczno-organizatorskiej.

Prowadząc tę działalność organy nie występują z pozycji władzy jak przy wydaniu aktów administracyjnych, lecz w podobnym charakterze jak organizacje społeczne zajmujące się organizowaniem działalności ludzi za pomocą namowy, perswazji i innych środków oddziaływania. Organizowanie wśród ludności czynów społecznie użytecznych, prowadzenie akcji w celu zachęcenia do współudziału W realizacji uchwały samorządu terytorialnego oto przykład tej formy działania (działalność ta ma wielkie znaczenie).

• Wykonanie czynności materialno-technicznych.

Są to wszelakie czynności faktyczne organu administracyjnego i jego funkcjonariuszy, wykonane w toku urzędowania. Przykładem tej czynności jest prowadzenie akt i archiwów w urzędzie wojewódzkim, dokonanie zestawień statystycznych przez urzędnika, zainkasowanie należności podatkowej, doprowadzenie do poddania dziecka obowiązkowemu szczepieniu. Czynności te muszą się opierać na podstawie prawnej. Wśród tych czynności rozróżniamy: czynności dokonywane wewnątrz organu (sporządzenie sprawozdania, napisanie protokołu), oraz czynności, z którymi organ administracyjny występuje na zewnątrz ( czynności egzekucyjne, doprowadzenie dziecka do szkoły z zastosowaniem przymusu).

50. Podział aktów administracyjnych

Akty administracyjne dzielą się na:

• zewnętrzne - zaliczamy te akty, które organ administracji państwowej kieruje do innego adresata niż podległy organ administracyjny, a więc „na zewnątrz”, poza krąg administracji, najczęściej do obywatela, jednostki gospodarczej, organizacji społecznej,

• wewnętrzne - zaliczamy akty kierowane przez organ administracyjny (nadrzędny) do innego organu administracyjnego (podległego), Akty te nie wychodzą poza krąg organów administracyjnych, pozostają Wewnątrz administracji,

Akt administracyjny zewnętrzny np. zezwolenie na wybudowanie garażu przez osobę prywatną, decyzja komisji lekarskiej w sprawie o zdolności do pracy. Akt administracyjny wewnętrzny np. zarządzenie premiera skierowane do wojewody.

• Akt deklaratywny ustala w sposób wiążący, że w danej Sytuacji wynikają z ustawy- dla adresata obowiązki i prawa, sam jednak tych obowiązków i praw nie tworzy(np. poświadczenie posiadania obywatelstwa polskiego, poświadczenie posiadania kwalifikacji rolniczych itp.),

• Akt konstytutywny ma charakter twórczy, Tworzy on, zmienia lub uchyla stosunki prawne. Skutek prawny następuje tu więc nie z mocy samej ustawy, lecz aktu administracyjnego opartego na ustawie (np. nadanie obywatelstwa polskiego cudzoziemcowi).

Do grupy aktów administracyjnych w ścisłym znaczeniu należą ty1ko akty administracyjne konstytutywne, a nie deklaratywne.

• Aktem pozytywnym jest akt załatwiający sprawę zgodnie z przedstawionym wnioskiem­

• Aktem negatywnym jest akt, który odmawia całkowicie lub częściowo żądaniu strony (np. odmowa wydania prawa jazdy).

Przesłanki (ważność) aktu administracyjnego są następujące:

1. Akt administracyjny może być wydany jedynie na podstawie ustaw, lub przepisów wykonawczych,

Organ państwowy wydając akt administracyjny stosuje ogólne zasady zawarte w przepisach do konkretnego, indywidualnego przypadku osoby, organu czy podmiotu (np. obowiązek odbycia służby wojskowej).

2. Akt administracyjny powinien pochodzić od właściwego organu i mieścić się w ramach jego kompetencji (np. wydział komunikacji nie może nakazać Wymiany sprzętu przeciwpożarowego),

3. Akt administracyjny często może być wydany tylko po przeprowadzeniu określonego przez przepisy prawne postępowania i przy zachowaniu pewnych wymagań formalnych, np. kolegium do spraw wykroczeń w większości spraw nie może wymierzyć kary bez prowadzenia rozprawy, a wydanie orzeczenia musi mieć określoną formę. ­

Jeżeli przy wydaniu aktu nie zostały zachowane powyższe zasady, akt jest wadliwy. Odróżniam wady:

• Jeśli akt administracyjny narusza przepisy mając charakter porządkowy (wada nieistotna), wadliwość nie powoduje skutków ujemnych np. zastąpienie ręcznego podpisu odpowiednią pieczątka, (co jest dozwolone).

• Przepisy kodeksu postępowania administracyjnego uznają za nieważny akt administracyjny (z wadą istotną) który:

A. został wydany przez niewłaściwy organ,

B. został wydany bez podstawy prawnej,

C. dotyczy sprawy, która została poprzednio rozstrzygnięta ostateczną decyzją,

D. został skierowany do osoby nie będącej Stroną w sprawie,

E. w razie wykonania wykonałby czyn zagrożony karą,

F. zawiera inną wadę, powodującą nieważność aktu z mocy wyraźnego przepisu prawa,

Obecnie każdy akt administracyjny chroniony jest domniemaniem ważności, co ma zapobiec samodzielnemu ocenianiu aktu przez zainteresowane podmioty i swobodnemu decydowaniu, czy go wykonać (obowiązuje do chwili uchylenia).

51. Ogólne postępowanie administracyjne.

l. Pojęcie postępowania administracyjnego ogólnego­.

Jest ono postępowaniem ogólnym tzn. skupiającym sprawy z zakresów działania administracji. W postępowaniu tym podejmowane są decyzje sprawach budowlanych, sanitarnych, drogowych, mieszkaniowych, rolnych, leśnych, przemysłowych, melioracyjnych i in.

2. Zasady postępowania administracyjnego.

Zasada prawdy obiektywnej oznacza ciążący na organie administracyjnym prowadzącym postępowanie obowiązek dążenia do możliwie najwierniejszego odtworzenia rzeczywistego stanu faktycznego, na podstawie którego ma nastąpić wydanie decyzji.

Zasada udziału stron w postępowaniu oznacza, że postępowanie administracyjne toczy się przy aktywnym udziale zainteresowanych w treści przyszłej decyzji stron. Jest to niezbędne z uwagi na konieczność wiernego ustalenia stanu faktycznego, co bez wyjaśnień stron (osób najlepiej zorientowanych), nie byłoby w pełni możliwe.­

Zasada kontroli społecznej nad postępowaniem administracyjnym wynika z tego, że społeczeństwo jest Żywotnie zainteresowane w ścisłym przestrzeganiu prawa przy wydaniu decyzji administracyjnych. Społeczeństwu zależy na wyeliminowaniu wszelkich przejawów naruszania praworządności -łapownictwa i podobnych zjawisk o wielkiej szkodliwości.

Zasada uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu stron zmierza do podkreślenia, iż organ

administracyjny powinien mieć na uwadze z jednej strony interes społeczny, z drugiej zaś nie wolno mu dopuścić do naruszenia interesu uczestnika postępowania- Zasady pomocnicze:

a. zasada odrębności postępowania administracyjnego,

b. zasada oficjalności,

c. zasada względnej jawności,

d. zasada dwuinstancyjności,

e. zasada Swobodnej oceny dowodów,

f. zasada dyspozycyjności,

g. zasada prostoty i koncentracji,

h. zasada ograniczonego formalizmu,

i. zasada trwałości decyzji administracyjnej.

3. Przebieg postępowania administracyjnego-może nastąpić na wniosek stron jak i na wniosek z urzędu.

Pierwszą decyzją organu administracyjnego jest stwierdzenie, czy jest organem właściwym (rzeczowo i miejscowo) do wydania decyzji. Właściwość rzeczowa czyli jaki rodzaj spraw należy do danego organu, właściwość miejscowa, który z organów danego rodzaju i szczebla w Polsce jest kompetentny w załatwianej sprawie. O wszczęciu postępowania zawiadamia się wszystkie osoby będące stronami w sprawie. W każdym stadium postępowania organ administracji zobowiązany jest umożliwić stronie przeglądanie akt sprawy- oraz sporządzanie z nich notatek i odpisów. Nie dotyczy to spraw objętych tajemnicą państwową. W celu ustalenia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, organ administracyjny przeprowadza stosowne dowody (z dokumentów, z zeznań świadków itp.) Do istotnych reguł wprowadzonych przez kodeks postępowania administracyjnego należy: ograniczenie czasu załatwiania sprawy do dwóch miesięcy, a odwołanie do jednego miesiąca. Po wyjaśnieniu okoliczności sprawy, organ podejmuje decyzję.

4. Decyzja (akt rozstrzygający sprawę).

Decyzja powinna mieć formę pisemną. Elementy decyzji:

a. oznaczenie organu wydającego decyzję,

b. data wydania decyzji,

c. oznaczenie stron, do których decyzja jest skierowana,

d. podstawa prawna decyzji,

e. rozstrzygnięcie sprawy(osnowa decyzji),

f. pouczenie o możliwości odwołania, terminach i trybie,

g. podpis pracownika, który w imieniu organu wydaje decyzję (z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego),

h. uzasadnienie (w wyjątkach zwolniony z uzasadnienia).

5. Środki odwoławcze.

Od każdej decyzji przysługuje stronom odwołanie (gdy strona jest niezadowolona z decyzji) do organu wyższego szczebla. Są trzy środki odwoławcze:

• Odwołanie - wnosi strona w ciągu 14 dni od ogłoszenia lub doręczenia decyzji. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem organu, który ją wydał, do organu wyższego szczebla. Odwołania nie można wnieść od decyzji naczelnych organów administracji, jedynie można wnieść skargę- Odwołanie nie wymaga szczególnego uzasadnienia. W wyniku odwołania organ nadrzędny może zmienić zaskarżoną decyzję w całości lub w części, utrzymać w mocy, uwzględniając odwołanie strony. Decyzja organu odwoławczego jest ostateczna

• ­Zażalenie-przysługuje stronom od zapadających w toku postępowania postanowień, ale ty1ko w wyraźnie wskazanych przypadkach w kodeksie postępowania. Zażalenie wnosi się w ciągu 7 dni od daty ogłoszenia lub doręczenia postanowienia.

• Wniosek o wznowienie postępowania -środek nadzwyczajny odwoławczy. Zmierza on do podjęcia na nowo postępowania, które zostało zakończone decyzją ostateczną (tylko w wyjątkowych sprawach). Wznowienie może nastąpić gdy: decyzja wydana została w wyniku przestępstwa (np. przekupienie urzędnika), dowody, na których oparł się organ okazały się fałszywe (np. podrobione dokumenty), wyjdą na jaw nowe okoliczności, nie znane w chwili wydania decyzji. Wznowienie postępowania może nastąpić na skutek wniosku strony jak i z urzędu (w ciągu 1 miesiąca od uzyskania wiadomości o przyczynie uzasadniającej wznowienie).

6. Sądowa kontrola decyzji administracyjnych.

Decyzje ostateczne są poddawane kontroli Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu, pod kątem ich

legalności (zgodności z prawem). Do kontroli dochodzi w przypadku wniesienia skargi na decyzję administracyjną ­uprawniona jest strona postępowania, której decyzja dotyczy i która jest niezadowolona, Uważając że narusza prawo. Czas wniesienia 30 dni od doręczenia lub ogłoszenia, do sądu administracyjnego, za pośrednictwem organu, który ją wydał w ostatniej instancji. Organ ten przekazuje sądowi skargę wraz z aktami sprawy oraz własną odpowiedzią na skargę. Stronami w toczącym się postępowaniu przed sądem administracyjnym są skarżący, oraz organ administracji państwowej. Po wydaniu orzeczenia sąd zwraca akta sprawy właściwemu organowi administracji. Jeżeli decyzja została uchylona, sąd wydaje nową decyzję.

7. Skargi i wnioski.

Przedmiotem skargi może być każdy wywołujący niezadowolenie przejaw działalności konkretnego organu administracji lub jego pracowników. W szczególności można skarżyć się na zaniedbanie lub nienależyte wykonanie zadań przez właściwe organy lub ich pracowników, naruszenie praworządności lub słusznych interesów obywateli, a także przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw. Skarga jest skierowana przeciwko określonym aktom, sytuacjom lub zjawiskom. Przedmiotem wniosku jest ulepszenie działania aparatu państwowego bez Związku z konkretnymi zaniedbaniami. Nikt nie może być narażony na jakikolwiek zarzut lub uszczerbek z powodu złożenia skargi lub wniosku, jeżeli działał w granicach prawa. Naruszenie tej zasady pociąga za sobą odpowiedzialność prawną. Sprawa stanowiąca podmiot skargi powinna być załatwiona w ciągu dwóch miesięcy. Organ administracyjny obowiązany jest zawiadomić skarżącego o wyniku.

52 Postępowanie w sprawach o wykroczenia.

Postępowanie w sprawach o wykroczenia prowadzone jest przez kolegia do spraw wykroczeń. Organy te są obecnie Związane z sądami rejonowymi.

W omawianym postępowaniu podlegają osądzeniu wykroczenia, czyli drobne czyny karalne, zagrożone karą aresztu do 3 miesięcy, karą grzywny do 5000 zł lub karą nagany. Postępowanie w sprawach o wykroczenia różni się od procesu karnego szeregiem uproszczeń. Tak wielka precyzja w postępowaniu w sprawach o wykroczenia nie jest konieczna, bowiem społeczna szkodliwość wykroczeń jest mniejsza i kary są niższe. Organami pierwszej instancji są kolegia na szczeblach gminnych i równorzędnych. Odwołanie wnosi się do sądu rejonowego. Właściwym do rozpoznania sprawy w pierwszej instancji jest to kolegium, na terenie działania którego sprawca dopuścił się wykroczenia. Kolegium składa się z przewodniczącego, jego zastępców i członków. W postępowaniu przed kolegium do spraw wykroczeń wymierzane są następujące kary:

a. areszt od 1 tygodnia do 3 miesięcy,

b. ograniczenie wolności od 1-3 miesięcy,

c. grzywna od 10-5000 zł,

d. nagana.

Grzywnę można orzec obok aresztu, jeżeli sprawca dopuścił się wykroczenia w celu osiągnięcia korzyści majątkowej­. Orzekając grzywnę w większej wysokości, kolegium ustala także zastępczą karę aresztu, na wypadek nie uiszczenia grzywny przez skazanego. Obok wymienionych kar zasadniczych kolegium może także wymierzać następujące kary dodatkowe: a) Zakaz prowadzenia określonej działalności lub wykonywania czynności związanych z wymaganym zezwoleniem. b) Zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych (3 lata). c) Przepadek rzeczy. d) Podanie orzeczenia do publicznej wiadomości.

Wszczęcie postępowania w sprawach o wykroczenia następuje na podstawie wniosku o ukaranie. Wniosek taki może złożyć oskarżyciel publiczny, pokrzywdzony, instytucja państwowa lub społeczna, osoba fizyczna. Oskarżycielem publicznym w sprawach o wykroczenia jest w zasadzie policja. Osoba fizyczna może złożyć wniosek o ukaranie bezpośrednio do kolegium, a w niektórych sprawach ty1ko za pośrednictwem organów ścigania.

Rozprawa odbywa się ustnie i jest jawna- Nieobecność obwinionego który został zawiadomiony, nie wstrzymuje rozpoznania sprawy . Rozprawa jest w takim przypadku prowadzona zaocznie. Kolegium może jednak odroczyć rozprawę i zarządzić przymusowe doprowadzenie obwinionego, jeśli jego obecność okaże się potrzebna. Orzeczenie ogłasza się ustnie, a na żądanie strony doręcza także na piśmie. Doręczenie orzeczenia z urzędu następuje zawsze Po rozprawie zaocznej. Od wydanego wyroku przysługuje każdej za stron odwołanie (7 dni od dnia ogłoszenia). Odwołanie może wnieść obwiniony, oskarżyciel publiczny, pokrzywdzony, instytucja państwowa lub społeczna, która złożyła wniosek o ukaranie. W razie uchylenia orzeczenia sprawa zostaje przekazana do ponownego rozpoznania kolegium, bądź też sąd sam Wydaje nowe rozstrzygnięcie, zmieniając zaskarżone orzeczenie w całości lub w części. W postępowaniu odwoławczym nie można orzec kary aresztu ani kary ograniczenia wolności. Orzeczenie o ukaraniu wydane przez kolegium zastępuje w sądzie akt oskarżenia. Wyrok sądu w takiej sprawie jest prawomocny, z wyjątkiem niewielkiej grupy spraw nie podlega zaskarżeniu w drodze rewizji. W razie szerzenia się na danym terenie określonych wykroczeń wojewoda może wprowadzić w sprawach o takie wykroczenia postępowanie przyspieszone. W postępowaniu przyspieszonym obwiniony schwytany na gorącym uczynku lub bezpośrednio potem zostaje doprowadzony do kolegium, które niezwłocznie przystępuje do rozpoznania sprawy. Wniosek o ukaranie funkcjonariusz policji zgłasza ustnie do protokołu- Kolegium wydaje orzeczenie które może być zaskarżone w terminie 3 dni, chyba że skład orzekający zarządzi zapłacenie grzywny natychmiast. Postępowanie nakazowe polega na tym że wymierzenie kary następuje bez rozprawy (bez wysłuchania obwinionego, przeprowadzenia dowodów itd.). Podstawą tego postępowania może być tylko wniosek O ukaranie sporządzony przez instytucję państwową lub społeczną i poparty dołączonymi dowodami. Orzeczenie w postaci nakazu karnego wydaje przewodniczący kolegium. Postępowanie nakazowe może być stosowane w sprawach, w których nie zachodzi potrzeba wymierzenia kary innej niż grzywna od 5-625 zł- Od nakazu karnego przysługuje odwołanie. Postępowanie mandatowe jest bardziej uproszczone. Prowadzą je funkcjonariusze policji i funkcjonariusze niektórych innych organów, np. Strażnicy parków narodowych, służba sanitarna, weterynaryjna itp. Mogą oni wymierzać w drodze mandatu grzywnę w wysokości od 5-500 zł. Ukaranie w trybie postępowania mandatowego może nastąpić: sprawca został schwytany na gorącym uczynku lub bezpośrednio Po tym, funkcjonariusz pod nieobecność sprawcy stwierdzi naocznie popełnienie wykroczenia, a nie zachodzi wątpliwość co do osoby sprawcy. Funkcjonariusz nakładający grzywnę w drodze mandatu karnego obowiązany jest pouczyć sprawcę o prawie odmowy przyjęcia mandatu. W razie odmowy zapłacenia grzywny organ sporządza wniosek o ukaranie i kieruje go do kolegium do spraw wykroczeń.

53. Postępowanie przymusowe (egzekucja administracji).

Jest to przymuszenie do jej wykonania jest wszczynane gdy nie jest wykonana dobrowolnie. Wykonane jest na podstawie tytułu wykonawczego, nie przysługuje odwołanie. Organem prowadzącym postępowanie jest właściwy rzeczowo organ administracyjny pierwszego stopnia. Musi być poprzedzone aktem tzw. zagrożenia (jest to żądanie o dobrowolne wykonanie decyzji) do osoby zainteresowanej.

Egzekucja świadczeń niepieniężnych w postępowaniu administracyjnym stosuje się grzywnę w celu przymuszenia, lub wykonanie zastępcze czyli powierza się realizacje innej osobie niż adresat, na koszt i ryzyko adresata. Odebranie rzeczy ­ruchomej przy pomocy policji. Odebranie nieruchomości przymus bezpośredni- stosuje się gdy nieskuteczne są inne środki (charakter ostateczny). Egzekucję należności pieniężnych ze środków gotówkowych, egzekucja z wynagrodzenia za pracę-potrącenie z wypłat), egzekucja z środków bankowych (obciążenie kąta), egzekucja wierzytelności i praw majątkowych, z nieruchomości.

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---